Help de helpdesk! Houd uw hoofd koel in het datacenter! onderbouwt it-beslissingen IN HET NIEUWS MANAGEMENT TECHNOLOGIE MENS & WERK

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Help de helpdesk! Houd uw hoofd koel in het datacenter! onderbouwt it-beslissingen IN HET NIEUWS MANAGEMENT TECHNOLOGIE MENS & WERK"

Transcriptie

1 onderbouwt it-beslissingen 1 a u g u s t u s n u m m e r 7 j a a r g a n g 1 w w w. i t - e x e c u t i v e. n l Help de helpdesk! IN HET NIEUWS MICROSOFT-CONTRACT DUUR Tussen Windows XP en Vista zaten bijna vijf jaar. Bedrijven die werken met het Software Assurance van Microsoft zijn duur uit als het lang duurt voordat nieuwe software uitkomt, heeft Forrester uitgerekend. p. 5 MANAGEMENT CONTRACT NIET ZALIGMAKEND Een interessante deal leidt lang niet altijd tot een succesvolle implementatie. Onderhandelaars moeten onderkennen dat niet het contract het doel is van hun inspanningen, maar resultaten in de praktijk. p. 15 TECHNOLOGIE DOCUMENTMANAGERS GEZOCHT De hoeveelheid informatie groeit exponentieel. Tegelijkertijd neemt de druk om die informatie snel beschikbaar te hebben toe. Steeds meer organisaties zoeken een documentmanager. Wat voor iemand moet dat zijn? p. 24 Interne it-afdelingen hebben vaak meer oog voor de techniek dan voor de veelal als lastig ervaren afnemers en gebruikers. Dat is onverstandig nu door de outsourcingstrend externe partijen als stevige concurrent opdoemen. T-afdelingen moeten veel Imeer vanuit de gebruiker gaan denken, menen Anita van den Hoek en Geke Rosier van ForceFive. De twee vrouwen hebben een marketingachtergrond binnen it-bedrijven en merken dat ze daarmee toegevoegde waarde kunnen bieden aan it-afdelingen. Voor een interne it-functie gelden dezelfde wetten als producten en diensten op een vrije markt. Het managen van verwachtingen van afnemers wordt een belangrijke vaardigheid. Communicatie met interne klanten, de eigen positionering ten opzichte van externe concurrenten en klantvriendelijkheid worden cruciaal. p. 10 MENS & WERK STAGIAIRS DOEN ER TOE Onderzoek wijst uit dat een derde van de hoogopgeleide stagiairs blijft hangen in de laatste stagebaan. In een krappe arbeidsmarkt loont het dus om tijd te investeren in studenten die nog weinig kunnen. p. 25 Houd uw hoofd koel in het datacenter! Zie advertentiepagina

2 VIRTUALISATIE? organiseert de volgende themadagen rondom virtualisatie: High Availability Backup and Restore VDI Financial Management Inschrijven of meer informatie via: of bel premier PARTNER

3 REDACTIONEEL Wat doet uw broeikas? Servers zo dun als pizzadozen en servers als insteekkaart (bladeservers). Ongetwijfeld geldt er ook een Wet van Moore voor computerkracht per kubieke meter, zeker als je daar ook de effecten van virtualisatie bij optelt. De dichtheid van de huidige systemen is indrukwekkend. Maar er is wel een keerzijde. Door de exploderende energieconsumptie is het datacenter een ware broeikas geworden. Want wat je er aan stroom in stopt, komt er namelijk helaas voor een groot deel in de vorm van warmte weer uit. Het kost vervolgens ook weer veel energie die warmte af te voeren. Menig organisatie is daardoor tegen de fysieke grenzen van zijn datacenter aan het lopen. Organisaties die het stroomverbruik meetellen bij de exploitatiekosten van hun it-infrastructuur zijn nog in de minderheid. Iemand betaalt natuurlijk de rekening, maar dat is vaak een andere afdeling of zelfs een toeleverancier van buiten. Er zijn mede daarom weinig it-managers die wakker liggen van het hoge energieverbruik en de hoge stroomrekening. Dat zal zo niet blijven. Energieverbruik gaat een belangrijk issue worden in de it, niet alleen vanwege de sterk stijgende energiekosten. Ondernemingen en overheidsorganisaties zullen in toenemende mate aangesproken worden op hun bijdrage aan een duurzame samenleving. Het is interessant om te zien dat juist het van oorsprong verkwistende Amerika helemaal om is. Energiebesparing is bij alle grote it-fabrikanten een hot topic. Mede natuurlijk om goede sier te maken, maar niettemin. De ene na de andere leverancier kondigt maatregelen en programma s aan. Het Cisco-initiatief om televergaderen te stimuleren is natuurlijk zeer bekend. Maar ook IBM meldt dat het 1 miljard euro steekt in energiebesparing in zijn datacenters en die van zijn klanten. Sun profileert zijn servers nu ook als de zuinigste uit de industrie en HP meldt dat het zijn streefcijfers voor het verantwoord recyclen van apparatuur veel sneller gerealiseerd heeft dan gepland. Dell wil het meest groene it-bedrijf ter wereld worden. Enzovoort, enzovoort. Dit thema gaat niet meer weg. Het verduurzamen van de onderneming wordt een belangrijk onderwerp de komende jaren. IT Executive organiseert daarom op 21 november de conferentie Greening the Enterprise. Daar wordt u geïnformeerd over the state of the art technologische ontwikkelingen en mogelijkheden rond energiebesparing. Tevens krijgt u te horen over de implicaties van de verplichtingen rond duurzaam aanbesteden die de Nederlandse overheid vanaf 2008 gaat hanteren. We zullen u via een aantal cases voorrekenen wat u kunt besparen als u een energy scan maakt van uw onderneming. INHOUD KORT IN HET NIEUWS 4-9 Nieuwsoverzicht 5 Weekmakers 7 Wannahave 9 Column Dominique Deckmyn MANAGEMENT 10 Help de helpdesk! 13 Column Charles Groenhuijsen 14 Management Kort 1 15 Na het contract begint het pas 16 Koester de grijze muis 17 Management Kort 2 17 Column George Ataya TECHNOLOGIE 18 Clusters voor iedereen 20 Silicon Valley bruist weer 21 Column Ron Tolido 22 Internet wordt een serieus applicatieplatform 24 Documentmanager: geen papieren tijger MENS&WERK 25 Korte berichten 27 Banencaroussel 28 Portret van een it-manager 29 Column René Diekstra ESCAPE 30 Nerdville 30 Colofon ADVERTEERDERSINDEX 01 A2 Networks 26 Bariton 04, 06, 10 Capgemini 32 Dell 08 Focus Conferences 02 SLTN We zien u graag op onze eerste IT Executive conferentie. In het volgende nummer vindt u meer informatie over het programma. Fred van der Molen Sytse van der Schaaf nr 7 1 augustus

4 IN HET NIEUWS SAMEN BEVEILIGEN Het Genootschap van Informatiebeveiligers (GvIB) en het Platform Informatie beveiliging (PI) gaan samen verder in het Platform voor Informatiebeveiliging (PvIB). Het GvIB brengt meer dan leden in. Ongeveer vijftig organisaties waren lid van het PI. Volgens Jo Koppes, voorzitter van het PvIB moet het nieuwe platform uitgroeien tot dé community op het gebied van de informatiebeveiliging. Lidmaatschap kost 175 euro per jaar. DEDIGATE VMWARE-HOSTER De aanbieder van software voor servervirtualisatie Vmware heeft Dedigate, onderdeel van het Amerikaanse Terremark, geselec teerd als strategische hosting partner. Dedigate biedt VMware-hosting voor bedrijfskritische applicaties. Volgens Dedigate zijn zijn spraakmakende Vmwareimplementaties bij Ilse Media en Schoeller Arca Systems een belangrijke reden geweest waarom Vmware voor Dedigate heeft gekozen. DELL: LINUX OOK BUITEN VS Dell heeft details vrijgegeven over het voorgeïnstalleerd meeleveren van Ubuntu Linux, hetgeen ook buiten de VS gaat gebeuren. Dell gaat de keuze ook aan klanten in het mkb aanbieden. In mei begon Dell in de VS met de verkoop van twee desktops en een laptop, met voorgeïnstalleerd Linux. Datacenters Amsterdam vol Microsoft-contract te duur Beveiligde computerruimtes beginnen schaars te worden in de hoofdstad doordat steeds meer apparatuur buiten de deur ondergebracht wordt. Jan Hoogenboom, directeur van internet-exchange-organisatie NL-ix, zegt in het weekblad Computable dat een aantal datacenters vol zit. Bij andere aanbieders wordt de ruimte schaars. Hoogenboom zag zich om deze reden gedwongen om een deel van zijn diensten elders in het land onder te brengen. Volgens Hoogenboom zorgt de krapte voor een prijsopdrijving van zowel ruimte als van stroom, een trend die er al voor heeft gezorgd dat bedrijven contracten hebben ontbonden en zijn verhuisd naar goedkopere regio s. Paul van der Hilst, directeur van datacenteraanbieder Global Switch, legt een verband tussen de huidige schaarste en die van eind jaren negentig. Pas eind jaren negentig nam het aanbod toe. Na de crash in 2001 werden veel van die ruimtes overbodig en dus ontmanteld. Of ze kregen een andere bestemming. Nu het outsourcen van datacenters weer veel belangrijker is, is de beschikbare ruimte in korte tijd opgesoupeerd. Door uitbesteding beginnen de aanbieders van datacentra in de hoofdstad vol te raken. Volgens een onderzoek dat Forrester Research onder it-inkopers heeft uitgevoerd, bespaart het Software Assurance (SA) abonnement van Microsoft organisaties geen geld. SA was ooit in het leven geroepen om bedrijven op basis van hun abonnement te voorzien van updates, ondersteuning en hulpmiddelen voor trainingen. Een van de zwaarwegendste redenen om voor SA te kiezen, waren de upgrades van software, bijvoorbeeld van Windows (van XP naar Vista), of Office. Maar Microsoft heeft zich niet gehouden aan een vast patroon voor de upgrades, waardoor SA meer kan kosten dan het eenvoudig aanschaffen van nieuwe pakketten, aldus het rapport van Forrester. Wanneer er vier jaar zit tussen het uitbrengen van een upgrade, is SA 16 procent duurder dan het aanschaffen van een nieuwe desktop-licentie, heeft Forrester berekend. Tussen XP en Vista zaten zelfs bijna vijf jaar. De onzekerheid over het verschijnen van nieuwe versies van producten maakt het voor it-inkopers en sourcing-professionals moeilijk om een driejarig SA-contract opnieuw te rechtvaardigen, aldus het rapport. Van de 63 inkopers die Forrester sprak, is 86 procent dit jaar aan vernieuwing van het SA-contract met Microsoft toe. 26 procent liet weten SA niet te verlengen; 31 procent had daar nog geen beslissing over genomen. De rest zou het wel verlengen, of alleen voor bepaalde producten. Van degenen die niet meer met SA verdergaan zei 74 procent dat er geen logica stak achter het economisch model van SA, en 59 procent dacht niet aan een volgende versie van een product toe te komen. Forrester adviseert om goed te onderhandelen met Microsoft voor betere voorwaarden. De inzet zou een korting van tussen de zeven en vijftien procent moeten zijn, aldus Forrester. Bovendien zouden bedrijven zelf goed moeten doorrekenen wat ze in welk scenario kwijt zijn. Forrester zei verbaasd te zijn over het aantal bedrijven dat niet de tijd neemt voor een goede financiële analyse van SA. Op welk niveau zit een infrastructuurspecialist met 5 jaar werkervaring? Ontdek het zelf op hoegoedbenjijbezig.nl NIEUWE PRODUCTEN FEBRUARI 2008 Volgens chief operating officer Kevin Turner van Microsoft zal de eerstvolgende grote productintroductie zal plaatsvinden in februari Het daglicht zullen dan zien: Windows Server 2008 (Longhorn), Visual Studio 2008 en SQL Server De officiële introductie vindt plaats op 27 februari in Los Angeles. Inmiddels werd via een blog van een Microsoft-medewerker duidelijk dat in ieder geval Visual Studio 2008, onafhankelijk van de officiële introductie in februari, nog dit jaar beschikbaar zal komen. 4 nr 7 1 augustus 2007

5 WEEKMAKERS HP versterkt softwareaanbod Webwinkels in de lift Uit het Ondernemersprofiel 2007 van de Kamer van Koophandel blijkt dat het aantal web winkels in ons land het afgelopen jaar met zo n 40 procent is gestegen. Het aantal postorderbedrijven is vorig jaar toegenomen tot Vorig jaar waren dat er nog maar Deze forse groei is bijna volledig toe te schrijven aan de opkomst van webwinkels. Waren er begin 2004 nog maar zo n tweeduizend ondernemers actief in dit segment, vanaf 2005 is er een onstuimige groei te zien. Met name vrouwen ondernemen online. Van alle ondernemers in Nederland is 28 procent vrouwelijk, bij de online winkels HP heeft een bod op tafel gelegd van 1,6 miljard dollar voor Opsware, een specialist in beheersoftware voor datacenters. Met deze voorgenomen aankoop versterkt het concern opnieuw zijn softwaredivisie, die nu voor 4 procent bijdraagt aan de omzet van het bedrijf. Vorig jaar kocht HP applicatie monitoring specialist Mercury Interactive voor 4,6 miljard dollar. Dat was na Compaq de grootste acquisitie die HP ooit deed. Net als HP neemt ook IBM de laatste tijd veel softwarebedrijven over. Binnen dit concern draagt software inmiddels voor 20 procent bij aan de inkomsten. De Opsware-technologie is bedoeld om het beheer van datacenters verregaand te automatiseren. Marc Andreessen, de bedenker van de browser Netscape, is één van de oprichters van Opsware. In 1999 startte hij de aanbieder van datacentrumdiensten Loudcloud. Dit bedrijf ontwikkelde zelf een beheersysteem voor servers, besturingssystemen en opslagcapaciteit dat het in zijn datacentra gebruikte. Toen Loudcloud in 2002 aan EDS werd verkocht werden de beheerhulpmiddelen in het bedrijf Opsware ondergebracht. EDS werd meteen de grootste afnemer. Vorig jaar breidde Opsware zijn beheeraanbod uit naar het netwerk waarna Cisco een belangrijke wederverkoper van zijn producten werd. HP kan het nu nog verlieslatende Opsware goed gebruiken. Het serveraanbod van HP is meer dan bij andere leveranciers voor een belangrijk deel gebaseerd op goedkope Intel gebaseerde servers. Als je daar veel van gebruikt loop je al snel tegen een groot nadeel aan. Het kost relatief veel moeite en menskracht om deze voorzieningen te beheren. Nu de rationalisatie van de backoffice hoog op de agenda staat wordt de Opsware-software een belangrijk hulpmiddel om het datacenter efficiënter te maken. is dat 42 procent. Daarnaast blijkt de internet ondernemer gemiddeld jonger dan zijn traditionele tegenhanger. Van de online ondernemers is het grootste deel, namelijk 70 procent jonger dan 39, terwijl onder alle ondernemers dat percentage op 36 procent ligt. WEKEN STUDIE OM HETZELFDE TE KUNNEN? zeker Office 2007 gebruiker? Microsoft is zo overtuigd van de superioriteit van de nieuwe Office-interface, dat het gebruikers van de eerste dag dwingt die te gebruiken. Een optie klassieke weergave ontbreekt. Je moet maar durven. Het gevolg is dat ervaren gebruikers weken nodig hebben om hetzelfde te kunnen als daarvoor. Noem het vooruitgang. Het nieuwe lint in de Officeapplicaties is handig als je niet bekend bent met de mogelijkheden van een programma, maar ervaren gebruikers levert het vooral ergernis op. Kijk maar eens rond op het internet. Dit soort beslommeringen zal bedrijven nog terughoudender maken over te stappen naar Vista - en dat gaat toch al erg traag. Laat ik er direct bijzeggen dat Vista en Office 2007 ook grote verbeteringen bevatten. Maar met die radicale interfacevernieuwing schieten ervaren gebruikers natuurlijk niets op. Het goede nieuws is dat Microsoft een uitstekende helpfunctie aanbiedt en de wanhopige gebruiker op zijn Officesite per functie uitlegt waar die is gebleven: where did that command go? Maar is dat wat je wilt als je gewoon je werk wilt doen? Deze dwangbuis kan alleen een dominante marktleider zich permitteren. MOET DE OVERHEID EEN STUK GROENER? Unit 4 Agresso vindt van wel. Het automatiseringsbedrijf wijst de Zweedse overheid als lichtend voorbeeld aan hoe it tot duurzamer werken kan leiden. Alle Zweedse overheidsinstellingen moeten deze zomer rekeningen elektronisch kunnen verwerken. Daar gaan de Scandinaviërs flink energie mee besparen. Het produceren van één enkele papieren nota kost namelijk evenveel energie als het koken van een ei of het een maand lang laten branden van een lamp van 40 Watt. Zweedse overheidsinstellingen krijgen ieder jaar gemiddeld 11 miljoen nota s binnen en versturen er zelf 3 miljoen. Trek daar het gebruik van het nieuwe digitale factureringssysteem van af en je houdt nog steeds een aanzienlijke energiebesparing over. Zit er ook wat in voor de Zweedse belastingbetaler? Waarschijnlijk wel. Volgens schattingen leidt deze maatregel tot een besparing van meer dan 100 miljoen per jaar aan belastinggelden. KAN EEN VERLIES VAN 600 MILJOEN MEEVALLEN?..volgens diverse media wel. Chipsfabrikant AMD maakt al drie kwartalen enorme verliezen. Het laatste kwartaal was dat 600 miljoen dollar verlies op een omzet van 1.38 miljard dollar. Dergelijke bedragen en ratio s lijken mij reden om alarmfase 3 uit te roepen, maar de financiële pers zag nog lichtpunten. Het blijft ondertussen vreemd dat AMD zo n snelle duikeling maakt, nadat het bedrijf met een fenomenale opmars marktleider Intel flink in het nauw bracht. Maar Intel heeft inmiddels het antwoord gevonden op de AMD s Athlon en Opteronprocessoren. Buiten dat produceert Intel in deze uiterst concurrerende markt efficiënter. AMD maakt bijvoorbeeld dit jaar veel meer kosten om minder omzet te genereren. Er is bij de snelle groei iets behoorlijk mis gegaan. Er zal bij AMD meer moeten gebeuren dan de introductie van nieuwe processorfamilies Barcelona en Phenom alleen. Fred van der Molen nr 7 1 augustus

6 IN HET NIEUWS GOOGLE KOOPT TER BEVEILIGING POSTINI Google koopt de aanbieder van beveiligingssoftware Postini, die gespecialiseerd is in beveiliging van elektronisch berichtenverkeer en archivering. De overname is bedoeld om Google Apps beter te beveiligen en meer mogelijkheden in te bouwen om te voldoen aan regelgeving. MEER OVERNAMES IN IT Fusies en overnames in de it. Tot die conclusie komt ComputerWire, dat er in het tweede kwartaal van dit jaar 102 telde, een toename van 23 procent ten opzichte van hetzelfde kwartaal in In het eerste halfjaar van dit jaar waren er 192 fusies en overnames, 19 procent meer dan in dezelfde periode vorig jaar. Veel overnames vonden plaats in de financiële dienstverlening, op het gebied van Business Process Outsourcing (BPO) en outsourcing. IBM NEEMT DATAMIRROR OVER Met de overname van DataMirror door IBM is 118 miljoen euro gemoeid. DataMirror bezit een techniek die volcontinu wijzigingen in databases en applicaties in de gaten houdt. IBM wil de DataMirror-techniek integreren in haar Information Management software. Portalen best op open source Webportalen draaiend op Linux en Apache werken beter dan sites op Microsoft-software. Dat zegt monitoring-specialist WatchMouse op basis van onderzoek onder meer dan 1500 Europese websites. Volgens de monitoring-specialisten hebben Linux-servers een hogere beschikbaarheid en een kortere laadtijd dan Windows-systemen. Bovendien blijkt Apache beter te presteren dan de webserversoftware van IIS. Opvallend is dat slechts een kwart van de professionele websites een uptime heeft van 99,9 procent. Tweederde van alle onderzochte sites zit daaronder. Dat betekent dat zij meer dan acht uur per jaar onbereikbaar zijn. WatchMouse noemt dat onacceptabel. Ondanks dat Windows vaker gebruikt wordt dan Linux, doen professionele ontwikkelaars van websites er beter aan op de Lamp-stack te werken (Linux, Apache, PHP/Perl/Python). Hoewel de bedrijven in ons onderzoek Windows boven Linux lijken te prefereren, toont het aan dat zij beter af zouden zijn met op Linux/Apache gebaseerde websites, aldus Mark Pors, cto WatchMouse. Organisaties dienen zich beter te bewust worden van de impact die de keuze van een webserverplatform kan hebben op hun algehele beschikbaarheid en prestatie. Onderzoek heeft aangetoond dat de meeste webgebruikers erg ongeduldig zijn en niet langer dan vier seconden zullen wachten op het laden van een site. Verkoop pc s stijgt De verkoop van pc s steeg in het tweede kwartaal van dit jaar gemiddeld met 12,5 procent. Daar profiteerden alle grote fabrikanten van, behalve Dell. Dat blijkt uit een rapport van IDC. Dell verkocht in dit kwartaal 4,9 procent minder pc s dan in hetzelfde kwartaal vorig jaar. HP bleef marktleider, en genoot een groei van 36,5 procent. De cijfers van IDC worden bevestigd door die van Gartner, dat een 5,5 procent krimp van Dell rapporteert en een groei van HP van 36,6 procent. De top-5 van pc-fabrikanten bleef ongewijzigd (tussen haakjes het marktaandeel): HP (19,3%), Dell (16,1%), Lenovo (8,3%), Acer (7,2%) en Toshiba (4,1%). Met name Acer en Lenovo laten een snelle groei zien. MINDER WINDOWS, MEER LINUX Volgens een onderzoek van Evans Data kiezen steeds minder ontwikkelaars ervoor om applicaties voor Windows te schrijven. Uit het onderzoek blijkt dat 65 procent van de ontwikkelaars nog voor Windows schrijft, een percentage dat vorig jaar nog bij 75 lag. De verwachting is dat het nog verder zal afnemen. De populariteitsafname van Windows komt voornamelijk ten gunste van Linux, waar een stijging van 34 procent wordt geboekt. Ook bij nichebesturingssystemen zien we groei. IT-manager ok Uit een onderzoek van IDC blijkt dat de directie over het algemeen behoorlijk tevreden is met de it-manager. Volgens 70 procent van de algemeen managers hebben it-managers een belangrijke bijdrage geleverd aan de innovatie van het bedrijf en 20 procent zegt zelfs dat zij de initiator zijn van een nieuwe bedrijfsstrategie. De kwaliteit van it wordt vooral beoordeeld op de beschikbaarheid van appli caties in het netwerk en de tevredenheid van klanten en werknemers. Hoeveel opleidingen volgt de gemiddelde Java-specialist per jaar? Ontdek het zelf op hoegoedbenjijbezig.nl UMTS met ballen D e Japanse mobiele aanbieder NTT DoCoMo is bezig met een test van een nieuw Super 3G mobiel netwerk. Super 3G maakt gebruik van hetzelfde spectrum als het bestaande umts. De hogere doorvoersnelheid komt door meer kanalen en meerdere modulatie-technieken tege lijkertijd toe te passen. Het telecombedrijf verwacht downloadsnelheden van 300 Mbps en een upload van 80 Mbps te kunnen halen. NTT DoCoMo verwacht de techniek rond 2009 te kunnen introduceren. 6 nr 7 1 augustus 2007

7 WANNAHAVE Grote EU is goed voor IT De stem doet het werk Lidmaatschap van de EU zorgt voor een stimulans van de ict-markt. Dat is de conclusie van marktonderzoeker IDC. Van tien landen die in 2004 toetraden tot de Europese Unie (Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije en Tsjechië) onderzocht IDC de ictinvesteringen. IDC komt tot de conclusie dat het lidmaatschap van de EU een cruciale rol speelt; directe en indirecte investeringen leiden tot een sterke opwaardering van de ictmarkten. Voor de periode tussen 2004 en 2013 wordt door de onderzoekers een extra toename van 2,2 procent voorspeld, die goed is voor 27,6 miljard dollar. Uit recente economische peilingen blijkt dat het EU-lidmaatschap een sterke bijdrage levert aan de economische ontwikkeling. Estland en Letland zagen hun BBP toenemen met meer dan 10 procent; daarmee horen ze tot de snelst groeiende economieën van de wereld. IDC verwacht dat ict-investeringen in de tien lidstaten de komende jaren zullen blijven toenemen. Voor de periode van 2004 tot 2013 verwachten de onderzoekers een gemiddelde groei van 12 procent. Over de gehele Europese Unie verwacht het onderzoeksbureau een stijging van 22 procent. Onlangs werd de BlackBerry stemgevoelig gemaakt en nu is er de ipaq 514 Voice Messenger met ingebakken stembesturing. Voor deze smartphone is je stem his masters voice, dankzij Voice Commander. Hij spreekt je in het Nederlands aan en verstaat ook Nederlands. De besturing is in handen van Windows Mobile 6.0 met de look-and-feel van de pc. De 514 maakt s en notities van je gesproken woord en kan geschreven woord ook voorlezen en dat houdt hij ook nog eens meer dan zes uur vol. Fabrikanten zijn al wat langer in staat computerstemmen behoorlijk naturel te laten klinken en dat geldt ook voor het ipac-stemmetje. Het omgekeerde proces - het omzetten van spraak in tekst - blijft ondanks decennia research problematischer. Begrijpelijk natuurlijk gelet op alle accenten en dialecten die alleen al de Nederlandse taal rijk is. Om nog maar te zwijgen over individuele uitspraakvariaties en intonaties. Maar goed. De software die HP daarvoor gebruikt, doet het zeer behoorlijk. Niet dat Voice Messenger alles perfect vastlegt of dat je zomaar wat kunt mompelen. De stemherkenning vraagt een monotone en vooral stevig gearticuleerde manier van toespreken, alsof je tegen je slechthorende grootmoeder praat. Dat is een spreekstijl die de meesten van ons zullen beperken tot ruimten waarin we ons absoluut alleen en onhoorbaar voor anderen weten, dus de werkkamer en de auto zonder chauffeur, de privéjet of het privé-toilet. Uiteraard is deze smartphone geschikt voor telefoneren via internet (VoIP) en PBX-telefoonsysteem binnen uw bedrijf. Er is een insteeksleuf voor geheugenuitbreiding met micro-sd-kaarten en informatie en programmatuur zijn goed beveiligd tegen inbraak en diefstal. Hij heeft de buitenmaten van een mobieltje, de functionaliteit en schermpresentatie van een PDA en een goed scherp LCDscherm dat qua afmetingen het midden groter is dan dat van een mobieltje. Uiteraard is websurfen op zo n klein scherm geen groot plezier, maar voor het raadplegen van webmail of het rondkijken op webpagina s doet hij zijn werk uitstekend en dat allemaal voor een prijsje dat niet veel hoger ligt dan dat van een luxe mobieltje. Meer informatie > Letland, met hoofdstad Riga, is een van de snelst groeiende economieën van de wereld. Specificaties: De ipaq 514 Voice Messenger kost 247,- euro, exclusief btw

8 IN HET NIEUWS CCV MAG PINNEN Currence, eigenaar van PIN, heeft het bedrijf CCV goedkeuring gegeven om PIN-transacties te verwerken. CCV verwerkt al andere transacties van creditcards en verwante kaarten van bijvoorbeeld benzinestations. CCV wil de verwerking van pintransacties als extra dienst voor bepaalde branches aan gaan bieden. Hiermee wordt het monopolie van Equens, het vroegere Interpay, doorbroken. DATAMIRROR OVERGENOMEN IBM neemt voor 118 miljoen euro DataMirror over. Dit bedrijf bezit een techniek die volcontinu wijzigingen in databases en applicaties in de gaten houdt. Deze extra informatie is nodig om te controleren of gegevens beschikbaar, vertrouwelijk en juist zijn. IBM wil de DataMirrortechniek onder meer integreren in haar Information Management software. Bied personeel flexibiliteit Werkgevers hoeven nieuw personeel niet meer proberen te lokken met materiële zaken zoals auto s, pda s of laptops. Die zijn gemeengoed geworden. De werknemer stelt tegenwoordig andere prioriteiten. Dat blijkt uit het jaarlijkse ict-arbeidsvoorwaardenonderzoek Top ICT Werkgevers van CRF. Aan dat onderzoek deden 32 personeelsdirecteuren mee. Om zich te onderscheiden op de arbeidsmarkt moeten werkgevers zich meer richten op flexibele arbeidstijden, de mogelijkheid om thuis te werken en tijd voor jezelf. Zeker bij de hogere functies hoort een telefoon of een auto er gewoon bij. Maar werknemers voelen bij communicatie-gadgets ook verplichtingen. Men voelt zich dan gedwongen om haastklussen in de vrije tijd te doen, en dat terwijl er al gemiddeld tien uur per week wordt overgewerkt. Bedrijven die personeel zoeken, richten zich in de helft van de gevallen speciaal op vrouwen, mede omdat zij sterk ondervertegenwoordigd zijn in ict-beroepen. Het CRF ziet dan ook dat bedrijven extra maatregelen nemen om de sector aantrekkelijker te maken voor vrouwen. Dat gebeurt met name middels kinderopvang, flexibele werkplekken en werktijden. Volgens de wervingssite voor ict-ers IT Job Board is het tegenwoordig belangrijker om personeel juist binnenboord te houden. Collegereeks van 2 oktober t/m 27 november 2007 Strategisch informatiemanagement Nieuwe inzichten over ict-strategie en organisatie Voor meer informatie: of GEORGANISEERD DOOR 8 nr 7 1 augustus 2007

9 COLUMN DOMINIQUE DECKMYN HOE HOUD IK PERSONEEL TEVREDEN? Geef medewerkers de ruimte voor zelfontplooiing in de vorm van opleidingen, trainingen en zelfstudiemogelijkheden. Geef mensen de waardering die ze verdienen, niet alleen in de vorm van bonussen of promotie, maar ook met complimenten over geleverd werk. Creëer voldoende carrièremogelijkheden binnen de eigen organisatie. Houd je aan beloften en afspraken die zijn gemaakt tijdens de wervingsprocedure. Toon interesse in de medewerker, niet alleen zakelijk, maar ook persoonlijk. Blijf op de hoogte van de (veranderende) arbeidsvoorwaarden in de ict-markt en stem de eigen voorwaarden daarop af. Vraag vertrekkende medewerkers de reden voor hun stap. Onderhoud PHP 4 uitgefaseerd H et onderhoud aan versie 4 van de populaire webontwikkeltaal PHP stopt op 31 december van dit jaar. Daarna verschijnen er geen updates meer in de 4.4-reeks. Dat heeft het ontwikkelteam in een bericht op de PHP-website bekend gemaakt. Kritieke beveiligingslekken worden nog tot 8 augustus volgend jaar gerepareerd. Volgens het team is de drie jaar oude versie 5 nu stabiel, snel en klaar voor productie. Met versie 6 van PHP onderweg wordt de levensloop van versie 4 beëindigd. Herbronnen De it-manager die in 1997 zei dat hij geen vertrouwen had in open source, gaf blijk van gezonde scepsis. Maar in 2007 is dat een absurde gemeenplaats. Er zijn wereldwijd duizenden software projecten die gemeen hebben dat je de broncode ervan kunt bekijken en wijzigen. Maar afgezien van dat ene aspect zijn de onderlinge verschillen enorm. Niet alleen in toepassinggebied, maar ook wat betreft hun voorgeschiedenis, de samenstelling van hun ontwikkelteam, hun businessmodel en de redenen waarom de initiatiefnemers voor een openbron model opteerden. Linux, MySQL, Solaris en Java zijn bijvoorbeeld vier pakketten die in elk van deze opzichten radicaal van elkaar verschillen. Inmiddels wordt duidelijk dat er met open source goed geld kan worden verdiend. Dat gaat niet alleen op voor dienstverleners, maar ook voor softwareleveranciers als Red Hat zelf. Sommige open source puristen mokken erover dat er geld wordt verdiend aan producten waar programmeurs gratis aan bijdragen, maar dat is op de keper beschouwd onzin. Je kunt de meeste software ook gratis krijgen, maar wie echte en betrouwbare support wil voor zijn Linux of MySQL moet bereid zijn daar voor te betalen. En dat blijkt ook in de praktijk. Het openbroncode model is een blijvertje. Zorg daarom dat dit op het netvlies van uw afdeling komt. Ik zou voor elk nieuw it-project in ieder geval laten onderzoeken of openbronproducten daarin een rol kunnen spelen. Veel andere bedrijven en organisaties doen het ook - zo gevaarlijk zal het dus wel niet zijn. Maar het is anderzijds absurd je tot een bepaalde religieuze keuze te laten verleiden. Wie software selecteert, moet heel wat factoren bestude ren. Wie ontwikkelt de software? Is de leverancier financieel voldoende gezond om de continuïteit en de verdere ontwikkeling te garanderen? Wie verzorgt de ondersteuning, met welke SLA s en tegen welke prijs? Elk van die vragen is belangrijker dan de vraag of het pakket in kwestie open source is of niet. Dat veel it-managers nog wantrouwend staan tegenover de openbronwereld komt voor een niet onbelang rijk deel door dat wereldje zelf. In dat ecosysteem vinden we nog steeds heel wat kleine bedrijfjes die worden gerund en bemand door heel ernstige, hardwerkende techneuten die het zeer moeilijk vinden in zakelijke termen over applicatiekeuze te spreken. Keuze voor open source is maar één van de afwegingen openbroncode software krijgt daardoor vaak een politieke lading en iets vals heroïsch. Vijandigheid tegen monopolist Microsoft (of zelfs de complete gevestigde orde) is een belangrijk sentiment in deze kringen. Dat was wellicht leuk in 1997, maar niet meer in En dan wil ik het al helemaal niet hebben over die eindeloze discussies over de nieuwe versie drie van de GPL-licentie. Dat is op zich al genoeg om it-managers de wenkbrauwen te doen fronsen. Maar zeloten vind je ook overal. Laat u daardoor niet afleiden. Primair staat de individuele it-manager voor de opgave om goeie, betrouwbare software en leveranciers te vinden voor een redelijke prijs. Die kun je inmiddels in beide kampen vinden. nr 7 1 augustus

10 MANAGEMENT Help de helpdesk! De it-afdeling moet veel meer vanuit de gebruiker gaan denken door Ben Kuiken Een nieuw computersysteem installeren is één ding, het goede gebruik ervan iets heel anders. Nog belangrijker dan de investering in de bits en bytes is daarvoor enthousiasme wekken bij de gebruikers. Hier gaat het vaak mis. Toch hoeft dat niet. IT-afdelingen moeten gebruikers meer als klanten dan als lastposten gaan zien. Een lesje marketing voor nerds. Hoe duur is de leaseauto van de gemiddelde SAP-consultant? Ontdek het zelf op hoegoedbenjijbezig.nl De gebruiker is dom. Hij vergeet zijn wachtwoord, belt de helpdesk al als hij een bepaalde toets niet kan vinden of met de weinig informatieve mededeling: hij doet het niet. Dan kan de it-afdeling weer op komen draven om de stekker in het stopcontact te steken, de toets aan te wijzen of het wachtwoord opnieuw in te stellen. En wel meteen, want elke seconde dat de gebruiker moet wachten, kost de onderneming geld en de gebruiker zijn geduld. De grootste ellende treedt op bij de implementatie van een nieuw softwarepakket. Allereerst is het al een bijna onmogelijke opgave om te achterhalen wat de gebruiker er nu precies mee wil gaan doen en welke functionaliteiten erin moeten zitten. Tussentijds verandert hij ook steeds van mening, waardoor de implementatie veel meer geld en tijd kost dan van tevoren gepland. Als het systeem dan eindelijk wordt opgeleverd, blijkt het niet te voldoen aan de verwachtingen. Allemaal de schuld van de it-afdeling natuurlijk, want die heeft het veel te ingewikkeld gemaakt. Vervolgens belt de getergde gebruiker maar weer met ieder wissewasje naar de helpdesk. Toegegeven, het is een beetje een overtrokken beeld, maar daarom nog niet onjuist. Als je ooit een dagje hebt meegelopen met de helpdesk dat zou iedere it-manager af en toe eens moeten doen dan weet je met welke vragen de helpdeskmedewerkers dag in dag uit geconfronteerd worden. Maar ja, je doet er weinig aan. Je hebt je IT-afdelingen hebben vaak moeite om hun toegevoegde waarde te laten zien, meent Geke Rosier van ForceFive. Die is er namelijk wel degelijk. Een interne afdeling zit dicht op de gebruiker en kan dus veel sneller en gemakkelijker de wensen vertalen in concrete producten en diensten dan een servicecenter in India. in deze tijd waarin de ene na de andere it-afdeling wordt verplaatst naar het verre buitenland maar te schikken in de rol van u vraagt, wij draaien. DOELGROEP Wij merken inderdaad een toenemende belangstelling voor onderwerpen als klantvriendelijkheid en doelgroepsdenken bij it-afdelingen, zeggen Geke Rosier en Anita van den Hoek. Rosier en Van den Hoek zijn de oprichters en drijvende kracht achter ForceFive, een bedrijf dat it-afdelingen adviseert over communicatie met interne klanten, hun positionering ten opzichte van externe concurrenten en klantvriendelijkheid. De twee vrouwen hebben een marketingachtergrond binnen it-bedrijven en merken dat ze daarmee toegevoegde waarde kunnen bieden aan it-afdelin- 10 nr 7 1 augustus 2007

11 gen binnen grote bedrijven als ABN Amro, KPN en Zwitserleven. Zeker nu veel van die interne afdelingen door de outsourcingstrend moeten concurreren met externe partijen. Van den Hoek: De it-afdeling zal zich intern moeten verkopen, zijn toegevoegde waarde voor de organisatie moeten laten zien. Dan gelden in feite dezelfde wetten als wanneer je een product of dienst op de markt wilt verkopen. Dan heb je het over positionering van de dienstverlening, doelgroepsdenken, hoe communiceer je met je doelgroep. Daar helpen wij die bedrijven mee. Veel it-afdelingen hebben moeite met deze manier van denken, merken Van den Hoek en Rosier. Ze zijn vaak sterk technisch en productgericht en hebben nauwelijks oog voor de gebruiker. De uitzonderingen daargelaten, natuurlijk. De meeste it-afdelingen leren snel bij, en dat moet ook wel, omdat het werk anders naar het buitenland wordt verplaatst. Rosier: it-afdelingen hebben vaak moeite om hun toegevoegde waarde te laten zien. Die toegevoegde waarde van interne afdelingen ten opzichte van het servicecenter in India ligt uiteindelijk vooral in het voordeel dat ze dicht op de gebruiker zitten en dus veel sneller en gemakkelijker hun wensen kunnen vertalen in concrete producten en diensten. Maar dan moeten ze die rol wel grijpen en goed invullen. Van den Hoek: Wij proberen ze daarbij te helpen met praktische oplossingen. We voeren bijvoorbeeld een onderzoek uit onder de gebruikers waarmee we meten welke behoeftes ze hebben. Dat klinkt heel logisch, maar veel it-afdelingen denken daar niet eens aan. PUDDING Dat is ook de reden dat veel it-projecten mislukken. Dat begint meestal met een gebrekkige inventarisatie van de behoefte van de gebruiker. Het probleem is niet dat het niet gebeurt, maar de manier waarop. De grootste valkuil is dat de it-afdeling de gebruiker niet begrijpt. Ze spreken vaak een andere taal en dienen zich daar sterk bewust van te zijn. Het tweede probleem treedt op wanneer het project wordt opgeleverd en de gebruiker ermee aan de slag kan. Van de meeste softwarepakketten wordt nog niet de helft van de mogelijkheden benut. Misschien komt dat door een domme gebruiker, maar wat is dom? Op het gebied van ruimtevaarttechnologie zijn de meesten van ons dom omdat we ons er nooit intensief mee bezig hebben gehouden. De gebruiker van een softwarepakket is en blijft dom als hij geen goede uitleg krijgt over de vele mogelijkheden ervan. En daar schort het nogal eens aan. Blij als we zijn dat het project eindelijk klaar is, gooien we het over de schutting en wensen de gebruiker er veel plezier mee. Of er wordt een handleiding geschreven van zestig pagina s waarvan je bij voorbaat weet dat toch niemand hem leest. Maar is dat iets dat de it-afdeling moet oppakken? Ja, en wel om meerdere redenen. The proof of the pudding is in the eating, zeggen de Engelsen. Dat geldt ook voor it. Het bewijs van een goede implementatie is in het goede gebruik ervan. Als de gebruiker niet goed met een applicatie om kan gaan of slechts een beperkt deel ervan gebruikt, net als een product of dienst op de vrije markt moet de it-afdeling zich intern verkopen heeft de aanbieder ervan gefaald. Of een it-project op tijd en binnen budget wordt opgeleverd, bepaalt maar voor een deel of dit project slaagt of faalt. Veel belangrijker is of de gebruikers er blij van worden en of het bijdraagt aan een hogere winst voor de onderneming. Dan biedt de it-afdeling toegevoegde waarde en dat is precies wat zij in deze tijd moet doen. Bovendien komt de gebruiker altijd weer bij de it-afdeling terecht als hem iets niet duidelijk is of als hij problemen heeft met het nieuwe pakket. Investeren in een OVER FORCEFIVE ForceFive werd drie jaar geleden opgericht door Anita van den Hoek en Geke Rosier, beide afkomstig van de it-tak van ABN Amro. Samen met een aantal freelancers adviseren zij it-afdelingen van grote organisaties op het gebied van strategie, communicatie, product- en servicemanagement, pricing en relatiemanagement. ForceFive heeft bedrijven als KPN, ABN Amro en Zwitserleven als klant. Meer informatie: nr 7 1 augustus

12 MANAGEMENT goede scholing en in handzame documentatie (alle belangrijke functies op een A4, bijvoorbeeld) verdient zichzelf altijd weer terug. T = R - V Maar moet de it-afdeling dan maar alles slikken van de gebruiker? U vraagt, wij draaien? Nee, dat hoeft niet. Een belangrijk instrument in de marketing is het managen van verwachtingen. Hoe hoger de verwachtingen bij de afnemer, hoe moeilijker hij tevreden gesteld kan worden. Want Tevredenheid = Resultaat Verwachtingen. Dus het helpt al als u de gebruikers duidelijk maakt wat zij wel en vooral wat zij niet van de it-afdeling mogen verwachten. Of dat u ze een keuze biedt: Wilt u het basispakket, dan bent u weliswaar goedkoper uit, maar dan moet u er niet op rekenen dat wij binnen twee minuten uw probleem oplossen. Rekent u daar wel op, dan kunnen wij u het Full Service Pakket sterk aanbevelen. Het kost wat meer, maar dan bent u van al uw zorgen verlost en slaapt u weer als een baby. it-afdelingen hebben vaak moeite om hun toegevoegde waarde te laten zien De it-afdeling krijgt een nieuwe rol, zeggen Van den Hoek en Rosier. Zij zal meer vanuit de gebruiker moeten gaan denken. Een simpel voorbeeld. Er komt een nieuwe medewerkster op een afdeling. Zij heeft een telefoon nodig, een laptop, software, een adres. In veel bedrijven circuleren daarvoor verschillende formulieren, voor elk onderdeel één. Is het nu zo moeilijk om daar één formulier van te maken? Dan ben je klantvriendelijk bezig en maak je het ook voor jezelf een stuk gemakkelijker. De noodzaak voor de interne it-afdeling om klantgericht te werken, wordt bevestigd door Door één formulier voor nieuwe medewerkers te introduceren waarmee een telefoon, laptop, software en een adres aan te vragen zijn, ben je klantvriendelijk bezig, zegt Anita van den Hoek van Force Five. Onderzoeksbureaus als Gartner en Forrester bevestigen dat klantgericht werken essentieel is, maar nog geen onderdeel uitmaakt van het DNA van it-afdelingen die nog veel te veel op techniek gericht zijn. onderzoeksbureaus als Gartner en Forrester. Maar het is nog niet onderdeel van het DNA van de it-organisatie, zegt Anita van den Hoek. De meeste it-afdelingen zijn nog vooral bezig met de techniek. Maar het verandert gelukkig, zij het langzaam. Deze manier van werken vraagt ook een ander type medewerker. Die omschakeling kost tijd. MARKETINGLINGO Vergeet de 4 P s, de belangrijkste letter voor wie een product of dienst wil slijten, is de V van Vraag. Wat is de vraag? Waar heeft de D van Doelgroep behoefte aan? De D wordt echter overspoeld met P s van Producten (en diensten, maar dat is weer een D en marketeers houden niet van complexiteit). Dus die V moet worden ge-c d, gecreëerd. Daar zorgen de I s van Innovators en EA s van Early Adopters voor. Het heeft geen zin om uw B van marketingbudget geheel stuk te slaan om de hele D te bereiken, als u de I s en de EA s bereikt, zit u gebeiteld. Maar hoe doet u dat? Door bijvoorbeeld: V van virale marketing E van Exclusiviteit L van gelimiteerde editie De S van Service wordt door de aanhangers van de 4 P s voor het gemak maar vergeten (zoals gezegd: marketeers houden niet van complexiteit), maar is in deze tijd van levensbelang omdat er geen slechte P s (Producten) meer worden gemaakt, ze in overvloed op alle P s (Plaatsen) voor W (Weinig, ik bedoel voor een lage Prijs) beschikbaar zijn en niet van de B (Buis = Promotie) zijn weg te slaan. Maar let op: de K van Klant is slechte S gewend. Dus de kunst is om hem positief te verrassen (sorry, de V was al vergeven). U wilt tenslotte niet meer S bieden dan strikt nood zakelijk. T = R V, Tevredenheid = Resultaat min Verwachtingen. Hoe hoger deze V (ik weet het, het wordt een rommeltje!), hoe moeilijker T is in te lossen. Zo, nu eerst een B! Maak het alfabet compleet! Onder de goede inzendingen verloot de redactie het boek Purple Cow van Seth Godin. Inzendingen kunnen vóór woensdag 22 augustus naar: it-redactie@kluwer.nl. Over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd. 12 nr 7 1 augustus 2007

13 CHARLES GROENHUIJSEN COLUMN Joepie-momentje over vrolijkerds Ik had weer eens zo n joepie! -momentje, waarbij je graag het raam wilt opengooien en roepen. Zie je nou wel! Ik wist het wel. En het is nu nog wetenschappelijk bewezen ook. Een klein berichtje was het maar in NRC Handelsblad. Er stond als kop boven: Pessimist krijgt minder loon. Die krantenkop zette me aan het denken. Mijn eerste gedachte was: Hoera er is toch gerechtigheid in de wereld. Natuurlijk, ik weet het: diploma s zijn nuttig en nodig. In uw vak moet je een beetje handig met cijfers kunnen goochelen. Je moet bijscholen, cursussen bezoeken, seminars bijwonen. Maar wat bepaalt voor een veel groter deel of uw werkgever echt iets aan u heeft? U raadt het al: Die blik in uw ogen als u s morgens binnen stapt. onverbeterlijke vrolijkerds als luchtverfrisser U kent ze vast ook. De collega s die een alles doordringende chagrijnigheid verspreiden. Types die je op hun verjaardag het liefst een luchtverfrisser cadeau doet. Voor op kantoor dus. Een luchtverfrisser voor hun sombere karakter. Alles is ze te veel. Nooit beginnen ze met gretige opgewektheid aan een klus: Ja, leuk; aan de slag! Daartegenover staan de onverbeterlijke vrolijkerds die zelf een soort luchtverfrisser zijn. Het wordt gezelliger als die s morgens monter en energiek het kantoor binnen huppelen. Altijd goed gemutst. Ze hebben steevast iets leuks meegemaakt en onveranderlijk een paar kwinkslagen paraat. Collega s dus waarvan je als ze op vakantie gaan hoopt dat ze snel terugkomen. U bent vast niet verbaasd over mijn conclusie: Ja, dat is helemaal terecht. Ga maar na: Vrolijkerds presteren meer want ze verknoeien geen tijd met geen zin hebben. Ze verprutsen ook geen kostbare uren met zich zorgen maken over akelige dingen die toch niet gebeuren (ontslag bijvoorbeeld). En als ze wél gebeuren, kun je er toch niks aan doen. leve de goed verdienende optimisten De kans dat je ontslagen wordt, is ook groter naarmate je mopperiger door het leven gaat. Een werkgever gooit er bij ontslagrondes eerst de sombermansen uit. Want niet alleen houden ze zichzelf van het werk. Ze verspreiden een grafstemming waar anderen ook last van hebben. Voor je het weet, is dat gesomber besmettelijk. Weg met de pessimisten dus. Leve de goed verdienende optimisten! En dat brengt me terug bij mijn joepie! -momentje. Op deze plek schreef ik eerder over het feit dat knapperds meer verdienen dan lelijkerds. We weten allemaal ook dat mannen voor hetzelfde werk meer verdienen dan vrouwen. Onrechtvaardig is dat toch! Daar kan ik boze columns over vol schrijven. Maar we hebben nu dus een hele nieuwe tweedeling te pakken die ze wat mij betreft zo in uw CAO mogen opnemen. Ik had gedacht aan minimaal twee periodieken erbij. En in de salaris- en pensioenopbouw telt elk optimistisch dienstjaar dubbel. Ideetje? Ik word vrolijk bij de gedachte. U kent de voorbeelden uit die twee categorieën en ook al die anderen die er tussenin zitten. Beetje van dit beetje van dat. Maar het gaat mij ik ben niet voor niks columnist om die twee extremen: optimist of pessimist. En over de vraag wie verdient er meer en wie minder? En vooral: is dat verschil in inkomen terecht? nr 7 1 augustus

14 MANAGEMENT FINANCIËLE KENNIS BIJ IT ERS Kennis van financiën bij it ers is onontbeerlijk. Net als kennis van it bij financiële mensen. Maar die kennis is er bij slechts 15 procent van de internationale bedrijven, blijkt uit onderzoek van Robert Half Management Resources. 60 procent van de bedrijven heeft een persoon die als brug tussen de it-afdeling en de financiële afdeling fungeert. In tweederde van de bedrijven is echter niemand van de it-afdeling betrokken bij de interne controle. HET EIND VAN 9 TOT 5 64 procent van de Neder landers verwacht dat de negentot-vijf kantoorbaan over tien jaar tot het verleden behoort. 40 procent denkt dat de huidige kantooromgeving mede door nieuwe technologieën verandert in een compleet mobiel kantoor, waardoor iedereen kan werken waar en wanneer hij wil. Dat blijkt uit onderzoek van Lexmark. Nederlandse kantoormedewerkers werken momenteel gemiddeld 1 uur en 23 minuten per dag thuis, en dat zal alleen maar meer worden. ELEKTRONISCHE FACTUREN ERG GEWENST 77 procent van de Nederlandse bedrijven ontvangt het liefst elektronische facturen. Dat blijkt uit een enquête van Streamline. De ondervraagde bedrijven schatten in dat de helft van de consumenten de voorkeur geeft aan elektronische facturen. Ruim een derde van de bedrijven verwacht 40 procent aan kosten te besparen door voortaan elektronisch te factureren. Een derde verwacht zelfs meer dan 60 procent te besparen. 95 procent waardeert een leverancier meer als hij de keuze biedt tussen papieren en elektronische facturen. Volgens 54 procent is implementatie van elektronische facturatie in de bestaande systemen eenvoudig. De corruptiespiraal De verleidingen waaraan managers blootstaan, zijn groot. Meestal begint het onschuldig. Volgens onderzoek van de anti-corruptieorganisatie Transparency International is in Nederland vooral de zakelijke/ private sector gevoelig voor corruptiepraktijken. Wat dat betreft behoeft het beeld van het betrouwbare, integere Nederland enige bijstelling. Hoe kan het dat goedverdienende managers soms de fout ingaan? Het typische corruptietraject begint op kleine schaal, zegt Peter von Blomberg (Transparency International), die als directeur van een groot bedrijf de Actief afwachten Hoe moeten ondernemingen strategisch managen in onvoorspelbare markten? Benut de windstiltes. In veel bedrijfstakken zie je ontwikkelingen zelden of nooit heel lang van tevoren aankomen. Neem de wereld van de it of de telecommunicatie: hoogst onvoorspelbare omgevingen waar langetermijnprognoses meestal van nul en generlei waarde zijn. Hoe moet je managen in onvoorspelbare markten? Donald Sull (London Business School) onderzocht het en ontdekte dat succesvolle bedrijven bepaalde managementprincipes hanteren. Wat het meest opvalt, is het belang van de windstiltes die optreden in deze markten. Zelfs de meest onvoorspelbare markten verkeren niet in een continue staat van onoverzichtelijkheid, crisis en hectiek. De hectische crisismomenten die hier optreden, zijn meestal slechts korte intermezzo s binnen lange periodes van betrekkelijke rust. Ofwel: korte maar hevige stormen die plotseling opsteken binnen lange periodes van windstilte. Wat executives doen tijdens deze windstiltes is meestal een stuk belangrijker dan hun ingrijpen tijdens de crisismomenten zelf. Sull noemt het strategische succesrecept een strategie van praktijk grondig heeft leren kennen. Meestal start het met schijnbaar onschuldige, exclusieve verwennerijen: dure diners of concertbezoeken, luxueuze werkbezoeken met alles erop en eraan. Zelfs kleine vriendendiensten kunnen echter al een traject in gang zetten dat leidt tot regelrechte corruptie. Von Blomberg: De grens tussen het aannemen van kleine attenties en het afglijden naar persoonlijke afhankelijkheid van gevers is klein. Voor leveranciers en zakenpartners die een dergelijke afhankelijkheid doelbewust willen creëren, zijn er natuurlijk veel voermogelijkheden. En degenen die gevoerd worden, praten dat vaak makkelijk recht: ik werk keihard voor het bedrijf, dus wat is er mis met een onschuldig extraatje? Ik breng het bedrijf er toch geen schade mee aan? (Wél dus..., al is het alleen maar omdat managers die over de schreef gaan een helder signaal aan hun medewerkers geven dat zij ook over de schreef mogen gaan.) Natuurlijk, doorgaans wéét iemand het diep in zichzelf als dingen niet kloppen, maar de verdringingsmechanismen van mensen zijn sterk en werken feilloos. De enige oplossing: laat het niet klein beginnen, dan kan het ook niet groot worden. Bron: manager magazin actief wachten : tijdens de windstilte moet je slim managen en jezelf goed voorbereiden. Tijdens de storm moet je de kansen grijpen. Bron: Harvard Business Review TIPS Houd de visie fuzzy en de prioriteiten helder; Doe verkennend toekomstonderzoek; Houd een oorlogskas aan; Blijf de dagelijkse operaties verbeteren (lagere kosten, sterkere distributie, betere producten); Laat het hele bedrijf gefocust in actie komen als de storm opsteekt. 14 nr 7 1 augustus 2007

15 Vijf tips voor deals die ook uitvoerbaar zijn Na het contract begint het pas Veel deals en projecten mislukken omdat in de onderhandelingsfase te weinig of geen aandacht wordt besteed aan de uitvoering van de deal. Hoe kom je wel tot goed uitvoerbare deals? Het komt vaak voor: er wordt een interessante deal gesloten (uitbestedingscontract, alliantie, overname, enzovoort), alle onderhandelaars zijn blij met het resultaat, maar van de implementatie komt vervolgens niks terecht. Als iets er op papier goed uitziet, leidt dat niet vanzelf tot goede resultaten in de praktijk, zegt Danny Ertle (Vantage Partners), die bij honderden complexe onderhandelingen betrokken was. En het falen in de uitvoeringsfase zit vaak al ingebakken in de deal zelf. Het probleem is dat onderhandelaars onvoldoende onderkennen dat niet het contract het doel is van hun inspanningen, maar wat er daarná gebeurt. Voor hen is het verhaal afgerond als zij de deal hebben afgerond. Terwijl het verhaal dan pas begint. RICHTLIJNEN Hoe kom je tot goede én soepel uitvoerbare deals? Ertle geeft vijf richtlijnen. 1 Begin met de eindsituatie in gedachten. Een benefit- of hindsight-exercitie ( voordeel van de wijsheid achteraf ) moet deel uitmaken van de voorbereiding. Denk je in dat de deal een jaar geleden is gesloten en stel dan vragen als: werkt de deal? Welke indicatoren gebruiken we om dat te meten? Wat is er tot nu toe fout gegaan? Wat is er gedaan om dat te verhelpen? Welke capaciteiten, processen en tools moeten beschikbaar zijn om de afgesproken doelstellingen te halen? Over welke vaardigheden moeten implementatieteams beschikken? 2 Help de andere partij(en) om zich goed voor te bereiden op de onderhandelingen en op alle implicaties van de afspraken. Als een partij z n huiswerk niet goed doet en de consequenties van de deal niet volledig doorziet, loopt het spaak op het moment dat het op uitvoering aankomt en snijd je jezelf dus in de vingers. een goed contract is nog geen goed resultaat 3 Zie het als een gezamenlijke verantwoordelijkheid dat de deal in lijn is met de uiteenlopende belangen. Als de deal niet spoort met de belangen van betrokken personen of partijen bij de gesprekspartner (managers, medewerkers en afdelingen die na het sluiten van de deal bij de implementatie ervan betrokken zullen zijn), zal er van de uitvoering weinig terechtkomen. 4 Breng één boodschap over. Geef één gezamenlijke briefing aan de implementatieteams van beide partijen, zodat iedereen over dezelfde informatie beschikt. Als elk implementatieteam apart het contract met een toelichting krijgt, ontwikkelen ze los van elkaar een beeld van wat de bedoeling is met als gevolg een scheiding der geesten voor wat betreft doelen, perspectieven, verwachtingen enzovoort. 5 Manage het voeren van onderhandelingen als een bedrijfsproces. Het doel is niet zozeer om de andere partij ja te laten zeggen, maar om tot concrete daden en resultaten te komen. Bij het onderhandelen moeten alle relevante aspecten aan de orde komen: van kostencalculatie en het committeren van betrokkenen tot uitvoeringsplanning en prestatie-evaluatie. Bron: Harvard Business Review TIPS Houd een langetermijnperspectief. Wees bereid kleine concessies te doen ten gunste van de relatie. Doe zaken met de juiste persoon: de uiteindelijke beslisser. Pas je aan de stijl van de ander aan: een agressieve hork vraagt een recht voor z n raap aanpak. Werk in kleine stappen. Al onderhandelend kom je steeds tot overeenstemming op kleine punten, totdat de deal rond is. Stel altijd een deadline vast voor de afronding. Zorg voor helderheid over voorwaarden en afspraken. Laat alle overeenkomsten op schrift zetten. Bron: Management Today nr 7 1 augustus

16 MANAGEMENT Koester de grijze muis! Middenmoters krijgen te weinig aandacht van het management Managers en managementonderzoekers zijn sterk gericht op de meest getalenteerde medewerkers. De zwijgende meerderheid de grote middengroep van werknemers die gewoon hun werk doen, zonder speciaal zeer getalenteerd te zijn is echter minstens zo belangrijk. Het managen van talenten is één ding, maar hoe moet je omgaan met het overgrote deel van het personeel dat niet in die categorie valt? Getalenteerde medewerkers vormen slechts een kleine minderheid. En dat is maar goed ook: je kunt geen orkest vol met solisten hebben. In de gemiddelde organisatie behoort 10 tot 15 procent tot de mensen die zeer getalenteerd zijn en topprestaties leveren. 5 tot 10 procent van de medewerkers is echt problematisch. En de rest 75 tot 85% is niet speciaal heel getalenteerd maar functioneert goed genoeg. Dit zijn de mensen waar de organisatie op draait: zonder hen gebeurt er niets. Managers negeren deze grote middengroep echter vaak. MANAGEMENT BY WALKING AROUND Het is voor organisaties van essentieel belang dat zij de middengroep aan zich binden en ervoor zorgen dat de medewerkers in kwestie betrokken en toegewijd zijn. Hoe doe je dat? Vrij eenvoudig: het senior management moet ze laten voelen dat het om ze geeft en in ze geïnteresseerd is. Executives doen dat door zich te laten zien op de werkplek: bezoeken afleggen, rondlopen, praten. Het is niet nodig om een medewerker van de maand -programma of andere motivatieprogramma s op te zetten. Veel effectiever is het om persoonlijke aandacht te geven aan ogenschijnlijk triviale dingen als de parkeerregeling of het jaarlijkse kerstfeest op kantoor. Wat ook helpt is waardering. En ook daarbij is eenvoud troef: een schouderklopje of een bedankje volstaan. Motivatie-expert Shaun Belding, auteur van Winning with the employee from hell: Je hoeft het niet te overdrijven. Je hoeft alleen maar te zeggen: dat heb je echt goed gedaan. Dat geeft mensen weer voor een maand energie. Het is prima om veel complimenten uit te delen. Ik ben nog nooit iemand tegengekomen die me zei: ik heb een hekel aan die vent, hij zegt veel te veel aardige dingen over me. eerlijke feedback krijgen. De probleemgroep bestaat uit drie soorten medewerkers. Allereerst de mensen die waardevolle vaardigheden hebben maar niet de vaardigheden die je nodig hebt. Deze groep kun je er het best met zachte hand uitmanagen (inclusief counseling en loopbaanadvies). Dan zijn er de mensen die simpelweg niet de benodigde vaardigheden hebben. Die kun je opleiden. En tot slot de lastigste groep: medewerkers met attitude- en gedragsproblemen. Geef ze eerlijke, heldere en concrete feedback over hun specifieke attitude en gedrag en de negatieve gevolgen daarvan. Daarna kunnen ze hun gedrag aanpassen of anders vertrekken. Belding: Mensen zijn er vaak kapot van als zij zich realiseren waar ze mee bezig zijn. Veel managers zijn volgens hem te passief bij het aanpakken van de probleemgevallen en houden niet voet bij stuk. In het geval er onder zullen managers zichzelf ook diep in de ogen moeten kijken: je kunt iemand ontslaan, maar je moet altijd analyseren hoe het heeft kunnen gebeuren dat de verkeerde persoon op de verkeerde plek is terechtgekomen. Anders blijf je steeds opnieuw dezelfde fouten maken. Bron: Management Today door Ed Kerkman DE KERN In de gemiddelde organisatie bestaat 10 tot 15 procent van de medewerkers uit talenten. 5 tot 10 procent bestaat uit probleemgevallen. De grote middengroep is essentieel voor de organisatie. Deze middengroep krijgt vaak te weinig aandacht van het management. je kunt geen orkest vol solisten hebben VOET BIJ STUK HOUDEN De 5 tot 10 procent probleemgevallen zijn natuurlijk een ander verhaal. De oplossing is het voeren van open gesprekken met deze mensen waarin ze 16 nr 7 1 augustus 2007

17 COLUMN GEORGES ATAYA 2,5% Facturen nooit betaald Jaarlijkse kosten hoger dan aanleg Betuwelijn Uit de European Payment Index, een halfjaarlijks onderzoek van Intrum Justitia, blijkt dat een op de veertig facturen nooit wordt betaald. Deze onbetaalde rekeningen kosten de Nederlandse economie jaarlijks 12 miljard euro, ruim twee keer zo veel als de onlangs geopende Betuwelijn. Daar staat natuurlijk tegenover dat er ook 12 miljard euro wordt bespaard in Nederland en daarbuiten. Met een afschrijvingspercentage van 2,5 procent zit Nederland ruim boven het Europese gemiddelde van 1,8%. Finland scoort het Grijze markten beste in Europa, met minder dan 1 procent nooit-betaalde rekeningen. Tsjechië scoort het slechtst, met 3,5%. De sterke economieën in Europa, zoals de Scandinavische landen, blijken ook vanuit de overheid een prima incassobeleid te hebben. In de zwakke landen daarentegen, zoals die in Zuid-Europa, ontbreekt elke regulering en wordt dan ook vaker niet betaald. Het is duidelijk dat overheid en bedrijfsleven de score in Nederland op vrij simpele wijze kunnen verbeteren: strikter incassobeleid voeren. In veel sectoren neemt het aantal grijze markten nog steeds flink toe. Hoe kunnen aanbieders van merkproducten hiertegen vechten? In een grijze markt worden producten (door)verkocht via onbevoegde verkooppunten of dealers. Dat kan zeer schadelijk zijn voor de winstgevendheid, brand-equity en/of marktpositie van zowel de reguliere detailhandel als de merkleveranciers. In de it-sector bijvoorbeeld wordt jaarlijks voor tientallen miljarden omgezet via grijze markten. Zo wordt in Maleisië 70% van de mobiele telefoons via grijze markten verkocht. Bij health- en beautyproducten bedraagt de verkoop via grijze markten 20 tot 50% van de verkoop via de bevoegde kanalen. Hoe bescherm je je daartegen als bedrijf? Amerikaans onderzoek geeft leveranciers drie suggesties om afzet via grijze markten tegen te gaan: 1. Sensing: monitor via waarnemingsmechanismen (controles op verkooppunten, kliklijnen voor bevoegde dealers, onderzoek via internet) waar, wanneer en in welke mate er grijzemarktactiviteiten optreden. 2. Speed: kom bij overtredingen snel in actie via speciaal daarvoor aangestelde managers of taskforces. 3. Severity: neem harde - harde - maatregelen tegen overtredingen. Sommige bedrijven werken bijvoorbeeld met schadeloosstellingen (chargebacks geheten). GM pakte op die manier Canadese dealers aan die auto s aan de VS verkochten. Tegelijkertijd mogen bedrijven niet verwachten dat grijzemarktactiviteit volledig te voorkomen is. In sommige situaties is het onvermijdelijk dat er een grijze markt ontstaat. Soms is het daarnaast gewoon te duur om alle grijzemarktactiviteit te elimineren. En soms zijn er zelfs goede redenen om in bepaalde omstandigheden grijzezemarktactiviteit te tolereren. Bron: MIT Sloan Management Review Offshoring Offshoring was in eerste instantie het resultaat van een zoektocht naar goedkope arbeid. Inmiddels wijken bedrijven ook om andere redenen naar het buitenland uit: toegang tot hoogop geleide werkkrachten, de mogelijkheid om sneller te produceren en nieuwe producten en diensten eerder dan de concurrentie uit te brengen (time to market). Ze zoeken elders wat ze thuis niet vin den. Een nieuwe trend is dat men gebruik wil maken van specifieke kennis in de gastlanden. Het leeuwendeel (of het tijgerdeel, zo u wilt) van het werk in onze sector gaat naar India, gevolgd door de Filippijnen en Oost-Europa. Amerikanen wenden zich ook tot Mexico en Zuid-Amerika. Kijkt men naar de arbeidskosten in verhouding tot het beschikbare talent dan steken India, China en andere Aziatische landen positief af tegen Zuid-Amerika en Afrika in de beschikbaarheid van talent en tegen Oost-Europa wat betreft de kosten. De grootste problemen rond uitbesteding komen voort uit conflicten tussen (bedrijfs)culturen. De uitbesteder dient rekening te houden met de werkmetho des, de procedures en praktijken die aan de andere kant van de wereld moeten worden ingevoerd of aangepast. Andere risico s hebben te maken met de kwaliteit van dienst verlening, verlies van intellectueel eigendom, de beveiliging van gegevens, verlies van controle en de continuïteit van de dienstverlening. De opkomende landen beschikken soms over een minderwaardige infrastructuur. Of er wordt minder geïnvesteerd in redundante systemen die de continuïteit garanderen maar ook de prijs hoger maken. It-managers die te maken hebben met offshoringprocessen in hun organisatie, moeten bepalen welke activiteiten, welke risico s en welke controles van belang zijn bij elke fase van een uitbestedingstraject. Ze moeten identificeren welke it-pro cessen erbij betrokken zijn. En voor elk daarvan moeten ze ervoor zorgen dat er adequate beheermethodes zijn, met indicatoren voor de performance en het risico. Veel werk dus, maar ook: wat een kans! It-managers worden immers medeverantwoordelijk voor strategische beslissingen die hun onderneming voor een relatief lange periode zullen binden. Mag ik voor deze ene keer misbruik maken van mijn positie als columnist om aandacht te vragen voor een onderzoek naar offshore door de Duke University, Solvay Business School en enkele an dere universiteiten. Misschien wilt u in dit onderzoek participeren? Meer informatie op duke.edu. Georges Ataya is hoogleraar aan de Solvay Business School en vicepresident van het IT Governance Institute nr 7 1 augustus

18 TECHNOLOGIE Clusters voor iedereen Leveranciers brengen supercomputerkracht naar de massa door Onno Breedveld High-Performance Computing is niet langer voorbehouden aan diegenen die zich die grote dure systemen kunnen veroorloven. Tijdens de laatste Internationale Supercomputing Conferentie in Dresden werd duidelijk dat rekenclusters hard op weg zijn een commodity te worden. standaard blades hebben zware computersystemen verdrongen High-Performance Computing (HPC) was altijd een peperdure aangelegenheid voorbehouden aan universiteiten en onderzoeksinstituten. De afgelopen jaren zijn zware computersystemen bij deze organisaties steeds vaker vervangen door clusters. Deze bestaan uit gewone Intel architectuur processorborden of blades die via snelle netwerkswitches aan elkaar geknoopt worden. Tekenend voor deze verandering is de teloorgang van het bedrijf SGI. Tien jaar geleden was dat nog de belangrijkste speler in de markt voor HPC en visualisatie. Juist die toepassingen waar het zo sterk in was, worden inmiddels op Linux-gebaseerde X86-clusters uitgevoerd. Denk maar aan al die animatiefilms die nu op dergelijke rendering farms worden uitgerekend. Dat maakt deze rekenmonsters betaalbaarder waardoor ook universitaire vakgroepen, ingenieurs- en onderzoeksbureaus hun experimenten kunnen vervangen door goedkopere simulaties. STANDAARD CONFIGURATIES Als het aan Intel ligt, worden clusters nog verder gestandaardiseerd dan ze nu al zijn. De processorfabrikant introduceerde onlangs het Cluster Ready programma. Onderdeel daarvan is een certificaat dat een bepaalde basis-set van features garandeerd. Het gaat dan zowel om hardware als software, als om de interoperabiliteit tussen die verschillende onderdelen. Intel levert hiervoor een aantal recepten voor standaard-configuraties. De controle hierop gebeurt helemaal automatisch. Intel stelt daarvoor de Cluster Checker beschikbaar. Hardware-leveranciers en systeembouwers kunnen deze tool gebruiken om de configuratie van hun machines te controleren. Onder andere Dell en SGI hebben zich al voor dit programma aangemeld. Daarnaast biedt Intel HPC-software-leveranciers de mogelijkheid hun applicaties te registreren. Hoewel het bedrijf het onderscheid tussen registratie en certificering een beetje probeert weg te moffelen, is wel duidelijk dat Intel zelf verder geen garanties geeft op deze geregistreerde toepassingen. OPEN SOURCE Ook Sun levert zijn bijdrage aan de toegankelijkheid van clusters. Uitgesmeerd over de komende anderhalf jaar zal het bedrijf zijn Solaris Cluster software als open source uitbrengen. Deze versie is onderdeel van OpenSolaris en krijgt de naam Open High Availability Cluster. Inmiddels zijn de Solaris Cluster Automated Test Environment (Scate) en een hele verzameling database-agents al onder de Common Development and Distribution License (Ccdl) beschikbaar. Later volgt de programma-code voor de kern en de disaster recovery. Let wel: het VERBINDINGEN Behalve de processoren zelf zijn vooral de verbindingen tussen de afzonderlijke componenten essentieel voor de prestaties van een supercomputer cluster. Voor die zogenaamde interconnects worden vaak InfiniBand- of Gigabit Ethernetswitches gebruikt. Volgens Thomas Willis, general manager Intel Connects Cables, worden die verbindingen een steeds grotere flessenhals in het geheel. De afgelopen vijf jaar zijn clusters steeds belangrijker geworden in de HPC-markt (High-Performance Computing). Het zijn nu gewoon rekken vol standaard blades die onderling met elkaar verbonden worden. Met de steeds hogere kloksnelheden van de processoren worden ook de kabels steeds zwaarder belast. De oude koperen kabels stellen bovendien fysieke grenzen aan de grootte van een cluster. Een 20 GHz kabel is zwaar, zit de koeling in de weg en mag maximaal acht tot tien meter lang zijn. Daarmee kun je systemen tot ongeveer duizend nodes bouwen. Vandaar dat Intel met glasvezelkabels komt die gewoon op de koperen stekkers van InfiniBand en 10 GbE aangesloten kunnen worden. Deze Intel Connects Cables bieden een bandbreedte tot 20 Gbps over afstanden tot 100 meter. Daarmee zou je zelfs clusters in nabijgelegen serverruimten aan elkaar kunnen knopen. Onder de bedrijven die hiermee aan de slag zullen gaan, treffen we Bull, Cisco, Dell, HP, IBM, SGI en Sun. 18 nr 7 1 augustus 2007

19 gaat hier niet om een compleet pakket. Net als OpenSolaris is ook de clustersoftware slechts een gedeelte van de code die uiteindelijk het commerciële product vormt. Tegelijkertijd gaf Sun tijdens de conferentie in Dresden aan meer ambities te hebben in deze markt. Daarvoor bouwt het bedrijf in de Verenigde Staten nu zijn eerste Constellation System. Met dit Linux-gebaseerde cluster doet Sun een poging concurrent IBM van de Top 500 troon stoten. Geheim van de smid is een InfiniBand switch met 3456 poorten. DRIE PETAFLOPS IBM zit ondertussen niet stil. Behalve dat het bedrijf werkt aan een upgrade van zijn snelste supercomputer, heeft het zojuist ook de opvolger van de BlueGene/L geïntroduceerd. Volgens IBM is deze BlueGene/P drie keer sneller dan zijn voorganger. Het topmodel zou met 885 duizend processoren een snelheid van drie PetaFLOPS kunnen halen. Daarnaast kondigde IBM de beschikbaarheid van Microsoft s Compute Cluster Server 2003 (CCS) op System Cluster 1350 aan. Deze cluster-configuratie biedt IBM al langer als één geheel aan. Tot nu toe draaide het alleen Linux. Maar ook IBM s grootste concurrent in de HPCmarkt, HP, heeft zijn samenwerking met Microsoft verder uitgebreid. CSS is nu ook te verkrijgen op hun X86- en blade-systemen. Doelgroep van het duo zijn met name de grote ondernemingen. Hiermee neemt Microsoft wel wat meer afstand van partner Dell, dat ver na IBM en HP de grootste van de kleine spelers in de HPC-markt is. SNELSTE COMPUTER TER WERELD IBM bouwt nog steeds de snelste supercomputers ter wereld. In de laatste Top 500 ranglijst staat de BlueGene/L, opgesteld in het Livermore laboratorium van het Amerikaanse Ministerie van Energie, voor de vierde keer op de eerste plaats. Met meer dan 130 duizend processoren haalt dit systeem een record van 280 Teraflops. Eén teraflop is duizend miljard wiskundige berekeningen per seconde. De nummers twee en drie zitten daar ver onder. Deze computers, beide gebouwd door Cray, komen maar net boven de 100 Teraflops uit. De snelste Europe supercomputer staat op plaats 9. Deze machine, die in Barcelona staat, haalt 66 Teraflops. Met 27 Teraflops is de Astron in Groningen de snelste Nederlandse supercomputer. Het meerendeel van de computers in de Top 500 bestaat uit clusters van aan elkaar geknoopte systemen. De snellere machines zijn echter op maat gemaakte massief parallelle systemen. De meeste van die computers maken gebruik van dualcore processoren van Intel. Maar ook de AMD Opteron en de IBM Power worden veel toegepast. HP en IBM zijn veruit de belangrijkste leveranciers in dit hoogste segment van de markt. Geen van de andere haalde een aandeel van meer dan 5 procent. Belangrijk onderscheid is dat HP weliswaar de meeste systemen leverde, maar tegelijkertijd geen enkele computer bij de bovenste vijftig heeft staan. Dat maakt IBM de absolute winnaar in deze ver-pies-wedstrijd voor computerfabrikanten. IBM-onderzoeker Shawn Hall inspecteert een nieuwe Blue Gene/P supercomputer die door de nieuwe Power 6-processor aanzienlijk sneller is geworden. In de top 500 van supercomputers staat de IBM-machine van het Amerikaanse Livermore laboratorium bovenaan. nr 7 1 augustus

20 TECHNOLOGIE tender SCIENCE GRID De Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek heeft een aanbesteding uitgeschreven voor de realisatie van centraal beschikbare gridvoorzieningen als opslag en rekenkracht voor het dit jaar te realiseren Big Grid. Op dit moment verbindt een hogesnelheidsnetwerk van Surfnet al de ict-infrastructuur van alle Nederlandse universiteiten en de belangrijkste onderzoeksinstellingen. Door opslag en rekenkracht centraal te ontsluiten verwacht de NWO dat allerlei datasets ook voor andere, internationale onderzoekers toegankelijk worden. Op den duur zou dit tot nieuwe wetenschappelijke doorbraken kunnen leiden. Voor het centraliseren van de grid-voorzieningen is 10 miljoen euro uitgetrokken. Voor het hele Big Grid-project is de komende vier jaar dertig miljoen euro gereserveerd. OP HETERDAAD De politie regio Utrecht heeft een aanbesteding uitgeschreven voor de ontwikkeling en onderhoud van een systeem dat burgers gaat betrekken bij de opsporing van verdachten. Dit Burgernetsysteem, zoals het genoemd is, is een applicatie die burgers die daar prijs op stellen informeert over delicten in hun buurt. Mensen geven zich vooraf op voor het systeem en geven in een rooster aan wanneer ze beschikbaar zijn. Via Burgernet wil de Utrechtse politie op deze manier een selecte, relatief grote groep burgers in een bepaald geografisch gebied zeer snel per telefoon of informeren over delicten. Mail tips en weetjes over aanbestedingen naar Silicon Valley brui Investeerders kijken kritischer naar it-starters door Mirjam Hulsebos Volgens Jan-Maarten van Dongen, cto bij de softwaredivisie van HP, is er na de dotcomcrash van vijf jaar terug een nieuwe wind gaan waaien in Silicon Valley. Van Dongen die al 14 jaar woont en werkt in de VS constateert dat investeerders veel kritischer naar it-starters zijn gaan kijken. Er wordt nu heel serieus gekeken naar de toegevoegde waarde van een idee. Veel investeerders kijken nu zeer geïnteresseerd naar green computing, niet zozeer omdat ze milieubewust willen zijn, maar meer omdat er geld te verdienen valt met energiebesparing. Mensen die het dieptepunt van de markt in 2003 hebben meegemaakt spreken tegenwoordig liever over de Bay Area dan over Silicon Valley. De laatste term doet hen teveel aan de uitwassen van de internetbonanza denken. ECOSYSTEEM BELANGRIJKER DAN TECHNOLOGIE Ook Arthur van Hoff kent de spelregels van Silicon Valley als geen ander. Hij werkt hier eveneens 15 jaar en startte in die tijd drie bedrijven, waarvan Marimba de bekendste is. Het wordt een steeds groter concurrentievoordeel om vanuit Silicon Valley te opereren. Iedereen zit hier, je kunt dus gemakkelijker kennis delen. Met Stanford University om de hoek heb je hier de beschikking over goede mensen. Hij signaleert dat het ecosysteem nu belangrijker is dan de technologie. Het gaat om partneren met de juiste bedrijven. De tijd dat alle startende bedrijven een beursgang najoegen, is voorbij, meent Van Hoff. De beste exit-strategie is nu een overname, als het even kan door Google. Ook is de kwaliteit van het personeel volgens hem veel belangrijker geworden voor de waarde van een startend bedrijf. Een businessplan moet tussentijds bijgestuurd worden, wil een starter succes hebben. Goede mensen zijn daartoe in staat, meent Van Hoff. Zij signaleren dat een bepaalde weg doodloopt en sturen het bedrijf tijdig een andere kant op. Iemand die alle hoogte- en dieptepunten van de it-industrie in Silicon Valley heeft meegemaakt, is Uman Gupta, ceo van website test- en meetbedrijf Keynote. Deze Indiër begon in 1980 bij IBM in Silicon Valley. Dat was in de begintijd van de it-industrie. De miniprocessor was net geïntroduceerd. Sindsdien maakte hij vier cyclische bewegingen Voor het eerst sinds vijf jaar staan er weer files op de snelweg 101 tussen San Fransisco en San Jose. De borden langs de snelweg met Your name here zijn zo goed als verdwenen en hebben plaatsgemaakt voor logo s van startende bedrijven. Silicon Valley is weer opgebloeid. mee, waarvan de laatste veruit de heftigste was. In zijn ogen is niet langer de technologie bepalend voor het succes van een bedrijf, maar de vernieuwingskracht van sales en marketing. Kijk naar Google of ebay: software wordt als onderdeel van een website gepresenteerd en is gratis. Geld komt op andere manieren in het laatje. Alles draait om volume. De grote en uniforme markt van de VS is ideaal om ideeën op grote schaal uit te werken. ZONDER INVESTEERDERS Dat zagen ook Jeroen Veth en Dino van Es, twee Nederlanders die vorig jaar het aandelenhandelplatform Zecco startten. Het geld komt niet binnen door de gebruikelijke commissie op aandelentransacties. Maar we hebben wel degelijk een realistisch plan op welke manier we dan wel omzet genereren, haast coo Allard Luchsinger zich te zeggen. In de hal van deze starter hangt een bord waarop iedereen kan zien hoeveel klanten het bedrijf de afgelopen tijd heeft binnengesleept. We hebben er bewust voor gekozen om geen geld op te halen bij Amerikaanse investeringsbedrijven. Ze helpen je weliswaar bij de opbouw van je onderneming, maar in ruil daarvoor geef je wel een groot deel van de controle weg. Ons geld komt van individuele investeerders in Nederland, die houden meer afstand. Het uitzicht op de zee met in de verte San Fransisco waar Zecco op uitkijkt is adembenemend. Luchsinger, één van de vier Nederlanders in het bedrijf, heeft alleen in het weekeinde tijd voor deze omgeving. Door de week maakt hij lange dagen. Dan sta ik in ieder geval niet in de file op weg naar huis, stelt hij nuchter vast. Dat het beter gaat met Silicon Valley is het best te merken aan de overspannen arbeidsmarkt. Alle bedrijven die op zoek zijn naar nieuw personeel klagen over concurrentie met Google. De Nederlander Dennis Goedegebuure is international marketing manager bij ebay: Het aantrekken van personeel lijkt wel een kerntaak van Google. Ze weten niet hoe gek ze het moeten maken om nieuw personeel binnen te krijgen en medewerkers vast te houden: gratis lunch, met het hele bedrijf op wintersport, en als je wilt kun je je hond meenemen naar kantoor. 20 nr 7 1 augustus 2007

GROTE WOONONDERZOEK. Hoe woonwinkelt Nederland in 2015? WHITEPAPER

GROTE WOONONDERZOEK. Hoe woonwinkelt Nederland in 2015? WHITEPAPER GROTE WOONONDERZOEK Hoe woonwinkelt Nederland in 2015? 01 WHKMP S GROTE WOONONDERZOEK van inspiratie tot aankoop DirectResearch heeft meer dan 750 respondenten ondervraagd in opdracht van wehkamp Toen

Nadere informatie

9 redenen waarom jouw website geen klanten oplevert.

9 redenen waarom jouw website geen klanten oplevert. 9 redenen waarom jouw website geen klanten oplevert. Introductie Een goed ingerichte website met een goed uitgevoerde marketingstrategie is het ideale marketing tool voor ondernemers. Een goede website

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

in verhuur van IT en multimedia.

in verhuur van IT en multimedia. in verhuur van IT en multimedia. slim veilig voordelig bezoekers hebben de boodschap ontvangen Livingston levert jaarlijks voor meer dan 200 beurzen, evenementen en congressen IT-oplossingen op maat. Dit

Nadere informatie

TuinHulp.com, Nieuwe Webservice voor Hoveniersbedrijven 2014

TuinHulp.com, Nieuwe Webservice voor Hoveniersbedrijven 2014 Even voorstellen: Mijn naam is Marcel van Leeuwen, ben van oorsprong hovenier, en tuincentrum deskundige. Sinds eind jaren negentig ontwerp en publiceer ik ook websites. Nadat ik ben overgestapt naar Wordpress

Nadere informatie

Exact Online BUSINESS CASE MET EXACT ONLINE MEER FOCUS OP ACCOUNTMANAGEMENT EN ADVISERING. De 5 tips van Marc Vosse. www.exactonline.

Exact Online BUSINESS CASE MET EXACT ONLINE MEER FOCUS OP ACCOUNTMANAGEMENT EN ADVISERING. De 5 tips van Marc Vosse. www.exactonline. BUSINESS CASE Exact Online MET EXACT ONLINE MEER FOCUS OP ACCOUNTMANAGEMENT EN ADVISERING De 5 tips van Marc Vosse www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY DE 5 TIPS VAN MARC VOSSE Voor

Nadere informatie

Webdesign voor ondernemers

Webdesign voor ondernemers e-boek Webdesign voor ondernemers Veelgestelde vragen over het laten maken van een website Bart van den Bosch Inhoud 1. Zelf doen of uitbesteden? 4 2. Webdesigners 7 3. Wat is Wordpress 10 4. Maken van

Nadere informatie

6 VRAGEN OM HET JUISTE BOEKHOUDPAKKET TE KIEZEN

6 VRAGEN OM HET JUISTE BOEKHOUDPAKKET TE KIEZEN 6 VRAGEN OM HET JUISTE BOEKHOUDPAKKET TE KIEZEN Reken op je cijfers voor meer succes www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE E-BOOK BOEKHOUDEN INHOUD 1 Eerste hulp bij het ondernemen 2 6 vragen om het juiste

Nadere informatie

Waarom is Click to Call de ontbrekende link voor online succes

Waarom is Click to Call de ontbrekende link voor online succes Waarom is Click to Call de ontbrekende link voor online succes Oktober 2013 ONDERWERPEN Managementsamenvatting 2 Introductie 3 Online blijft 4 Waarom is Click-to-Call vandaag de dag relevant? De nieuwe

Nadere informatie

WHITEPAPER HOME DECO VROUWEN TOT 35 ZIJN VOORLOPERS OP HET GEBIED 66% VAN NEDERLANDERS STAAT OPEN

WHITEPAPER HOME DECO VROUWEN TOT 35 ZIJN VOORLOPERS OP HET GEBIED 66% VAN NEDERLANDERS STAAT OPEN WHITEPAPER HOME DECO 66% VAN NEDERLANDERS STAAT OPEN VOOR VROUWEN TOT 35 ZIJN VOORLOPERS OP HET GEBIED VAN Nederlanders houden zich graag bezig met het inrichten van hun huis. Vrouwen hebben meer interesse

Nadere informatie

Impact Cloud computing

Impact Cloud computing Impact Cloud computing op de Nederlandse zakelijke markt De impact van Cloud Computing op de Nederlandse zakelijke markt De economische omstandigheden zijn uitdagend. Nederland is en bedrijven informatietechnologie

Nadere informatie

VOOR EN NADELEN VAN DE CLOUD

VOOR EN NADELEN VAN DE CLOUD VOOR EN NADELEN VAN DE CLOUD VOOR EN NADELEN VAN DE CLOUD Cloud storage. Back-up in de cloud. Er zijn verschillende benamingen voor diensten die computergebruikers in staat stellen om hun documenten en

Nadere informatie

MKB ICT-onderzoek 2009

MKB ICT-onderzoek 2009 ICT: noodzakelijk kwaad of concurrentievoordeel? Voor 32% van het MKB vormt ICT een bijrol binnen de business, terwijl voor het overig deel ICT een sleutelfunctie heeft binnen de bedrijfsvoering: als de

Nadere informatie

Case study: Service en sales gaan samen voor beter klantcontact

Case study: Service en sales gaan samen voor beter klantcontact Case study: Service en sales gaan samen voor beter klantcontact Sales als basis voor klantcontact stimuleert klanttevredenheid Meer dan 900 medewerkers van Transcom Nederland verzorgen dagelijks facilitaire

Nadere informatie

Microsoft Office 365 voor bedrijven. Remcoh legt uit

Microsoft Office 365 voor bedrijven. Remcoh legt uit Microsoft Office 365 voor bedrijven Remcoh legt uit Beter samenwerken, ook onderweg Starten met Office 365 is starten met het nieuwe werken. Met Office 365 heeft u namelijk de mogelijkheid om altijd en

Nadere informatie

De ambtenaar als ambassadeur aan de slag met social business Door: Jochem Koole

De ambtenaar als ambassadeur aan de slag met social business Door: Jochem Koole De ambtenaar als ambassadeur aan de slag met social business Door: Jochem Koole Sociale media hebben individuen meer macht gegeven. De wereldwijde beschikbaarheid van gratis online netwerken, zoals Facebook,

Nadere informatie

Weet u dat u maandelijks gemakkelijk geld kunt verdienen door te besparen op uw vaste uitgaven?

Weet u dat u maandelijks gemakkelijk geld kunt verdienen door te besparen op uw vaste uitgaven? Weet u dat u maandelijks gemakkelijk geld kunt verdienen door te besparen op uw vaste uitgaven? Maandelijks eenvoudig besparen op: energiekosten telefoonkosten internetaansluiting verzekeringspremies Inhoudsopgave

Nadere informatie

Exact Online. Uw financiële cockpit op internet

Exact Online. Uw financiële cockpit op internet Exact Online Uw financiële cockpit op internet Eenvoudig online boekhouden Een onderneming staat of valt met haar financiële beleid. Met inzicht in de omzet, winst en cashflow nu en in de toekomst. Een

Nadere informatie

De strijd van de mobiele formulieren apps

De strijd van de mobiele formulieren apps ONDERZOEK: De strijd van de mobiele formulieren apps Door Kristina Meelind De strijd van de mobiele formulieren apps 9 april 2015 - Tegenwoordig is iedereen vooral bezig met duurzaam wonen en afval recycling.

Nadere informatie

Alfresco Document Management

Alfresco Document Management Pagina 1 van 6 Alfresco Document Management Efficiënter kunnen (samen)werken, altijd en overal kunnen beschikken over de benodigde informatie en geen zorgen hoeven maken over IT en back-up? Lagere kosten

Nadere informatie

OpenX Hosting. Opties en Alternatieven

OpenX Hosting. Opties en Alternatieven OpenX Hosting Opties en Alternatieven Versie 1.0 Groningen, 9 juni 2009 Opgesteld door: Copyright 2009 ErikGeurts.com B.V. Niets uit dit document mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd

Nadere informatie

Nieuwe verdienmodellen

Nieuwe verdienmodellen INLEIDING Welk antwoord krijg je als je iemand vraagt wanneer een bedrijf het goed doet? Negen van de tien keer krijg je te horen dat een bedrijf het goed doet als het een hoge omzet heeft en veel winst

Nadere informatie

De Exact MKB Cloud Barometer: Kansen in de Cloud voor het MKB. Peter Vermeulen Pb7 Research i.o.v. Exact

De Exact MKB Cloud Barometer: Kansen in de Cloud voor het MKB. Peter Vermeulen Pb7 Research i.o.v. Exact De Exact MKB Cloud Barometer: Kansen in de Cloud voor het MKB Peter Vermeulen Pb7 Research i.o.v. Exact Veldwerk Doel van de Exact MKB Cloud Barometer Hoeveel waarde haalt het MKB uit de cloud? Hoe kunnen

Nadere informatie

VOOR DE SCHERMEN. Betrokken en betrouwbaar in ICT-oplossingen

VOOR DE SCHERMEN. Betrokken en betrouwbaar in ICT-oplossingen VOOR DE SCHERMEN Betrokken en betrouwbaar in ICT-oplossingen Voor de schermen Wat wij áchter de schermen voor u kunnen betekenen, begint vóór de schermen. Hoe kunnen wij uw organisatie helpen om efficiënter,

Nadere informatie

5 CLOUD MYTHES ONTKRACHT

5 CLOUD MYTHES ONTKRACHT 5 CLOUD MYTHES ONTKRACHT Na enkele jaren ervaring met de cloud, realiseren zowel gebruikers als leveranciers zich dat enkele van de vaakst gehoorde mythes over cloud computing eenvoudigweg... niet waar

Nadere informatie

Inbound marketing. Door Dennis Hoekstra twitter.com/mediaans

Inbound marketing. Door Dennis Hoekstra twitter.com/mediaans Door Dennis Hoekstra twitter.com/mediaans Inhoud 1. Inbound vs. outbound marketing 3 2. Wat is inbound marketing? 4 3. Marketing tijdens een recessie 6 4. Inbound marketing in 2012 7 Over de auteur: Dennis

Nadere informatie

Guy Coenen. 10 Tips om online geld te verdienen met freelance thuiswerk

Guy Coenen. 10 Tips om online geld te verdienen met freelance thuiswerk Guy Coenen 10 Tips om online geld te verdienen met freelance thuiswerk 2015 Inleiding Hoe kun je van huis uit geld verdienen met je computer? Wat zijn de beste manieren om freelance bij te verdienen? In

Nadere informatie

MARKTONDERZOEK. Content By Creative ArtWorks BV. Pagina 6 van 18

MARKTONDERZOEK. Content By Creative ArtWorks BV. Pagina 6 van 18 MARKTONDERZOEK De markt waarin The Webstarter zich bevindt is de markt van webdevelopment & webdesign. Veel bedrijven hebben al een website, maar je hebt altijd starters, bedrijven die toe zijn aan een

Nadere informatie

Community Oplossingen Interactie met en tussen klanten op een eigen Klant Community

Community Oplossingen Interactie met en tussen klanten op een eigen Klant Community Community Oplossingen Interactie met en tussen klanten op een eigen Klant Community Opkomst van Social Media verandert klant contact Trend Beschrijving Consequenties Gebruik Social Media Ruim 70% van de

Nadere informatie

Tinus Plotseling 29-12-2002. MySQL

Tinus Plotseling 29-12-2002. MySQL Tinus Plotseling 29-12-2002 MySQL Inhoudsopgave Inleiding... 3 MySQL Geschiedenis... 3 MySQL Toepassingen... 3 MySQL Voordelen... 4 MySQL Nadelen... 4 MySQL bij ASCI... 4 PostgreSQL... 5 ORACLE... 6 MS

Nadere informatie

Havelaar & van Stolk - van reactief naar proactief ITbeheer

Havelaar & van Stolk - van reactief naar proactief ITbeheer Havelaar & van Stolk - van reactief naar proactief ITbeheer in MKB Microsoft System Center Essentials 2007 en Microsoft System Center Operations Manager 2007 stabiliseren de IT-omgeving van verzekeringsmakelaar

Nadere informatie

WHITEPAPER HEALTH 51% VAN NEDERLANDERS STAAT OPEN VOOR NIEUWE AANBIEDERS VAN GEZONDHEIDS PRODUCTEN

WHITEPAPER HEALTH 51% VAN NEDERLANDERS STAAT OPEN VOOR NIEUWE AANBIEDERS VAN GEZONDHEIDS PRODUCTEN WHITEPAPER HEALTH NEDERLANDERS ZIJN GEEN VOORLOPERS OP HET GEBIED VAN GEZONDHEIDS- PRODUCTEN 51% VAN NEDERLANDERS STAAT OPEN VOOR NIEUWE AANBIEDERS VAN GEZONDHEIDS PRODUCTEN Vrouwen zijn meer geïnteresseerd

Nadere informatie

E-Book Thuiswerk Vacatures Met 10 Insider Tips!!! Gratis downloaden op: www.thuiswerk-vacatures.be

E-Book Thuiswerk Vacatures Met 10 Insider Tips!!! Gratis downloaden op: www.thuiswerk-vacatures.be E-Book Thuiswerk Vacatures Met 10 Insider Tips!!! Gratis downloaden op: www.thuiswerk-vacatures.be Disclaimer Bij het samenstellen van deze cursus is de grootste zorg besteed aan de juistheid van de hierin

Nadere informatie

DE IT-OMGEVING VAN DE TOEKOMST STAP AF VAN DURE, BEHEERINTENSIEVE ADHOC-OPLOSSINGEN EN GA VOOR KOSTENBESPARENDE EENVOUD MET HYPER-CONVERGED

DE IT-OMGEVING VAN DE TOEKOMST STAP AF VAN DURE, BEHEERINTENSIEVE ADHOC-OPLOSSINGEN EN GA VOOR KOSTENBESPARENDE EENVOUD MET HYPER-CONVERGED IT MANAGEMENT & OPTIMIZATION DE IT-OMGEVING VAN DE TOEKOMST STAP AF VAN DURE, BEHEERINTENSIEVE ADHOC-OPLOSSINGEN EN GA VOOR KOSTENBESPARENDE EENVOUD MET HYPER-CONVERGED POWERED BY Recent onderzoek toont

Nadere informatie

MULTICHANNEL, TREND OF EVOLUTIE?

MULTICHANNEL, TREND OF EVOLUTIE? MULTICHANNEL, TREND OF EVOLUTIE? MULTICHANNEL, TREND OF EVOLUTIE? Ik ben hier. En u? De klant is god. En god is overal. Maar is uw bedrijf dat ook? Want terwijl u braaf naast de telefoon wacht tot de klant

Nadere informatie

10 onderdelen die niet mogen ontbreken in een online briefing

10 onderdelen die niet mogen ontbreken in een online briefing Een goede online briefing past op één A4 [+ checklist] Auteur: Ronald Heijkens, Sabel Online Je wilt een nieuwe website, intranet, online magazine of app. Maar omdat je de expertise zelf niet in huis hebt,

Nadere informatie

Oplossingen overzicht voor Traderouter > 02/11/2010

Oplossingen overzicht voor Traderouter > 02/11/2010 Oplossingen overzicht voor Traderouter > 02/11/2010 Netconnex is opgericht in 2004 (Gezeteld in Belgie maar het hoofd datacenter gelegen in Nederland [omgeving Amsterdam]). Zeer gestaag groeiende onderneming

Nadere informatie

DIGITALE HANDTEKENINGEN De hele organisatie profiteert

DIGITALE HANDTEKENINGEN De hele organisatie profiteert DIGITALE HANDTEKENINGEN De hele organisatie profiteert INLEIDING Online transacties en digitale interactie In een snel veranderende markt met veel concurrentie willen uw klanten het papierwerk steeds meer

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Eén panellid, werkzaam in de juridische dienstverlening, geeft juist aan dat zijn omzet is toegenomen door de kredietcrisis.

Eén panellid, werkzaam in de juridische dienstverlening, geeft juist aan dat zijn omzet is toegenomen door de kredietcrisis. Respons Van 25 juni tot en met 5 juli is aan de leden van het Brabantpanel een vragenlijst voorgelegd met als thema Kredietcrisis. Ruim de helft van de 1601 panelleden (54%) vulde de vragenlijst in. Hieronder

Nadere informatie

Event menu Minigids event app

Event menu Minigids event app Event menu Minigids event app Hoe en waarom een mobiele evenementen app? Introductie De evenementenbranche verandert. Een evenement is niet langer een ad hoc activiteit. Het is een belangrijk onderdeel

Nadere informatie

beste online marketing voor jouw kantoor.

beste online marketing voor jouw kantoor. Een review is de beste online marketing voor jouw kantoor. HOGERE OPBRENGSTEN LAGERE KOSTEN POSITIEVE EFFECTEN VOORWOORD INHOUD Je moet grondig je best doen om online goed gevonden te worden. Het internet

Nadere informatie

De cloud die gebouwd is voor uw onderneming.

De cloud die gebouwd is voor uw onderneming. De cloud die gebouwd is voor uw onderneming. Dit is de Microsoft Cloud. Elke onderneming is uniek. Van gezondheidszorg tot de detailhandel, van fabricage tot financiële dienstverlening: geen twee ondernemingen

Nadere informatie

Mogen wij ons voorstellen? EQUA b.v.

Mogen wij ons voorstellen? EQUA b.v. Mogen wij ons voorstellen? EQUA b.v. De naam achter 30 jaar ICT specialisme EQUA gelooft in kennis, focus en specialisme. Wij groeien door beter te worden. Sinds onze oprichting in 1984 doen wij daarom

Nadere informatie

Hoe kunt u profiteren van de cloud? Whitepaper

Hoe kunt u profiteren van de cloud? Whitepaper Hoe kunt u profiteren van de cloud? Whitepaper Auteur: Roy Scholten Datum: woensdag 16 september, 2015 Versie: 1.1 Hoe u kunt profiteren van de Cloud Met de komst van moderne technieken en de opmars van

Nadere informatie

11 dingen die je nu kunt doen om meer te gaan verkopen

11 dingen die je nu kunt doen om meer te gaan verkopen 11 dingen die je nu kunt doen om meer te gaan verkopen Iedereen met een website komt er vroeg of laat mee in aanraking. Hoe verander ik meer bezoekers in klanten? Met conversie dus. Conversie optimalisatie

Nadere informatie

WHITEPAPER FOOD VROUWEN TOT 35 JAAR ZIJN VOORLOPERS OP HET GEBIED VAN VOEDING

WHITEPAPER FOOD VROUWEN TOT 35 JAAR ZIJN VOORLOPERS OP HET GEBIED VAN VOEDING WHITEPAPER FOOD 70% VAN DE NEDERLANDERS STAAT OPEN VOOR NIEUWE AANBIEDERS VAN VOEDINGSMIDDELEN VROUWEN TOT 35 JAAR ZIJN VOORLOPERS OP HET GEBIED VAN VOEDING Vrouwen hebben een grotere interesse in voeding,

Nadere informatie

De toekomst van consultancy

De toekomst van consultancy De toekomst van consultancy Course Assignment Management Consulting 5 oktober 2013 Teska Koch 2518936 Teska.koch@hotmail.com Word count: 1.510 Een kijkje in de glazen bol: Wat is de toekomst van consultancy?

Nadere informatie

ONLINE SAMENWERKEN IN HET DNA VAN ACCOUNTANTSKANTOOR JOINSON & SPICE

ONLINE SAMENWERKEN IN HET DNA VAN ACCOUNTANTSKANTOOR JOINSON & SPICE Exact Online CASE STUDY ONLINE SAMENWERKEN IN HET DNA VAN ACCOUNTANTSKANTOOR JOINSON & SPICE www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY INZICHT DELEN OM TE GROEIEN JOINSON & SPICE is druk.

Nadere informatie

Workflows voor SharePoint met forms en data K2 VOOR SHAREPOINT

Workflows voor SharePoint met forms en data K2 VOOR SHAREPOINT Slimmer samenwerken met SharePoint Workflows voor SharePoint met forms en data K2 VOOR SHAREPOINT Workflows, forms, reports en data WAAROM KIEZEN VOOR K2? Of u nu workflows moet maken voor items in SharePoint

Nadere informatie

Vergroening Kennisnet Cloud

Vergroening Kennisnet Cloud Vergroening Kennisnet Cloud Have your cake and eat it too Dirk Linden 30 januari 2014 Inleiding / Aanleiding Aanbesteding Kennisnet Housing en Hosting 2013 Nieuwbouw aangegrepen door Vancis en Kennisnet

Nadere informatie

Factsheet Backup on demand

Factsheet Backup on demand Factsheet Backup on demand Backup on Demand Uw data altijd veilig Data zijn waardevol voor uw organisatie. U wilt ze dan ook, mocht er iets gebeuren, goed onder handbereik hebben. Aan de andere kant groeit

Nadere informatie

Werken zonder zorgen met uw ICT bij u op locatie

Werken zonder zorgen met uw ICT bij u op locatie Werken zonder zorgen met uw ICT bij u op locatie Naast de mogelijkheden om uw programmatuur en gegevens bij Drie-O via Evy 2.0 in de cloud te hosten hebt u ook de mogelijkheid om uw ICT omgeving bij u

Nadere informatie

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK!

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! In dit E-book leer je hoe je door het inzetten van je eigen netwerk je bedrijf kan laten groeien. WAAROM DIT E-BOOK? Veel ondernemers beginnen

Nadere informatie

Impact Cloud computing

Impact Cloud computing Impact Cloud computing op de Nederlandse zakelijke markt 2 inleiding De economische omstandigheden zijn uitdagend. Nederland is onder invloed van de schuldencrisis in een nieuwe recessie beland; de economische

Nadere informatie

Over ICT Concept. alles voor elkaar. Direct Contact

Over ICT Concept. alles voor elkaar. Direct Contact alles voor elkaar Over ICT Concept Met een ruime ervaring in optimale ICT-oplossingen voor het MKB, is ICT Concept de juiste partner voor u. Vanuit de vestigingen door heel Nederland bedienen wij u met

Nadere informatie

Sterk in innovatie Kennis op hoog niveau Maximale ondersteuning

Sterk in innovatie Kennis op hoog niveau Maximale ondersteuning Sterk in innovatie Kennis op hoog niveau Maximale ondersteuning Baanbreke X2com X2com levert professionele telecom diensten aan bedrijven en instellingen. De organisatie is in 2008 in Nederland opgericht.

Nadere informatie

7x Managers in de cloud

7x Managers in de cloud cloud innovation by Macaw 7x Managers in de cloud Uitkomsten van het Nationale Cloudonderzoek Bij alles wat de businessmanager voorgelegd krijgt, wil hij weten wat het hem en zijn bedrijf oplevert. Voor

Nadere informatie

Whitepaper ERP Vreemde ogen

Whitepaper ERP Vreemde ogen Whitepaper ERP Vreemde ogen Citrien Procesconsult Braamweg 77 3768 CE SOEST T 06 14 27 19 97 W www.roaldvanderheide.nl E info@roaldvanderheide.nl Vraagstelling Hoe de kans op een succesvolle ERP-implementatie

Nadere informatie

Hoe denken Nederlandse consumenten over commerce via sociale media? Bronto.co.uk

Hoe denken Nederlandse consumenten over commerce via sociale media? Bronto.co.uk Is Nederland klaar voor de koopknop? Hoe denken Nederlandse consumenten over commerce via sociale media? 1 Rapport: Is Nederland klaar voor de koopknop? Hoe denken Nederlandse consumenten over commerce

Nadere informatie

Waarom telefonie via je ICT-partner?

Waarom telefonie via je ICT-partner? Waarom telefonie via je ICT-partner? De toekomst is begonnen. Iedereen - je concurrent ook - maakt telefonie onderdeel van de totale ICT-infrastructuur. Daarmee ontstaan eindeloze mogelijkheden om de kracht

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Hoe zorgt u voor maximale uptime met minimale inspanning?

Hoe zorgt u voor maximale uptime met minimale inspanning? Hoe zorgt u voor maximale uptime met minimale inspanning? Qi ict Delftechpark 35-37 2628 XJ Delft T: +31 15 888 04 44 F: +31 15 888 04 45 E: info@qi.nl I: www.qi.nl De service-overeenkomsten van Qi ict

Nadere informatie

Doe de poll via the Live App

Doe de poll via the Live App INGRID LIGTHART Je software in de private cloud Doe de poll via the Live App Iedereen heeft het over cloud Cloud is de toekomst Doe mee aan de private cloud poll! Geef nu uw mening via de Exact live app

Nadere informatie

PERSONAL CARE WHITEPAPER JONGERE VROUWEN STAAN MEER OPEN VOOR HET PROBEREN VAN NIEUWE PRODUCTEN 55% VAN NEDERLANDERS

PERSONAL CARE WHITEPAPER JONGERE VROUWEN STAAN MEER OPEN VOOR HET PROBEREN VAN NIEUWE PRODUCTEN 55% VAN NEDERLANDERS WHITEPAPER PERSONAL CARE 55% VAN NEDERLANDERS STAAT OPEN VOOR EEN NIEUWE AANBIEDER OP HET GEBIED VAN PERSOONLIJKE VERZORGING JONGERE VROUWEN STAAN MEER OPEN VOOR HET PROBEREN VAN NIEUWE PRODUCTEN Vrouwen

Nadere informatie

De 5 meest gemaakte fouten in Facebook marketing

De 5 meest gemaakte fouten in Facebook marketing De 5 meest gemaakte fouten in Facebook marketing Webinar Smartfanpage 26-07 Volgende Wie ben ik? 25 jaar International Business gestudeerd 3,5 jaar actief in software ontwikkeling en online marketing 2014

Nadere informatie

Werkplek Online Iedereen de zekerheid van een flexibele, veilige en toekomstvaste werkplek

Werkplek Online Iedereen de zekerheid van een flexibele, veilige en toekomstvaste werkplek Werkplek Online Iedereen de zekerheid van een flexibele, veilige en toekomstvaste werkplek U wilt maximale vrijheid in het inrichten van uw werkplek, zonder kopzorgen, maar wel betrouwbaar en veilig. Met

Nadere informatie

Keuzevrijheid en flexibiliteit in cloud-oplossingen voor je werkplek. Verantwoording over de gehele IT-keten, van werkplek tot aan datacenter

Keuzevrijheid en flexibiliteit in cloud-oplossingen voor je werkplek. Verantwoording over de gehele IT-keten, van werkplek tot aan datacenter Keuzevrijheid en flexibiliteit in cloud-oplossingen voor je werkplek Verantwoording over de gehele IT-keten, van werkplek tot aan datacenter Draagt ICT daadwerkelijk bij aan het realiseren van je bedrijfsdoelstellingen?

Nadere informatie

Desktop, Laptop, Netbook, Ultrabook or Tablet? Which is best for what? Keuzes maken

Desktop, Laptop, Netbook, Ultrabook or Tablet? Which is best for what? Keuzes maken Desktop, Laptop, Netbook, Ultrabook or Tablet? Which is best for what?. Keuzes maken Wanneer je een computer wilt aanschaffen denk je tegenwoordig niet meteen meer aan de desktop. De desktop is een "grote"

Nadere informatie

De kansen van online samenwerken

De kansen van online samenwerken De kansen van online samenwerken Independent Insurances Whitepaper 10/10 10-2015 De kansen van online samenwerken Independent Insurances Whitepaper 10/10 10-2015 INDEPENDENT INSURANCES Introductie De

Nadere informatie

Selling Mamut One. Yvette Hoogewerf, Sales Manager VAR NL 25 september 2007 yvetteh@mamut.nl

Selling Mamut One. Yvette Hoogewerf, Sales Manager VAR NL 25 september 2007 yvetteh@mamut.nl Selling Mamut One Yvette Hoogewerf, Sales Manager VAR NL 25 september 2007 yvetteh@mamut.nl Agenda Visie Mamut Trends in de markt Solution Selling Wat is Mamut One Partners Selling the solution Value proposition

Nadere informatie

IT Job market report. IT Job Board, Januari 2013

IT Job market report. IT Job Board, Januari 2013 IT Job market report 2013 IT Job Board, Januari 2013 De Nederlandse IT kandidaat Freelance 39% Werkzaam in 85% 15% Man Vrouw 61% Vaste dienst 74% Private sector 26% Publieke sector Top 15 Skills 1 Helpdesk

Nadere informatie

Adverteren op one2xs

Adverteren op one2xs Adverteren op one2xs GPT advertenties die wél rendabel zijn. Laat u overtuigen door de vele mogelijkheden die one2xs u biedt. www.one2xs.com 28-11-2008 Adverteren op one2xs. Waarom? Enorm brede doelgroep

Nadere informatie

Victor-Jan Leurs ceo

Victor-Jan Leurs ceo Victor-Jan Leurs ceo Wie is Caase? ontstaan uit Computer SOS (1988) 4 vestigingen, 80 medewerkers The Cloud Integrator in Benelux Partner Van Microsoft & IBM Belangrijkste Benelux partner van Google Wat

Nadere informatie

Alles in de cloud: bent u er al klaar voor? Whitepaper OGD ict-diensten. Alles in de cloud: bent u er al klaar voor? Whitepaper OGD ict-diensten

Alles in de cloud: bent u er al klaar voor? Whitepaper OGD ict-diensten. Alles in de cloud: bent u er al klaar voor? Whitepaper OGD ict-diensten Alles in de cloud: bent u er al klaar voor? Whitepaper OGD ict-diensten Alles in de cloud: bent u er al klaar voor? Whitepaper OGD ict-diensten 1 Cloudcomputing is populair, en niet zonder reden. Clouddiensten

Nadere informatie

Altijd en overal in de cloud. Al uw data en applicaties vanaf elk device bereikbaar voor uw medewerkers

Altijd en overal in de cloud. Al uw data en applicaties vanaf elk device bereikbaar voor uw medewerkers Altijd en overal in de cloud Al uw data en applicaties vanaf elk device bereikbaar voor uw medewerkers Zorgeloos in de cloud De wereld verandert voortdurend en ook ons werkmodel bevindt zich in een fase

Nadere informatie

Van Samenhang naar Verbinding

Van Samenhang naar Verbinding Van Samenhang naar Verbinding Sogeti Page 2 VAN SAMENHANG NAAR VERBINDING Keuzes, keuzes, keuzes. Wie wordt niet horendol van alle technologische ontwikkelingen. Degene die het hoofd koel houdt is de winnaar.

Nadere informatie

Een webwinkel starten Hoe doe je dat? Beeld slider met ipad, computer en android

Een webwinkel starten Hoe doe je dat? Beeld slider met ipad, computer en android Een webwinkel starten Hoe doe je dat? Beeld slider met ipad, computer en android Inhoudsopgave HOOFDSTUKKEN 1. Het juiste software pakket kiezen 2. Domeinnaam 2. Hosting 3. Template 4. PSP (Payment Service

Nadere informatie

Welkom in een wereld zonder grenzen

Welkom in een wereld zonder grenzen Welkom in een wereld zonder grenzen Truphone is het eerste bedrijf dat daadwerkelijk één wereldwijd communicatiesysteem aanbiedt. Daarnaast bespaart het ons meer kosten dan welk ander bedrijf ook zou kunnen.

Nadere informatie

Hoe maak je interessante tweets?

Hoe maak je interessante tweets? Hoe maak je interessante tweets? Januari 2012 Inleiding Leuk dat je echt aan de slag gaat met het maken van goede tweets! In dit document vind je algemene tips voor het opstellen van goede tweets. Bovendien

Nadere informatie

Werkplek anno 2013. De werkplek; maak jij de juiste keuze?

Werkplek anno 2013. De werkplek; maak jij de juiste keuze? Werkplek anno 2013 Welkom Agenda Bas van Dijk & Peter Klix (EIC) Pauze HP Converged infrastructuur Johan Benning Presales consultant HP Diner Wie is wie Bas van Dijk Infrastructuurarchitect Specialisatie

Nadere informatie

Reference case Atlas Copco. Atlas Copco gebruikt Vodafone M2M om wereldwijd de klantondersteuning te verbeteren. Vodafone Power to you

Reference case Atlas Copco. Atlas Copco gebruikt Vodafone M2M om wereldwijd de klantondersteuning te verbeteren. Vodafone Power to you Atlas Copco gebruikt Vodafone M2M om wereldwijd de klantondersteuning te verbeteren Vodafone Power to you Atlas Copco gebruikt Vodafone M2M om wereldwijd de klantondersteuning te verbeteren Atlas Copco

Nadere informatie

Hyarchis.Net MKB. Hyarchis.Net MKB voor efficiënte ondernemers. Stroomlijn al uw digitale- en papierstromen

Hyarchis.Net MKB. Hyarchis.Net MKB voor efficiënte ondernemers. Stroomlijn al uw digitale- en papierstromen Hyarchis.Net MKB Hyarchis.Net MKB voor efficiënte ondernemers Stroomlijn al uw digitale- en papierstromen Heeft uw bedrijf door alle uitpuilende archiefkasten soms meer weg van een papieropslag? Kunt u

Nadere informatie

Werken in de Cloud? Gemakkelijker dan ooit.

Werken in de Cloud? Gemakkelijker dan ooit. De basics: wat is die hele Cloud nu écht? U stelt zich de Cloud best voor als een soort centrale serverruimte. Iedereen kan er beveiligd op inloggen vanop zijn eigen laptop, zijn smartphone,... In die

Nadere informatie

Fors besparen op uw hostingkosten

Fors besparen op uw hostingkosten Whitepaper Fors besparen op uw hostingkosten Hoe kunt u een kostenvoordeel behalen zonder dat dat ten koste gaat van de kwaliteit van uw dienstverlening? INHOUD» De hostingmarkt» Cloud technologie» Uitbesteden

Nadere informatie

Garandeer de continuïteit van uw dienstverlening

Garandeer de continuïteit van uw dienstverlening Whitepaper Garandeer de continuïteit van uw dienstverlening Hoe voorkomt u downtime? Hoe vermindert u de impact als het toch optreedt? Hoe bent u zo snel mogelijk weer online? INHOUD» Technische mogelijkheden»

Nadere informatie

7 manieren voor sneller, efficiënter en veiliger communiceren

7 manieren voor sneller, efficiënter en veiliger communiceren 7 manieren voor sneller, efficiënter en veiliger communiceren 7 manieren voor sneller, efficiënter en veiliger communiceren Win meer tijd Je vraagt je soms wel eens af of je nog aan werken toekomt. Die

Nadere informatie

CRM vanuit organisatorisch perspectief

CRM vanuit organisatorisch perspectief Highlights survey CRM in Nederland 2009/2010 CRM vanuit organisatorisch perspectief MarketCap International BV 13 Januari 2010 AGENDA o over de survey en de populatie o actief met en focus op CRM o hulp

Nadere informatie

certificering HET ADMINISTRATIEPAKKET

certificering HET ADMINISTRATIEPAKKET co 2 -administratie ketenverantwoordelijkheid aanbesteding certificering MVO HET ADMINISTRATIEPAKKET Wat levert digitalisering me op? En wat kost het me? Een boekhoudpakket hoeft niet duur te zijn. Toch

Nadere informatie

Een MainportArt Site De optimale keuze voor kunstenaars, fotografen en modellen. versie 1,1 Maart 2013

Een MainportArt Site De optimale keuze voor kunstenaars, fotografen en modellen. versie 1,1 Maart 2013 Een MainportArt Site De optimale keuze voor kunstenaars, fotografen en modellen versie 1,1 Maart 2013 Waarom een MainportArt website? Veel kunstenaars, modellen en fotografen hebben al één of meer websites.

Nadere informatie

CASE STUDY MDM LEERT KLANTEN ZELF VISSEN

CASE STUDY MDM LEERT KLANTEN ZELF VISSEN Exact Online CASE STUDY MDM LEERT KLANTEN ZELF VISSEN www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY MDM LEERT KLANTEN ZELF VISSEN MDM accountants & belastingadviseurs uit Den Haag is hard op

Nadere informatie

Vervang uw verouderde hardware

Vervang uw verouderde hardware Whitepaper Vervang uw verouderde hardware Dedicated of Cloud? Alles over virtualisatie. Wat is het, hoe werkt het en wat zijn de voordelen? INHOUD» Wat is virtualisatie?» Wat is een Virtual Server?» Besparen

Nadere informatie

Mobiliteit in Amsterdam Zuidoost Mobiliteit wordt beleid als de pijn voelbaar is

Mobiliteit in Amsterdam Zuidoost Mobiliteit wordt beleid als de pijn voelbaar is Mobiliteit in Amsterdam Zuidoost Mobiliteit wordt beleid als de pijn voelbaar is Bij mobiliteit denken we vaak aan auto s. Nog altijd. Maar is het niet meer dan dat? Werknemers verplaatsen zich voor hun

Nadere informatie

WAAROM OFFICE 365 BINNEN ZORG?

WAAROM OFFICE 365 BINNEN ZORG? WAAROM OFFICE 365 BINNEN ZORG? SOCIAAL INTRANET EN DIGITALE WERKPLEK VOOR DE ZORGVERLENER Office 365 is een veilig platform die als dienst afgenomen kan worden en bijvoorbeeld ingezet kan worden als Digitale

Nadere informatie

Jobbersguide - 2015. Jobbersguide 2015 0

Jobbersguide - 2015. Jobbersguide 2015 0 Jobbersguide - 2015 Jobbersguide 2015 0 Introductie Jobbersguide Om ervoor te zorgen dat jij als Jobber succesvol aan de slag kan en niet tegen verrassingen aanloopt hebben wij deze Jobbersguide gemaakt.

Nadere informatie

ING stapt over naar de cloud. Rolf Zaal

ING stapt over naar de cloud. Rolf Zaal ING stapt over naar de cloud Rolf Zaal ING stapt over naar de cloud Lagere kosten en kortere doorlooptijden zonder datacentrum 11 september 2012 Rolf Zaal ING zet in rap tempo haar datacentra buiten de

Nadere informatie

Medewerkers met schulden

Medewerkers met schulden Medewerkers met schulden oplossen en voorkomen Financieel inzicht met de digitale loonstrook We verkeren wereldwijd in een financiële crisis. Deze economische situatie heeft z n weerslag op ieder persoonlijk.

Nadere informatie

Overstappen naar CCV Shop

Overstappen naar CCV Shop Overstappen naar CCV Shop Handleiding Versie 2.0 088 990 7700 support@ccvshop.nl www.ccvshop.nl Inhoudsopgave Inhoudsopgave Changelog 2 3 1. Inleiding 4 2. Maak kennis met CCV Shop 5 3. De voordelen 6

Nadere informatie

Werkplekvisie. Hans van Zonneveld Senior Consultant Winvision

Werkplekvisie. Hans van Zonneveld Senior Consultant Winvision Werkplekvisie Hans van Zonneveld Senior Consultant Winvision De essentie De gebruiker centraal Verschillende doelgroepen Verschillende toepassingen Verschillende locaties Het beschikbaar

Nadere informatie