Ministerie Verkeer en Waterstaat, Directoraat-Generaal Water

Transcriptie

1 Ministerie Verkeer en Waterstaat, Directoraat-Generaal Water Businesscase Uitvoeringsorganisatie Informatiehuis Water: Blauwdruk uitvoeringsorganisatie, zakelijke afweging en Programma van Eisen 15 februari 2010

2 Stationsplein 1 Postbus AX Amersfoort Telefoon Ministerie Verkeer en Waterstaat, Directoraat-Generaal Water Businesscase Uitvoeringsorganisatie Informatiehuis Water: Blauwdruk uitvoeringsorganisatie, zakelijke afweging en Programma van Eisen Sas Terpstra Eric van Capelleveen Albert van Duijn Mario Vermeulen Amersfoort, 15 februari /STE/JGG

3 Voorwoord In de periode december februari 2010 heeft Twynstra Gudde de businesscase voor de uitvoeringsorganisatie Informatiehuis Water (IHW) opgesteld. Opdrachtgever was het ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat- Generaal Water (DGW) namens het Nationaal Water Overleg (NWO). Naast de zakelijke afweging omvat dit rapport een blauwdruk voor de uitvoeringsorganisatie en een Programma van Eisen. Verschillende partijen hebben belang bij het organiseren van de informatiestromen en het informatiebeheer tussen alle waterbeherende partijen. Momenteel vindt de uitvoering van de werkzaamheden versnipperd plaats over diverse waterpartners. Om de kwaliteit van de gegevensuitwisseling, het gegevensbeheer te versterken en de continuïteit op de langere termijn te waarborgen, zijn de waterpartners van mening dat er één gezamenlijke uitvoeringsorganisatie ingericht moet worden. Dit is de uitvoeringsorganisatie Informatiehuis Water. De auteurs hebben dit businesscase onderzoek met veel genoegen uitgevoerd.

4 Inhoudsopgave Voorwoord 1 Management samenvatting 1 2 Inleiding Aanleiding: structureren van informatiestromen Belang van informatievoorziening: informatie als vierde productiefactor IDsW, voorloper van het Informatiehuis Water 5 3 Schets van de uitvoeringsorganisatie Omgevingsanalyse: beter gebruik standaarden leidt tot meer rendement Positionering Context: breed speelveld en veel informatievragen Uitgangspunten voor de uitvoeringsorganisatie IHW Missie: waterinformatie laten stromen en ontsluiten Doelen om aan de missie te voldoen Werkzaamheden Afbakening van de werkzaamheden; smalle basis voor een krachtige start Groeimodel voor de uitvoeringsorganisatie IHW Kernactiviteiten uitvoeringsorganisatie IHW; standaarden, waterdata en applicaties Werkzaamheden van de uitvoeringsorganisatie IHW Overige activiteiten uitvoeringsorganisatie IHW Organisatie-inrichting: smalle basis, gebruik flexibele fte-schil en gefaseerd uitbreiden Strategie Structuur Personeel Managementstijl Procedures (administratieve organisatie) Cultuur 34 4 Zakelijke afweging Kosten en baten: hefboom kostenreductie bij doorzetten standaardisatie bronregistraties Kosten Baten Exploitatie Kwalitatief belang: gemeenschappelijke taal en positieve beeldvorming 39

5 4.3 Inzicht in belangen en risico s: op zoek naar grootst mogelijk gemeenschappelijk belang om succesvol van start te gaan 39 5 Programma van Eisen Eisen aan de huisvestende organisatie 41 6 Bestuursakkoord uitvoeringsorganisatie Informatiehuis Water Bestuursakkoord als basis voor instelling van de uitvoeringsorganisatie IHW Juridische verankering uitvoeringsorganisatie IHW 47 Bijlagen 1. Rapportagebehoefte per thema 2. Over te nemen KRW beheeractiviteiten 3. Toekomstige kosten applicaties 4. Rechtsvorm uitvoeringsorganisatie IHW

6 1 Management samenvatting Aanleiding Informatievoorziening speelt een essentiële rol in de watersector. Overheden hebben een sterke onderlinge afhankelijkheid om tijdig te kunnen beschikken over kwalitatief goede informatie. Verplichte rapportages vanuit Den Haag aan Brussel en Tweede Kamer, maar ook de verantwoording aan burgers op lokaal en regionaal niveau over het gevoerde beleid en behaalde resultaten is van groot belang. Geconstateerd is dat de huidige informatievoorziening verre van optimaal is gestroomlijnd. Daardoor worden informatievragen ad hoc beantwoord, maar bovendien op een manier die weinig effectief en efficiënt is. Door het éénmalig inwinnen en méérvoudig gebruik van informatie en door toepassing van standaarden in de manier van data inwinning, verwerking, verzameling en bewerking zijn grote verbeterslagen mogelijk. Door informatieuitwisseling tussen waterpartners te stroomlijnen kan er sneller en goedkoper over kwalitatief betere informatie worden beschikt. Om de kwaliteit van de gegevensuitwisseling, het gegevensbeheer te versterken en de continuïteit op de langere termijn te waarborgen, zijn de waterpartners van mening dat er één gezamenlijke uitvoeringsorganisatie ingericht moet worden. Dit is de Uitvoeringsorganisatie Informatiehuis Water. In opdracht van het ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat-Generaal Water (DGW) namens het Nationaal Water Overleg (NWO) heeft Twynstra Gudde voor een dergelijke uitvoeringsorganisatie een businesscase opgesteld. Naast de zakelijke afweging omvat dit rapport een blauwdruk voor de uitvoeringsorganisatie en een Programma van Eisen. De missie van de Uitvoeringsorganisatie Informatiehuis Water is waterinformatie efficiënt en effectief tussen waterpartners laten stromen en beschikbaar stellen voor derden. Hieraan gekoppeld zijn doelstellingen geformuleerd die te gerelateerd zijn aan de verschillende stappen in de informatiestroomlijning tussen waterpartners. Wat doet de Uitvoeringsorganisatie IHW? In de voorliggende businesscase wordt als eerste prioriteit gegeven aan het vervolmaken van de informatiestroomlijning rondom het thema waterkwaliteit. Het gaat daarbij om het stroomlijnen van de hele informatieproductieketen; van inwinnen van data tot en met het presenteren van informatie in rapportages. 1/1

7 De rol van de Uitvoeringsorganisatie IHW is naast het verzamelen en het ontsluiten van waterinformatie, met name gericht op het mogelijk maken dat gegevens eenduidig worden ingewonnen en informatie adequaat kan worden gepresenteerd. De uitvoeringsorganisatie verzorgt de stroomlijning van informatie tussen waterpartners. IHW is daarbij dus een Uitvoeringsorganisatie voor en door de deelnemende waterpartners. Voor het thema waterkwaliteit betekent dit concreet dat de uitvoeringsorganisatie de standaardisatie voortzet (huidig werk van IDsW), de verantwoordelijkheid voor het beheer van enkele KRW-applicaties overneemt (dat nu door verschillende partijen wordt gedaan zonder duidelijke eindverantwoordelijkheid) en bovendien verantwoordelijk is voor het bijeenbrengen en ontsluiten van waterkwaliteitsdata (met name de KRW-database en -portaal, momenteel in beheer bij RWS-Waterdienst). Door deze taken onder één verantwoordelijkheid te brengen, wordt er meer duidelijkheid gecreëerd en kan er een efficiency-winst worden geboekt (geringer aantal fte s nodig). Een tweede prioriteit is het verbreden van de activiteiten van de Uitvoeringsorganisatie IHW naar andere waterthema s. Ook daarvoor gelden immers rapportageverplichtingen en zijn er voordelen te behalen door het stroomlijnen van de informatie tussen partijen. De ontsluiting van waterdata voor professionals bij de waterpartners is onderdeel van bovengenoemde activiteiten; voor KRW is dit middels het KRW-portaal reeds mogelijk, maar voor andere waterthema s is een dergelijke voorziening nog niet aanwezig. Deze moet worden ondergebracht bij de uitvoeringsorganisatie IHW. De derde prioriteit is het omvormen van de fysieke KRW-database naar een virtuele waterdatabase. Omdat dit aanpassingen vergt tot in de primaire werkprocessen van de waterpartners, is het niet reëel om te veronderstellen dat dit op korte termijn (binnen vijf jaar) voor alle waterthema s kan worden gerealiseerd. De Uitvoeringsorganisatie zal voor het thema waterkwaliteit nagaan op welke wijze de omslag van een fysieke naar een virtuele database kan worden vormgegeven en hoe bij andere waterthema s hier al in een vroeg stadium rekening mee kan worden gehouden. Belang bestuursakkoord Het belang van een bestuursakkoord tussen de NWO-partners is groot. Allereerst om de basis te leggen voor de samenwerking onder de noemer Uitvoeringsorganisatie IHW. Een tweede, groot belang van het bestuursakkoord is dat de betrokken waterpartners gezamenlijk overeen moeten komen om de Aquo-standaarden consequent door te voeren in hun primaire processen. 2/2

8 De Uitvoeringsorganisatie IHW kan hiertoe ondersteuning bieden door de toepassing van de standaarden uit te leggen en te ondersteunen bij de implementatie, maar kan implementatie zelf niet afdwingen. Het belang is zo groot omdat juist door het hanteren van dezelfde standaarden in de primaire werkprocessen en in de basisdatabases bij de bronhouders grote kostenbesparingen mogelijk zijn. Het opstellen van rapportages kost nu ontzettend veel geld omdat afzonderlijke bronhouders veelal externe expertise inhuren om hun eigen gegevens om te zetten naar informatiestromen die voor rapportages bruikbaar zijn. Dit is zeker het geval als het interbestuurlijke rapportages betreft waar informatie en data van verschillende partijen wordt samengevoegd. Aanbevelingen - De eerste helft van 2010 is een belangrijke periode om meer grip te krijgen op de feitelijke informatiebehoeften vanuit de verschillende waterthema s. Als dit verhelderd is, kan ook concreter worden bepaald welke capaciteitsinzet voor de komende jaren nodig is. - Een uitgewerkt groeimodel moet onderdeel uitmaken van het meerjarenactiviteitenprogramma voor de Uitvoeringsorganisatie IHW, zoals dat als onderdeel van het bestuursakkoord in 2010 ter accordering aan het Nationaal Water Overleg zal worden voorgelegd. - Het cluster MRE verzorgt namens NWO/DWO de aansturing van zowel de Uitvoeringsorganisatie IHW alsook de Projectgroep Informatiehuis Water. De Projectgroep Informatiehuis Water zal geen rol blijven spelen in de directe aansturing van de Uitvoeringsorganisatie IHW, maar zal wel een aansturende rol hebben voor de ontwikkeltrajecten rondom de waterthema s die de komende jaren volgens het groeimodel aan de Uitvoeringsorganisatie IHW moeten worden toegevoegd. - Ontwikkeltrajecten worden buiten de directe verantwoordelijkheid van de uitvoeringsorganisatie IHW gehouden. Dit is wenselijk om te voorkomen dat budgettaire en bestuurlijke aandacht voor het ontwikkelingswerk de reguliere werkzaamheden van de uitvoeringsorganisatie IHW frustreert. - Houd de Uitvoeringsorganisatie IHW compact. De organisatie moet voor en door waterpartners worden gezien als een doel- en resultaatgerichte organisatie die vragen kan beantwoorden en handige standaarden en tools beschikbaar stelt voor stroomlijning en ontsluiting van data en informatie. - Met het oog op een zelfstandige en onafhankelijke rol van de uitvoeringsorganisatie IHW is een eigen juridische entiteit op korte termijn wenselijk; IHW hoeft dan niet tijdelijk bedrijfsmatig onderdeel uit te maken van de hostende organisatie. Bijkomend voordeel is dat de personele onzekerheid hiermee wordt verkleind en discontinuïteit wordt voorkomen. Aanbevolen wordt om de discussie over een juridische rechtsvorm reeds in 2010 te voeren, zodat bij het sluiten van het bestuursakkoord ook tot deze rechtsvorm kan worden overgegaan. 3/3

9 2 Inleiding 2.1 Aanleiding: structureren van informatiestromen Voorjaar 2009 heeft het ministerie van Verkeer en Waterstaat, Directoraat- Generaal Water (DGW) het initiatief genomen om de informatiestromen en het informatiebeheer tussen alle waterbeherende partijen meer structureel te organiseren. Aanleidingen hiervoor zijn: - voortzetten van de werkzaamheden van het programmabureau Informatie Desk standaarden Water (IDsW) - voortzetten, verbeteren en uit te bouwen van informatie-uitwisseling tussen waterpartners over de uitvoering van de Kaderrichtlijn Water (KRW) en het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW). Denk daarbij aan periodieke (voortgangs)rapportages aan Brussel en de Tweede Kamer - adequaat (snel en kwalitatief goed) kunnen reageren op diverse informatievragen rondom wateropgaven. Denk daarbij aan studies van het Planbureau voor de Leefomgeving of maatschappelijke organisaties - de huidige versnippering in het beheer en onderhoud van cruciale applicaties tegengaan - het willen en moeten realiseren van meer efficiëntie ( sneller, beter en goedkoper ). 2.1 Belang van informatievoorziening: informatie als vierde productiefactor Waterbeheer wordt steeds meer informatiebeheer. Vanuit verschillende partijen worden de waterbeheerders benaderd met verzoeken om informatie over de toestand van het watersysteem op gebied van veiligheid, waterkwaliteit en waterkwantiteit, de voortgang van de maatregelen om dit in stand te houden dan wel te verbeteren en over de ingezette middelen. Voor zowel incidentele als structurele informatievragen geldt dat goede afspraken over kwaliteitsborging met betrekking tot het informatiebeheer van groot belang zijn. Naast het willen verbeteren van de kwaliteit van het primaire proces met betrekking tot het uitvoeren van de taken van (water)beheerders is ook het willen en moeten realiseren van meer efficiëntie ( beter en goedkoper ) een belangrijke drijfveer. Dat is niet alleen van belang voor het maken van plannen maar ook bij de uitvoering van maatregelen en van andere reguliere taken van waterbeheerders. Hierbij zijn naar verwachting aanzienlijke kostenbesparingen mogelijk. 4/4

10 Kortom, in de huidige praktijk van het waterbeheer is informatievoorziening inmiddels een cruciale pijler voor de bedrijfsvoering. Kwaliteit, effectiviteit en efficiency van de bedrijfsvoering worden niet meer alleen bepaald door de drie klassieke productiefactoren (mensen, productiemiddelen en geld). Adequate informatievoorziening en de daarbij behorende gegevenshuishouding speelt daarin een minstens zo belangrijke rol. Informatie kan daarom worden beschouwd als een vierde productiefactor. Mede op basis van deze vierde pijler kunnen de Nederlandse waterbeheerders hun maatschappelijke taak vervullen; een goede bescherming tegen overstromingen, het zoveel mogelijk voorkomen van wateroverlast en droogte, en een goede waterkwaliteit in oppervlakteen grondwater in een breed krachtenveld van belangen, waaronder die van veiligheid, natuur, landbouw, scheepvaart, ruimtelijke ordening, volksgezondheid en recreatie. 2.2 IDsW, voorloper van het Informatiehuis Water Sinds het Convenant informatievoorziening Sector Water (1997) en met de InformatieDesk standaarden Water (2003 t/m 2009) is een belangrijke stap gezet in het stroomlijnen van de informatievoorziening en het standaardiseren van gegevens. Door IDsW wordt in overleg met waterbeherende organisaties en gebruikers gewerkt aan het ontwikkelen van één gezamenlijke taal voor waterwerkend Nederland. IDsW zorgt voor standaarden voor: - opslag en uitwisseling van (geografische en administratieve) gegevens - (definities van) termen en begrippen - de verwerking en presentatie van gegevens. Gebleken is dat IDsW succesvol is geweest in het maken van deze standaarden. Tegelijkertijd wordt geconstateerd dat IDsW niet de doorzettingsmacht heeft om partijen ook daadwerkelijk gebruik te laten maken van de standaarden. Ten behoeve van het opstellen van de eerste generatie stroomgebiedbeheerplannen ( ) zijn de afgelopen jaren tijdelijke afspraken gemaakt over het uitwisselen, bewerken en verwerken van waterkwaliteitsgegevens (huidige toestand, doelen, maatregelen). Door de waterbeherende organisaties worden gegevens ge-upload en ge-download via websites ( KRW-portaal ), waardoor het aggregeren van deze gegevens op het benodigde rapportageniveau mogelijk wordt. Door te werken met de Aquo-standaard die IDsW heeft ontwikkeld, wordt gelijksoortige informatie op een vergelijkbare en uniforme manier (benamingen, eenheden) aangeleverd. Begin 2010 is door de IDsW een rapportage over een Aquo-Keurmerk gepubliceerd waarin de uitbouw van de Aquo standaard is beschreven. 5/5

11 3 Schets van de uitvoeringsorganisatie 3.1 Omgevingsanalyse: beter gebruik standaarden leidt tot meer rendement Na enkele jaren IDsW is geconstateerd dat de door IDsW ontwikkelde standaarden zorgen voor een betere oplijning van gegevens tussen waterpartners, maar dat deze standaarden nog lang niet door alle waterbeheerders worden toegepast. Als de standaard wel wordt gebruikt door waterbeheerders, is dit vaak slechts als vehikel om gegevens op het gevraagde moment aan te leveren, zonder de standaard consequent ook toe te passen op de totstandkoming van de basisgegevens in het eigen primaire proces. In opdracht van IDsW is hiernaar door DHV onderzoek gedaan. In het onderzoeksrapport Gegevenshuishouding van de watersector constateert DHV dat de uitwisseling van gegevens in de watersector momenteel niet effectief en efficiënt is georganiseerd. Door het ontbreken van standaarden of het niet toepassen van standaarden in de primaire processen bij en de uitwisseling van gegevens tussen de diverse waterpartners is er sprake van: - inefficiëntie in werkprocessen bij zowel de organisaties die gegevens leveren als de organisaties die de gegevens ontvangen: er gaat veel tijd verloren met het verzamelen, interpreteren en bewerken van gegevens - er worden hierdoor veel kosten gemaakt, onder andere voor het inhuren van externe dienstverleners - doorlooptijden van werkzaamheden zijn substantieel langer dan nodig is - de kwaliteit van de gegevens is niet gegarandeerd waardoor uitkomsten minder zeker zijn - een en ander kan er toe leiden dat niet aan wettelijke verplichtingen kan worden voldaan - bij elke gegevensvraag wordt naar pragmatische en ad-hoc oplossingen gezocht. Deze werkwijze staat een structurele oplossing in de weg. 3.2 Positionering Context: breed speelveld en veel informatievragen Gegevensbeherende partijen Het vraagstuk van het organiseren van de waterinformatie omvat alle overheidslagen (rijk, provincies, gemeenten en waterschappen), ieder met hun eigen verantwoordelijkheid en ieder met hun eigen informatie- en sturingsbehoefte. - Ministeries moeten de verantwoordelijke bewindspersoon equiperen om te kunnen rapporteren aan Europese Commissie en Tweede Kamer over voortgang en evaluatie van het beleid 6/6

12 - Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor het beheer van rijkswateren. - Provincies zijn verantwoordelijk voor het beheer van grondwater. - Waterschappen zijn verantwoordelijk voor het regionaal waterbeheer (kwaliteit, kwantiteit, veiligheid); bovendien wordt het beheer van grondwater (deels) overgenomen van de provincies. - Gemeenten zijn verantwoordelijk voor rioleringen en kwantiteit (stedelijke wateropgaven). Deze partners hebben vaak eigen capaciteit in huis om gegevens in te winnen en vast te leggen in databases en vervolgens bruikbare (management)- informatie te genereren. Soms worden (deel)activiteiten belegd bij speciaal daarvoor opgerichte (werk)organisaties. Zo is er sprake van onder andere: - InformatieDesk standaarden Water (IDsW). IDsW is onafhankelijk; het programmabureau ontwikkelt en beheert de Aquo-standaard voor alle partijen binnen de watersector. IDsW ondersteunt bovendien bij de implementatie. IDsW is gehuisvest bij RWS-WD. - Het Waterschapshuis (HWH). Op het gebied van Informatie en Communicatie Technologie hebben de waterschappen de regie en uitvoeringstaken belegd bij Het Waterschapshuis (HWH). Per 1 januari 2010 zal niet langer sprake zijn van een stichting, maar van een Gemeenschappelijke Regeling. - Helpdesk Water. Doel van de Helpdesk Water is informatievoorziening aan derden. De Helpdesk Water wordt gehost door RWS-WD en is opgehangen onder het (nieuwe) Watermanagement Centrum Nederland. Het wordt aangestuurd vanuit het NWO. - Rijkswaterstaat Waterdienst (RWS WD) is actief levert kennis en expertise voor de waterprojecten van Rijkswaterstaat. De Waterdienst heeft een brugfunctie tussen beleid, beheer, uitvoering, toezicht en kennis op watergebied. RWS Waterdienst verzamelt bovendien in opdracht van DGW de KRWinformatie en verzamelt en beheert chemische monitoringgegevens via de landelijke enquête waterkwaliteit (bulk-database). Nieuw is de oprichting van het Water Management Centrum Nederland, waar enkele diensten zoals Helpdesk Water zijn ondergebracht. - Rijkswaterstaat Data-ICT-Dienst (RWS DID) regisseert en faciliteert de realisatie, instandhouding en ontwikkeling van de informatievoorziening voor Rijkswaterstaat. - STOWA. Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer is het kenniscentrum van regionale waterbeheerders en ontwikkelt, vergaart en verspreidt kennis die nodig is om de wateropgaven goed uit te voeren. De STOWA verzamelt en beheert met name ecologische informatie uit onderzoeksprogramma s en projectmatige monitoringactiviteiten in de Limnodata-database. - RIONED. Stichting RIONED is platform, kenniscentrum en belangenbehartiger van de rioleringszorg in Nederland en richt zich met name op gemeenten. RIONED voert in opdracht van de gemeenten benchmarks uit en verzamelt en beheert informatie met betrekking tot riolering. 7/7

13 - TNO verzamelt en beheert informatie met betrekking tot de kwaliteit van het grondwater die door provincies (landelijk en provinciale grondwatermeetnetten) en RIVM worden vergaard. - RIVM verzamelt en beheert, in het kader van de Nitraatrichtlijn, informatie met betrekking tot de waterkwaliteit op landbouwbedrijven (Landelijke Meetnet effecten Mestbeleid) verzamelt en beheert bovendien de gegevens van de waterkwaliteit in natuurgebieden (Trend Meetnet Verzuring). Typen informatievragen Rapportageverplichtingen Waterbeheerders dienen periodiek richting Brussel verantwoording af te leggen. Zo is in het Waterbesluit (en de Waterregeling) op grond van de Waterwet wettelijk vastgelegd dat regionale overheden informatie aanleveren aan het minisiterie van Verkeer en Waterstaat voor de 3-jaarlijkse (tussen)rapportages aan Brussel over de KRW. Daarnaast heeft de Staatssecretaris van VenW toegezegd de Tweede Kamer jaarlijks te zullen informeren over de voortgang met betrekking tot de uitvoering van de KRW. Hetzelfde geldt voor de jaarlijkse rapportage aan de Tweede Kamer ten aanzien van de voortgang in het waterbeleid (Water in Beeld). Ministeries moeten worden gevoed met gegevens van de overige waterbeheerders. Daarnaast hebben de partners van het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW) op zowel lokaal, regionaal als landelijk niveau behoefte aan informatie ten behoeve van de verantwoording en sturing van de implementatie van ondermeer het NBW en de KRW. Bestuurders en het management van de organisaties hebben informatie nodig voor het aansturen van de organisatie, maar ook om door middel van voortgangsrapportages verantwoording af te leggen aan de maatschappij. Bovenstaande betreft met name structurele informatievragen. Incidentele informatievragen Daarnaast is er sprake van incidentele informatievragen. Door allerlei partijen kunnen aan waterbeheerders vragen worden gesteld. Denk bijvoorbeeld aan het Planbureau voor de Leefomgeving, ingenieursbureaus en adviesbureaus of maatschappelijke organisaties die een studie verrichten. Op basis van het Verdrag van Aarhus moeten overheden gegevens en/of informatie bovendien beschikbaar kunnen stellen aan partijen en burgers die hiervan gebruik willen maken. Elektronische dienstverlening is een aspect van de ontsluiting van dergelijke informatie. Binnen de Nederlandse situatie is de vraag of waterbeheerders hier individueel aan willen voldoen of dat er een centrale ontsluiting van informatie wordt gerealiseerd. 8/8

14 Plaatsing binnen een breder speelveld Ook buiten de watersector gebeurt er veel op het gebied van informatievoorziening. Het stelsel van basisregistraties (gericht op het vastleggen van vitale, authentieke gegevens van hoge kwaliteit) is gebaseerd op het principe eenmalige inwinning, meervoudig gebruik. Daardoor kan de overheid die klant- en doelgericht werken en over de juiste informatie beschikken. Zo is momenteel de Basisregistratie Grootschalige Topografie in ontwikkeling; de BGT raakt aan de informatievoorziening in de watersector. 3.3 Uitgangspunten voor de uitvoeringsorganisatie IHW Door de gezamenlijke waterpartners zijn de volgende uitgangspunten voor de uitvoeringsorganisatie IHW 1 meegegeven: - De uitvoeringsorganisatie Informatiehuis Water is een onafhankelijke organisatie die een samenhangend pakket van werkzaamheden uitvoert voor en door de waterpartners, aangestuurd vanuit het NWO. De meerwaarde ten opzichte van de huidige situatie ligt in het bij elkaar brengen van applicaties, standaarden en databases in één werkproces. De uitwerking van de werkzaamheden komt aan bod in hoofdstuk en 3.6.5, de sturingsvraag in hoofdstuk Het gaat daarbij primair om het realiseren van afstemming en stroomlijnen van bestaande gegevensstromen en bestaande gegevensuitwisseling. Het principe van informatiestroomlijning en de rol van de uitvoeringsorganisatie IHW, komt aan de orde in hoofdstuk Het beheer van en de verantwoordelijkheid voor de basisdata blijft bij de bron. Iedere waterpartner is en blijft eigenaar en beheerder van en verantwoordelijk voor de eigen gegevens. - De uitvoeringsorganisatie IHW start met een beperkte opdracht, maar zal volgens een groeimodel uiteindelijk waterbreed moeten functioneren. De hoofdstukken en gaan hier op in. - De werkzaamheden van de uitvoeringsorganisatie IHW moeten aansluiten bij de bedrijfsprocessen van de waterbeheerders. Dit is van belang omdat het gaat om de basisdata in de primaire processen van waterbeheerders. NB: Andersom geldt ook dat de standaarden en applicaties die de uitvoeringsorganisatie IHW maakt, dienen te worden toegepast door de waterbeheerders. Alleen dan kan daadwerkelijk een snellere, betere en goedkopere informatieuitwisseling worden gerealiseerd. Dit is een belangrijk onderwerp voor het bestuursakkoord dat aan bod komt in hoofdstuk Dit rapport richt zich op de uitvoeringsorganisatie IHW. De term Informatiehuis Water betreft het geheel van afspraken tussen waterpartners in het kader van het Nationaal Wateroverleg (NWO) over de gegevensuitwisseling (inclusief lange termijn visie) en het informatiebeheer rond water ten aanzien van onder meer organisatie, benodigde infrastructuur, werkwijze én financiering. 9/9

15 Deze uitgangspunten krijgen een plek in de verdere uitwerking zoals die in dit rapport voorligt. Waterpartners Derden privaat/publiek mbv gegevensstandaard Water (Aquo) doorzetten Uitvoeringsorganisatie IHW KRW database mbv gegevensstandaard Water (Aquo) verzamelen Vraag Aanbod Waterpartners Bron database Figuur 1: Positionering uitvoeringsorganisatie IHW 3.4 Missie: waterinformatie laten stromen en ontsluiten De vraag is welke rol de uitvoeringsorganisatie Informatiehuis Water binnen de hiervoor geschetste context moet spelen. Daartoe is de missie van de uitvoeringsorganisatie IHW als volgt verwoord: De uitvoeringsorganisatie Informatiehuis Water laat waterinformatie efficiënt en effectief tussen waterpartners stromen en stelt deze beschikbaar voor derden. 3.5 Doelen om aan de missie te voldoen Voor de uitvoeringsorganisatie IHW is het doel als een zelfstandig opererende eenheid in opdracht en onder verantwoordelijkheid van en aangestuurd door de gezamenlijke waterpartners de beoogde gegevensuitwisseling tussen de waterpartners helpen stroomlijnen. Om de missie te kunnen realiseren, gelden voor de uitvoeringsorganisatie IHW de volgende doelen: - doel 1: waterinformatie baseren op sectorbrede basisgegevens - doel 2: elkaars taal kunnen verstaan en watergegevens kunnen lezen - doel 3: gegevenskwaliteit en directe bruikbaarheid kunnen garanderen - doel 4: waterinformatie eenduidig en tijdig laten rouleren - doel 5: waterinformatie waterbreed op één punt kunnen vinden en bieden 10/10

16 - doel 6: waterinformatie betekenisvol kunnen laten gebruiken - doel 7: waterinformatie vergelijkbaar verantwoord kunnen presenteren. Aan de hand van de onderstaande informatieproductieketen is de rol en positionering van de uitvoeringsorganisatie IHW uitgewerkt. De informatieproductieketen beschrijft kortweg de verschillende processtappen om van data-inwinning te komen tot relevante rapportage-informatie. Elke bol stelt een logische processtap voor. Inwinnen Valideren Vastleggen /aggregeren Distribueren /raadplegen Bewerken /verrijken Analyseren Presenteren Primaire taak aanleverende waterpartners Uitvoeringsorganisatie IHW Primaire taak rapporterende partners maken van standaarden maken van applicaties database portaal Figuur 2: Rol van uitvoeringsorganisatie IHW in informatieproductieketen Doelen 1 tot en met 4: Standaarden De uitvoeringsorganisatie IHW heeft een rol in het formuleren van standaarden, zodat deze informatieproductieketen soepel kan worden doorlopen. Het gaat immers primair om het realiseren van afstemming en stroomlijnen van gegevensstromen tussen waterpartners. Het maken van standaarden richting gegevensaanleverende partijen heeft vooral betrekking op de stappen Inwinnen, Valideren en Vastleggen. Doel 5: Waterportaal en waterdatabase De uitvoeringsorganisatie Informatiehuis Water is gericht op het samenbrengen van waterdata uit de verschillende bronbestanden. Bovendien vervult de uitvoeringsorganisatie IHW een portaalfunctie voor de ontsluiting en uitwisseling van waterdata (Distribueren/raadplegen). Doelen 6 en 7: Applicaties en tools De rol van de uitvoeringsorganisatie IHW in het Bewerken, Analyseren en Rapporteren heeft betrekking op het zodanig klaarmaken van de data dat er informatie uit kan worden afgeleid (over onder andere de stand van zaken, over onderlinge vergelijkingen tussen waterbeheerders). 11/11

17 Bovendien kunnen uit deze gegevens dwarsdoorsneden of andere bewerkingen gemaakt ten behoeve van (overwegend beleidsmatige) analyse en rapportage. Wat de uitvoeringsorganisatie IHW daarbij expliciet niet doet, is het toekennen van betekenis aan deze informatie; dit is een taak voor de beleidsmakende instituties. De structuur en werkzaamheden van de uitvoeringsorganisatie IHW worden zodanig vormgegeven dat deze doelen kunnen worden gerealiseerd. 3.6 Werkzaamheden Afbakening van de werkzaamheden; smalle basis voor een krachtige start Stap 1 De basis van de uitvoeringsorganisatie IHW wordt gevormd door de stroomlijning van de informatie voor de Kaderrichtlijn Water. Dit betreft voortzetting van de IDsW-werkzaamheden, maar ook het beheren en doorontwikkelen van de KRW-database en het KRW-portaal en het overnemen van de verantwoordelijkheid voor alle KRW-applicaties die door derden worden beheerd. Dit is in onderstaande figuur aangegeven als stap 1. Overige thema s & activiteiten Uitbreiding obv groeimodel 2 Waterpartners Derden privaat/publiek IDsW KRW-gelelateerde zaken (o.a. portaal) Vormen basis voor 1 KRW db mbv gegevensstandaard Water (Aquo) doorzetten Uitvoeringsorganisatie IHW 3 Water db KRW-database Nu nog fysieke database; data moeten worden ge-upload Later wellicht virtuele database; via portaal direct inprikken op brondata mbv gegevensstandaard Water (Aquo) verzamelen Waterpartners Vraag Aanbod Bron Db en Figuur 3: Strategie in 3 stappen Het is voor de uitvoeringsorganisatie IHW van belang om te starten met een duidelijk afgebakend pakket aan werkzaamheden. Dit is van belang om de komende jaren ook daadwerkelijk te kunnen voorzien in de behoefte om gegevens en informatie tussen waterpartners te laten stromen. 12/12

18 Op basis van deze informatie moet het immers mogelijk zijn om rapportages te kunnen opstellen en informatie aan derden beschikbaar te stellen. Het traject van standaardiseren, bijeenbrengen en ontsluiten van data (portaalfunctie) en het maken van applicaties voor monitoring en rapportage is voor de KRW inmiddels ver ontwikkeld. Toch is ook voor KRW gebleken dat er verbeteringen mogelijk zijn om een volgende rapportageronde effectiever te organiseren. Zo moet onder andere de aansluiting worden verbeterd met gerelateerde onderwerpen (denk aan zwemwaterrichtlijn, nitraatrichtlijn en richtlijn stedelijk afvalwater - voor zover dit de waterkwaliteit betreft). De uitwerking hiervan is opgenomen in hoofdstuk Prioriteit voor de uitvoeringsorganisatie IHW ligt de komende jaren dan ook bij het vervolmaken van de informatiestroomlijning voor de Kaderrichtlijn Water. Op basis van het principe eenmalig aanleveren - meervoudig gebruik zijn hiermee al grote voordelen te behalen. NB 1: Grondwater maakt integraal onderdeel uit van de KRW. Voor dit deelthema zijn nog diverse verbeterpunten rondom de informatievoorziening en -stroomlijning geconstateerd in het uitvoeringsprogramma van peilbuis tot KRW-portaal. Drie projecten die aandacht verdienen, zijn: - grondwaterproject 1: In- en uitvoer KRW-grondwaterdatabase in DINO - grondwaterproject 2: Organisatie Stroomlijning en proces - grondwaterproject 3: Toolbox van grondwater naar KRW-rapportage In voorliggende businesscase zijn deze werkzaamheden ondergebracht onder de verantwoordelijkheid van de uitvoeringsorganisatie IHW. Stap 2 Gaandeweg wordt de uitvoeringsorganisatie IHW op meerdere thema s actief (waterveiligheid - toetsing keringen en richtlijn overstromingsrisico s, waterkwantiteit - WB21, waterketen/riolering en zout water - Kaderrichtlijn Mariene Strategie). De uitvoeringsorganisatie IHW moet vanuit haar rol vroegtijdig signaleren welke beleidsthema s in de komende jaren eveneens een rapportagebehoefte hebben en of hierin een rol is weggelegd voor de uitvoeringsorganisatie IHW. Dit is aangegeven als stap 2. Het groeimodel hiertoe is in wording. In paragraaf is hiertoe een aanzet gegeven. Taken worden pas onder verantwoordelijkheid bij de uitvoeringsorganisatie IHW gebracht als de instrumenten of processen voldoende zijn uitontwikkeld. In de uitwerking van het groeimodel moet duidelijk worden welke thema s op welk moment rijp zijn om onder verantwoordelijkheid van de uitvoeringsorganisatie IHW te worden ondergebracht. Terugkerende werkzaamheden per thema zijn het vormgeven en beheren van standaarden, het onderbrengen van de gegevens in een database, het maken en beheren van applicaties om informatie te genereren ten behoeve van rapportages en het ontsluiten van de informatie via een portaal. 13/13

19 Mocht eerst een ontwikkeltraject voor thema s nodig zijn, dan zal dat buiten de uitvoeringsorganisatie IHW plaatsvinden. Zie hoofdstuk Stap 3 Tegelijkertijd, maar gericht op een langere termijn, moet bij waterbeheerders de omslag plaatsvinden om de standaarden tot op het niveau van hun basisgegevens in de primaire werkprocessen te implementeren. Als dit het geval is, hoeft door de uitvoeringsorganisatie IHW niet langer door middel van een eigen fysieke database de gegevensverzameling plaats te vinden, maar kan de uitvoeringsorganisatie IHW direct bij de brondata. Er is dan sprake van een virtuele database. Omdat dit aanpassingen vergt tot in de primaire werkprocessen van de waterpartners, is het niet reëel om te veronderstellen dat dit op korte termijn (binnen vijf jaar) voor alle waterthema s kan worden gerealiseerd. De uitvoeringsorganisatie zal voor KRW nagaan op welke wijze de omslag van een fysieke naar een virtuele database kan worden vormgegeven en hoe bij andere waterthema s hier al in een vroeg stadium rekening mee kan worden gehouden. NB: Als er binnen de uitvoeringsorganisatie IHW in termen van capaciteit spanning ontstaat tussen de stappen 1 en 3, wordt de prioriteit gelegd bij stap 1. Het is in de eerste plaats van belang dat op basis van een goede stroomlijning van gegevens daadwerkelijk (tijdige en kwalitatief goede) rapportages kunnen worden opgeleverd Groeimodel voor de uitvoeringsorganisatie IHW Volgens een groeimodel zal het takenpakket van de uitvoeringsorganisatie IHW toenemen. Uiteindelijk zal de uitvoeringsorganisatie Informatiehuis Water de informatiestroomlijning tussen de waterpartners regelen voor het waterbeheer in brede zin. Het groeimodel wordt zowel thematisch als gericht op activiteiten vormgegeven Thema s Bij de start richt de uitvoeringsorganisatie IHW zich op het thema waterkwaliteit, inclusief alle direct gerelateerde onderwerpen. IHW zal uiteindelijk alle relevante (interbestuurlijke) waterthema s moeten bestrijken. Voor het groeimodel is leidend welke informatievragen er spelen in de tijd. De thema s zijn waterveiligheid (o.a. periodieke toetsing van de keringen en Richtlijn Overstromingsrisico s), waterkwantiteit (WB21, evaluatie NBWactueel), waterketen/riolering en Kaderrichtlijn Mariene Strategie. Waterveiligheid: toetsing keringen In 2011 wordt door Inspectie VenW een landelijke rapportage toetsing keringen opgesteld. In 2010 worden daartoe regionaal de gegevens verzameld door de waterschappen en rijkswaterstaat. De provincies geven hierover hun oordeel, waarna Inspectie VenW een landelijk rapport opstelt. 14/14

20 Omdat nu reeds gegevens worden verzameld, is er geen rol meer voor de uitvoeringsorganisatie IHW om de gegevensinwinning te (laten) standaardiseren. Wel is te overwegen om IHW een rol te geven in de eerstvolgende activiteiten (centraal verzamelen, beheren, beschikbaar stellen aan derden). Daartoe zouden dan met de aanleverende en ontvangende partijen afspraken moeten worden gemaakt. Waterveiligheid: Richtlijn Overstromingsrisico s In het kader van de ROR moeten de komende jaren (ontwerp)gevaar- en risicokaarten worden opgesteld, als voorbereiding op de Overstromingsrisicobeheerplannen die in 2015/2016 worden opgesteld. Met betrekking tot inwinning, verwerking en rapporteren van data zou IHW al op korte termijn kunnen meedenken. Waterveiligheid: Veiligheid Nederland in Kaart en Hoogwaterbeschermingsprogramma Wellicht is het de moeite waard om ook de rol van IHW voor de projecten Veiligheid Nederland in Kaart en Hoogwaterbeschermingsprogramma te verkennen. Waterkwantiteit: Waterbeheer 21 e eeuw Onder de waterschappen zal een enquête worden gehouden (Waterschapspeil) ten behoeve van de voortgangsrapportage NBWa (waarin onder ander WB21, het vraagstuk rondom regionale wateroverlast, is opgenomen). Momenteel worden de vragen daartoe voorbereid en moeten indicatoren worden vastgesteld. Omdat deze actie al loopt, zal de rol van IHW bij de gegevensinwinning beperkt zijn. Het is wel de moeite waard om te verkennen of IHW in de stroomlijning van informatie een rol kan spelen. Waterketen/riolering De huidige rapportages met betrekking tot waterketen en riolering worden door RIONED verzorgd. Op termijn is een verkenning wenselijk naar de betrokkenheid van de uitvoeringsorganisatie IHW bij KRM. Ten opzichte van de eerder genoemde thema s lijkt dit echter minder urgent. Kaderrichtlijn Mariene Strategie De activiteiten rondom de informatievoorziening KRM zijn momenteel ondergebracht bij RWS-WD. Op termijn is een verkenning wenselijk naar de betrokkenheid van de uitvoeringsorganisatie IHW bij KRM. Ten opzichte van de andere thema s lijkt dit minder urgent. NB: zie bijlage 1 voor een uitvoeriger overzicht van de verschillende thema s. Het thema waterkwaliteit is hierin niet opgenomen, omdat KRW al deel uitmaakt van het basispakket van de uitvoeringsorganisatie IHW. 15/15

21 Activiteiten Bij aanvang van de uitvoeringsorganisatie IHW ligt het zwaartepunt bij het beheren en maken van standaarden en het samenbrengen van data. Dit is een voortzetting van de huidige activiteiten van IDsW en KRW-portaal. De komende periode zal de uitvoeringsorganisatie IHW bovendien veel aandacht moeten geven aan het laten gebruiken van de standaarden. Dit is deels te realiseren door voorlichting te geven over de standaarden en de toepassing ervan. Dit geldt zeker voor de KRW, een onderwerp waarvoor jaarlijks rapportages moeten worden opgesteld. Omdat de uitvoeringsorganisatie IHW verplicht gebruik door waterpartners niet kan afdwingen, is het van belang dat het bestuursakkoord hierover duidelijk is (zie hoofdstuk 6.1). Van waterpartners mag worden verwacht dat zij op niet al te lange termijn de Aquo-standaard toepassen tot op het niveau van hun primaire werkprocessen. Dit betekent dat brondata volgens de standaard zijn vastgelegd. Gedurende de tijdsduur van het bestuursakkoord ( ) zal de uitvoeringsorganisatie IHW ook een faciliterende rol in de informatievoorziening aan derden moeten gaan spelen. Dit zal eerst betrekking hebben op de KRW en later voor meerdere thema s gelden, volgend aan het tempo waarin thema s bij de uitvoeringsorganisatie IHW worden ondergebracht. Het bestaande KRW- portaal voor professionals wordt daarmee uitgebouwd tot een waterportaal dat ook voor burgers raadpleegbaar is. Op termijn zou de uitvoeringsorganisatie een rol kunnen krijgen in het certificeren van waterpartners en het verzorgen van kwaliteitstoetsing Kernactiviteiten uitvoeringsorganisatie IHW; standaarden, waterdata en applicaties De kernactiviteiten van de uitvoeringsorganisatie IHW zijn: 1. het beheren en ontwikkelen van standaarden, gericht op het stroomlijnen van de data- en informatiestromen. Voor elke processtap van het informatieproductieproces (zie figuur 2) kunnen één of meerdere standaarden worden gedefinieerd op basis waarvan de informatieverwerking in een processtap plaats kan vinden. De Aquo-standaard is ontwikkeld als de taal voor definitie, inwinning, uitwisseling, opslag. Het afstemmen met andere standaardisatieorganisaties (met name aanpalend aan het waterveld) is hierbij cruciaal 2. het samenbrengen, beheren en ontsluiten van waterdata. Het gaat daarbij om het samenbrengen van de basisgegevens. Deze basisgegevens blijven van (en ook bij) de bronhouders, maar de uitvoeringsorganisatie IHW zorgt er voor dat de waterdata bij elkaar wordt gebracht. De uitvoeringsorganisatie IHW heeft daarbij bovendien de verantwoordelijkheid om de gegevens te aggregeren tot het niveau waarop kan worden gerapporteerd (zie ook 3) en is verantwoordelijk voor het ontsluiten en uitleveren van data 16/16

22 3. het beheren en ontwikkelen van applicaties, gericht op het geschikt maken van de gegevens voor analyse of rapportage, maar ook de protocollen en tools voor monitoren, beoordelen, toetsen, bewerken, verwerken, integreren en presenteren van gegevens. NB: Het opstellen van de rapportages (beleidsmatige betekenis verlenen aan de informatie) is geen taak voor de uitvoeringsorganisatie IHW Werkzaamheden van de uitvoeringsorganisatie IHW Op basis van de 3 kernactiviteiten zijn de volgende werkzaamheden onderscheiden: 1. standaarden: 1a. Het onderhoud, beheer en ontwikkeling van de Aquo-standaard 1b. Standaarden laten gebruiken door de waterpartijen 1c. Afstemming met andere sectoren 2. KRW-database en portaal: 2a. Beheer, onderhoud, actualisatie en uitbreiding KRW- waterdatabase 2b. Van een fysieke database naar een virtuele database 2c. Van KRW-portaal naar Waterportaal 3. beheer en doorontwikkeling van applicaties. 1. Standaarden 1a. Het onderhoud, beheer en ontwikkeling van de Aquo-standaard Dit betreft het ontwikkelen van één gezamenlijke taal voor waterwerkend Nederland in de vorm van standaarden. De werkzaamheden bestaan uit: - definiëren van gegevens (Aquo-lex, Aquo-domeintabellen) - standaardisatie gegevensuitwisseling (Informatiemodel Water, uitwisselmodel Aquo) en opslag van gegevens (Logisch model Aquo) - standaardisatie van inwinning, presentatie en verwerking van gegevens - verder ontwikkelen van de Aquo standaard tot een Nederlandse Open Standaard. Bij deze werkzaamheden wordt door de uitvoeringsorganisatie IHW aansluiting gezocht bij de bedrijfsprocessen binnen de waterbeheerders. 1b. Standaarden laten gebruiken door de waterpartijen Om daadwerkelijk kostenbesparingen, meer effectiviteit en een betere kwaliteit te realiseren, is het van belang dat waterpartners gebruik maken van de standaarden (tot op het niveau van het vastleggen van basisgegevens). De uitvoeringsorganisatie IHW heeft niet de bevoegdheid om dwingend op te treden in de richting van waterpartners. 17/17

23 Wel kan de uitvoeringsorganisatie IHW stimuleren dat waterpartners gebruik maken van de standaard. Op verschillende manier spant de uitvoeringsorganisatie IHW zich hiervoor in: - Servicedesk vragen rondom de activiteiten van de uitvoeringsorganisatie IHW en toepassing van standaarden kunnen worden gesteld aan de Servicedesk - Gebruikersgroepen: via gebruikersgroepen wordt getoetst of de standaarden voldoen en in de praktijk toepasbaar zijn - Kennisnetwerk: de medewerkers van uitvoeringsorganisatie IHW zitten sterk verankerd in diverse water- en watergelateerde netwerken. Zij zijn experts op het gebied van databeheer, informatievoorziening en standaardisatie en hebben daarom een belangrijke rol in het kennisnetwerk. Groeimodel Overwogen kan worden om in het groeimodel certificering en kwaliteitscontrole door de uitvoeringsorganisatie IHW op te nemen. Gezien de aandacht die andere zaken vragen, ligt het niet voor de hand om hier al binnen enkele jaren operationele afspraken over te maken. 1c. Afstemming met andere sectoren De werkzaamheden van de uitvoeringsorganisatie IHW zijn alleen succesvol als er rondom de gekozen thema s ook voortdurend afstemming is met de standaarden die worden gebruikt in andere sectoren (onder andere Bodem, ruimtelijke ontwikkeling, ICT, Natuur). Op zowel strategisch, tactisch als operationeel niveau zal hieraan vanuit de uitvoeringsorganisatie IHW invulling worden gegeven. 2. KRW-database en portaal; samenbrengen en ontsluiten van waterdata 2a. Beheer, onderhoud, actualisatie en uitbreiding KRW- waterdatabase Zaken die onder de verantwoordelijkheid van de uitvoeringsorganisatie IHW vallen, zijn: - het beheer, onderhoud en periodieke actualisaties van de huidige KRWdatabase met basisgegevens betreffende onder meer waterkwaliteit, doelen, maatregelen en kosten. Het betreft informatie met betrekking tot de Kaderrichtlijn Water met inbegrip van de Richtlijn prioritaire stoffen - de uitbouw van de KRW-database met informatie over de voortgang van de uitvoering van maatregelen (inclusief kosten) - de uitbouw van de database met basisgegevens betreffende overige Europese watergerelateerde verplichtingen. Het gaat hierbij primair om oppervlaktewaterkwaliteitsgegevens ten behoeve van de Nitraatrichtlijn, Richtlijn Stedelijk Afvalwater, Zwemwaterrichtlijn en Vogel- en Habitatrichtlijn. 18/18

24 - de koppeling aanbrengen tussen de landelijke waterdatabase en de DINOgrondwaterdatabase waarin landelijke en provinciale grondwatergegevens zijn opgeslagen. Dit betreft grondwaterproject 1 In- en uitvoer KRWgrondwaterdatabase in DINO (eerste helft 2010):. aanvullende data nodig in DINO ten behoeve van goede rapportages. knelpunten & onduidelijkheden (aanleveren, valideren, opslaan in DINO). verbeteringen ten behoeve van verkrijgen en selecteren van data uit DINO - grondwaterproject 2: Organisatie Stroomlijning en proces (eerste helft 2010):. efficiënt organiseren en uitvoeren van de informatiestroom KRW vraagt om fte s en geld. er moet directe regie komen op uitvoer en doorvoer van verbeteringen in de informatiestroom. de betere onderlinge communicatie over benodigde aanpassingen en wensen. het inrichten helpdesk voor het onderdeel grondwater. - beheer en harmonisatie van Limnodata, EBeoSys en bulkdatabase (met resultaten van de jaarlijkse landelijke CIW-enquête) als onderdeel van en aanvulling op de KRW-database - koppelingen aanbrengen tussen de landelijke waterdatabase en bestaande meetnetten en overige relevante databases:. het Landelijk meetnet effecten mestbeleid (LMM). de database van de GegevensAutoriteit Natuur (GAN). de database van Emissieregistratie (directe en indirecte emissies zowel geregionaliseerd als per bedrijf). DONAR (gegevens Rijkswaterstaat) - aandacht voor de relatie met de omgeving (onder andere gegevensarchitecturen andere sectoren en thema s zoals GegevensAutoriteit Natuur, activiteiten GEONOVUM en projecten als Inspire en E-overheid). 2b. Van een fysieke database naar een virtuele database; Via het KRW-portaal worden door waterbeheerders gegevens geupload naar de centrale KRW-database waarvoor de uitvoeringsorganisatie IHW de verantwoordelijkheid krijgt. Sommige waterbeheerders doen dit direct vanuit hun basisgegevens zoals die zijn vastgelegd in het primaire proces van hun organisatie, maar in de meeste gevallen is dat niet het geval. De meeste waterbeheerders moeten middels een extra vertaalslag hun eigen gegevens aan de standaard laten voldoen alvorens ze worden opgestuurd naar de KRWdatabase. Dit betekent dat er nog geen optimaal gebruik wordt gemaakt van de afgesproken standaarden, die er juist op zijn gericht om de gegevens bij de bron (bij elke waterbeheerder afzonderlijk) al gestandaardiseerd vast te leggen. Zouden alle waterbeheerders dit doen, dan hoeft er niet langer sprake te zijn van een fysieke database, maar kan worden volstaan met het samenbrengen en ontsluiten van de individuele data van de waterbeheerders in een virtuele omgeving. 19/19

25 Deze virtuele omgeving wordt ingericht en onderhouden onder verantwoordelijkheid van de uitvoeringsorganisatie IHW. Er doet zich het volgende dilemma voor: het huidige KRW-portaal en de fysieke database die daaraan ten grondslag ligt, is een werkbare manier gebleken om rapportage-informatie boven tafel te krijgen. De inspanning om waterbeheerders de standaarden te laten toepassen tot op het niveau van hun basisgegevens (in hun eigen primaire processen) is aanzienlijk. De inschatting is dat dit zeker enkele jaren zal duren. Gedurende deze periode zullen er informatie- en rapportagevragen blijven bestaan, die vragen om een adequate informatievoorziening. Hierin kan de huidige fysieke KRW-database voorzien. Die moet dan ook functioneel blijven. Tegelijkertijd moet echter de inspanning worden gepleegd om de waterbeheerders de standaarden te laten toepassen tot op het niveau van hun primaire processen, zodat de basisgegevens geschikt zijn om in de KRW-database een plek te krijgen. Zie activiteit 1b. Uit de KRW is een les te trekken voor andere waterthema s waar informatieen rapportagevragen aan de orde zijn. Bij de basisinspanning voor de uitvoeringsorganisatie IHW horen dan ook de werkzaamheden om partijen aan te sporen de standaarden toe te passen in hun primaire processen. Een volledig functionerende virtuele database is echter alleen mogelijk als alle waterbeheerders dit doen. Groeimodel In het groeimodel wordt ondergebracht de uitbouw van de database met basisgegevens voor de overige werkvelden in water. Denk aan bijvoorbeeld waterkwantiteit (WB21), veiligheid (toetsing van de keringen, Richtlijn Overstromingsrisico s), waterketen/riolering. Het tempo en de volgorde waarin dit gebeurt is afhankelijk van de verdere uitwerking van het groeimodel. 2c. Van KRW-portaal naar Waterportaal De verantwoordelijkheid voor beheer, onderhoud en ontwikkeling van het KRW-portaal wordt ondergebracht bij de uitvoeringsorganisatie IHW. Op dit moment heeft het portaal betrekking op de uitvoering van de KRW. Groeimodel In het groeimodel is ruimte voor het uitbouwen van het KRW-portaal tot een breder Waterportaal. Onder het Waterportaal wordt uiteindelijk verstaan het geheel aan internetapplicaties waarmee de informatie-uitwisseling, het be- en verwerken van informatie en het presenteren van informatie via internet plaatsvindt en door geïnteresseerden kan worden benaderd en opgeroepen. De ontwikkeling hiervan zal stapsgewijs plaatsvinden, waarbij aangesloten wordt op de waterthema s die achtereenvolgens bij de uitvoeringsorganisatie IHW worden ondergebracht. 20/20