Overweging. Gemeente in de Heer Jezus Christus,

Transcriptie

1 Openingsgebed onze God, Nu het donker wordt om ons heen hopen wij op niet meer dan een wonder dat in staat zou zijn de duisternis rondom ons te breken. Maar mogelijk is ook dat wonder om ons heen als wij het zouden zien. Kom daarom met uw Heilige Geest over ons. Open onze ogen, Verlicht ons verstand. Opdat wij bij U blijven dit uur, deze dagen en alle dagen van ons leven. Amen. Overweging Gemeente in de Heer Jezus Christus, Jaar in, jaar uit lezen wij naar gewoonte, op deze Witte Donderdag over de voetwassing van Jezus. Dat is mooi en in orde. Maar er is ook een zeker risico aan verbonden. Het zou ons kunnen overkomen dat het ons geen opzien meer baart. Dat wij de wezenlijke vraag van het jongste joodse kind aan tafel op de avond van het Pascha kwijt zijn geraakt die vraagt: waarom is deze avond anders dan alle andere avonden? Want ís deze avond anders dan alle andere avonden? Aanstonds zullen we weer naar huis gaan. Nederland zet zich massaal aan de televisie om via de liedjes van André Hazes en Marco Borsato tot tranens toe bewogen te horen wat een toffe peer Jezus eigenlijk was. En hoe actueel, met een oranje Guantanamo Bay overall aan van achttien jaar geleden. Een enkele vrome met een Rooms verleden weet dat ook deze 1

2 avond de Paus een select gezelschap bedelaars in Rome heeft verzameld om hen de voeten te wassen. Maar hier speelt iets anders. De maaltijd die de evangelist Johannes beschrijft gaat aan elk begrijpen en ook elke ritualisering voorbij. Het is welbeschouwd ook geen laatste Avondmaal of Paasmaaltijd die Johannes beschrijft maar één van de vele die Jezus met zijn vrienden hield, op spanning gebracht door het feit dat het wel één van zijn laatste was. Het spant erom. Het komt erop aan. Jezus weet dat zijn uur gekomen is. Er moet een daad gesteld worden die zo schokkend is dat het nooit vergeten zal worden. Hij ontkleedt zich als een slaaf en wast de voeten van zijn leerlingen. Mijn vrees is dat wij dit verhaal zo vaak gehoord hebben dat het ons amper nog raakt. Maar als Jezus dit doet, dan gaat dat ruim voorbij aan heel ons begrijpen. We zeggen graag en braaf religiewetenschappers na die zeggen dat er altijd een slaaf aanwezig was om de vuile voeten etc. etc. Maar dit werk werd zelfs voor een joodse slaaf te vernederend gevonden. Dat moest een goj maar doen. En voor Grieken was een slaaf sowieso geen mens maar een ding. Wat Jezus hier dus doet, is voor jood en heiden een affront, een schandaal, een eeuwig struikelblok. Hij gooit zich te grabbel. Alsof hij de eerste beste sloeber is die nog eens in volkomen anonimiteit op de schandpaal zal belanden tussen al het andere uitschot van de samenleving. Met Petrus springen wij op. Dit nooit! Jezus is een held! Of tenminste een goede zanger van het Nederlandstalige lied. Maar hij is niet niets en precies dat lijkt hij nu te demonstreren. Dat hij niets is. Petrus wil deze weg niet op. En wij ook niet. Jezus geeft een merkwaardig antwoord. Als je dit niet toestaat, dan heb je geen deel van mij. Dat is plotseling een voluit Hebreeuws, oudtestamentisch woord dat 2

3 hier valt en betekent dat Petrus zich zo geen erfdeel verwerft in het Beloofde Land. Jezus is hier bezig met zijn exodus. Hij gaat van het land van benauwdheid, Egypte, naar het land van de beloften Gods. En dat gaat niet via de route van het heldendom maar dat is het slavenverhaal dat weet dat de bevrijding nabij is. Hij vraag mensen, hij vraagt ons, om met dat verhaal mee te komen. Om in dat verhaal op te gaan. Samen met hem. Het verhaal van de onmacht zal machtiger blijken dan wij ooit hadden kunnen denken. Dat zien wij nu nog niet maar misschien worden wij het ooit gewaar. Pasen is niet ver meer van ons vandaan. De vraag is nu of wij daarin mee willen gaan. Dat betekent geen slavenarbeid. Zijn daad vraagt niet om herhaling. Dat is een pauselijk misverstand. Maar het vraag wel of wij willen geloven in de weg van de minste. Het onderlinge dienstbetoon. Het uithouden met elkaar en elkaar op handen dragen. Of we dat willen doen. Want dat zou wel eens veelbetekender kunnen zijn dan al die pogingen van onszelf om steeds maar weer naam te maken. Misschien was de Notre Dame wel nooit mooier dan toen ze net in de as lag. Amen. Dienst der gebeden onze God, Wij danken U want uitgerekend deze nacht, deze bange nacht bleef Gij trouw aan uw liefde in uw zoon die trouw bleef aan de kracht en macht van de dienstbaarheid en ontferming. 3

4 Geef dat ook wij iets van deze liefde met ons weten mee te dragen als onze nacht valt, als onze wanhoop ons omsingelt. Wij bidden u voor hen die daar niet in slagen. Zij die zich niet weten te ontworstelen aan hun duisternis en daar uiteindelijk ook aan toegeven. Dat het niets is, niets wordt en het laatste woord is aan de kwade machten. Dat uw liefde tot het einde hen tot voorbeeld en troost strekke dat zij zich weten op te richten om te reiken naar uw licht dat geen duisternis grijpen kan. Voor heel uw wereld bidden wij U die onverschillig gaat van oorlog naar oorlog. Waarin het verdriet en de wanhoop van mensenkinderen maar blijft bestaan. Laat het een keer hebben en dat die keer begint bij ons. Bij tekenen van brood en wijn, een maaltijd in dienstbaarheid. Het is niets, zo weinig maar het is alles wat nodig is Stil gebed Tafelgebed Luthers Avondgebed 4

5 HEER, blijf bij ons, want het is avond en de nacht zal komen. Blijf bij ons en bij uw ganse kerk aan de avond van de dag, aan de avond van het leven, aan de avond van de wereld. Blijf bij ons met uw genade en goedheid, met uw troost en zegen, met uw woord en sacrament. Blijf bij ons wanneer over ons komt de nacht van beproeving en van angst, de nacht van twijfel en aanvechting, de nacht van de strenge, bittere dood. Blijf bij ons in leven en in sterven, in tijd en eeuwigheid. 5