Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Vrouwenhulpverlening Nr. 4 BRIEF VAN DE MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN CULTUUR Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Rijswijk, 14januari 1992 Tijdens het op 23 oktober jl. (22 182, nr. 3) gevoerde Mondeling Overleg in de gezamenlijke Commissies van Volksgezondheid en Welzijn en Cultuur over de Vervolgbrief Vrouwenhulpverlening is een aantal vragen onbeantwoord gebleven. Ik heb u toegezegd deze vragen schriftelijk te zullen beantwoorden. Bij mijn brief van 13 december is per abuis slechts een gedeelte van de antwoorden meegestuurd. Mede namens de Staatssecretaris bied ik u de volledige set antwoorden aan. De Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, H. d'ancona F ISSN Sdu Uitgevenj Plantünstraat -,_., s -Gravenhagei992

2 Mevrouw Kamp (VVD) heeft de vraag gesteld waarom met een vervolgbrief en niet met een beleidsnota is gekomen. Dit heeft te maken met het feit dat oorspronkelijk het voornemen was om naar aanleiding van de concept Voortgangsrapportage Vrouwenhulp verlening , u toegezonden op 7 oktober 1988, met u van gedachten te wisselen. Zoals bekend heeft de staatssecretaris tijdens de begrotingsbehandeling 1990 toegezegd met een actualisering van deze Voortgangsrapportage te komen alvorens een gesprek over het beleid vrouwenhulpverlening te voeren. Op grond hiervan kon volstaan worden met een brief. Verschillende spreeksters hebben vragen gesteld over de continuïteit met betrekking tot de financiering van vrouwenhulpverlening. Ik heb gesteld dat aandacht voor specifieke vraagstukken ingebed wordt in de reguliere hulpverlening. Dit geldt ook voor vrouwenhulpverlening. Vanuit WVC zal dit zoveel mogelijk bevorderd worden. Daarnaast heb ik toegezegd dat het huidige subsidiebudget in ieder geval gedurende deze regeerperiode gehandhaafd zal blijven. Voor wat betreft de vraag van mevrouw Kamp over de beleidsonderdelen die prioriteit zullen krijgen kan ik aangeven dat in de eerste plaats is voorzien in een invulling van vrouwenhulpverlening op het gebied van de intra-murale psychiatrie. Ik denk daarbij aan het aansluiten bij een inventarisatie die door de Nationale Ziekenhuisraad is uitgevoerd onder Algemene Psychiatrische Ziekenhuizen. In de tweede plaats acht ik gericht onderzoek naar de medische consumptie van vrouwen en de effecten van hulpverlening aan vrouwen, zowel vanuit algemene als specifieke kaders noodzakelijk. Ik streef ernaar ook dit onderdeel zo spoedig mogelijk nader in te vullen. Daarmee samenhangend zal in overleg met het veld een goede landelijke registratie van de kwalitatieve hulpvraag van vrouwen en het hulpverle ningsaanbod voor vrouwen worden opgezet. In de derde plaats wordt het beleid oudere vrouwen en vrouwenhulp verlening op dit moment nader uitgewerkt. Het centrum voor vrouwenge zondheidszorg Aletta ontwikkelt hiertoe een Plan van Aanpak dat als basis voor dit beleid zal dienen. Het is nadrukkelijk de bedoeling dat de hulpverlening aan oudere vrouwen vanuit de visie van vrouwenhulpver lening verder ontwikkeld en versterkt wordt. De ouderenorganisaties worden hierbij nauw betrokken. Mevrouw Mulder (CDA) vroeg zich af of er niet extra aandacht voor de ontwikkeling van de somatische zorg vanuit vrouwenhulpverleningsvisie zou moeten komen. De somatische invalshoek wordt door het centrum voor vrouwengezondheidszorg Aletta op onderdelen nader ingevuld. De verdere ontwikkeling van de somatische zorg zal binnen de beschikbare financiële middelen voor vrouwenhulpverlening zoveel mogelijk worden bevorderd. Zowel mevrouw Kamp als mevrouw Mulder informeerden naar de plaats en de subsidiering van het Landelijk Platform voor Vrouwenzelf hulporganisaties (LPVZ) Het Platform wordt niet gezien als een functie die door het Landelijk Ondersteuningscentrum Vrouwenhulpverlening (sinds kort genaamd METIS, Bureau voor Vrouwenhulpverlening) zou moeten worden vervuld. Het Platform is opgericht door de zelfhulporganisaties en heeft een functie op het gebied van de belangenbehartiging, de organisatorische ondersteuning en bundeling van vergelijkbare activiteiten van de diverse zelfhulpgroepen.

3 Mevrouw Mulder vroeg zich af of het de bedoeling is dat ook vrouwen therapiecentra en vrouwengezondheidscentra ondersteund worden. Zoals in de Nota Vrouwenhulpverlening is aangegeven worden de vrouwentherapie en ontwikkelingscentra financieel ondersteund vanuit WVC. Deze subsidiëring zal in 1992 worden voortgezet. In 1992 zullen tevens de gezamenlijke vrouwengezondheidscentra een klein subsidie ontvangen. Zowel mevrouw Mulder als mevrouw Schimmel (D66) informeerden naar de deskundigheidsbevordering van mannelijke hulpverleners. Bij de door WVC gesubsidieerde Stichting Ondersteuning Mannenwerk (SOMAN) was reeds deskundigheid op dit terrein ontwikkeld. De Stichting Leergangen Vrouwenhulpverlening en andere projecten vrouwenhulpverlening maakten hier de afgelopen jaren intensief gebruik van. De Stichting Leergangen en SOMAN werken nauw samen en zijn sinds kort ook in één pand gehuisvest. Laatstgenoemde organisatie wordt gesubsidieerd uit het voor vrouwenhulpverlening beschikbare budget, omdat SOMAN zich richt op de deskundigheidsbevordering van mannelijke hulpverleners op het gebied van vrouwenhulpverlening. Daarnaast vervult SOMAN ook taken op het terrein van de hulpverlening aan mannelijke slachtoffers van seksueel geweld en de preventie van seksueel geweld Mevrouw Kamp informeerde naar wat er wordt verstaan onder een erkend opleidingscertificaat vrouwenhulpverlening. Zoals in de vervolgbrief is aangegeven is bij de taakuitoefening door de Stichting Leergangen Vrouwenhulpverlening aan de orde hoe een dergelijk certificaat ontwikkeld kan worden. Naar aanleiding van deze praktische ervarmgen en het advies van de Adviesgroep Vrouwenhulpverlening over ervaringsdeskundigheid zal ik in overleg met relevante organisaties uit het brede veld van beroepsoplei dingen en kwaliteitstoetsing nagaan hoe een erkend opleidingscertificaat tot stand kan worden gebracht. Mevrouw Mulder informeerde naar de brief van de staatssecretaris over de integratie van seksueel geweld projecten in de reguliere vrouwenhulpverlening. Spreekster doelt op de toezegging tijdens de UCV van de Vaste Commissie voor het Emancipatiebeleid, d.d. 11 maart 1991, u te infor meren over het ondersteuningsbeleid seksueel geweld. Een brief hierover d.d. 5 december 1991, kenmerk PEP/ZC , heeft u inmiddels bereikt. Naar aanleiding van vragen over afstemming van de taken van het Bureau Vrouwenhulpverlening METIS en andere vrouwenhulpverlenings organisaties en het NIZW kan ik meedelen dat in de loop van 1991 een afbakening van uit te voeren taken is gemaakt en de organisatorische invulling van dit bureau nader vorm heeft gekregen. Daarbij is zorgvuldig bekeken welke taken wél en welke niet bij een dergelijk landelijk bureau thuis horen en voor welke onderdelen nadere afstemming met andere organisaties noodzakelijk is. Mevrouw Ruigrok (PvdA) vroeg zich af waarom voor wat betreft de taken van de stichting Eetverslaving de aanbevelingen van de Genees kundige Hoofdinspectie voor de Geestelijke Volksgezondheid niet zijn overgenomen. Binnen de door mij voorgestane stroomlijning in taken van de diverse

4 landelijke organisaties voor vrouwenhulpverlening waren de aanbeve lingen van de GHIGV rond het opzetten van een afzonderlijk centrum voor Eetverslaving niet passend. Tijdens het mondeling overleg is aangegeven dat beëindiging van het subsidie in nauw overleg en overeenstemming met de betrokken stichting heeft plaatsgevonden. De taken van de voormalige stichting Eetverslaving zijn bij andere organisaties of projecten (met name de stichting METIS en Leergangen Vrouwenhulpverlening) ondergebracht. Daarmee is voorzien in elementen genoemd in het advies van de GHIGV. Voor wat betreft de invulling van taken op het gebied van de zelfhulp verwacht ik dat op korte termijn hieraan invulling gegeven wordt door de Stichting Anorexia Nervosa. Daarbij gaat het zowel om een verbreding van de doelstelling van deze stichting als om het realiseren van een infor matiepunt en de mogelijkheid van doorverwijzing van vrouwen naar regionale zelfhulpgroepen. Gesuggereerd wordt taken op het gebied van eetverslaving onder te brengen bij de directie die zich met alcohol, drugs en tabaksbeleid bezig houdt. Ik vind niet dat eetverslavingsproblematiek bij dit beleidsterrein thuis zou horen. Het gaat bij eetverslaving vaak om sociaal-emotionele problemen, verband houdend met de socialisatie en maatschappelijke positie van vrouwen. Zoals tijdens het mondeling overleg op 23 oktober jl. toegezegd zult u in de loop van 1992 een korte beleidsnotitie ontvangen over vrouwen hulpverlening naar aanleiding van het eindadvies van de Adviesgroep Vrouwenhulpverlening en de evaluatie van het beleid vrouwenhulpver lening; hierin zullen kort en kernachtig onze ambities verwoord staan rond de vrouwenhulpverlening in Nederland. Over het beleid t.a.v. de maatschappelijke opvang van vrouwen is een aantal vragen gesteld. Mw. Kamp (VVD) vroeg naar de wijze van decentralisatie in relatie tot het Fonds Sociale Vernieuwing. Het voornemen bestaat om de middelen voor maatschappelijke opvang op te nemen in het Fonds sociale vernieuwing. De beleidsverantwoorde lijkheid voor deze voorzieningen wordt dan overgedragen aan de gemeenten. De bijlage bij de Welzijnswet wordt overeenkomstig gewijzigd. Overigens is de discussie met de Kamer over dit voornemen nog niet afgerond. Mw. Kamp (VVD) en mw. Beckers (GL) stelden vragen over de gevolgen van de voorgenomen bezuiniging van 6 miljoen op de maatschappelijke opvang. De gevolgen van de aangekondigde bezuiniging van 6 miljoen op de maatschappelijke opvang en hulpverlening kunnen verschillen per instelling afhankelijk van de wijze, waarop de instellingen binnen het subsidiebudget maatregelen nemen. In het algemeen ga ik ervan uit, dat door een consequente inning van verschuldigde eigen bijdragen en een efficiënte aanpak deze ombuigingsmaatregel kan worden opgevangen. Voor kleinere instellingen, waar vaste lasten een groter bestanddeel van de uitgaven vormen, is een vrijgelaten bedrag van f vastgesteld bij de toedeling van de bezuinigingstaakstelling. Ook de capaciteit en de kwaliteit van de kleinere instellingen zoals de Blijf van mijn Lijfhuizen komt daardoor niet werkelijk in het gedrang. Ook over deze voorgenomen maatregel is de discussie met de Kamer nog niet afgerond.

5 Mw. Mulder (CDA) vroeg informatie over de gevolgen van toename van allochtone vrouwen in opvangvoorzieningen. Toename van het aantal allochtone vrouwen in opvangvoorzieningen vergt een andere opstelling en werkwijze van hulpverleners, die daarom behoefte hebben aan faciliteiten voor bevordering deskundigheid en voorlichting. Daartoe is een aantal projekten mogelijk gemaakt. De totale capaciteit op het terrein van de maatschappelijke opvang neemt - onder andere door nieuwe vormen van begeleid wonen - toe. Bovendien groeit het vermogen van de ambulante hulpverlening om hulp te bieden aan de doelgroep van met name vrouwenopvangvoorzieningen door nieuwe methoden en werkwijze en door een grotere toegankelijkheid van deze voorzieningen. Er is geen reden om aan te nemen, dat de toename van het aantal allochtone vrouwen ten koste gaat van autochtone cliënten. Mw. Kamp (VVD) en mw. Mulder (CDA) hebben opmerkingen gemaakt over de mogelijke opheffing van de sector opvang van het NIZW en het Gestructureerd Overleg Maatschappelijke opvang. Het is uitdrukkelijk niet de opzet om een einde te maken aan de bijzondere aandacht voor deze sector binnen de werkontwikkelings funktie van het NIZW en in het overleg tussen dit veld en de rijks overheid. Bij de instemming met het beleidsplan van het NIZW zal ik erop toezien, dat deze aandacht blijft bestaan. Wel is nagedacht over de organisatorische context, waarbinnen deze funkties optimaal tot hun recht komen. De NIZW acht goede argumenten aanwezig voor een zeker interne schaalvergroting. De afzonderlijke opvangsektor werd te klein, te geïsoleerd en daardoor ondoelmatig geacht. Initiatieven van het NIZW onder andere ten aanzien van kennisover dracht en bevordering deskundigheid op het terrein van de opvang vormen ook in de nieuwe organisatorische opzet onderdeel van het werkplan. De optimale organisatie van het gestruktureerd overleg is momenteel onderwerp van onderzoek. Mw. Schimmel (D66) vraagt mij of de vrees gerechtvaardigd is, dat instellingen minder gemeentelijk subsidie zullen krijgen na decentrali satie, omdat het cliënten van elders betreft. Er is geen enkele aanleiding om te veronderstellen, dat gemeenten na decentralisatie direct op langere termijn minder financiële middelen ter beschikking zullen stellen voor de maatschappelijke opvang. Wel zou herschikking van middelen kunnen leiden tot een verschuiving van capaciteit. De vraag van mw. Ruigrok (PvdA) over de zgn decentralisatiewinst kan pas worden beoordeeld op het moment, dat definitieve beslissingen zijn genomen over het decentralisatiedossier. De vraag van mw. Mulder (CDA) overtrends in vrouwenhandel in relatie tot opheffing van het bordeelverbod kan ik nog niet beant woorden. De wijziging van het Wetboek van Strafrecht op dit punt (artikel 250 bis) is nog niet door de Eerste Kamer goedgekeurd. Het bordeelverbod is derhalve nog niet opgeheven. Mw. Ruigrok (PvdA) tenslotte informeert naar mijn bereidheid tot inzet voor positieve discriminatie van vrouwen, die zich inzetten voor emanci patorische gezondheidszorg. Die inzet vloeit voort uit de wijze, waarop aan het emancipatiebeleid van mijn ministerie wordt vorm gegeven. De emancipatiedoelstelling maakt een geïntegreerd onderdeel uit van het gezondheidszorgbeleid. Positieve discriminatie van vrouwen is een

6 van de instrumenten van dat beleid. Ook vormen van gezondheidszorg met een specifieke emancipatorische doelstelling zoals delen van de vrouwenhulpverlening krijgen daarin bijzondere aandacht. 6