Foodcluster Fooddam. Foodcluster Metropoolregio Amsterdam. Strategische agenda Food. Kerngroep strategische agenda foodcluster A dam

Transcriptie

1 Foodcluster Fooddam Foodcluster Metropoolregio Amsterdam Strategische agenda Food Kerngroep strategische agenda foodcluster A dam Vogelvlucht. New Business Architects. Halbe Vogel Date: 14 december 2012

2 Index 1. Inleiding 1.1. Amsterdam Economic Board Kerngroep Kader 4 2. Foodsector 2.1. Metropoolregio Amsterdam Foodsector Economische omvang en werkgelegenheid 6 3. Foodcluster 3.1. Propositie Deelnemers Werkwijze Organisatie en communicatie 9 4. Foodprojecten 4.1. Ruimtelijk bestemmingsplan food Ontsluiting van foodlogistiek Duurzaamheidsagenda food Verduurzaming van food transportketen Financiën 5.1. Begroting Financiering Conclusies Aanbevelingen 21 2

3 1. Inleiding Waarom een strategische agenda voor de foodsector? 1.1. Amsterdam Economic Board De Metropoolregio Amsterdam heeft als ambitie om in 2020 tot de kopgroep van Europese steden te behoren, die als economische hotspots een onderdeel gaan vormen van de global gateway in Europa. Om aan deze ambitie te kunnen voldoen is eind 2010 de Amsterdam Economic Board opgericht, een vereniging van ondernemers, bestuurders en vertegenwoordigers van kennisinstituten. Onder voorzitterschap van de burgemeester van Amsterdam, Eberhard van der Laan, probeert de Board samenwerking te bevorderen tussen alle relevante partijen in het economisch domein. En door obstakels voor groei van een aantal kansrijke clusters in de regio weg te nemen. De Board bepaalt de strategie voor de economische ontwikkeling en het innovatief vermogen van de Metropoolregio Amsterdam. De OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development) heeft in 2010 aangegeven dat de kennisproductie en de bedrijvigheid in de regio Amsterdam van hoog niveau zijn, maar dat er onvoldoende uitwisseling is. Acties en investeringen van bedrijven, kennisinstellingen en overheden kunnen worden versterkt als deze worden gebundeld in clusters. Zeven clusters zijn benoemd, waaronder het Food & Flowers cluster, die de Board voorzien van input en de strategische agenda uitvoeren Kerngroep De kerngroep bestaat uit de vertegenwoordiging van 4 in de Metropoolregio Amsterdam gevestigde foodbedrijven die actief zijn in de foodsector en in het bijzonder in de retail (Albert Heijn), de productie van voedingsmiddelen (Verkade) en voedingsingrediënten (Cargill, Loders Croklaan). Hiermee zijn ook de voornaamste schakels van de food supplyketen in de kerngroep vertegenwoordigd. Op initiatief van de kerngroep is in 2012 een aanzet gemaakt tot de ontwikkeling van een strategische agenda Food in de Metropoolregio Amsterdam. De kerngroep heeft Vogelvlucht gevraagd om, in opdracht van de Kamer van Koophandel Amsterdam, hen hierbij te faciliteren. De kerngroep heeft de thematiek bepaald van de strategische agenda. Vervolgens is deze thematiek uitgewerkt tot 4 concrete projectvoorstellen en een format van het toekomstig foodcluster ( Fooddam werktitel). De kerngroep heeft voor haarzelf de volgende doelstellingen gedefinieerd: ü Realiseren van economische groei van het toekomstig foodcluster. ü Vertegenwoordigen cq. behartigen van de belangen van de foodsector. 3

4 ü Opstellen van de strategische agenda voor de Metropoolregio Amsterdam Kader Het kader van de strategische agenda Food van de Metropoolregio Amsterdam is bepaald aan de hand van een aantal aandachtsgebieden. Motivatie Scope ü Individueel belang van een bedrijf kan in collectief verband beter worden behartigd. ü Cluster is belangrijk om als foodsector zichtbaar te worden voor stakeholders. ü Collectief belang van bedrijven verbinden met die van stakeholders. ü Stakeholders zijn in eerste instantie - geen lid van de kerngroep. ü Kerngroep voert structurele dialoog met stakeholders en implementeert agenda. Agenda ü Aan de hand van 2 thema s worden 4 projecten geselecteerd en geformuleerd. ü De projecten worden in 2013 uitgewerkt en geïmplementeerd. Organisatie ü Kerngroepleden formuleren strategische agenda en zijn projectvoorzitters. ü Clusterleden zijn in de Metropoolregio Amsterdam gevestigde bedrijven (actief in de food-gerelateerde groothandel en de vervaardiging van voedings- en/of genotsmiddelen) en stakeholders (overheden en instellingen). ü Naast de kerngroep- en clusterleden kunnen andere bedrijven en gespecialiseerde kennisdragers actief deelnemen in projecten. 4

5 2. Foodsector Wie we zijn? 2.1. Metropoolregio Amsterdam De Metropoolregio Amsterdam is een bestuurlijk samenwerkingsverband van de stad Amsterdam en lokale (gemeentes) en regionale (provincies) overheden in het noordelijke deel van de Randstad. De Metropoolregio bestaat sinds eind 2007, als opvolger van het Noordvleugeloverleg, en presenteert zich in het buitenland als Amsterdam Metropolitan Area. Figuur 1. Metropoolregio Amsterdam 2.2. Foodsector Het zwaartepunt van de foodsector in de Metropoolregio Amsterdam ligt van oudsher in de Zaanstreek, met onder andere de wereldwijd bekende cacao-industrie. De in deze regio gevestigde foodbedrijven zijn actief in de branches: ü Food-gerelateerde Groothandel -> voornamelijk retail en foodservice 5

6 ü Vervaardiging van voedings- en genotsmiddelen -> voornamelijk productie van voeding en voedingsingrediënten. Een aan de foodsector gerelateerde onderzoeksinfrastructuur ontbreekt in de regio en de foodsector zal zodoende handig gebruik moeten maken van de kennisinfrastructuur in andere delen van Nederland en van enkele bijzondere niches die in de regio aanwezig zijn Economische omvang en werkgelegenheid Bij de bepaling van de economische omvang van het foodcluster in de Metropoolregio Amsterdam is uitgegaan van de toegevoegde waarde zoals in 2012 is berekend door TNO op basis van CBS statistieken. De toegevoegde waarde is de totale productieomvang verminderd met alle kosten van het productieproces ( intermediair gebruik van goederen en diensten, lonen, belastingen en subsidies). Volgens TNO genereert het foodcluster ongeveer 3 miljard aan toegevoegde. Hierbij maakt het cluster 3,4 % uit van de totale economie en vertegenwoordigt het cluster 17,5 % van de totale groothandel en industrie in de Metropoolregio Amsterdam. De verdeling tussen de Food-gerelateerde groothandel en de Vervaardiging van voedings- en genotsmiddelen is gelijk ( 1,5 miljard), namelijk beide maken 1,7 % uit van de totale economie van de regio. Figuur 2. Toegevoegde waarde foodsector in de Metropoolregio Amsterdam Bron: TNO op basis van CBS [database EVMRA 2012] en USA 2011 Daarnaast vertoont de foodsector vanaf 2003 een hogere groei aan toegevoegde waarde dan de totale economie in de regio (figuur 2). Volgens de cijfers van TNO is het met name de Food-gerelateerde groothandel die voor de economische groei (of krimp in tijden van neergaande conjunctuur zoals in 2009) zorgt. Op basis van de CBS cijfers van 2011 is het aantal werkzame personen in de foodsector en maakt door 1,7 % deel uit van de totale werkgelegenheid in de Metropoolregio Amsterdam. De verdeling in werkzame personen tussen Food-gerelateerde groothandel 6

7 (11.400) en Vervaardiging van voedings- en genotsmiddelen (11.700) is nagenoeg gelijk. Gemeten in toegevoegde waarde heeft de foodsector een dubbel zo groot aandeel in de totale economie van de regio. Dit geeft aan dat de foodsector relatief kapitaalintensief is. Volgens de Europese commissie vormt het industriële beleid, waaronder die van de foodindustrie, één van de flagship initiatives van de Europa 2020 strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei. The financial and economic crisis has shown very clearly how important it is for our economies to be based on strong, diversified and competitive industrial structures: -> manufacturing represents 1 out of every 4 private-sector jobs in Europe, -> services related to industry represent another 1 job in 4, -> industry drives improvements in innovation and productivity, -> industry delivers the technologies needed to tackle climate change, sustainable mobility, management of scarce resources and demographic change. Bron: Antonio Tajani, vice-president Europese Commissie. 7

8 3. Foodcluster Hoe we het doen? 3.1. Propositie De propositie van het toekomstig foodcluster Fooddam in de Metropoolregio Amsterdam is: Het versnellen van economische groei door in collectief verband individuele belangen van foodbedrijven te behartigen en met stakeholders een gezamenlijke agenda te implementeren, waardoor op zichtbare wijze een structurele dialoog tussen bedrijven onderling en met stakeholders kan worden gevoerd. Het foodcluster vertegenwoordigt in deze zin ook de regionale foodsector in haar dialoog met stakeholders zoals andere clusters, ondernemingen, overheden en (kennis)instellingen Deelnemers De deelnemers van het toekomstig foodcluster en de kerngroep komen voort uit de foodsector in de Metropoolregio Amsterdam en dienen te voldoen aan het volgende profiel: ü Vestigingsplaats is gelegen in de Metropoolregio Amsterdam ü Het aantal medewerkers is minimaal 10 medewerkers ü Actief in de branche Food-gerelateerde groothandel of Vervaardiging van voedingsen genotsmiddelen Bedrijven die aan bovenstaande profiel voldoen zijn onder andere: Ahold, Gerkens Cacao, Nestlé, ADM Cocoa, Heineken, Quality Bakers, Cargill, Kerry, Duyvis, McCain Foods, Yakult, Verkade, Wine Excell, Van Wijngaarden, Schipper Kaas, Royaan, M. Ruig & Zonen, Hilton Meats, Hansel Salades & Sauzen BV, Da Vinci Bonbons, Loders Croklaan, Cargill, ADM Cacoa, Ahold Coffee Company, Aarhus Karlshamn, Danisco, Adriaan Goede, Pieter Bon, Exter, Tate & Lyle, Meneba en Jan Schoemaker. Daarnaast kunnen ook in de Metropoolregio Amsterdam gevestigde stakeholders (zoals overheden en onderzoeksinstelingen) aan het foodcluster deelnemen Werkwijze De kerngroep heeft een strategische agenda ontwikkeld die op concrete wijze dient te worden geïmplementeerd en uiteindelijk moet resulteren in zichtbare resultaten. Aan de hand van de thema s Ruimte voor Ondernemen en Duurzaamheid zijn 4 projecten 8

9 geselecteerd en geformuleerd. Deze projecten vormen in principe de strategische agenda Food van de Metropoolregio Amsterdam. Op initiatief en onder voorzitterschap van de kerngroepleden worden de projectplannen in 2013 verder uitgewerkt en geïmplementeerd. Figuur 3. Werkwijze van het foodcluster Kerngroep Clustermanager (Management/Communicatie) Onder leiding van een (externe) projectleider werken foodbedrijven, stakeholders en gespecialiseerde kennisdragers actief samen in de projecten. De projectleiders zijn verantwoordelijk voor de voortgang van het project en rapporteren hierover naar de clustermanager, de Kamer van Koophandel Amsterdam (zie figuur 3) Organisatie en communicatie De kerngroep neemt het initiatief tot de ontwikkeling en implementatie van de strategische agenda Food van de Metropoolregio Amsterdam. Met dien verstande dat de foodbedrijven die participeren in de projecten en voldoen aan het profiel zoals beschreven in paragraaf 3.2 per definitie ook deel kunnen nemen in het foodcluster Fooddam. De kerngroep vervult de rol van de stuurgroep van het foodcluster en wisselt regelmatig van voorzitter. Leden van het cluster kunnen op basis van hun bewezen inzet toegelaten worden tot de kerngroep. Daarnaast vervult de kerngroep een liaisonfunctie tussen de leden en de Economic Board Amsterdam. Om de vraagsturing van het foodcluster te borgen is ervoor gekozen om omm eerste instantie alleen vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven toe te laten treden tot de kerngroep. De Kamer van Koophandel Amsterdam vervult de functie van cluster- en communicatiemanager. In de praktijk komt dit neer op het managen van de projectenportfolio en het regelmatig onderhouden van contact met de projectleiders. Ondersteund door de nodige communicatie (website, social media en mailings) worden interne (voortgang projecten) en publieke (met keynote sprekers) sessies georganiseerd voor leden en stakeholders. 9

10 De projecten worden gemanaged door projectleiders die werkzaam zijn voor de deelnemende foodbedrijven en stakeholders of externe specialistische, kennisdragende organisaties. Naargelang de doelstelling van de projecten worden mensen en middelen door de deelnemende bedrijven en organisaties ingebracht in de projecten. 10

11 4. Foodprojecten Wat we doen? Aan de hand van de thema s Ruimte om te Ondernemen en Duurzaamheid zijn de onderstaande 4 projecten geselecteerd en geformuleerd Project Ruimtelijk bestemmingsplan Food Kader Doel Het verkennen van common ground (in letterlijke zin) en het opstellen van een proactief beleidsplan met betrekking tot de bestemming van de infrastructuur voor food gerelateerde activiteiten. Propositie Het opstarten van een proactieve en structurele dialoog tussen de foodsector en de lokale en regionale overheden met betrekking tot de bestemming en inrichting van de infrastructuur voor food gerelateerde, industriële activiteiten. De uitkomst van deze dialoog wordt vastgelegd en regelmatig bijgesteld in een gedocumenteerd beleidsplan. Achtergrond De belangen van stadsdelen, gemeentes en provincies zijn verschillend en er vindt een versnipperde dialoog plaats met verschillende overheden. Er ontbreekt een grotere agenda (met name over de aanwending van schaarse grond) en er moet binnen Metropoolregio Amsterdam op macroniveau naar gekeken worden. Een grotere agenda kan er voor zorgen dat het collectieve belang van het bedrijfsleven en het collectieve belang van de overheden proactief op elkaar worden afgestemd en er zo structurele oplossingen worden gevonden voor de regionale foodindustrie. Voorbeelden Enkele voorbeelden van deelprojecten welke in dit verband opgepakt kunnen worden zijn: Creëren parkeerruimte en aanrijroutes zonder beperkingen. Verkrijgen van duidelijkheid omtrent wanneer wel/niet beleveren. Verstrekken van vergunningen. Aanpalende projecten Thans lopende en aanpalende initiatieven en projecten in de Metropoolregio Amsterdam waarop aansluiting kan worden gezocht, zijn: Gezamenlijk invulling geven aan leegstaande panden in Amsterdam (zie bijvoorbeeld convenant Albert Heijn en Gemeente Amsterdam). Gezamenlijk invulling geven aan duurzaam omgaan met milieu en bestemming van fysieke ruimte en infrastructuur in Amsterdams havengebied (zie bijvoorbeeld convenant Cargill en Gemeente Amsterdam). Gezamenlijk invulling geven aan duurzaam omgaan met milieu en bestemming van de fysieke ruimte en infrastructuur in Zaans havengebied (zie convenant Tate & Lyle en Zaandam). 11

12 Deelnemers Voorzitter Cargill treedt op als tijdelijk voorzitter en ambassadeur van het project. Als uitvoerend projectleider kan bijvoorbeeld gemeente Amsterdam ( fungeren. Deelnemers Albert Heijn, Gerkens Cacao, Nestlé, ADM Cocoa, Heineken, Quality Bakers, Cargill, Kerry, Duyvis, McCain Foods, Yakult, Verkade, Wine Excell, Van Wijngaarden, Schipper Kaas, Royaan, M. Ruig & Zonen, Hilton Meats, Hansel Salades & Sauzen BV, Da Vinci Bonbons, Loders Croklaan, Cargill, ADM Cacoa, Ahold Coffee Company, Aarhus Karlshamn, Danisco, Adriaan Goede, Pieter Bon, Exter, Tate & Lyle, Meneba, Jan Schoemaker, etc. Stakeholders Gemeentes, provincie, havenautoriteiten, etc. Middelen In kind/cash Nader in te vullen Bestaande Nader in te vullen. Eventueel gebruik makend van budgetten van lopende projecten in de Metropool Regio Amsterdam. Additionele Nader in te vullen. Eventueel gebruik makend van aanvullende budgetten voor dit specifieke project Ruimtelijk bestemmingsplan Food. Agenda Opstart/eind Opstart van pro-actieve en structurele dialoog in eerste helft 2013 en oplevering van beleidsplan in tweede helft Bestaande Nader in te vullen. Aansluiten op thans lopende agenda s en (food?) beleidsplannen in de Metropool Regio Amsterdam. Additionele Nader in te vullen. Opzetten van een nieuwe pro-actieve beleidsagenda specifiek van toepassing op de foodsector Project Ontsluiting van foodlogistiek Kader Doel Het elimineren van logistieke knooppunten om de bereikbaarheid te vergroten hetgeen tot uiting komt in lagere wachttijden en snellere afhandelingsprocessen. Propositie Het optimaliseren van de distributie tussen verschillende schakels in de foodketen door een verdergaande ontsluiting van de logistieke knooppunten in de Metropool Regio Amsterdam. Hiervoor is een pro-actieve afstemming vereist tussen enerzijds de schakels in de foodketen en anderzijds de schakels in de foodketen en hun stakeholders in de regio (gemeentes, havenautoriteiten, etc.). Benodigde veranderingen dienen binnen de bestaande infrastructuur plaats te vinden. Achtergrond In de Metropoolregio Amsterdam ondervinden bedrijven in toenemende mate 12

13 beperkingen bij de distributie van grondstoffen en eindproducten in de foodketen. Vanwege de toenemende verstedelijking worden de uitdagingen om just-in-time leveringen te plaatsen ook steeds groter. Met name de toelevering naar winkels in woonkernen wordt als problematisch ervaren. Voorbeelden Enkele voorbeelden van deelprojecten welke in dit verband opgepakt kunnen worden zijn: Bereikbaarheid brug van industrieterrein Zaandam in de winter verbeteren. Iedere winter is het brugdek bevroren en ondervinden alle bedrijven gevestigd op het bedrijfsterrein hiervan logistieke hinder. Pro-actieve maatregelen ontbreken zodat ieder jaar dezelfde problematiek optreedt. Aanpassen van winkeltijden en openingstijden voor laden/lossen over weg en water (Wormerveer). Door de huidige winkeltijdenwet en beperkte openingstijden door laden/lossen vindt er een suboptimale aan-, door- en afvoer van goederen plaats Logistieke knooppunten verwijderen over de weg (aan- en afvoerwegen aan Ring Amsterdam en rond Plein 13 bij Wormerveer) en water (de stremming van de Wilhelminasluis te Zaandam). Vrachtauto problematiek (zoals beperkte parkeervoorzieningen van chauffeurs in de nabijheid van los- en laadstations) aanpakken als collectief omdat we in de supplyketen afhankelijk van elkaar zijn en vrachtauto s daar de logistieke consequentie van zijn. Ontwikkelen en implementeren van effectief beleid om ontsluiting en bereikbaarheid van de bedrijven te verbeteren. Modelshift (verschuiving van wegtransport naar watertransport), tweede Coentunnel en poolvorming. Acties uit te voeren voor transport over weg zoals het aansturen op zo groot mogelijke lot sizes, het aanbieden van intermodale oplossingen aan klanten en het elimineren van trucks door stromen per barge. Acties uit voeren over water zoals het realiseren van een optimale vullingsgraad van scheepsruimen, het inspelen op ad-hoc situaties door 24/7 planning en gebruik te maken van dienstverleners en het omzeilen van sluistijden door planning in samenwerking met vervoerder. Aanpalende projecten Thans lopende en aanpalende initiatieven en projecten in de Metropoolregio Amsterdam waarop aansluiting kan worden gezocht, zijn: Amsterdam Circle Lines: doel is om alle vervoersmodaliteiten in één systeem in te zetten. Het project loopt binnen de programmalijn Efficiënte Logistiek van Smart Logistics Amsterdam. Het betreft een verzameling van samenwerkingsverbanden van bedrijven, die samen dagelijkse vervoersdiensten organiseren tussen de zeehavens, de luchthavendistributiecentra en de bedrijfsterreinen in het achterland. Seamless Connections: doel is om een significante verhoging van aan-, door- en afvoer te bewerkstelligen. Het project loopt binnen de programmalijn Efficiënte Logistiek van Smart Logistics Amsterdam. Logistieke bedrijven halen letterlijk (bijvoorbeeld fysiek) en figuurlijk (bijvoorbeeld administratief) obstakels/hekken uit de logistieke keten, zowel business-to-government als business-to-business. Masterplan Noorzeekanaal: doel is om voor de komende jaren een integraal programma te ontwikkelen voor een optimaal economisch rendement van het Noordzeekanaal. Onder begeleiding van het programmabureau IJmond Veelzijdig wordt dit moment een visie ontwikkeld door de Provincie en aanpalende gemeentes. Bereikbaarheid : doel is om een betere benutting te verkrijgen van de bestaande logistieke infrastructuur en capaciteit. Het is een project van Rijkswaterstaat om filezwaarte en rijtijdverlies te reduceren in (ook) de Metropoolregio Amsterdam. 13

14 Deelnemers Voorzitter Albert Heijn treedt op als tijdelijk voorzitter en ambassadeur van het project. Als uitvoerend projectleider kan bijvoorbeeld het AgroLogistiek Platform ( fungeren. Deelnemers Albert Heijn, Gerkens Cacao, Nestlé, ADM Cocoa, Heineken, Quality Bakers, Cargill, Kerry, Duyvis, McCain Foods, Yakult, Verkade, Wine Excell, Van Wijngaarden, Schipper Kaas, Royaan, M. Ruig & Zonen, Hilton Meats, Hansel Salades & Sauzen BV, Da Vinci Bonbons, Loders Croklaan, Cargill, ADM Cacoa, Ahold Coffee Company, Aarhus Karlshamn, Danisco, Adriaan Goede, Pieter Bon, Exter, Tate & Lyle, Meneba, Jan Schoemaker, etc. Stakeholders Gemeentes, havenautoriteiten, logistieke dienstverleners, Rijkswaterstaat, Smart Logistics Amsterdam, etc. Middelen In kind/cash Nader in te vullen. Bestaande Nader in te vullen. Eventueel gebruik makend van budgetten van lopende projecten in de Metropoolregio Amsterdam. Additionele Nader in te vullen. Eventueel gebruik makend van aanvullende budgetten voor dit specifieke project Ontsluiting van logistieke knooppunten. Agenda Opstart/eind Opstart van het project in eerste helft van 2013 met oplevering van eerste resultaten in Bestaande Nader in te vullen. Aansluiten van foodcluster projecten op thans lopende agenda s van aanpalende projecten in de Metropool Regio Amsterdam. Additionele Nader in te vullen. Opzetten van een nieuwe agenda specifiek van toepassing op dit project Project Duurzaamheidsagenda Food Kader Doel Het versnellen van een select aantal duurzaamheidsactiviteiten door een collectieve inspanning van de regionale foodindustrie. Propositie Het vermoeden bestaat dat veel foodbedrijven in de Metropoolregio Amsterdam individuele acties ondernemen op het gebied van duurzaamheid zonder dat deze onderling worden afgestemd. De impact van deze acties op milieu is aanmerkelijk groter als bedrijven hierin als collectief en/of als keten opereren. Achtergrond Als reactie op ontwikkelingen in de keten, de branche of vanwege de relatie met 14

15 stakeholders (bijvoorbeeld gemeente) ondernemen de foodbedrijven in de Metropoolregio Amsterdam een veelheid van acties op het gebied van duurzaamheid. De impact van deze acties is veelal beperkt en het resultaat kan veel groter zijn als dezelfde acties in collectief verband wordt uitgevoerd. Uit een inventarisatie zal snel blijken welke acties snel ( laaghangend fruit ) tot een groter (in collectief verband) resultaat zullen leiden. Vervolgens wordt een selectie van acties gemaakt die de bedrijven onderling met elkaar afstemmen en welke in collectief verband wordt gemonitord en gemanaged. Voorbeelden Een voorbeeld van een deelproject dat in dit verband opgepakt kan worden is: Imago verbetering door in gezamenlijkheid aan te geven wat we als regionale foodsector op het gebied van duurzaamheid doen. Aanpalende projecten Verwachting is dat er een veelheid aan thans lopende en aanpalende initiatieven en projecten zijn in de Metropool Regio Amsterdam waarop aansluiting kan worden gezocht. De 4 kerngroepleden kunnen als eerste een aanzet geven tot een lijst van projecten, dan wel dat bij andere bedrijven eerst een inventarisatie wordt gepleegd. Deelnemers Voorzitter Verkade treedt op als tijdelijk voorzitter en ambassadeur van het project. Als uitvoerend projectleider kan bijvoorbeeld MVO Nederland ( fungeren. Deelnemers Albert Heijn, Gerkens Cacao, Nestlé, ADM Cocoa, Heineken, Quality Bakers, Cargill, Kerry, Duyvis, McCain Foods, Yakult, Verkade, Wine Excell, Van Wijngaarden, Schipper Kaas, Royaan, M. Ruig & Zonen, Hilton Meats, Hansel Salades & Sauzen BV, Da Vinci Bonbons, Loders Croklaan, Cargill, ADM Cacoa, Ahold Coffee Company, Aarhus Karlshamn, Danisco, Adriaan Goede, Pieter Bon, Exter, Tate & Lyle, Meneba, Jan Schoemaker, etc. Stakeholders Branchevereniging (FNLI), provincie, gemeentes, etc. Middelen In kind/cash Nader in te vullen. Bestaande Nader in te vullen. Eventueel gebruik makend van budgetten van lopende projecten in de Metropool Regio Amsterdam. Additionele Nader in te vullen. Eventueel gebruik makend van aanvullende budgetten voor dit specifieke project Duurzaamheidsagenda Food. Agenda Opstart/eind Opstart van inventarisatie in eerste helft 2013 en oplevering van inventarisatie en voorstel tot een selectie van collectieve acties in tweede helft Bestaande Nader in te vullen. Aansluiten van thans lopende agenda s van aanpalende projecten in de Metropool Regio Amsterdam op de toekomstige duurzaamheidsagenda van de foodsector. Additionele Nader in te vullen. Opzetten van een nieuwe duurzaamheidsagenda specifiek van toepassing op dit project. 15

16 4.4. Project Verduurzaming van de food transportketen Kader Doel Het verduurzamen van de transportketen met een vooraf gedefinieerde doelstelling met betrekking tot CO2 reductie. Propositie Het transport van grondstoffen en eindproducten draagt bij aan de CO2 productie van de totale foodketen. Door gebruik te maken van alternatieve brandstoffen/energiebronnen, nieuwe vervoerstechnieken en betere planning en afstemming kan de transportketen worden verduurzaamd. Achtergrond De transportketen kan een grote bijdrage leveren aan de duurzaamheidsdoelstellingen van het foodcluster in de Metropool Regio Amsterdam. Zowel logistieke dienstverleners (onderlinge afstemming over het efficiënt gebruik van middelen) als overheden (efficiënt gebruik van ruimte en infrastructuur) kunnen hieraan een bijdrage leveren. Voorbeelden Enkele voorbeelden van deelprojecten welke in dit verband opgepakt kunnen worden zijn: Onderzoeken hoe we het vervoer van onze goederen duurzamer kunnen maken, dus minder belasting op het milieu (meer vervoer over water, meer biodiesel) en oplossingen gezamenlijk realiseren. De uitkomst van de inventarisatie binnen het toekomstig foodcluster naar activiteiten op het gebied van duurzaamheid (project Duurzaamheidsagenda Food ) als input gebruiken voor het verduurzamen van de transportketen. Verwerking van afval in bio-energie ter vervanging van fossiele energie. Aanpalende projecten Thans lopende en aanpalende initiatieven en projecten in de Metropool Regio Amsterdam waarop aansluiting kan worden gezocht, zijn: Lean & Green: doel is om een structurele inbedding te bewerkstelligen van duurzame oplossingen binnen bedrijven. Het project loopt binnen de programmalijn Optimale Duurzaamheid van Smart Logistics Amsterdam. Op landelijk niveau bedrijven zien dat zij zich actief inspannen om logistieke processen duurzamer te maken. Op basis van een plan waarin concrete reductiedoelstellingen (bijvoorbeeld 20 % CO2 reductie over 5 jaar) zijn vastgelegd, kunnen bedrijven lid worden van het Lean & Green netwerk ( Binnen Smart logistics Amsterdam wordt Lean & Green verder uitegrold met de ambitie om 250 bedrijven in de Metropool Regio Amsterdam lid te laten worden van het Lean & Green netwerk (Cargill en Albert Heijn zijn lid). Reststromen: doel is om op termijn tot een biosynergie te komen tussen bedrijven in de Amsterdams haven en Metropool Regio Amsterdam. Er worden twee clusters onderscheiden die reststromen verwaarden richting 1) chemie, VGI en pharmacie en 2) hoogwaardige vezels. Onder begeleiding van het LEI worden bedrijven aangesloten op deze twee clusters en gevraagd mede een gezamenlijk businessplan te ontwikkelen. Cargill en Loders Croklaan worden in deze genoemd als zijnde potentiële deelnemers. Emmissiescan bedrijven: in de Zaanstand wordt met bedrijven de uitstoot aan CO 2, fijn stof en stikstofdioxide als gevolg van het transport in beeld gebracht. Vervolgens wordt gekeken hoe die emissies kunnen worden teruggebracht door logistieke 16

17 Deelnemers maatregelen, gedragsmaatregelen (rijgedrag chauffeurs), voertuigen (elektrische auto s auto s op aardgas). ADM Cacoa deed bij de opstart hier aan mee, op dit moment is geen enkel foodbedrijf hierop aangesloten. Voorzitter Loders Croklaan reedt op als tijdelijk voorzitter en ambassadeur van het project. Als uitvoerend projectleider zou het Lean & Green netwerk ( kunnen fungeren. Deelnemers Albert Heijn, Gerkens Cacao, Nestlé, ADM Cocoa, Heineken, Quality Bakers, Cargill, Kerry, Duyvis, McCain Foods, Yakult, Verkade, Wine Excell, Van Wijngaarden, Schipper Kaas, Royaan, M. Ruig & Zonen, Hilton Meats, Hansel Salades & Sauzen BV, Da Vinci Bonbons, Loders Croklaan, Cargill, ADM Cacoa, Ahold Coffee Company, Aarhus Karlshamn, Danisco, Adriaan Goede, Pieter Bon, Exter, Tate & Lyle, Meneba, Jan Schoemaker, etc. Stakeholders Lean & Green netwerk, gemeentes, provincie, logistieke dienstverleners, Rijkswaterstaat, Smart Logistics Amsterdam, etc. Middelen In kind/cash Nader in te vullen. Bestaande Nader in te vullen. Eventueel gebruik makend van budgetten van lopende projecten in de Metropool Regio Amsterdam (zie aanpalende projecten). Additionele Nader in te vullen. Eventueel gebruik makend van aanvullende budgetten voor dit specifieke project Verduurzaming van de transportketen. Agenda Opstart/eind Opstart van het project in eerste helft van 2013 met oplevering van eerste resultaten in Bestaande Nader in te vullen. Aansluiten van foodcluster projecten op thans lopende agenda s van aanpalende projecten in de Metropool Regio Amsterdam. Additionele Nader in te vullen. Opzetten van een nieuwe agenda specifiek van toepassing op dit projectventueel aanvullende budgetten voor op maat maken van de projecten van het toekomstig foodcluster. 17

18 5. Financiën Wat kost het? 5.1. Begroting Naast de begrootte in kind bijdrages van de deelnemende bedrijven (Albert Heijn, Cargill, Verkade, Loders Croklaan) aan de kerngroep en de projecten zijn ook de in kind bijdrages van de clustermanager (KvK Amsterdam) en de projectleiders over de periode inzichtelijk gemaakt. De out of pocket kosten in 2012 en 2013 zijn met name voor het inhuren van externe expertise voor de ontwikkeling en implementatie van de strategische agenda en de ontwikkeling van het foodcluster Fooddam (zie tabel1). De verwachting is dat clusterleden zoals foodbedrijven en stakeholders een in kind bijdrage leveren van 1 dag per maand voor deelname in de projecten. Tabel 1. Begroting (in kind/out of pocket) strategische agenda (4 projecten) en foodcluster Begrotingspost KvK Amsterdam (cluster management) 2 dag/mnd 4 dag/mnd 4 dag/mnd AH, V, C, LC (kerngroep & projecten) 1/4 dag/mnd 1/4 dag/mnd 1/4 dag/mnd Projectleiders 2 dag/mnd 2-4 dag/mnd 2-4 dgn/mnd Projectdeelnemers 0,5 dag/mnd 0,5 dag/mnd 0,5 dag/mnd Operationele kosten (communicatie, locatie, organisatie) Uitgesplitst naar één project zijn in tabel 2 de in kind bijdrages van de projectvoorzitter, de projectleider en de overige projectdeelnemers inzichtelijk gemaakt. Aanvullende projectkosten zijn hier buiten beschouwing gelaten. 18

19 Tabel 2. Begroting van één project Begrotingspost AH, V, C of LC (projectvoorzitter) 1/4 dag/mnd 1/4 dag/mnd 1/4 dag/mnd Projectleider 2 dag/mnd 2-4 dag/mnd 2-4 dgn/mnd Projectdeelnemers 1 dag/mnd 1 dag/mnd 1 dag/mnd 5.2. Financiering In 2012 heeft de Kamer van Koophandel Amsterdam voorzien in de financiering van de out of pocket kosten ten behoeve van het inhuren van externe expertise voor de ontwikkeling van de strategische agenda Food. Ze is ook voornemens om deze kosten in 2013 voor haar rekening te nemen. Voor de financiering van operationele kosten ten behoeve van reguliere activiteiten zoals het inhuren van extere projectleiders, clustermanagement, communicatie en het organiseren van sessies wordt op moment van schrijven nog een invulling gezocht. De verwachting is dat in de eerste helft van 2013 hier een financiering voor wordt gevonden. 19

20 6. Conclusies Bij de ontwikkeling van de strategische agenda Food van de Metropoolregio Amsterdam kunnen de volgende conclusies worden getrokken: ü Een kerngroep met vertegenwoordigers van 4 foodbedrijven gevestigd in de Metropoolregio Amsterdam hebben in 2012 het initiatief genomen om namens de regionale foodsector een strategische agenda te ontwikkelen. ü De implementatie van de strategische agenda bestaat in 2013 uit de opstart van 4 projecten die aansluiten op de bovenliggende thema s Duurzaamheid en Ruimte om te Ondernemen. ü De kerngroepleden zijn gecomitteerd om actief deel te nemen in deze projecten en als projectvoorzitter en ambassadeur deze projecten onder de aandacht te brengen van potentiële deelnemers. ü Tegelijkertijd ondersteunt de kerngroep in 2013 de ontwikkeling van een regionaal foodcluster waarin in de Metropoolregio Amsterdam gevestigde foodbedrijven en hun stakeholders deel kunnen nemen. ü De kerngroep is gecommiteerd om ook bij de ontwikkeling van het foodcluster invulling te geven aan de liaisonfunctie tussen deelnemers in het foodcluster en de Economic Board Amsterdam. ü De Kamer van Koophandel Amsterdam geeft invulling aan het cluster- en communicatiemanagement. 20

21 7. Aanbevelingen Gelet op de implementatie van de strategische agenda en de ontwikkeling van het foodcluster Fooddam in 2013 dienen de volgende punten in ogenschouw te worden genomen: ü De projectvoorstellen dienen verder op detail en in samenwerking met een (externe) projectleider en potentiëel deelnemende bedrijven en stakeholders te worden uitgewerkt. ü Gezien de praktische haalbaarheid van de projecten ligt het voor de hand dat de projecten mee liften op al reeds lopende intiatieven en projecten in de Metropoolregio Amsterdam. ü In de Metropoolregio Amsterdam gevestigde foodbedrijven zullen tegelijkertijd worden benaderd voor deelname in de projecten alswel voor deelname in het foodcluster Fooddam. ü Doordat het foodcluster op termijn eigenaar wordt van de strategische agenda Food dient de propositie van het foodcluster Fooddam hieraan complementair te zijn. ü Gezien de behoefte aan financiering voor reguliere out of pocket kosten in de periode behoeft de invulling hiervan voldoende aandacht te hebben in de eerste helft van