natuur MAGAZINE als oorsprong
|
|
- Johannes Mulder
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 MAGAZINE De natuur als oorsprong Hergebruik afvalwater door innovatieve technologie Duurzame palmolie: samen verantwoordelijk Eco-efficiency op industriële schaal MVO - de ketenorganisatie voor oliën en vetten MVO MAGAZINE NR 4 MEI 2014
2 Natuurlijke ingrediënten voor gezonde en lekkere producten De natuur levert ons dagelijks oliën en vetten als onmisbare ingrediënten voor het maken van lekkere en gezonde voedingsmiddelen. Elke dag werken tienduizenden boerengezinnen in de wereld hard om deze hoogwaardige oliën en vetten te produceren op een duurzame manier. In Europa kennen we bijvoorbeeld de prachtige gele koolzaadvelden en in Zuid Oost Azië zijn de palmolie productiebossen beroemd om de hoge opbrengst per hectare en de biologische bestrijding van plantenziekten. Steeds meer experts realiseren zich dat oliën en vetten een essentiële bijdrage leveren aan een gezonde levensstijl die gekenmerkt wordt door variatie in dieet, gepaste hoeveelheden en voldoende dagelijkse beweging. Zonder oliën en vetten zijn veel lekkere voedingsmiddelen eenvoudigweg niet te maken, en dankzij de unieke eigenschappen van vetkristallen ervaren we smaak en mondgevoel. Bekende voorbeelden waar vetten een belangrijke functionele rol spelen zijn: chocolade, instant soepen, pindakaas, ijs, koekjes en frieten. Vet is misschien wel het ingrediënt dat het meest bijdraagt aan de textuur en smaakbeleving van ons voedsel waarvan we elke dag genieten. De MVO bedrijven in Nederland zijn al meer dan 100 jaar leidend in Europa en werken met passie aan continue verbetering en innovatie van deze natuurlijke ingrediënten. Gerhard de Ruiter, voorzitter werkgroep Voeding en Gezondheid Inhoud Voeding en gezondheid Koolzaad: de natuur op z n geelst 4 / 5 Duurzame ontwikkeling Simadan: hergebruik als core business 6 / 7 Duurzame palmolie: samen verantwoordelijk 8 / 9 Hergebruik afvalwater door innovatieve technologie 10 / 11 Grote merken werken samen met Frituurvet, Recycle het! 12 / 13 ALGEMEEN Bedrijven besturen MVO: LEVO 14 IMACE-NL en MVO: complementaire belangenbehartiging 15 Louis Braillelaan EK Zoetermeer info@mvo.nl MVO Magazine is een digitale uitgave van MVO - de ketenorganisatie voor oliën en vetten en is bestemd voor leden en externe relaties. Het verschijnt 10 keer per jaar. Voor meer informatie zie: 2 MVO MAGAZINE NR 4 MEI
3 VOEDING EN GEZONDHEID Koolzaad: de natuur op z n geelst De zaden en pitten van bijvoorbeeld zonnebloemen, koolzaadbloemen en vlasbloemen staan aan de basis van veel levensmiddelen. De plantaardige oliën die daarvan worden gemaakt, worden in veel producten verwerkt. Palmolie en sojaolie zijn de meest gebruikte oliën, maar ook dichter bij huis groeien planten en bloemen die olie leveren. Bomen, planten, bloemen en vruchten De palmbomen die palmolie en kokosolie leveren groeien vooral in gebieden rond de evenaar, en ook de sojaplant groeit het best in een tropisch klimaat. Dichter bij huis groeien bijvoorbeeld zonnebloemen en olijven, maar vooral koolzaad. De akkers van koolzaad of raapzaad leveren elk voorjaar opnieuw prachtige gele velden op. Bloemen en zaden In april en mei kleuren de boerenakkers waar koolzaad of raapzaad wordt verbouwd prachtig geel. Koolzaad (Brassica napus) en raapzaad (Brassica rapa) worden al eeuwen verbouwd voor de olie. De verschillen tussen de koolzaadplanten en raapzaadplanten zijn erg klein. Bij raapzaad steken de bloemen boven de knoppen uit, terwijl bij koolzaad de bloemen onder de knoppen blijven. Zowel de bloemen als de zaden van de koolzaadplant zijn iets groter dan die van de raapzaadplant. Toch zijn de planten erg moeilijk van elkaar te onderscheiden. In de praktijk worden de beide namen door elkaar gebruikt. Koolzaad of raapzaad? Koolzaad is een landbouwgewas terwijl raapzaad van oorsprong een inheemse wilde plant is. Volgens de Codex Alimentarius (de richtlijnen voor voeding en levensmiddelen van de WHO/FAO) vallen beide planten onder dezelfde definitie. Zowel de olie die is geproduceerd uit raapzaad als uit koolzaad kan worden gedefineerd als raapzaadolie. Beide planten worden grootschalig verbouwd. Ook tref je ze vaak verwilderd (bijvoorbeeld in de berm) aan. De plant eist niet veel van de grond. De productie van koolzaad en raapzaad vindt plaats in de Europese Unie, Canada en China en binnen de EU vooral in Duitsland en Frankrijk. En hoewel tegenwoordig ook in Nederland weer koolzaad wordt verbouwd, worden de zaden in ons land in grote hoeveelheden geïmporteerd en verwerkt. Veelzijdig Koolzaad- of raapzaadolie wordt geperst uit het zaad van de plant. Het gewas heeft veel mogelijkheden. De olie die uit de zaden wordt geperst, wordt als ingrediënt gebruikt in bijvoorbeeld margarines en koekjes. En vooral in Duitsland wordt de olie veel in de keuken gebruikt. Kool-/raapzaadolie bestaat grotendeels uit onverzadigde vetzuren, bevat veel antioxidanten, en de vitaminen A en E. Wereldwijd levert 1 hectare jaarlijks circa 730 kilo olie. Dat is na palmolie de hoogste opbrengst per hectare. Na palmolie en sojaolie is kool-/raapzaadolie de meest geconsumeerde olie ter wereld. Het restproduct dat na het persen overblijft (de schillen van de zaden) is erg eiwitrijk en wordt gebruikt als hoogwaardig veevoer. Het gehakselde stro van uitgebloeide planten wordt benut als bodembedekker in stallen. Ook wordt kool-/raapzaadolie gebruikt voor biobrandstof. 4 MVO MAGAZINE NR 4 MEI
4 duurzame ontwikkeling Hergebruik als core business Eco-efficiëntie op industriële schaal, dat is Simadan: een onderneming waar niets verloren gaat dat bruikbare energie of bruikbaar materiaal bevat. Afvalstromen en nevenproducten van het ene bedrijf worden gebruikt als grondstof voor het andere. Het werkterrein van Simadan is de Amsterdamse haven. Het 12 hectare tellende complex omvat een aantal bedrijven die maximaal gebruik maken van elkaars energie en grondstof behoefte: Rotie, recyclingfabriek voor gebruikte oliën & organische reststromen Biodiesel Amsterdam, productie van 2e generatie biodiesel uit gebruikte oliën en vetten Orgaworld, biogas en productie van groene stroom Tank storage Amsterdam, opslagterminal voor plantaardige oliën en vetten Cleaning & services Amsterdam, cleaning van bulk tankwagens Noba, producent van energierijke vetproducten voor de diervoederindustrie Rotie Rotie zamelt bij ruim adressen organisch gescheiden afval in, en werkt voor de meest uiteenlopende ondernemingen, van grote voedingsmiddelenindustrieën tot kleine horecagelegenheden. Op het ultramoderne complex komen alle verschillende afvalstromen bijeen en gaat het duurzame proces verder. Meer dan 99% van deze afvalstromen wordt gerecycled tot tweede generatie producten. Dit resulteert in de hoogst mogelijke CO2-besparing. Biodiesel Amsterdam De ingezamelde wordt via een bewerkingsproces van filtratie en bezinking overgepompt naar de fabriek van Biodiesel Amsterdam. In de biodieselfabriek wordt het gebruikte omgezet tot tweede generatie biodiesel van de allerhoogste kwaliteit volgens de Europese EN14214 standaard. De biodiesel reduceert emissie van broeikasgassen tot meer dan 85% in vergelijking met fossiele brandstof. Naast gebruikt zamelt Rotie jaarlijks meer dan ton organisch restmateriaal in zoals keukenafval, over-datummateriaal uit supermarkten en productie-uitval uit de levensmiddelenindustrie. Het organische materiaal komt verpakt of onverpakt binnen en wordt volledig geautomatiseerd verwerkt tot een homogene massa die bestaat uit organische vaste stof en water. Deze massa dient als grondstof voor vergisting tot biogas. Vergisting is een biologisch proces waarbij, onder zuurstofloze omstandigheden, organische stoffen door micro-organismen worden afgebroken tot onder andere methaan, oftewel biogas. Biogas wordt gebruikt als brandstof in gasmotoren. Deze motoren drijven een generator aan voor het opwekken van groene stroom. Dit is goed voor het jaarlijkse verbruik van ca huishoudens in Amsterdam. De warmte die vrijkomt van de gasmotoren wordt naar ca woningen in Amsterdam getransporteerd. De stoffen die na dit proces overblijven worden omgezet in duurzame meststoffen. Noba Noba Vital Lipids is een Nederlandse producent en leverancier van energierijke vetproducten voor de diervoederindustrie in Europa. Jaarlijks produceert Noba meer dan ton producten voor mengvoeders. Voor diervoederonderzoek en voedertests werkt Noba samen met vooraanstaande universiteiten en testcentra. De focus ligt hierbij op nutriënten waardoor Noba in staat is om een optimale voedingswaarde en consistentie te garanderen. Noba bezit een moderne vloot tankwagens en een reinigingstation voor bulkwagens. Procesdata zijn online beschikbaar en zorgen voor de hoogst mogelijke transparantie. Via het eigen en unieke Positive Release -systeem staat Noba borg voor een veilige en betrouwbare input en output van grondstoffen en producten. Bij de Simadan groep werken ongeveer 250 medewerkers, die zich inzetten voor eco-efficiëntie op industriële schaal. 6 MVO MAGAZINE NR 4 MEI
5 duurzame ontwikkeling Duurzame palmolie: samen verantwoordelijk De afgelopen tien jaar heeft de RSPO, de Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie, veel bereikt. Het platform heeft meer dan 1400 leden en 16% van de wereldproductie van palmolie is RSPO- gecertificeerd. De vraag naar duurzame palmolie blijft helaas achter bij het aanbod. Op 3 en 4 juni komen diverse partijen bij elkaar in London om te spreken over voortgang en acties. Samen verantwoordelijk Om ervoor te zorgen dat meer landbouwers duurzame palmolie produceren, is een toenemende marktvraag nodig. Op dit moment wordt nog maar 52% van de duurzaam geproduceerde palmolie verkocht als duurzaam. Europa is leidend in de wereldwijde markttransformatie en de RSPO werkt aan een nieuw dialoog met de handelsketen met als thema 100% Certified Sustainable Palm Oil: Our shared responsibility. Kansen voor 2014 Dit jaar is er een goede kans om de palmolieketen te veranderen: een toenemend aantal Europese bedrijven heeft een commitment afgegeven om alleen nog RSPO gecertificeerde palmolie te gebruiken. Ook worden door steeds meer industrieën nationale initiatieven opgericht met een 100% RSPO gecertificeerde palmolie commitment zoals in Nederland, België, Engeland, Frankrijk, Duitsland en Zweden. Binnenkort verandert er nog meer. Nieuwe Europese regelgeving schrijft voor dat alle plantaardige oliën en vetten vanaf december 2014 moeten worden gespecificeerd op verpakkingen van voedingsmiddelen, waardoor 500 miljoen Europese consumenten informatie krijgen over hun palmoliegebruik. Commitment De nationale initiatieven in verschillende Europese landen op het gebied van duurzame palmolie moeten een grotere vraag naar producten met duurzame palmolie creëren. De leden van deze initiatieven komen op 3 juni aanstaande in Londen bij elkaar om te praten over de vooruitgang, de harmonisatie in monitoring en de uitdagingen voor de komende tijd. Congres Aansluitend organiseert de RSPO haar tweede Europese congres. Het congres wordt geopend door de nieuwe voorzitter van het bestuur, Bishwaranjan Sen, gevolgd door de keynote lezing van Dr. Alan Knight. Daarna bespreekt een panel hoe de leefomgeving en de gemeenschappen worden beschermd door de verduurzaming van de palmolieproductie. Vervolgens kunnen deelnemers kiezen tussen drie sessies: partnership in kleinschalige landbouw, communicatiestrategie van de RSPO voor leden, en training voor supply chain certificering. s Middags wordt een World Café met vijf verschillende thema s georganiseerd. De deelnemers kunnen discussiëren met experts om inzicht te krijgen in de handelsketen. Dit wordt gevolgd door een paneldiscussie over hoe de Europese markt de vraag naar duurzame productie kan laten toenemen en daarmee de duurzame productie kan stimuleren. De dag wordt afgesloten door de secretary general van de RSPO, Darrel Webber. De Nederlandse Task Force Duurzame Palmolie, een initiatief van MVO, zal met een delegatie op beide dagen aanwezig zijn. Voor meer informatie over het programma en de inschrijving kunt u terecht op: of bij het MVO-team duurzame grondstoffen via pasmans@mvo.nl. 8 MVO MAGAZINE NR 4 MEI
6 duurzame ontwikkeling Hergebruik afvalwater door innovatieve technologie De Nederlandse vestiging van Croda, leverancier van speciale halffabricaten gebaseerd op natuurlijke oliën en vetten, heeft onlangs een innovatieve membraanfiltratie-installatie in gebruik genomen. Daardoor hoeft het bedrijf geen grondwater meer op te pompen en zijn er veel minder chemicaliën nodig in vergelijking met de huidige zuiveringsprocessen. Ook neemt de lozing van zouten op de IJssel sterk af. Het bedrijf heeft duurzaam ondernemen hoog in het vaandel staan en staat op de 28ste plaats in de Global 100 van de meest duurzame bedrijven ter wereld. Site engineering manager Danny Zwakhals: Wij pompten jaarlijks ruim 0,5 miljoen kubieke meter grondwater op om het vervolgens te zuiveren, en in te zetten als stoom, koelwater en proceswater. Na gebruik komt dit samen met ca. 1,5 miljoen kubieke meter water uit de IJssel vrij in een afvalwaterstroom, die in twee aerobe afvalwaterzuiveringsinstallaties gezuiverd wordt. De bassins zouden eigenlijk dieper moeten zijn om de werking te optimaliseren, maar uit berekeningen bleek dat wij ze niet konden verhogen. Daarom kozen wij ervoor om fijnbelbeluchters te plaatsen zodat de bacteriën in de zuivering meer zuurstof krijgen waardoor ze nog beter hun werk kunnen doen. Vernieuwende oplossing De twee aerobe waterzuiveringsinstallaties krijgen het afvalwater voldoende schoon om het zonder meer te kunnen lozen, maar Zwakhals dacht dat het nog duurzamer zou kunnen door een deel van het water weer terug in het proces te brengen en zo een kringloop tot stand te brengen. Verschillende voordelen Zwakhals verwacht de investering van twee miljoen euro binnen zes tot zeven jaar terug te verdienen. Wij hoeven nu immers het grondwater dat veel zouten en bicarbonaat bevat, niet meer te gebruiken en dus vervalt de ontharding met kalk. Dat scheelt op jaarbasis ruim 400 ton kalk. Daarnaast hebben wij 90% minder natronloog en zoutzuur nodig bij de productie van demiwater. Ook lozen wij nu veel minder zout in de IJssel. Het proceswater en de stoom eindigen na gebruik weer in de afvalwaterzuivering waardoor een kringloop ontstaat en het milieu wordt gespaard. Uniek De investering van Croda in de nieuwe waterzuiveringsinstallatie maakt deel uit van de duurzaamheidsstrategie van het bedrijf. Onder het motto Gouda Goes Green volgen in de toekomst nog meer investeringen om de leidende positie op het gebied van duurzaamheid te behouden. Zo onderzoekt het bedrijf de mogelijkheid om glycerine die vrijkomt bij het productieproces om te zetten in biogas voor hun eigen elektriciteitscentrale en zo onder meer de CO2-uitstoot te reduceren. 10 MVO MAGAZINE NR 4 MEI
7 duurzame ontwikkeling Grote merken werken samen met Frituurvet, Recycle het! De campagne Frituurvet, Recycle het! is samen met de fabrikant van huishoudelijke apparaten Inventum en het A-merk voor frituurproducten Diamant de consumentenactie Bewust frituren gestart. De actie loopt de komende tijd bij winkels als Expert, Electroworld, Media Markt en Kijkshop. Bewust frituren Bewust frituren geeft informatie aan consumenten over hoe je in drie stappen bewust met frituren kunt omgaan: Stap 1: Kies de juiste frituurpan Stap 2: Kies het juiste vet Stap 3: Recycle het! Consumenten die een Inventum koude zone friteuse kopen ( van de 8-serie), krijgen daarbij gratis een can Diamant vloeibaar en een folder met uitleg over bewust frituren. De actie wordt vermeld op de verpakking van de Inventum friteuse, die het karakter heeft van een giftbox. De actie is recent gestart en loopt zolang de voorraad strekt. Deze frituurwijzer is een uitgave van Frituurvet, Recycle het! info@recyclehet.nl FrituurWijzer Bewust frituren 1,2,3 Bewust frituren! 2. Kies het juiste vet Frituurvet, Recycle het! Door vetrecycling onder de aandacht te brengen investeren de samenwerkende partijen in maatschappelijk verantwoord ondernemen. Daarnaast levert de actie de drie partijen een extra voordeel op. Zo is Inventum door de actie in staat de retailklanten een aantrekkelijke promotie te bieden. Diamant komt onder de aandacht van nieuw publiek: de bezoekers van de non-food-retail. Frituurvet, Recycle het! vergroot met de actie de kennis en het bewustzijn over vetrecycling bij consumenten in het hart van de doelgroep, namelijk zij die zojuist een frituurpan hebben aangeschaft. 3. Frituurvet - recycle het! 1. Kies de juiste frituurpan Inventum is een producent van huishoudelijke apparaten, waaronder friteuses. Recent voegden zij hier een nieuwe (8-)serie aan toe met onderscheidende productkenmerken. Diamant is een merk van Vandemoortele, producent van onder andere producten en lid van MVO - de ketenorganisatie voor oliën en vetten. Frituurvet, Recycle het! is een initiatief van MVO om het gescheiden inzamelen van gebruikte vetten te bevorderen met als doel recycling van vetten voor biobrandstof. 3. Frituurvet - recycle het! 1,2,3 Bewust frituren! 2. Kies het juiste vet 1. Kies de juiste frituurpan 12 MVO MAGAZINE NR 4 MEI
8 Bedrijven besturen MVO LEVO is in 1916 opgericht als onafhankelijk familiebedrijf en dat is het tot op de dag van vandaag gebleven. Gevestigd te Franeker en gehuisvest in een ultramoderne fabriek worden plantaardige oliën, margarines, en sauzen vervaardigd. Vooruitstrevend en innovatief wordt continu gewerkt aan kwaliteit en productverbetering. Onbetwist marktleider is LEVO sinds jaar en dag met het hier afgebeelde 20 liter blik slaolie. Het recept van LEVO: eigen kracht en kennis, inventiviteit en een innovatieve geest. Dat LEVO maatschappelijk verantwoord ondernemen hoog in het vaandel heeft staan, blijkt wel uit het feit dat er continu gekeken wordt naar nieuwe en innovatieve producten en afval besparende en milieuvriendelijke verpakkingen. Directeur Simon Rollingswier: Uiteraard is LEVO aangesloten bij MVO. MVO zet zich dagelijks in voor een duurzame en internationaal concurrerende keten, iets waar ook LEVO bij gebaat is. IMACE-NL en MVO: complementaire belangenbehartiging Met ingang van 2014 wordt de belangenbehartiging voor de margarine-industrie vooral op Europees niveau geregeld. Dat betekent dat nationale verenigingen (in elk geval in Nederland, Frankrijk, België, Polen, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk) niet meer bestaan. De bedrijven zijn nu rechtstreeks lid van de Europese associatie IMACE. Imkje Tiesinga, die meer dan 30 jaar werkzaam was als secretaris van de Bond van Nederlandse Margarinefabrikanten/BNMF fungeert onder de benaming IMACE-NL als nationaal contactpunt. Imkje, wat betekent deze verandering? Mijn belangrijkste taak is nog steeds om bij te dragen aan een efficiënte en effectieve belangenbehartiging van de (Europese) margarine-industrie. Het op Europees niveau harmoniseren van alle relevante wetgeving, maar ook van beleid (zoals voedingsbeleid) is daarbij een speerpunt. Toch gebeurt er nog wel het een en ander op nationaal niveau. Via IMACE-NL wordt informatie over nationale standpunten en ontwikkelingen aan IMACE- EU doorgegeven. In andere Europese landen vind je soortgelijke contactpunten. Met welke onderwerpen houd je je bezig? Onder meer met wetgeving, voedingsbeleid, wetenschappelijke ontwikkelingen en duurzaamheid, en met publiciteit en communicatie. Samen met de bedrijven lever ik input voor IMACE-EU standpunten, en omgekeerd speelt IMACE-EU informatie over Europese ontwikkelingen door zodat wij op nationaal niveau tot actie kunnen overgaan. Wat is de relatie tussen IMACE-NL en MVO? In Nederland zijn alle bedrijven die voorheen lid waren van de BNMF, inmiddels rechtstreeks lid van IMACE-EU en ook van MVO. Samenwerking is dus cruciaal, om zo ook in Nederland de combinatie van de nationale en Europese belangen voor de margarinesector goed te kunnen invullen. Bij MVO ligt het accent op de hele keten. We werken complementair. MVO onderhoudt relevante contacten met FEDIOL. Ik heb primair de contacten met IMACE-EU. Imkje Tiesinga is bereikbaar via of MVO MAGAZINE NR 4 MEI
Rotie: Cleaning & Services Amsterdam: Tankstorage Amsterdam: Orgaworld: Biodiesel Amsterdam:
Rotie maakt onderdeel uit van de Simadan Groep. De Simadan Groep is een wereldwijd uniek industrieel ecosysteem waarin bij het verwerken van organische reststromen en frituurvet geen bruikbare energie
Nadere informatienatuurlijke oorsprong
PALMOLIE Palmolie is de meest gebruikte plantaardige olie in de wereld en een belangrijke bron van vetten in onze voeding. Palmolie is een ingrediënt in margarines, koekjes en ijs, maar ook in non-food
Nadere informatieInternationaal Palmolie-inkoopbeleid
Internationaal Palmolie-inkoopbeleid Stand: september 2015 Onze visie Eenvoud, verantwoord, betrouwbaar: al meer dan 100 jaar ligt koopmanschap ten grondslag aan het succes van ALDI NORD (hierna: ALDI).
Nadere informatieRecycle je frituurvet en verdien
Recycle je frituurvet Hey wat doe je daar?!! Gebruikt frituurvet dumpen in het riool veroorzaakt verstoppingen en kost de gemeenschap vele miljoenen euro's!" "Door mij wordt het gebruikte frituurvet gerecycled
Nadere informatieManifest Task Force Duurzame Palmolie
Manifest Task Force Duurzame Palmolie Initiatief ter stimulering van het gebruik van RSPO-gecertificeerde palmolie in Nederland November 2010 Rijswijk www.taskforceduurzamepalmolie.nl 1. Ambitie De Nederlandse
Nadere informatieMVO - de ketenorganisatie voor oliën en vetten
MVO - de ketenorganisatie voor oliën en vetten NVRD themadag 27-11-2014 Nicole Vervaet, Projectmanager 1 MVO vertegenwoordigt 95% van de gehele oliën- en vettenketen in Nederland 2 MVO zet zich in voor
Nadere informatieMarktontwikkelingen vloeibare biobrandstoffen
Marktontwikkelingen vloeibare biobrandstoffen Inhoud 1. Productschap MVO 2. Producten en toepassingen 3. EU Stimuleringsbeleid biobrandstoffen 4. Productie- en exportcijfers 5. Prijsontwikkelingen 6. Vergroten
Nadere informatieDe hoogwaardige zuivering van afvalwater papierfabrieken Eerbeek
De hoogwaardige zuivering van afvalwater papierfabrieken Eerbeek De drie oprichters van IWE Binnen modern en duurzaam ondernemerschap past het niet om het milieu onnodig te belasten. Een besef dat nu wijdverbreid
Nadere informatieMaatschappelijk verantwoord ondernemen
Maatschappelijk verantwoord ondernemen Maatschappelijk verantwoord ondernemen Remia is een gezond en zelfstandig opererend toeleveranciers, waardoor wij snel inspelen op familiebedrijf dat al bijna 100
Nadere informatieCompact Plus biogasinstallatie, Lierop, 600 kw
Hoe maak je biogas? Inhoud presentatie Wie en wat is Biogas Plus? Hoe werkt een biogasinstallatie? Voor wie is een biogasinstallatie interessant? Is een biogasinstallatie duurzaam? Zijn subsidies nodig?
Nadere informatieDuurzaamheid. De voordelen van blikverpakkingen
Duurzaamheid De voordelen van blikverpakkingen Duurzaamheid Duurzaamheid is één van de belangrijke aandachtspunten van het bedrijfsleven. Deze brochure is een initiatief van EMPAC, de organisatie van de
Nadere informatieDocentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa)
Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Lees ter voorbereiding onderstaande teksten. Het milieu De Europese Unie werkt aan de bescherming en verbetering van
Nadere informatieLes Biomassa. Werkblad
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Biomassa Werkblad Les Biomassa Werkblad Niet windenergie, niet zonne-energie maar biomassa is de belangrijkste bron van hernieuwbare energie in Nederland. Meer dan 50%
Nadere informatieVan plantage tot kop koffie: stappen om verder te verduurzamen. Duurzaamheid
Van plantage tot kop koffie: stappen om verder te verduurzamen Duurzaamheid Vanzelfsprekende duurzaamheid Basis voor groei Duurzaamheid, de basis om koffie en ons bedrijf te laten groeien. De klant wil
Nadere informatieVoorproefje Cosun MVO-verslag 2011
Voorproefje Cosun MVO-verslag 2011 1 Dit is een voorproefje in druk van het digitale Cosun MVO-verslag over 2011. Wilt u meer gegevens raadplegen over wat wij zoal ondernemen met het oog op onze maatschappelijke
Nadere informatieBio-olie voor warmtekrachtkoppeling. Frank Bergmans
Bio-olie voor warmtekrachtkoppeling Frank Bergmans Inhoud 1. Productschap MVO 2. Grondstoffen bio-olie 3. Wetgeving 4. Marktontwikkelingen Productschap Margarine, Vetten en Oliën 2 1 Productschap MVO Ketenorganisatie
Nadere informatieEen nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers
Een nieuwe kijk op kunststof en rubber Feiten & cijfers PRODUCTIE & PROCES -40% Economie NL 2016 bedrijven werknemers jaaromzet Innovaties en optimalisaties van de productieprocessen, hebben er in de afgelopen
Nadere informatieDuurzaam geproduceerde palmolie: de norm in 2015
Duurzaam geproduceerde palmolie: de norm in 5 Palmolie wordt verwerkt in meer dan de helft van de producten die te koop zijn in de supermarkt. Daarmee is het de meest gebruikte plantaardige olie ter wereld.
Nadere informatiehet groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water
het groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water 100%eco & north river écht duurzaam produceren 100%eco 100% betrouwbaar - 100% transparant Ons doel is een kleurrijk voetspoor op
Nadere informatieAMBITIE NUTRIËNTEN 2018
AMBITIE NUTRIËNTEN 2018 ACTIEPLAN Als uitwerking van de Ambitie Nutriënten 2018 zullen de leden van het Nutrient Platform, ondersteund door het secretariaat, de komende twee jaar de volgende activiteiten
Nadere informatieAfsluitende les. Leerlingenhandleiding. Alternatieve brandstoffen
Afsluitende les Leerlingenhandleiding Alternatieve brandstoffen Inleiding Deze chemie-verdiepingsmodule over alternatieve brandstoffen sluit aan op het Reizende DNA-lab Racen met wc-papier. Doel Het Reizende
Nadere informatieDEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING
DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING INLEIDING Landustrie Sneek BV bezit een ruime hoeveelheid kennis en ervaring in het transporteren en behandelen van riool-
Nadere informatieDuurzaam geproduceerde palmolie: de norm in 2015
Duurzaam geproduceerde palmolie: de norm in 5 Palmolie wordt verwerkt in meer dan de helft van de producten die te koop zijn in de supermarkt. Daarmee is het de meest gebruikte plantaardige olie ter wereld.
Nadere informatieMateriaal keuzes. Globaal genomen zijn er 4 basis functies denkbaar waarom men het product wilt verpakken.
Materiaal keuzes Waarom verpakken we het product? Dit is de eerste vraag die beantwoord moet worden. Immers als het niet nodig is om een product te verpakken, is een materiaal keuze ook niet nodig en ontstaat
Nadere informatieEen nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers
Een nieuwe kijk op kunststof en rubber Feiten & cijfers PRODUCTIE & PROCES -40% Economie NL 2014 bedrijven werknemers jaaromzet Innovaties en optimalisaties van de productieprocessen, hebben er in de afgelopen
Nadere informatieAlles over (KOKOS)OLIE. E-book
Alles over (KOKOS)OLIE E-book WAT IS KOKOS EIGENLIJK? KOKOS EN KOKOSVET KOMEN VAN DE KOKOSNOOT. KOKOSVET BEVAT HET MEESTE VERZADIGD VET VAN ALLE VET- EN OLIESOORTEN. VERZADIGD VET STAAT EROM BEKEND NIET
Nadere informatieDe zin van afvalscheiding
De zin van afvalscheiding (...en de onzin die u wel eens hoort)...alles gaat toch op één hoop... Hoe zit het écht? z.o.z. Gescheiden afval blijft gescheiden Gescheiden afval blijft gescheiden Alles wat
Nadere informatieHET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water
HET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water 100%eco & NORTH RIVER ÉCHT DUURZAAM PRODUCEREN 100%eco 100% betrouwbaar - 100% transparant Ons doel is een kleurrijk voetspoor op
Nadere informatieEigen -/ Keteninitiatief CO2 footprint Innovatie Kennis Centrum
Eigen -/ Keteninitiatief CO2 footprint Innovatie Kennis Centrum Versie: 0.0 Datum: 21-4-2015 Auteur: Vrijgave: M.J.A. Rijpert T. Crum 1 IKN (Innovatie Kenniscentrum Nederland) Copier is de initiatiefnemer
Nadere informatieToday black, tomorrow green
Today black, tomorrow green Begin jaren negentig hield ik me bezig met het verhuren van machines voor bedrijven in de recyclingbranche. Een fascinerende sector met veel potentie. Als eerste in Nederland
Nadere informatieInleiding Ab van Marrewijk, directeur Wematrans
Inleiding Ab van Marrewijk, directeur Wematrans Mij is gevraagd iets te vertellen over onze pogingen om rendement in de bedrijfsvoering te verbinden met duurzaamheid. Dat is vooral een kwestie om met boerenverstand
Nadere informatiefeiten& weetjes energiecentrale REC Alles wat je zou moeten weten... Hoe Hoe eigenlijk? zit het eigenlijk? De REC maakt van uw afval duurzame energie
Alles wat je zou moeten weten... feiten& weetjes zit het energiecentrale REC De REC maakt van uw afval duurzame energie Omrin is koploper in het scheiden van huishoudelijk afval. Ons doel? Zo veel mogelijk
Nadere informatieBiomassa: brood of brandstof?
RUG3 Biomassa: brood of brandstof? Centrum voor Energie en Milieukunde dr ir Sanderine Nonhebel Dia 1 RUG3 To set the date: * >Insert >Date and Time * At Fixed: fill the date in format mm-dd-yy * >Apply
Nadere informatieDuurzame energie in de afvalton
stroom warmte biodiesel meststof Duurzame energie in de afvalton etensresten van vandaag de energie van morgen pagina 1 / 12 Voedselresten - een actueel thema Veel aandacht voor preventie - Effectiever
Nadere informatieWorkshops op: Donderdag: 23 mei vanaf 14.00 uur / 20.00 uur Vrijdag: 24 mei vanaf 12.00 uur / 17.00 uur. Duurzaam ondernemen
Workshops op: Donderdag: 23 mei vanaf 14.00 uur / 20.00 uur Vrijdag: 24 mei vanaf 12.00 uur / 17.00 uur Thema: Duurzaam ondernemen Fons Cateau: Was vanaf 1996 t/m 2012 algemeen directeur van de Achterhoeks-Twentse
Nadere informatieNascheiding kunststoffen. Het heldere alternatief van Attero
Nascheiding kunststoffen Het heldere alternatief van Attero Sinds 1 januari 2010 moet elke gemeente in Nederland een fors deel van het kunststof verpakkingsafval scheiden van de rest van het huishoudelijk
Nadere informatieAlgen en Groen Gas Een duurzame en rendabele combinatie!
Algen en Groen Gas Een duurzame en rendabele combinatie! www.omegagreen.nl Bert Knol Omega Green B.V. 27 september 2017 Omega Green B.V. Omega Green B.V. is opgericht in 2014 met het doel het algenteelt
Nadere informatievruchtbare bodem the soil initiative
vruchtbare bodem the soil initiative Frank Brinkman - Bakker Barendrecht Werken aan bodemkwaliteit is essentieel voor de smaak en vooral de houdbaarheid van onze mango s uit Mali Maria Oliveira - Van Oers
Nadere informatie1 VERPAKKEN IN EEN CIRCULAIRE Copyright 2017 ECONOMIE KIDV door de VNV en het KIDV
1 VERPAKKEN IN EEN CIRCULAIRE Copyright 2017 ECONOMIE KIDV door de VNV en het KIDV 13 maart 2017 platform voor experts professionalisering van het verpakkingsvak profiel versterken binnen het bedrijfsleven
Nadere informatie4.A.1 Ketenanalyse Groenafval
4.A.1 Ketenanalyse Groenafval Prop Beplantingswerken v.o.f. Autorisatie Nummer/versie Datum Opsteller Goedgekeurd directie 01 22-01-2015 Naam: F. van Doorn Naam: A. Prop Datum: 22 januari 2015 Datum: 22
Nadere informatieBoeren met energie. 11 November 2010
Boeren met energie 11 November 2010 Wat doen wij? Ontwikkelen projecten energie uit biomassa Opzetten expertisecentrum energie uit hout droogtechnieken stookgedrag rookgasmetingen rookgasreiniging Ontwikkelen
Nadere informatieLeerlingenhandleiding
Leerlingenhandleiding Afsluitende module Alternatieve Brandstoffen - Chemie verdieping - Ontwikkeld door dr. T. Klop en ir. J.F. Jacobs Op alle lesmaterialen is de Creative Commons Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk
Nadere informatieLes Biomassa LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE. Werkblad. Les Biomassa Werkblad. Over biomassa. Generaties biobrandstoffen
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Biomassa Werkblad Les Biomassa Werkblad Niet windenergie, niet zonne- energie maar biomassa is de belangrijkste bron van hernieuwbare energie in Nederland. Meer dan 50%
Nadere informatieLesbrief DUURZAAM WERKEN OPDRACHT 1 - WERKEN IN DE HAVEN
Lesbrief Primair onderwijs - BOVENBOUW DUURZAAM WERKEN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip
Nadere informatieWereldleider op het vlak van duurzaamheid
Wereldleider op het vlak van duurzaamheid Zorgdragen voor onze planeet maakt deel uit van de visie van Kimberly-Clark Professional TM om toonaangevend te zijn in essentiële aspecten voor een beter leven.
Nadere informatiewitsenburg natural products b.v. kokosolie
witsenburg natural products b.v. kokosolie Geschikt voor gebruik op hoge temperaturen - Geen transvetzuren Geurloos en Extra Virgin - Biologisch gecertificeerd KOKOSOLIE In tegenstelling tot wat vaak wordt
Nadere informatieThreeC - verpakkingen. Lessenserie
ThreeC - verpakkingen Lessenserie Opzet van het project Lesblok1 Maandag 16 maart Lesblok 2 Donderdag 19 maart Lesblok 3 Vrijdag 20 maart Introduc>e op het onderwerp Uitwerken oplossing Posterpresenta>e
Nadere informatieGroene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming
Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming 26-06-2018 Wouter Schouwenberg Lieuwe Leijstra DE HISTORIE VAN ENNATUURLIJK Essent Local Energy Solutions (ELES); Een business
Nadere informatieBiodieselproductie uit palmolie en jatropha in Peru en impact voor duurzaamheid.
Biodieselproductie uit palmolie en jatropha in Peru en impact voor duurzaamheid. Een Levens Cyclus Duurzaamheids Analyse Auteur: Baukje Bruinsma November 2009 Samenvatting. Door het verbranden van fossiele
Nadere informatieWaarom doen we het ook alweer?
Apart inzamelen van gft-afval Als Vereniging Afvalbedrijven stimuleren we dat al het afval in Nederland op de juiste manier wordt verwerkt. Hierbij houden we rekening met het milieu en de kosten. De meest
Nadere informatieRESULTATEN 2013 61% 53% 30%
RESULTATEN 53% 3% 61% 1% : de norm in 215 DUURZAME PALMOLIE IN Het aandeel duurzame verwerkt door de Nederlandse voedingsmiddelen in is 61%. Hiermee laat dit rapport opnieuw een groei in het aandeel duurzame
Nadere informatiePresentatie voor Agrivaknet Kleinschalig mest vergisten met Microferm
Presentatie voor Agrivaknet Kleinschalig mest vergisten met Microferm Door Bart Brouwer Sheet 1 of 26 Kleinschalige mestvergisting met Microferm Staatssecretaris Joop Atsma en gedeputeerde Theo Rietkerk
Nadere informatieMilieumanagementsysteem Avebe Foxhol
Milieumanagementsysteem Avebe Foxhol april 2017 2 Voorwoord Avebe wil continuïteit bieden voor haar leden en medewerkers door op een duurzame, kostenbewuste en innovatieve manier te werken. We werken elke
Nadere informatieno.1 in Gezond Frituren
no.1 in Gezond Frituren A healthy story Kan een nieuw product een bewezen succes zijn? Ja. Romi introduceerde als eerste Gezond Frituren en werd daarmee voortrekker van een succesvolle trend. Een trend
Nadere informatiePeople Product Packaging
Duurzaamheid 2016 Voorwoord Als Nederlands leidende producent van bed- en badtextiel staat Beddinghouse op dit moment voor een uitdaging. De waarden die we hanteren voor onze producten kwaliteit, comfort
Nadere informatieStartbijeenkomst keten innovatieprogramma Klimaat voor Verandering
Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Klimaat voor Verandering Amsterdam, 26 januari 2016 1 Inhoud Introductie 3 Zij waren er bij! 4 Circulaire economie 5 Waarom circulair? 6 Nederland Circulair! 7
Nadere informatieJURYRAPPORT. Kunststof Recycling Van Werven BV Biddinghuizen. Ondernemers verbinden
pagi na 1 v an 3 In het oog springende punten volgens de jury: Bedrijf waar het doorzettingsvermogen om het verwerkingsproces rendabel te krijgen in het oog springt. Dit komt tot uiting in de werkwijze
Nadere informatieDe kritische consument
De kritische consument Inleiding Om producten te kunnen maken heb je grondstoffen nodig. Mensen werken met deze grondstoffen en maken er producten van die we consumeren. Een ondernemer is tevreden als
Nadere informatieDuurzaamheid in de melkveehouderij Perspec7ef van de consument en retail
Duurzaamheid in de melkveehouderij Perspec7ef van de consument en retail 21 november 2013 Marc Jansen Centraal Bureau Levensmiddelenhandel CBL Het CBL is de belangenbehar7ger en spreekbuis van de 4300
Nadere informatieVertaling Aardrijkskunde Afval en energie
Vertaling Aardrijkskunde Afval en energie Vertaling door een scholier 1337 woorden 2 juni 2004 5,8 76 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde AFVAL EN ENERGIE Energie Het is heel moeilijk te zeggen wat energie
Nadere informatieWaardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016
Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Mensen en kapitaal In ons dagelijks werk maken onze mensen het verschil en daarom willen we goed voor onze mensen zorgen. Opleiding en ontwikkeling vormen
Nadere informatieNatuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe-
Vallei & Eem Veluwe Oost Veluwe Noord WELL DRA Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe- februari 2015 concept De aanpak handelingsperspectieven Ontwikkelingen maatschappij
Nadere informatieVerduurzaming voedingsmiddelen
Verduurzaming voedingsmiddelen Chris E. Dutilh VMT Introductiecursus Voedingsmiddelenindustrie De Glazen Ruimte, Maarssen, 3 september 2015 Duurzame ontwikkeling Duurzame ontwikkeling betekent een economische,
Nadere informatieDe Jong Zuurmond lanceert met GoodFuels en MAN eerste private blendingstation voor Renewable Diesel (HVO) in Nederland.
De Jong Zuurmond lanceert met GoodFuels en MAN eerste private blendingstation voor Renewable Diesel (HVO) in Nederland. Beesd/Amsterdam, 10 April 2017 In Beesd hebben De Jong Zuurmond en GoodFuels het
Nadere informatieMevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau, Dames en heren,
Vrijdag 10 september 2010 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Comité van de Regio s Resource Efficient Europa Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau,
Nadere informatiereating ENERGY PROGRESS
reating ENERGY PROGRESS 2012 ENERGIE EN MILIEU: Opwarming van de aarde: Drastische vermindering CO 2 -uitstoot Energie: De energiekosten fluctueren sterk en zullen alleen maar stijgen Behoud van het milieu
Nadere informatieAGENDA VERDUURZAMING VOEDSEL
SAMEN WERKEN AAN EEN DUURZAME VOEDSELKETEN IN 2020 AGENDA VERDUURZAMING VOEDSEL Voorop lopen met duurzaam voedsel Nederland is wereldspeler op het gebied van voedselproductie, innovatie en agrifood-export.
Nadere informatieKansen met duurzaam verpakken. Hester Klein Lankhorst
Kansen met duurzaam verpakken Hester Klein Lankhorst Samengevat Over: duurzaam verpakken in relatie tot de ontwikkeling naar een circulaire economie; de kansen die duurzaam verpakken biedt en hoe we die
Nadere informatieRegionale. bijdrage aan. een stapsgewijze oplossing van een. wereldprobleem
Regionale bijdrage aan een stapsgewijze oplossing van een wereldprobleem De vraag naar opbrengst van land (voedsel, hout, biobrandstof en katoen) zal in 2050 met 30 tot 80% verder toenemen. Planbureau
Nadere informatieBIORAFFINAGE ALGEN/ BIOBRANDSTOFFEN. Johan van Groenestijn
BIORAFFINAGE ALGEN/ BIOBRANDSTOFFEN Johan van Groenestijn johan.vangroenestijn@tno.nl Biobased Economy In de Biobased Economy wordt biomassa gebruikt voor de productie van energie, transportbrandstoffen,
Nadere informatieCO2-Prestatieladder Participatieplan reductie-initiatieven
CO2-Prestatieladder Participatieplan reductie-initiatieven Versie : 1.1 Status : definitief Datum : 16 december 2015 Opgesteld door : M. van Ham en A. van der Schalk Documenthistorie: Versie Datum Wijzigingen
Nadere informatieVoor op brood (kuipjes 41 % totaal vet) Voor op brood (kuipjes > 41 % vet) Twenty Four Brio Light Becel pro.activ Calorie Light
INFOKAART n van margarine-, halvarine- en bak- en braadproducten December 2016 - Het assortiment margarineproducten wordt steeds groter en sluit steeds beter aan op de wensen en eisen van de consument.
Nadere informatieDit is Chemours in Dordrecht
Dit is Chemours in Dordrecht Dit is de Chemours fabriek, die sinds 1959 in Dordrecht staat. Het is de belangrijkste productielocatie in Europa voor fluorpolymeren: kunststoffen zoals Teflon en Viton. Een
Nadere informatieVerklaring van de symbolen
Verklaring van de symbolen lactosevrij UTZ CERTIFIED gecertificeerde koffieboeren verbouwen hun koffie met zorg en aandacht voor mens en milieu. Inter IKEA Systems B.V. 2009 Producten die geschikt zijn
Nadere informatieWERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST
WERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST GRONDSTOFFEN VOOR EEN BIOBASED ECONOMIE MIDDEN- N EDERLAND OVER WAGRO Van oorsprong een groen composteringsbedrijf met een terrein van maar liefst 11 hectare, gelegen te
Nadere informatieWat stelt De Nationale DenkTank 2012 voor om de voedselketen te verduurzamen*?
Samenvatting van de bevindingen van de Nationale DenkTank 2012 boer Consument Wat stelt De Nationale DenkTank 2012 voor om de voedselketen te verduurzamen*? verwerker *De voorstellen van de denktank voor
Nadere informatieSamen Ondernemen met de Natuur
Samen Ondernemen met de Natuur Henk Gerbers Kleinschalig maakt gelukzalig, of is bulk beter? Naar een Voedselbeleid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) Verhaal over Ondernemen
Nadere informatieResultaten van ons duurzaamheidsbeleid
Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid In 2013 zijn we van start gegaan met de implementatie van ons duurzaamheidsbeleid en onderstaand ziet u de doelstellingen uit onze duurzaamheidsverklaring en de behaalde
Nadere informatieWONEN MET EEN GROEN WOONT ENERGIE NEUTRAAL COMFORTABEL WONEN EN TOCH GELD BESPAREN. Lodewijk Hoekstra NIEUW! DE ENERGIE-EXPERT Steeds meer
ELEKTRISCH RIJDEN ZONNEPANELEN DE ENERGIE-EXPERT 64 39 26 Steeds meer Kosten, opbrengst & Nul-op-de-meter in betaalbare modellen salderingsregeling een jaren 80-woning NIEUW! Lodewijk Hoekstra WOONT ENERGIE
Nadere informatiePeople/Social Environmental/Planet Economic/profit:
1 2 3 4 Bij Tennant zijn we op zoek naar een goede balans tussen People, Planet en Profit, en dat doen we samen met onze Partners. Het is de ambitie van Tennant om global een van de kartrekkers/leiders
Nadere informatieGEZOND KOKEN & MILIEUVRIENDELIJK DENKEN
GEZOND KOKEN & MILIEUVRIENDELIJK DENKEN Respect voor het milieu Een TEFAL pan kan worden gerecycled. Waar De TEFAL koekenpannen zijn gemaakt van roestvrijstaal of aluminium. Deze materialen zijn recyclebaar.
Nadere informatieInleiding Het spel Algemeen doel van het spel
Brochure Inleiding Boerenbusiness van grond tot mond, is ontwikkeld door jonge vrijwilligers van verschillende kinderboerderijen in Vlaanderen. Ze verdiepten zich in het thema Voedsel, ontwikkelden er
Nadere informatieAquaPath Module 4 DUURZAME LEVENSSTIJLEN EN WATER
AquaPath Module 4 DUURZAME LEVENSSTIJLEN EN WATER SAMENVATTING Weet je dat de meeste van onze dagelijkse activiteiten, inclusief voedsel, kleding en reizen, een hoog waterverbruik betekenen en daarmee
Nadere informatieGroene ICT en Duurzame ontwikkeling: Meters maken in het HO. 31-1-2013 Groene ICT en Duurzame ontwikkeling
: Meters maken in het HO Visie ICT groeit, ongecontroleerd, in een ijzingwekkend tempo. In hetzelfde tempo groeit onze afhankelijkheid, ongecontroleerd. Dit levert een enorm spanningsveld waarvan weinig
Nadere informatieWerkblad Meander Thema 4: Platteland
Werkblad Meander Thema 4: Platteland 4.1 Volop voedsel Schrijf op wat er in Nederland groeit, kies uit: sinaasappel / olijf / tomaat / komkommer / mais Schrijf de naam Wat groeit er in Nederland, Zet een
Nadere informatieLEERPUNTEN UIT DE MARKT
LEERPUNTEN UIT DE MARKT PIETER GOUDSWAARD MVO NEDERLAND, PROJECTMANAGER KIEM TOT KRACHT EN GEZONDER ETEN HUUSKES, VAN KOKEN NAAR STOMEN Vertrekpunt: - Produceren van hoogwaardige ambachtelijke producten
Nadere informatieStevia in voeding. Is dat natuurlijker dan aspartaam? Voedingskundige en klinisch epidemioloog www.liesbethoerlemans.com
Stevia in voeding Is dat natuurlijker dan aspartaam? Voedingskundige en klinisch epidemioloog www.liesbethoerlemans.com De wet mbt stevia toegelicht De feiten over de wet met betrekking tot stevia wekken
Nadere informatieLeveranciersdag categorie management bedrijfskleding. MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD Ondernemen RIJK. Hanneke op den Brouw 23 april 2015
Leveranciersdag categorie management bedrijfskleding MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD Ondernemen RIJK Hanneke op den Brouw 23 april 2015 Wensbeeld bedrijfskleding Rijk Design Duurzaam materiaal Circulaire keten
Nadere informatieWat weet jij over biologisch en over de bodem?
Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant
Nadere informatiezonweringsdoeken gemaakt van planten THE FIRST SUNSCREEN FABRIC IN THE WORLD WITH CRADLE TO CRADLE CERTIFIED GOLD
zonweringsdoeken gemaakt van planten THE FIRST SUNSCREEN FABRIC IN THE WORLD WITH CRADLE TO CRADLE CERTIFIED GOLD M + N PROJECTEN ONTWIKKELDE EEN NIEUWE GENERATIE ZONWERINGSDOEKEN, DIE DE HUIDIGE MATERIALEN
Nadere informatieIntegraal GFT of tuin- en keukenafval apart? NVRD - 31 maart 2016 Tim Brethouwer
Integraal GFT of tuin- en keukenafval apart? NVRD - 31 maart 2016 Tim Brethouwer Inhoud Beleid Aandeel GF in GFT. Waar praten we over? Ontwikkelingen in de markt Heeft GF en T apart meerwaarde? Kwaliteit
Nadere informatieDe toekomst is dichterbij dan je denkt
Duurzaamheid begint bij jezelf Wij stellen ambitieuze doelen voor een duurzame toekomst. Wij streven ernaar om een zo duurzaam mogelijk assortiment aan te kunnen bieden. Wij geloven in een productieketen
Nadere informatieC-157 Green Deal Productie Bioplastics uit Groente-, Fruit-, en Tuinafval
C-157 Green Deal Productie Bioplastics uit Groente-, Fruit-, en Tuinafval Partijen: 1. De Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, mevrouw W.J. Mansveld en de Minister van Economische Zaken, de heer
Nadere informatieLesbrief DUURZAAM WERKEN OPDRACHT 1 - WERKEN IN DE HAVEN
Lesbrief Primair onderwijs - MIDDENBOUW DUURZAAM WERKEN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per
Nadere informatieMilieuvriendelijke speciale brandstoffen voor de bos- en tuinbouw
2-takt en 4-takt brandstof Milieuvriendelijke speciale brandstoffen voor de bos- en tuinbouw De keuze van de juiste brandstof De kant-en-klare speciale brandstoffen van Oest voor 2- en 4-takt motoren hebben
Nadere informatieInter-GreeN Reuse, recycle, reduce
Inter-GreeN Reuse, recycle, reduce REUSE REDUCE Inter-GreeN Hulpbronnen voor de ontwikkeling van chemische producten worden steeds beperkter. Fossiele grondstoffen zijn eindig, daarom vraagt de markt meer
Nadere informatieSheet 2: Bekijk met de kinderen de tussenstand van Afval the Game op Instagram en/of Facebook. Hoe gaat het bij de kinderen met inzamelen?
Afval the Game Docentenhandleiding les 2 Duur Voor deze les hebt u ongeveer 80 minuten nodig. Leerdoelen De kinderen hebben in de vorige les geleerd dat het belangrijk is om plastic te scheiden, zodat
Nadere informatieAfdeling Inkoop Januari 2017
Maatschappelijk Verantwoord Inkopen MVI-beleid in de praktijk Afdeling Inkoop Januari 2017 MVI-beleid Doel Waarom MVI-beleid? Als netbeheerder willen wij in de transitie naar een duurzame samenleving onze
Nadere informatieHero Benelux. Natuurlijk maatschappelijk verantwoord!
Hero Benelux. Natuurlijk maatschappelijk verantwoord! Milieubewuste inkoop Hero Benelux breidt haar inspanningen voor een duurzame inkoop van grondstoffen verder uit. We letten daarbij niet alleen op kwaliteit.
Nadere informatieDe schillenboer komt terug
De schillenboer komt terug In Waalre loopt een afvalproef. Er is een fiets met een aanhangbak ontworpen waarmee we in een proefwijk afval inzamelen. Twee keer in de week haalt Roel het keukenafval (voedselresten),
Nadere informatie