Afvalbeheersplan. voor de haven van Antwerpen

Transcriptie

1 Afvalbeheersplan voor de haven van Antwerpen 1 januari december 2015

2 INHOUDSOPGAVE INLEIDING ALGEMENE INFORMATIE OVER DE HAVEN VAN ANTWERPEN Wettelijk statuut Bedrijfsactiviteiten Geografische ligging Commerciële activiteiten en goederenbehandeling in Voornaamste goederencategorieën (in 2011) Aangekomen zeeschepen (in 2011) Aangekomen binnenschepen ALGEMEEN BELEIDSKADER DEFINITIES GEHANTEERD IN DIT AFVALBEHEERSPLAN DE AANMELDING Verantwoordelijkheden kapitein Verantwoordelijkheden agent/vertegenwoordiger van de kapitein in de haven Procedure van aanmelding Vrijstelling van de aanmelding DE HAVENONTVANGSTVOORZIENINGEN Toepasselijke wetgeving en formaliteiten voor de afgifte Geregistreerde en/of vergunde havenontvangstvoorzieningen Overzicht van de havenontvangstvoorzieningen Procedures voor inzameling van scheepsafval en ladingresiduen Verwerkingsmethoden van scheepsafval en ladingresiduen Ingezamelde hoeveelheden Toetsing toereikendheid havenontvangstvoorzieningen KOSTENDEKKINGSSYSTEEM Principe Afvalbijdrage Schepen die geen afvalbijdrage dienen te betalen Procedure voor aanvraag tot vrijstelling van de afvalbijdrage, aanmeldingsplicht en afgifteplicht Procedure voor aanvraag verminderde bijdrage milieuvriendelijke schepen Beheer door het Havenbedrijf van de verworven afvalbijdragen OVERLEGPROCEDURES HANDHAVING MELDINGEN VAN TEKORTKOMINGEN OF KLACHTENPROCEDURE VERANTWOORDELIJKEN Contact havenkapiteinsdienst 24/24 U Verantwoordelijke voor de uitvoering van het plan BIJLAGEN

3 INLEIDING Dit afvalbeheersplan werd opgemaakt in het kader van artikel van het Vlaams Reglement betreffende het duurzaam beheer van Materiaalkringlopen en Afvalstoffen (VLAREMA) en in uitvoering van artikel 5 van de EU-richtlijn 2000/59/EG 1 van het Europees Parlement en de Raad van 27 november 2000 betreffende havenontvangstvoorzieningen voor scheepsafval en ladingresiduen. Tijdens hun reis produceren schepen scheepsafval. Tijdens en/of na het lossen van cargo kunnen ladingresiduen achter blijven. Daarom is het van belang dat er in een aanloophaven de mogelijkheid geboden wordt om scheepsafval en ladingresiduen af te geven, om op die manier te vermijden dat het afval in zee geloosd wordt. De bepalingen in de richtlijn en het VLAREMA verplichten de zeehavens een afvalbeheersplan op te stellen dat de noden raamt voor havenontvangstvoorzieningen voor scheepsafval en ladingresiduen van zeeschepen die gewoonlijk hun haven aanlopen. In het plan dient aangetoond te worden dat aan deze noden wordt tegemoet gekomen. Havens worden bovendien geacht een financieel systeem uit te werken waarbij elk aanlopend schip bijdraagt in de kosten van de havenontvangstvoorzieningen, waarbij het gebruik van deze havenontvangstvoorzieningen aangemoedigd wordt. Ze zien toe op een goede dienstverlening, zonder onnodige vertraging voor het schip en trachten de administratie voor schip en zijn bemanning tot een strikt minimum te beperken. 1 Gewijzigd door richtlijn 2002/84/EG (5 november 2002) en richtlijn 2007/71/EG (13 december 2007) 3

4 1. ALGEMENE INFORMATIE OVER DE HAVEN VAN ANTWERPEN 1.1. Wettelijk statuut Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen is een autonoom gemeentelijk havenbedrijf opgericht door de gemeenteraad van de stad Antwerpen met haar besluiten van 24 juni en 9 september 1996, verder genoemd het Havenbedrijf Havenbestuurlijke bevoegdheden Vanaf 1 januari 1997 heeft de stad Antwerpen alle havenbestuurlijke bevoegdheden met betrekking tot de haven van Antwerpen overgedragen aan het Havenbedrijf. De wet van 19 juni 1978 betreffende het beheer van het Linkerscheldeoevergebied ter hoogte van Antwerpen houdt maatregelen in voor het beheer en de exploitatie van de haven van Antwerpen. Op grond van deze wet behoort het beheer van de industrieterreinen en de industrialisatie van het Linkerscheldeoevergebied bij de opdrachthoudende vereniging, in de zin van het decreet houdende de intergemeentelijke samenwerking, Maatschappij voor het Haven-, Grond- en Industrialisatiebeleid van het Linkerscheldeoevergebied. Hierin zetelen vertegenwoordigers van het Vlaamse Gewest, het Havenbedrijf en de lokale vertegenwoordigers van de Linkeroever. De terreinen gelegen binnen de maritieme zone van het Linkerscheldeoevergebied worden op eenvoudig verzoek van het Havenbedrijf door voormelde opdrachthoudende vereniging overgedragen, zodat zij door het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen beheerd en geëxploiteerd kunnen worden. Daarnaast wordt ook verwezen naar het decreet dd. 2 maart 1999 betreffende het beheer en het beleid van de zeehavens dat bepaalt dat de Vlaamse zeehavens binnen hun havengebied op exclusieve wijze de havenbestuurlijke bevoegdheden uitoefenen Het havengebied van de haven van Antwerpen Omschrijving volgens de gemeentelijke havenpolitieverordening, goedgekeurd door de gemeenteraadsbeslissing van 13 september 2004 en van kracht op 4 januari Het Rechterscheldeoevergebied omschrijft het gebied begrensd door de rijksgrens aan grenspaal 269A aan de Schelde tot aan de kruin van het Schelde-Rijnkanaal, met inbegrip van het kaaihoofd 775; vervolgens de verbinding over de Schelde-Rijnverbinding naar de hoek gevormd tussen de taludoever van dit kanaal met de verticale kaaimuur van Kanaaldok B2; vervolgens in het verlengde van de Zoutestraat tot aan het geplande wachtdok voor lichters benoorden Delwaidedok; vervolgens de Gemeentedijk tot aan de Antwerpsebaan die verder gevolgd wordt; vervolgens de grens tussen Stabroek en Antwerpen beperkt tot de voet van de autobaan A12 Antwerpen / Bergen op Zoom en het rond punt Frans Tijsmanstunnel; vervolgens de A12, oostwaarts door het verlengde van de Bredeweg te Hoevenen (omgeving Leugenberg); vervolgens de Rode Weel (benoorden boezem voorgracht pompstation) tot aan de Poldervlietweg die gevolgd wordt tot aan de zuidkant van de zandwinningsput; vervolgens westwaarts rond de zandwinningsput, oostwaarts rond Indaver, vervolgens de toegangsweg tot de Tijsmanstunnel, de spoorwegbedding langszij de industriezone Blauwhoef, de Moerstraat, de spoorwegbedding langszij de Noorderlaan met inbegrip van de voormalige gronden van de N.M.B.S. namelijk de percelen van 16 de afdeling Antwerpen nrs. 215b, 227c, 228 e, 228f, en delen van percelen nrs. 192r, 192s, 216b,224a, 224k, 228g en 230 d; vervolgens de spoorwegbedding langszij de Noorderlaan tot aan het achterterrein van de Nieuwelandenweg; vervolgens het talud gelegen westwaarts de bedieningsweg tot aan het gebied Muisbroek tot de westelijke begrenzing van de verkeerswisselaar A12/ Noorderlaan tot aan de 4

5 Luithagen-Haven; vervolgens de begrenzing van de zuidrand van de Noorderlaan via de Hamburgstraat en langszij de Vosseschijnstraat, de Straatsburgdok-Noordkaai, de weg beneden de westkant van de Noorderlaan, Zuidkaai Asia- en Kempisch Dok; vervolgens de binnenvaartstraat, Kempisch Dok Westkaai, de gebouwen ten zuiden van de Madrasstraat, Kattendijkdok met kaaimuren behorend bij het havengebied, met dien verstande dat, - het havengebied langsheen de Scheldekaaien de meergelegenheden omvat met een 10 m brede strook (beperkt tot de voorkant van de eventueel aanwezige constructies) alsmede deze delen die niet naar het Ontwikkelingsbedrijf van de Stad Antwerpen werden overgedragen; - de zone van de petroleuminstellingen ter hoogte van hangar 5 begrensd is door Mentholweg, Olieweg, Lakweg en Benzineweg overeenkomstig de begrenzing van de industriezone van het thans geldende gewestplan (Petroleuminrichtingen Zuid); - de grenslijn benoorden het Bonapartedok in hoofdzaak worden bepaald door de voet van de Sigmadijk langszij de Scheldelaan, met uitzondering van het gebied tussen de Schelde en de Oosterweelsteenweg en het beschermd natuurgebied van Lillo-Fort, inclusief de Scheldeterminal. Ter hoogte van de sluizen is de grenslijn, de ingebeelde lijn, tussen de rode en groene havenlichten van de benedenhoofden. Het havengebied van het Linkerscheldeoevergebied omvat enerzijds een maritieme zone bestaande uit: a) de natte infrastructuur, welke overeenkomstig artikel 12 van de wet van 19 juni 1978 betreffende het beheer van het Linkerscheldeoevergebied ter hoogte van Antwerpen en houdende maatregelen voor het beheer en de exploitatie van de haven van Antwerpen, zoals gewijzigd door artikel 37, 14 van het decreet van 2 maart 1999 houdende het beleid en het beheer van de zeehavens, door het Vlaamse Gewest aan de havenbeheerder in beheer wordt gegeven; b) de daarbij aansluitende terreinen die voor de havenbeheerder noodzakelijk zijn ten behoeve van de eigen exploitatie; c) de gebieden ten zuiden van het kanaaldok, alsmede ten noorden een homogene zone omheen het kanaaldok, de insteekdokken en alle andere dokken bestemd voor overslag en havengebonden opslag, alsook de stroken langsheen de Schelde, die bestemd zijn voor de aanleg van meergelegenheden van zee- en binnenschepen; anderzijds een industriële zone omheen de hiervoor omschreven maritieme zone die er een ruimtelijk, functioneel en economisch geheel mee vormt Verantwoordelijke Havenbedrijf Eddy Bruyninckx, gedelegeerd bestuurder Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen Entrepotkaai 1 B-2000 Antwerpen Tel Fax Bedrijfsactiviteiten Het Havenbedrijf is belast met de algemene exploitatie van de haven. In het Havendecreet van 2 maart 1999 worden in hoofdstuk II, afdeling 1 artikel 4 t.e.m. 14 de havenbestuurlijke bevoegdheden omschreven. Zo moet het Havenbedrijf erop toezien dat in de haven de nodige en aangepaste infrastructuur aanwezig is voor een vlotte afwikkeling van de scheepvaart en het goederenverkeer en dat er een gunstig sociaal-economisch klimaat wordt gecreëerd voor de industriële en commerciële bedrijven die in de haven actief zijn of er zich willen vestigen. 5

6 1.3. Geografische ligging Breedtegraad : N Lengte : O plan locatie 1. Stroomopwaarts van de Schelde, zowat 65 nautische zeemijlen van de Noordzee loodskotter te Oostende. 2. De Scheldeoevers zijn van een uitzonderlijke natuurwaarde en zijn beschermd onder Vogel- en Habitatrichtlijn Commerciële activiteiten en goederenbehandeling in 2011 Maritieme overslag totaal (2011) 187,2 mln ton Vloeibare bulk 46,0 mln ton Droge bulk 19,1 mln ton Containers 105,1 mln ton Ro-Ro (exclusief containers) 4,2 mln ton Overig stukgoed 12,7 mln ton Ontscheepte passagiers 2011 (scheepvaartpolitie)

7 1.5. Voornaamste goederencategorieën in 2011 (exclusief ton containers) Voertuigen (rollend materiaal) Droge bulk (steenkool, ertsen, meststoffen) Granen en veevoeders Fruit en groenten Woudproducten Olieproducten Andere vloeibare producten IJzer en staal Meststoffen Zand en gravel Non-ferro metalen ertsen steenkool 3,6 mln ton 2,8 mln ton 5,4 mln ton 1,1 mln ton 1,4 mln ton 1,1 mln ton 34,4 mln ton 11,6 mln ton 8,4 mln ton 4,7 mln ton 1,7 mln ton 0,3 mln ton 1.6. Aangekomen zeeschepen in 2011 Aangekomen zeeschepen volgens type Aantal BT Bulkschepen Ore-Bulk-Oil Tankers Gastankers Containerschepen Stukgoedschepen Fruitschepen Ro-Ro schepen Overige Totaal Aangekomen binnenschepen Aangekomen binnenschepen Jaar Aantal Inhoudsmaat (m³)

8 2. ALGEMEEN BELEIDSKADER De Internationale Conventie ter voorkoming van verontreiniging door schepen van 1973 en haar 1978 Protocol (Marpol) tracht de pollutie van zeeschepen op zee te reguleren en terug te dringen. Marpol bevat 6 specifieke annexen. Marpol onderscheidt volgende categorieën afvalstoffen afkomstig van zeeschepen: Annex I (oliehoudend), Annex II (chemicaliën), Annex III (gevaarlijke producten) Annex IV (sanitair), Annex V (scheepsvuilnis) en Annex VI (ozon afbrekende stoffen, waswaters en scrubber afval). Annex V en haar richtlijnen en Annex VI ondergingen bovendien zeer recentelijk grondige wijzigingen. Deze werden bij de opmaak van dit plan reeds in rekening genomen, in zoverre ze reeds van toepassing zijn bij goedkeuring. Daarnaast zijn er nog regionale conventies (Helsinki Conventie HELCOM) en andere Europese of nationale wetgevingen en reglementeringen die invloed kunnen hebben op de afgifte, de inzameling en de verwerking van scheepsafval. In dit kader kan bovendien verwezen worden naar de bepalingen van de Europese Verordening 1774/2002 tot vaststelling van de gezondheidsvoorschriften inzake niet voor menselijke consumptie bestemde dierlijke bijproducten. Deze Verordening is van kracht sinds 1 mei 2003 en is van toepassing op keukenafval en etensresten afkomstig van internationaal opererende middelen van vervoer. Ook belangrijk is het IMO Verdrag inzake het beheer van ballastwater (inclusief de verplichtingen voor het oprichten van havenontvangstvoorzieningen voor sediment) dat mogelijk in de toekomst in werking zal treden. De EU-richtlijn 2000/59 inzake havenontvangstvoorzieningen voor scheepsafval en ladingresiduen heeft hetzelfde oogmerk als MARPOL, namelijk de bescherming van het mariene milieu. De belangrijkste krachtlijnen van deze richtlijn zijn: - Iedere haven zorgt ervoor dat er adequate ontvangstvoorzieningen zijn voor het afval afkomstig van schepen die deze haven gewoonlijk aanlopen. - Iedere haven dient, in overleg met alle betrokken partijen, in het bijzonder de havengebruikers of hun vertegenwoordigers, een afvalbeheersplan op te stellen. - Elk schip moet het soort en de hoeveelheid scheepsafval en ladingresiduen met inbegrip van opslagcapaciteit en af te geven scheepsafval tijdig melden. - Alle schepen die een haven aanlopen moeten hun scheepsafval afgeven, tenzij men voldoende opslagcapaciteit heeft om een volgende haven aan te lopen en het afval daar af te geven aan een vergunde havenontvangstvoorziening. - Alle schepen moeten substantieel bijdragen in de kosten van de havenontvangstvoorziening, met inbegrip van de behandeling en verwerking van het scheepsafval, ongeacht het gebruik van deze voorzieningen. De hoogte van deze bijdrage dient transparant en niet discriminerend te zijn en een weerspiegeling van de kosten van het gebruik van de havenontvangstvoorziening en de geleverde diensten. - Betrokken partijen wisselen informatie uit over het afgiftegedrag van schepen zodat gerichte handhaving mogelijk wordt. Op federaal niveau werd in België de EU-richtlijn 2000/59 omgezet via het Koninklijk Besluit tot instelling van inspecties van schepen met betrekking tot de afgifte van hun scheepsafval en ladingresiduen en tot wijziging van het Koninklijk Besluit van 20 juli 1973 houdende zeevaartinspectiereglement. 8

9 Op regionaal niveau werd in Vlaanderen de richtlijn omgezet in het Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van het Vlaams Reglement betreffende het duurzaam beheer van Materiaalkringlopen en Afvalstoffen (VLAREMA). De reglementering m.b.t. scheepsafval, onder andere inzake het gebruik van de havenontvangstvoorzieningen, het opmaken van afvalbeheersplannen en de structuur van het kostendekkingsysteem, werd opgenomen in onderafdeling van het VLAREMA en in de bijlagen A. (aanmeldingsformulier) en B. (berekeningswijze bijdrage kostendekkingsysteem). 9

10 3. DEFINITIES GEHANTEERD IN DIT AFVALBEHEERSPLAN Scheepsafval: afval, met inbegrip van sanitair afval en residuen, exclusief ladingresiduen, dat ontstaat tijdens de bedrijfsvoering van een schip en valt onder het toepassingsgebied van de annexen I, IV en V van MARPOL, en ladinggebonden afval zoals omschreven in de IMO richtlijnen voor de uitvoering van annex V van MARPOL. Ladingresiduen: de restanten van lading in ruimen of tanks aan boord die na het lossen en schoonmaken achterblijven, met inbegrip van restanten na lading of lossing en morsingen. Scheepsvuilnis: (Marpol Annex V): omvat onder meer voedselafval van de bemanning, met huishoudelijk gelijkgesteld afval (zoals o.a. plastiek, karton, papier), onderhoudsafval uit de machinekamer zoals roet, machineonderdelen, verfresten en poetslappen met uitzondering van ladinggeassocieerd afval zoals stuwhout, verpakkingsmateriaal, bandijzer,. Oliehoudend afval: (MARPOL annex I): omvat sludge, bilgewater, afgewerkte smeerolie. Dit omvat niet het vuil ballastwater en het verontreinigd waswater afkomstig van het reinigen van ladingruimen en tanks. Schip: zeegaand vaartuig, ongeacht het type, dat in het mariene milieu opereert, met inbegrip van draagvleugelboten, luchtkussenvaartuigen, onderwatervaartuigen en drijvende vaartuigen. Haven: plaats of geografisch gebied met verbeteringswerken en voorzieningen die voornamelijk dienen voor de ontvangst van schepen met inbegrip van vissersvaartuigen en pleziervaartuigen. Havenbedrijf: het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen Havenontvangstvoorziening: vaste, drijvende of mobiele voorziening die geschikt is voor de ontvangst van scheepsafval of ladingresiduen. Afvalbijdrage voor scheepsafval: is de bijdrage die een schip dat de haven aanloopt dient te betalen. Scheepsagent: degene die namens de rederij of de kapitein van een zeeschip optreedt. Financiële tussenkomst: de totale vergoeding die door het Havenbedrijf gegeven wordt zodanig dat de kosten die zeeschepen hebben voor de inzameling en verwerking van het scheepsafval in de haven dalen. Deze financiële tussenkomst is afhankelijk van de aard en het afgegeven volume scheepsafval. OVAM: Openbare Vlaamse Afvalstoffen Maatschappij WASTECOL: elektronische webapplicatie waarmee de ingezamelde hoeveelheden scheepsafval per schip dienen gemeld te worden aan het Havenbedrijf. 10

11 4. DE AANMELDING 4.1. Verantwoordelijkheden kapitein De kapitein van een schip met als bestemming de haven van Antwerpen vult het aanmeldingsformulier waarheidsgetrouw in en verstrekt deze informatie voor zijn aankomst in de haven, hetzij via zijn agent of zijn vertegenwoordiger in de haven, hetzij rechtstreeks aan het Havenbedrijf. Een model van het aanmeldingsformulier is terug te vinden in bijlage A van het VLAREMA of in bijlage 1 van dit afvalbeheersplan Verantwoordelijkheden agent/vertegenwoordiger van de kapitein in de haven De agent of vertegenwoordiger die de ingevulde aanmelding ontvangt van de kapitein is verplicht om deze onveranderd te bezorgen aan het Havenbedrijf. Meldingen aan het Havenbedrijf dienen te gebeuren via het elektronisch aanmeldingssyteem (APICS) Procedure van aanmelding De aanmelding moet het Havenbedrijf bereiken: of of - ten minste 24 uren voor aankomst van het schip in de haven, indien de aanloophaven op dat ogenblik gekend is; - zodra de aanloophaven gekend is, indien de informatie minder dan 24 uren voor aankomst van het schip in de haven beschikbaar is; - uiterlijk bij vertrek van het schip uit de vorige haven, indien de duur van de reis minder dan 24 uren bedraagt. De kapitein dient de verstrekte informatie ten minste tot na de volgende aanloophaven aan boord van zijn schip te bewaren en ter beschikking te houden van de autoriteiten van die lidstaat Vrijstelling van de aanmelding Volgende schepen zijn vrijgesteld van aanmelding: - vissersvaartuigen of pleziervaartuigen, waarmee ten hoogste 12 passagiers mogen worden vervoerd; - oorlogsschepen, marinehulpschepen en andere schepen in eigendom of onder beheer van een staat die uitsluitend voor een niet-commerciële overheidsdienst worden gebruikt; - elk vaartuig zonder een eigen voortstuwing zoals een ponton; - schepen die beschikken over een vrijstelling van de OVAM (zie ook 6.4. in dit plan). 11

12 5. DE HAVENONTVANGSTVOORZIENINGEN 5.1. Toepasselijke wetgeving en formaliteiten voor de afgifte De Vlaamse regelgeving inzake de inzameling en verwerking van afvalstoffen is gebundeld in het decreet betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen en het Vlaams Reglement betreffende het duurzaam beheer van Materiaalkringlopen en Afvalstoffen (VLAREMA) Decreet betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen Dit decreet vormt de juridische basis voor alle afvalstoffenwetgeving in Vlaanderen. Het bevat o.m. een overzicht van definities, de indeling in huishoudelijke- en bedrijfsafvalstoffen en gevaarlijke en bijzondere afvalstoffen, en de algemene doelstellingen en principes van het Vlaamse afvalstoffenbeleid. De grondslag van het kostendekkingsysteem werd verankerd in Hoofdstuk 5 milieubijdragen, milieuheffingen en retributies, afdeling 1 milieubijdragen, artikel Vlaams Reglement betreffende het duurzaam beheer van Materiaalkringlopen en Afvalstoffen Het VLAREMA geeft uitvoering aan tal van bepalingen van het decreet. Ook de bepalingen inzake scheepsafval werden hierin opgenomen: onderafdeling "afval van de zeevaart" - art : toepassingsgebied - art : toereikendheid havenontvangstvoorzieningen - art : plan voor ontvangst en verwerking van scheepsafval - art : procedure goedkeuring plan voor ontvangst en verwerking van scheepsafval - art : informatieverstrekking - art : aanmelding - art : afgifteplicht scheepsafval - art : kostendekkingssysteem - art : vrijstellingen Bijlagen A en B aanmeldingsformulier voor scheepsafval en ladingresiduen (bijlage A.) berekeningswijze bijdragen kostendekkingssysteem scheepsafvalstoffen (bijlage B.) 5.2. Geregistreerde en/of vergunde havenontvangstvoorzieningen Schepen in de haven van Antwerpen dienen voor de afgifte van hun scheepsafval beroep te doen op geregistreerde en/of vergunde havenontvangstvoorzieningen. Een havenontvangstvoorziening kan bijgevolg slechts scheepsafval ontvangen indien zij beschikt over: - een registratie door de OVAM als inzamelaar, makelaar en/of handelaar van afvalstoffen en/of een geldige milieuvergunning; 12

13 - een schriftelijke toelating (die steeds herroepbaar is) die wordt uitgereikt door de havenkapiteincommandant of zijn vervanger. De havenontvangstvoorziening bezorgt bij haar schriftelijke aanvraag aan het Havenbedrijf in kopie de milieuvergunning en/of registratie van de OVAM. Tevens bezorgt zij een overzicht van de inzetbare middelen. Bij eventuele wijziging brengt zij het Havenbedrijf hiervan op de hoogte. De havenontvangstvoorziening dient de havenvoorschriften en de reglementeringen inzake de registratie, de inzameling en de verwerking van scheepsafvalstoffen en ladingresiduen steeds na te leven. De havenontvangstvoorziening moet de havenkapiteindienst onmiddellijk inlichten over elke bevuiling die het gevolg is van het ophalen of vervoeren van de scheepsafvalstoffen. In geval van calamiteiten neemt de havenontvangstvoorziening onmiddellijk alle nodige maatregelen ter voorkoming van verontreiniging van grond- en/of oppervlaktewater. De havenontvangstvoorziening dient het Havenbedrijf op de hoogte te stellen van de ingezamelde hoeveelheden scheepsafval per zeeschip, via een elektronische aangifte. Deze aangifte moet gebeuren via het elektronisch haveninformatiesysteem (WASTECOL) dat het Havenbedrijf in de haven hanteert Overzicht van de havenontvangstvoorzieningen De lijst van de havenontvangstvoorzieningen is opgenomen in bijlage 2 en tevens te raadplegen via Procedures voor inzameling van scheepsafval en ladingresiduen Verantwoordelijkheden schip De kapitein van een schip dat de haven aandoet geeft, alvorens het schip weer vertrekt, het scheepsafval of de ladingresiduen af bij een daartoe geregistreerde en/of vergunde havenontvangstvoorziening. De kapitein of zijn agent neemt zelf contact op met een haven ontvangstvoorziening. Deze havenontvangstvoorziening moet tijdig op de hoogte zijn van de hoeveelheden en soorten scheepsafval, om het zo efficiënt mogelijk te kunnen inzamelen. Een kapitein kan uitsluitend van afgifte afzien of slechts een deel van de afvalstoffen afgeven, overeenkomstig de bepalingen van artikel van het VLAREMA Verantwoordelijkheden havenontvangstvoorziening De havenontvangstvoorziening is verantwoordelijk voor de snelle en verantwoorde wijze van de inzameling van de scheepsafvalstoffen en/of ladingresiduen aan boord van het schip, en houdt daarbij rekening met de geldende bepalingen in de afvalstoffenwetgeving en havenreglementeringen. Na inzameling bezorgt de verantwoordelijke van de havenontvangstvoorziening de kapitein van het schip een kopie van het afgiftebewijs overeenkomstig de bepalingen van artikel van het VLAREMA (identificatieformulier). Bovendien meldt de verantwoordelijke van de havenontvangstvoorziening, de ingezamelde hoeveelheden aan het havenbestuur via het elektronisch haveninformatiesysteem WASTECOL binnen de in de havenreglementering gestelde termijn. Bij weigering van de aangeboden hoeveelheden scheepsafval door de havenontvangstvoorziening, omwille van een grondige afwijking van de eerder aangemelde samenstelling bijvoorbeeld, brengt de 13

14 havenontvangstvoorziening onverwijld de OVAM, het betrokken havenbestuur en de dienst Scheepvaartcontrole op de hoogte Verantwoordelijkheden mobiele havenontvangstvoorziening van afvalstoffen Overeenkomstig artikel van het VLAREMA dient elke mobiele havenontvangstvoorziening van afvalstoffen een afvalstoffenregister bij te houden. Het register van ingezamelde, verhandelde of gemakelde afvalstoffen wordt ten minste elke werkdag aangevuld met de meest recente gegevens Verantwoordelijkheden vaste havenontvangstvoorziening van afvalstoffen Overeenkomstig artikel van het VLAREMA dient elke vaste havenontvangstvoorziening van afvalstoffen een afvalstoffenregister bij te houden. Het register wordt ten minste elke werkdag of na elke aanvoer aangevuld met de meeste recente gegevens. Deze registers worden gedurende vijf jaar bijgehouden. Het register ligt ter inzage op de exploitatiezetel en voor binnenvaartondernemers op het schip Verantwoordelijkheden Havenbedrijf Het Havenbedrijf zorgt voor de beschikbaarheid van havenontvangstvoorzieningen die toereikend zijn voor de behoeften van de schepen die de haven gewoonlijk aandoen, zonder daarbij onnodig oponthoud van de schepen te veroorzaken. Het Havenbedrijf controleert de meldingen die aangeleverd zijn door de kapitein, reder of scheepsagent. Het Havenbedrijf verleent inzagerecht in deze gegevens aan de dienst Scheepvaartcontrole en de OVAM. Het Havenbedrijf voorziet een elektronisch haveninformatiesysteem, waar ook de hoeveelheden ingezameld scheepsafval door de havenontvangstvoorziening worden aangemeld. Elke havenontvangstvoorziening die in de haven actief is, is verplicht de ingezamelde hoeveelheden scheepsafval hierin te melden. Dit elektronisch haveninformatiesysteem dient tevens als basis bij het toekennen van de financiële tussenkomsten Verwerkingsmethoden van scheepsafval en ladingresiduen Overeenkomstig artikel 25 van het decreet betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen moeten houders van bedrijfsafvalstoffen en afvalstoffenmakelaars en handelaars de afvalstoffen nuttig toepassen of verwijderen: 1. binnen de onderneming waarin de afvalstoffen zijn ontstaan of worden behandeld, in overeenstemming met de milieuvergunning vermeld in artikel 11, of met de andere toepasselijke wettelijke, decretale of reglementaire voorschriften; 2. door afgifte aan een natuurlijk persoon of rechtspersoon die overeenkomstig artikel 11 houder is van een vergunning voor de verwijdering of nuttige toepassing van de afvalstoffen, of die voldaan heeft aan de meldingsplicht, of die een geregistreerde afvalstoffenhandelaar of makelaar is als vermeld in artikel 13; 14

15 3. door afgifte aan een in een ander gewest of land gevestigde natuurlijk persoon of rechtspersoon die overeenkomstig de daar geldende wetgeving de afvalstoffen: a. mag verwijderen als er geen merkelijk dichterbij gelegen, vergunde verwijderingsinrichting is die de afvalstoffen op een verantwoorde wijze kan verwijderen onder vergelijkbare voorwaarden; b. nuttig mag toepassen. Overeenkomstig artikel van het VLAREMA is de toepassing van de verwijderingshandeling D1 storten op of in de bodem verboden voor: 1. afvalstoffen waarvoor overeenkomstig artikel een verbrandingsverbod geldt; 2. gemengd stedelijk afval ; 3. afvalstoffen die met het oog op de nuttige toepassing ervan afzonderlijk zijn ingezameld; afvalstoffen die door hun aard, hun hoeveelheid of hun homogeniteit overeenkomstig de beste beschikbare technieken in aanmerking komen voor hergebruik of voor materiaalrecyclage; 4. de brandbare of voor materiaalrecyclage in aanmerking komende fracties die ontstaan bij het sorteren of voorbehandelen van huishoudelijke afvalstoffen of met huishoudelijke afvalstoffen vergelijkbare bedrijfsafvalstoffen; 5. oude en vervallen geneesmiddelen. Overeenkomstig artikel van het VLAREMA is de toepassing van de verwerkingshandelingen R1 - hoofdgebruik als brandstof of als ander middel voor energieopwekking en D10 - verbranding op het land verboden voor: 1. afvalstoffen die door hun aard, hun hoeveelheid of hun homogeniteit overeenkomstig de beste beschikbare technieken in aanmerking komen voor hergebruik of voor recyclage. Het verbod geldt evenwel niet voor handeling R1 met de volgende afvalstoffen, als de calorische waarde ervan groter is dan kj/kg: a) plantaardig afval van land- en bosbouw; b) plantaardig afval van de voedingsmiddelenindustrie; c) vezelachtig plantaardig afval, afkomstig van het sorteren, ziften en wassen bij de rauwe pulp en de papierproductie; d) houtafval; e) kurkafval; 2. gemengde afvalstoffen die overeenkomstig een code van goede praktijk, vastgesteld door de minister, in aanmerking komen voor uitsortering, en de uitgesorteerde stromen die in aanmerking komen voor hergebruik en recyclage. Het huishoudelijk restafval, dat wordt ingezameld naast de verplichte selectieve fracties zoals bepaald in het uitvoeringsplan voor huishoudelijke afvalstoffen, valt niet onder dit verbrandingsverbod. De in de Vlaamse zeehavens ingezamelde scheepsafvalstoffen dienen volgens de hierboven opgesomde bepalingen te worden verwerkt. In de praktijk komt het erop neer dat de vloeibare oliehoudende afvalstromen (bilges, sludges, waswaters) al dan niet na opwerking (scheiding van water, olie en sediment) ofwel ingezet worden als vervangingsbrandstof voor coïncineratie in de cementindustrie, ofwel verwerkt worden in een krakingseenheid voor de productie van nieuwe olie, ofwel geregenereerd worden tot nieuwe basisolie. Het sediment wordt verbrand (met recuperatie van de calorische energie) in een vergunde verbrandingsinstallatie voor gevaarlijke afvalstoffen, terwijl het gezuiverde afvalwater wordt geloosd. 15

16 De vaste scheepsafvalstoffen (scheepsvuilnis, ladinggerelateerde afvalstoffen, stuwhout, verpakkingen, ) worden na sortering in de mate van het mogelijke gerecycleerd of nuttig toegepast. Oude en vervallen geneesmiddelen kunnen gratis ingeleverd worden bij de leverancier van nieuwe geneesmiddelen. Afvalstoffen die vallen onder het toepassingsgebied van Verordening 1774/2002/EG inzake dierlijke bijproducten, worden na inzameling rechtstreeks afgevoerd naar daartoe vergunde verbrandingsinrichtingen. 16

17 5.6. Ingezamelde hoeveelheden In de volgende tabellen wordt een overzicht gegeven van de ingezamelde hoeveelheden van de verschillende soorten scheepsafval over de periode

18 18

19 5.7. Toetsing toereikendheid havenontvangstvoorzieningen De toepassing van de richtlijn inzake havenontvangstvoorzieningen is in Vlaanderen gebaseerd op het vrijemarktprincipe. Dit betekent dat elke inzamelaar, makelaar en/of handelaar van (scheeps)afvalstoffen in Vlaanderen in principe kan fungeren als havenontvangstvoorziening. In Vlaanderen zijn er voor alle scheepsafvalstoffen havenontvangstvoorzieningen beschikbaar. Niettegenstaande de stijgende afgifte en verhoogde volumes is er in de Vlaamse zeehavens nog nooit een gegronde klacht geweest inzake een vermeende ontoereikendheid van havenontvangstvoorziening. Rekening houdend met de verwachtingen voor de toekomst kan er momenteel geconcludeerd worden dat er voldoende havenontvangstvoorzieningen zijn voor het inzamelen van scheepsafval in de Vlaamse zeehavens. Bovendien kan verwezen worden naar de Port Reception Facilities module van het IMO Global Integrated Shipping Information System (GISIS) waarin voor de haven van Antwerpen de havenontvangstvoorzieningen zijn aangegeven voor de inzameling van MARPOL residuen van Annex I, II, IV, V en VI. MARPOL Annex I residuen: 22 havenontvangstvoorzieningen MARPOL Annex II residuen: 13 havenontvangstvoorzieningen MARPOL Annex IV residuen: 18 havenontvangstvoorzieningen MARPOL Annex V residuen: 19 havenontvangstvoorzieningen MARPOL Annex VI residuen: 11 havenontvangstvoorzieningen Tot slot zijn er voor de haven van Antwerpen geen meldingen terug te vinden in de GISIS databank inzake vermeende ontoereikendheid. 19

20 6. KOSTENDEKKINGSSYSTEEM 6.1. Principe Elk zeeschip dat de haven aanloopt draagt substantieel bij in de kosten van de havenontvangstvoorziening, met inbegrip van de behandeling en verwerking van het scheepsafval, ongeacht het feitelijk gebruik van de voorzieningen, door het betalen van een substantiële bijdrage. Deze bijdrage werd berekend op basis van de gemiddelde kosten. De gemiddelde kosten in de Vlaamse havens worden berekend door de totale ingezamelde hoeveelheid scheepsafval te vermenigvuldigen met de gemiddelde prijs van inzameling en verwerking (van MARPOL Annex I en V) en dit vervolgens te delen over het totale aantal aanlopen. De berekening wordt afzonderlijk gemaakt voor Annex I en Annex V. De afvalbijdrage wordt ten minste éénmaal per kalenderjaar herberekend, rekening houdend met de bepalingen van artikel van het VLAREMA, en voor schriftelijke goedkeuring aan de OVAM voorgelegd. Het Havenbedrijf evalueert daarbij nauwkeurig het afgiftegedrag van de schepen Afvalbijdrage De verplichte afvalbijdrage wordt berekend door de factor uit onderstaande tabel te vermenigvuldigen met de substantiële bijdrage. Deze afvalbijdrage stemt overeen met ten minste een derde van de gemiddelde kosten die een schip moet betalen voor het gebruik van een havenontvangstvoorziening, met inbegrip van de behandeling en verwijdering van het scheepsafval. De berekeningsbasis van deze afvalbijdrage wordt als volgt verduidelijkt: de afvalproductie aan boord van een zeeschip is de resultante van de duur van de reis, de aard van de brandstof en van de snelheid. Uit de resultaten van de onderzochte zeeschepen (op basis van de classificatie van Lloyd s Register) wordt geconcludeerd dat de hoeveelheid scheepsafval al naargelang type en grootte van het schip varieert met een factor van één tot zes, zoals weergegeven in onderstaande tabel. Tabel: Relatie scheepstype, tonnenmaat en verwachte afvalproductie Type/ GT < BULK CONT CARGO REEFER GAST OBO RORO VEHCA TANK OVERIGE >

21 BULK: CONT: CARGO: REEFER: GAST: OBO: RORO: VEHCA: TANK: OVERIGE: bulk carrier - stortgoedschip containerschip general cargo ship - stukgoedschip fruitschip - koelschip gastanker oil bulk ore carrier olie-stortgoed erts schip roll-on roll-off schip vehicle carrier - autoschip tanker, niet zijnde gastanker overige schepen, niet zijnde één van de andere types van schepen 6.3. Schepen die geen afvalbijdrage dienen te betalen. - Oorlogsschepen, marinehulpschepen en andere schepen in eigendom of onder beheer van een staat die uitsluitend voor een niet-commerciële overheidsdienst wordt gebruikt; - Elk vaartuig zonder een eigen voortstuwing zoals een ponton; - Een schip dat voldoet aan de door de OVAM gegeven vrijstelling in kader van artikel van het VLAREMA. (zie 6.4. in dit plan). Voor vissersschepen en pleziervaartuigen geldt een specifiek afvalbijdrageregime Procedure voor aanvraag tot vrijstelling van de afvalbijdrage, aanmeldingsplicht en afgifteplicht Schepen hebben recht op een vrijstelling van de aanmeldingsplicht, de afgifteplicht en de betaling van financiële afvalbijdrage conform artikel van het VLAREMA en artikel 9 van richtlijn 2000/59/EG, indien ze voldoen aan de volgende voorwaarden: - Het schip loopt volgens een dienstregeling frequent én regelmatig (minimum 1 maal per 14 kalenderdagen) de haven aan; - er wordt aangetoond dat voor het schip een regeling is getroffen voor de afgifte van scheepsafval; - er wordt aangetoond dat voor het schip een regeling is getroffen voor de betaling van bijdragen in een op de route van het schip gelegen havens van de EER en HELCOM. Schepen die menen in aanmerking te komen voor een vrijstelling kunnen hiertoe een aanvraag indienen bij: OVAM Afdeling Afvalstoffenbeheer- en Materialenbeheer Dienst Ketenbeheer en Bedrijven Stationsstraat 110 B-2800 Mechelen Scheepsafval@ovam.be 21

22 Bij de aanvraag dienen ten minste de volgende bewijsstukken te worden ingesloten: - formele aanvraag tot vrijstelling; - vaarrooster, waaruit blijkt dat het schip minimum éénmaal per 14 kalenderdagen de haven aanloopt; - kopie van een contract met een havenontvangstvoorziening (in België of een andere lidstaat van de EU/Europese Economische Ruimte of HELCOM) of andere documenten (bv. afgifteattesten) die voldoende aantonen dat het schip op regelmatige basis aan eenzelfde havenontvangstvoorziening scheepsafvalstoffen afgeeft. De OVAM verleent de vrijstelling binnen de 45 kalenderdagen na ontvangst van het volledig bevonden dossier, en na subadvies van het Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust (afdeling scheepvaartbegeleiding) en Port State Control. Een vrijstelling kan met terugwerkende kracht worden verleend vanaf de dag van ontvangst door de OVAM van het volledig bevonden aanvraagdossier. De vrijstelling kan verleend worden voor de termijn van de opgegeven dienstregeling. Vrijstellingen kunnen niet worden overgedragen aan een ander schip, tenzij na schriftelijke goedkeuring door de OVAM. Wanneer de afvalbijdrage werd gefactureerd vooraleer het Havenbedrijf op de hoogte werd gebracht van de vrijstelling, zal deze worden gecrediteerd rekening houdend met de ingangsdatum van de vrijstelling. Een vrijstelling kan door de OVAM worden ingetrokken als er door wijzigingen in de route van het schip of in de regelingen voor de afgifte van het scheepsafval niet meer voldaan wordt aan de voorwaarden. De vrijstelling blijft geldig in de volgende situaties : - Als het schip uitzonderlijk een andere Vlaamse haven aanloopt dan die welke bepaald is in de vastgelegde route en dit wegens overmacht, veiligheid, noodzakelijk technisch onderhoud of het noodzakelijk aanlopen in een noodhaven. De OVAM moet hiervan schriftelijk op de hoogte gebracht worden. - Als een schip tijdelijk gedurende een periode van maximaal één maand vervangen wordt door een ander vaartuig wegens een ongeval, technisch defect of gepland onderhoud, wordt de verleende vrijstelling gedurende die periode overgedragen op het vervangende schip voor die route. In dergelijk geval moet de OVAM hiervan schriftelijk op de hoogte worden gebracht. Als het oorspronkelijke schip niet binnen de periode van een maand opnieuw in dienst wordt genomen, vervalt de vrijstelling, zowel voor het oorspronkelijke als voor het vervangende schip, tenzij na schriftelijke goedkeuring van de OVAM. - Een vrijstelling kan door de OVAM worden ingetrokken wanneer er door wijzigingen in de route van het schip of in de regelingen voor de afgifte van het scheepsafval niet meer voldaan wordt aan de voorwaarden. De vrijstelling kan worden ingetrokken de eerste dag na de laatste frequente en regelmatige aanloop. Bij intrekking van een vrijstelling worden naast de aanvrager ook de beheerder van de haven, de met de scheepvaartcontrole belaste dienst van het federaal Directoraat-generaal Maritiem Vervoer en de afdeling Scheepvaartbegeleiding van het Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust op de hoogte gebracht Procedure voor aanvraag verminderde bijdrage milieuvriendelijke schepen Schepen die op motoren varen die uitsluitend aangedreven worden door een milieuvriendelijke brandstof (marine diesel, gasolie of LNG) kunnen van een vermindering van de afvalbijdrage genieten conform artikel 8.2.c. van richtlijn 2000/59/EG en artikel van het VLAREMA. Deze 22

23 vermindering resulteert in een korting op de afvalbijdrage. Wanneer een factuur werd opgemaakt vooraleer het Havenbedrijf op de hoogte werd gebracht van de vermindering zal deze worden gecrediteerd rekening houdend met de ingangsdatum van de vermindering. Een aanvraag tot vermindering van de afvalbijdrage dient te worden gericht aan: OVAM Afdeling Afvalstoffen- en Materialenbeheer Dienst Ketenbeheer en Bedrijven Stationstraat 110 B-2800 Mechelen Bij deze aanvraag dienen ten minste de volgende bewijsstukken te worden ingesloten: - formele aanvraag tot vermindering afvalbijdrage; - naam en IMO-nummer van het betreffende schip; - indien van toepassing, voor elke olietanker vanaf 150 GT en elk ander schip vanaf 400 GT een kopie van het oliejournaal van de laatste 6 maanden; - indien van toepassing, voor elke olietanker vanaf 150 GT en elk ander schip vanaf 400 GT een kopie van het IOPP-certificaat en het supplement; - indien van toepassing, afdoend bewijs dat het betreffende schip uitsluitend op LNG vaart; - indien van toepassing, ten minste één recente bunkerverklaring. Schepen die over een vermindering beschikken, dienen deze informatie aan het Havenbedrijf te verstrekken uiterlijk 90 kalenderdagen na datum van aankomst van het schip. Indien dit gebeurt, zal de eventueel al gestelde factuur worden gecrediteerd. Een schip dat door de OVAM een vermindering werd toegekend, kan hiervan gebruik maken in de zeehavens van Antwerpen, Zeebrugge en Gent Beheer door het Havenbedrijf van de verworven afvalbijdragen De afvalbijdragen die door schepen in de haven van Antwerpen werden betaald in het kader van de bijdrageplicht worden beheerd door het Havenbedrijf. De definitief verworven afvalbijdragen worden conform de bepalingen van het artikel van het VLAREMA, artikel 41 van het decreet betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen en artikel 8 van RL 2000/59/EG, aangewend voor het dekken van de kosten voor het gebruik van de havenontvangstvoorzieningen in de haven van Antwerpen. Dit gebeurt door middel van een financiële tussenkomst op de kosten die het schip dient te betalen voor de inzameling en verwerking van het afgegeven scheepsafval. 23

24 Tabel: overzicht financiële tussenkomst bij de afvalinzameling Afval afkomstig van Machinekamer / Engine room Marpol Annex I Soort afval Oliehoudend lenswater Oily bilge water Oliehoudend residuen (sludge) Oily residues (sludge) Schilfers en slib van tankreiniging Scale and sludge from tank cleaning Oliehoudend waswater (slops) ex diensttanks & leidingen Financiële tussenkomst bij de afvalinzameling Ja Ja Neen Neen Oily tank washings (slops) ex servicetanks & pipes Annex VI Ozonafbrekende stoffen en apparatuur welke deze stoffen bevatten Neen Ozone-depleting substances and equipment containing such substances Residue van gaswassing Neen Exhaust gas-cleaning residues Annex V Verbrandingsinstallatie, as, oliehoudende poetsvodden Ja Incinerator, ash, oily rags Accommodatie / Accommodation Annex V Voedsel-afval Ja Food waste Plastiek Ja Plastic Vermalen papierwaren, lompen, glas, metaal, flessen, serviesgoed, karton, etc. Ja Ground paper products, rags, glass, metal, bottles, crockery, cardboard, etc. KGA Ja Small dangerous waste Batterijen, vaten, blikken, lampen, meertouwen, Ja Batteries, drums, tins, lamps, moorings,.. Andere (gelieve te specifiëren...) Nee Other (please specify...) Annex IV Sanitair afval Neen 24

25 Sewage Ladingzone / Cargo area Annex I Oliehoudend waswater (slops) Neen Oily tank washings (slops) Vuil ballastwater Neen Dirty ballast water Annex II NLS residu/water mengsels van de tankwaswaters Neen NLS residue/water mixture for discharge to facility Annex V Stuwhout, separatiekleden of verpakkingsmiddelen, plastiek Neen Floating dunnage, lining, or packing materials, plastics Ladingresiduen, papierwaren, lompen, glas, metaal, flessen, serviesgoed, etc. Neen Cargo residues, paper products, rags, glass, metal, bottles, crockery, etc. Het Havenbedrijf zal evenwel een afname doen van de definitief verworven afvalbijdragen ter dekking van de administratieve kosten voor het beheer van de afvalbijdragen. Deze afname wordt ieder kalenderjaar voor schriftelijke goedkeuring aan de OVAM voorgelegd. De financiële tussenkomst aan de havenontvangstvoorziening gebeurt: - op basis van een eenheidsprijs per m³ scheepsafval dat is aangeduid als olieafval afkomstig van de machinekamer (Marpol, Annex I); - op basis van een eenheidsprijs per m³ scheepsafval dat is aangeduid als vuilnis afkomstig van de accommodatie (Marpol, Annex V); en als dusdanig is gemeld aan het Havenbedrijf. Enkel schepen die afvalbijdrage betalen kunnen beroep doen op een financiële tussenkomst bij de afvalinzameling. Het Havenbedrijf kan de financiële tussenkomst beperken: - op basis van de opslagcapaciteit van de afvaltanks vermeld in het International Oil Pollution Prevention Certificate (IOPP); - bij een langer verblijf in de haven zoals tijdens onderhoudswerkzaamheden; - wanneer er een verschil is tussen de aanmelding door het schip en de werkelijk ingezamelde hoeveelheden. Het Havenbedrijf mag steeds bijkomende informatie ter staving opvragen. Deze financiële tussenkomst geldt niet voor schepen die door Port State Control, bij het vaststellen van een overtreding, worden verplicht tot afgifte. 25

26 Het eenheidsbedrag van de financiële tussenkomst wordt door het Havenbedrijf ieder kalenderjaar voor schriftelijke goedkeuring aan de OVAM voorgelegd. Hierbij evalueert het Havenbedrijf nauwkeurig het afgiftegedrag van de schepen en streeft het steeds naar een zo groot mogelijke afgifte van scheepsafvalstoffen aan wal. De kosten verbonden aan de inzameling en verwerking van het scheepsafval die het bedrag van de teruggave overstijgen, worden door het schip rechtstreeks aan de havenontvangstvoorziening betaald, op basis van zijn werkelijk afgegeven hoeveelheden en soort scheepsafval. Om aanspraak te kunnen maken op de financiële tussenkomst, dient de havenontvangstvoorziening aan volgende voorwaarden te voldoen: - beschikken over een erkenning door het Havenbedrijf; - ten opzichte van het Havenbedrijf een open boekhouding voeren; - de factuur voor inzameling en verwerking wordt voor het volledige bedrag opgesteld op naam van het schip. Op deze factuur wordt vermeld dat het Havenbedrijf optreedt als derde betaler voor het gedeelte van het bedrag dat wordt teruggegeven. Maximum 60 kalenderdagen na de aanloopdatum van het schip wordt door de havenontvangstvoorziening aan het Havenbedrijf een betalingsverzoek gestuurd met vermelding van het gevorderde bedrag. Aan het betalingsverzoek worden kopieën van de facturen aan de schepen gehecht, tenzij hiervoor door het Havenbedrijf vrijstelling wordt verleend; - bij uitzondering mag het Havenbedrijf gemotiveerd van de voormelde termijnen afwijken; - alle gegevens met betrekking tot de inzameling en verwerking dienen elektronisch via het haveninformatiesysteem in m³ aan het Havenbedrijf te worden aangeleverd. In het kader van de transparantie, zoals vereist in artikel van het VLAREMA en artikel 8, 3 van richtlijn 2000/59/EG, wordt de grondslag waarop het kostendekkingsysteem is gebaseerd aan de havengebruikers bekend gemaakt. 26

27 7. OVERLEGPROCEDURES Gezien de havenbesturen verantwoordelijk zijn voor de opmaak en uitvoering van het afvalbeheersplan, overleggen de vertegenwoordigers van de Vlaamse zeehavens in principe tweemaandelijks met vertegenwoordigers van de OVAM en Port State Control. Dit overleg heeft tot doel de gegevens over de procedures in het afvalbeheersplan per haven uit te wisselen, de gegevens met betrekking tot de ingezamelde hoeveelheden in elke haven te vergelijken en het kostendekkingssysteem per haven te evalueren. Indien nodig wordt in dit overleg de aanzet gegeven tot mogelijke aanpassingen of wijzigingen van het afvalbeheersplan. Voor nieuwe voorstellen die aanleiding geven tot wijziging van het afvalbeheersplan of de uitvoering ervan, worden de vergaderingen, al naargelang het onderwerp, uitgebreid met vertegenwoordigers van de verenigingen van scheepsagenturen in de respectievelijke havens en/of vertegenwoordigers van de sector van de havenontvangstvoorzieningen. Overleg tussen het Havenbedrijf, de OVAM en vertegenwoordigers van de havenontvangstvoorzieningen gebeurt tenminste 3 maal per jaar. Eén maal per jaar wordt dit overleg aangevuld met vertegenwoordigers van de rederijen en de scheepsagenturen. 27

28 8. HANDHAVING Federaal: In het Koninklijk Besluit van 1 september 2004 betreffende de afgifte van scheepsafval en ladingresiduen en tot wijziging van het Koninklijk Besluit van 20 juli 1973 houdende zeevaartinspectiereglement werden volgende artikelen opgenomen: Artikel 3 1: De kapitein van een schip, niet zijnde een vissersvaartuig of een pleziervaartuig waarmee ten hoogste 12 passagiers mogen worden vervoerd, dat op weg is naar een Belgische haven, vult het formulier, dat door het bevoegde gewest is vastgesteld, waarheidsgetrouw en nauwkeurig in en verstrekt de informatie aan de autoriteit of instantie die door het bevoegde gewest voor dat doel is aangewezen: of of - ten minste 24 uur vóór aankomst, indien de aanloophaven bekend is; - zodra de aanloophaven bekend is, indien die informatie minder dan 24 uur voor aankomst beschikbaar is; - uiterlijk bij vertrek uit de vorige haven, indien de duur van de reis minder dan 24 uur bedraagt. De in het eerste lid bedoelde informatie wordt ten minste tot de volgende aanloophaven aan boord bewaard en desgevraagd ter beschikking gesteld van de autoriteiten van de lidstaten van de Europese Unie. Artikel 7 1: De met de scheepvaartcontrole belaste ambtenaren die daartoe aangesteld zijn, kunnen elk schip inspecteren om na te gaan of het voldoet aan artikelen 4 en 6 van dit besluit. Artikel 7 2: Voor inspecties van andere schepen dan vissersvaartuigen en pleziervaartuigen waarmee ten hoogste 12 passagiers mogen worden vervoerd, geldt het volgende: - bij de selectie van te inspecteren schepen besteden de met de scheepvaartcontrole belaste ambtenaren die daartoe aangesteld zijn bijzondere aandacht aan: - schepen die niet aan de aanmeldingsvoorschriften van artikel 3 hebben voldaan; - schepen waarbij het onderzoek van de door de kapitein overeenkomstig artikel 3 aangemelde informatie andere redenen aan het licht heeft gebracht voor de veronderstelling dat het schip niet aan dit besluit voldoet; - deze inspectie vindt plaats in het kader van het Koninklijk Besluit van 13 september 1998 houdende havenstaatcontrole en wijziging van het Koninklijk Besluit van 20 juli 1973 houdende zeevaartinspectiereglement; de in het besluit vermelde vereiste van 25% inspecties is van toepassing; - indien de met de scheepvaartcontrole belaste ambtenaren die daartoe aangesteld zijn het resultaat van de inspectie niet bevredigend achten, zorgen ze er voor dat het schip de haven niet verlaat voordat het haar scheepsafval en ladingresiduen bij een havenontvangstvoorziening heeft afgegeven overeenkomstig de artikelen 4 en 6; 28