Opdracht kernsituaties
|
|
- Stefanie Janssen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Vakoverstijgend onderwijs Arnoud de Bok Erwin van Koppen Eveline Mulder s s s Opdracht kernsituaties
2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 4 Onderzoeksopzet... 5 Hoofdvraag... 5 Deelvragen... 5 Vakoverstijgend vs. traditioneel onderwijs... 6 Historie... 6 Welke voorwaarden zijn er voor succesvol vakoverstijgend onderwijs?... 7 Jaarplanning... 7 Enthousiasme... 7 Keuze van het thema... 7 Welke voordelen heeft vakoverstijgend werken op een basisschool?... 8 Constructivisme... 8 Meervoudige intelligenties... 8 Contextgebonden onderwijs... 8 Vooruitstrevend... 9 Hersenvriendelijk leren... 9 Vaardigheden... 9 Welke nadelen kan vakoverstijgend onderwijs hebben? Kerndoelen Feitenkennis Welke leerkrachtvaardigheden dient een leerkracht te hebben om vakoverstijgend onderwijs te kunnen bieden? Lesmethoden Aanpassing vaardigheden Wat is de rol van de leerkracht binnen een thema?
3 Conclusie Literatuurlijst
4 Inleiding In onze zoektocht naar de ideale school of onderwijsvorm (visie) zijn wij erop uitgekomen om ons onderwijs vorm te geven door middel van vakoverstijgend onderwijs. De voor- en nadelen daarvan hebben wij bestudeerd en beschreven in deze literatuurstudie. Dit hebben wij gedaan in het kader van de opdrachten: kindvisie, een keuzeonderwerp binnen vernieuwend onderwijs en de rijke leeromgeving. Wij verbeelden de rijke leeromgeving middels een website, waarop door een virtuele school gelopen kan worden en verschillende lokalen en andere ruimten bekeken kunnen worden, waarbij de praktische uitwerking van vakoverstijgend onderwijs duidelijk wordt. Ons keuzeonderwerp binnen het vernieuwend onderwijs bestaat uit dit onderzoek en enkele ruimtes binnen de virtuele school waar je binnen kan gaan en kunt kijken naar en lezen over de schoolvisie. De visie is in deze ruimted uitgewerkt in: - Een digitale flyer voor de ouders; - De uitwerking van een thema in verschillende stappen; - Een geheel uitgewerkte les binnen dit thema volgens het vakoverstijgend onderwijs. Het grote voordeel van VOO is wat ons betreft dat alle vakken samenhang hebben en een grote betrokkenheid van de leerlingen stimuleren. Door een overlap in de vakken te creëren kun je een tijdsbesparing realiseren. Dat is in het huidige onderwijs met de toenemende tijdsdruk een welkome factor. Als deze tijdsbesparing dan ook nog eens verdiepend, betrokkenheid vergrotend en betekenisvol is, is het niet moeilijk de waarde hiervan in te zien. De conclusie van dit onderzoek zal daar uitsluitsel over geven. 4
5 Onderzoeksopzet Dit onderzoek zal bestaan uit een hoofdvraag en deelvragen. Deze zullen onderzocht worden door middel van het bestuderen van literatuur. Door het beantwoorden van de deelvragen verwacht ik de hoofdvraag te kunnen beantwoorden. Hoofdvraag Wegen de voordelen van het vakoverstijgend onderwijs in het basisonderwijs op tegen de eventuele nadelen? Deelvragen - Welke voorwaarden zijn er voor succesvol vakoverstijgend onderwijs? - Welke voordelen heeft vakoverstijgend werken op een basisschool? - Welke nadelen kan vakoverstijgend onderwijs hebben? - Wat verandert er voor de leerkracht, oftewel welke leerkrachtvaardigheden dient een leerkracht te hebben om vakoverstijgend onderwijs te kunnen bieden? 5
6 Vakoverstijgend vs. traditioneel onderwijs Bij traditioneel onderwijs wordt de lesstof klassikaal, dus aan de gehele klas, aangeboden. Tevens kenmerkend is dat er wordt uitgegaan van feiten, objectieve kennis en kennisoverdracht. Vakoverstijgend onderwijs is onderwijs waarbij verschillende vakken samenvallen binnen één centraal thema. Kennis en vaardigheden die bij het ene vak wordt opgedaan kunnen binnen een ander vak toegepast worden. Historie De roep om samenhangend onderwijs in welke vorm dan ook is niets nieuws. In de negentiende eeuw werd de het begrip integratie al gebruikt. Dit deed o.a. de Duitse filosoof Johann Herbart ( ), die wordt gezien als een van de grondleggers van de pedagogiek als academische discipline. Een heel bekende Amerikaanse filosoof, John Dewey ( ), was fel tegenstander van het gangbare curriculum in vakken en was voorstander van een methode waarbij leerinhouden als samenhangende thema s worden aangeboden die aansluiten bij de belevingswereld van het kind. Het streven naar vakintegratie was ook de kern van veel vernieuwingsscholen die voortkwamen uit de reformpedagogiek en meer kindgericht onderwijs bepleitten. Dit werd in veel gevallen uitgevoerd in de vorm van projectonderwijs. Volgens Klein (2006) is er een verschil in de mate waarin vakken geïntegreerd kunnen worden. zij heeft het over drie benaderingen van vakintegratie, namelijk multidisciplinair, interdisciplinair en transdisciplinair. Een multidisciplinaire aanpak voegt vaardigheden en kennis en methodes samen, maar er blijven dan aparte disciplines bestaan. Er kunnen dan bij een thema aardrijkskunde en geschiedenis aan de orde komen maar er is geen verband/ synthese. Het blijven losse lessen over hetzelfde thema. Een interdisciplinaire aanpak houdt in dat er aan de hand van een thema, probleem of vraagstuk verschillende disciplines behandeld worden. Bij een thema kunnen diverse vakken aan de orde komen die gezamenlijk meehelpen aan de oplossing van het vraagstuk. De sterkste vorm van integratie is de transdisciplinaire aanpak. De grenzen tussen de verschillende disciplines zijn dan niet meer duidelijk. Hierbij wordt uitgegaan van levensechte contexten die betekenisvol en relevant zijn. Leerlingen kunnen ook inspraak hebben in de keuze van de thema s. 6
7 Welke voorwaarden zijn er voor succesvol vakoverstijgend onderwijs? Jaarplanning Om vakoverstijgend onderwijs succesvol te laten zijn en meerwaarde te laten hebben moet er aan bepaalde voorwaarden voldaan worden. Zo moet er in de jaarplanning rekening worden gehouden met grote evenementen die dat jaar gehouden worden. Denk aan grote sportevenementen, feestdagen en bijvoorbeeld grote muzikale evenementen. In de jaarplanning worden negen thema s opgenomen, die elk ongeveer vier tot vijf lesweken beslaan. Enthousiasme Enthousiasme is een heel belangrijke voorwaarde voor succesvol vakoverstijgend onderwijs. De inzet van docenten is voor succesvol vakoverstijgend onderwijs onontbeerlijk. Volgens onderzoek van het Interfacultair Instituut voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Studievaardigheden (IVLOS) van de Universiteit Utrecht zijn veel leerkrachten niet bereid veel te investeren in vakoverstijgend onderwijs, omdat ze angstig zijn voor teveel vernieuwingen. (IVLOS, 2009). Door deze terughoudendheid bij sommige leerkrachten is er niet altijd voldoende draagvlak om tot volledig vakoverstijgend onderwijs te komen. Een andere reden voor het tekort aan draagvlak ligt in het feit dat veel leerkrachten opzien tegen de tijd die het kost om de ideeën en thema s uit te werken. Onwetendheid en angst voor nieuwe ideeën kunnen ook bijdragen aan de terughoudendheid van leerkrachten. (Mulder, 2013) Keuze van het thema Een thema zou men kunnen omschrijven als een belangrijk onderwerp dat dicht bij de belevingswereld van kinderen ligt, waar kinderen waardevolle ervaringen mee op kunnen doen als ze eraan werken. Kinderen kunnen alleen maar leerervaringen opdoen die van fundamenteel belang zijn voor hun ontwikkeling, als ze werkelijk betrokken zijn bij het onderwerp. Om die betrokkenheid zo optimaal mogelijk te maken is het van belang te starten bij de ervaringen van de leerlingen, het zogenaamde aansluiten bij de leef - en belevingswereld. Het is echter cruciaal om te beseffen dat aansluiten ook betekent dat er gebruik gemaakt wordt van de natuurlijke nieuwsgierigheid van kinderen, van hun drang de wereld te onderzoeken en daarin een eigen plek te verwerven. Er moet dus zeker niet gestopt worden bij de al aanwezige ervaring en beleving. 7
8 Welke voordelen heeft vakoverstijgend werken op een basisschool? Constructivisme De belangrijkste reden voor scholen om voor vakoverstijgend onderwijs te kiezen is wat het de leerlingen biedt. Volgens het constructivisme moeten de leerlingen een zogenaamd eigenaarschap ontwikkelen ten aan zien van de lesstof. Dit eigenaarschap gaat ervan uit dat iedere leerling nieuwe informatie op zijn eigen manier verwerkt en laat aansluiten bij de aanwezige kennis van een bepaald onderwerp. Dit sluit ook mooi aan bij de zone van naaste ontwikkeling van Vygotsky. Het komt er dus op neer dat iedere leerling zijn kennis op zijn eigen manier uitbreidt. Door de diversiteit aan opdrachten binnen een thema is het voor de leerlingen makkelijker om bestaande kennis uit te breiden. Meervoudige intelligenties Een ander voordeel van vakoverstijgend onderwijs is, dat door de gevarieerdheid van de opdrachten relatief eenvoudig recht kan worden gedaan aan de meervoudige intelligenties zoals Gardner ze omschreven heeft in zijn theorie. Behalve het makkelijker opnemen van informatie door het gebruik van meervoudige intelligenties, wordt het leggen van verbanden tussen de lesstof van de verschillende vakken voor veel leerlingen ook makkelijker. Door het vaak voorkomende coöperatief werken binnen vakoverstijgend onderwijs kunnen de leerlingen hun sociale vaardigheden beter ontwikkelen. Contextgebonden onderwijs Doordat de thema s aansluiten bij de belevingswereld van de kinderen zal de betrokkenheid groot zijn. deze levensechte situaties worden niet gecreëerd, zoals bijvoorbeeld bij het realistisch rekenen, maar zijn noodzakelijk om verder te kunnen gaan met de opdrachten. Het zijn dus geen activiteiten die bedacht zijn om de leerlingen met contextgebonden materialen bezig te laten zijn, maar activiteiten die de leerlingen zelf verzinnen om met het project/ de opdracht verder te kunnen gaan. Deze betrokkenheid wordt verder gestimuleerd door de logische samenhang tussen de activiteiten. De lessen zullen interactief zijn zodat de leerlingen ruimte en verantwoordelijkheid krijgen voor eigen inbreng, ideeën en suggesties. Door de diversiteit aan werkvormen zullen de leerlingen zich niet gaan vervelen en kunnen ze allemaal op eigen niveau aan de opdrachten werken. 8
9 Vooruitstrevend Ook in het onderwijs is stilstand achteruitgang. In de huidige informatiemaatschappij, waar het cruciaal is om te kunnen werken met nieuwe media, zijn vaardigheden als samenwerken, informatie verzamelen, beoordelen en selecteren en het volgen van en reflecteren op de eigen ontwikkeling en het oplossingsgericht werken zeer belangrijke vaardigheden. Door deze vakoverstijgend aan te bieden wordt de betrokkenheid van leerlingen vastgehouden. Leerlingen leren over hun eigen voorkeuren en welke strategieën hen helpen beter te leren. Dit is gebaseerd op het hersenvriendelijk leren en de meervoudige intelligentietheorie van Gardner (IPC, 2008). Hersenvriendelijk leren Vakoverstijgend onderwijs hangt nauw samen met het hersenvriendelijk leren. Een van de kernwaarden van hersenvriendelijk leren is niet voor niets: Hersenvriendelijk leren is verbanden leggen en begrip kweken. Net zoals Vygotsky al beschreef in zijn theorie over de zone van naaste ontwikkeling is het zo dat kinderen dingen beter begrijpen als ze deze in verband brengen met iets dat ze ooit eerder geleerd of gedaan hebben. Dat is ook de reden dat vergelijkingen zo goed werken. Als we vergelijken, leggen de hersenen letterlijk een verband. Door bij vakoverstijgend onderwijs het thema van tevoren bekend te maken zullen kinderen makkelijker The big picture zien. Dit geeft de kinderen overzicht. Dit overzicht maakt het voor de kinderen makkelijker om de nieuwe informatie aan te laten sluiten bij de zone van actuele ontwikkeling (IPC, 2001). Vaardigheden Vakoverstijgend onderwijs biedt nog een groot voordeel voor zowel leerlingen als docenten. Zo zou een goede vakoverstijgende afstemming op het gebied van vaardigheden kunnen leiden tot een tijdsbesparing en een versterkt leereffect. Eén van de struikelblokken die men vaak tegenkomt in de lespraktijk is tijdsgebrek. (Leenders, 2003). Het leereffect wordt versterkt doordat de vaardigheden bij de verschillende vakken aan bod komen. Het is van belang dat de leerkracht de leerlingen duidelijk maakt dat het hier vaardigheden betreft die bij andere vakken aan bod zijn gekomen of nog gaan komen. 9
10 Welke nadelen kan vakoverstijgend onderwijs hebben? Kerndoelen Een van de nadelen volgens de tegenstanders van vakoverstijgend werken is dat de basiskennis en specifieke kennis verloren kan gaan, doordat de nadruk meer op vaardigheden dan vakinhoudelijke kennis komt te liggen. Een andere angst is dat in het streven naar vakoverstijgend werken het ene onderdeel het andere overschaduwd zodat niet alle (kern) doelen evenredig aan bod komen. (Cone, Werner & Cone, 2009) Dit blijkt ook uit het artikel over vakoverstijgend onderwijs van de IVLOS docentenopleiding. Docenten zien als ongewenst gevolg van Vakoverstijgend onderwijs dat basiskennis en specifieke vaardigheden verloren gaan. Als zorgelijke tendens zien zij vaardigheden teveel nadruk krijgen in vergelijking met vakinhoudelijke kennis. (IVLOS, 2008). Feitenkennis Een mogelijk nadeel is dat het lastig kan zijn om zicht te krijgen op wat er geleerd is, feitenkennis en chronologie krijgen volgens tegenstanders minder aandacht. Ook het gevaar voor oppervlakkigheid en enige onzekerheid over de eigen expertise kunnen nadelen zijn vanwege de breedte van het leergebied. 10
11 Welke leerkrachtvaardigheden dient een leerkracht te hebben om vakoverstijgend onderwijs te kunnen bieden? Lesmethoden Lesmethoden zijn lang niet altijd afgestemd op het Vakoverstijgend onderwijs en zullen door de leerkrachten zelf aangepast en bijgesteld moeten worden. Veel lesmateriaal zal door de docenten zelf ontwikkeld moeten worden. Leerkrachten zouden ook eens bij andere collega s kunnen gaan kijken om van elkaar te leren op didactisch en pedagogisch gebied. Er zijn wel methodes gericht op het vakoverstijgend werken zoals IPC, maar daar richt men zich vooral op de zaakvakken en is dus niet allesomvattend. Een andere methode is Alles- in- 1. Bij deze methode komen de projectthema s uit de vakgebieden aardrijkskunde, geschiedenis, techniek, cultuur en natuur. Er wordt aandacht besteed aan taal en lezen, Engels, wereldoriëntatie en alle expressievakken. Ieder jaar worden vijf projecten integraal behandeld en ieder project duurt vijf weken. Afhankelijk van het thema komen alle vakken in samenhang aan bod, met uitzondering van rekenen, handschriftontwikkeling en bewegingsonderwijs. Aanpassing vaardigheden Niet alle leerlingen ontwikkelen zich in hetzelfde tempo en hebben dezelfde mogelijkheden op het cognitieve, sociale, of emotionele vlak. Zij hebben ook verschillende behoeften aan hulp en ondersteuning. De leerkracht zorgt ervoor dat iedere leerling op het juiste moment de gewenste begeleiding en nieuwe impulsen krijgt. Dat betekent dat een leerkracht veel moet observeren en nadenken over wat er gebeurt en met welke activiteiten en materialen de leerling verder geholpen kan worden. De begeleiding die de leerkracht geeft, verschilt daardoor per leerling maar kan worden geclusterd als de behoeftes van de leerlingen elkaar overlappen (Koppen, 2013). Om dit te kunnen realiseren moet een leerkracht zijn werkwijze en vaardigheden daarop richten. Het leren van de leerkracht is net zo belangrijk als het leren van de leerlingen. Zo zullen er minder klassikale instructies zijn en zullen de instructiemomenten meer verdeeld zijn over de dag. De instructie zal veelal gegeven worden op basis van vraag en niet van aanbod, zoals het in het traditionele onderwijs vaak gebeurt. De leraar faciliteert meer dan dat hij doceert. De leerkracht moet ook de ruimte krijgen om zich aan te passen. Hij moet de gelegenheid krijgen een rijke leeromgeving te creëren. Ook moet er tijd ingepland worden om met collega s te overleggen en nascholing te volgen die gericht is op het lesgeven in een geïntegreerd curriculum. Als aan deze 11
12 voorwaarden voldaan wordt, zal het draagvlak binnen het team groter zijn, wat weer een voorwaarde is voor een succesvollere invoering van vakoverstijgend onderwijs. Wat is de rol van de leerkracht binnen een thema? De voorbereiding van de leerkracht wordt binnen het vakoverstijgende onderwijs misschien nog wel belangrijker dan binnen het regulier onderwijs. Uit de volgende stappen blijkt dat de leraar meer faciliteert dan doceert. - De voorbereiding van het thema: het bepalen van specifieke doelen, het maken van een plan van aanpak, inclusief organisatie; - Startmoment en introductie : het bepalen van het startmoment en een, bij de belevingswereld van de leerlingen passende, introductie van het thema: The big picture ; - Leiding en begeleiding: het wekken en voeden van de belangstelling van de leerlingen, plannen, gestelde doelen bewaken, informatie verwerven, ontwikkeling stimuleren en ondersteunen en reflecteren op ervaringen; - De afronding: er zijn verschillende manieren mogelijk om een thema af te ronden, zoals maken van een tentoonstelling, het houden van presentaties of het geven van een voorstelling, het samenstellen van een projectboek, het maken en presenteren van een website of het organiseren van een excursie. Per thema kan besloten worden of andere groepen, scholen of de ouders uitgenodigd worden bij de afsluiting. 12
13 Conclusie In dit onderzoek hebben wij door middel van een literatuurstudie onderzocht wat de voor en nadelen van vakoverstijgend of volledig geïntegreerd onderwijs zouden kunnen zijn. Dit hebben wij gedaan in het kader van de opdracht waarin wij ons ideale onderwijs vorm moesten geven. Naarmate het onderzoek vorderde zijn wij toch tot de conclusie gekomen dat vakoverstijgend onderwijs een aantal absolute voordelen biedt ten opzichte van het curriculumgestuurde onderwijs. Er schuilen ook gevaren in het geven van vakoverstijgende onderwijs, zoals de kans op het verloren gaan van basiskennis en specifieke kennis. Dit denken wij te ondervangen door heel gericht de kerndoelen voor het basisonderwijs te handhaven en op basis hiervan specifieke doelen vast te stellen binnen de thema s. Een ander nadeel zou het gevaar van oppervlakkigheid en de onzekerheid van leerkrachten over hun eigen expertise kunnen zijn. Door leerkrachten goed te sturen en ze de gelegenheid geven bij te scholen, daar waar nodig of gewenst, moet dit nadeel ook prima te ondervangen zijn. Wanneer er om de goede redenen en met een correcte instelling wordt gestart met vakoverschrijdend onderwijs, is er geen reden om aan te nemen dat de vakinhoudelijke kwaliteit achteruit gaat, integendeel. Dit houdt in twee zaken in: projectwerk moet een gezonde verhouding praktisch werk kennis hebben en het opstarten en uitvoeren van een project moet een didactische meerwaarde hebben (BON). Deze nadelen wegen wat ons betreft dan ook niet op tegen de voordelen van vakoverstijgend onderwijs. Het grootste voordeel is de betrokkenheid van de leerlingen die je creëert met vakoverstijgend werken, waardoor leerlingen met meer plezier leren, wat voornamelijk komt door: - de aansluiting bij de belevingswereld van de kinderen; - de mogelijkheden tot eigen initiatief en inbreng van de kinderen; - het werken op eigen niveau en tempo voor ieder kind; - de focus op vaardigheden als samenwerken, het verzamelen, beoordelen en selecteren van informatie en het reflecteren, naast het ontwikkelen van cognitieve vaardigheden. - de grote diversiteit aan werkvormen; - de rijke leeromgeving, die ook nog eens elke maand (met elk thema) verandert, mede door de inbreng van de leerlingen zelf; - de logische samenhang tussen vakken en activiteiten; - de, bij de belevingswereld van de kinderen passende, introductie en afronding van elk thema. 13
14 Een ander voordeel is dat door de veelzijdigheid aan werkvormen, instructievormen en verwerkingsvormen meerdere van de meervoudige intelligenties aan bod komen. Dit sluit op die manier aan bij het hersenvriendelijk leren waarbij het begrip kweken en het leggen van verbanden kernpunten zijn. De nadelen wegen niet op tegen de voordelen, omdat deze goed te ondervangen zijn en de voordelen vele malen groter zijn. Daarmee kunnen wij de, in onze ogen ideale onderwijsvorm VOO, ruimschoots verantwoorden. 14
15 Literatuurlijst Arts, K. & Rijneveld-Ockers, M. (2007). Voorwaarden voor succesvol vakoverstijgend projectonderwijs. Voor het laatst geraadpleegd op via: /artikel%20vakoverstijgend%20projectonderwijs.doc Beter Onderwijs Nederland. (2006). Voor het laatst geraadpleegd op via: Cone, T. Werner, P. Cone, S. (2009) Interdisciplinary Elementary Physical Education. Sheridan books: United States of America. Globe - Vakoverstijgend onderwijs. (2010). Voor het laatst geraadpleegd op via: Hmelo- Silver, C. Problem based learning, what and how do students learn. Voor het laatst geraadpleegd op via: IPC Nederland (2013). Voor het laatst geraadpleegd op via:: en: IVLOS docentenopleiding. (2009). Vakoverstijgend onderwijs, wat werkt, wat niet. Voor het laatst geraadpleegd op via: /vakoverstijgendonderwijs%20artikel%20_%20juli%202008_.pdf 15
16 Klein, J.T. (2006). A platform for a shared discourse of interdisciplinary education. Journal of social science education. Voor het laatst geraadpleegd op via: Konigs, W. & Riedeman, H. (2007). Palet van kleuren. Edux Onderwijs Advies. Voor het laatst geraadpleegd op via: Landelijk expertisecentrum. (2009). Voor het laatst geraadpleegd op via:: Leenders, F. (2003).Invoering van Algemene Vaardigheden. Onderzoek in opdracht van OC&W. 16
Opdracht kernsituaties
Kindvisie Arnoud de Bok Erwin van Koppen Eveline Mulder s1062976 s1062409 s1062650 Opdracht kernsituaties 03-06-2013 Kindvisie In onze kindvisie willen we duidelijk maken hoe wij aan de verschillende facetten
Nadere informatieWelkom bij de ouderavond over Vier Keer Wijzer
Welkom bij de ouderavond over Vier Keer Wijzer Programma 19.30 tot 21.00 uur Waarom hebben we gekozen voor Vier Keer Wijzer? Uitleg en achtergrondinformatie over het onderwijsmodel Interactieve informatie-
Nadere informatieCKV Festival 2012. CKV festival 2012
C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van
Nadere informatieMediawijsheid protocol Basisschool Op t Hof
Mediawijsheid protocol Basisschool Op t Hof Helga Bongers & Kim van Dooijeweert Tricht, 2013 'Mediawijsheid is niet gewoon belangrijk. Het is absoluut cruciaal. Mediawijsheid bepaalt of kinderen een instrument
Nadere informatieEindrapportage Interactieve Leerlijnen. www.dnsleerroutes.net. Auteur(s) : Annemarieke Schepers Versienummer : januari 2010. Kennisnet.
Eindrapportage Interactieve Leerlijnen versie datum 1 / 7 Eindrapportage Interactieve Leerlijnen www.dnsleerroutes.net Auteur(s) : Annemarieke Schepers Versienummer : januari 2010 Kennisnet.nl www.dnsleerroutes.net
Nadere informatieTheoretisch kader De 21st century skills Onderverdeling in cognitieve en conatieve vaardigheden
Theoretisch kader: Zoals ik in mijn probleemanalyse beschrijf ga ik de vaardigheid creativiteit, van de 21st century skills onderzoeken, omdat ik wil weten op welke manier de school invloed kan uitoefenen
Nadere informatieONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK
ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK Iedereen heeft er de mond van vol: Het beste uit de leerling halen Recht doen aan verschillen van leerlingen Naast kennis en vaardigheden, aandacht voor het
Nadere informatieProjectdefinitie. Plan van aanpak
Projectplan DOT2 Projectdefinitie ICT is niet meer weg te denken uit ons onderwijs (Hasselt, 2014). Als (toekomstige) leerkracht is het belangrijk dat je daar op inspeelt en kennis hebt van de laatste
Nadere informatieSerious gaming in het basisonderwijs Adviesnota
2012 Serious gaming in het basisonderwijs Adviesnota Carolien Popken SAB Schoolvereniging Aerdenhout- Bentveld 14-6-2012 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Onderzoek... 4 Voorwoord... 4 Antwoord op de deelvragen
Nadere informatieBekwaamheidseisen leraar primair onderwijs
Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Uit: Besluit van 16 maart 2017 tot wijziging van het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel en het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel BES in verband
Nadere informatieCLIL in het basisonderwijs
Marion Ooijevaar, 3 januari 2019 Introductie Deze whitepaper verschijnt in een serie whitepapers over Engels in het basisonderwijs. De serie bespreekt verschillende onderwerpen die relevant zijn voor leerkrachten
Nadere informatieDe Schoolwerkplaats school van nu
2015 De Schoolwerkplaats school van nu Visie en uitgangspunten Manon van der Linde Ilse Overzier Marjan van Baekel- Kan 1. Waar de Schoolwerkplaats voor staat Missie Wat we willen is dat alle kinderen
Nadere informatieIn het kleuteronderwijs is dat al zo, in leerjaar 3 wordt hierop voortgebouwd. Early childhood education besteedt daar ook aandacht aan.
STAKEHOLDERS CONFERENTIE donderdag 11 augustus 2011 Methodeontwikkeling - 3 (MO-3) Stellingen Eens Weet Oneens 1. Het onderwijs moet aansluiten bij de situatie waar kinderen naar de universiteit gaan.
Nadere informatieWanita Ontwikkelmatrix
Wanita Ontwikkelmatrix Opgesteld door Peter Mensink i.s.m. Alexandra v.d. Hilst Ontwikkelmatrix Wanita P M 03 1 Ontwikkelmatrix Wanita P M 03 2 Authentiek onderwijs Authentiek leren Vakinhouden worden
Nadere informatie2. Waar staat de school voor?
2. Waar staat de school voor? Missie en Visie Het Rondeel gaat uit van de Wet op het Basisonderwijs. Het onderwijs omvat de kerndoelen en vakgebieden die daarin zijn voorgeschreven. Daarnaast zijn ook
Nadere informatieRekeningnummer: BNG, 285001787 Ten name van: Gemeente Delft / Erfgoed Delft Plaats: Delft
Aanvraag ICC-stimuleringsregeling 2012 De school: Naam school: OBS De Eglantier Voorhof Contactpersoon m.b.t dit project: Daniëlle Kunz Adres school: I.B-Bakkerstraat 2, 2624 NX Delft Telefoon: 015-2564208
Nadere informatieHuiswerkbeleid Onderwijsteam 7
Huiswerkbeleid Onderwijsteam 7 Inleiding: Het onderwijs op school is er onder meer op gericht de verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van de leerlingen te vergroten. Ook het maken van huiswerk levert
Nadere informatiekennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer
kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer Domein B1.1 Biologie leren Begripsontwikkeling en jargon Leren van biologische vaardigheden Verschillen
Nadere informatieAgenda onderwijsavond middenbouw
Agenda onderwijsavond middenbouw Kerndoelen PO Wat komt er aan bod in groep 3-4-5 Leren lezen nader bekeken Onderwijsinhoud op de Bron Leren in de echte wereld Kerndoelen PO: Wat moeten kinderen kennen
Nadere informatieSWINXS BESCHRIJVING. Wat is het? Voor wie is het? Hoe werkt het?
BESCHRIJVING SWINXS Wat is het? De Swinxs is een game console die zowel binnen- als buiten gebruikt kan worden voor actieve spellen. De Swinxs stuurt het spel aan met behulp van spraak. De console praat,
Nadere informatieA. Persoonlijke gegevens
Windesheim, Gesprek op afstand Zelfevalutie/feedbackformulier Beste (aankomende) student, Hartelijk dank voor het invullen en versturen van het Intakeformulier Afstandsleren School of Education. Per e-mail
Nadere informatieSamenwerking. Betrokkenheid
De Missie Het Spectrum is een openbare school met een onderwijsaanbod van hoge kwaliteit. We bieden het kind betekenisvol onderwijs in een veilige omgeving. In een samenwerking tussen kind, ouders en school
Nadere informatieFIT-traject onderwijsvernieuwing met ICT en sociale media. draagvlak inspiratie motivatie vernieuwing 21st century skills borging
FIT-traject onderwijsvernieuwing met ICT en sociale media draagvlak inspiratie motivatie vernieuwing 21st century skills borging Via het Klavertje 4 Model zet u sociale media en ICT breed in Didactische
Nadere informatieWaarom Wetenschap en Techniek W&T2015
Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 In het leven van alle dag speelt Wetenschap en Techniek (W&T) een grote rol. We staan er vaak maar weinig bij stil, maar zonder de vele uitvindingen in de wereld van
Nadere informatieOnderwijsvernieuwing. We doen er allemaal aan mee.
Onderwijsvernieuwing We doen er allemaal aan mee. Maar. Welke kant willen we op? Wat speelt er in mijn team? Wil iedereen mee? Waar liggen de interesses? Waar zit de expertise? WAARIN GA IK INVESTEREN?
Nadere informatieUitgangspunten van de Koningin Julianaschool
Uitgangspunten van de Koningin Julianaschool Christelijke identiteit De Koningin Julianaschool is een open christelijke basisschool. Dat wil zeggen: iedereen is welkom. Daarbij is acceptatie van en respect
Nadere informatiebeheerst de volgende vaardigheden, kan deze onderwijzen en vaardigheden
Checklist vakdidactisch Kennisbasis Biologie Voor het begin van de 3 e jaars stage vullen de studenten deze checklist in. De studenten formuleren leerdoelen die aansluiten op de uitkomst van deze list.
Nadere informatieStudiewijzer sectorwerkstuk 10 Havo/Mavo 2012-2013 Docenten: Arnoud Boerma (a.boerma@svszeist.nl) Laatste inhoudelijke aanpassingen: 9 november 2012
Studiewijzer sectorwerkstuk 10 Havo/Mavo 2012-2013 Docenten: Arnoud Boerma (a.boerma@svszeist.nl) Laatste inhoudelijke aanpassingen: 9 november 2012 In de Vrije School proberen we om het leren niet een
Nadere informatieWerkdocument Checklist positieve factoren in een Transfer-/Trajectklas
Werkdocument Checklist positieve factoren in een Transfer-/Trajectklas Doel Dit werkdocument is bedoeld voor scholen in het voorgezet onderwijs die een initiatief voor passend onderwijs aan het opzetten
Nadere informatieUitdagen zorgt voor leren! Hoe je interactie voor taal- en denkontwikkeling kunt realiseren in alle vakken
Ronde 8 Anne-Christien Tammes & Sjouke Sytema Marnix Academie, Utrecht Contact: a.tammes@hsmarnix.nl s.sytema@hsmarnix.nl Uitdagen zorgt voor leren! Hoe je interactie voor taal- en denkontwikkeling kunt
Nadere informatieHet flexibel inzetten van de taalmethode heeft te maken met de functie van taal.
Taal: vakspecifieke toelichting en tips Taalverwerving en -onderwijs verlopen als het ware in cirkels: het gaat vaak om dezelfde inhouden, maar de complexiteit en de mate van beheersing nemen toe. Anders
Nadere informatieAgenda onderwijsavond bovenbouw
Agenda onderwijsavond bovenbouw Kerndoelen PO Referentieniveaus Onderwijsinhoud op de Bron Wat komt er aan bod in groep 6-7-8 Leren in de echte wereld Kerndoelen PO: Wat moeten kinderen kennen en kunnen
Nadere informatieLesvoorbereidingsmodel
Gegevens student Gegevens basisschool Naam Naam Groep Voltijd Deeltijd Dagavond Plaats Studiejaar/periode Sem 1 Sem 2 Soort onderwijs Regulier Montessori Dalton OGO Studentnummer Stagementor(en) Email
Nadere informatieLocatie Buitenbaan Je doet ertoe!
JENAPLAN Locatie Buitenbaan Je doet ertoe! BUITENGEWOON JENA een andere, succesvolle aanpak In Heerenveen kunnen leerlingen sinds 1997 in de onderbouw van Jenaplan-onderwijs volgen in heterogene klassen:
Nadere informatieBeoordelingsformulier Verslag Vakprofilering Geschiedenis Code: OTR3-PRWT1-15 EC: 5
Beoordelingsformulier 3.1.2 Verslag Vakprofilering Geschiedenis 2015-2016 Code: OTR3-PRWT1-15 EC: 5 Studentnaam: Klas: Beoordelaar Studentnummer: Datum: KERN- EN DEELTAKEN DIE HOREN BIJ DEZE TOETS: 2.1,
Nadere informatieHoofdvraag 2. Inhoudsopgave
Hoofdvraag 2 Inhoudsopgave 2.2 Hoofdvraag 2 2.2.1 Digitalisering Nieuwe media Mediawijsheid 2.2.2 Media voor volwassenen? Media op de basisschool 2.2.3 Leerkrachten moeten ook leren Vaardigheden 2.2.4
Nadere informatieNieuwsbrief. Interactieve werkvormen in de klaspraktijk. Onderzoeksresultaten en tips voor de praktijk
Interactieve werkvormen in de klaspraktijk Onderzoeksresultaten en tips voor de praktijk Lia Blaton, medewerker Onderzoek naar onderwijspraktijk In het kader van de opdracht van het Steunpunt Gelijke Onderwijskansen
Nadere informatieOnderwijs van deze tijd,
12 mei 2016 Beste ouder(s) / verzorger(s), Zoals u allen bekend is er afgelopen maandag een ouderinformatieavond geweest. Op die avond hebben wij de aanwezige ouders geïnformeerd over de volgende stap
Nadere informatieKNAG dag Andreas Boonstra
KNAG dag 2018 Andreas Boonstra 1 Beeldvorming Foto van Pixabay 2 Is er sprake van een kloof? Foto van Pixabay 3 Kennis en vaardigheden?? Is het en/of OF en/en? 4 Eerste jaar Aardrijkskunde op de Katholieke
Nadere informatie1. Ik zorg voor een inspirerende leeromgeving waarin de leerlingen zelfstandig leren
Stellingen visie 1. Ik zorg voor een inspirerende leeromgeving waarin de leerlingen zelfstandig leren 2. Ik heb voldoende vertrouwen in mijn leerlingen om ze op afstand te coachen en begeleiden 3. Ik houd
Nadere informatieHet onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek mei 2013
Bijlage 7: Het onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek mei 2013 Visie opleidingen Pedagogiek Hogeschool van Amsterdam Wij dragen als gemeenschap en daarom ieder van ons als individu, gezamenlijk
Nadere informatieGRO TE REIS. Het leven is één WAAR DE SCHOOL VOOR STAAT 2
Schoolbrochure GRO TE REIS Het leven is één WAAR DE SCHOOL VOOR STAAT 2 het onderwijsaanbod 8 typisch Daltonschool 14 WAAR DE SCHOOL VOOR STAAT Onze kernwaarden 1 3 4 5 6 7 2 3 Leren leven, leren leren
Nadere informatieIPC informatie-avond voor ouders IPC -Nederland
great learning, great teaching, great fun! IPC informatie-avond voor ouders IPC -Nederland Programma Introductie en uitgangspunten Welke mogelijkheden geeft het IPC voor kinderen, leerkrachten en ouders
Nadere informatieinfobrochure methodeonderwijs De Lotus
infobrochure methodeonderwijs De Lotus Mosselerlaan 62 3600 GENK 089 35 16 21 directie.middenschool@gocampusgenk.be Inhoudsopgave Inleiding Zelfgestuurd leren Kernteam Kringgesprek Coöperatieve werkvormen
Nadere informatieEEN SCHOOL MET TALENTUITDAGEND ONDERWIJS
EEN SCHOOL MET TALENTUITDAGEND ONDERWIJS Een school met talentuitdagend onderwijs Een basisschool kiezen is moeilijk. Er is zoveel om op te letten. Is de school wat zij lijkt? Van buiten kan een schoolgebouw
Nadere informatieChristelijke Hogeschool Ede
Online Rapport Christelijke Hogeschool Ede Transfer Sociale Studies Standaard Rapport HBOspiegel.nl 6-2-2017 Dit rapport is automatisch gegenereerd: 6-2-2017 14:12:09 DigiDoc Web Hosting Analyse: Analyse:
Nadere informatieDe specifieke lerarenopleiding
geëngageerd onderzoekend communicatief talent ontwikkelend vakdeskundig leerling gericht samenwerkend De specifieke lerarenopleiding dynamisch leergierig master Jij bent... inspirerend creatief toekomstgericht
Nadere informatieSita (VWO2) Aaron Sams. Natuurkunde en Flipping the Classroom
Natuurkunde en Flipping the Classroom De lespraktijk van een natuurwetenschappelijk vak zoals natuurkunde bestaat gewoonlijk uit klassikale instructie, practicum en het verwerken van opdrachten. In de
Nadere informatieOp weg naar betekenisvol onderwijs en onderzoekend en actief leren.
Basisschool De Buitenburcht Op weg naar betekenisvol onderwijs en onderzoekend en actief leren. Dit is de beknopte versie van het schoolplan 2015-2019 van PCB de Buitenburcht in Almere. In het schoolplan
Nadere informatieAchtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt:
Achtergrond Basisschool De Regenboog staat in de wijk Zuid-west in Boekel en valt onder het bestuur van Zicht PO. Evenals de andere scholen onder dit bestuur gaan wij de komende periode vorm geven aan
Nadere informatieBasisschool de Drijfveer
Basisschool de Drijfveer Schooljaarverslag 2017-2018 De volgende items willen we in het verslag verder toelichten Een goed pedagogisch klimaat (5) Kinderen vinden het fijn op school, accepteren en respecteren
Nadere informatieSorry, naar huis past vandaag niet meer op het rooster!
Sorry, naar huis past vandaag niet meer op het rooster! Leerkrachten herkennen het allemaal, de hoge werkdruk en een te vol onderwijsprogramma, waar eigenlijk nog heel veel meer in moet. Toch willen ze
Nadere informatieHet creatief vermogen vergroten
Projectmatig werken binnen wereldoriëntatie Het creatief vermogen vergroten In mijn klas zie ik leerlingen die mee willen gaan met hun tijd. Ze vinden het belangrijk om mee te denken over maatschappelijke
Nadere informatieStrategisch beleidsplan Stichting Promes 2015-2018
Strategisch beleidsplan Stichting Promes 2015-2018 Voorwoord. De planperiode van 2011-2014 ligt bijna achter ons en geeft ons reden tot nadenken over de doelen voor de komende vier jaar. Als we terugdenken
Nadere informatiewie is die academische pabo-student?
wie is die academische pabo-student? VELON-conferentie, 14 maart 2011 Stella van der Wal-Maris leerpatroon en leeromgeving promotor: Douwe Beijaard, ESoE / Tue co-promotor: Jeannette Geldens, Kempel Onderzoekscentrum
Nadere informatieDocenten die hun onderwijs meer willen afstemmen op de individuele verschillen tussen leerlingen en hun leeropbrengst willen vergroten.
1. Differentiëren Onderzoeken welke manieren en mogelijkheden er zijn om te differentiëren en praktische handvatten bieden om hiermee aan de slag te gaan. Vervolgens deze kennis toepassen in de praktijk
Nadere informatieMethodes rekenen en taal zijn de leidraad en onderwijs doelgericht* en waar mogelijk vakoverstijgend of in een rijke context.
Curriculum Analyse Deel A Visie Curriculumaspecten â Basisschool de Borne maakt onderwijs tot beleving en begeleidt leerlingen om op een betekenisvolle manier te onderzoeken en te ontdekken Intended (beoogt,
Nadere informatieBoekwerk. Voorstel voor een project omschrijving. 1.1 Doelstelling
Boekwerk Voorstel voor een project omschrijving 1.1 Doelstelling Het doel van het te ontwikkelen lespakket Boekwerk is leerlingen op een nieuwe manier bezig te laten zijn met taal, boeken en vakinhoud.
Nadere informatiePOP Martin van der Kevie
Naam student: Martin van der Kevie Studentnr.: s1030766 Studiefase: leerjaar 1 Datum: 18 okt 2009 Interpersoonlijk competent Overzicht wat leerlingen bezig houdt dit kun je gebruiken tijdens de les. Verder
Nadere informatieDans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015
Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015 Inleiding 2 INLEIDING DANS Leerlingen in het basisonderwijs dansen graag. Het sluit aan bij hun natuurlijke creativiteit, fantasie en bewegingsdrang.
Nadere informatieHuiswerkbeleid Onderwijsteam 7
Huiswerkbeleid Onderwijsteam 7 Inleiding: Het onderwijs op school is er onder meer op gericht de verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van de leerlingen te vergroten. Ook het maken van huiswerk levert
Nadere informatieECTS-fiche. 1. Identificatie. Opleiding Didactische Competentie algemeen. Lestijden 80 Studiepunten 6 Ingeschatte totale
ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding SLO Module Didactische Competentie algemeen Code E1 DCa Lestijden 80 Studiepunten 6 Ingeschatte totale 150 studiebelasting (in uren) 1 Mogelijkheid tot JA aanvragen
Nadere informatieInterpersoonlijk competent
Inhoudsopgave Inhoudsopgave...0 Inleiding...1 Interpersoonlijk competent...2 Pedagogisch competent...3 Vakinhoudelijk & didactisch competent...4 Organisatorisch competent...5 Competent in samenwerken met
Nadere informatieReflection paper. Door: Daniëlle Beukman Klas: Havt3b Minor: ICT2 Docent: Sacha van de Griendt
Reflection paper Door: Daniëlle Beukman 488097 Klas: Havt3b Minor: ICT2 Docent: Sacha van de Griendt Inhoudsopgave Wat ik heb geleerd... 3 Flipping the classroom... 3 Strategie van Suchman... 3 Lipdub...
Nadere informatieOntwikkelingsgericht onderwijs
Ontwikkelingsgericht onderwijs Leren op de John F. Kennedyschool De basisschool van onze zoon, de John F. Kennedyschool te Zutphen, is dit schooljaar begonnen met een nieuwe manier van werken. Ze zijn
Nadere informatieWees koppig ten aanzien van je doelen en flexibel ten aanzien van je werkwijzen
Een puntje vooraf.. Na de presentatie over wereldoriëntatie en na de presentatie over de nieuwe organisatie is er de gelegenheid tot het stellen van vragen. Wees koppig ten aanzien van je doelen en flexibel
Nadere informatieVakoverstijgend onderwijs Wat werkt, wat werkt niet
Vakoverstijgend onderwijs Wat werkt, wat werkt niet Onderwijs is voortdurend in ontwikkeling. Zo heeft men het idee verlaten dat een school slechts een instituut is waar feitenkennis opgedaan moet worden
Nadere informatieFOTO'S: VINCENT VAN DEN HOOGEN. Van visievorming tot invoering. Rekenmethode kiezen en implementeren
FOTO'S: VINCENT VAN DEN HOOGEN Van visievorming tot invoering Rekenmethode kiezen en implementeren 6 SPECIAL REKENEN Wist je dat het moment waarop je het eerste boek pakt uit een zichtzending van een nieuwe
Nadere informatieWerken aan 21 e eeuwse vaardigheden met NPDL
Werken aan 21 e eeuwse vaardigheden met NPDL Door: Fréderieke van Eersel (Eigenaar Eduet www.eduet.nl /adviseur eigentijds onderwijs) Op veel onderwijssites en in veel beleidsstukken kom je de term 21st
Nadere informatieResultaten ouder-tevredenheids-enqûete 2012. Schoolgebouw. Communicatie. Ik ben tevreden over de bereikbaarheid van de school.
Ik ben tevreden over de bereikbaarheid van de school. De school heeft het reizen tussen verschillende vestigingen goed geregeld. Schoolgebouw helemaal oneens oneens eens helemaal eens geen mening De school
Nadere informatieSWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding
SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding Inleiding Het LEOZ (Landelijk Expertisecentrum Onderwijs en Zorg) is een samenwerkingsproject van: Fontys Hogescholen, Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg,
Nadere informatieCultuurbeleidsplan 2015-2019
CBS Maranatha Hoogklei 7, 9671 GC Winschoten Cultuurbeleidsplan 2015-2019 1. Inleiding Dit is het cultuureducatieplan van de CBS Maranatha in Winschoten. Een plan dat is opgesteld om een bijdrage te leveren
Nadere informatieVisie basisschool De Grasspriet
Visie basisschool De Grasspriet Kernwaarden? Welbevinden en relatie Ontwikkelen van talenten Zelfstandigheid autonomie Uitdagingen Samen leren en werken Betrokkenheid Welbevinden en relatie Ik ben uniek
Nadere informatieVisiestuk. Waarden. De waarden die ik belangrijk vind op een basisschool zijn:
Visiestuk Deze foto past bij mij omdat ik altijd voor het hoogst haalbare wil gaan. Ook al kost dit veel moeite en is het eigenlijk onmogelijk. Ik heb doorzettingsvermogen, dat heb je ook nodig bij het
Nadere informatieBelangrijk BO naar VO. Leerlingvolgsysteem. Leerling-kenmerken. november april
Belangrijk BO naar VO Leerlingvolgsysteem Leerling-kenmerken november april leerstof groep 8 voorbereiding op de verwijzing VO CITO toetsen M8 LOVS VO informatieavond in oktober/november 2 verwijzingsgesprekken
Nadere informatieInformatieavond voor ouders. International Primary Curriculum
Informatieavond voor ouders International Primary Curriculum Doel Ik weet wat de belangrijkste uitgangspunten van het IPC zijn Ik weet hoe mijn kind het IPC in de praktijk beleeft Ik weet hoe ik als ouder
Nadere informatieWELKOM OP HET GROENE LYCEUM!
De andere route naar het hbo! WELKOM OP HET GROENE LYCEUM! Binnenkort ga jij naar het voortgezet onderwijs. Een grote stap! Kun je goed leren, maar ben je ook praktisch ingesteld? Dan past het Groene Lyceum
Nadere informatieInvoering van gepersonaliseerd leren
Invoering van gepersonaliseerd leren Invoering van gepersonaliseerd leren Dit whitepaper gaat over gepersonaliseerd leren en wat de aandachtspunten zijn bij de invoering ervan op school. In een ander whitepaper
Nadere informatieInhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89
Inhoud Inleiding 9 1 Zelfsturend leren 13 1.1 Zelfsturing 13 1.2 Leren 16 1.3 Leeractiviteiten 19 1.4 Sturingsactiviteiten 22 1.5 Aspecten van zelfsturing 25 1.6 Leerproces vastleggen 30 2 Oriëntatie op
Nadere informatieSamen de Wereld Kleuren. Pedagogische visie
Samen de Wereld Kleuren Pedagogische visie 2 SWK-Kinderopvang Samen de Wereld Kleuren Samen de Wereld Kleuren SWK-Kinderopvang: Samen de Wereld Kleuren Onze kinderopvangorganisaties hebben aandacht voor
Nadere informatieUniversiteit. Brochure. Opleidingsinstituut Dageraad
Brochure Opleidingsinstituut Dageraad Universiteit Informatie Je zult je wel afvragen wie zoiets bedenkt en wie zo iets op de kaart wil zetten. Ik kan daar kort en krachtig over zijn: kijk op www.ruudvanlent.nl
Nadere informatieGraaf Huyn College FOCUST op jouw PASSIE
Graaf Huyn College FOCUST op jouw PASSIE Het Graaf Huyn College biedt de leerlingen bij aanmelding voor de brugklas ruime keuzemogelijkheden uit diverse onderwijssoorten. Vanaf het schooljaar 2019-2020
Nadere informatieVereniging van leraren in de Economisch/maatschappelijke vakken
Vereniging van leraren in de Economisch/maatschappelijke vakken Schelluinen, 5 juli 2018 Feedback vanuit Vecon voor het ontwikkelteam M&M Geacht ontwikkelteam M&M, Hierbij een reactie van de Vecon. Inleiding
Nadere informatieErwin Mantingh (UU) & Theo Witte (RUG)
1948 1984 # Literatuur onderwijs 2015 2032 Erwin Mantingh (UU) & Theo Witte (RUG) #Literatuuronderwijs2032 Doelen en opzet workshop Vakdidactisch Meesterschap - Nederlandse ltk: Symposium in Ravenstein
Nadere informatieDe didactiek van Onderzoekend en ontwerpend leren
De didactiek van Onderzoekend en ontwerpend leren De leeromgeving Interactief onderzoeken.nl gaat uit van de didactiek onderzoekend en ontwerpend leren (OOL). Deze didactische aanpak is uitgewerkt en verspreid
Nadere informatieUITWERKING KOERS BEST ONDERWIJS
0 6 UITWERKING KOERS BEST ONDERWIJS Krijgt het kind wat het nodig heeft? leerkracht Koester de nieuwsgierigheid van het kind, geef het kind regie en plan samen de leerdoelen. Koers Best Onderwijs 2016-2020
Nadere informatieDeelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek
Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek In deze deelopdracht ga je het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek onderzoeken. Geerts en van Kralingen (2011) definiëren onderwijsconcept
Nadere informatieeen korte introductie
een korte introductie Uitgeverij Bontekoe Zijpendaalseweg 91 6814 CG Arnhem 026 751 8901 info@uitgeverijbontekoe.nl Uitgebreide informatie vindt u op: www.uitgeverijbontekoe.nl Interveniërende methodiek
Nadere informatieVragen voor reflectie en discussie
Ik ben ook een mens. Opvoeding en onderwijs aan de hand van Korczak, Dewey en Arendt Auteur: Joop Berding. Een uitgave van Uitgeverij Phronese, Culemborg, 2016. Vragen voor reflectie en discussie Vragen
Nadere informatieUitwerkingen van Brainpower sessies
Hieronder zijn de resultaten van de Brainpower ingeklonken weergegeven. We zijn zo dicht mogelijk gebleven bij de geschreven teksten, maar hebben de tweedeling leraar/directeur weggelaten. Het is voor
Nadere informatieWiskunde en informatica: innovatie en consolidatie Over vragen in het wiskunde- en informaticaonderwijs
Tijdschrift voor Didactiek der β-wetenschappen 22 (2005) nr. 1 & 2 53 Oratie, uitgesproken op 11 maart 2005, bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar Professionalisering in het bijzonder in het onderwijs
Nadere informatieHandleiding Nascholing Digitale Toets Omgeving voor Nascholingsleiders FaSMEd
FaSMEd Prestaties verhogen door formatief toetsen in het reken-wiskundeonderwijs en onderwijs in de natuurwetenschappen Marja van den Heuvel-Panhuizen, Mieke Abels, & Ilona Friso-van den Bos Freudenthal
Nadere informatieBeoordelingsformulier (Les) Voorbereiding Naam student: Krijn Cornelisse. Datum:
A Beoordelingsformulier (Les) Voorbereiding Naam student: Krijn Cornelisse Naam docent: F.Kok Datum: 5-12-2013 Het Lesplan; de student; Omschrijving Bereidt zich voor op de lessen en zorgt ervoor dat alle
Nadere informatieAchtergrond:uitgangspunt 11/20/2012. ENW-project Professionaliseringspakket voor ELO s in het secundair onderwijs
1 ENW-project Professionaliseringspakket voor ELO s in het secundair onderwijs Prof. dr. T. Schellens Leen Casier Veerle Lagaert Prof. dr. B. De Wever Prof. dr. M. Valcke 2 ENW-project Professionaliseringspakket
Nadere informatieECTS-fiche. Opleiding Didactische Competentie algemeen
ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding SLO Module Didactische Competentie algemeen Code E1 DCa Lestijden 60 Studiepunten 4 Ingeschatte totale 100 studiebelasting (in uren) 1 Mogelijkheid tot JA aanvragen
Nadere informatieRegionaal verslag. Landelijk debat Ons Onderwijs Den Haag, 28 mei 2015
Regionaal verslag Landelijk debat Ons Onderwijs 2032 Den Haag, 28 mei 2015 1. Een korte impressie van de dialoog De debatavond in Den Haag bij het HCO is bezocht door circa 35 deelnemers. Van de aanwezige
Nadere informatieHUISWERKBELEID. Inhoudsopgave... 1. Inleiding... 2. Het doel van dit huiswerkbeleid... 2. Voorwaarden huiswerkbeleid... 2
HUISWERKBELEID Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Het doel van dit huiswerkbeleid... 2 Voorwaarden huiswerkbeleid... 2 Doelstellingen huiswerk... 3 Opbouw van het huiswerk... 3 Incidenteel huiswerk... 6
Nadere informatieDoeltaal is voertaal. Engels geven in het Engels. Whitepaper. Doeltaal is voertaal Marion Ooijevaar, 30 januari Introductie
Engels geven in het Engels Introductie Deze whitepaper verschijnt in een serie whitepapers over Engels in het basisonderwijs. De serie bespreekt verschillende onderwerpen die relevant zijn voor leerkrachten
Nadere informatieKleine Ezel. Handleiding voor de bibliotheek Groep 1-2
Kleine Ezel Handleiding voor de bibliotheek Groep 1-2 Colofon Cubiss Tilburg, 2009 Samenstelling: Marion Bolte, Cubiss J:\klantenservice\Rode Draad\handleiding bibliothecaris\kleine Ezel groep 1-2 bibl.290609
Nadere informatieFaalangst en rekenen. Agenda. 22 februari 2012 13.30 16.00 uur. Berber Klein b.klein@vu.nl
Faalangst en rekenen 22 februari 2012 13.30 16.00 uur Berber Klein b.klein@vu.nl Agenda 1. Introductie 2. Wat is faalangst 3. (faal) angst bij rekenen 4. Oorzaken van angst bij rekenen 5. Gevolgen van
Nadere informatie