Een zoektocht naar het controversiële binnen de muziekindustrie Een verkenning binnen de genres Hiphop en Punkrock

Transcriptie

1 Arteveldehogeschool Opleiding Journalistiek Bijlokehof Gent Een zoektocht naar het controversiële binnen de muziekindustrie Een verkenning binnen de genres Hiphop en Punkrock Promotor: F. Snelders Academiejaar Eindwerk voorgedragen door Els Mertens tot het behalen van een diploma bachelor Journalistiek. 1

2 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Inleiding en probleemstelling Inleiding Probleemstelling 3 Hoofdstuk 2 : Algemeen Jongerencultuur Is controversieel zijn rolbevestigend voor een jongere? Wat betekent het woord controversieel? Waarom is iemand controversieel binnen de muziekindustrie? Waarom is iemand controversieel binnen de gevestigde orde? Wat werd vroeger als controversieel ervaren en in welke opzichten 11 is dat nu veranderd? Hoofdstuk 3: Hiphop en Punkrock Hiphop Wat wordt er onder controversieel verstaan binnen Hiphop? Wat wordt er onder controversieel verstaan binnen Punkrock? Waarom spreekt Punkrock jongeren aan? Wat zijn de gemeenschappelijke factoren van Hiphop en Punkrock? Controversiële artiesten, zijn ze origineel of zijn ze het product van hun tijd? Voor sommige groepen/artiesten is controversieel zijn louter een imago en 37 andere groepen/artiesten zijn oprecht overtuigd van hun standpunten. Besluit 40 Bronnenlijst 42 2

3 Bijlagen 49 Woord vooraf Alhoewel er heel veel tijd kroop in het maken van dit eindwerk, loonde het voor mij meer dan de moeite, want schrijven is mijn passie en ik heb dit eindwerk met heel veel plezier geschreven. Ik heb ook het gevoel dat door het schrijven van dit eindwerk mijn muziekkennis nog gegroeid is en ik ook meer inzicht heb gekregen in de jongerencultuur, waarvan ik mezelf trouwens nog steeds als lid van beschouw. Ik wil graag Nikolas Van der Veken en Bram Steemans van Janez Detd bedanken voor het feit dat ze tijd wilden vrijmaken voor een interview. Verder wil ik ook DJ Buzz, DJ en producer van Skeemz bedanken voor het interview via mail. Tenslotte wil ik mijn promotor, de heer Snelders, bedanken om alles in goede banen te leiden. 3

4 Hoofdstuk 1: Inleiding en probleemstelling 1.1 Inleiding Toen ik op zoek ging naar een onderwerp voor mijn eindwerk kwam plots, na enige tijd nadenken weliswaar, het idee om over controversiële artiesten in de muziekindustrie te schrijven. Ik heb altijd al een grote interesse gehad in diverse muziekgenres, onder andere Pop, Rock, R&B, Hiphop, Punkrock, Dance, enzovoort. Wanneer ik naar MTV, TMF of JIM keek, viel me op dat Hiphop en Punkrock de laatste jaren meer en meer aan bod kwamen op deze muziekzenders. Bovendien hoor en lees je berichten dat sommige mensen aanstoot nemen aan bepaalde videoclips, songteksten en/of uitspraken van bepaalde artiesten. Het leek me interessant om daar een werk over te maken. Mijn eindwerk bestaat voornamelijk uit deskresearch. Ik ben op zoek gegaan naar boeken over jongerencultuur en muziek in de mediatheek van de Arteveldehogeschool, de bibliotheek van Aalst en in de bibliotheek van de Vrije Universiteit Brussel. Verder heb ik muziektijdschriften en eindwerken over Punkrock en Hiphop geraadpleegd. Ik nam een interview af met twee groepsleden van de Belgische punkgroep Janez Detd, namelijk Nikolas Van der Veken (leadzanger) en Bram Steemans (drummer). Ook DJ Buzz, DJ en producer van de hiphopgroep Skeemz, heb ik geïnterviewd, maar wel via mail. Verder heb ik ook bruikbare informatie gevonden op het internet. 4

5 1.2 Probleemstelling Mijn eindwerk bestaat uit verschillende doelstellingen: Ik probeer controversieel zijn te definiëren en te onderzoeken wanneer iemand controversieel is binnen de muziekindustrie. Verder probeer ik verschillende aspecten van de jongerencultuur te omschrijven. Er is niet één jongerencultuur, dus ik ga op zoek naar de gelijkenissen tussen de verschillende jongeren die hun eigenheid willen uiten via muziek, kleding en gedrag. Ik stel tevens de vraag: Is controversieel zijn rolbevestigend voor een jongere? Ik vraag me in dit eindwerk ook af of het nog mogelijk is om in onze hedendaagse samenleving, waar gewenning optreedt ten opzichte van geweld en schaars geklede vrouwen, überhaupt nog iemand te shockeren? Omdat de muziekindustrie een heel breed begrip is, zal ik me in dit eindwerk beperken tot twee muziekgenres, namelijk Punkrock en Hiphop. Ik ga op zoek naar controversiële artiesten binnen die twee genres. Ik wil ook graag weten wat de verschillen en de gemeenschappelijke factoren zijn van die twee genres. Misschien is controversieel zijn voor sommige artiesten slechts een imago en zijn ze niet oprecht overtuigd van wat ze brengen, ook dat wil ik onderzoeken. 5

6 Hoofdstuk 2: Algemeen 2.1 Jongerencultuur Binnen de jongerencultuur is muziek een belangrijk gegeven. Muziek beluisteren maakt een heel groot deel uit van de leefwereld van jongeren. Ik zal dit illustreren aan de hand van een aantal citaten uit verschillende bronnen. Muziek is een essentieel element die bij de uiting van een subcultuur hoort en de onderscheiding tegenover een andere jongerengroep duidelijk weergeeft. Vervolgens spelen uiterlijke kenmerken zoals kleding, kapsel, sieraden, bepaalde vervoersmiddelen of bepaalde genotsmiddelen en bepaalde visies op de maatschappij een belangrijke rol. Dit allemaal in zijn geheel vormt een jongerencultuur. (Van der Veld, Internet, 2006) Wie nadenkt over de leefwereld van jongeren, kan niet om het thema muziek heen. Vele jongeren worden met muziek wakker, maken huiswerk met muziek en gaan slapen met muziek. (Glismeijer, Internet, 2006) Muziek wordt met jongeren verbonden. Jongeren luisteren vaak naar muziek, gaan naar fuiven of discotheken en festivals. Muziek speelt een belangrijke rol in hun leven: als uitlaatklep, ter ontspanning, maar ook vaak omdat zij hun gevoelens vertolkt zien in bepaalde songs. Jongeren luisteren naar verschillende soorten muziek en halen vaak hun stijl uit de muziek waar zij naar luisteren. Ze kleden zich ernaar, zoeken vrienden die naar dezelfde muziek luisteren, gaan samen naar muziekevenementen en veroordelen vaak mensen die naar andere muziek luisteren. Rond muziek hangt een hele cultuur, waarmee ze zich identificeren. (Thomas, Internet, 2006) Vaak vinden vrienden elkaar in de keuze van muziek, kleding, hobby of visie op het leven. Van een groep jongeren met dezelfde levensstijl (denk aan kleding, muziek, visie ) zegt men dat ze een eigen cultuur hebben, een jongerencultuur. 6

7 Sommigen beweren dat de jeugdcultuur vandaag dood is, maar niets is minder waar: it s alive and kicking. In met name muziek, mode en internet heeft de jeugd middelen gevonden om een eigen belevingswereld op te bouwen. Sinds de punk heeft de invulling van die belevingswereld een enigszins andere wending genomen: op straat, in de media, in de vrije tijd. (Jongereninformatie.be, Internet, 2006) Jeugdculturen zijn manieren om zich af te zetten tegen de grote wereld. Jongeren vinden het niet altijd zo leuk dat volwassenen zich in hun wereldje willen mengen. Muziek is een belangrijk aspect van hun vrije tijd. (De Ro, Internet, 2006) Hoe ontstond de jongerencultuur? Jongerencultuur en muziek zijn met elkaar verbonden, aangezien voor heel wat jongeren muziek een belangrijke rol speelt in hun leven. Daarom is het nodig dat in dit eindwerk ook een deel van de jongerencultuur wordt besproken. Tussen 1950 en 1960 ontstond een specifieke jongerencultuur, met de Verenigde Staten als koploper. In België was dat pas vanaf De jongeren ontwikkelden zich als een bevolkingsgroep waar rekening mee moest gehouden worden. De jeugd besteedde immers steeds meer geld aan haar vrije tijd. (Demeulemeester, , p. 4) Door hun aandacht voor deze vrije tijd zetten de tieners zich af tegen hun ouders. (Demeulemeester, , p. 4) Zo kregen we het Amerika dat we uit zoveel films kennen: witte huizen met witte hekjes, een goed onderhouden gazon met de obligate sproeiers, de Chevy voor de garage en alles, maar dan ook alles hetzelfde als bij de buren. Daartegen zette de jeugd zich af. (Demeulemeester, , p. 4) Jongeren zetten zich graag af tegen de gevestigde waarden. Deze houding illustreren jongeren met hun kledij, muziekkeuze en levensovertuigingen. (Van den Bogaert, , p. 18) 7

8 Door middel van hun muziekkeuze en kleding drukken jongeren uit tot welke subcultuur ze behoren. Kledij is meer dan ooit een marktproduct geworden, via details onderscheiden de jongeren zich van de gecommercialiseerde jongerencultuur. De jeugd verlegt ook steeds haar grenzen, kijk maar naar de stijgende populariteit van piercings en tatoeages. (Van den Bogaert, , p. 24) In de jaren vijftig en zestig was jong zijn een korte fase in het leven. Het werd gezien als een overgangsfase op weg naar de volwassenheid. Nu wordt jong zijn beschouwd als een eigen levensfase. Door verlenging van de jeugdfase is er onder de jongeren een jongerencultuur ontstaan. 2.2 Is controversieel zijn rolbevestigend voor een jongere? Elke tiener rebelleert volgens mij tegen zijn ouders en tegen school. Bij de ene zal dat wat extremer zijn dan bij de andere, maar je hoeft eigenlijk niet de grote rebel uit te hangen om goede Punkrock te kunnen maken. Wij waren niet stouter dan de gemiddelde tiener. (Bram Steemans, Herdersem, 28/1/2006) Jongeren willen zich afzetten tegen de gangbare opvattingen, regels en wetten. Drugs bijvoorbeeld zijn nog steeds illegaal en hebben de aantrekkingskracht van het verbodene. Verder sluit het druggebruik aan bij het afwijkende gedrag dat eigen is aan de jeugdsubculturen. (Van den Bogaert, , p. 24) Jongeren zijn constant op zoek naar de eigen identiteit. Ze moeten uitzoeken wie ze zijn. De samenleving biedt vele keuzemogelijkheden op het vlak van scholing, beroepen en leefstijlen. Dit zoekproces verloopt niet altijd zonder slag of stoot. Tijdens de adolescentieperiode maakt de jongere zich los van het thuismilieu om zijn of haar eigen identiteit te vinden. Dit gebeurt soms via uitingen van subculturen, bijvoorbeeld Punk en Hiphop. De jongere wil dat zijn zoektocht gerespecteerd wordt en dat hij of zij voldoende vrijheid krijgt om zich een bepaalde kledingstijl, houding, (soms controversiële) muziekkeuze en een bepaald taalgebruik aan te meten. Hiermee 8

9 wil de jongere zich ook onderscheiden van zijn leeftijdsgenoten. Hij is op zoek naar zijn eigenheid en wil die graag ten toon stellen aan de buitenwereld, die deze tekens soms verkeerd interpreteert met vooroordelen tot gevolg. Deze vooroordelen kunnen dan weer leiden tot tegenkanting van het thuisfront. (Van den Bogaert, , p. 21) Wanneer we spreken over jeugdsubculturen of jongerensubculturen dient ook gezegd te worden dat het hier slechts gaat om een klein percentage van de jongeren. De meerderheid participeert aan de doorsnee jongerencultuur. Voor een kleine groep betekent deel uitmaken van een subcultuur een belangrijk onderdeel van het groeiproces naar een eigen identiteit. (Koen Depreitere, Internet, 2006) Als we kijken naar de geschiedenis, merken we dat sommige ouders hun kinderen ook vrij streng behandelden, vooral in de jaren vijftig en zestig. Als reactie hierop vertoonden sommige jongeren een afwijkend gedrag om een eigen identiteit te creëren. Ouders concentreerden zich bovendien eerder op de materiële welstand van hun kinderen in plaats van op hun innerlijk geluk. Zo wilden ze hun afwezigheid compenseren (wanneer ze gingen werken). De ouders vervreemdden zo stilaan van hun kinderen. Vroeger deed dit probleem zich niet voor omdat ze zich toen nog konden vastklampen aan de traditionele rol van man en vrouw. Nu deze vaste structuur wegviel, was de binding minder sterk. De generatiekloof werd een feit. (De Witte, 2000, p.252) Om zich af te zetten tegen het overdreven belang van het gezinsleven, vertoefden jongeren ook meer en meer op straat en in de bioscoop. Er ontstonden jeugdhuizen om jongeren een eigen plek te geven. Op lange termijn zouden jongeren met een maatschappijkritische visie vanuit dergelijke jeugdhuizen hun krachten bundelen. Maar omdat de vrijheid binnen de jeugdhuizen binnen de perken gehouden werd door de gezagsstructuren, vormden ze nooit een grote bedreiging. (De Witte, 2000, p.253) Later (vanaf de jaren zestig) zouden bepaalde jongeren meer en meer tegen de schenen schoppen en hun rebelse kant ontdekken. Jongeren worden tijdens de adolescentie immers geconfronteerd met ingrijpende veranderingen, zowel op lichamelijk als op mentaal vlak. Ze moeten hun eigen plaats proberen te verwerven in de maatschappij. Jongeren leren regels en normen kennen door 9

10 ze af te tasten, zonodig te overschrijden. Samen met leeftijdsgenoten experimenteren, provoceren en zich verzetten tegen is eigen aan het proces van volwassen worden. (De Witte, 2000, p.253) Hieruit kunnen we concluderen dat controversieel zijn inderdaad rolbevestigend is voor de bepaalde jongeren. 2.3 Wat betekent het woord controversieel? Deze vraag is niet eenvoudig om te beantwoorden, want controversieel is een relatief begrip en wordt door iedereen anders ingevuld. In de jaren zestig was de meerderheid van de bevolking conservatiever dan nu. Maar of je nu in de jaren zestig leefde of nu, iedereen heeft een eigen referentiekader en er zijn bepaalde zaken die hier niet mee stroken. Neem nu bijvoorbeeld Kurt Cobain die in de jaren negentig zijn gitaar stuksloeg op het podium: vernietiging van objecten is tegen onze westerse waarden. Ondanks het feit dat het woord controversieel een relatief begrip is, zal ik uiteraard mijn best doen om het te verklaren. Volgens het online woordenboek Van Dale betekent het woord controversieel : aanleiding gevend tot een controverse => omstreden Omstreden wil zeggen : om wie of wat de meningen sterk verdeeld zijn => controversieel; tegengestelde van onomstreden Controverse wordt dan weer verklaard met de woorden : heftig meningsverschil Ik ben ervan overtuigd dat er inderdaad heel wat meningverschillen opduiken over een controversiële artiest. Neem nu bijvoorbeeld de rapper Eminem : sommigen houden ervan, anderen vinden hem weinig respectvol vanwege zijn controversiële teksten waarin hij bijvoorbeeld zijn eigen moeder verwijten naar het hoofd slingert. Controversiële artiesten vertonen ook vaak provocerend gedrag, althans op het podium, en soms ook na de optredens. 10

11 2.4 Waarom is iemand controversieel binnen de muziekindustrie? Dat kan verschillende redenen hebben, bijvoorbeeld iemands huidig gedrag, het crimineel of gewoon rebelse verleden, de songteksten of bepaalde uitspraken die hij of zij deed tijdens interviews. Soms uiten artiesten kritiek ten opzichte van de maatschappij of ten opzichte van een bepaald figuur. Dit gebeurt vooral in het Punkrockgenre. Hiphopvideoclips laten weinig aan de verbeelding over van mannen wanneer ze vrouwen voorstellen als lustobjecten. 2.5 Waarom is iemand controversieel binnen de gevestigde orde? Volgens Gert Keunen, de auteur van het boek Pop! Een halve eeuw beweging, zijn het bendegeweld en het druggebruik een doorn in het oog voor de blanke gevestigde orde in de Verenigde Staten. De gevestigde orde wordt door Van Dale omschreven als de vereniging van personen die zich aan bepaalde regels gebonden hebben. Deze groep mensen wil liever niet herinnerd worden aan de erbarmelijke omstandigheden in de voorsteden. Daarom verklaren ze de oorlog aan genres als Hiphop en Punkrock. De conservatieve media vreesden dat deze genres zouden aanzetten tot geweld en anarchie. Om die reden werd het Parental Music Resource Center opgericht, voornamelijk bestaande uit de echtgenotes van Amerikaanse senatoren. Ze wilden de jongeren beschermen en plakten de intussen overbekende Parental Advisory stickers op alle verdachte cd s. Soms werd een cd zelfs uit de rekken genomen of werd een opgekuiste versie uitgebracht. Kortom, censuur speelde een grote rol in conservatief Amerika. Nu nog steeds trouwens, je kan nog altijd de stickers zien als je een cd winkel binnenstapt. Maar door die stickers worden die cd s nog meer verkocht, want wat verboden is, is dubbel zo aantrekkelijk voor (bepaalde) jongeren. (Keunen, 2002, p. 289) 11

12 Parental Advisory sticker parental_advisory.jpg Maar kan muziek eigenlijk de dag van vandaag nog mensen shockeren? Ik denk dat shockeren de dag van vandaag bijna onmogelijk is, zelfs Rammstein en Marilyn Manson shockeren mensen niet langer, want ze behoren nu tot de mainstream. Bovendien, wanneer wij met onze blote kont op het podium zouden staan om zogezegd te shockeren, zou dat onze muziek zeker niet beter laten klinken. (Nikolas Van der Veken, Herdersem, 28/1/2006) Niet enkel Rammstein en Marilyn Manson zijn mainstream geworden. Ook bepaalde genres zoals Hiphop zijn mainstream doordat ze niet langer deel uitmaken van een straatcultuur. Grote kledingmerken als Ralph Lauren en Tommy Hilfiger plaatsen hun advertenties in hiphoptijdschriften en rappers pronken vaak met hun eigen kledinglijn en dure juwelen. Vroeger werd hiphopkledij gedragen door kansarme jongeren, nu kan in principe iedereen ze dragen. (Van Jaarsveld, , p.28) Sommige jongeren vinden het cool om rond te lopen in baggy outfits en lange kettingen te dragen om erbij te horen. Het is niet shockerend meer, het is mainstream geworden. 12

13 Met mainstream wordt het commerciële circuit bedoeld. Wanneer een genre of artiest niet mainstream is, behoort de artiest of het genre tot de underground. De underground is de plaats waar de subcultuur (en als uiting daarvan het muziekgenre) ontstaat en groeit. Het publiek is dan beperkt. Die stijl, muziek, taal en kledij kan dan mainstream worden. Via MTV, TMF en JIM bijvoorbeeld zijn heel wat genres en artiesten mainstream geworden, en dus bekend bij een groter publiek. (Koen Depreitere, Internet, 2006) 2.6 Wat werd vroeger als controversieel ervaren en in welke opzichten is dat nu veranderd? In de jaren zestig werd muziek het favoriete communicatiemiddel om wantoestanden in de maatschappij aan te klagen en de droom van universele liefde te verspreiden met als doel de wereld te verbeteren. De hippies streefden naar een eenvoudiger en authentieker leven, weg van de industriële consumptiemaatschappij. Het optimisme en het kapitalisme stonden zwaar onder druk en voornamelijk de oorlog in Vietnam werd als nutteloos ervaren. De tegencultuur schoot vooral wortel in het universiteitsmilieu. Voor de blanke jongeren uit de middenklasse was de universiteit een plaats waar intellectuele vrijheid vooropstond en bovendien politieke thema s konden groeien. Talloze studentenbewegingen organiseerden protestacties en ook arbeidsjongeren kwamen in opstand. De hippiebeweging werd daardoor een brede maatschappelijke beweging met jongeren met verschillende achtergronden die allen min of meer hetzelfde doel nastreefden. (Koen Depreitere, Internet, 2006) De jongeren uit de middenklasse protesteerden tegen de heersende cultuur. Dat maakte hen tot tegenculturen. De tegenculturen van de jaren zestig conformeerden zich niet aan de traditionele instellingen zoals werk, school, gezin en vrije tijd. Ze creëerden alternatieven en bedachten nieuwe samenlevingsvormen zoals communes. Ze ontwikkelden een compleet nieuwe en alternatieve levensstijl, waarmee ze zich konden afzetten tegen de waarden en normen van de heersende oudercultuur. (Koen Depreitere, Internet, 2006) 13

14 Ook jongeren uit de arbeidersklasse werden opstandiger. Maar dat was geen echte tegencultuur, eerder een subcultuur van een arbeidersklasse. (Koen Depreitere, Internet, 2006) In de jaren zestig luidde bij de jeugd vooral het motto liefde, vrede en geluk en bloemen werden als symbool gebruikt. De alternatieve levensstijl (zie twee paragrafen terug) doorbrak de dagelijkse sleur en bracht vernieuwing. In deze periode (jaren zestig) raakten The Doors bekend bij het grote publiek. De leadzanger Jim Morrison had een zeer charismatische uitstraling en een opjuttende podiumperformance. Jim Morrison wilde vooral provoceren en uittesten tot hoever hij kon gaan. (Densmore,1990, pp ) Hij werd meermaals op het podium door de politie gearresteerd omwille van obsceen gedrag als gevolg van frequent druggebruik. Concertorganisatoren vreesden voor wilde toestanden en velen boekten de groep niet langer. (Densmore,1990, pp ) In de jaren zeventig waren ook voldoende groepen bereid om mensen te shockeren, of althans een poging daartoe te wagen. The Ramones verkondigden vaak antiautoritaire standpunten in hun songteksten. Rock moet dringend weer subversief worden. Daar zijn wij intensief mee bezig. Het is erg vitaal voor wat wij doen dat de ouders van ons publiek het niet goed vinden. Tommy Ramone (The Ramones). Het woord subversief betekent gezagsondermijnend. Maar nu is het veel moeilijker om nog mensen te shockeren met bepaalde uitspraken of gedragingen, omdat mensen tegenwoordig al veel meer gewend zijn dan vroeger. Druggebruik bijvoorbeeld is gebruikelijk bij artiesten, niemand (behalve een minderheid) kijkt er nog van op. 14

15 Hoofdstuk 3: Hiphop en Punkrock 3.1 Hiphop Scène uit de film van 50 Cent, Get Rich Or Die Trying Hiphop wordt gezien als een muziekstijl en een levensstijl. De hiphopartiest drukt zich uit via zang en/of rap. Rap is de verbale expressie van de Amerikaanse straatcultuur. Rap is een woordspel op maat van de muziek, of de beat. Rappers hebben doorgaans hetzelfde uitgangspunt en een zelfde woordenschat, met een eigen connotatie van bepaalde woorden. Wat een woord voor hen betekent, kan voor ons iets helemaal anders betekenen. De gevoelswaarde van het woord ligt anders. De slang (een soort dialect) die ze gebruiken, komt voort uit de waarden en normen van de straatcultuur. Buitenstaanders hebben andere waarden en normen en als gevolg daarvan begrijpen ze deze cultuur soms niet. (Keunen, 2002, p. 270) Hiphop is een geïmporteerd genre uit Amerika, maar veroorzaakte een muzikale revolutie en groeide uit tot een invloedrijk muziekgenre dat zijn stempel heeft gedrukt op de internationale muziekscène. In Europa zijn er ook tal van hiphopartiesten, en die hebben zich duidelijk geïnspireerd op Amerikaanse rappers en hiphopartiesten. Dat kan je horen en zien, want zowel de muziek als de kledij wordt overgenomen. (Keunen, 2002, p.267) Hiphop is overal, in elk land en elk taalgebied. (Keunen, 2002, p.267) 15

16 Hiphop is een manier van leven. Het is een middel om je gevoelens te uiten en een boodschap over te brengen, via muziek, kledij en gedrag. Daarenboven biedt Hiphop jongeren de mogelijkheid om een eigen identiteit te creëren, een maatschappijkritische houding aan te nemen en mee te praten en na te denken over de samenleving. Via Hiphop worden sociale wantoestanden op de agenda geplaatst. Man, fuck the world.. Damn, they wanna label me a menace cause I'm sittin here sippin on Guinness Weighin 165, and these tricks should die for being jealous of a brother when he rides I can see it in yo' eyes, you wanna see a young playa fallin They hate to see a nigga ballin Some of you suckers is rottin, plottin on what I got And then you wonder why I shot him (boo-ya!) Stop givin game for free, you wanna hang with me like being a thug is the thang to be? But I got love for my homies, the G's and macks And if you're black, you better stay strapped igga, fuck the world! - 2Pac Rapper 2Pac klaagt hier de politie, de media en het gerecht aan omdat ze hem (en elke andere zwarte man) telkens als een crimineel willen bestempelen. Weighin 165, and these tricks should die for being jealous of a brother when he rides Zij zijn volgens hem jaloers en verdienen het om te sterven. And then you wonder why I shot him (boo-ya!) Met deze zin zet hij aan tot geweld. 16

17 Fragment uit het nummer Violent 2Pac If this is violence, then violent's what I gotta be If you investigate you'll find out where it's comin from Look through our history, America's the violent one Unlock my brain, break the chains of your misery This time the payback for evil shit you did to me They call me militant, racist because I will resist You wanna censor somethin, motherf**ker censor this! This time the payback for evil shit you did to me Hij wil wraak nemen op de politie voor het geweld dat ze hem aandeden. Rapper Ice-T schreef ook een nummer over het onnodige geweld dat de politie zich permitteert. De politie van Dallas vroeg in 1991, toen het nummer uitkwam, voor een boycot van de song. Cop killer, better you than me. I'm a Cop killer, f**k police brutality! Cop killer, I know your family's grievin' (f**k 'em) Cop killer, but tonight we get even. Alhoewel de tekst van Ice-T anders doet vermoeden, beweert de rapper dat hij zijn woorden nooit in daden zou omzetten. Ice-T: I'm singing in the first person as a character who is fed up with police brutality. I ain't never killed no cop. I felt like it a lot of times. But I never did it. Maar het mocht niet baten, hij was zijn platencontract kwijt bij Warner Brothers. (s.n., Internet, 2006) 17

18 Ook vrouwelijke rappers kunnen tot haat aanzetten en stoere praat verkopen, al dan niet gemeend. Een fragment uit een nummer van Lil Kim: Kidnap the senator Make him call his wife and say he s never coming home What bitch you know can thug it like this? I'm gonna keep it real For the dough I might kill (= voor veel geld zou ze misschien bereid zijn om iemand te vermoorden) 3.2 Wat wordt er onder controversieel verstaan binnen Hiphop? Binnen de Hiphop heb je de Gangstarap afkomstig uit de getto s van grote Amerikaanse steden. De teksten bevatten vaak seksistische uitspraken en gaan over de problematische levensomstandigheden in de getto's, drugs en wapens. Mede door het uitdagende karakter van de teksten werd Gangstarap enorm populair bij jongeren, vaak tot grote zorg van bepaalde conservatieve ouders in Amerika. (Keunen, 2002, p. 288) Meestal behoren de rappers tot een bepaald kamp, ofwel de Westcoast, de Eastcoast of het Dirty South. West Coast is, zoals de naam al aangeeft, afkomstig uit het westen van de Verenigde Staten en Eastcoast uit het oosten. Westcoast artiesten die ook succesvol zijn in ons land zijn onder meer Dr. Dre, 2Pac, Snoop Dogg en The Game. Puff Daddy en Notorious BIG daarentegen zijn dan weer Eastcoast artiesten. (Keunen, 2002, p. 288) Westcoast en Eastcoast gedragen zich als echte rivalen, dit uit zich zowel in verbaal als fysiek geweld. Zo komt het vaak voor dat rappers elkaar allerlei verwijten naar het hoofd slingeren in 18

19 hun songteksten, maar even snel betrokken raken in een schietpartij. Voorbeelden hiervan zijn de moord op 2Pac in 1996 en de moord op Notorious BIG in Vermoedelijk zijn beide rappers het slachtoffer geworden in de strijd tussen East- en Westcoast. (Keunen, 2002, p. 289) In de Verenigde Staten kwam er heel wat kritiek op dit genre, vooral door conservatieve republikeinen. Deze muziek zou niet aansluiten bij hun waarden en normen. (Keunen, 2002, p. 289) Voorbeeld van één van de teksten van rapper 50 Cent : The women in my life bring confusion and shit SO like ino when we new jack, I'll have to cancel that bitch Look at me, this is the life I chose iggaz around me so cold, man my heart dun froze up Yo the empire on the low the narc's don't know I'm the weatherman I take that coke leaf and make that snow Sit back, watch it turn to dope, watch it go out the door I want the finer things that s in my life So I hustle (hustle) igga you get in my way when while I'm tryin to get mine And I'll buck you (buck you) I don't care who you run with, or where you from igga fuck you (fuck you) I want the finer things thats in my life So I hustle (hustle) 50 Cent, Hustler's Ambition De tekst van dit nummer is vrouwonvriendelijk, bijvoorbeeld de zin I'll have to cancel that bitch klinkt denigrerend ten opzichte van de vrouw. De vraag is natuurlijk in hoeverre de connotatie van het woord bitch bij rappers verschilt van de onze. 19

20 I take that coke leaf and make that snow. Sit back, watch it turn to dope, watch it go out the door verwijst naar het druggebruik van de rapper. Hij verwerkt het thema in zijn nummers alsof het de gewoonste zaak van de wereld is om drugs te consumeren. igga you get in my way when while I'm tryin to get mine And I'll buck you (buck you) I don't care who you run with, or where you from igga fuck you (fuck you Hieruit kan je verstaan dat wie hem iets in de weg legt, er voor zal boeten. De vijandigheid en de haat, die hij al voelt sinds de dood van zijn moeder, komt hier tot uiting. Het volgende fragment komt uit de hit P.I.M.P. van 50 Cent: I told you fools before, I stay with the tools I keep a Benz, some rims, and some jewels I holla at a hoe til I got a bitch confused She got on Payless, me I got on gator shoes I m shopping for chinchillas, in the summer they cheaper Man this hoe you can have her, when I m done I ain t gon keep her Man, bitches come and go, every nigga pimpin know You saying it s secret, but you ain t gotta keep it on the low Bitch choose with me, I ll have you stripping in the street Put my other hoes down, you get your ass beat ow ik my bottom bitch, she always come up with my bread The last nigga she was with put stitches in her head Uit deze tekst (zie fragment) kan je alweer duidelijk afleiden dat de teksten van gangstarappers (meestal) seksistisch zijn. 20

21 Vooral de zinnen: I holla at a hoe til I got a bitch confused en Man this hoe you can have her, when I m done I ain t gon keep her Man, bitches come and go, every nigga pimpin know zijn kleinerend voor de vrouw. Via de zin Put my other hoes down, you get your ass beat moedigt hij zelfs aan tot geweld ten opzichte van vrouwen. Er ontstond in Amerika onlangs ook heel wat commotie rond de filmposter van 50 Cent s debuutfilm. Er werd geëist dat de controversiële posters van de rapper verboden moeten worden, omdat deze het gebruik van vuurwapens zouden stimuleren. Activisten uit Los Angeles zeggen dat de posters onverantwoord zijn. 50 Cent is op deze posters te zien met een wapen in zijn ene hand en een microfoon in de andere hand. Wapengeweld zou volgens hen één van de belangrijkste doodsoorzaken zijn bij jonge zwarte mannen in de Verenigde Staten. (Showbizzsite.be) Vroeger was Hiphop helemaal niet populair. Ik denk dat veel gasten het macho-imago wel cool vinden, zoals ook bij ew Metal het geval is. Het is iets subversief, anti-establishment, een tegenbeweging, maar door de overexposure die er nu is zal dat misschien afnemen in de toekomst. ( van DJ Buzz, 9/2/2006) 21

22 De beruchte filmposter met 50 Cent movies.yahoo.com Hiphop : commercieel of authentiek? Voor vele rappers betekent muziek snel geld verdienen en beroemd worden. Eind jaren tachtig werd het fenomeen volledig aanvaard door de multinationale muziekindustrie. Menig artiesten werden bij grote platenlabels ondergebracht. Ze maakten matige muziek met een hoog machogehalte en je zag videoclips met schaars geklede vrouwen, wat nu nog steeds het geval is. Bij de videoclips horen songs met seksueel getinte teksten die een goedkope gimmick werden. Deze platvloerse teksten waarin onverbloemd taboes worden aangekaart, trekken vooral de aandacht van pubers. (Keunen, 2002, p. 290) Over heel de wereld worden jongeren aangesproken door expliciete verwijzingen naar seks en door obscene woordenschat van rappers. Dit wordt geïllustreerd door rapper Eminem, die zichzelf de beste vindt en andere artiesten beklad via zijn muziek. Zinnen als I can't figure out which Spice Girl I want to impregnate of Got pissed off and ripped Pamela Lee's tits off and smacked her so hard I knocked her clothes backwards like Kris Kross uit het nummer My Name Is, tonen aan dat hij in zijn teksten niet altijd even vriendelijk is tegenover collega s. (Keunen, 2002, p. 290) Hiphopartiesten doen dikwijls stoer omdat ze denken dat het zo hoort. ( van DJ Buzz, 9/2/2006) 22

23 De rappers die je aandacht vasthouden scheppen op, of ze liegen, en de meeste verhalen zijn leugens. Het is machismo. Het betekent helemaal niks. (Ice-T, 1999, p. 106) Ik snap niet waar Hiphoppers hun wereldbeeld vandaan halen, het strookt niet echt met de realiteit en is nogal eenzijdig. Ik denk dat het beeld dat ze weergeven over vrouwen slechts een pose is, het hoort bij hun genre om bijvoorbeeld een vrouw een bitch te noemen. (Bram Steemans, Herdersem, 28/1/2006) Veel te veel mensen nemen rap serieus, omdat ze geen referentiekader hebben. (Ice-T, 1999, p. 107) In de Amerikaanse steden geven sommige criminelen hun leven als drugdealer en pooier op om rapper te worden. Zij vertellen via hun muziek over hun vroegere criminele leven. Velen van hen blijken echter toch al snel provocerende neppers te zijn die stoere taal uitslaan zonder echt crimineel geleefd te hebben. Toch nemen veel mensen aanstoot aan de seksueel getinte teksten. (Culturebeats, Internet, 2005) Bovendien exploiteren de media het genre Hiphop want dit genre is niet enkel meer voor kansarme jongeren die in achterbuurten wonen. Dankzij MTV kan nu heel de wereld van Hiphop genieten. Maar spijtig genoeg tonen de videoclips een vertekend beeld van Hiphop. Een compleet beeld wordt nooit geschetst, enkel bepaalde aspecten van Hiphop worden uitvergroot zoals bijvoorbeeld schaars geklede vrouwen. Dit verklaart waarom Hiphop en Rap gestereotypeerd worden als zijnde gewelddadig en seksistisch. Niet enkel de media, ook de platenmaatschappijen creëren een imago voor hiphopartiesten. Ik denk dat het vooral de platenmaatschappijen zijn die een hype creëren. Eminem werd ook bekend met zijn Slim Shady alter ego, Snoop Dogg wordt als een gangsta gepromoot, 50 Cent dito... Er worden heel stereotype labels op dat soort artiesten geplakt om de herkenbaarheid te 23

24 vergroten en het makkelijker te maken voor het publiek en media om ze te vatten en in een hokje te plaatsen. ( van DJ Buzz, 9/2/2006) Hiphop is intussen big business geworden. De clichés worden makkelijk overgenomen en sinds de jaren negentig is Hiphop eerder uitgegroeid tot een marketingproduct in plaats van louter een muziekgenre/levensstijl. (Keunen, 2002, p. 268) Rappers hebben meestal nog wel een zwarte huidskleur, maar Hiphop is intussen zo goed als volledig in handen van platenmaatschappijen met blanke bazen. Zelfs grote zwarte zakenmannen als Russell Simmons (oprichter van het Def Jam-label) en producer Dr. Dre sloten zich aan bij de witte bedrijven Universal en Interscope. (Carvalho, Internet, 2006) Hieruit kunnen we besluiten dat de mainstream Hiphop (bijvoorbeeld Eminem, Snoop Dogg en 50 Cent) eerder commercieel is dan authentiek. Gangsta - imago Om te weten te komen waar het Gangsta - imago vandaan komt, zal ik in grote lijnen de geschiedenis schetsen van het genre Hiphop. Hiphop is ontstaan in de Verenigde Staten, in de marge van de samenleving, om het cru te stellen, in de goot. Vaak kregen intelligente jongeren onvoldoende kansen doordat hun ouders arm waren. Bovendien werden ze niet genoeg gestimuleerd om iets van hun leven te maken. Dus probeerden ze op hun eigen manier creatief te zijn. Er was geen geld om bijvoorbeeld naar de kunst- of muziekacademie te gaan, of naar één of andere dansschool, dus zat er niets anders op dan zelf een muziekstijl en daarbij horende danspasjes te verzinnen. Zo ontstond onder andere beatbox (waarbij de mond als instrument wordt gebruikt) en breakdance. In de jaren tachtig kende Hiphop steeds meer succes. Er was niet alleen weinig materiaal nodig om Hiphop tot leven te kunnen brengen, het maakte daarenboven ook weinig uit, wanneer je de humaniora niet afmaakte, want je moest geen perfect Engels kunnen praten om een goede rapper te worden. Dankzij deze vorm van zelfexpressie 24

25 konden de gettojongeren (die grotendeels zwarte jongeren waren, maar ook Latino s horen daarbij) iets betekenen voor de buitenwereld. (Van Jaarsveld, , p.7) Leden van de underground zetten zich af tegen de popularisering van hun subculturen en dus tegen de mainstream. Ze gaan zichzelf zien als de tegenpool van alles wat populair is. (Van Jaarsveld, , p. 24) Hiphop and Rap have become the establishment that it originally rebelled against and hated in the beginning. (Chuck D, Internet, 2006) Hiermee bedoelt Chuck D dat het grote publiek enkel de populaire rappers en hiphopartiesten te zien en te horen krijgt en hierdoor een vertekend beeld krijgt van deze cultuur. De Undergroundscène wordt nauwelijks vertegenwoordigd op radio en televisie en de meeste mensen hebben niet echt de behoefte om zich spontaan in de materie te gaan verdiepen. Er wordt geprobeerd om Hiphop op maat van de luisteraar te laten klinken, met simplistische teksten. Dit gebeurt niet enkel bij Hiphop, maar ook in andere genres zoals Punkrock. Bepaalde elementen uit deze muziekgenres worden overgenomen en gekoppeld aan Popmuziek. Dit zorgt ervoor dat het kwalitatieve niveau van de mainstream vaak lager ligt dan in de underground. Zo gebruiken onder andere Britney Spears, Backstreet Boys en N*Sync Hiphop samples om zichzelf een stoer imago aan te meten. (Van Jaarsveld, , p.26) Hiphop is de muziek van de arme zwarte Amerikaanse jeugd, en alles waar die jongeren mee naar buiten komen zal als controversieel beschouwd worden. Ze denken op een heel andere manier dan de gevestigde burgerij en ze hebben het ook over andere dingen, en op een andere manier. Voor veel mensen is dat shockerend. Een belangrijk thema is bijvoorbeeld geweld, maar dat is iets waarmee die jongeren veel te maken krijgen, vandaar dat ze het er zo vaak over hebben. Voor de goegemeente is dat dan controversieel, maar het is tegelijk ook een verklaring voor het succes: andere kids vinden dat juist cool en voelen zich aangesproken door dergelijke onderwerpen. ( van DJ Buzz, 9/2/2006) 25

26 Intussen maakt Hiphop niet uitsluitend meer deel uit van een straatcultuur. Grote kledingmerken als Ralph Lauren en Tommy Hilfiger plaatsen hun advertenties in Hiphoptijdschriften en rappers pronken vaak met hun eigen kledinglijn en dure juwelen. Vroeger werd Hiphopkledij gedragen door kansarme jongeren, nu kan in principe iedereen ze dragen. (Van Jaarsveld, , p.28) Gangstarap In de jaren tachtig wordt de rapstroming steeds controversiëler. Eind jaren negentig haalt Gangstarap het nieuws wanneer twee rappers, Tupac Shakur en Notorious B.I.G., allebei vermoord worden bij een uit de hand gelopen strijd tussen twee platenfirma s uit het Oosten en Westen van de Verenigde Staten. Hierna roepen de zwarte leiders en bekende rappers op tot een wapenstilstand, die af en toe wel eens vergeten wordt. Tupac Shakur op de cover van Rolling Stone Rapper Tupac Skakur sprak enerzijds over making money en getting bitches en anderzijds moedigde hij in een aantal van zijn nummers aan om te strijden tegen het repressieve, kapitalistische systeem en verandering teweeg te brengen. De commerciële platenmaatschappijen hebben dit volledig uitgebuit met als gevolg dat in bijna elke clip van gangstarappers bitches, bling bling en geldbriefjes te zien zijn. Dit is echter in strijd met wat er zich werkelijk afspeelt in de VS. og steeds worden zwarten gediscrimineerd en hebben ze veel minder kans op succes door dit kapitalistische systeem. Toch proberen deze rappers er niets aan te doen terwijl ze wel een invloedspositie hebben. Het overnemen van de gewoontes van de elite, die haar positie juist ontleent aan de uitbuiting van de meerderheid en de negatieve bevestiging dat zwart niet deugt", versterkt juist de bestaande orde. (Offensief, Internet, 2006) 26

27 Gangstarappers (ook wel thugs genoemd) verheerlijken het ruige en gewelddadige bendeleven. Ze flirten met moord, verkrachting, mishandeling, geld,rijden onder invloed, wapens, drugs, diefstal, racisme en seks. En het blijft niet bij woorden alleen. (Keunen, 2002, pp ) Dit citaat spreekt eigenlijk voor zichzelf, hier hoeft geen uitleg bij gegeven te worden, dit toont duidelijk aan dat het genre op zich (grotendeels) controversieel is. 3.3 Wat wordt er onder controversieel verstaan binnen Punkrock? Punkrock is een subcultuur, in de jaren zeventig van de twintigste eeuw gevormd door jongeren die van een afwijzende houding ten aanzien van de maatschappij blijk gaven door een opvallende, vaak provocerende levensstijl, later vooral gericht op mode en muziek. (Van Dale, Internet, 2006) Algemeen kan Punk omschreven worden als de heftigste vorm van verzet tegen een maatschappij. Het choquerende van de Punk vertaalde zich ook in de muziek met als achterliggende bedoeling de maatschappij op de helling te zetten. Mensen worden zich steeds meer bewust van het falen van het kapitalisme en de oneerlijkheid van het systeem. Punk is een genre dat een lange geschiedenis van tegendraadsheid heeft. De Punk is een van de mooiste voorbeelden van de vrijer wordende muziek. (Koen Depreitere, Internet, 2006) Al van bij het ontstaan van dit muziekgenre staat het bekend om een enorme stijlvrijheid, het niet eens zijn met de manier waarop de wereld werkt en het zich niets aantrekken van de regels die gesteld zijn door degenen met een minder vrije geest. Punkmuziek is dus niet uitsluitend een uiting van een subcultuur, het is ook een tegencultuur (of contracultuur). Tegen de popmuziek en tegen de consumptiemaatschappij die steeds groeit. (Waroux,1995, p. 94) 27

28 Hieronder zal ik definities citeren van de twee onderlijnde begrippen. Een subcultuur is een cultuurpatroon dat in bepaalde opzichten afwijkt, en in andere opzichten overeenkomsten vertoont met het grotere geheel waarbinnen de subcultuur voorkomt aldus L. Boes, docente aan de Plantijnhogeschool Antwerpen. (Van den Bogaert, , p. 17) Een subcultuur omvat specialisaties. Dit zijn specifieke cultuurelementen waardoor de subcultuur zich onderscheidt van de dominante cultuur. Hiernaast omvat een subcultuur ook nog algemene cultuurelementen waardoor de subcultuur overeenkomsten vertoont met de andere dominante cultuur en met andere subculturen volgens docente L. Boes. (Van den Bogaert, , p. 17) Een contracultuur is een subcultuur waarin het protestelement overheerst. Het is een gemeenschappelijke reactie van een groepering op situaties die als onrechtvaardig, onjuist of frustrerend worden ervaren aldus diezelfde docente. (Van den Bogaert, , p. 17) Patti Smith bijvoorbeeld, was een nieuw en belangrijk fenomeen, een voorloper van de Punkbeweging. In een traditie waarin vrouwelijke rocksterren meestal zacht en aantrekkelijk waren, vertegenwoordigt zij een compromisloosheid. Ze verscheen als één van de eerste artiesten met veiligheidsspelden op het podium. De term Punk bestond toen nog niet. Haar teksten handelden over (toen nog) controversiële onderwerpen zoals lesbische liefde en heroïne. (Oskamp, Internet, 2006) Patti Smith : 28

29 Laten we The Offspring als tweede voorbeeld nemen, met het nummer Kill The President : Kill The President In a world without leaders, who'd start all the wars? The world that your saving, will always be yours. Kill the President, listen to the voice of reason Unify with that single line Stop the man with the power of the government A leader's not the center of democracy In a world without leaders, we might have a chance. But we'll never see it, as long as there's... Kill the president, kill the president, Kill the president, kill the president, Kill the president, kill the president now Zonder leiders worden volgens The Offspring geen oorlogen gestart, dus de enige oplossing om oorlog te vermijden is de president vermoorden. Het nummer werd voor het eerst uitgebracht in 1989 toen president George Herbert Walker Bush (vader van de huidige president George W. Bush) nog aan de macht was. (Wikipedia, Internet, 2006) Het anti-bush gevoel leeft volgens mij veel sterker bij Amerikanen dan bij ons omdat vele Amerikanen wel iemand kennen wiens zoon of vader naar de oorlog (in Irak nvdr.) werd gestuurd en daar al dan niet gesneuveld is of op zijn minst daar gruwelijke dingen heeft gezien. (Bram Steemans, Herdersem, 28/1/2006) Punkrock is ooit ontstaan om te kunnen rebelleren tegen de brave popmuziek van toen en om maatschappijkritiek te uiten. Maar in het geval van Bush namen niet enkel Green Day en The Offspring een standpunt in over Bush, ook artiesten uit het R&B en Hiphopgenre uitten hun 29

30 ongenoegen ten opzichte van zijn beleid. Er kwam ook kritiek uit de filmwereld. Bush kent veel tegenstanders. In België kan ik mij deze situatie niet voorstellen, hier zal niemand via muziek Vlaams Belang of VLD bekladden bijvoorbeeld, in Amerika klagen artiesten Bush wel aan op een creatieve manier. (Nikolas Van der Veken, Herdersem, 28/1/2006) De mannen van The Offspring zijn uiteraard niet de eersten die een boodschap via hun muziek willen verkondigen. Rock en Punkrock hebben altijd al een alternatief willen bieden aan het lichtvoetige en de clichés van de popmuziek (à la Kylie Minogue bijvoorbeeld) en willen ingaan tegen muziekvormen die kunstmatig gecreëerd en gemanipuleerd worden door de muziekindustrie. Deze muzikanten en zangers willen vooral geloofwaardig overkomen, credibility is belangrijk begrip voor hen. Dit doen ze door hun echte gevoelens te vertalen naar liedjes. Om eerlijk te kunnen zijn met zichzelf, is het singer-songwriter concept nodig. Naast autobiografische teksten of fictieve verhalen komen ook maatschappelijke thema s aan bod. Bob Dylan paste dit reeds toe in de jaren zestig met nummers zoals Blowing in the wind en The times they are A-changing. Singer-songwriters vind je in bijna elk muziekgenre, zelfs popmuziek (denk maar aan James Blunt). De punkrebellie The Sex Pistols onderscheidden zich in de jaren zeventig al van de rest door kort piekhaar, gescheurde hemden en veiligheidsspelden te dragen. Hun songteksten klonken aanstootgevend : I am an antichrist, I am an anarchist, I wanna destroy (Anarchy in the U.K., The Sex Pistols). Ze richtten hun pijlen naar de monarchie, de politie en naar de maatschappij. (T.D., Q magazine, 03/2006) Punkrock moest vooral simpel en duidelijk zijn, en niet te vergeten tegen de autoriteit(en). Punk was ruw, snel, agressief en direct, pure energie samengebald in korte songs. Het genre zette zich af tegen popmuziek van de jaren zeventig en tegen de maatschappij. (Keunen, 2002, p. 102) 30

31 John Lydon alias Johnny Rotten (Sex Pistols) Met Anarchy in the U.K. scoorden The Sex Pistols een dikke hit. Desondanks gedroegen ze zich niet altijd even netjes. Zo werden ze uitgenodigd in het programma Today Show toen ze er niets beter op vonden dan de presentator Bill Grundy de huid vol te schelden. (Waroux,1995, p.46) De kijkers waren stomverbaasd en er volgden achteraf heel wat protesttelefoontjes. Er werden vele concerten afgelast en het kwam zelfs zo ver dat de platenmaatschappij EMI de groep aan de deur zette. Vervolgens kregen ze een nieuw platencontract aangeboden door A&M maar een poosje later werd dat ook verbroken door de controversiële single God save the Queen. (Waroux,1995, p.47) Dit is dezelfde titel als het Britse volkslied maar een totaal andere song uiteraard. Met dit nummer stelde zanger John Lydon alias Johnny Rotten (leadzanger) dat het Britse koningshuis een fascistisch regime is dat geen menselijke kenmerken vertoont, de bevolking dom houdt en hun toekomst ontneemt. Niettegenstaande een algemene boycot stond dit lied op nummer één. In plaats van de artiest en titel te vermelden in de hitlijsten stond er enkel een zwarte streep. In 2002 werd, ter gelegenheid van het vijftigjarig regeringsjubileum van Elizabeth II God save the 31

32 Queen opnieuw uitgebracht. Er is echter niemand die zich er nu nog druk om maakt. (Waroux,1995, p.47) Patti Smith, die later zou uitgroeien tot het vrouwelijke boegbeeld van de Punkbeweging, was alvast niet onder de indruk van de Sex Pistols. Ze vindt ze in wezen verwende kinderen. Je mag schelden en spugen op de shit om je heen maar vervolgens moet je proberen er iets aan te veranderen, aldus Smith. Ik vraag me af of de Sex Pistols ooit iets in iets positiefs hebben omgezet. (Oskamp, Internet, 2006) Alhoewel Punkbands als de Sex Pistols vaak geassocieerd werden met afwijkend gedrag, dient het ook gezegd te worden dat de punkers het meestal niet zo bont maakten als in de muziekpers werd beweerd. (Waroux,1995, p.50) 3.4 Waarom spreekt Punkrock jongeren aan? Punkrockgroep Green Day was in 2005 één van de hoofdacts op Rock Werchter. Volgens de website is Werchter het grootste festival van België, met toeschouwers per dag en op 4 dagen tijd. Dezelfde dag trad ook de punkrockgroep Simple Plan op. Green Day heeft een fantastisch jaar achter de rug. Ze waren onder meer de grote winnaars op de MTV Video Music Awards en de MTV Europe Music Awards. Hun album American Idiot was dan ook zowel in de Verenigde Staten als in Europa, een groot succes. De punkband bestaat sinds 1988 en verkocht wereldwijd al elf miljoen cd s. (bron: Studentstart.be) In januari 2006 gaf Simple Plan een eigen concert in de Ancienne Belgique te Brussel. Ze zijn nog niet zo populair als Green Day, maar het succes begint te komen. 32

33 Billie Joe Armstrong (leadzanger Green Day) Ook op grote festivals is Punkrock vertegenwoordigd. De Nederlandse punkgroep de Heideroosjes waren aanwezig op Pukkelpop (Hasselt) in 2003 en dit jaar (2005) waren ze samen met de Amerikaanse punkband Good Charlotte te gast. (Pukkelpop.be, Internet, 2005) Jongeren beluisteren blijkbaar graag Punkrock, vooral omdat het goed klinkt, maar ook voor de boodschap die erin verborgen zit. Je merkt als je bijvoorbeeld de dvd van Green Day bekijkt dat alle fans de tekst uit het hoofd kennen en meezingen. Ook in de bindteksten (tussen de nummers door) benadrukt de leadzanger zijn boodschap klaar en duidelijk en dan hoor je aanmoedigende en bevestigende geluiden uit het publiek. Het is meer dan louter entertainment. Punk is niet alleen een explosie van muziek, maar ook een explosie van boodschappen en ego s. (Waroux,1995, p.48). Punk had als boodschap dat iedereen het kon maken, en alles kon en alles mocht, er waren geen specifieke regels. De komst van Punk bracht in de jaren zeventig chaos en verwarring. (Waroux,1995, p.48). Het feit dat Punkrock nu een breder publiek aanspreekt dan vroeger kunnen groepen als Janez Detd alleen maar toejuichen. Het is voor ons heel tof om voor een groot publiek te kunnen spelen, op een festival bijvoorbeeld. Maar er zullen altijd bands zijn die liever underground blijven en mainstream verafschuwen. (Bram Steemans, Herdersem, 28/1/2006) Iedereen die iets artistieks doet, wil dat volgens mij doen voor een zo groot mogelijk publiek. Of je nu een schilderij maakt of een nummer schrijft, je wil dat zoveel mogelijk mensen dat 33