DUURZAAM A-WARE DUURZAAM: WAARDEREN VAN VAKMANSCHAP DUURZAAM ONDERNEMEN VOLGENS A-WARE MVO-BELEID A-WARE FOOD GROUP MELKVEEHOUDERS OVER DUURZAAMHEID

Transcriptie

1 DUURZAAM MAGAZINE MAGAZINE Oktober DUURZAAM ONDERNEMEN VOLGENS A-WARE MVO-BELEID A-WARE FOOD GROUP MELKVEEHOUDERS OVER DUURZAAMHEID Korte versie A-WARE DUURZAAM: WAARDEREN VAN VAKMANSCHAP

2 INHOUD DUURZAAM ONDERNEMEN VOLGENS A-WARE MVO-BELEID A-WARE FOOD GROUP A-WARE DUURZAAM WAARDEREN VAN VAKMANSCHAP RANDVOORWAARDEN MELKVEEHOUDERS NEMEN VERANTWOORDELIJKHEID ERVARINGEN UIT DE PRAKTIJK MELKVEEHOUDERS OVER DUURZAAMHEID VOORWOORD SAMENWERKING IN DE KETEN In mei 2012 hebben we bekend gemaakt dat A-ware Food Group samen met Fonterra een kaas- en ingrediëntenfabriek gaat bouwen. Ruim twee jaar later staan de fabrieken in Heerenveen en werken we samen met bouw- en installatiepartners aan de afronding van de bouw en de inrichting van de fabrieken. Wij kunnen straks onze eigen kaas produceren én Fonterra krijgt hiermee toegang tot kwalitatief hoogwaardige wei die zij verwerken tot ingrediënten voor onder meer voeding voor baby s en senioren. Een unieke samenwerking tussen een Nederlands familiebedrijf en een Nieuw-Zeelandse zuivelcoöperatie. Wij zien samenwerking in de keten als de basis van ons bedrijf. Door in de keten slim samen te werken kun je kostenbewust ondernemen en de beste diensten verlenen aan je klanten. Niet zo gek dat we bij A-ware Food Group duurzaamheid een zaak van de hele keten vinden. Wij vinden dat alle schakels in de keten een verantwoordelijkheid hebben naar mens, dier en maatschappij. Juist door samen te werken in de keten kun je echt stappen zetten om duurzamer te werken. Samen met onze klankbordgroep van melkveehouders hebben we A-ware Duurzaam ontwikkeld. Met dit programma waarderen we de stappen van melkveehouders om verder te verduurzamen. Zo kunnen we laten zien dat melkveehouders en A-ware ondernemen met oog voor mens, dier en maatschappij. En dat is belangrijk. We merken namelijk dat steeds meer klanten verwachten dat wij dit hebben geregeld en ook kunnen aantonen. Wij hebben het vertrouwen dat we dit met A-ware Duurzaam kunnen! Bij Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen gaat het ook over transparantie; vertellen wat je doet en waarom. We vinden het daarom belangrijk om aan onze melkveehouders, maar ook aan andere belangstellenden uit te leggen wat A-ware Duurzaam is. Daarom staan we in dit magazine uitgebreid stil bij de inhoud van A-ware Duurzaam. Ook vertellen mensen die zijn gelinkt aan onze keten hoe zij tegen duurzaamheid aankijken. De bouw van de kaasfabriek loopt goed; we lopen zelfs iets voor op schema. Dit is mede te danken aan de goede samenwerking tussen A-ware Food Group, Fonterra en alle betrokken bouw- en installatiepartners. In december gaan we de eerste bak kaas maken. En vanaf 1 januari 2015 gaan we los! We gaan kaas maken van uw melk. Kaas die we vervolgens rijpen en verpakken voor onze klanten over heel de wereld. Dat is nog eens samenwerking in de keten. Jan Anker CEO A-ware Food Group Klaas de Jong COO A-ware Food Group 03

3 04 WAT IS MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN (MVO)? 1. EEN VEELGEBRUIKTE DEFINITIE IS AFKOMSTIG UIT HET VN-RAPPORT OUR COMMON FUTURE (OOK WEL BRUNDTLAND DEFINITIE GENOEMD) UIT 1987: DUURZAME ONTWIKKELING IS EEN ONTWIKKELING DIE VOORZIET IN DE BEHOEFTEN VAN DE HUIDIGE GENERATIE ZONDER AFBREUK TE DOEN AAN HET VERMOGEN VAN DE TOEKOMSTIGE GENERATIE OM IN HUN BEHOEFTE TE VOORZIEN. 2. EEN ANDERE BEKENDE DEFINITIE VAN DUURZAAMHEID OF DUURZAME WINST WORDT GEVORMD DOOR DE 3 P S: PEOPLE, PROFIT, PLANET. DUURZAME WINST STAAT VOOR GEZONDHEID EN WELVAART VAN MENSEN (PEOPLE), VOOR NATUUR EN MILIEU (PLANET) EN VOOR HET ECONOMISCH SYSTEEM (PROFIT). DUURZAAM ONDERNEMEN VOLGENS A-WARE IN DIT MAGAZINE LEGGEN WE UIT WAAROM MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN (MVO) OP DE STRATEGISCHE AGENDA VAN A-WARE FOOD GROUP STAAT. WE LATEN EEN AANTAL KETENPARTNERS AAN HET WOORD OVER HET BELANG VAN VERANTWOORD EN DUURZAAM ONDERNEMEN. DAARNAAST GEVEN WE INZICHT IN A-WARE DUURZAAM, HET MVO-PROGRAMMA VAN A-WARE FOOD GROUP DAT SAMEN MET ONZE MELKVEEHOUDERS IS ONTWIKKELD. MVO is logisch voor A-ware Voor A-ware Food Group is het logisch om werk te maken van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen samen met melkveehouders. De belangrijkste redenen zijn hieronder verwoord. 1. Onze wortels: familiebedrijf De kern van MVO het doorgeven van de aarde aan de volgende generatie sluit feilloos aan bij het karakter en de aard van het familiebedrijf. Voor een familiebedrijf is continuïteit, het doorgeven van het bedrijf aan de volgende generatie belangrijk. We kunnen dat realiseren door bewust te ondernemen. Het zit in onze genen en komt zelfs terug in onze naam (aware = Engels voor bewust). Bewust ondernemen betekent ook dat we betrokken zijn bij de ontwikkelingen in de omgeving van onze bedrijven en bij het welzijn van medewerkers en andere mensen om ons heen. 2. Onze klanten en andere stakeholders Veel van onze klanten en partners hechten aan MVO. Ze vragen belangrijke partners dit ook te doen, met als doel een maatschappelijk verantwoorde keten te realiseren. Wij spelen met ons MVO-beleid en concrete acties proactief in op die wens en ontwikkelen onszelf tot een gewaardeerde ketenpartner. 3. Onze license to operate Net als wij zijn veel van melkveebedrijven ook (h)echte familiebedrijven. Het schept een band aangezien we beiden moeten nadenken hoe we ons bedrijf doorgeven aan de volgende generatie. Het kan alleen als we nu aantoonbaar verantwoord ondernemen met zorg voor klant, koe, boer en aarde; we noemen het onze license to produce. Het betekent dat we binnen onze bedrijfsvoering onder meer rekening houden met de opwarming van de aarde en het groeiend aantal wereldburgers. Daarnaast wijzen campagnes van Nederlandse maatschappelijke organisaties en de overheid ons op onze verantwoordelijkheid. De hele keten Duurzame zuivel is niet alleen een taak en verantwoordelijkheid van melkveehouders. Verder verduurzamen is een verantwoordelijkheid van de hele keten. Verduurzaming werkt alleen als alle schakels in de keten stappen zetten. Dus ook zuivelverwerkers, afnemers en consumenten hebben hierin hun verantwoordelijkheid. DE HELE KETEN IN BEELD MELKVEE- HOUDERIJ MELKVEEHOUDERIJ VERWERKING CONSUMENT VRIJE KEUZE KOE RMO KAASFABRIEK RIJPEN + + SLIMME EN WELOVERWOGEN KEUZES IN VERWERKING EN DISTRIBUTIE VERSNIJDEN EN VERPAKKEN BEWUST KUNNEN KIEZEN DISTRIBUTIE WINKELVLOER CONSUMENT 05

4 06 MVO-BELEID A-WARE FOOD GROUP MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN (MVO) IS VOOR ONS EEN KWESTIE VAN A-WARENESS, OFWEL BEWUST ONDERNEMEN. DAARBIJ PROBEREN WE MET ONS HANDELEN MENS EN AARDE POSITIEF TE BEÏNVLOEDEN. ONZE A-WARENESS RUST OP VIER PIJLERS: AANDACHT VOOR SAMENLEVING, ACTIEVE KETENPARTNER, ARBEIDSKLIMAAT EN AARDE. WEIDEGANG HERKOMST AARDE KOE BOER IN BEELD KLANTWENSEN KWALITEITSBORGING WEIDEGANG HERKOMST AARDE KOE BOER IN BEELD WEIDEGANG HERKOMST BOER IN BEELD 07 KLANTWENSEN KWALITEITSBORGING AARDE KOE WEIDEGANG HERKOMST BOER IN BEELD KLANTWENSEN AARDE MVO-kansen in de omgeving van de A-ware Food Group en haar ketenpartners signaleren en via langdurige samenwerking integraal duurzaamheidsvoordeel realiseren (continuïteit ondernemingen, aarde en mensen). A-ware Duurzaam is een voorbeeld van een project waarmee A-ware Food Group invulling geeft aan haar ambitie om een actieve ketenpartner te zijn. Samen met melkveehouders zet zij concrete stappen om de kaasketen te verduurzamen. Creëren van een werkomgeving waar kennis, kunde en ambitie van medewerkers optimaal tot recht komen en daarmee bijdragen aan het succes van de A-ware Food Group. Medewerkers kunnen aan de hand van E-learning modules thuis via de computer lessen volgen en zo nieuwe kennis op doen. Daarnaast biedt A-ware ook klassikale en praktijklessen op de werkvloer. Zo kunnen werknemers in het eigen bedrijf toewerken naar een ROCdiploma of -certificering waarmee ze kunnen doorgroeien naar een andere functie. Via proces-, product- en ketenoptimalisatie en -innovatie de impact van de A-ware Food Group en haar ketenpartners op de omgeving beperken. Bij de aankoop van nieuwe vrachtwagens wordt, waar mogelijk, de meeste duurzame variant aangekocht. Ook wordt actief naar banden en bandenspanning gekeken. Daarnaast volgen chauffeurs de training Het Nieuwe Rijden. Met deze training worden chauffeurs zich bewust hoe zij met hun rijstijl het brandstofverbruik kunnen verminderen. Dit wordt ook actief gemonitord. Als goede buur, waar nodig en mogelijk, initiatieven van plaatsgenoten om groepen mensen samen te brengen, via Stichting A-wareness, ondersteunen met kennis, goederen of donaties. Wij willen de kennis van kinderen over voeding vergroten. Daarvoor lanceren we eind 2014 een computerspel op internet waarmee kinderen spelenderwijs kennis maken met de kaasketen. VISIE VAN A-WARE FOOD GROUP OP DUURZAME NEDERLANDSE MELKVEEHOUDERIJ: De basis Centraal in de visie staat de melkveehouder met zijn gezin (gezinsbedrijven). De melkveehouder is de regisseur van alle processen op zijn melkveehouderijbedrijf. De melkveehouder kan door zijn management en keuzes een financieel gezond bedrijf runnen (balans kostprijs en opbrengstprijs) en aantoonbaar werken aan een goed niveau van dierenwelzijn en zorg voor de aarde. De melkveehouder heeft de verantwoordelijkheid om met een open blik naar de maatschappij te ondernemen. De melkveehouder staat midden in de (lokale) gemeenschap, staat open voor kansen in de markt en is zich bewust van de invloed van de publieke opinie op zijn bedrijf. 1e laag: Randvoorwaarden A-ware Food Group wil een gewaardeerde ketenpartner in de kaasketen zijn. Dit betekent dat zij wil voldoen aan wet- en regelgeving en standaarden die in de zuivelsector gelden ( kwaliteitsborging ). A-ware werkt dus alleen samen met leveranciers van melk die aan deze voorwaarden voldoen. In de dagelijkse praktijk worden de aankopen van consumenten vooral bepaald door smaak, prijs, gezondheid en gewoonte. Wij willen daarom onze klanten voorzien van kaas met voor de eindconsument de juiste prijs-kwaliteit verhouding. Deze verhouding is maatwerk, verschilt per productsegment en is afhankelijk van de wensen van onze klanten. KWALITEITSBORGING 2e laag: Duurzaamheid Het tweede niveau van de piramide zijn de duurzaamheidsaspecten koe en aarde. De melkveehouder heeft de verantwoordelijk heid om aantoonbaar goed voor zijn koeien te zorgen en zorg te dragen voor de aarde. KOE KLANTWENSEN 3e laag: Kansen De top van de piramide wordt gevormd door onderwerpen die consumenten nu en in de nabije toekomst relateren aan duurzaamheid. Dit kunnen ook onderwerpen zijn, waarvan wetenschappers twijfelen of dit daadwerkelijk bijdraagt aan een duurzame melkveehouderij. De top van de piramide sluit aan op de perceptie van de consument. Onderwerpen uit de top bieden kansen voor het creëren van onderscheidend vermogen in de markt. KWALITEITSBORGING

5 08 ware Duurzaam A-WARE DUURZAAM: WAARDEREN VAN VAKMANSCHAP 09 A-ware Food Group kijkt samen met de melkveehouders hoe we maatschappelijk verantwoord kunnen ondernemen. Het startpunt is een vragenlijst die in de winter van 2013/2014 is afgenomen onder de melkveehouders waarmee wij vanaf 2015 samenwerken. Uit deze antwoorden is naar voren gekomen dat deze melkveehouders concrete stappen zetten om hun bedrijfsvoering te verduurzamen. Deze stappen willen we via A-ware Duurzaam waarderen. Daarnaast willen we melkveehouders prikkelen om continu stappen te blijven zetten om te verduurzamen. Bovendien biedt A-ware Duurzaam A-ware Food Group de mogelijkheid om richting stakeholders en afnemers aan te tonen dat A-ware Food Group samen met melkveehouders concreet werkt aan verduurzaming.

6 010 RANDVOORWAARDEN BIJ DE ONTWIKKELING VAN A-WARE DUURZAAM HEBBEN WE HET MELKKRUKJE ALS SYMBOOL GENOMEN. HET KRUKJE STEUNT OP DRIE PIJLERS, DIE MET ELKAAR IN BALANS MOETEN ZIJN OM STEVIG TE ZITTEN. DE POTEN VAN HET KRUKJE SYMBOLISEREN DE PIJLERS ONDER ONZE AANPAK: INHOUD, DRAAGVLAK EN BEELDVORMING. 011 Inhoud Draagvlak Beeldvorming en communicatie Inhoud Natuurlijk zijn gebruik van bestrijdingsmiddelen, verantwoord medicijngebruik en weidegang relevante thema s. Met A-ware Duurzaam bestrijken we het brede pallet van duurzaamheidsthema s; mens, koe, aarde en maatschappij. Maar er is meer. De melkveehouderij in Nederland heeft een goede uitgangspositie als het gaat om duurzaamheid. Zeker als we dit vergelijken met andere agrarische sectoren, maar ook als we het vergelijken met melkveehouderij in andere delen van Europa en de wereld. Draagvlak Wij zijn van mening dat de stappen die we nemen om de melkveehouderij verder te verduurzamen, moeten kunnen rekenen op een breed draagvlak bij vakkundige melkveehouders. Het is belangrijk dat de melkveehouder zijn eigen keuzes kan maken. We geven daarom elke ondernemer de vrijheid om, binnen kaders, invulling te geven aan de eigen verantwoordelijkheid voor koe, aarde en maatschappij. Het is belangrijk dat onze melkveehouders laten zien aan hun omgeving dat ze met A-ware Duurzaam hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. Onze stakeholders moeten ervaren dat wij, A-ware en melkveehouders, duurzaamheid serieus nemen. Beeldvorming en communicatie Tot slot is het belangrijk dat we samen, melkveehouders en A-ware Food Group, aan afnemers en andere stakeholders kunnen uitleggen welke stappen we zetten en waarom dit bijdraagt aan het welzijn van de koe, de aarde en de maatschappij. Zijn deze drie zaken - inhoud, draagvlak melkveehouders en beeldvorming - in balans, dan kunnen we als zuivelketen van Koe tot Kaas echt stappen zetten en de keten verder verduurzamen. Uitgangspunten A-ware Duurzaam Bij het uitwerken van A-ware Duurzaam hebben we de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. Waardeer het ondernemerschap van de melkveehouders 2. Stimuleer verduurzaming op alle vlakken (mens, koe, boer en aarde) 3. Kies voor de lange termijn en maak prestaties zichtbaar 4. Kies voor een praktische aanpak 5. Zorg dat A-ware Duurzaam aansluit op: - MVO-beleid A-ware Food Group - Initiatief Duurzame Zuivelketen DUURZAME ZUIVELKETEN Duurzame Zuivelketen is een initiatief van de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) en de Land- en Tuinbouw Organisatie (LTO) Nederland. In de NZO zijn de Nederlandse zuivelondernemingen verenigd. LTO Nederland behartigt de belangen van agrarisch ondernemers, waaronder melkveehouders. Het doel van Duurzame Zuivelketen is om de Nederlandse zuivelketen te verduurzamen. Binnen de Duurzame Zuivelketen wordt gewerkt aan vier pijlers die weer zijn uitgewerkt in concrete doelstellingen. De vier pijlers zijn: Klimaatneutraal ontwikkelen Continu verbeteren diergezondheid en dierenwelzijn Behoud weidegang Biodiversiteit en milieu A-ware Food Group is deelnemer aan het project Duurzame Zuivelketen. Meer informatie op

7 012 ware Duurzaam A-WARE DUURZAAM: MELKVEEHOUDERS NEMEN HUN VERANTWOORDELIJKHEID VEEL VAN MELKVEEBEDRIJVEN DIE HUN MELK LEVEREN AAN A-WARE FOOD GROUP ZIJN, NET ALS A-WARE, (H)ECHTE FAMILIEBEDRIJVEN. DAT SCHEPT EEN BAND. BEIDEN WERKEN WE ERAAN OM ONS BEDRIJF BETER DOOR TE GEVEN AAN DE VOLGENDE GENERATIE. HET KAN ALLEEN ALS WE NU AANTOONBAAR VERANTWOORD ONDERNEMEN MET ZORG VOOR KLANT, KOE, BOER EN AARDE; WE NOEMEN HET ONZE LICENSE TO PRODUCE. DOEL SAMEN MET MELKVEEHOUDERS VERANTWOORDELIJKHEID NEMEN CONTINUÏTEIT LICENSE TO PRODUCE 013 Samen met een klankbordgroep van melkveehouders is daarom A-ware Duurzaam ontwikkeld. A-ware Duurzaam prikkelt melkveehouders om te werken aan de categorieën voedselveiligheid, zorg voor de koe, zorg voor de aarde en transparant naar maatschappij. Deze laatste pijler valt uit een in weidegang en kennisontwikkeling van melkveehouder en burger. A-ware Duurzaam is zo samengesteld dat melkveehouders worden gestimuleerd om te werken aan alle categorieën zodat aan het brede scala van duurzaamheidsthema s wordt gewerkt. A-ware Food Group wil het ondernemerschap van melkveehouders waarderen. Om deze reden hebben de melkveehouders de vrijheid om, binnen kaders, te kiezen op welke wijze zij hun verantwoordelijkheid voor deze thema s nemen. Dit betekent dat een melkveehouder binnen iedere categorie de mogelijkheid heeft om verschillende stappen te zetten. Zo kan hij zijn eigen route naar een duurzame bedrijfsvoering bepalen. VOEDSELVEILIGHEID ZORG VOOR KOE ZORG VOOR AARDE MAATSCHAPPIJ

8 ERVARINGEN UIT DE PRAKTIJK 014 Wilco de Jong Koos Flinkert MELKVEEHOUDERS WILCO DE JONG EN KOOS FLINKERT OVER DUURZAAMHEID: 'Duurzaamheid: het zit ons in de genen' We zitten om tafel met Wilco de Jong en Koos Flinkert, beiden melkveehouder met veel passie voor hun vak. Vanaf 1 januari 2015 gaan ze samenwerken met A-ware. Als lid van de klankbordgroep hebben ze meegedacht over A-ware Duurzaam. In balans met omgeving Wilco de Jong is melkveehouder in Nijeholtwolde te Friesland. Wilco vertelt: We hebben een melkveehouderij met 150 koeien. Ik heb het bedrijf overgenomen van mijn ouders. We zijn een echt familiebedrijf. Mijn droom is het bedrijf binnen de familie te houden. Ik streef naar een duurzaam bedrijf dat voor de komende generaties blijft behouden. Wil ik dat streven waarmaken, moet ik nu bewust ondernemen. Voor mij betekent dat melk produceren op een verantwoorde wijze, in balans met mijn omgeving. Gezond bedrijf Koos Flinkert is melkveehouder in de buurt van Meppel: Samen met mijn vrouw en zoon heb ik een melkveehouderij met 120 koeien. Mijn zoon zit nu al in de maatschap en is de beoogd opvolger. Samen investeren we tijd en energie in ons bedrijf met als doel een goed en eerlijk product leveren, zodat mijn zoon straks een gezond bedrijf overneemt. Dat is voor mij duurzaam ondernemen. Onze andere zoon heeft de melkveehouderij ook in het hart gesloten en zoekt zijn toekomst in Denemarken. Goed en eerlijk Koos plaatst het belang van duurzaamheid in een groter perspectief. Het is belangrijk dat we onze koeien op een goede en gezonde manier houden. Een manier die wordt geaccepteerd door onze maatschappij. Van belangenorganisaties, overheden tot de consument. Dat laatste is belangrijk. Vindt de koper van melkproducten dat wij de sector niet netjes en duurzaam werken, kopen ze onze producten niet meer en gaat onze sector verloren. We moeten dat als sector in ons achterhoofd houden bij alles wat we doen. Dierenwelzijn Wilco zet in op dierenwelzijn. Weidegang en het verhogen van de levensduur van de koeien zijn voor mij belangrijke zaken. Om de levensduur te verhogen investeer ik in stalruimte, stalklimaat en kies ik ervoor de koe in een ruim strohok te laten afkalven. Daarnaast kies ik er voor om mijn koeien te laten grazen in de wei. Op deze manier lever ik een bijdrage aan de verduurzaming en het imago van de sector. Het mooie is dat A-ware Food Group dat waardeert en beloont. Koos: Ook op ons bedrijf ligt de nadruk op dierenwelzijn. We hebben vijf jaar geleden een nieuwe stal gebouwd. Het klimaat in de stal is perfect. De koeien zijn omgeven door comfort met onder andere matrassen, borstels en een automatisch voersysteem. Het maakt dat weidegang geen item is voor ons. De cijfers van de afgelopen jaren laten zien dat de koeien zich perfect thuis voelen in de stal. Ik vind het belangrijk dat mijn koeien het goed hebben, dat maakt mij trots. De hele keten samen Koos over A-ware Duurzaam: Het programma is een no-nonsense pakket. Het past bij A-ware en bij de melkveehouders. Het gewoon goed doen, dat is wat ons het beste past. Duurzaam denken en doen, zit ons in de genen. Wij moeten daar met ondernemerschap en eigen initiatief invulling aan geven. Wilco vervolgt: De hele keten moet een bijdrage leveren. Ook A-ware Food Group. Ik hoop dan ook dat ze ons blijven stimuleren en prikkelen om duurzamer te ondernemen, maar ook dat ze zelf beloften nakomen en stappen zetten. We moeten het samen doen. Het is goed dat A-ware Food Group ondernemers beloont voor duurzaam gedrag. Het is een prikkel voor ons, als ondernemers. Aan ons de taak op te pakken en te laten zien dat wij waarde hechten aan een duurzame wereld. Dat laatste vind ik erg belangrijk. We moeten als sector aan de consument tonen dat we bezig zijn met de verduurzaming van onze bedrijven. De consument moet een goed gevoel krijgen bij onze kaas. 015

9 Redactie: A-ware Food Group Oktober 2014 Disclaimer Dit document is opgesteld door A-ware Food Group B.V. De inhoud van dit document geeft enkel de visie van A-ware Food Group B.V. weer per de aangegeven datum en is te allen tijde onderhevig aan wijziging, zonder voorafgaande kennisgeving. A-ware streeft naar een zorgvuldige controle van de inhoud van dit document, zodat de informatie actueel is. Ondanks deze voortdurende aandacht voor de kwaliteit van haar berichtgeving kan A-ware niet garanderen dat de inhoud van dit document correct of volledig is. A-ware aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele schade ontstaan door vertrouwen op of gebruik van informatie verschaft door A-ware. Het gebruik van deze informatie is geheel op eigen risico.dit document bevat informatie, gegevens, foto s, grafische voorstellingen en andere materialen die door het auteursrecht, merkenrecht of ander eigendomsrecht zijn beschermd. Gebruik van dergelijke informatie zonder de uitdrukkelijke toestemming van A-ware is niet toegestaan.alle rechten zijn uitdrukkelijk voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande toestemming van de redactie. Meer informatie: