Uitreiking zondag 9 september Stadsschouwburg Amsterdam. Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties

Transcriptie

1 Juryrapport Gala van het Nederlands Theater VSCD Toneelprijzen VSCD Mimeprijs VSCD Jeugd theaterprijzen Toneel Publieksprijs Uitreiking zondag 9 september Stadsschouwburg Amsterdam Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties

2 Inhoudsopgave Juryrapport VSCD Toneelprijzen Juryrapport VSCD Mimeprijs Colofon Juryrapport Bureau Promotie Podiumkunsten Gouden Krekels Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties Funenpark 1 28 Toneel Publieksprijs 1018 AK Amsterdam Bureau Promotie Podiumkunsten: VSCD ontwerp WAT ontwerpers, Utrecht juryteksten Nederlandse Toneeljury, VSCD Mimejury, VSCD Jeugdtheaterjury tekst Toneel Publieksprijs Bureau Promotie Podiumkunsten eindredactie en productie Bureau Promotie Podiumkunsten fotografie Jørgen Koopmanschap, Ben van Duin, Jan Versweyveld, Jochem Jurgens, Leo van Velzen, Sanne Peper, Carli Hermes, Stephan van Hesteren, Jan Reinier van der Vliet, Sanne Peper, Phile Deprez, Remke Spijkers, Rogier Willems, Moon Saris, Anna van Kooij, Rene den Engelsman, Michel Porro, Piek, Bob Bronshoff, Joris van Bennekom, Bastiaan Heus Een feestelijke avond met een feestelijk karakter; dat is het Gala van het Nederlands Theater. Tijdens deze avond worden de Oscars binnen de Nederlandse theaterwereld uitgereikt. Ten overstaan van een publiek van acteurs, regisseurs, producenten, theaterdirecteuren en landelijke media, worden de winnaars van de VSCD Toneel - prijzen, de VSCD Mimeprijs, de VSCD Jeugdtheaterprijzen en de Toneel Publieksprijs bekend gemaakt. Prosceniumprijs Voor de persoon, instantie of groep, die een wezenlijke bijdrage heeft geleverd aan het toneelklimaat door programmering en/of productie of een deelaspect daarvan. De prijs werd voor het eerst uitgereikt in De Prosceniumprijs kent geen nominaties. Louis d Or Voor de meest indrukwekkende mannelijke dragende rol. De Louis d Or werd voor het eerst uitgereikt in 1955 en dankt zijn naam aan Louis Bouwmeester ( ). Theo d Or Voor de meest indrukwekkende vrouwelijke dragende rol. Ook de Theo d Or werd voor het eerst uitgereikt in De Theo d Or is genoemd naar Louis zuster Theo Mann-Bouwmeester. Arlecchino Voor de meest indrukwekkende mannelijke bijdragende rol. Vernoemd naar de verbaal en atletisch virtuoze knecht uit de Commedia dell Arte. De Arlecchino werd voor het eerst uitgereikt in Colombina Voor de meest indrukwekkende vrouwelijke bijdragende rol. Ook de Colombina is vernoemd naar een Commedia dell Arte personage; het snaakse dienstertje. De Colombina is voor het eerst uitgereikt in VSCD Mimeprijs Voor de persoon of groep die de belangrijkste bijdrage heeft geleverd aan mime in het betreffende seizoen, op het gebied van uitvoering, regie, choreografie etcetera. De prijs is voor het eerst uitgereikt in Gouden Krekels De VSCD Jeugdtheaterprijzen, worden toegekend in twee categorieën: de Gouden Krekel voor de meest indrukwekkende productie en de Gouden Krekel voor de meest indrukwekkende podiumprestatie. De Krekels werden voor het eerst uitgereikt in Toneel Publieksprijs De Toneel Publieksprijs is dé prijs waarbij het publiek bepaalt wie de winnaar is. De winnaar ontvangt een marketingpakket mogelijk gemaakt door See tickets, Ster en Cultuur en de Drukwerkfabriek. De Toneel Publieksprijs wordt dit jaar voor de elfde keer uitgereikt.

3 De Jury De Nederlandse Toneeljury 2012 bestaat uit Arthur Japin (voorzitter), Andreas Fleischmann (vicevoorzitter), Marijn Lems, Marcel t Sas, Gieske Bienert, Chiel Kattenbelt, Lucia van Heteren, Inge Imelman en Hein Janssen. 3

4 Prosceniumprijs Voor de persoon, instantie of groep die een wezenlijke bijdrage heeft geleverd aan het toneelklimaat door programmering en/of productie of een deelaspect daarvan. Theatervoorstellingen spelen zich traditiegetrouw af in schouwburgen en theaters, in zalen die daarvoor speciaal zijn ingericht. Met aan de ene kant het publiek en aan de andere kant, al dan niet op een podium, de toneelspelers. Nederland kent al vele jaren een andere ontwikkeling, die van het locatietheater, en later ook het ervaringstheater. Theatermakers gaan de straat op, de wijken in, ze ontdekken polderlandschappen, hotelkamers, havens, oude fabrieken. Daar ontmoeten ze hun publiek, soms om theater dichter bij de mens te brengen, soms omdat het inhoudelijk interessanter is, en omdat onderwerp en plek bij elkaar horen. Soms ook om met theater als leidraad de steeds ingewikkelder en verwarrende wereld om ons heen inzichtelijker, bewoonbaarder, leuker te maken. Al enkele jaren manifesteert theaterplatform Female Economy/Zina zich in de even ongrijpbare als diffuse wereld van het locatie- en ervaringstheater. Met als doel theatermakers, bevolking en publiek op andersoortige wijze bijeen te brengen. Vanuit dit platform zijn de afgelopen jaren uiteenlopende projecten ontwikkeld. Voorstellingen als De Gesluierde Monologen en IS-Man proberen meer inzicht te geven in leefwijze en gedachtegoed van onze nieuwe buren en hun deels op onbekende religie gestoelde gedragingen en gewoontes. Ook internationaal vielen die voorstel- 4

5 Prosceniumprijs lingen op, tot in de brandhaarden van de wereld aan toe. De hoogstpersoonlijke documentaire Mam gaat over de zoektocht van een moeder en een dochter die mede door het verloop van de tijd de weg zijn kwijtgeraakt, en weer proberen terug te vinden. Vorig jaar werd op locatie de voorstelling Moes gepeeld, temidden van begroeiing, bebouwing en bevolking van volkstuincomplexen een productie die met als basis oral history een bijzondere vorm van theater opleverde. Het laatste wapenfeit is het locatieproject WijkSafari Slotermeer, dat dit voorjaar met groot succes in de Amsterdamse wijk Slotermeer werd gehouden. Een wandeltocht, theatrale ervaring en modern wijkopbouwwerk ineen steeds verrassend en uiteindelijk ook verrijkend. Ik ben er omdat jij er bent - vanuit deze simpele, maar alleszeggende filosofie wordt vanuit dit platform gewerkt. Aan deze vorm van theater gaat altijd een intensieve periode van onderzoek vooraf. Zo logeerden de makers van WijkSafari Slotermeer ter voorbereiding een aantal weken bij hun adoptieouders in de wijk, tekenden er ter plekke hun verhalen op, en verwerkten die uiteindelijk in een serie veelbetekende portretten van het leven in een veelkleurige stad. Publiek, theatermakers en bewoners ontmoetten elkaar in die tocht en wisselden ervaringen uit, waarbij de verbeelding voorop staat. Met weinig middelen maar veel inzet en idealisme hebben de vrouwen van Female Economy/Zina zich een niet meer weg te denken plek binnen het Nederlandse theaterbestel verworven. Met vallen en opstaan, en rammelend aan de rafelranden van land, stad en wijk. Het is daarom dat de Nederlandse Toneeljury vol overtuiging en met genoegen de Prosceniumprijs 2012 toekent aan Female Economy/Zina, in de persoon van artistiek leider Adelheid Roosen! 5

6 Arlecchino Voor de meest indrukwekkende mannelijke bijdragende rol. Genomineerd zijn: Pierre Bokma in Midzomernachtdroom van Theu Boermans door het Nationale Toneel Als de voorman van de Haagse toneelknechten is Pierre Bokma in deze voorstelling ongemeen grappig. Met plat accent en nerveuze motoriek speelt hij een doenig mannetje dat op de juiste manier irritatie oproept. Weergaloos is zijn mimiek als hij onderdeel is van de toneelspelersscène en alles naar zijn hand probeert te zetten. Komediespel op topniveau. Gijs Scholten van Aschat in De Russen! van Ivo van Hove door Toneelgroep Amsterdam Gijs Scholten van Aschat speelt in De Russen! - met inzet van zijn al lang bewezen tragikomische talent - een even grappig als beklagenswaardig personage, dat iedere keer als hij in deze voorstelling opkomt, voor twinkelingen zorgt. Met een hoekige motoriek en prachtige stembuigingen speelt hij de aan lager wal geraakte graaf, die zich als een gentleman staande probeert te houden. Gijs Naber in Dood van een handelsreiziger van Alize Zandwijk door het Ro Theater In de grote confrontatie tussen vader en zoon aan het eind van het stuk, maakt Gijs Naber met zijn ingehouden felheid grote indruk. In deze scène komt het hele drama van de teloorgang van Willy Loman samen, resulterend in een knappe monoloog die door Naber feilloos wordt opgebouwd. Het sluimert en gist in deze jongen en de uitbarsting daarna is even beheerst als dramatisch. De winnaar van de Arlecchino 2012 is Gijs Naber! 6

7 Colombina Voor de meest indrukwekkende vrouwelijke bijdragende rol. Genomineerd zijn: Marieke Heebink in De Russen! van Ivo van Hove en in Na de zondeval van Eric de Vroedt, beide door Toneelgroep Amsterdam In Na de zondeval speelt Heebink de vrouw van de gekwelde hoofdpersoon en doet dat intens, maar ook ingetogen en naturel. Daartegenover staat haar uitbundige, groteske vertolking van een naar liefde smachtende weduwe in De Russen!, waarvan zij een personage maakt waarin humor en inleving fraai samen vallen. Met deze beide rollen in één seizoen bewijst Heebink opnieuw het bijzondere en expressieve van haar talent. Silke Hundertmark in Lebensraum van Jakop Ahlbom Met zeer nauwkeurig bewegingsspel brengt Hundertmark in deze bijzondere voorstelling een houten pop tot leven. Haar spel is technisch razend knap en tot in de finesses secuur, waardoor je als publiek lang blijft geloven dat de pop ook echt van hout is. Die grens tussen object en levend personage weet deze jonge actrice bewonderenswaardig vorm te geven. Frieda Pittoors in De Russen! van Ivo van Hove door Toneelgroep Amsterdam en Tartuffe van Dimiter Gotscheff door NTGent/Toneelgroep Amsterdam Frieda Pittoors viel dit seizoen opnieuw op in enkele bijdragende rollen die haar een niet weg te cijferen aandeel in de voorstelling gaven. De wijze waarop ze in De Russen! met een glimlach keiharde, antisemitische teksten zegt en met evenveel gemak in Tartuffe de zaal aan het meezingen krijgt, onderstrepen de veelzijdigheid en zeggingskracht van deze bijzondere actrice. De winnaar van de Colombina 2012 is Frieda Pittoors! 7

8 Louis d Or Voor de meest indrukwekkende mannelijke dragende rol. Genomineerd zijn: Herman Gilis in Dood van een handels - reiziger van Alize Zandwijk door het Ro Theater De rol van Willy Loman is een legendarische en biedt de acteur de mogelijkheid alles uit de kast te halen. Herman Gilis verrast door een afgemeten, volledig in zichzelf gekeerde interpretatie van deze tragische figuur die alles uit zijn handen ziet glippen: carrière, gezin, aanzien. Met perfect toneelspel wekt Gilis de suggestie het noodlot te voorzien, beleefd en doorleefd te hebben, en er toch tegen te strijden. Wim Opbrouck in Tartuffe van Dimiter Gotscheff door NTGent/Toneelgroep Amsterdam Zelden is de laatste jaren in het Nederlandse (en Vlaamse) theater een acteur zo met zijn rol aan de haal gegaan als Wim Opbrouck in die van de gegoede burgerman Orgon in Tartuffe. En zelden was dat vertoon van exorbitant gedrag, van uitzinnig spelplezier en groteske overdrijving zo op zijn plaats als in deze even rigoureuze als eigenzinnige bewerking van Molières klassieke, wrange komedie. Opbrouck wentelt zich in uitbundigheid om de leegte en de zwarte tegenkant te tonen, en dat is zeer knap. 8

9 Louis d Or Mark Rietman in Gekluisterd door Johan Doesburg door het Nationale Toneel De passie die Mark Rietman in deze harde, meedogenloze voorstelling tentoonspreidt, snijdt door de zaal. Als toeschouwer blijf je ademloos kijken naar hoe de acteur invulling geeft aan de teloorgang van zijn personage. Zijn vakmanschap wordt opnieuw bewezen in de precisie waarmee hij uitvallen en stiltes in balans houdt, en met expressie, mimiek en gestiek het tot waanzin gedreven personage naar de ondergang leidt. Hein van der Heijden in Vincent en Theo van Ger Thijs en in Oom Wanja van Gerardjan Rijnders door Hummelinck Stuurman Theaterbureau Hein van der Heijden laat de laatste jaren een opmerkelijke ontwikkeling zien in zijn acteurscarrière, die dit seizoen culmineerde in twee indringende, expressieve rollen. In Vincent en Theo geeft hij gedreven en technisch knap gestalte aan de manisch-depressieve, getroebleerde geest van een kunstenaar; in Oom Wanja schakelt hij prachtig van euforisch naar melancholiek, en geeft daarmee inzicht in de teloorgang van illusies. De winnaar van de Louis d Or 2012 is Hein van der Heijden! 9

10 Theo d Or Voor de meest indrukwekkende vrouwelijke dragende rol. Genomineerd zijn: Linda van Dyck in Who s afraid of Virginia Woolf van Paula Bangels door Hummelinck Stuurman Theaterbureau In deze iconische rol is het altijd de vraag hoe de actrice in kwestie het personage Martha invult. Linda van Dyck doet dat met een energieke waardigheid die haar noch duivelin, noch slachtoffer van haar situatie maakt. Schijnbaar laconiek maar voortdurend knap bij de les en alles onder controle houdend, is haar Martha een toonbeeld van doortastende alertheid. Bianca van der Schoot in Boiling Frog van Erik Whien door Toneelgroep Oostpool Als mater familias van een ontspoorde familie laat Bianca van der Schoot in deze voorstelling voortdurend hard en tegen de karikatuur aan schurend toneelspel zien. Maar dat volstrekt afwezig zijn van nuance klopt wonderwel bij haar personage en in deze voorstelling waarin de bizarre ontwikkelingen extra worden aangezet. Van der Schoot is hier een monumentaal wezen, waar niemand omheen kan, een loeiende sirene die de aandacht gevangen houdt. Marlies Heuer in Am Ziel van Paul Knieriem door Toneelschuur Producties In deze extreem moeilijke tekst, waarin de actrice bijna twee uur lang onafgebroken aan het woord is, weet Marlies Heuer op een subtiele manier een ijzige humor en lichtheid te leggen. Deze moederrol is een voortdurend tasten naar het behouden van overwicht en waardigheid, in een situatie die almaar treuriger wordt. Een uitgekiende bewegingstaal en verfijnde mimiek ondersteunen Heuers uiterst muzikale tekstbehandeling. De winnaar van de Theo d Or 2012 is Marlies Heuer! 10

11 De Jury De VSCD Mimejury bestaat uit Anne Marie Kalkman (voorzitter), Roy Peters, Frank Noorland, Marijn de Langen en Irene Schaltegger. 11

12 VSCD Mimeprijs Genomineerd zijn: Sarah Vanhee met Turning Turning (a choreography of thoughts) Sarah Vanhee, een Frascati Productie in coproductie met CAMPO Volgens de jury heeft Vanhee met Turning, turning (a choreography of thoughts) een hecht en intrigerend bouwwerk geconstrueerd, dat vanaf het begin spannend is en de toeschouwer niet meer los laat. Turning, turning (a choreography of thoughts) is een stuk dat allereenvoudigst en allerverwarrendst is. Vanhee maakt de beweging van onze gedachten tastbaar, ze brengt de kronkelwegen van het denken aan het licht. We zien de lichamen, we horen de geluiden die uit die lichamen komen en we denken na over de bewegingen van onze gedachten. Vanhee is er in geslaagd een voorstelling te maken die het intellectuele met het spectaculaire verenigt, die tegelijk conceptueel en uiterst persoonlijk en intiem is. Boogaerdt/Van der Schoot met Bimbo Bimbo is een peepshow die wordt verheven tot een kwellende kunstvorm. Een groep van vijf jonge vrouwen laat zien wat de kracht en ook de zwakte is van lichamen die alleen maar uit zijn op verleiding. Boogaerdt en Van der Schoot leveren kritiek op de positie die vrouwen in onze beeld- en lustcultuur hebben, maar hun voorstelling is ook spannend en grappig. Zonder dat er een woord wordt gesproken zien we onze wereld en begrijpen we het commentaar dat daar op wordt geleverd. Bimbo is geëngageerde en overrompelende mime. Jakop Ahlbom met Lebensraum Lebensraum is een uiterst geslaagde theatrale verwerking van de beeldtaal van Buster Keaton s stomme films. In het bijzonder de one-room house -scènes uit The Scarecrow hebben als inspiratiebron gediend. Jakop Ahlbom heeft met deze voorstelling opnieuw bewezen dat zijn vermenging van middelen prachtig theater kan opleveren. Hij weet van al deze elementen een geheel te smeden dat verrassend, vervreemdend, maar ook ontroerend en onweerstaanbaar grappig is. Lebensraum is een waardige stap in het indruk - wekkende oeuvre dat Jakop Ahlbom de afgelopen tien jaar heeft opgebouwd. De VSCD Mimeprijs 2012 gaat naar Jakop Ahlbom! 12

13 De Jury De jury van de VSCD Jeugdtheaterjury 2012 bestaat uit de volgende leden Kees Blijleven (voorzitter), Walther van den Heuvel, Eva Pit, Barbara Lindenbergh, Brechtje Zwaneveld, Joukje Akveld, Simone Hogendijk. 13

14 Jeugdtheater State of the art 2012 Niets duurt voort behalve verandering, schreef de Griekse filosoof Heraklitus. En inderdaad, afgelopen seizoen heeft de jeugdtheatersector moeten constateren dat niets voortduurt: Het Lab Utrecht zag zijn subsidie verdwijnen, Kwatta uit Nijmegen idem dito, De Citadel in Groningen sluit zijn deuren. Stichting Vrije Val van Frank Groothof kreeg een negatief advies van het Fonds Podiumkunsten en zo zijn er nog wat gezelschappen waarvan nog niet duidelijk is of en hoe hun bestaan zal voortduren. Bovendien namen enkele gerenommeerde makers die dertig jaar geleden aan de wieg stonden van de glorieuze opkomst van het jeugdtheater afgelopen seizoen afscheid: Loek Beumer van Beumer en Drost, Onny Huisink en Saskia Janse van Speeltheater Holland en Ad de Bont van De Toneelmakerij. Het rommelt flink in de sector. Er werd tussen het maken van voorstellingen door gelobbyd, om de tafel gezeten met fusie- en samenwerkingspartners, met gemeente- en provincieraadsleden, er werden plannen gemaakt. En als we Heraklitus willen geloven dan zullen de veranderingen die voort gaan komen uit al die overleggen uiteindelijk gaan overleven. De jury is optimistisch: het jonge gezelschap Het Houten Huis als jeugdvoorziening in Groningen; NT Jong, de fusie tussen Stella Den Haag en het Nationale Toneel met Noël Fischer als artistiek leider; de alliantie MAAS, van Max, MEEKERS en Theatergroep Siberia in Rotterdam waar dans en theater samenkomen; enkele nieuwe fondsgesubsidieerde gezelschappen zoals Hoge Fronten van Lieke Benders en jeugddansgezelschap Project Sally; het nieuwe concept van Het Laagland waar een vast ensemble acteurs in wisselende samenstelling het hele seizoen meerdere voorstellingen speelt; dit alles zijn bemoedigende nieuwe bewegingen. Ook de opkomst van peutertheater is in de ogen van de jury veelbelovend. Vorig seizoen zette Theatergroep Max een mooie norm met Gezocht: konijn. Dit seizoen kwam daar Harig hondje van BonteHond bij. We kijken verwachtingsvol uit naar nieuwe voorstellingen voor tweejarigen. Ondanks dat er op dansgebied geen nominaties zijn gevallen, ziet de jury ook daar enkele bijzondere tendensen: Introdans voor de jeugd maakte met GEKKEBEKKEN weer eens duidelijk dat je met volwassen materiaal en gerenommeerde choreografen het jonge publiek kunt bekoren. MEEKERS viel op met de zeer sprankelende en humoristische toon in Fly Away, een voorstelling over een thema dat kinderen doorgaans alleen van een afstand kennen: het wel en wee van ouderdom. Een artistiek opvallende trend vormde een aantal voorstellingen waarin het jongensthema centraal stond. Staal van Max. en al vorig seizoen ontwikkeld When the shit hits the fan van het regisseursduo YoungGangsters. Voorstellingen waarin de energie, het competitieve, de humor en ontwikkeling van jongens en mannen tot een interessante, fysieke theaterstijl leidde. Chicks for money and nothing for free, een buitengewoon eigenzinnige en sprankelende Vlaamse coproductie van Het KIP en De Kopergietery, sloeg in deze trend qua absurditeit en hilariteit de kroon. De jury nomineerde de voorstelling vanwege de durf om in dit thema even grensoverschrijdend als kwetsbaar te zijn. Maar de jury heeft ook zorgen. Jonge talentvolle makers dreigen in de nieuwe beleidsstructuur waarin geen plaats is voor productiehuizen in de knel te raken. Terwijl in de ogen van de jury juist jonge en talentvolle makers in staat zijn tot artistieke vernieuwing en verandering. We nomineerden er maar liefst drie. Ilay den Boer viel op met een voor het jeugdtheater onbekende geëngageerde vorm in zijn voorstelling: Zoek het lekker zelf uit!. In direct contact met zijn jonge 14

15 Jeugdtheater State of the art 2012 publiek wist hij complexe vragen prikkelend te bespreken. Job Raaijmakers en René Geerlings veroverden honderden kleuterharten met hun cabareteske en verfrissende voorstelling Aap en Beer, waarin soepel werd gegoocheld met theatrale vormen. Jellie Schippers en Myriam van Gucht verbluften met de uiterst gedetailleerde en inventieve vormgeving van het trein-container-huis in de voorstelling Huis van Het Filiaal. Tegenover het jonge talent, zag de jury ook doorgewinterde ervaring: in Mijnheer Hummeling gaat op reis, van Toneelschap Beumer en Drost, dat net buiten de nominaties viel. Voor de laatste keer vertoonden Loek Beumer en Peter Drost samen hun typische humor. Dit keer ondersteund door de komische talenten van René van t Hof. Een andere oude rot met veel ervaring werd wél genomineerd: René Groothof met zijn voorstelling Ik ben niet bang. Zijn vaardige spel maakt het ontroerende verhaal van de Italiaanse schrijver Niccolò Ammaniti tot een oerspannende puntje-van-je-stoel-ervaring. Ook zijn broer, Frank Groothof viel op door zijn absolute vakmanschap. De jury nomineerde zijn voorstelling Kees de jongen de rockopera, waarin hij weer eens zijn grootheid in het spelen en zingen in de grote zaal bewees. Op steengoede muziek van De Kift en met het knappe tegenspel van Kiki Hessels overtuigde hij jong en oud van het optimisme van Kees Bakels. De jury is sowieso zeer positief over de grote zaalvoor - stellingen van afgelopen seizoen. Ook Boeven koning van De Toneelmakerij werd genomineerd, vanwege de licht kritische en muzikale toon waarmee het krankzinnig mallotige en over de top geacteerde verdorven boevenkoningspaar ten tonele is gevoerd. Waren we vorig jaar nog kritisch over de grote zaal, nu lijkt de sector ook daar zijn draai schitterend te hebben gevonden. Enkele grote zaal voorstellingen verdienen een eervolle vermelding: Artemis maakte een meesterlijke bewerking van Het portret van Dorian Gray waarin de immorele tegenkleur van ijdelheid en hedonisme grimmig tot zijn recht kwam. Firma Rieks Swarte en Bostheaterproducties wekten met olijke liederen en een vette knipoog het beroemde kleuterkoppel van Annie M. G. Schmidt tot leven in Jip en Janneke, de mjoezikul en Het Filiaal bewees met De vloek van Woestewolf zijn gedrevenheid in het maken van spannend en toegankelijk muziektheater. Wat dat betreft heeft de jury grote zorgen over het gelijkschakelen van de budgetten voor alle acht door het rijk gesubsidieerde gezelschappen. Daardoor dreigt het gedifferentieerde aanbod met méér grote zaal - voorstellingen in het gesubsidieerde circuit even snel weer te verdwijnen als het is verschenen. Het zijn roerige tijden, waarin we helaas veel verloren zien gaan. Laten we hopen dat de gedwongen veranderingen in de sector tot innovatieve vormen en prachtige, grootschalige en kleinschalige jeugdvoor - stellingen zullen leiden. En dat die, positieve veranderingen, dan eens eeuwig zullen voortduren. VSCD Jeugdtheaterjury

16 Gouden Krekel Genomineerd voor de Gouden Krekel 2012 meest indrukwekkende productie : Chicks for money and nothing for free (15+) van Kopergietery & het KIP Chicks for money and nothing for free gaat over opgroeien, over mannelijkheid en de grenzen daarvan. Deze grenzen worden met verve en ongegeneerd opgezocht door de vijf mannen van het KIP, het nieuwe gezelschap dat is ontstaan door het samengaan van het jonge gezelschap het Geit en Toneelgroep Ceremonia (van wijlen theatermaker Erik De Volder). In een zeer fysieke voorstelling zoekt het KIP die grenzen vooral op in beeld, in het elkaar fysiek uitdagen (wie is sterker wie is mooier?), in een bierfonteinspektakel, maar ook in hoe ver je kan gaan met je lichaam inzetten om iets (moois) te bereiken. De makers weten een heel eigen, sprankelende en zeer aansprekende vertaling te geven van het verlangen om gewoon gezien te willen worden, hoe oud je ook bent. Zoek het lekker zelf uit! Het Beloofde Feest deel IV (10+) een coproductie van Het Lab Utrecht, Het Huis van Bourgondië en TG Ilay De manier waarop Ilay den Boer zijn zoektocht naar zijn identiteit en wortels onderzoekt is uniek in het Nederlands theaterlandschap. Daar waar zijn moeder, grootmoeder en vader eerder al de focus kregen in de volwassen voorstellingen Eet smakelijk, Janken en Schieten en Dit is mijn vader, krijgt in de jeugdvoorstelling Zoek het lekker zelf uit!, zijn grootvader alle aandacht. Ilay test zijn publiek uit 16

17 Gouden Krekel meest indrukwekkende productie in wakkerheid en toetst zijn eigen mening aan de toeschouwer. Uiteindelijk verlaten de bezoekers de zaal met de vraag: Wat zou ik doen? en is het Ilay gelukt je op je eigen verantwoordelijkheidsgevoel aan te spreken. De voorstelling heeft een bijzondere publieksopstelling die uitnodigt tot actieve deelname en is intelligent gemaakt. Binnen het gehele jeugd aanbod van dit seizoen valt hij op door zijn directe engagement en zeer bevlogen, oprechte spel. Boevenkoning (8+) van De Toneelmakerij Krankzinnig, mallotig, grotesk, over de top en een geweldige voorstelling die zich aan een dwingende leeftijdsgrens onttrekt, dat is de Boevenkoning. Met hilarische dansnummers, rake parodieën en Rian Gerritsen en Tjebbo Gerritsma als vet aangezet boevenechtpaar. Terecht dat de Toneelmakerij een remake voor de grote zaal heeft gemaakt. Dit is theater dat de grenzen van het betamelijke voor kinderen aftast - heerlijk, maar toch ook met een eigentijdse moraal. Ik ben niet bang (8+) van BEER muziektheaterproducties met René Groothof René Groothof toont zich in Ik ben niet bang wederom een groots verhalenverteller. Samen met saxofonist Niels Bijl maakt hij het gelijknamige verhaal van de Italiaanse schrijver Niccolò Ammaniti over het overwinnen van je eigen angsten, verbluffend tastbaar. Met een grote liefde voor theatrale eenvoud wordt het even romantische als tragische verhaal tot in de diepste finesses vorm gegeven. Groothofs meeslepende, kalme manier van vertellen, zijn uitmuntende transformaties, de goed gedoceerde muziek en de zorgvuldige regie van Aike Dirkzwager hebben een indringend effect. Ik ben niet bang kent een unieke kwaliteit die zowel bij de strot grijpt als ruimte biedt aan de fantasie van de toeschouwer. 17

18 Gouden Krekel meest indrukwekkende productie Kees de Jongen, dé rockopera (8+) van Frank Groothof en de Kift Frank Groothof bespeelt in Kees de Jongen, de rockopera de grote zaal met veel gemak. Energiek muziektheater met enthousiasmerende muziek van de Kift, een puntige, lekkere snelle bewerking van Harrie Geelen met fraaie liedteksten en Groothof zelf als het overtuigende Amsterdamse jochie dat kampioen dromen is, maar ondertussen ook een grote hulp is voor zijn moe. De voorstelling staat als een huis door het ritmisch fundament dat De Kift eronder heeft gezet. De muzikanten geven goed gedoseerd spelondersteuning aan Frank Groothof, waarnaast Kiki Hessels veelvuldig schakelt om de leefwereld van Kees mede vorm te geven. Authentiek, geestig en op sommige momenten ontroerend muziektheater voor een groot publiek. Aap en Beer (5+) van Job Raaijmakers en René Geerlings / STIP theaterproducties Met cabareteske allure racen Job Raaijmakers en René Geerlings langs de letters van het alfabet. Het beminnelijke duo neemt op even ludieke als diepzinnige wijze alle theatrale ruimte die mogelijk is. De eenvoudige open vorm brengt een krachtige inventiviteit aan het licht. Slapstick, humor, spitsvondige dialoogjes, lettergrapjes op kleuterniveau, filosofietjes, poppenspel, beeldend geweld het ademt allemaal een originele en frisse energie. Een kolderieke komedie voor kleuters. De Gouden Krekel 2012 voor meest indrukwekkende productie gaat naar Aap en Beer! 18

19 Gouden Krekel Genomineerd voor de Gouden Krekel 2012 meest indrukwekkende podiumprestatie en winnaar Schippers & Van Gucht voor de vormgeving van Huis van Het Filiaal De vormgeving van Huis is in alles bepalend, zowel voor het spel van acteur Ron van Lente als voor het publiek dat op krappe houten bankjes met zijn neus bovenop de wereld van de oude man zit. Jellie Schippers en Myriam van Gucht hebben een wereld geschapen waarin geen toekomst meer lijkt. Alles ademt verleden tijd. De oude man die vindt dat hij lang genoeg heeft geleefd wil alles piekfijn achterlaten, maar het afscheid loopt voortdurend vertraging op doordat er iets misloopt. De vormgeving is met veel liefde en mededogen gemaakt voor de mens die langzaam maar zeker beseft dat hij geen controle meer kan uitoefenen over zijn leven. Alle details in de leefruimte van de oude man zijn prachtig uitgewerkt. Alles heeft functie en ademt weemoed uit. Huis is een ode aan het loslaten en een cadeau voor wie de voorstelling nog kan gaan zien. De Gouden Krekel 2012 voor meest indrukwekkende podiumprestatie gaat naar Schippers & Van Gucht! 19

20 Toneel Publieksprijs 2012 De prijs recht uit de zaal De Toneel Publieksprijs is dé prijs waarbij het publiek de winnaar bepaalt. Tijdens speciale stemavonden in het land en via een online stemronde op wordt de winnaar bepaald. De gemiddeld hoogst gewaardeerde voorstelling wint de Toneel Publieksprijs De drie finalisten van de Toneel Publieksprijs 2012 zijn: Herakles van Toneelgroep De Appel Branden van het Ro Theater Midzomernachtdroom van het Nationale Toneel Andere genomineerden van het afgelopen seizoen waren: Augustus Oklahoma van De Utrechtse Spelen De Eenzaamheid van de Priemgetallen van MATZER Theaterproducties Dood van een handelsreiziger van Ro Theater van Wallis Theaterproducties In ongenade van Toneelgroep Amsterdam Jaloezie van Senf Theaterpartners Kantje Boord van Rick Engelkes Producties Napoleon op Sint-Helena van Wallis Theaterproducties Oom Wanja van Hummelinck Stuurman Theaterbureau When Harry Met Sally van Albert Verlinde Entertainment Wie is er bang voor Virginia Woolf van Hummelinck Stuurman Theaterbureau 20

21 Toneel Publieksprijs 2012 Genomineerden Van links naar rechts: Augustus Oklahoma van De Utrechtse Spelen De Eenzaamheid van de Priemgetallen van MATZER Theaterproducties Dood van een handelsreiziger van Ro Theater van Wallis Theaterproducties In ongenade van Toneelgroep Amsterdam Jaloezie van Senf Theaterpartners Kantje Boord van Rick Engelkes Producties Napoleon op Sint-Helena van Wallis Theaterproducties Oom Wanja van Hummelinck Stuurman Theaterbureau When Harry Met Sally van Albert Verlinde Entertainment Wie is er bang voor Virginia Woolf van Hummelinck Stuurman Theaterbureau Finalisten Herakles van Toneelgroep De Appel Het publiek roept Herakles van Toneelgroep De Appel uit tot winnaar van de Toneel Publieksprijs 2012! De winnaar ontvangt een marketingpakket, beschikbaar gesteld door o.a. Ster & Cultuur, See tickets en de Drukwerkfabriek. Branden van het Ro Theater Midzomernachtdroom van het Nationale Toneel

22 Colofon Organisatie: Mede mogelijk gemaakt door: Ontwerp en druk: W A T o n t w e r p e r s