Organisatie van de urinewegen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Organisatie van de urinewegen"

Transcriptie

1 Urine wegen Informatie bij les 3 De stof in deze presentatie is een samenvatting uit het boek Anatomie en fysiologie; een inleiding van uitgeverij Pearson

2 Organisatie van de urinewegen Functies van de urinewegen Verwijdering van organische afvalstoffen Regulering ionenconcentratie in plasma Regulering bloedvolume en bloeddruk Aanpassen vochtverlies Afgifte cardiovasculaire hormonen Stabilisering ph bloed Behoud van nutriënten

3 Organisatie van de urinewegen Onderdelen van de urinewegen Nieren Produceren urine, een vloeistof bestaande uit water, ionen en oplosbare verbindingen Ureters Urineblaas Urethra Tijdens het urineren verlaat de urine hierdoor het lichaam

4 De nieren Inwendige anatomie van de nieren Nefronen Urine wordt door de nefronen geproduceerd Ongeveer 1 miljoen nefronen per nier Nierbekken Hier wordt de urine uit de calices verzameld Komt uit twee calices majores Elke calix major wordt door vier of vijf calices minores gevoed Urine verlaat het nierbekken via de ureter

5 De nieren De bouw van de nier

6 De nieren De bloedtoevoer naar de nieren A. renalis Interlobaire arteriën Aa. arcuatae Interlobulaire arteriën

7 De bloedtoevoer naar de nieren Figuur 18-4(c)

8 De nieren Het nefron Functionele basiseenheid van de nieren Twee delen in het nefron Nierlichaampje Nierbuis Komt uit in een verzamelsysteem

9 De nieren Route van urine door het nefron Eerst filtering in het nierlichaampje Urine begint als een filtraat Daarna stroomt het filtraat naar de nierbuis Eerst naar de proximale tubulus contortus (PCT) Dan naar de lis van Henle Tenslotte naar de distale tubulus contortus (DCT) Uiteindelijk naar de verzamelbuis

10 De nieren Figuur 18-5

11 De nieren Belangrijk De nieren verwijderen afvalstoffen uit het bloed. Zij helpen ook bij de regulering van het bloedvolume en de bloeddruk, ionenconcentraties en ph van het bloed. Nefronen zijn de primaire functionele eenheden van de nieren.

12 De nieren Functies van het nefron Productie van het filtraat Glomerulus Terugresorptie van voedingsstoffen PCT Terugresorptie van water en ionen DCT, verzamelbuis

13 De nieren Onderdelen van het nierlichaampje Glomerulus Rond netwerk van onderling verbonden capillairen Kapsel van Bowman Omgeeft de glomerulus met plaveiselepitheel Afferente arteriole Bloedtoevoer naar de glomerulus Efferente arteriole Bloedafvoer uit de glomerulus

14 Principes van urineproductie Primair doel van urineproductie Uitscheiding van opgeloste stoffen Afvalstoffen uit de stofwisseling Ureum Creatinine Urinezuur Overtollige ionen

15 Principes van urineproductie Processen bij de vorming van urine Filtratie Terugresorptie Afscheiding

16 Principes van urineproductie Filtratie in de glomerulus Bloeddruk dwingt de vloeistof en opgeloste stoffen door de endotheelwand van de capillairen van de glomerulus in de ruimte van het kapsel Glomerulaire filtratiesnelheid (GFS) afhankelijk van bloeddruk Elke verandering in de bloeddruk beïnvloedt de filtratie

17 Principes van urineproductie Afgifte renine Afname in filtratiedruk (bloeddruk) start de afgifte van renine Afgegeven door juxtaglomerulair complex Renine vergroot het bloedvolume en verhoogt de bloeddruk GFS wordt weer normaal Herstelt homeostase

18 Principes van urineproductie Belangrijk Ongeveer 180 liter filtraat wordt dagelijks door de glomeruli geproduceerd. Dat is 70 maal het totale plasmavolume. Bijna het hele vloeistofvolume moet opnieuw worden opgenomen om fatale uitdroging te voorkomen.

19 Principes van urineproductie Tubulaire terugresorptie/afgifte PCT neemt 60 70% van het filtraat opnieuw op Voedingsstoffen Natrium, andere ionen Water Tubulaire terugresorptie/afgifte (vervolg) Geeft deze af in het veneuze systeem voor een terugkeer naar de bloedsomloop Ook geeft PCT stoffen af aan de tubulaire vloeistof

20 Principes van urineproductie Tubulaire terugresorptie/afgifte (vervolg) Lis van Henle Neemt water en ionen uit filtraat opnieuw op Stijgende tak pompt natrium- en chloride-ionen weg Dalende tak neemt water op Interstitiële osmotische druk trekt water uit de tubulaire vloeistof Ureumconcentratie neemt toe bij vochtverlies Tubulaire terugresorptie/afgifte (vervolg) Geeft deze af in het veneuze systeem voor een terugkeer naar de bloedsomloop Ook geeft PCT stoffen af aan de tubulaire vloeistof

21 Principes van urineproductie Regulering door antidiuretisch hormoon Reguleert vochtverlies DCT, verzamelbuis en verzamelsysteem worden permeabel voor water door ADH Water komt dan in de interstitiële vloeistof terecht en blijft in het lichaam Urine wordt geconcentreerd (weinig water, veel opgeloste stoffen) Hoe meer ADH, des te geconcentreerde de urine

22 Principes van urineproductie Vochtbalans in de nieren Terugresorptie van meer dan 99% van het vocht uit het filtraat door de tubuli Vochtgehalte van normale urine ligt tussen 93% en 97%

23

24 Principes van urineproductie Hormonale regulering van nierfunctie Angiotensine II Aldosteron ADH Atriaal natriuretisch peptide (ANP)

25 Vocht & mineralen, zuur & basen Homeostase van vloeistoffen Behoud van normaal volume en samenstelling is van levensbelang Drie soorten homeostase nodig Vochtbalans Mineralenbalans Zuur-basenevenwicht

26 Vocht & mineralen, zuur & basen Vocht- en mineralenbalans Twee vloeistoffen Intracellulaire vloeistof (ICF) Ongeveer 60% van totale vocht in lichaam Extracellulaire vloeistof (ECF) Ongeveer 40% van totale vocht in lichaam Water beweegt zich vrijelijk in de ECF

27 Vocht & mineralen, zuur & basen Waterbalans Waterinname is gewoonlijk gelijk aan waterverlies Water komt uit Voedsel Drinken Aerobe stofwisseling

28 Veroudering en de urinewegen Leeftijdsgebonden veranderingen in de urinewegen Verlies van functionele nefronen Verminderde GFS Verminderde reactie op ADH Urineretentie bij mannen met een vergrote prostaat Afname totale vocht- en mineralengehalte Verstoringen in vocht- en mineralenbalans en zuurbasenevenwicht

Les 9 Nier. Nieren. Nieren, regulatie urine, vochthuishouding, diurese, clearance, GFR. Woordbetekenis Ren (L) b.v Art.

Les 9 Nier. Nieren. Nieren, regulatie urine, vochthuishouding, diurese, clearance, GFR. Woordbetekenis Ren (L) b.v Art. Les 9 Nier Nieren, regulatie urine, vochthuishouding, diurese, clearance, GFR ANZN 1e leerjaar - Les 9 - Matthieu Berenbroek, 2000-2011 1 Nieren Woordbetekenis Ren (L) b.v Art. renalis / vena perirenaal

Nadere informatie

Excretie en osmoregulatie

Excretie en osmoregulatie Excretie en osmoregulatie Tekst bij het computer ondersteund onderwijs maart 2008 Introductie homeostase 1. De variatie in omgeving waarin mens en dier leven stelt hoge eisen aan het aanpassingsvermogen

Nadere informatie

Normale histologie van het nefron. Prof. Dr. J. Bogers Cel- en weefselleer

Normale histologie van het nefron. Prof. Dr. J. Bogers Cel- en weefselleer Normale histologie van het nefron Prof. Dr. J. Bogers Cel- en weefselleer Overzicht histologie Algemene kenmerken Bloedvoorziening Nefron - Glomerulus Bouw» Podocyt» Glomerulaire basaalmembraan» Endotheel

Nadere informatie

Reis door het Nephron. Hilde de Geus

Reis door het Nephron. Hilde de Geus Reis door het Nephron Hilde de Geus Anatomie De nier Het nephron Het nephron Wat is nierfunctie? Vermogen om bloed te zuiveren referentie stof volume bloed per tijdseenheid (ml-min) Bloeddruk regulatie

Nadere informatie

Normale histologie van het nefron

Normale histologie van het nefron Normale histologie van het nefron Prof. Dr. J. Bogers Cel- en weefselleer Overzicht histologie Algemene kenmerken Bloedvoorziening Nefron - Glomerulus Bouw» Podocyt» Glomerulaire basaalmembraan» Endotheel

Nadere informatie

Anatomie / fysiologie. Uitscheiding van urine. Transport urine AFI1. Nieren 2 Urine. Vanuit de nierpapillen druppelt urine in het nierbekken.

Anatomie / fysiologie. Uitscheiding van urine. Transport urine AFI1. Nieren 2 Urine. Vanuit de nierpapillen druppelt urine in het nierbekken. Anatomie / fysiologie Nieren 2 Urine FHV2009 / Cxx55 3+4 / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 1 Uitscheiding van urine FHV2009 / Cxx55 3+4 / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 2 Transport urine Vanuit de nierpapillen

Nadere informatie

Water, elektrolyten en zuur-base balans. Verdeling en compositie van lichaamsvloeistoffen

Water, elektrolyten en zuur-base balans. Verdeling en compositie van lichaamsvloeistoffen Water, elektrolyten en zuur-base balans Clinical Medicine Kumar & Clark (hoofdstuk 13 in de 8e druk, hoofdstuk 9 in de 9e druk) Verdeling en compositie van lichaamsvloeistoffen Het lichaamsgewicht van

Nadere informatie

Proefexamen ANATOMIE EN FYSIOLOGIE

Proefexamen ANATOMIE EN FYSIOLOGIE Proefexamen ANATOMIE EN FYSIOLOGIE Deelexamen In dit proefexamen worden over de volgende onderwerpen vragen gesteld: bloed uitscheidingsstelsel huid beenderstelsel spierstelsel Beschikbare tijd: 45 minuten

Nadere informatie

Hoe werken de nieren en wat als de nieren niet meer werken?

Hoe werken de nieren en wat als de nieren niet meer werken? Hoe werken de nieren en wat als de nieren niet meer werken? Nierfunctie en nierfunctievervangende therapie J. Lips, nefroloog 27-4-2011 1 27-4-2011 2 Inhoud Anatomie normale nieren Functie nieren Wat als

Nadere informatie

Nierfunctie. presentatie voor de CNE dagen 2012. Richard van Valen, MA Verpleegkundig specialist Cardio-thoracale chirurgie Erasmus MC

Nierfunctie. presentatie voor de CNE dagen 2012. Richard van Valen, MA Verpleegkundig specialist Cardio-thoracale chirurgie Erasmus MC Nierfunctie presentatie voor de CNE dagen 2012 Richard van Valen, MA Verpleegkundig specialist Cardio-thoracale chirurgie Erasmus MC Waarom een belangrijke presentatie Geschiedenis Anatomie nier Functie

Nadere informatie

Hoe werkt ons lichaam? Waarom water drinken? Vocht vasthouden Puur water Tips bij water drinken Vragen

Hoe werkt ons lichaam? Waarom water drinken? Vocht vasthouden Puur water Tips bij water drinken Vragen Water 1 Onderwerpen Hoe werkt ons lichaam? Waarom water drinken? Vocht vasthouden Puur water Tips bij water drinken Vragen 2 Hoe werkt ons lichaam? Belangrijkste functie van de nieren/bijnieren: - filteren

Nadere informatie

Biologie paragraaf 10.4 en 10.5 De dialyse is de zuivering van het bloed. Er gaan afvalstoffen (zoals ureum), overtollige zouten, overtollig water en

Biologie paragraaf 10.4 en 10.5 De dialyse is de zuivering van het bloed. Er gaan afvalstoffen (zoals ureum), overtollige zouten, overtollig water en Biologie paragraaf 10.4 en 10.5 De dialyse is de zuivering van het bloed. Er gaan afvalstoffen (zoals ureum), overtollige zouten, overtollig water en lichaamsvreemde stoffen (bijvoorbeeld resten van medicijnen)

Nadere informatie

1. Een orgaan waarbij stoffen vanuit het interne milieu naar het externe milieu gebracht worden

1. Een orgaan waarbij stoffen vanuit het interne milieu naar het externe milieu gebracht worden Paragraaf 5.1 1. Een orgaan waarbij stoffen vanuit het interne milieu naar het externe milieu gebracht worden 2. a) Huid, longen, nieren en lever b) Water c) Huid: zouten, Longen: CO 2, Nieren: Ureum,

Nadere informatie

Leerboek dialyseverpleegkunde

Leerboek dialyseverpleegkunde Leerboek dialyseverpleegkunde De serie Leerboeken specialistische verpleegkunde bestaat uit de volgende delen: r Leerboek dialyseverpleegkunde r Leerboek intensivecareverpleegkunde 1 r Leerboek intensivecareverpleegkunde

Nadere informatie

Les 10 Bloeddruk en Nieren. Fysiologische zoutoplossing. Bloeddrukregulatie. Regulatie van de zuurgraad. waarden tussen 7,35-7,45

Les 10 Bloeddruk en Nieren. Fysiologische zoutoplossing. Bloeddrukregulatie. Regulatie van de zuurgraad. waarden tussen 7,35-7,45 Les 10 Bloeddruk en Nieren Bloeddrukregulatie, oedeem, osmotische waarden en ADH, nierinsufficiëntie, mictieklachten ANZN 1e leerjaar - Les 10 - Matthieu Berenbroek, 2000-2011 1 Fysiologische zoutoplossing

Nadere informatie

OEFENTENTAMEN De Nier 8NC10 Beknopte ANTWOORDEN

OEFENTENTAMEN De Nier 8NC10 Beknopte ANTWOORDEN OEFENTENTAMEN De Nier 8NC10 Beknopte ANTWOORDEN Vraag 1 a. Benoem drie factoren die de afgifte van renine uit het juxtaglomerulaire apparaat kunnen verhogen. 1. Lage bloedruk, 2. Lage NaCl concentratie,

Nadere informatie

vwo uitscheiding 2010

vwo uitscheiding 2010 vwo uitscheiding 2010 Regulatie bloeddruk De nieren spelen een rol bij de regulatie van de bloeddruk. Het JGA (Juxta Glomerulaire Apparaat), voor een deel gelegen in de wand van de aanvoerende slagadertjes

Nadere informatie

nierschors nierbekken nierslagader (arteria renalis)

nierschors nierbekken nierslagader (arteria renalis) 1 Het urinewegstelsel 1.1 Anatomie nierslagader nierader nier Het urinewegstelsel Hier zie je een nier aan het werk. Het bloed stroomt de nier binnen via de nierslagader. Het wordt gezuiverd en verlaat

Nadere informatie

Nieren. door Annemieke Middelkamp

Nieren. door Annemieke Middelkamp Nieren door Annemieke Middelkamp Ligging Nieren zijn twee boonvormige organen, aan weerszijden van de wervelkolom, als het ware achter de buikholte bevinden. Ze worden gedeeltelijk door de onderste paar

Nadere informatie

3D-reconstructie en modellering van de bloedcirculatie in de nier

3D-reconstructie en modellering van de bloedcirculatie in de nier 3D-reconstructie en modellering van de bloedcirculatie in de nier Nathan De Kock Promotor: prof. dr. ir. Patrick Segers Begeleiders: Charlotte Debbaut, Bram Trachet Masterproef ingediend tot het behalen

Nadere informatie

Dorstproef bij volwassenen

Dorstproef bij volwassenen Dorstproef bij volwassenen Inleiding Uw behandelend specialist heeft met u afgesproken dat u een dorstproef zult ondergaan. In deze folder geven wij u meer informatie over dit onderwerp. Wat is een dorstproef

Nadere informatie

Bloktoets blok 1.3

Bloktoets blok 1.3 Pagina 1 van 25 Bloktoets 2013-2014 blok 1.3 Achternaam en voorletters: ID-nummer: Pagina 2 van 25 1. In bovenstaand schema wordt de relatie weergegeven tussen een verlaging van de bloeddruk, regelsystemen

Nadere informatie

Gunstig voor gaswisseling: - kleine diffusie afstand, grote gezamenlijke oppervlak, concentratie verschillen van O2

Gunstig voor gaswisseling: - kleine diffusie afstand, grote gezamenlijke oppervlak, concentratie verschillen van O2 Samenvatting door Jacomijn 1410 woorden 20 maart 2018 6,2 3 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Samenvatting Biologie H13 Gaswisseling en uitscheiding 13.1 Ademen Ingeademde lucht bestaat uit:

Nadere informatie

Een persoon raakt opgewonden en begint te hyperventileren. Om de hyperventilatie te stoppen, pakt hij een plastic zak.

Een persoon raakt opgewonden en begint te hyperventileren. Om de hyperventilatie te stoppen, pakt hij een plastic zak. Examentrainer Vragen Hyperventilatie Het overmatig snel verversen van de lucht in de longen wordt hyperventilatie genoemd. Door bewust of onbewust snel in en uit te ademen, daalt de concentratie van CO

Nadere informatie

www.vetserieus.nl Beste Student,

www.vetserieus.nl Beste Student, www.vetserieus.nl Beste Student, De documenten op VETserieus.nl zijn alleen bedoeld als ondersteuning bij het studeren. De samenvattingen worden nagekeken door studenten tijdens het volgen van de lessen

Nadere informatie

microscopische anatomie nier

microscopische anatomie nier microscopische anatomie nier Jaap van der Wal - Rogier Trompert EIGENDOM VAN DE CAPACITEITSGROEP ANATOMIE/EMBRYOLOGIE FACULTEIT DER GENEESKUNDE UNIVERSITEIT MAASTRICHT Lichtmicroscopische kenmerken van

Nadere informatie

Natrium. Ewout Hoorn 11 oktober 2018

Natrium. Ewout Hoorn 11 oktober 2018 De afbeelding kan niet worden weergegeven. Mogelijk is er onvoldoende geheugen beschikbaar om de afbeelding te openen of is de afbeelding beschadigd. Start de computer opnieuw op en open het bestand opnieuw.

Nadere informatie

Medicijn-nutriënt interacties bij medicatie voor cardiovasculaire aandoeningen

Medicijn-nutriënt interacties bij medicatie voor cardiovasculaire aandoeningen Medicijn-nutriënt interacties bij medicatie voor cardiovasculaire aandoeningen ACHTERGROND Door: dr. ir. E. van de Wall, arts/bioloog Hart- en vaatziekten (HVZ) nemen een belangrijke plaats in binnen de

Nadere informatie

Nierfunctievervangende therapie op de ICU: informatie voor naasten

Nierfunctievervangende therapie op de ICU: informatie voor naasten Intensive Care Unit (ICU) Nierfunctievervangende therapie op de ICU: informatie voor naasten i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Uw naaste is opgenomen op de Intensive Care Unit. De nieren

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Nierfunctievervangende therapie. Nierfunctievervangende therapie

Patiënteninformatie. Nierfunctievervangende therapie. Nierfunctievervangende therapie Patiënteninformatie Nierfunctievervangende therapie Nierfunctievervangende therapie 1 Nierfunctievervangende therapie Intensive Care, route 3.3 Telefoon (050) 524 6540 Inleiding Bij uw familielid of naaste

Nadere informatie

Het belang van vocht- en natriumopname voor sporters

Het belang van vocht- en natriumopname voor sporters Het belang van vocht- en natriumopname voor sporters Eerst enkele weetjes: Vocht (=lichaamswater) is het belangrijkste bestanddeel van ons lichaam Afhankelijk van je leeftijd, gewicht, lichaamssamenstelling

Nadere informatie

Water- en zouthuishouding

Water- en zouthuishouding Water- en zouthuishouding Dr. F.P.A.M.N. Peters 7.1 Opbouw en samenstelling van de lichaamsruimten Het aantal lichaamscellen van een volwassene bedraagt ongeveer 10 13. Deze cellen vormen samen de intracellulaire

Nadere informatie

Anatomie / fysiologie. Team anatomie/fysiologie AFI1. Anatomie / fysiologie / pathologie. Cxx53 1 en 2. Milieu interieur Uitwisseling van stoffen

Anatomie / fysiologie. Team anatomie/fysiologie AFI1. Anatomie / fysiologie / pathologie. Cxx53 1 en 2. Milieu interieur Uitwisseling van stoffen Anatomie / fysiologie Cxx53 1 en 2 Milieu interieur Uitwisseling van stoffen 1 Team anatomie/fysiologie Alfabetische volgorde achternaam Matthieu Berenbroek Jan Borm Simone Egberts Eric van Roon Nol van

Nadere informatie

- 2 - Problemen met de dubbellumencatheter Bloeding; Stolling; Infectie; pneumothorax (subclavia).

- 2 - Problemen met de dubbellumencatheter Bloeding; Stolling; Infectie; pneumothorax (subclavia). CVVH Het renale systeem Aandoeningen in het renale systeem; primair of secundair, kunnen de patiënten op een intensive care afdeling in levensbedreigende situaties brengen. De patiënt zal bij ernstige

Nadere informatie

GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4. Gezonde voeding

GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4. Gezonde voeding GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4 Gezonde voeding 1 INLEIDING Thema 3 hoofdstuk Gezonde voeding blz. 149 Onderwerpen: -Persoonlijke verschillen -Voeding en levensfasen -Voedingsmiddelen en voedingsstoffen -Richtlijnen

Nadere informatie

Blaasstenen bij de Engelse Bulldog

Blaasstenen bij de Engelse Bulldog Blaasstenen bij de Engelse Bulldog Er zijn een aantal verschillende blaasstenen die bij alle honden kunnen voorkomen, daarnaast zijn er blaasstenen die rasspecifiek zijn. Deze laatste groep blaasstenen

Nadere informatie

Tentamen B: correctievoorschrift 24 december 2004

Tentamen B: correctievoorschrift 24 december 2004 Thema 1.2: Stoornissen in het milieu interieur Tentamen B: correctievoorschrift 24 december 2004 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a

Nadere informatie

Gaswisseling Uitscheiding

Gaswisseling Uitscheiding Examen Voorbereiding Gaswisseling Uitscheiding Teylingen College Leeuwenhorst 2015/2016 Thema 6 Gaswisseling en Uitscheiding Begrippenlijst: Begrip Trilhaarepitheel Bronchiën Bronchiolen Longblaasjes Hemoglobine

Nadere informatie

Infuusbeleid op recovery

Infuusbeleid op recovery Infuusbeleid op recovery Is vullen in of uit?? Sander van den Heuvel Anesthesioloog Stellingen Dagbehandelingspatiënten mogen best wat meer vocht krijgen Een krap vochtbeleid verbetert de resultaten bij

Nadere informatie

Leerdoelen. Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling. Begeleid beschermende maatregelen.

Leerdoelen. Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling. Begeleid beschermende maatregelen. NIERFUNCTIE 2 Leerdoelen Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling Begeleid beschermende maatregelen Functies Volume- osmo- en zuurregulatie Excretie afvalproducten stofwisseling

Nadere informatie

Dorstproef. Afdeling Interne geneeskunde

Dorstproef. Afdeling Interne geneeskunde Dorstproef Afdeling Interne geneeskunde In deze patiënteninformatie wordt uitgelegd wat de dorstproef inhoudt en hoe deze verloopt. Er is een woordenlijst als bijlage bijgevoegd om sommige woorden te verduidelijken.

Nadere informatie

Diuretica. Drs. P. Adhien, Apotheker/ epidemioloog Masterclass Diuretica Papendal 16 november 2015

Diuretica. Drs. P. Adhien, Apotheker/ epidemioloog Masterclass Diuretica Papendal 16 november 2015 Diuretica Drs. P. Adhien, Apotheker/ epidemioloog Masterclass Diuretica Papendal 16 november 2015 Docent Prem Adhien Apotheker Voorzitter SIG Diabetes NDF Hogeschool Rotterdam: docent diabetesverpleegkundige

Nadere informatie

PD: Peritoneale Dialyse

PD: Peritoneale Dialyse PD: Peritoneale Dialyse Uw kind is opgenomen op de Intensive Care (IC) kinderen en krijgt een behandeling die zijn of haar nierfunctie gaat vervangen, genaamd Peritoneale Dialyse (PD). De arts zal u en

Nadere informatie

UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT DIERGENEESKUNDE. Academiejaar

UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT DIERGENEESKUNDE. Academiejaar UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT DIERGENEESKUNDE Academiejaar 2014-2015 NIERSCINTIGRAFIE BIJ DE KAT: DETERMINATIE VAN DE NORMAALWAARDE VAN DE GLOMERULAIRE FILTRATIESNELHEID MET 99m Tc-DTPA door Ellen MICHIELS

Nadere informatie

Vullen! Waarmee? Steven Winkel IC verpleegkundige, Reanimatie coördinator

Vullen! Waarmee? Steven Winkel IC verpleegkundige, Reanimatie coördinator Vullen! Waarmee? Steven Winkel IC verpleegkundige, Reanimatie coördinator Stemkastjes Actief met inhoud presentatie bezig zijn Per tweetal / drietal 1 stemkast overleggen Stemmen anoniem 10 seconden Veranderen

Nadere informatie

Hoorcollege Tractus circulatorius II. Dirk Geurts

Hoorcollege Tractus circulatorius II. Dirk Geurts Hoorcollege Tractus circulatorius II Dirk Geurts Voorbereiding E-book/boek Anatomie en fysiologie van Martini gelezen (Hoofdstuk 12.4.2, 13.3, 13.4.1 en 13.9)? Datzaljeleren.nl module Anatomie en fysiologie

Nadere informatie

Ayurveda en de Nieren

Ayurveda en de Nieren Dhr. Anil K. Mehta Dhr. Kabir Mehta Ayurveda en de Nieren De belangrijkste afscheidingsorganen in ons lichaam zijn de nieren. De nieren liggen in de ruimte achter het buikvlies (retroperitoneaal) in de

Nadere informatie

Bloktoets blok 1.3

Bloktoets blok 1.3 Bloktoets 2014-2015 blok 1.3 b l o k t o e t s 2 0 1 4-2 0 1 5 b l o k 1. 3 1 b l o k t o e t s 2 0 1 4-2 0 1 5 b l o k 1. 3 2 1. Welke van de volgende definities omschrijft als beste het begrip homeostase

Nadere informatie

50102 Stofwisseling, water- en zouthuishouding 1 26 april 2013 10.00 uur

50102 Stofwisseling, water- en zouthuishouding 1 26 april 2013 10.00 uur Universitair Medisch Centrum Faculteit_ der Medische Wetenschappen Bloktoets Datum Aanvang 50102 Stofwisseling, water- en zouthuishouding 1 26 april 2013 10.00 uur Deze tentamenset kunt u na afloop meenemen

Nadere informatie

Nieren, nierziekten en behandeling. Hoe werken onze nieren

Nieren, nierziekten en behandeling. Hoe werken onze nieren Nieren, nierziekten en behandeling Hoe werken onze nieren De werking van de nieren In de normale toestand en bij verminderd functioneren Deze folder geeft informatie over de functie en de werking van de

Nadere informatie

Gezonde Leefstijl: Alcohol

Gezonde Leefstijl: Alcohol Gezonde Leefstijl: Alcohol 1 Onderwerpen Cijfers en feiten Alcohol in je lichaam Ziektes door Alcohol Alcohol in de praktijk Alcohol en overgewicht Tips Alcoholgebruik Vragen 2 Cijfers en feiten 1) Ruim

Nadere informatie

CVVH(DF): Continue Veno-Veneuze Hemo (DiaFiltratie)

CVVH(DF): Continue Veno-Veneuze Hemo (DiaFiltratie) CVVH(DF): Continue Veno-Veneuze Hemo (DiaFiltratie) Uw kind is opgenomen op de Intensive Care (IC) kinderen en krijgt een behandeling die zijn of haar nierfunctie gaat vervangen, genaamd Continue Veno-Veneuze

Nadere informatie

DE CARDIORENALE INTERACTIE

DE CARDIORENALE INTERACTIE SAMENVATTING 143 144 Samenvatting DE CARDIORENALE INTERACTIE Chronisch nierfalen is een wereldwijd gezondheidsprobleem en een voorname oorzaak van morbiditeit en mortaliteit. De ziekte ontwikkelt zich

Nadere informatie

Eindexamen biologie compex havo 2009 - I

Eindexamen biologie compex havo 2009 - I Wilde paarden in China Het Przewalskipaard komt al tientallen jaren niet meer in het wild voor. In het eerste filmfragment is te zien dat Chinese onderzoekers deze diersoort opnieuw introduceren in een

Nadere informatie

MINI-PLASCO NACL B. BRAUN 0,9 %, oplossing voor injectie. Mini-Plasco van: 10 ml 20 ml Natriumchloride...0,09 g...0,18 g

MINI-PLASCO NACL B. BRAUN 0,9 %, oplossing voor injectie. Mini-Plasco van: 10 ml 20 ml Natriumchloride...0,09 g...0,18 g SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL MINI-PLASCO NACL B. BRAUN 0,9 %, oplossing voor injectie 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Mini-Plasco van: 10 ml 20 ml Natriumchloride...0,09

Nadere informatie

Enzym en eiwit markers

Enzym en eiwit markers Enzym en eiwit markers In het plasma zijn veel plasma/serum specifieke eiwitten te vinden, zoals albumine en hemoglobine. Plasma is het oplosmiddel in het bloed, het vocht zonder de bloedcellen. Serum

Nadere informatie

Theorie-examen fysiologie 2 mei 2008

Theorie-examen fysiologie 2 mei 2008 Theorie-examen fysiologie 2 mei 2008 1. Wat kan gesteld worden van een orgaanstelsel? A. Dit zijn alle organen tezamen in het lichaam. B. Dit is een groep organen die samen een bepaalde functie vervullen.

Nadere informatie

Opdrachten, woordenlijsten en stellingen behorende bij Cxx55 Vocht en elektrolyten huishouding, uitscheiding, warmteregulatie en hormonaal stelsel

Opdrachten, woordenlijsten en stellingen behorende bij Cxx55 Vocht en elektrolyten huishouding, uitscheiding, warmteregulatie en hormonaal stelsel Opdrachten, woordenlijsten en stellingen behorende bij Cxx55 Vocht en elektrolyten huishouding, uitscheiding, warmteregulatie en hormonaal stelsel Inleiding Uit recent startbekwaamhedenonderzoek en uit

Nadere informatie

Campus HIMM Hospitaalstraat 23 9100 Sint-Niklaas

Campus HIMM Hospitaalstraat 23 9100 Sint-Niklaas 1 Campus HIMM Hospitaalstraat 23 9100 Sint-Niklaas Studiegebied: gezondheidszorg Opleiding verpleegkunde: optie ziekenhuisverpleegkunde Nefrolithiase: Verpleegkundige verzorging en begeleiding van patiënt

Nadere informatie

Lijst van redacteuren en auteurs 1. Woord vooraf 7. deel i algemeen 9

Lijst van redacteuren en auteurs 1. Woord vooraf 7. deel i algemeen 9 Inhoud Lijst van redacteuren en auteurs 1 Woord vooraf 7 deel i algemeen 9 1 Nieren en pyelum-ureter: anatomie en fysiologie 11 Th. de Reijke en F.J. Bemelman 1 Anatomische relaties met de nier 11 2 Anatomie

Nadere informatie

1. Welke stof speelt de belangrijkste rol bij het bepalen van de glomulaire filtratiesnelheid, een maat voor nierschade? 1 van de 1 punt behaald

1. Welke stof speelt de belangrijkste rol bij het bepalen van de glomulaire filtratiesnelheid, een maat voor nierschade? 1 van de 1 punt behaald 1. Welke stof speelt de belangrijkste rol bij het bepalen van de glomulaire filtratiesnelheid, een maat voor nierschade? 1. Ferritine 2. CRP 3. Kreatinine 4. Albumine De glomerulaire filtratiesnelheid

Nadere informatie

de invloed van coarctatio aortae op de nier bij kinderen

de invloed van coarctatio aortae op de nier bij kinderen de invloed van coarctatio aortae op de nier bij kinderen hermien e. zoethout DE INVLOED VAN COARCTATIO AORTAE OP DE NIER BIJ KINDEREN PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad van doctor in de geneeskunde

Nadere informatie

Osmo- en volumeregulatie

Osmo- en volumeregulatie Osmo- en volumeregulatie De water- en zouthuishouding van het lichaam Anne Lohuis - 7 Februari 2013 Doelstelling Het verduidelijken van twee belangrijke functies van het menselijk lichaam, met daar aan

Nadere informatie

blz. Anatomie van de nieren Bouw van de nieren Werking van de nieren Functies van de nier De Transplantatie De operatie Complicaties Indicaties

blz. Anatomie van de nieren Bouw van de nieren Werking van de nieren Functies van de nier De Transplantatie De operatie Complicaties Indicaties Voorwoord: Deze scriptie is gemaakt door Patrick Lahuis en Tessa Tambach, 2 de jaarsstudenten Fysiotherapie aan de Hogeschool van Amsterdam. Onze opdrachtgever was: projectbureau beroepsopdrachten instituut

Nadere informatie

Trilhaarepitheel = (buitenste laag neusslijmvlies) slijmproducerende cellen + trilhaarcellen

Trilhaarepitheel = (buitenste laag neusslijmvlies) slijmproducerende cellen + trilhaarcellen Samenvatting door Kim 1461 woorden 21 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou ADEMHALINGSSTELSEL VAN DE MENS Neusslijmvlies= bekleedt neusholte Trilhaarepitheel = (buitenste laag

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 134 Nederlandse samenvatting De laatste 20 jaar is er aanzienlijke vooruitgang geboekt in de preventie en behandeling van cardiovasculaire ziekten. Deze winst kan in belangrijke

Nadere informatie

Bij hoeveel procent vochtverlies gaat de sportprestatie achteruit? Ong. 1% Bart van der Meer WM/SM theorie les 11 Amice

Bij hoeveel procent vochtverlies gaat de sportprestatie achteruit? Ong. 1% Bart van der Meer WM/SM theorie les 11 Amice Bij hoeveel procent vochtverlies gaat de sportprestatie achteruit? Ong. 1% Bart van der Meer WM/SM theorie les 11 Amice Bij hoeveel procent vochtverlies krijg je een dorstsignaal? Ong. 2% Bewerkt door

Nadere informatie

Analyse van het Z-B evenwicht Stewart methodiek

Analyse van het Z-B evenwicht Stewart methodiek Analyse van het Z-B evenwicht Stewart methodiek Fellowonderwijs Intensive Care UMC St Radboud De relatie tussen ph en [H + ] ionen 300 250 [H + ] nmol/l 200 150 100 50 0 6,4 6,6 6,8 7 7,2 7,4 7,6 7,8 ph

Nadere informatie

Thema: Transport HAVO. HENRY N. HASSENKHAN SCHOLENGEMEENSCHAP LELYDORP [HHS-SGL] Docent: A. Sewsahai

Thema: Transport HAVO. HENRY N. HASSENKHAN SCHOLENGEMEENSCHAP LELYDORP [HHS-SGL] Docent: A. Sewsahai Thema: Transport HAVO HENRY N. HASSENKHAN SCHOLENGEMEENSCHAP LELYDORP [HHS-SGL] Docent: A. Sewsahai Doelstellingen De student moet - de bestanddelen van bloed kunnen noemen, ingecalculeerd de kenmerken

Nadere informatie

Hoorcollege Tractus circulatorius. Dirk Geurts

Hoorcollege Tractus circulatorius. Dirk Geurts Hoorcollege Tractus circulatorius Dirk Geurts Voorbereiding E-book/boek Anatomie en fysiologie van Martini lezen (Hoofdstuk 13, Het cardiovasculaire stelsel: bloedvaten en bloedsomloop, paragraaf 13.1

Nadere informatie

BIJSLUITER Natriumchloride 0,9 g/100 ml B. Braun Vet Care oplossing voor infusie voor runderen, paarden, schapen, geiten, varkens, honden en katten

BIJSLUITER Natriumchloride 0,9 g/100 ml B. Braun Vet Care oplossing voor infusie voor runderen, paarden, schapen, geiten, varkens, honden en katten BIJSLUITER Natriumchloride 0,9 g/100 ml B. Braun Vet Care oplossing voor infusie voor runderen, paarden, schapen, geiten, varkens, honden en katten 1. NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR

Nadere informatie

water-, en zouthuishouding II

water-, en zouthuishouding II water-, en zouthuishouding II Bram van der Steen 24-06-2013 Dit document geeft een korte uiteenzetting van het laatste blok van het tweede cursusjaar geneeskunde, water en zout huishouding 2. Aan het eind

Nadere informatie

Nierablatie onder CT geleide punctie

Nierablatie onder CT geleide punctie Nierablatie onder CT geleide punctie Nierablatie op CT 1 Intro/Voorstelling 2 Anatomie/Fysiologie 3 Indeling niertumoren 4 Behandeling/RFA 1 Intro/Voorstelling AZ Delta ziekenhuis bestaat momenteel uit

Nadere informatie

Preventie van nier- en ureterstenen

Preventie van nier- en ureterstenen Infobrochure Preventie van nier- en ureterstenen mensen zorgen voor mensen De nier De nieren zijn boonvormige organen die achter in de buikholte liggen. Met een uitgebreid filtersysteem verwijderen de

Nadere informatie

Fysiologie / Metabolisme stofwisseling

Fysiologie / Metabolisme stofwisseling Fysiologie / Metabolisme stofwisseling Onder de fysiologie vallen bij de sportmassage de volgende onderdelen: Celleer/cytologie Weefselleer/histologie Stofwisseling/metabolisme Spijsvertering Hart, bloedvaten

Nadere informatie

BIJSLUITER Natriumchloride 0,9 g/100 ml B. Braun Vet Care oplossing voor infusie voor runderen, paarden, schapen, geiten, varkens, honden en katten

BIJSLUITER Natriumchloride 0,9 g/100 ml B. Braun Vet Care oplossing voor infusie voor runderen, paarden, schapen, geiten, varkens, honden en katten BIJSLUITER Natriumchloride 0,9 g/100 ml B. Braun Vet Care oplossing voor infusie voor runderen, paarden, schapen, geiten, varkens, honden en katten 1. NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR

Nadere informatie

GEZONDHEIDSKUNDE. Het menselijk lichaam

GEZONDHEIDSKUNDE. Het menselijk lichaam GEZONDHEIDSKUNDE Het menselijk lichaam 1 KENMERKEN VAN HET LEVEN Anatomie à wetenschap die zich bezighoudt met de bouw van het menselijk lichaam (waar ligt wat?). Fysiologie à Wetenschap die zich bezighoudt

Nadere informatie

Anatomie / fysiologie Circulatie. Stellingen n.a.v. vorig college. Stellingen, vervolg. Bloeddruk

Anatomie / fysiologie Circulatie. Stellingen n.a.v. vorig college. Stellingen, vervolg. Bloeddruk Anatomie / fysiologie Circulatie Bloeddruk 1 Stellingen n.a.v. vorig college Het ventrikelseptum van het hart is dikker dan het atriumseptum van het hart. Een hart dat over de top van de Frank Starling-curve

Nadere informatie

Examen HAVO. biologie-compex. Vragen 21 tot en met 39. In dit deel van het examen staan de vragen waarbij de computer wel wordt gebruikt.

Examen HAVO. biologie-compex. Vragen 21 tot en met 39. In dit deel van het examen staan de vragen waarbij de computer wel wordt gebruikt. Examen HAVO 2009 tijdvak 1 dinsdag 26 mei totale examentijd 3 uur biologie-compex Vragen 21 tot en met 39 In dit deel van het examen staan de vragen waarbij de computer wel wordt gebruikt. Het gehele examen

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 138 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Een belangrijke functie van de nier is het uitscheiden van afvalstoffen via de urine. Grote hoeveelheden water en kleine stoffen

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Een openhartoperatie is een veel voorkomende chirurgische ingreep. Wereldwijd worden ongeveer 3000 van deze operaties per dag uitgevoerd. Het succes van deze chirurgische ingreep

Nadere informatie

3. Wat gebeurt er met het kernmembraan in de eerste fase van de celdeling?

3. Wat gebeurt er met het kernmembraan in de eerste fase van de celdeling? 1. Welke stof beweegt zich het makkelijkst door het celmembraan? A) Eiwit. B) Vet. C) Water. 2. Waarbij zijn de centraallichaampjes van belang? A) Bij de celdeling. B) Bij de celgroei. C) Bij de celstofwisseling.

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING NIET-INGEWIJDEN

NEDERLANDSE SAMENVATTING NIET-INGEWIJDEN VOOR NEDERLANDSE SAMENVATTING NIET-INGEWIJDEN CHAPTER INLEIDING De nier heeft drie belangrijke functies in het menselijk lichaam: (1) het reguleren van de water- en zouthuishouding; (2) het verwijderen

Nadere informatie

Urology on the Rocks. Medische aspecten van urinaire lithiasen

Urology on the Rocks. Medische aspecten van urinaire lithiasen Urology on the Rocks Medische aspecten van urinaire lithiasen Anatomie Nieren 2 stuks Boonvormig Holle zijde naar het midden gericht 11cm lang, 7cm breed en 3cm dik 150gr per nier 21/10/14 Dr. Bulthé Danny

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. AQUPHARM Natriumchloride 9 mg/ml oplossing voor injectie of infusie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. AQUPHARM Natriumchloride 9 mg/ml oplossing voor injectie of infusie SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL AQUPHARM Natriumchloride 9 mg/ml oplossing voor injectie of infusie 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per ml: Werkzaam

Nadere informatie

Preventie van nier- en ureterstenen

Preventie van nier- en ureterstenen Infobrochure Preventie van nier- en ureterstenen mensen zorgen voor mensen 2 U werd behandeld voor nierstenen. Om deze in de toekomst te voorkomen, raden wij u aan om de hierna beschreven adviezen op te

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN VAN HET PRODUCT

SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN VAN HET PRODUCT SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN VAN HET PRODUCT 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL NaCl 0,9 % B. Braun, oplossing voor injectie. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1000 ml oplossing bevat: Natriumchloride

Nadere informatie

Vasopressin in chronic kidney disease, in particular ADPKD Zittema, Debbie

Vasopressin in chronic kidney disease, in particular ADPKD Zittema, Debbie Vasopressin in chronic kidney disease, in particular ADPKD Zittema, Debbie IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check

Nadere informatie

Nieren, nierziekten en behandeling. Nierfilterontsteking. (Glomerulonefritis)

Nieren, nierziekten en behandeling. Nierfilterontsteking. (Glomerulonefritis) Nieren, nierziekten en behandeling Nierfilterontsteking (Glomerulonefritis) Nierfilterontsteking Een verzamelnaam voor nieraandoeningen door beschadigde nierfilters Bij nierfilterontsteking raken de filtertjes

Nadere informatie

Samenvatting in het Nederlands

Samenvatting in het Nederlands Samenvatting in het Nederlands Samenvatting Men schat dat in 2005 ongeveer 40.000 mensen in Nederland een nieraandoening hadden. Hiervan waren ruim 5500 patiënten afhankelijk van dialyse. Voor dialysepatiënten

Nadere informatie

DE ONTWIKKELING VAN HET CONCENTREREND - EN ZUURVORMEND VERMOGEN VAN DE NIER BU HET KIND

DE ONTWIKKELING VAN HET CONCENTREREND - EN ZUURVORMEND VERMOGEN VAN DE NIER BU HET KIND DE ONTWIKKELING VAN HET CONCENTREREND - EN ZUURVORMEND VERMOGEN VAN DE NIER BU HET KIND PROMOTOR PROF. DR. E. D. A. M. SCHRETLEN DE ONTWIKKELING VAN НЕТ CONCENTREREND - EN ZUURVORMEND VERMOGEN VAN DE NIER

Nadere informatie

Samenvatting door B woorden 4 januari keer beoordeeld

Samenvatting door B woorden 4 januari keer beoordeeld Samenvatting door B. 1807 woorden 4 januari 2017 7 10 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Samenvatting biologie H10 uitscheiding Paragraaf 10.1 het interne milieu Temperatuurregeling De norm is

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL Natriumchloride 0,9 g/100 ml B. Braun Vet Care oplossing voor infusie voor runderen, paarden, schapen, geiten, varkens, honden en katten

Nadere informatie