faculteit godgeleerdheid en godsdienstwetenschap ZIN in politiewerk

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "faculteit godgeleerdheid en godsdienstwetenschap ZIN in politiewerk"

Transcriptie

1 facultit godglrdhid n godsdinstwtnschap godsdinstpsychologi ZIN in politiwrk En ondrzok naar systmatisch aandacht voor zingving bij d politi n d rol van gstlijk vrzorging daarbij M.N. van 't Hoog, MA Prof. dr. T.H. Zock April 2014

2 ZIN in politiwrk 2 Inhoudsopgav 1 Inliding Aanliding van ht ondrzok Ondrzoksvragn Mthod Litratuurondrzok Intrviws 6 2 Thortisch kadr Zingving Dimnsis van zingving Continu procs van oriëntati n valuati Oriëntatikadr Morl dimnsi Vorming oriëntatikadr - individul & collctif Zinblving n graakt wordn Zingving in d huidig sculir samnlving Zingvingsvragn Zingving n wrbaarhid Intrvntis Intrvntis bij vrmindrd wlbvindn Intrvntis gricht op vrbinding van d politiman als mns n als profssional Conclusi 13 3 Zingving bij d politi Dimnsis van zingving bij d politi D individul politimdwrkr Motivati voor ht wrkn bij d politi Motivati in ht gding Morl dimnsi D impact van ht daglijks politiwrk Emotionl distanti Invlod op mns- n wrldbld Ontwrichtnd situatis D politiorganisati Missi, krnwaardn n doln Gwnst cultuurvrandring Bldvorming profssionl wrbaarhid Conclusi 23 4 Aandacht voor zingving bij d politi Inliding Pratn ovr zingving Structurl vormn n rituln Trainingn, cursussn n thmadagn Opliding Zorg bij ingrijpnd gburtnissn Gstlijk vrzorging Tuin van Bzinning Conclusi 28

3 ZIN in politiwrk 3 5 D rol van d gstlijk vrzorgr bij systmatisch aandacht voor zingving Comptnti gstlijk vrzorgrs Gstlijk vrzorging vandaag d dag Gstlijk vrzorging in vrglijkbar contxtn First rspondrs Dfnsi Zorg Gstlijk vrzorging bij d politi in ht buitnland Gstlijk vrzorging bij d politi in Ndrland Voorgschidnis Huidig situati Tokomst 33 6 Conclusi 36 7 Aanbvlingn 39 8 Litratuurlijst Litratuur Rapportn n documntn politi Ovrig documntn n wbsits 46

4 ZIN in politiwrk Aanliding van ht ondrzok Politimnsn dragn bijzondr vrantwoordlijkhdn n lopn uitzondrlijk risico s. Er wordt vl van hn vrwacht. Zij motn in moilijk omstandighdn op basis van gïntrnalisrd waardn zlfstandig n snl afwgingn n kuzs makn. Dat stlt hog isn aan ht vakmanschap maar ropt ook d vraag op wat d ingrijpnd rvaringn n confrontatis voor invlod hbbn op ht (gstlijk) wlbvindn van d politimdwrkr (d Haan & d Ruvr, 2009). Ho gft hij 1 btknis aan d ingrijpnd gburtnissn? Kan hij zo opglid, ondrstund n bglid wordn dat hij stds opniuw lastig n moilijk situatis profssionl tgmot kan trdn? Ho gaat hij om mt d morl dilmma s in ht daglijks wrk, d vrwachtingn di d samnlving van ht optrdn van d politi hft, d snll maatschapplijk n tchnologisch ontwikklingn n d vrandringn in d organisati? Zin hbbn n houdn in ht politivak, dat in d loop van d jarn is opgschovn van n stvig ambt naar n hoog risicobrop (programma- n actiplan vrstrking profssionl wrbaarhid, 2011), vraagt vl van politimdwrkrs n d politiorganisati. Uit sommig ondrzokn blijkt dat ht aantal psychisch n social klachtn bij politimnsn tonmt. Er is sprak van vrmindrd wrbaarhid, slchtr functionrn n vrmindrd motivati waardoor politimnsn mindr god inztbaar zijn (AEF, 2011). Psychisch problmn wordn bovndin nit altijd god gsignalrd n d vilighid om problmn t bsprkn laat t wnsn ovr (Grsons & Burgr, 2012). In d Blauwdruk Mntal Zorglijn Politi, ht rsultaat van ht ondrzok naar d vraag of politimnsn d psychisch zorg krijgn di z nodig hbbn, wordt bnadrukt dat r bij d politi sprak mot zijn van n continu bwustzijn dat d mntal wrbaarhid n psychisch gzondhid ssntil zijn voor d bropsuitofning van politimnsn. Vanuit d zorgn om d wrbaarhid van politimnsn is ht Programmaplan Vrstrking Profssionl Wrbaarhid ingzt. Dit programma richt zich op vrstrking van d vrkracht van politimnsn n ht vrgrotn van ht vakmanschap n d inztbaarhid van d politi. D profssionl wrbaarhid wordt ondrschidn in dri dimnsis: d fysik, mntal n morl wrbaarhid. In dit ondrzok staat d vraag cntraal op wlk wijz bwust, systmatisch aandacht voor zingving in rlati tot ht politivakmanschap kan bijdragn aan d inztbaarhid van politimnsn n vrwznlijking van d doln van d National politi. In 1999 hft Simon d Wit mt ht ondrzok Ondr j pt pratn d wnslijkhid van profssionl gstlijk vrzorging bij d politi vrknd n aangtoond. Naar aanliding van dit ondrzok hbbn d politivakorganisatis bij ht sluitn van ht Akkoord Arbidsvoorwaardn sctor Politi , mt d ministr afgsprokn dat idr korps voorzit in n profssionl voorzining op ht trrin van gstlijk vrzorging. In 2009 is ondrzocht waarom dz afspraak nit of slchts tn dl is nagkomn (d Haan & d Ruvr, 2009). D ondrzokrs concludrn dat r tonmnd aandacht is voor zingving, moralitit n gstlijk gzondhid binnn d politi maar dat r sprak is van grot vrschidnhid n onglijktijdighid tussn d korpsn. D aanwzig gstlijk vrzorgrs 1 Waar hij staat wordt bdold hij of zij.

5 ZIN in politiwrk 5 zijn aangstld dankzij d prsoonlijk voorkur van n korpschf. D gstlijk vrzorgrs zijn nit of nauwlijks btrokkn bij mningsvorming, ontwikkling n concrtisring van zingving, moralitit n gstlijk wlbvindn in ht kadr van landlijk blid. Z functionrn primair als bglidrs n hulpvrlnrs. Momntl zijn bij d National Politi tw gstlijk vrzorgrs op nhidsnivau wrkzaam n één halftim op d Politiacadmi. In tgnstlling tot d sctorn Dfnsi, Justiti n d zorg, is bij d politi tot op hdn gn landlijk visi op Gstlijk Vrzorging ontwikkld. D totstandkoming van d National Politi is aanliding om ook voor dz sctor n visi op Gstlijk Vrzorging t ontwikkln, waarbij ht politivak(manschap) ht uitgangspunt is (offrtaanvraag politi, 2013). 1.2 Ondrzoksvragn Op wlk wijz kan bwust, systmatisch aandacht voor zingving in rlati tot ht politivak(manschap) bijdragn aan d (duurzam) inztbaarhid van politimnsn n vrwznlijking van d doln van d National Politi? 1. Op wlk wijz kan bwust, systmatisch aandacht voor zingving in rlati tot ht politivak(manschap) ontwikkld wordn tn bhov van praktijk n ondrwijs? 2. Op wlk wijz kan bwust, systmatisch aandacht voor zingving in praktijk n ondrwijs bijdragn aan ht ralisrn van d doln van d National Politi? 3. Ho kan dit vanuit ht vak Gstlijk Vrzorging wordn ondrstund n vrstrkt? 4. Wlk vorm van Gstlijk Vrzorging zal ht politivakmanschap ondrstunn n vrstrkn? 5. Wlk vorm van Gstlijk Vrzorging sluit aan bij d (inrichting van d) National Politi? 6. Op wlk wijz kan Gstlijk Vrzorging bijdragn aan n politicultuur waarin krassn op d zil wordn gaccptrd n gwaardrd? 7. Wlk vorm van Gstlijk Vrzorging bij d politi in ht buitnland sluit aan bij d National Politi? 1.3 Mthod Litratuurondrzok Ht rst dl van ht ondrzok bstond uit n litratuurondrzok naar vrschillnd opvattingn n dimnsis van zingving n d rlati(s) tussn zingving, (rligiuz n spiritul) coping, vrkracht n gstlijk wlbvindn. Daarnaast is ondrzocht of r in d litratuur mpirisch bwijs t vindn is voor ffctiv intrvntis op ht gbid van zingving n vrkracht, in ht algmn n voor d politi n aanvrwant bropn (b.v. militairn) in ht bijzondr. Tvns is in d litratuur n documntn van d politi gzocht naar knmrkn van ht politiwrk, d politimdwrkrs n d politiorganisati di rlvant zijn in rlati tot zingving. Voor ht litratuurondrzok is gzocht in PsycInfo, mdlin, ERIC n JSTOR mt bhulp van d zoktrmn: rsilinc, spirituality, maning making, rligious coping, spiritual coping, zingving, vrkracht, wrbaarhid. Bij ht zokn naar litratuur ovr intrvntis blk dat

6 ZIN in politiwrk 6 r nauwlijks systmatic rviws ovr dit ondrwrp zijn. Daarom hbbn w gbruik gmaakt van d snuwbalmthod: op basis van d rst artikln di w hbbn gvondn hbbn w vrdr gzocht op d trmn di w in di artikln zijn tgngkomn: spiritual/motional/soldir fitnss, moral injury/moral rpair, mindfulnss. D rapportn ovr d politi zijn gzocht via d mdiathk van d politi n d wbsit van ht programma Vrstrking Profssionl Wrbaarhid. D invntarisati van d situati van gstlijk vrzorging bij d politi in landn mt n vrglijkbar cultuur n organisati van d politi als in Ndrland hft plaatsgvondn via mail. D mailadrssn kwamn uit ht ntwrk van d politiacadmi. D rsultatn van ht litratuurondrzok zijn gprsntrd op d rst bijnkomst van d klankbordgrop di voor dit ondrzok is ingstld. Op basis van ht litratuurondrzok n d fdback van d klankbordgrop is ht format voor d intrviws opgstld Intrviws Er zijn vijftin smi-gstructurrd intrviws afgnomn mt wrknmrs uit d politiorganisati mt ht dol d rsultatn van ht litratuurondrzok aan t vulln, t vrdipn n t illustrrn. Volgns ht plan van aanpak zou d focus van d intrviws gricht zijn op a. ht krijgn van inzicht in rvaringn rond zin, ht omgaan mt zingvingskwstis in d politipraktijk, n bhofts op ht gbid van zingving; n b. inzicht krijgn in d moglijkhdn om draagvlak t crërn n aandacht voor zingving in t bddn. Op vrzok van d ldn van d klankbordgrop is d focus in d intrviws vooral glgd op rvaringn van zin n zingvingsvragn van politimdwrkrs, ho zij daar zlf m omgaan, ho hun omgving rm omgaat n ho zij di aandacht voor zingving waardrn. Ht wrvn van rspondntn voor d intrviws vrlip via ldn van d klankbordgrop. Vanuit ht oogpunt van divrsitit is bij ht bnadrn van rspondntn gkkn naar: wrkgbid (Noordn of Randstand), taakgbid (noodhulp, rchrch, wijkagnt) n rang (hoofdagnt, tamchf, projctlidr). Naast lf vrschillnd politimdwrkrs (gmiddld 20 jaar in dinst mt n rang van 3-34 jaar) zijn d dri gstlijk vrzorgrs van d politi n één managr opliding n ontwikkling van d politiacadmi gïntrviwd. Op advis van d klankbordgrop zijn naast d intrviws tw Mntal Kracht trainingn bijgwoond, één training in ht Noordn van ht land n één in d Randstad. D rst bvindingn van d intrviws zijn bsprokn mt d klankbordgrop. Naar aanliding van dz bsprking zijn gn niuw vragn mr togvogd aan ht intrviw. D intrviws zijn gtranscribrd, n ganalysrd mt bhulp van nvivo, n kwalitatif analys programma.

7 ZIN in politiwrk 7 2 D opgav waar idr mns m gconfrontrd wordt is ht individul zlf n ht collctiv zlf mt lkaar in vnwicht t brngn (van dr Lans, 2006). 2.1 Zingving En, op dit momnt in d litratuur brd gdld, algmn omschrijving van zingving is: n continu procs waarin idr mns btknis gft aan ht (ign) lvn, in intracti mt d omgving (VGVZ, 2002). Mnsn wordn zich bwust van d blving van zin of juist van ht ontbrkn van zin wannr zij n discrpanti rvarn tussn ht lvn zoals ht fitlijk loopt n hun lvnsidaal. Dan komn mnsn tot ht stlln van xplicit zingvingsvragn. Godsdinstpsycholoog Jan van dr Lans dfinirt zingving mr spcifik als n rks van samnhangnd cognitif-affctiv procssn, di voorwaardn schppn voor inzt n btrokknhid n voor zinblving wlk zich manifstrt in psychisch wlbvindn óf uitmondn in n zingvingscrisis n gvolns van zinlooshid (2006). Ht procs van zingving kan dus rsultrn in rvarn dat its zinvol is, in motivati n btrokknhid, wat zich uit in gstlijk wlbvindn. Aan ht andr kant van ht spctrum kan ht procs chtr ook lidn tot n crisis, ht ontbrkn van zin n daardoor vrmindrd wlbvindn. In d komnd subparagrafn wordn d vrschillnd dimnsis van ht zingvingsprocs n d rlati mt (gstlijk) wlbvindn vrdr uitgwrkt Dimnsis van zingving Continu procs van oriëntati n valuati Ht zingvingsprocs is n continu procs waarin tw takn cntraal staan: oriëntati n valuati. In idr situati of omgving waarin w als mns trcht komn vindt r oriëntati n valuati plaats. D oriëntatitaak is gricht op hrknnn, bgrijpn n vrklarn. Bgrijp ik wat hir gburt? Hrkn ik ht? Hb ik r n vrklaring voor? D valuatitaak richt zich op d vraag wat ht blang van d situati is. Wlk waard hcht ik raan? Past ht bij m? Kan ik ht aan? Ht oordl of w its d moit waard vindn hangt af van onz doln, ons waardnsystm n ons zlfbld. W blvn n situati als zinvol als oriëntati n valuati god op lkaar afgstmd zijn. Zinvolhid in ons daglijks bstaan n in d intracti mt d omgving is doorgaans implicit aanwzig. Ht alldaags zingvingsprocs splt zich dan ook grotndls onbwust af Oriëntatikadr Voor d oriëntati n valuati tijdns onz waarnmingn makn w gbruik van bronnn: intrprtatis n vrklaringn di w ontlnn aan gmnschapplijk voorstllingn n btknissn in d cultuur di samn ons mns- n wrldbld vormn. Chrystal Park (2010) gbruikt in haar bschrijving van zingving (maning making) d trm global maning. Zij hft ht concpt zingving uitgwrkt op basis van consnsus in d litratuur ovr ht omgaan mt lvnsstrssorn. Ondr global maning vrstaat Park ht algmn oriëntatikadr van n individu, inclusif imands bronnn. Ht oriëntatikadr bstaat uit

8 ZIN in politiwrk 8 lvnsovrtuigingn, lvnsdoln n n subjctif gvol van btknis of zin. In ht daglijks lvn bïnvlodt ht oriëntatikadr imands gdachtn, handlingn n motionl ractis. D lvnsovrtuigingn in ht oriëntatikadr omvattn ht wrldbld, mnsbld n zlfbld van n individu. Ho kijkt imand aan tgn d wrld, d mnsn di r lvn n d ign rol in ht grot ghl? Voor vl mnsn zijn grchtighid, control, voorsplbaarhid n samnhang blangrijk aspctn van dz visis op d wrld, mnsn n zichzlf. D mst gnomd lvnsdoln van ht oriëntatikadr liggn op ht gbid van rlatis, wrk, rligi, knnis n prstatis. Vl mnsn hbbn n innrlijk bld van gwnst procssn, gburtnissn of uitkomstn tn aanzin van dz doln. Dit kunnn gwnst indstadia zijn of al bschikbar stadia di mn wil handhavn. Ht subjctif gvol van btknis vrwijst naar ht gvol dat j lvn btknisvol is. En gvol dat j n dol of n richting hbt, n dat ht gvolg is van d ign handlingn als goriëntrd zin op n gwnst tokomstig staat of dol. Ht is nog ondrwrp van discussi n ondrzok of ht subjctiv gvol van btknis ondrdl is van ht oriëntatikadr of ht gvolg rvan (Park, 2010) Morl dimnsi Opvattingn ovr god n kwaad, ovr handln dat w als god n nastrvnswaardig boordln n handln dat w als slcht n ontolaatbaar bschouwn, makn dl uit van ht oriëntatikadr. D morl dimnsi (waardn, normn & rgls n doln) is daarm n onlosmaklijk ondrdl van ht zingvingsprocs. In ht bok Naar r n gwtn, ovr morl vorming in d krijgsmacht (d Bor t al., 2012) wordt ondrschid gmaakt tussn morl boordling n morl rvaring. D morl boordling btrft n cognitif rfrntikadr rond thik waarvan n bld van juist doln van mnslijk handln dl uitmaakt. In lvnsbschouwlijk traditis vindn w n samnhangnd ghl van waardn n doln van mnslijk lvn gprsntrd; in ht oriëntatikadr van individun is dit vaak mr implicit aanwzig. Ht bgrip morl rvaring duidt d wijz aan waarop n prsoon psychisch, social, xistntiël n godsdinstig-lvnsbschouwlijk ralititn op ht gbid van god n kwaad waarnmt (prcpti), blft, n intrprtrt ( tn Hav t al, 2009). D morl rvaring hangt nauw samn mt ht prsoonlijk n profssionl zlfbld Vorming oriëntatikadr - individul & collctif D inhoud van ht oriëntatikadr wordt vrog in ht lvn gvormd op basis van prsoonlijk rvaringn in intracti mt d omgving. Onz cultuur splt n blangrijk rol in d vorming van ht oriëntatikadr. Cognitiv n handlingsschma s di praktisch n ffctif gblkn zijn wordn vastglgd n ovrgdragn aan d volgnd gnrati. Bij ht gvn van btknis aan zowl alldaags situatis als nit-alldaags kritik omstandighdn makn mnsn spontaan gbruik van handlingsmodlln in d vorm van gdragscods n convntis, n duidingsmodlln di ondrdl zijn van hun wrldbld. Rligiuz of andr lvnsbschouwlijk traditis zijn n ondrdl van d cultuur. D omgving waarin d mns zich wil oriëntrn n waarvan hij d btknis zokt is nit bprkt tot ht hir n nu maar strkt zich uit in ruimt n tijd. D bhoft aan lvnsbschouwing lijkt samn t

9 ZIN in politiwrk 9 hangn mt d univrsl aard van ht mnslijk zlf n is dus nit n tovallig product van opvoding (van dr Lans, 2006) Zinblving n graakt wordn D dri lmntn van ht oriëntatikadr (lvnsovrtuigingn, lvnsdoln n n subjctif gvol van btknis) komn trug in d omschrijving van zinblving door Jan van dr Lans (2006). Hij omschrijft zinblving als n complx psychisch tostand di opgbouwd is uit n bsf van cognitiv-affctiv control, dolgrichthid n n vitaal lust- of gluksgvol. Zinblving implicrt n gvol van hrknning n n gvol van vrtrouwdhid. Zolang d niuw informati hrknbaar is n past in ons bld van d wrklijkhid rakn w bij n niuw situati nit uit ons vnwicht. Ht gaat hirbij om d hrknbaarhid van d wrld om ons hn maar ook van onz binnnwrld: onz dromn, fantasibldn, stmmingstostandn, lichaamsblvingn. Als w its nit hrknnn of bgrijpn lidt dat chtr nit altijd tot gvolns van zinlooshid. Vaak haln w onz schoudrs op n gaan w ovr tot d ord van d dag. D zinblving stokt pas als ht nit bgrijpn van d situati gpaard gaat mt ht gvol dat onz idaln n waardn in ht gding zijn. Zinblving bvstigt ons grondvrtrouwn n vrstrkt ht gvol dat w opgnomn zijn in n grotr ghl. Ht gvol van vrbondnhid mt n grotr ghl btrft d affctiv rlatis mt mdmnsn maar ook mt d matriël omgving zoals d natuur. Godsdinstpsycholog Hans Alma vogt daar aan to dat ht vrmogn graakt t wordn n aandacht t bstdn aan onz omgving d basis vormt van rvaringn van zin of zinlooshid. Zin wordt nit ggvn vanuit n individu n ligt nit zondrmr bslotn in zijn omgving maar ontstaat wannr d prsoon n rlati aangaat mt its of imand in zijn omgving (Alma, 2005). W blvn n activitit als zinvol zolang dz n waard vrtgnwoordigt. En its is voor ons waardvol zolang, n naarmat ht t makn hft mt n dol dat w willn brikn of ralisrn. Dolgrichthid is altijd n voorwaard voor btrokknhid. Als w n oordl vormn ovr d zin van its, bslissn w implicit of ht al dan nit past in ht ghl van ons lvnsvrhaal. Ht idaalbld dat w van onszlf ontwikkld hbbn is d maatstaf, situatis di onz cntral waardn bvstign blvn w als ht mst zinvol. En situati daarntgn, di d cntral waardn in gvaar brngt zal tot gvolns van zinlooshid lidn. Ht rvarn van zin hft tot slot ook t makn mt n vitaal lust- of gluksgvol. Volgns van dr Lans zijn gvolns van lust n gluk tw basal knmrkn van ht lvn di los staan van bwust lvnsdoln. Ht bdnkn dat its zinvol is, maar nit voln n rvarn dat d zin in j wrkt, is n wg gaan waarto j nit uitgnodigd wordt (van dr Lans, 2006) Zingving in d huidig sculir samnlving Mnsn zokn stds mr op individul wijz naar zin n oriëntati in ht lvn buitn d traditionl n rligiuz n lvnsbschouwlijk traditis om. D nadruk ligt mr op zingving als psychisch procs n mindr op d lvnsbschouwlijk of rligiuz inhoud (Zock, 2007). Door d social bkrachtiging van ons gdrag zijn d daglijks dingn n bzighdn mstal vanzlfsprknd zinvol n wordn zinvragn nit gstld. D Duits socioloog Döbrt (1979) btoogt dat ht individu door d vrijtijd- n consumpticultuur nit

10 ZIN in politiwrk 10 mr komt tot nadnkn ovr d zin van ht lvn. D markt bidt stds niuw kort trmijndoln waarop mnsn voor hun zinblving op kunnn trugvalln. Ook zijn mnsn in n gscularisrd samnlving mindr bknd mt rligiuz symboolsystmn waardoor vln gn vrhaln n mythn mr knnn waarin zingvingsvragn zijn gthmatisrd n zij daardoor nit ovr zingvingstaal bschikkn. Dit blmmrt d rflcti ovr zin. En gvolg hirvan is dat mnsn di om n of andr rdn nit langr zin kunnn ontlnn aan d daglijks bzighdn n collctiv waardn n diffuus gvol van onbhagn rvarn zondr dit t kunnn bnomn. Döbrt vrmodt dat acti, bijvoorbld sport, in dit vrband n zingvingsfuncti kan vrvulln. Stds actif zijn absorbrt n voorkomt ht stlln van vragn. Door activititn t ondrnmn kan mn zichzlf bwijzn, kan mn dmonstrrn ovr bpaald ignschappn t bschikkn waardoor mn in d ogn van andrn mtlt. Acti bschrmt op di manir ffctif tgn drignd zinlooshid Zingvingsvragn Er zijn vrschillnd omstandighdn waarin mnsn zinvragn stlln (Gollwitzr, 1970). Mnsn vragn naar zin als z ht gvol hbbn dat its nit langr kan doorgaan zoals ht gaat n dat vrandring nodig is. Bijvoorbld, n politimdwrkr vraagt zich af of zijn wrk wl zin hft als d vrdachtn di hij hft opgpakt stds nit brcht wordn. En twd situati is als mnsn n gvol van lgt rvarn. Z bsffn dat dipr bhoftn onbvrdigd blijvn. Tot slot ontstaan zingvingsvragn naar aanliding van ingrijpnd lvnsrvaringn, n ongval of plotsling vrlis mt dipingrijpnd gvolgn. In drglijk xistntiël grnssituatis stlln mnsn vragn als: Waarom ovrkomt mij dit? n Ho mot ik vrdr? Zij stuitn op grnzn di z nit mt d vrblding kunnn ovrschrijdn. Mnsn di its drglijks mmakn kunnn soms n tijd lang gn tokomstprspctif ontwikkln. Dit wordt wl n idntititscrisis gnomd, ofwl ht vrhaal stokt. D btrokkn volt zich psychisch vrlamd, op d lang duur kan n dprssi ontstaan. 2.2 Zingving n wrbaarhid Bij strssvoll gburtnissn komt bij nagnog idrn n zingvingsprocs op gang dat vaak lang doorwrkt, zo blijkt uit ondrzok (Park, 2010). D kwalitit van d manir waarop mn zin gft blijkt minstns zo blangrijk t zijn voor d uitkomst als ho lang n ho vaak mn r m bzig is. Zo blijkt dat btknisgving waarbij mn zichzlf vrwijtn maakt n ngatif boordlt tot slchtr uitkomstn lidt dan btknisgving gbasrd op nitoordlnd rflcti. Dz laatst lidt tot btr aanpassing (Gortnr t al., 2006, Trynor t al., 2003, Watkins, 2008). Sommig oriëntatikadrs zijn bschrmnd, andr makn mnsn juist kwtsbaar voor d impact van ngativ rvaringn. En lvnsovrtuiging waarin rknd wordt dat god mnsn ngativ, willkurig n onrchtvaardig dingn kunnn ovrkomn zou bschrmnd zijn (Thompson & Janigian, 1988). Sommig vormn van oriëntatikadrs vrdragn gmakklijkr ngativ gburtnissn, zondr dat n discrpanti wordt rvarn (Bonanno t al., 2002). Zo lijkn sommig rligiuz oriëntatikadrs bijvoorbld n buffr t zijn tgn strss (Fabricator, Handal & Fnzl, 2000) n ht moglijk t makn dat mnsn hun doln nog als brikbaar rvarn, ondanks

11 ZIN in politiwrk 11 moilijk omstandighdn (Jacobs, Burns & Bnntt Jacobs, 2008). Wannr ht oriëntatikadr van n individu indrdaad n buffr tgn strss kan zijn kan dit moglijk tot vrkracht lidn. Dit mot nog wl vrdr ondrzocht wordn (Park, 2010). Vrkracht wordt omschrvn als ht rsultaat van succsvoll aanpassing in tijdn van (grot) tgnslag, dat zich manifstrt in ht bhoud van gzondhid of van hrstl (Rich, Zaustra & Hall, 2010). Violanti (2006) dfinirt vrkracht spcifik voor d politicontxt als d moglijkhid van n individul agnt n/of afdlingn van d politi om in balans t blijvn tijdns moilijk situatis. Dz dfiniti lijkt vrkracht mr t zin als n ignschap dan als n procs. In ht programma vrstrking profssionl wrbaarhid n in dit ondrzok gaan w uit van d procsmatig bnadring van vrkracht/wrbaarhid. D ovrnkomst tussn vrkracht/wrbaarhid n zingving is dat ht bid procssn zijn waarin aanpassing in moilijk situatis n rol splt. En blangrijk vrschil is dat bij vrkracht/wrbaarhid d focus van ht procs ligt op ht positiv rsultaat, bhoud van gzondhid of hrstl. Zingving btrft n mindr instrumntl bnadring. D nadruk ligt bij zingving op ht continu procs van btknis gvn n ht al dan nit rvarn van zin, waarbij waardring van d situati n vrbinding zokn n blangrijk rol spln. Zoals rdr gnomd kan n bpaald typ oriëntatikadr n buffr tgn strss zijn n daarm moglijk bijdragn aan vrkracht. Er zijn vrschillnd ondrzokn di aantonn dat spiritualitit n positiv invlod hft op gzondhid n wlzijn, in ht gval van strssvoll gburtnissn (o.a. Konig t al., 2010). Vrkracht kan door spiritualitit tonmn via d rvaringn van vrbondnhid, lvnswaardn, prsoonlijk btknisgving n coping. D moglijkhid om n positiv btknis t gvn aan j lvn n rvaringn is n blangrijk vrklarnd factor voor ht ffct van spiritualitit op vrkracht n positiv motis. Vrkracht n positiv motis bïnvlodn n vrstrkn lkaar door d tijd hn (Smith t al., 2012). 2.3 Intrvntis Dit ondrzok richt zich op d vraag op wlk manir bwust systmatisch aandacht voor zingving kan bijdragn aan ht vakmanschap n d inztbaarhid van politimnsn. In dz vraag zittn tw aspctn: in d rst plaats aandacht voor zingving in d vorm van bgliding van politimdwrkrs di zijn vastglopn n d zin in ht wrk (n ht lvn) kwijt zijn graakt; n in twd plaats aandacht voor zingving in d vorm van voorbriding op, n bgliding bij ht in vnwicht brngn n houdn van ht individu n ht collctif waarto hij of zij bhoort. Mt andr woordn: ht gaat in bid gvalln om d vrbinding t lggn tussn d politiman als mns n d politiman als profssional, in dins contxt. In d komnd subparagrafn wordt bsprokn wat r in d litratuur bknd is ovr intrvntis di gricht zijn op één van dz aspctn. In d bsprking nmn w dri nivaus van bwijs m: consnsus basd (dit zou in d praktijk kunnn wrkn), practic basd (dit wrkt in d praktijk) n vidnc basd (dit is bwzn wrkzaam).

12 ZIN in politiwrk Intrvntis bij vrmindrd wlbvindn Uit n rcnt rviw (Pnalba t al., 2009) naar vidnc basd psychosocial intrvntis om agntn mt mntal problmn t ondrstunn blijkt dat r nauwlijks bwijs is dat psychosocial intrvntis strss grlatrd psychologisch symptomn bij agntn kunnn vrmindrn. Ht ondrzok naar d ffctivitit van intrvntis gricht op ht facilitrn van btknis gvn n vrkracht staat nog in d kindrschonn (Park, 2010). Er zijn positiv rsultatn maar r mot nog vl glrd wordn ovr ho btknisgving gfacilitrd kan wordn door intrvntis n of dit dan hlpnd is (Chan, Ho & Chan, 2007). Vl psychothraputn btrkkn zingving in hun bhandling, maar onduidlijk is wat daar ht ffct van is (Hays t al, 2007). Uit ondrzok ondr politimnsn n militairn blijkt dat traumatisch rvaringn vaak gpaard gaan mt strk zichzlf vroordlnd gvolns zoals schaamt n schuld. Ondrzok naar bhandling gbasrd op mindfulnss bij politiagntn toont aan dat ht aspct accptati zondr vroordling van mindfulnss grlatrd is aan mindr symptomn van traumatisch strss (Chopko t al., 2013). Van blang in dit kadr is ook ht concpt moral injury, aantasting van ht morl oriëntatikadr n d morl rvaring rsultrnd in bijvoorbld gvolns van zinlooshid, dmotivati, schaamt n schuld. In d litratuur hirovr wordn d trmn moral n spiritual (zingving) nauw vrbondn (zi bv Litz, 2009, Drschr t al., 2011, Dombo t al., 2013). In d bhandling van moral injury bsprkn Worthington & Langbrt (2012) bijvoorbld d rol van jzlf n andrn vrgvn. Op ht nivau van consnsus basd komn vrschillnd factorn uit d litratuur naar vorn waar training of intrvntis, gricht op ht vrgrotn van d wrbaarhid, zich op zoudn motn richtn. In d rst plaats zijn dat positiv motis, positiv coping, n ht vrmijdn van ngativ coping. En positiv manir van omgaan mt hftig gburtnissn door ht opdln van grotr problmn in bhapbar stukkn, stun zokn n vrij zijn in ho om t gaan mt strssvoll gburtnissn kan hlpnd zijn (Hobfoll t al., 1991). In rlati tot vrkracht kunnn positiv motis n tgngif vormn in n ngativ motionl tostand n zo bijdragn aan gzondhid n wlzijn. Positiv motis, waarvan mn zich bwust is, hlpn om mrdr prsoonlijk bronnn uit ht oriëntatikadr in t zttn wat kan lidn tot mr lvnstvrdnhid n mindr kans op dprssi. Om ht ffct van ngativ motis tgn t gaan, kunnn positiv motionl rvaringn gstimulrd wordn. Ngativ motis motn chtr nit gëliminrd of gngrd wordn, zkr nit als z passn bij d contxt, want z zijn noodzaklijk voor ht mnslijk florrn (Frdrickson & Losada, 2005). In d litratuur zijn ook practic basd factorn t vindn di n bijdrag kunnn lvrn aan ht stimulrn van zingving. En xplicit focus op lmntn van ht oriëntatikadr di strk grlatrd zijn aan wlbvindn, zoals ht opnmn van spiritualitit (Pargamnt, 2007), stimulrn van vrgving (Waltman t al., 2009) n focussn op posttraumatisch groi (Tdschi & Calhoun, 2009), kan thraputn hlpn om zingving bij mnsn t bvordrn. Volgns Frank (1982) is van blang om n concptul schma of myth t bidn di d patiënt n gloofwaardig uitlg gft van zijn symptomn n n andr kijk gft op zijn problmn. D bst bnadring van intrvnti n prvnti op ht gbid van zingving is volgns Park (2010) focussn op d door ht individu zlf gformulrd inhoud van maning.

13 ZIN in politiwrk Intrvntis gricht op vrbinding van d politiman als mns n als profssional Er zijn in d litratuur alln consnsus basd factorn t vindn waarop intrvntis, gricht op prvnti, gbasrd zoudn kunnn wordn. En prvntiv wrking zou kunnn uitgaan van bwustwording n xplicitrn van ht prsoonlijk oriëntatikadr, bijvoorbld in d vorm van n lvnsbschouwlijk assssmnt tijdns d initiël opliding. Vrvolgns kunnn aspctn van ht oriëntatikadr opgbouwd wordn di hlpnd zijn in gwon omstandighdn zoals ht gvol van mastry (bhrsbaarhid, control) n vrbondnhid mt gstld doln, waarm mnsn zich vrbondn wtn mt n grotr ghl (politi organisati, samnlving, mnshid). Dit kan lidn tot n grotr gvol van btknis n voldoning, wat kan bijdragn aan d algmn gzondhid n ht wlzijn maar ook kan dinn als wrbaarhidsbron in tijdn van strss (Park, 2012). Tw voorbldn van practic basd intrvntis di gbasrd zijn op bwustwording van ht prsoonlijk oriëntatikadr, van d (spiritul) bronnn van andrn n van copingmchanismn zijn hir rlvant. In d rst plaats n training voor politimnsn in England (Smith & Charls, 2010) waarbij gbruik wordt gmaakt van pikrvaringn volgns Maslow. Dz pikrvaringn kunnn d zlfknnis van ht individu n zijn knnis van d wrld hrstructurrn, ht individu in n hogr staat van ontwikkling brngn n bijdragn aan n gvol van wlbvindn. In d training mot r ruimt n tostmming zijn om spiritul rvaringn t blichtn, t bschrijvn n t ontdkkn. Vrdr wordn in d training d toxic ffcts van ht politiwrk vrknd, n wordn bij d politi aanwzig positiv n ngativ copingmchanismn n d supportmchanismn bsprokn n wat d grnzn aan dz mchanismn zijn. Ht twd voorbld btrft spiritual fitnss, n ondrdl van ht Comprhnsiv Soldir Fitnss (CSF) programma van d Amrikaans krijgsmacht (Pargamnt & Swny, 2011). Spiritual fitnss bstaat uit dri lagn: ht ontwikkln van zlfbwustzijn n spiritualitit, ht ontwikkln van bwustzijn van spiritul bronnn n togang rto n ht ontwikkln van bwustzijn tn aanzin van spiritualitit van andrn. Ht ontwikkln van zlfbwustzijn n spiritualitit vindt plaats door ht ondrknnn van ht ign oriëntatikadr (krnwaardn, lvnsovrtuigingn, kracht, passis, lvnsdoln) n ht ondrzokn of ht oriëntatikadr strookt mt imands huidig spiritul lvnsrichting. Ht ghl CSF programma is brd ingvord voor all militairn. D ffctivitit van ht programma wordt ondrzocht. Smith n Charls (2010) btogn dat zingving n complx procs is waarin all dimnsis van ht lvn mt lkaar samnhangn. Bij d implmntati van zingving in d politiorganisati mot zingving nit als n gïsolrd ondrdl bnadrd wordn maar als intgraal ondrdl van d politimdwrkr, van ht politiwrk n van d organisati. Aandacht voor zingving is daarm nit alln d taak van d gstlijk vrzorging maar van d ghl organisati. 2.4 Conclusi Zingving is n complx, mrdimnsionaal procs, dat d prsoon in intracti mt dins omgving btrft. Ht procs van zingving vindt plaats op basis van ht individul oriëntatikadr dat van jongs af aan in intracti mt d omgving gvormd wordt. Culturl

14 ZIN in politiwrk 14 bronnn, zoals lvnsbschouwlijk traditis, makn daardoor ook dl uit van ht oriëntatikadr. D morl dimnsi van zingving - d normn/rgls, waardn n lvnsdoln bpaln d valuativ dimnsi. Ervaringn n handlingn di aansluitn bij d prsoonlijk waardn, idaln n lvnsdoln lidn tot zinblving. Zingvingsvragn n rvaringn van zinlooshid kunnn ontstaan in xistntiël grnssituatis, maar ook wannr n al langr bstaand situati nit mr past in ht lvnsvrhaal n wannr dipr bhoftn onbvrdigd blijvn. Ervaringn van zinlooshid n zingvingsvragn horn bij ht normal zingvingsprocs n motn dus nit dirct als pathologisch n zikmaknd glabld wordn. Ht is van blang dat mnsn tijdns ht zingvingsprocs ruimt rvarn om (niuw) btknis t vindn. Langdurig gvolns van zinlooshid in combinati mt ngativ copingmchanismn kunnn lidn tot vrmindrd gstlijk wlbvindn. Zowl vrkracht/wrbaarhid als zingving zijn procssn van aanpassing in ingrijpnd situatis. Wannr mnsn in staat zijn tot ht vindn van niuw btknis n zinblving draagt dat bij aan d wrbaarhid. Er zijn nog winig vidnc basd intrvntis di kunnn bijdragn aan wrbaarhid n zingving, maar r zijn wl vl aanwijzingn voor practic basd intrvntis n consnsus basd factorn waarop intrvntis gbasrd kunnn wordn. Blangrijk factorn zijn accptati zondr vroordling, vrgving, positiv motis, ht stimulrn van spiritualitit n ht zokn naar niuw btknis. Bij ht stimulrn van positiv motis motn d ngativ motis nit ontknd wordn. Voor prvntiv intrvntis zijn bwustwording van ht prsoonlijk oriëntatikadr n vrbinding mt ht profssionl waardnsystm van blang. Daarm kan n btknisvoll control wordn ontwikkld n vrbondnhid mt d gstld doln n ht grotr ghl (van d organisati n d samnlving) wordn gstimulrd.

15 ZIN in politiwrk Dimnsis van zingving bij d politi Waar do j ht voor? En wat bn jouw rol daarin? D intrinsik waard waarom j its dot n di vrdr gaat dan nut n noodzaak in d maatschappij. J prsoonlijk doln: ho sta j in ht lvn, wat is j bijdrag? Lf j alln voor jzlf of do j n brop waarin j ignlijk voor mnsn wrkt? Waarom j bpaald zakn wl of nit dot. En soort morl kompas. (omschrijving zingving door n tamchf ) In dit hoofdstuk wordn dimnsis van zingving bsprokn di in ht politiwrk cntraal staan. D individul politimdwrkr gft btknis aan d, vaak ingrijpnd, situatis waar hij tijdns zijn wrk m t makn krijgt. Hij gft, op basis van zijn oriëntatikadr, btknis in intracti mt d omgving, dat willn zggn d burgrs waar hij m in aanraking komt, d collga s, d politiorganisati, d samnlving n zijn famili n vrindn. In dit hoofdstuk richtn w ons op zingving vanuit zowl ht prspctif van d individul politimdwrkr als dat van d politiorganisati, n op d vrbinding tussn bid prspctivn. D dimnsis wordn bsprokn aan d hand van (scundair) litratuur, intrn ondrzokn n documntn van d politi, aangvuld n gïllustrrd mt informati uit d intrviws. 3.2 D individul politimdwrkr Op ht nivau van d individul politimdwrkr brngn w mrdr dimnsis van zingving in bld di in ht politiwrk aan d ord zijn: d motivati voor ht politiwrk, d morl dimnsi van ht wrk, d manir van omgaan mt ingrijpnd situatis, d invlod van ht wrk op ht mns- n wrldbld n situatis waardoor politimnsn ontwricht kunnn rakn. Ht prspctif van d individul politimdwrkr is ht uitgangspunt, maar omdat btknisgving altijd in intracti mt d omgving tot stand komt zal ht collctiv prspctif (van d organisati) ook hir al naar vorn komn Motivati voor ht wrkn bij d politi Wannr mnsn n situati als zinvol rvarn lidt dat tot motivati n btrokknhid (van dr Lans, 2006). In d motivati komt naar vorn wlk waardn makn dat mnsn its, bijvoorbld hun wrk, als zinvol rvarn n wlk dol zij daarm willn brikn. Mnsn blvn immrs n activitit, n situati of rlati als zinvol zolang dz n waard vrtgnwoordigt, n zolang n naarmat dz t makn hft mt ht dol dat zij willn brikn. In dit ondrzok hbbn w in d litratuur gzocht n in d intrviws gvraagd naar d motivati van politimnsn voor ht politiwrk. D motivati bidt zicht op d waardn, idaln n doln van d individul politimdwrkr op basis waarvan hij gkozn hft voor ht wrk bij d politi n waarom hij (nog stds) zin rvaart in ht politiwrk. Uit litratuur (Smith & Charls, 2010, van Luijn, 2012) n d intrviws blijkt dat d motivati van d mrdrhid van d politimnsn voor ht wrkn bij d politi vrband

16 ZIN in politiwrk 16 houdt mt idaln: its voor d samnlving willn btknn, dinstbaar willn zijn, mdburgrs willn hlpn. Maar ook afwissling, aangtrokkn zijn tot ht avontuurlijk, spanning n snsati spln n rol. Blangrijk waardn voor politimnsn zijn rlijkhid n rchtvaardighid. Ht ondrstaand citaat vrwoordt dz combinati van idaln, waardn n aantrkkingskracht van spanning n snsati: Dat is toch n stukj dinstbaarhid, its willn btknn. Ja, ook n stukj, ht is n andr baan dan andrn. Er zit n dynamik in ja n bpaald snsati zit rin. Dus n mix, van its willn btknn n d aantrkklijkhid van ht wrk. (tamchf ) In ht social - ht van btknis willn n kunnn zijn voor mnsn - manifstrt zich voor politimnsn ht hogr, in d zin van d vrbondnhid mt ht grotr ghl n d drijfvr tot onbaatzuchtig handln. Ht hogr zoals Gabril van dn Brink dat in zijn ondrzok naar d btknis van gstlijk bginsln in ht modrn bstaan (2012) formulrt zokn politimnsn dus allrrst in ht alldaags wrk mt n voor burgrs. Ook Jan Nap bschrijft in zijn ondrzok Vragn naar god politiwrk: blang-stllnd ontwikkln van d alldaags praktijk (2012) dat juist in ht alldaags, in ht ognschijnlijk onbduidnd, in datgn wat vaak nit in d (managmnt)rapportags trchtkomt, kan oplichtn wat waardvol is. Dit wordt bvstigd in ht ondrstaand citaat: Ht hovn allmaal nit grotr, hl ingwikkld dingn t zijn, maar dat j zit dat j van nut bnt voor mnsn, dat mnsn r wat aan hbbn dat jij r was op dat momnt. Dat j d druk bij z wg kan haln, of dat j d situati kon kalmrn. Nou daar word ik blij van. (plaatsvrvangnd tamchf ) Motivati in ht gding Wannr politimnsn hun waardn n idaln in ht wrk kunnn ralisrn lidt dat tot motivati n btrokknhid, z rvarn ht wrk als zinvol. Politimnsn zijn zich, zoals d mst mnsn, nit stds bwust van d waardn n idaln di hn voor ht politiwrk motivrn. Wannr ht vrwznlijkn van idaln wordt blmmrd of waardn wggdrukt wordn kan dit chtr lidn tot mindr motivati voor n passi n btrokknhid bij ht wrk. In d intrviws wordt soms vrtld ovr collga s di nit gdrvn zijn n d passi missn, zoals in ht ondrstaand citaat: Nou dat mrk j gwoon, ho mnsn soms nit gdrvn zijn in hun wrk. En ja dat vind ik zond. Want ik dnk juist wl dat binnn d politi, dit wrk, draait hl vl op mnsn di wl mt hart n zil r voor gaan. (coördinator rchrch ) D organisati kan vl bijdragn aan ht ralisrn of juist ht blmmrn van waardvol wrk. Uit ondrzok naar waardn n idaln van profssionals wrkzaam in d zorg n bij d politi (van Luijn, 2012) blijkt dat bij d politi vooral lag kwalitit van ht wrk n gbrk aan intgritit n opnhid ht vrwznlijkn van idaln kunnn blmmrn. Wrkomstandighdn waarin sprak is van botsing van prsoonlijk n profssionl waardn, buraucrati n problmn voortkomnd uit d ign lvnsovrtuiging kunnn ook ht vrwznlijkn van idaln in d wg staan, maar dat komt mindr voor.

17 ZIN in politiwrk 17 Ngativitit is n vl gnomd aspct van d politicultuur. Ook Van Luijn (2012) constatrt in haar ondrzok dat politiprofssionals vl klagn. Haar vrklaring voor ht klagn is dat ht n manir is om op indirct wijz t knnn t gvn wlk idaln mn hft. D klachtn n zorgn di mn hft wijzn nit zozr op ht ontbrkn van n idaal maar juist op d (implicit) aanwzighid van hog waardn of idaln. Op grond van dz hog waardn n idaln vroordlt of bkritisrt mn bpaald situatis. In d intrviws komt naar vorn dat ht klagn ht mst btrkking hft op ht functionrn van d organisati, van collga s n lidinggvndn. Ht ondrstaand citaat gft n voorbld: Nit mt btrkking tot d samnlving [ngativitit MH], maar mr naar d organisati. W zittn wr in n rorganisati n dan hoor j wl gluidn ovr van, alwr, waar motn w nu wr naarto? Wat gaat r nu wr mt ons gburn? (hoofdagnt ) Morl dimnsi Er wordt van ons n hogr thisch morl standaard vrwacht. ( projctlidr ) J kunt gconfrontrd wordn mt dingn waar j nit achtr kunt staan of dingn di nit in j wrld passn. (plaatsvrvangnd tamchf ) Ik zi d politi als dunn blauw lijn tussn god n kwaad. ( projctlidr ) Bovnstaand citatn uit d intrviws illustrrn ho d morl dimnsi van zingving in ht politiwrk aanwzig is. Politimnsn hbbn n discrtionair bvogdhid waardoor zij in voorkomnd situatis mogn, n motn bslissn wat op dat momnt, naar rdlijk inzicht, ht juist/god is om t don. In vaak nkl scondn motn zij bslissn wat op dat momnt ffctif is maar ook wat juist is. Dus nit alln: Wat mot ik don? maar ook: Ho do ik dat op d juist manir? D aard van d situati is vaak zo dat r gn tijd is om uitgbrid t rflctrn op d waardn di aan d ord zijn. Er mot snl bslist n ghandld wordn. Wat ht juist is in n spcifik situati staat chtr nit vast; idr kr wr is n morl wging nodig. D politimdwrkr maakt di morl afwging op basis van zijn ign waardn n ovrtuigingn (oriëntatikadr) aan d n kant n d wttlijk rgls n d waardn van d politiorganisati aan d andr kant. Ht prsoonlijk morl kompas van d politimdwrkr valt nit vanzlf samn mt ht morl kompas van d organisati. Ht morl kompas van d politi is gwortld in d gschidnis n ontwikkling van ht politivak. In d loop van d tijd is glrd wat voor d Ndrlands politi blangrijk waardn n rlvant oriëntatipuntn zijn voor god wrk. Wat god politiwrk is wordt dus nit bpaald door willkurig individul opvattingn maar is ook nit voor ns n voor altijd bpaald door d organisati. Er is gn bslissnd n omvattnd antwoord op d vraag wat in n concrt situati god politiwrk is. In zijn ondrzok constatrt Jan Nap (2012) dat r bij politimnsn vl moraal kapitaal aanwzig is dat daglijks wordt ingzt. Politimnsn zttn zich mt hart n zil in voor waardvol wrk. Ht aanwzig moraal kapitaal wordt chtr volgns Nap t winig ingzt om profssionl t groin. Ht opnlijk bsprkn van d morl afwgingn in ht alldaags wrk is nit vanzlfsprknd n wordt t winig gbruikt om ht politivak t

18 ZIN in politiwrk 18 ontwikkln. En gsprk ovr d morl dimnsi van d daglijks praktijk vraagt om rflcti op ht prsoonlijk kompas - Waar is ht mij om t don? - n om ht vrtrouwn dat d gsprkspartnr imand is di ook naar ign vrmogn strft naar wrk dat dugt n dugd dot. Aandacht voor morl bzinning voorafgaand aan wrksituatis (bijvoorbld tijdns opliding n vorming) n achtraf (bijvoorbld na n gwldsincidnt) kan n bijdrag lvrn aan ht ontwikkln van d morl comptntis van politimnsn D impact van ht daglijks politiwrk In d voorgaand paragrafn is bsprokn wat politimnsn motivrt in ht politiwrk n ho d morl dimnsi daar n blangrijk rol in splt. D komnd paragraaf gaat ovr d impact van ht daglijks politiwrk op d politimdwrkr. Wlk btknis wordt r ggvn aan ingrijpnd gburtnissn? Ho gaat n politimdwrkr r m om? Wat is d impact op d lang trmijn: wlk invlod hft ht wrk op ht mns- n wrldbld van d politimdwrkr? En, wat maakt dat n politimdwrkr ht politiwrk nit mr kan volhoudn? Emotionl distanti J mot ht vrschil kunnn makn in di situati. Ik mot daarin handln, ik mot daarin its don. En j mot j daarin bschrmn, dat j d moti van d andr wl tolaat, maar dat nit ovrnmt. Dus daar mot in idr situati n strp staan. (tamchf ) Uit ondrzok (Smith & Charls, 2010) n d intrviws (zi bijvoorbld ht bovnstaand citaat) blijkt dat politimnsn (al hl snl na hun indinsttrding) n wijz van omgaan mt ingrijpnd situatis ontwikkln waarbij z n zkr distanti aannmn tn opzicht van d motis di wrksituatis opropn. D focus ligt bij d taak: ht handhavn n schppn van ord n ht vrlnn van hulp. En bijkomnd aspct van dz stratgi is dat politimnsn vindn n rvarn dat zij alln mt collga s god kunnn pratn ovr d ingrijpnd situatis di zij tijdns ht wrk mmakn. Politimnsn dln mt lkaar n gmnschapplijk btkniskadr waarin d ingrijpnd situatis n andr btknis krijgn dan di buitnstaandrs daaraan zoudn gvn. Aan collga s hof j nit uit t lggn ho n huislijk gwld situati ruit zit, zij zijn r aan gwnd n hbbn dzlfd motionl distanti. Famili n vrindn knnn di gwnning n motionl distanti nit, z zijn vl rdr graakt door d ingrijpnd situatis di politimdwrkrs mmakn. In d intrviws gvn politimnsn aan dat z nit (vl) mt famili n vrindn ovr hun wrk pratn omdat zij hun naastn willn bschrmn voor d llnd di z tgnkomn n/of nit hard n gvolloos willn ovrkomn. Alln mt collga s ovr ingrijpnd situatis pratn n nit mt buitnstaandrs is gzin ht vrschil in btknisgving logisch, maar draagt ht risico in zich dat r voor andr btknissn stds mindr ruimt is. Er kan n glijdnd schaal ontstaan naar vrharding n social isolati. Smith n Charls (2010) bschrijvn in hun ondrzok dat wannr politiagntn zich afsluitn voor hun gvolns zij zich vaak ook afsluitn voor mnsn van buitn d politigmnschap. Naarmat mnsn langr in dinst zijn kan d isolati strkr wordn. Ht bnadrukkn van d ondrling solidaritit vrstrkt dit mchanism n ht gvol dat mnsn van buitn r nits van bgrijpn. Bovndin kan d

19 ZIN in politiwrk 19 isolati n ngativ coping stijl vrstrkn. Juist voor politimnsn blijft ht blangrijk om naast d politirol andr waardvoll social rolln t vrvulln di kunnn hlpn bij ht vindn van positiv copingmchanismn. Ondrzok wijst uit dat ht stimulrn van positiv copingmchanismn (Ivi & Garland, 2011) n ht btrkkn van famili (Pol, 2006) kunnn bijdragn aan d wrbaarhid van politimnsn. In n aantal intrviws wordt bnadrukt dat ht thuisfront van d politimdwrkr n blangrijk functi hft in ht signalrn van ngativ n vrmijdnd coping stratgiën Invlod op mns- n wrldbld In hovrr ht politiwrk (blijvnd) invlod hft op ht mns- n wrldbld van politimnsn is op grond van bstaand ondrzok nit duidlijk t zggn. Uit ht ondrzok Gwld tgn d politi (van Rmst, Fischr & Zwirs, 2013) blijkt dat politimnsn mt n ngatif mnsbld mr gwldsrvaringn rapportrn. Andrsom kunnn politimnsn mt mr gwldsrvaringn n ngativr mnsbld ontwikkln. En ondrzok ondr Amrikaans politimdwrkrs n studntn van d politiacadmi (Colwll, Lyons & Garnr, 2012) laat zin dat politimnsn n studntn gn ngativr of cynischr wrldbld hbbn dan d controlgropn n dat r gn significant vrandringn optrdn in ht wrldbld tijdns d opliding of tijdns d rst wrkjarn. Bij n individul politimdwrkr kan r sprak zijn van n ngatif mns- n/of wrldbld wat d manir waarop hij situatis tijdns zijn wrk intrprtrt kan bïnvlodn. Van n collctif ngatif mns- n wrldbld lijkt bij d politi chtr gn sprak t zijn. Uit d intrviws komt naar vorn dat ngativ rvaringn mt bpaald gropn mnsn, bijvoorbld Marokkaans jongns di vl ovrlast vroorzakn, kunnn bijdragn aan (tijdlijk) ngativ bldvorming ovr dz grop. Van n structurl ngatif mns- n wrldbld is volgns d gïntrviwdn gn sprak. Sommig gïntrviwdn vrtlln dat hun bld van mnsn n van d samnlving juist gnuancrd wordt doordat zij in aanraking komn mt ht vrhaal achtr d mns(n) di n dlict plgn. Ht ondrstaand citaat gft bid kantn wr: Dus ht maakt wl cynisch, j kijk op d wrld vrandrt wl. Door d llnd n dingn di j mmaakt. Aan d andr kant maakt ht ook wr mildr. J snapt mr waarom dingn gburn n j snapt ook d contxt waarin dingn soms gburn. (projctlidr ) Ontwrichtnd situatis In d intrviws komt naar vorn dat politimnsn wtn dat j mmrtj n kr kan ovrlopn. Wannr dat gburt, hft dat grot impact op d btrokkn, maar ook op d collga s. Ht is chtr nit t voorsplln wannr imand ontwricht raakt. D richtlijn psychosocial ondrstuning güniformrdn (Impact/Trimbos, 2012) vrmldt factorn waarvan bknd is dat zij n rol spln in ontwrichtnd situatis: rnstig ltsl mt nam als r kindrn bij btrokkn zijn, btrokknhid van famili of collga s van politimdwrkrs, n situati waarin n dadr of slachtoffr strk glijknis hft mt n famililid, ingrijpnd gburtnissn (chtschiding, zikt, ovrlijdn) in d privésituati van d politimdwrkr, onmacht, btrokknhid bij n intgrititsondrzok, n lvnsfas-

20 ZIN in politiwrk 20 problm n stapling van incidntn (ht mmrtj is vol). D ontwrichtnd situati zt d wrld van d btrokkn politimdwrkr voor kortr of langr tijd op zijn kop. Ht lukt nit mr om ht politiwrk t don mt d nodig profssionl distanti. D btrokkn mot wr n niuw vnwicht vindn, opniuw vrtrouwn n zin in ht wrk krijgn. Achtraf, zo vrtlln n aantal gïntrviwdn di n ontwrichtnd situati hbbn mgmaakt, kan d rvaring j mr snsitif n strkr makn. Z rvarn n strkr bsf van kwtsbaarhid, dat gpaard gaat mt mr opnhid naar collga s n d mnsn waar z in ht wrk m in aanraking komn. Ondrstaand citatn gvn dit wr: Ht maakt j strkr, bwustr van wat r mt m kan gburn. (rchrchur ) Ht maakt j mr btrokkn, gïntrssrd, mr opn naar collga s, mr motis latn zin. (hoofdagnt ) Ht hft mijn lvn vrandrd, mijn priorititn zijn vrschovn, ik bn vl gvoligr op signaln van mnsn. (rchrchur ) 3.3 D politiorganisati Zingving is n procs dat altijd plaats vindt in intracti mt d omgving. Dit btknt dat d doln, normn, waardn n idaln van d politiorganisati md d btknis n zin van ht politiwrk voor d individul politimdwrkr vorm gvn. In dz paragraaf bsprkn w lmntn van ht oriëntatikadr van d politiorganisati: nrzijds uitgdrukt in d normn, waardn n doln di xplicit in officiël documntn gnomd wordn, andrzijds implicit aanwzig in d bldvorming n discussi ovr profssionl wrbaarhid. Profssionl wrbaarhid is op dit momnt n ondrwrp dat aandacht krijgt in d vrandrnd organisati van d National Politi. In d discussi n bldvorming ovr profssionl wrbaarhid wordt uitgdrukt wlk waardn voor ht politiwrk van blang of in ht gding zijn, n wat in ht licht van d profssionl wrbaarhid als god politiwrk wordt gzin Missi, krnwaardn n doln Ht inrichtingsplan van d National Politi (juni 2012) vrmldt d missi, krnwaardn n doln van d niuw organisati, n d (cultuur)vrandringn di nodig zijn om d doln t brikn. D missi van d National Politi is ht waakzaam n dinstbaar zijn aan d waardn van d rchtsstaat. D politi vrvult dz missi door afhanklijk van d situati gvraagd n ongvraagd t bschrmn, t bgrnzn of t bkrachtign. Krnwaardn bij ht vrvulln van d missi zijn: intgritit, btrouwbaarhid, mod n vrbindnd zijn (bropscod, dcmbr 2013). D National Politi hft als dol: Ndrland viligr makn n ruimt bidn aan d profssionalitit van d politimdwrkrs. Dz doln motn lidn tot btr politiprstatis, tot n grotr vrtrouwn van d burgrs in d politi n tot n korps dat als n nhid functionrt. D gwnst cultuur om d doln t brikn wordt in ht inrichtingsplan omschrvn: nhid in dnkn n don, mr ruimt voor d politiprofssional, van n vrantwoordingscultuur naar gorganisrd vrtrouwn, van

21 ZIN in politiwrk 21 bhrsmatig managmnt naar oprationl lidrschap n n btr vrbinding tussn bdrijfsvoring n oprati. Uit ht ondrzok naar ht hogr bij d politi (van Luijn, 2012) blijkt dat politimnsn god op d hoogt zijn van d missi n d bropscod. Tw drd van d rspondntn gft aan dat d missi van invlod is op ht wrk. D bropscod bidt volgns d mrdrhid van d rspondntn stun in ht wrk n n opning voor gsprk ovr normn n waardn. Wannr w d waardn n idaln van d politiorganisati vrglijkn mt di van individul politimnsn (zi 3.2.1) zin w dat di ovrnkomn op ht gbid van intgritit, rlijkhid n dinstbaarhid. Echtr, gbrk aan intgritit n opnhid wordn in ht ondrzok van van Luijn (2012) juist gnomd als blmmrnd factorn voor ht vrwznlijkn van idaln in ht politiwrk, vnals t winig aandacht voor ht mnslijk aspct, buraucrati, standaardisati n ht botsn van prsoonlijk n profssionl waardn. Ondanks ovrnkomstig waardn van d organisati n mdwrkrs blijkt d praktijk toch wrbarstigr t zijn Gwnst cultuurvrandring In ht inrichtingsplan, n ook in rcnt intrn ondrzokn van d politi, komt naar vorn dat r bhoft is aan n cultuurvrandring waarin oprationl lidrschap, waard gdrvnhid, profssionl ruimt n vrbinding cntraal staan. In ht Eindrapport Trajct Oprationl Lidrschap (wrkgrop Wltn, 2013) wordt bijvoorbld aanggvn dat n strk nadruk op rgls n procdurs hft glid tot vrvrmd mdwrkrs. Nadruk op zingving n handln vanuit prsoonlijk n organisati waardn mot r voor zorgn dat mdwrkrs wr vrantwoordlijkhid nmn voor hun handln n voor d maatschapplijk uitkomstn. In htzlfd rapport wordt gstld dat lidinggvndn glrd hbbn om mr t rflctrn op d omgving, ht vak n zichzlf maar dat ht t winig zichtbaar is in ht gdrag. Er is sprak van n gat tussn zggn n don. In d intrviws wordt in dit kadr ht ontbrkn van vrtrouwn van d wrkvlor in lidinggvndn vaak gnomd, waarbij wantrouwn n ngativitit wordn aangmrkt als min of mr vast ondrdln van d politicultuur. In d vraag naar mr ruimt voor d politiprofssional gaat ht volgns Jan Nap (2012) vooral om d bhoft aan samnhang n zinvoll richting. Lidinggvndn hbbn daarin n blangrijk rol (Nap, 2012, wrkgrop Wltn, 2013), zij motn d politimdwrkrs sturn op intrinsik motivati in vrbinding mt ht grot vrhaal (d waardn n doln van d politiorganisati). Daarbij gaat ht dus nit alln om d vragn wat mot ik don? n ho mot ik ht don? maar juist ook om waarom do ik ht? n waarto do ik ht? Zowl voor d uitvornd politimdwrkrs als d lidinggvndn gldt dat zij hun prsoonlijk waardn motn (lrn) vrbindn mt d waardn van d organisati n dat vrtaln in hun handln. En citaat uit ht Eindrapport Trajct Oprationl Lidrschap gft ht trffnd wr: Uitindlijk gaat ht om btrokknhid, als j als mdwrkr btrokknhid rvaart, lidt ht rto dat j vrantwoordlijkhid rvaart n dus d ruimt di r is ook pakt (p 69).

Sports Center. 22 juni 2011

Sports Center. 22 juni 2011 Titl procs: Klachtnblid Tilburg Univrsity Procsignaar: Ing Schprs Paraaf kwalititsfunctionaris Vrsi nr.: 2 Bsprokn mt: M.T. d.d. 13 april 2011 Vastgstld in M.T. d.d. 22 juni 2011 Pndragon d.d. 10 aug.

Nadere informatie

ASSESSMENT. Assessment. Wat is een assessment? Belang voor deelnemers Belang voor de werkgever Vijf stappen Waarom kiezen voor HRD Group? Interesse?

ASSESSMENT. Assessment. Wat is een assessment? Belang voor deelnemers Belang voor de werkgever Vijf stappen Waarom kiezen voor HRD Group? Interesse? Assssmnt Assssmnt Wat is n assssmnt? Blang voor dlnmrs Blang voor d wrkgvr Vijf stappn Waarom kizn voor HRD Group? Intrss? Bnt u gïntrssrd in onz assssmnts? Nm dan grust contact mt ons op. T 030-6911138

Nadere informatie

Calamiteitenprotocol instellingen zorg voor jeugd, de gemeenten in de provincie Utrecht en de gemeenten Weesp en Wijdemeren

Calamiteitenprotocol instellingen zorg voor jeugd, de gemeenten in de provincie Utrecht en de gemeenten Weesp en Wijdemeren Calamititnprotocol instllingn zorg voor jugd, d gmntn in d provinci Utrcht n d gmntn Wsp n Wijdmrn Inliding Calamititn in d jugdhulp kunnn hlaas nit altijd voorkomn wordn. Z hbbn n grot impact op btrokknn

Nadere informatie

Derde editie. Tweede Fase. du français garan

Derde editie. Tweede Fase. du français garan r z j i w mthod Drd diti Twd Fas aîtris m n n o b n U! d D accor ti! du français garan Drd diti Twd Fas lrn voor d praktijk én succs op d xamns. Mt d niuw, drd diti van wrkn lrlingn daar nog dolgrichtr

Nadere informatie

Buurtvereniging De Hoef. Nieuwsbrief. December 2014

Buurtvereniging De Hoef. Nieuwsbrief. December 2014 Buurtvrniging D Hof Niuwsbrif 10 Dcmbr 014 F n g a d t s F n ij Inhoud Voorwoord Van d bstuurstafl Trugblik n vooruitblik activititn Niuwtjs n tips Intrnt n Facbook Inbraakprvnti En vilig n schoon bgin

Nadere informatie

Buurtparkjes en speelplekken

Buurtparkjes en speelplekken Oktobr 2014 PAGINA 1 In dit nummr Buurtparkjs n splplkkn Niuwbouw Vinknstraat n Parkitstraat bijna klaar! Start wrkzaamhdn opnbar ruimt. Aanlg niuw rioolstlsl Schoon grondwatr Crossbaan, ht succs Binnnkort

Nadere informatie

Cocreatie als samenwerkingsmodel binnen het onderwijs

Cocreatie als samenwerkingsmodel binnen het onderwijs Cocrati als samnwrkingsmodl binnn ht ondrwijs Ondrwijscongrs Surinam 2013 Grt van dn Brink Vrplgkundig n Gzondhidswtnschappr Nijmgn Cocrati Hogschool Studnt Cocrati Ziknhuis Radboud Inhoud/ zorg Hogschool

Nadere informatie

1.1 Doel. levertijd. 1 Voorraad 13. 2 Opslag van een hoeveelheid geneesmiddelen. Behalve voor het

1.1 Doel. levertijd. 1 Voorraad 13. 2 Opslag van een hoeveelheid geneesmiddelen. Behalve voor het Voorraad 1 Lrdoln Aan ht ind van dit hoofdstuk wt j: z wat ht dol is van ht aanhoudn van n voorraad; z wat voorraadvorming btknt; z wat d buffrfuncti van n voorraad is; z dat ht houdn van n gnsmiddlnvoorraad

Nadere informatie

Opleiding HR Business Partner

Opleiding HR Business Partner Opliding HR Businss Partnr D z b o at th p o s n g st a ë n id i s p ic i l op r a u V P N on d n d va On t ko r v a n g hl ting 20% o op p l id d 1 o mo i dul f m ng! s r Dat volg kan n?! Opliding HR

Nadere informatie

WAARIN SAMENWERKEN: Mr. J.M.A-H. Luns, k Excellentie,

WAARIN SAMENWERKEN: Mr. J.M.A-H. Luns, k Excellentie, R A A D VAN N E D E R L A N D S E W E R K G E V E R S V E R B O N D E N WAARIN SAMENWERKEN: VERBOND VAN NEDERLANDSCHE WERKGEVERS CENTRAAL SOCIAAL WERKGEVERS-VERBOND NEDERLANDS KATHOLIEK WERKGEVERS VERBOND

Nadere informatie

herkennen herkennen fsdfdsfdssfdq

herkennen herkennen fsdfdsfdssfdq hrknnn hrknnn hrknnn fsdfdsfdssfdq : n t s p op h s k Wor h n k r h o? n t s p j 1 hrknnn rknnn DOELGROEP WAAR EN WANNEER? INHOUD DUUR All liding Op SB s, gwstavondn, Workshopwknd, nz. Dri ondrdln: pstn

Nadere informatie

Hoe bepaal ik zelf mijn eerste indruk ronde 1 : Hoofddorp

Hoe bepaal ik zelf mijn eerste indruk ronde 1 : Hoofddorp Functi vormgving Ho bpaal ik zlf mijn rst indruk rond 1 : Hoofddorp workshop houdrs rlvant bijgdragn ghl vormgving workshophoudrs Bdrijfsarts 8 8 8 6 8 HR Advisur 8 9 8 8 8 Consulnt 6 7 5 5 6 voldd nit

Nadere informatie

Rechtsbijstandverzekering

Rechtsbijstandverzekering Rchtsbijstandvrzkring Ht kan hoog oplopn En uit d hand glopn ruzi mt d burn. En conflict mt uw wrkgvr. En lvrancir di zijn blofts nit waar kan makn. En huisbaas di ht nit zo nauw nmt mt ht ondrhoud van

Nadere informatie

CREA-ATELIERS. van de gemeentelijke. www.facebook.com/cultuurdienstlochristi. foursquare.com/jeugdlochristi

CREA-ATELIERS. van de gemeentelijke. www.facebook.com/cultuurdienstlochristi. foursquare.com/jeugdlochristi CREA-ATELIERS knutsln, tknn n kokn van d gmntlijk cultuur- n jugddinst www.jugdlochristi.b/cra www.facbook.com/jugddinstlochristi www.facbook.com/cultuurdinstlochristi www.uitmtvlig.b twittr.com/jugdlochristi

Nadere informatie

Poort, school voor havo en mavo

Poort, school voor havo en mavo Poort, school voor havo n mavo i t i b m a t m Voor lrlingn Voorbriding op n succsvoll lrloopbaan Wil j naar Poort, dan wil j latr naar ht HBO. Poort is n havo-mavoschool, di jou motivrt om naar ht HBO

Nadere informatie

...aan de slag dan maar!

...aan de slag dan maar! initiatif van d knkf...aan d slag dan maar! Thori n wrkvormn voor ht comptntigricht bglidn van jongrn Inliding initiatif van d knkf Voor u ligt ht cursusbok Osh? Aan d slag dan maar. Ht cursusbok maakt

Nadere informatie

CBS Nije-Kroost 18 april 2013 www.cbsnijekroost.nl

CBS Nije-Kroost 18 april 2013 www.cbsnijekroost.nl CBS Nij-Kroost 18 april 2013 www.cbsnijkroost.nl Vanuit d gropn Niuw lrlingn: in grop 1/2c: Rol Vnmans Gropn 1 n 2 Wi wil in d mivakanti ons poppnmubilair schildrn? Graag vn contact opnmn mt juf Lia. Op

Nadere informatie

Kennismaking met Photoshop

Kennismaking met Photoshop Hoofdstuk Knnismaking mt Photoshop Hoofdstuk, ht bgin van onz boind tocht doorhn Photoshop. Waarschijnlijk was j tot nu to gwoon om mt programma s van Microsoft t wrkn. Z hbbn allmaal n zlfd look n fl.

Nadere informatie

vavo 2016/17 (certificate

vavo 2016/17 (certificate vavo 2016/17 gmn l A t z g t Vo o r i js w r d n O n Volwassn r n diploma w jaa in één of t vo, havo of vwo a vmbo-tl /m aarvan of dln d n). (crtificat mick (20) zakt voor zijn havo n koos rvoor t gaan

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Voorwoord... 4 Waar SJSJ voor staat... 6. Waar SJSJ voor gaat... 10. Van strategie naar actie... 14. Missie... 6. Onze kernwaarden...

Inhoudsopgave. Voorwoord... 4 Waar SJSJ voor staat... 6. Waar SJSJ voor gaat... 10. Van strategie naar actie... 14. Missie... 6. Onze kernwaarden... SJSJ 5 1 0 2 2 1 20 Inhoudsopgav Voorwoord... 4 Waar SJSJ voor staat.... 6 Missi... 6 Onz krnwaardn... 7 Waar SJSJ voor gaat... 10 Visi... 10 Ambitis... 11 Van stratgi naar acti... 14 D lidnd princips...

Nadere informatie

Wat maak jij morgen mee MBO Dier- verzorging

Wat maak jij morgen mee MBO Dier- verzorging j i j k a a Wat m m n morg MBO r i D g n i g r o z r v Morgn is gron bij AOC Oost Morgn is gron bij AOC Oost. En dat is maar god ook. W hbbn n gron wrld nodig, waarin jij n j omgving god kunnn lvn. Daar

Nadere informatie

Leiden Leadership Programme: Leiderschap in Praktijk

Leiden Leadership Programme: Leiderschap in Praktijk Lidn Ladrhip Programm: Lidrchap in Praktijk Programma 15.35 Vic Rctor Magnificu Ritj van Dam 15.45 Kort ovrzicht van ht programma door Sytk Midma 15.50 Informati ovr d Praktijkopdracht n Sminar door Nikol

Nadere informatie

greencalc ontwikkelingen

greencalc ontwikkelingen projct I INSTRUMENT grncalc ontwikklingn GrnCalc is n LCA-rknprogramma waarm d duurzaamhidsambiti van n gbouw of van n wijk bpaald kan wordn. Dz ambiti wordt uitgdrukt in één gtal: d Miliu-Indx- Gbouw.

Nadere informatie

NIEUWSBULLETIN WOORD VOORAF

NIEUWSBULLETIN WOORD VOORAF lllll Jaargang 3 nummr 5 EEN NIEUW GEZIN VZW NIEUWSBULLETIN 5. A. NIEUWSBULLETIN WOORD VOORAF SPECIAAL ONDERWIJS SCHOOL Kind Inhoud Gzin 1. Woord vooraf 1. Schoolprstati - wlbvindn 2. Dri wgn, één dol

Nadere informatie

De veelheid van kwaliteitssystemen in de zorg: Wie baant zich een weg in dit doolhof?

De veelheid van kwaliteitssystemen in de zorg: Wie baant zich een weg in dit doolhof? D vlhid van kwalititssystmn in d zorg: Wi baant zich n wg in dit doolhof? Drs. ing. K. Janssn Stnbrg, Q-Consult D kuz voor n kwalititssystm loopt voor vl kwalititsmanagrs uit op n zoktocht in n doolhof

Nadere informatie

Opleidingsplan. : Almelo, De Sumpel

Opleidingsplan. : Almelo, De Sumpel Oplidingsplan Opliding : ICT- n mdiabhr Crbo opliding : 95320 Uitstroomdiffrntiatis : Ntwrkbhrdr (vrkort) Crbo uitstroom 95323 Cohort : 2014-2015 Nivau : 4 Lrwg : BOL Locati : Almlo, D Sumpl Ho zit j opliding

Nadere informatie

Duco verhoogt uw EPA label!

Duco verhoogt uw EPA label! Rnovrn n Vntilrn Intgral vntilati-oplossingn voor rnovati Duco vrhoogt uw EPA labl! W inspir at www.duco.u NATUURLIJKE VENTILATIE Vntilati vraagt om n aalconcpt! Vrbtring van vntilati n vrmindring van

Nadere informatie

Wet Werk en Zekerheid. Mr. E.J.H. Reitsma Stam Reitsma Advocaten en Chantal van Kempen Van Bergen CS accountants en belastingadviseurs

Wet Werk en Zekerheid. Mr. E.J.H. Reitsma Stam Reitsma Advocaten en Chantal van Kempen Van Bergen CS accountants en belastingadviseurs Wt Wrk n Zkrhid Mr. E.J.H. Ritsma Stam Ritsma Advocatn n Chantal van Kmpn Van Brgn CS accountants n blastingadvisurs Wt Wrk n Zkrhid Waarom d WWZ? T vl vrschil tussn flx n vast; D positi van flxwrkrs wordt

Nadere informatie

Brochure. Laat de natuur je weerstand versterken! DIGESBIOSE - ECHINABELL TECHOMIN - TUSSABELL - SALVIABELL

Brochure. Laat de natuur je weerstand versterken! DIGESBIOSE - ECHINABELL TECHOMIN - TUSSABELL - SALVIABELL INFO Brochur Laat d natuur j wrstand vrstrkn! DIGESBIOSE - ECHINABELL - TECHOMIN - TUSSABELL - SALVIABELL Digsbios n Echinabll: ht dubbl wapn voor j immunitit Laat d natuur j wrstand vrstrkn! i n god wrstand

Nadere informatie

Een kind is meer dan taal

Een kind is meer dan taal po En kind is mr dan taal n rknn IEP Adviswijzr & IEP Eindtots Alls voor grop 8 Burau ICE D niuw gnrati totsn n xamns inhoudsopgav 4 Inliding Hoofd, hart én handn: n kind is mr dan taal n rknn alln. 5

Nadere informatie

Hierbij de Stijl Nieuwsbrief van september. Elke maand wordt de nieuwsbrief verstuurd Deze verschijnt in de laatste week van de maand.

Hierbij de Stijl Nieuwsbrief van september. Elke maand wordt de nieuwsbrief verstuurd Deze verschijnt in de laatste week van de maand. Bst Stijlldn, bst Oudrs Hirbij d Stijl Niuwsbrif van sptmbr. Elk maand wordt d niuwsbrif vrstuurd Dz vrschijnt in d laatst wk van d maand. Waarom n niuwsbrif? Als stijlmstrs vindn w ht blangrijk dat alls

Nadere informatie

Visie toegang sociaal domein en invoering participatiewet

Visie toegang sociaal domein en invoering participatiewet Visi togang sociaal domin n invoring participatiwt Visitrajct uitgvord in opdracht van d gmntn Niuw Watrwg Noord Martin Hklaar Daniël Huisman Floris Bannink Dfinitiv vrsi 16 mi 20 13 Visi togang sociaal

Nadere informatie

Derde editie. onderbouw

Derde editie. onderbouw r z j i w mthod Drd diti ondrbouw ir! la f t m d o h t En m municrn mt n m Motivrn n lrn co modrn n h sc ti ak pr op t ch mthod gri Drd diti ondrbouw D mthod is vrdr ontwikkld n aangpast. Dat is t zin

Nadere informatie

Een goede spreker maakt van zijn verhaal, ons verhaal,

Een goede spreker maakt van zijn verhaal, ons verhaal, Vrslag zsd bijnkomst gorganisrd door Factor Vijf i.s.m. NSvP Lrntwrk Andrs Wrkn ovr Storytlling / Bok Andrs Wrkn 8 april 2014 bij CAOP t Dn Haag Na n kort opning door Aukj start sprktrainr Erik Dkkr samn

Nadere informatie

Eneco EcoStroom en AardGas

Eneco EcoStroom en AardGas Enco EcoStroom n AardGas In dit documnt vindt u trug: En maandlijks kostnbrkning voor n gmiddld Ndrlands huishoudn mt n standaardvrbruik van 3.350 kwh n 1.600 m 3 Tarivn n voorwaardn btrffnd Enco EcoStroom

Nadere informatie

FUNCTIEBESCHRIJVING. Hoofd Evaluatie, Kwaliteit en Ontwikkeling (EKO)

FUNCTIEBESCHRIJVING. Hoofd Evaluatie, Kwaliteit en Ontwikkeling (EKO) FUNCTIEBESCHRIJVING Hoofd Evaluati, Kwalitit n Ontwikkling (EKO) Organisati Ht UMC St Radboud, opgricht in 1951, is n van d acht Univrsitair Mdisch Cntra in Ndrland. Sinds haar oprichting hft ht UMC St.

Nadere informatie

Future4U. Experimentlessen voor havo en vwo. wat je zo ek t! E xa

Future4U. Experimentlessen voor havo en vwo. wat je zo ek t! E xa Futur4U ct wat j zo k t! E xa! n d l r w a èt b d k d t n O Exprimntlssn voor havo n vwo Futur4U Exprimntlssn Lifstyl & Dsign D zvn Futur4U-lssn zijn rop gricht havo- n vwo-scholirn actif knnis t latn

Nadere informatie

LEERJAAR 3 MUZISCHE VORMING

LEERJAAR 3 MUZISCHE VORMING VOORBEELDMATERIAAL HOEKENBOX LEERJAAR 3 MUZISCHE VORMING P. 02-03 Bldopvoding STOELEN D lrlingn ontwrpn n stol voor n figuur uit n sprookj. P. 04-05 Dramatisch Spl TABLEAU VIVANT mt KEITH HARING D lrlingn

Nadere informatie

C O M M U N I C A T I E P L A N D O M O T I C A P R O J E C T A M E R P O O R T & R E I N A E R D E

C O M M U N I C A T I E P L A N D O M O T I C A P R O J E C T A M E R P O O R T & R E I N A E R D E C O M M U N I C A T I E P L A N D O M O T I C A P R O J E C T A M E R P O O R T & R E I N A E R D E INHOUDSOPGAVE Afbakning Problmanalys Organisatidoln Communicatiboodschap Communicatistratgi Communicatidoln

Nadere informatie

Eneco EcoStroom en AardGas

Eneco EcoStroom en AardGas Enco EcoStroom n AardGas In dit documnt vindt u trug: En maandlijks kostnbrkning voor n gmiddld Ndrlands huishoudn mt n standaardvrbruik van 3.100 kwh n 1.400 m 3 Tarivn n voorwaardn btrffnd Enco EcoStroom

Nadere informatie

Renoveren en Ventileren

Renoveren en Ventileren Elk typ roost in F1, in lk R Duco s zonw Natuurlijk vntilati én zonwring Rnovrn n Vntilrn Intgral vntilati-oplossingn voor rnovati Vntilati én Zonwring: n intgral aanpak God vntilati zorgt r voor dat d

Nadere informatie

op gebouw- en wijkniveau

op gebouw- en wijkniveau projct A ADVIES Enrgibsparing n nrgivrduurzaming op gbouw- n wijknivau EPC vrlaging Toolnburg Zuid Ymr is n woningbouwcorporati mt hog ambitis op ht gbid van nrgi. Dz ambitis sluitn god aan bij d ambitis

Nadere informatie

Appartement kopen? Check de VvE!

Appartement kopen? Check de VvE! Appartmnt kopn? Chck d VvE! VvE chcklist Bnt u van plan n bovn- of n bndnwoning t kopn? En huis in n portik? Of n huis mt n gmnschapplijk opgang n n trappnhuis? Dan hft u grot kans dat uw niuw woning ondrdl

Nadere informatie

Overzicht van deelwijken Lelystad

Overzicht van deelwijken Lelystad g l s r n G o s nw i d d a t n a S v y g l in n L D m n d l i d i u p Vilighid 2007 In maart 2007 hbbn ruim 1.600 inwonrs van Llystad n vragnlijst ingvuld ovr d blving van hun woning n woonomgving. Mt

Nadere informatie

Programma. Event: Verbinden met Lef 6 november 2013 Voor basisonderwijs en kinderopvang. (voorlopig programma) http://wp.

Programma. Event: Verbinden met Lef 6 november 2013 Voor basisonderwijs en kinderopvang. (voorlopig programma) http://wp. Programma (voorlopig programma) hlpt jouw lr- kracht zichtbaar makn! Evnt: Vrbindn mt Lf 6 novmbr 2013 Voor basisondrwijs n kindropvang Idr mns hft its moois wg t gvn. En vrhaal, n talnt, n btj aandacht

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Thema s Trefwoord. Kalender. jaargang 10 - nummer 16-29 oktober 2015

Nieuwsbrief. Thema s Trefwoord. Kalender. jaargang 10 - nummer 16-29 oktober 2015 Niuwsbrif jaargang 10 - nummr 16-29 oktobr 2015 Thma s Trfwoord Wk 45 Thma: Arm n rijk D proft Amos zit ho in ht noordn van ht land d arm mnsn stds armr n d rijkn stds rijkr wordn. Dat vrschil zorgt voor

Nadere informatie

Aanvoer van afval en grondstoffen. Op 10 januari zal het eerste afval voor BAVIRO worden aangevoerd. Dit gaat met containervrachtwagens

Aanvoer van afval en grondstoffen. Op 10 januari zal het eerste afval voor BAVIRO worden aangevoerd. Dit gaat met containervrachtwagens Nummr 7 Pagina 1 van 2 Dcmbr 2010 BAVIRO Niuwsbrif Nr. 7 SITA REnrgy, Potndrf 2, 4703 RK Roosndaal. 0165-534492 communicati@baviro.nl www.baviro.nl Gacht lzr, Via dz niuwsbrif informrn wij u ovr d voortgang

Nadere informatie

aanpak van leiderschap

aanpak van leiderschap 66 visi Actul tndnsn in lidrschap (11) Naar n gïntgrrd aanpak van lidrschap tkst kon marichal & jss sgrs (th futur ladrship initiativ) Tot slot van dz rks ovr d tndnsn in lidrschap n lidrschapsontwikkling

Nadere informatie

Opleidingsplan. : Almelo, De Sumpel

Opleidingsplan. : Almelo, De Sumpel Oplidingsplan Opliding : ICT- n mdiabhr Crbo opliding : 95320 Uitstroomdiffrntiatis : ICT-bhrdr (vrkort) Crbo uitstroom 95321 Cohort : 2014-2015 Nivau : 4 Lrwg : BOL Locati : Almlo, D Sumpl Ho zit j opliding

Nadere informatie

http://www.geelvinck.nl/muziek/achtergrond-geelvinck-muzie...

http://www.geelvinck.nl/muziek/achtergrond-geelvinck-muzie... pagina 1 van 6 D Swlinck Collcti D Swlinck Collcti historisch totsinstrumntn mt mr dan 80 historisch piano(fort)s waarvan ruim 40 taflpiano s (http://glvinck.nl/muzik/muzikfstivalamstrdam-virtuosi/d-taflpiano-livinghistory/)

Nadere informatie

Nieuwsbrief Leerlingen. In deze nieuwsbrief. Schooljaar 2014-2015 Januari nr. 5

Nieuwsbrief Leerlingen. In deze nieuwsbrief. Schooljaar 2014-2015 Januari nr. 5 Niuwsbrif Lrlingn Vrbouwingsplannn Achtr d schrmn wordt hard gwrkt aan d vrbouwingsplannn voor d school. Inmiddls is r n Voorlopig Ontwrp vastgstld n is d omgvingsvrgunnig aangvraagd bij d gmnt. Indin

Nadere informatie

Onderwerp Zaaknummer Uw kenmerk Datum Damoclesbeleid gemeente Hengelo 1001155

Onderwerp Zaaknummer Uw kenmerk Datum Damoclesbeleid gemeente Hengelo 1001155 *1002937* Gmntraad van Hnglo Postbus 18 7550 AA Hnglo Gmnt Hnglo Postbus 18 7550 AA Hnglo Ondrwrp Zaaknummr Uw knmrk Datum Damoclsblid gmnt Hnglo 1001155 Gacht gmntraad, Hirbij stuur ik u tr bsprking n

Nadere informatie

Participatie van patiënt en familie

Participatie van patiënt en familie Participati van patiënt n famili n opn dbatcultuur. Ho vr staan w nu cht in d zorg? Sabin Buntinx, OPZC Rkm Jan Van Spybrock, VVGG Rinhild Vandrlindn, OPZC Rkm Jan Dlvaux, Uilnspigl slid 2 Via Bld > Kop-

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO

Correctievoorschrift VWO Corrctivoorschrift VWO 008 tijdvak wiskund B Ht corrctivoorschrift bstaat uit: Rgls voor d boordling Algmn rgls 3 Vakspcifik rgls 4 Boordlingsmodl 5 Inzndn scors Rgls voor d boordling Ht wrk van d kandidatn

Nadere informatie

Budgetplan Persoonsgebonden budget AWBZ Vergoedingsregeling persoonlijke zorg

Budgetplan Persoonsgebonden budget AWBZ Vergoedingsregeling persoonlijke zorg Budgtplan Prsoonsgbondn budgt AWBZ Vrgodingsrgling prsoonlijk zorg 1. Mijn prsoonlijk ggvns Achtrnaam aanvragr: Gboortdatum: BSN: - - 2. Mijn indicati Ik bn gïndicrd voor vrblijf. Mijn indicati is ZZP

Nadere informatie

Van stadspromotie naar citymarketing in Arnhem

Van stadspromotie naar citymarketing in Arnhem 1 Van stadspromoti naar citymarkting in Arnhm Concpt visi citymarkting 2010-2014 Modbiënnal 2009, foto Bas Borman 6 Dl 2. Arnhms citymarktingstratgi 1. Gron n cratif in ht hart van d profilring 2. Van

Nadere informatie

Joodse S.G.Maimonides 1 oktober 2015 Amsterdam

Joodse S.G.Maimonides 1 oktober 2015 Amsterdam Joods S.G.Maimonids 1 oktobr 2015 Amstrdam Examnrglmnt MAVO 2015-2016. D dirctur van d Joods Scholngmnschap Maimonids t Amstrdam, daarto gmandatrd door ht bstuur van d Stichting Joods Scholngmnschap J.B.O.,

Nadere informatie

TOPBUYERS PUBLIEK. I n k o o p p a r t n e r m e t v NUMMER 39 JAARGANG 5

TOPBUYERS PUBLIEK. I n k o o p p a r t n e r m e t v NUMMER 39 JAARGANG 5 JAARGANG 5 NUMMER 39 TOPBUYERS PUBLIEK Wij lvrn Inkoo/Aanbstding scialistn o idr gbid binnn d ublik sctor. Sinds 2002 bouwn w aan n databas waarin w Inkoo/Aanbstding scialistn rgistrrn. Door middl van

Nadere informatie

Vocht- Bouwen problemen bestrijden Bouwen

Vocht- Bouwen problemen bestrijden Bouwen Bouwn n w Bou t h c Vo n m l prob dn j i r t s b Algmn Murn n vlorn Antischimmlbhandling T winig vntilati, ovrtollig vocht, watrinsijpling, n watrlk n andr factorn kunnn d kwalitit van d lucht in uw huis

Nadere informatie

Autisme en ontwikkelingsleeftijden

Autisme en ontwikkelingsleeftijden Autism n ontwikklingslftijdn Dr. Martin F. Dlfos PICOWO, Th Nthrlands UAEG, Univrsitis Autism Exprtis Group Em.Lctor Virtul Ontwikkling van d Jugd, TSE/HES Vis. Prof. Intrnational Univrsity Sarajvo, Bosnia-Hrzgovina

Nadere informatie

MINISTERIE VAN BUITENLANDSE ZAKEN

MINISTERIE VAN BUITENLANDSE ZAKEN MINISTERIE VAN BUITENLANDSE ZAKEN MINISTERRAAD / Tk ^ " 'S GRAVENHAGE S7 - - ^ 3 1 MEI 19W ƒ / AAN: D M i n i s t r - P r s i d n t V o o r z i t t r van d Raad van M i n i s t r s Dinstondrdl; Ondrwrp:

Nadere informatie

Ieder kind in zijn kracht bevordert sociale veiligheid

Ieder kind in zijn kracht bevordert sociale veiligheid Idr ind in zijn racht bvordrt social vilighid Zvn lssn in glu voor grop 5/6 n grop 7/8 Kindrn op jong lftijd positif ondrstunn in hun individul motionl ontwiling. Dat is d missi van d Glusoffr. Ht wtnschapplij

Nadere informatie

Maandag 13 januari 2014, week 3. Deze Nieuwsflits bestaat uit 6 pagina s. eze maand ben ik, Sjoerdtsje Pasma, waarnemend directeur op school.

Maandag 13 januari 2014, week 3. Deze Nieuwsflits bestaat uit 6 pagina s. eze maand ben ik, Sjoerdtsje Pasma, waarnemend directeur op school. Maandag 13 januari 2014, wk 3 z Niuwsflits bstaat uit 6 pagina s Van d dircti z maand bn ik, Sjordtsj Pasma, waarnmnd dirctur op school. Ik bn dirctur op CBS Rgnboog in Lns n bn op maandagmiddag aanwzig

Nadere informatie

situaties aanvaard dient te worden. S 2.2.4 richt zich op de testamentaire erfopvolging onder het huidige Nederlandse internationaal erfrecht.

situaties aanvaard dient te worden. S 2.2.4 richt zich op de testamentaire erfopvolging onder het huidige Nederlandse internationaal erfrecht. Samnvatting Hoofdstuk bschrijft d problmatik di ht ondrwrp vormt van dz studi; ht intmationaal rfrcht. Dit hoofdstuk bvat tvns ht plan van bhandling voor d bsprking daarvan. Bij dz bsprking staan d volgnd

Nadere informatie

Woon/Zorgcomplex Schinkelhaven Amsterdam

Woon/Zorgcomplex Schinkelhaven Amsterdam Woon/Zorgcomplx Schinklhavn Amstrdam Schinklhavn btrft d planontwikkling voor n woonzorggbouw van totaal 8235 m2 bruto vloropprvlakt in Amstrdam Zuid. D bouwvoorbriding is afgrond voor ht zorggbouw Schinklhavn

Nadere informatie

Welkom. Inhoud. Groevenbeek. Welkom 3. Begeleiding 16. Groevenbeek in schema 4. Kwaliteit 18. Aanmelding en toelating 19

Welkom. Inhoud. Groevenbeek. Welkom 3. Begeleiding 16. Groevenbeek in schema 4. Kwaliteit 18. Aanmelding en toelating 19 Informatigids 2O14 Wlkom Elk lrling in grop 8 van d basisschool mot n hl blangrijk kuz makn. Naar wlk school ga j hirna? En naar wlk ondrwijssoort? Vl lrlingn vindn ht bst lastig om t kizn. Daarom willn

Nadere informatie

t J a g e r t j Beste ouders / verzorgers,

t J a g e r t j Beste ouders / verzorgers, Nr 03 11 oktobr 2013 Tlfoon: (013) 4672792 -mail algmn: bs.hubrtus@xpctprimair.nl -mail dirctur: candid.kassls@xpctprimair.nl Intrnt: www.hubrtusschool.nl Kalndr: 12 okt Hrfstvakanti t/m 27 oktobr 28 okt

Nadere informatie

Zondag 13 maart 2016. Aanvang: 19.00 uur Regenboogkerk Epe Ontmoetingsdienst Thema: Wijs mij de weg

Zondag 13 maart 2016. Aanvang: 19.00 uur Regenboogkerk Epe Ontmoetingsdienst Thema: Wijs mij de weg Zondag 13 maart 2016. Aanvang: 19.00 uur Rgnboogkrk Ep Ontmotingsdinst Thma: Wijs mij d wg Voorgangr: Ds. A. M. van d Wtring Muzikal mdwrking: Chr. mannnkoor L o o f t d n H r O.l.v.: Frddy V l d k a m

Nadere informatie

Samenspel in verandering 20 januari 2012

Samenspel in verandering 20 januari 2012 Samnspl in vrandring 20 januari 2012 Jan Paul tn Brink Huidig situati, co-xistnti Spcial vld REC s Rgulir vld WSNS/SWV VO F C S p c i a a l F C R g u l i r Niuw situati Splvld Passnd Ondrwijs F C S p c

Nadere informatie

FINANCE EN SALES MOETEN EFFECTIEVER SAMENWERKEN

FINANCE EN SALES MOETEN EFFECTIEVER SAMENWERKEN Organisati n procssn Crditmanagmnt als bindnd factor FINANCE EN SALES MOETEN EFFECTIEVER SAMENWERKEN Financ n sals zijn in d praktijk vaak vakinhoudlijk, maar ook qua mntalitit, lkaars tgnpoln. D autur

Nadere informatie

Gewoon beginnen, al doende leren

Gewoon beginnen, al doende leren Gwoon bginnn, al dond lrn Wrkn aan vrstrking van ht cliëntnprspctif Inhoud Inliding 1 D omslag in visi op langdurig zorg 2 Ht procs van cultuurvrandring 6 D niuw rol voor uitvornd mdwrkrs 10 D vrandrnd

Nadere informatie

14R.00129 RAADSINFORMATIEBRIEF 14R.00129

14R.00129 RAADSINFORMATIEBRIEF 14R.00129 RAADSINFORMATIEBRIEF 14R00129 gmnt WOERDEN Van wthoudr Y Kostr - Drs Datum : 24 maart 2014 Portfuillhoudr(s) : Y Kostr - Drs Portfuill(s) : Sociaal domin Contactprsoon Marlik van Workom Tlnr 06 51749718

Nadere informatie

Actievoorwaarden: Ontvang Toon van Eneco met gratis installatie, i.c.m. Garantieprijs Eneco Ecostroom en gas 3 jaar

Actievoorwaarden: Ontvang Toon van Eneco met gratis installatie, i.c.m. Garantieprijs Eneco Ecostroom en gas 3 jaar Activoorwaardn: Ontvang Toon van Enco mt gratis installati, i.c.m. Garantiprijs Enco Ecostroom n gas 3 jaar 1. Dz acti wordt gorganisrd door Enco Rtail B.V., gvstigd t Rottrdam aan d Martn Mswg 5, hirna

Nadere informatie

Huisstijlhandboek. Algemene richtlijnen & instructies voor gebruik van de huisstijl

Huisstijlhandboek. Algemene richtlijnen & instructies voor gebruik van de huisstijl Huisstijlhandbok Algmn richtlijnn & instructis voor gbruik van d huisstijl Jongrn Svnum Huisstijlhandbok Jongrn Svnum Inhoud Inliding pag 4 Huisstijl pag 5 Bldmrk pag 6 Huisstijlklurn pag 8 Voorbldn van

Nadere informatie

Eneco EcoStroom 2 jaar 1 e kwartaal 2014 tot 1-4-2016 voor particuliere klanten

Eneco EcoStroom 2 jaar 1 e kwartaal 2014 tot 1-4-2016 voor particuliere klanten Enco EcoStroom 2 jaar 1 kwartaal 2014 tot 1-4-2016 voor particulir klantn Wat is EcoStroom? Enco EcoStroom is miliuvrindlijk lktricitit di wordt opgwkt uit duurzam bronnn als zon, wind n watr. Voor ht

Nadere informatie

PROFIEL. Manager Risk Management & Internal Audit V&D

PROFIEL. Manager Risk Management & Internal Audit V&D PROFIEL Managr Risk Managmnt & Intrnal Audit V&D Company Profil - Algmn ONDERNEMING V&D V&D (www.vd.nl) is opgricht in 1887 n is d grootst warnhuisktn in Ndrland mt 62 vstigingn. Ht rst filiaal bvond zich

Nadere informatie

Woord vooraf: Welkom 3

Woord vooraf: Welkom 3 Inhoudsopgav Woord vooraf: Wlkom 3 1 Onz school: Talita Komi 4 1.1 Voor wi 4 1.2 D naam van d school 4 1.3 Brd school Talita Komi 4 1.4 Ondrwijsgrop Punt Spciaal 4 2 Onz manir van wrkn 5 2.1 VSO algmn

Nadere informatie

De leden van de gemeenteraad van Haarlemmermeer Postbus 250

De leden van de gemeenteraad van Haarlemmermeer Postbus 250 D ldn van d gmntraad van Haarlmmrmr Postbus 250 2130 AG Hoofddorp Bzokadrs Raadhuisplin 1 Hoofddorp Tlfoon 0900 1852 Tlfax 023 563 95 50 clustr Handhaving n Tozicht Contactprsoon Schramalvan d Molgraaf

Nadere informatie

Eneco EcoStroom 2 jaar 3 e kwartaal 2014 tot 1-10-2016 voor particuliere klanten

Eneco EcoStroom 2 jaar 3 e kwartaal 2014 tot 1-10-2016 voor particuliere klanten Enco EcoStroom 2 jaar 3 kwartaal 2014 tot 1-10-2016 voor particulir klantn Wat is EcoStroom? Enco EcoStroom is miliuvrindlijk lktricitit di wordt opgwkt uit duurzam bronnn als zon, wind n watr. Voor ht

Nadere informatie

Verdeling van personen volgens rijbewijsbezit

Verdeling van personen volgens rijbewijsbezit 2 Rijbwijsbzit Tabl. Vrdling van prsonn volgns rijbwijsbzit Cumulativ Cumulativ RYBEWYS Frquncy Prcnt Frquncy Prcnt ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ ja 50.3 67.7 50.3 67.7 nn 243.739

Nadere informatie

RAADSBESLUIT. 1047311 Wildemors, Chantal SAM-MO Erik Lievers. Tarievenverordening sportaccommodaties 2015

RAADSBESLUIT. 1047311 Wildemors, Chantal SAM-MO Erik Lievers. Tarievenverordening sportaccommodaties 2015 RAADSBESLUIT ZAAKNUMMER BEHANDELEND AMBTENAAR SECTOR PORT. HOUDER 1047311 Wildmors, Chantal SAM-MO Erik Livrs ONDERWERP Tarivnvrordning sportaccommodatis 2015 DE RAAD VAN DE GEMEENTE HENGELO BESLUIT: Vaststlln

Nadere informatie

de nationale E-bike verzekering

de nationale E-bike verzekering Ht comfort gaat altijd door mt d national E-bik vrzkring D spcial n voordlig vrzkring voor all lktrisch trapondrstund fitsn Dri, vir of vijf ar vrzkrd tgn difstal of cascoschad (incl. difstal) voor n nmalig

Nadere informatie

Daar komt bij dat mensen behept zijn met de neiging tot zelfoverschatting. Zo vroeg Kilian aan 1500 bankmedewerkers of zij.

Daar komt bij dat mensen behept zijn met de neiging tot zelfoverschatting. Zo vroeg Kilian aan 1500 bankmedewerkers of zij. Vrslag vird bijnkomst gorganisrd door Factor Vijf i.s.m. NSvP Lrntwrk Andrs Wrkn ovr Andrs Vrdinn n ovr xprimntn tr vrstrking van Andrs Wrkn 21 juni 2013, Landgod Zonhuvl t Doorn Op d langst dag van ht

Nadere informatie

Een ontdekkingsreis langs vragen

Een ontdekkingsreis langs vragen O D Y S S E E Ontwikklpad voor Dircturn En ontdkkingsris langs vragn Wlk vrandringn zijn r gaand in d politik, bstuurlijk n maatschapplijk omgving? Wat btknn di n tot wlk opgav lidt dat voor mijn organisati

Nadere informatie

Van Contrafeytsel* tot Selfie

Van Contrafeytsel* tot Selfie Van Contrafytsl* tot Slfi *portrt, bltnis. Rubns Privé toont d allrmooist n mst intim portrttn di Rubns ooit gmaakt hft. D wrkn dindn als hrinnring, nt als foto s vandaag n bijna 400 jaar latr zittn dz

Nadere informatie

Jongeren Stem. Wat speelt er? Wat zou jij kiezen? Inhoud. Interview burgemeester... 2. Wie zijn wij?... 2

Jongeren Stem. Wat speelt er? Wat zou jij kiezen? Inhoud. Interview burgemeester... 2. Wie zijn wij?... 2 Jongrn Stm Wat splt r? Wat zou jij kizn? Inhoud Bst lzrs, Intrviw burgmstr... 2 Wi zijn wij?... 2 En jugdkrant voor én door jongrn; zo mot ht zijn!... 2 Ho zit ht nu?... 3 Intrviws kandidatn... 4 Links

Nadere informatie

KALENDER VOOR ADVENT EN KERST

KALENDER VOOR ADVENT EN KERST KALENDER VOOR ADVENT EN KERST Modrs van Jzus Tamar Rachab Ruth Batsba Maria 27 NOVEMBER 1 JANUARI 2011 Stunpunt Liturgi Dputatn Krkmuzik n Dputatn Erdinst Kon. Wilhlminalaan 3-5 3818 HN Amrsfoort t. 033-4569892

Nadere informatie

Deelexamen Calculus 1 21/10

Deelexamen Calculus 1 21/10 Dlxamn Calculus 1 21/10 1. Ggvn d functi y(x) waarvoor y y = x+1 (a) Brkn d afglid y voor n punt (x, y) dat voldot aan ht functivoorschrift. (b) Gbruik d gvondn uitdrukking om d vrglijking van d raaklijn

Nadere informatie

Stoer, ik kan het heus wel! Zomerprogramma. Zomertour 2015. Buitenschoolse opvang Ondersteboven. 20 juli tot en met 28 augustus 2015

Stoer, ik kan het heus wel! Zomerprogramma. Zomertour 2015. Buitenschoolse opvang Ondersteboven. 20 juli tot en met 28 augustus 2015 Zomrprogramma Buitnschools opvang Ondrstbovn KION Zomrtour 2015 Brikbaarhid in d vakanti T 024 348 07 30 E bsoondrstbovn@ kion.nl Graag vóór 9.00 uur afmldn 20 juli tot n mt 28 augustus 2015 Stor, ik kan

Nadere informatie

Uitgeverij Business Contact Amsterdam/Antwerpen

Uitgeverij Business Contact Amsterdam/Antwerpen H t k l i n b o kv o l i n s p i r a t i SI MONSI NEK B s t s l l r a u t u r v a nb g i nm t h t wa a r o m ne nv o o r a l l n, a l l nv o o r n M ti l l u s t r a t i sv a net h a nal d r i d g Uitgvrij

Nadere informatie

VERKENNING BOER - BUUR BEDRIJVEN 2009-2010 maatschappelijke impact ontwikkelingsvisie

VERKENNING BOER - BUUR BEDRIJVEN 2009-2010 maatschappelijke impact ontwikkelingsvisie VERKENNING BOER - BUUR BEDRIJVEN 2009-2010 maatschapplijk impact ontwikklingsvisi Door: Ntwrk Vital Landbouw n Voding Jllk d Nooy- van Tol, DNY-consult Stichting Tripl I-S / BOER-EN-BUUR Grwin Vrschuur,

Nadere informatie

: Verantwoording kabelgelden 2010 voor Dress To Impress (met kenmerk 2010/355589) en Digitale Huiskamer (met kenmerk 2010/356997

: Verantwoording kabelgelden 2010 voor Dress To Impress (met kenmerk 2010/355589) en Digitale Huiskamer (met kenmerk 2010/356997 !PS> o^ 0 Gmnt Haarlm Vrantwoording UPC kablgldn Postbus 11 2003 PB Haarlm m Btrft Ons knmrk : Vrantwoording kablgldn 2010 voor Drss To Imprss (mt knmrk 2010/389) n Digital Huiskamr (mt knmrk 2010/36997

Nadere informatie

Kinderboekenweek. Wie heeft de gouden griffel gewonen? : Simon van der geest. Welk boek heeft de gouden griffel gewonen?

Kinderboekenweek. Wie heeft de gouden griffel gewonen? : Simon van der geest. Welk boek heeft de gouden griffel gewonen? Kindrboknwk Dit jaar vond d Kindrboknwk plaats van 7 t/m 18 oktobr. Dit hbbn w op school ook gvird. W haddn grot opning, waarbij Mstr Hans tw profjs voordd n w op ht lidj van Kindrn voor Kindrn gingn dansn.

Nadere informatie

De testbrochure voor de nieuwe Foliodrape Protect en Foliodrape Protect Plus OK-afdekdoeken.

De testbrochure voor de nieuwe Foliodrape Protect en Foliodrape Protect Plus OK-afdekdoeken. D tstbrochur voor d niuw Foliodrap Protct n Foliodrap Protct Plus OK-afdkdokn. Btr wil zggn: mr dan god. D prfct combinati voor mr fficiënti n kwalitit. Ht is bknd dat OK-afdkdokn van HARTMANN bhorn tot

Nadere informatie

aas]6 recreatiepark» Aan het College van B. 8L W. van de gemeente Oosterhout, Postbus 10150, 4900 G B Oost erhout. .JBIIIIIII -osterhout ^» C Ù

aas]6 recreatiepark» Aan het College van B. 8L W. van de gemeente Oosterhout, Postbus 10150, 4900 G B Oost erhout. .JBIIIIIII -osterhout ^» C Ù -ostrhout.jbiiiiiii IN. 1207403 ^» C Ù 19 MRT2Ũ12 aas]6 rcratipark» Aan ht Collg van B. 8L W. van d gmnt Oostrhout, Postbus 10150, 4900 G B Oost rhout. Dorst, 15 maart 2012. Btrft: hffingsmaatstaf rioolhffing.

Nadere informatie

Het creëren van een unieke (merk) beleving vormt het uitgangspunt voor mijn ontwerpen. Een krachtig concept dat zowel inhoudelijk overtuigt als

Het creëren van een unieke (merk) beleving vormt het uitgangspunt voor mijn ontwerpen. Een krachtig concept dat zowel inhoudelijk overtuigt als Ht crërn van n unik (mrk) blving vormt ht uitgangspunt voor mijn ontwrpn. En krachtig concpt dat zowl inhoudlijk ovrtuigt als visul aansprkt. Daarbij passnd communicatimiddln ontwrpn om mnsn t brikn n

Nadere informatie

Een uitgave van katholieke basisschool De Kinderarcke. Deze wordt eens in de twee weken verstuurd aan alle ouders.

Een uitgave van katholieke basisschool De Kinderarcke. Deze wordt eens in de twee weken verstuurd aan alle ouders. UIT DE SCHOOL GEKLAPT NUMMER 2 Dondrdag 18 sptmbr 2014 En uitgav van katholik basisschool D Kindrarck. Dz wordt ns in d tw wkn vrstuurd aan all oudrs. DE KOP IS ER AF Wat n zindrnd n inspirrnd bgin van

Nadere informatie

Veranderingen ondersteunen met ARCHIBUS

Veranderingen ondersteunen met ARCHIBUS Vrandringn ondrstunn mt ARCHIBUS Naar vrmindring van d total bzttingskostn Organisatis vindn tgnwoordig hun wg in n voortdurnd vrandrnd, n uitdagnd, zaklijk omgving door stvig t snijdn in kostn, mnsn ldrs

Nadere informatie

Recreatieprogramma. Recreatieprogramma

Recreatieprogramma. Recreatieprogramma Rcratiprogramma Rcratiprogramma Zatrdag 16 Augustus 2014 - Vrijdag 22 augustus 2014 Hallo! Mijn naam is Jop Snop! ma: h t t k is h w z D Zomr! Hallo allmaal, Hir voor julli ht programma van dz wk! Er zijn

Nadere informatie

Schadeformulier Reisverzekering

Schadeformulier Reisverzekering Schadformulir Risvrzkring Om uw schad snllr t kunnn bhandln vragn wij u: - ht formulir zo volldig n duidlijk moglijk in t vulln - rlvant bijlagn zoals originl bwijsstukkn n nota s m t sturn. Hft u ruimtgbrk?

Nadere informatie