Met dank aan. Dit jaarverslag kwam tot stand met de medewerking van:

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Met dank aan. Dit jaarverslag kwam tot stand met de medewerking van:"

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2011

2 JAARVERSLAG 2011

3 Met dank aan Dit jaarverslag kwam tot stand met de medewerking van: Alain Baetens, Marc Buys, Jean-Michel Corhay, Sylvia Croes, Antoon Delie, Marc Deneer, Evelyn Depoortere, Geert Deserranno, Martinus Desmet, Nora De Baets, Lutgarde De Greef, Sophie De Groote, Lieven De La Marche, Christine de Mathelin, Jan De Mets, Peter D Huys, Jeroen François, Corentin Genin, Catherine Gigante, Thomas Hiergens, Thierry Manhaeghe, Hazel Onkelinx, Christian Panneels, Elise Pirsoul, Thomas Reynders, Elodie Richard, Ignace Ronse, Xavier Rouha, Melanie Schellens, Chris Simoens, Tineke Sonck, Joseph Tabury, Claire Terlinden, Olivier Thery, Geert Vansintjan, Stefaan Van Bastelaere, Antoon Van Broeckhoven, Annemarie Van der Avort, Jan Van Ongevalle, Reinout Van Vaerenbergh, Pieter Vermaerke, Martine Warck, Pierre Warnotte, Isabelle Wittoek Foto cover: Kris Pannecoucke 2

4 JAAR VERSLAG 2011 Inhoudstafel VOORWOORD... 5 INLEIDING...7 DEEL I De Belgische Ontwikkelingssamenwerking anno DGD IN VOLLE VERANDERING Visie, missie en waarden...9 Reorganisatie van DGD...9 Nieuw organigram van DGD HERVORMEN, EVALUEREN, LEREN VOOR MEER DOELTREFFENDE HULP BUSAN: globaal partnerschap verwelkomt nieuwe actoren New Deal voor fragiele staten...13 Een grootscheepse evaluatieoefening van bilaterale projecten...14 Belgische betrokkenheid bij het MOPAN-netwerk geprezen...14 Confl ictpreventie en vredesopbouw in DR Congo...15 Vierde Staten-Generaal van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking DE OFFICIËLE ONTWIKKELINGSHULP GOUVERNEMENTELE SAMENWERKING : DRIE NIEUWE SAMENWERKINGSPROGRAMMA S Vietnam: De tijger is nog jong...24 Rwanda neemt het heft in eigen handen...26 Nieuwe hoop voor een sterke Palestijnse Staat DE BELGISCHE HUMANITAIRE HULP Een professionele, doelgerichte humanitaire hulp...31 Humanitaire crisis in de Hoorn van Afrika...33 Overstromingen in Pakistan...34 De aardbeving in Haïti NAAR EEN MILIEU- EN KLIMAATVRIENDELIJK ONTWIKKELINGSBELEID Durban: Lauwe resultaten voor een brandend probleem...38 Snelstartfi nanciering: Meer geld voor dringende noden...38 KLIMOS: Onderzoeksplatform voor klimaat en ontwikkelingssamenwerking...39 Leefmilieu: Woestijnvorming, biodiversiteit en ozonlaag

5 7. DE MULTILATERALE SAMENWERKING Arabische Lente: Overgang naar een democratisch bestel...41 Global Partnership for Education: Basisonderwijs voor iedereen...42 Meer middelen voor IDA Samenwerking met het World Bank Institute SENSIBILISERING Sensibilisering op 21 juli, onze nationale feestdag...45 Sterke groei voor magazine Dimensie Steun aan audiovisuele producties...46 PULSE: Onderzoek naar het draagvlak voor ontwikkelingssamenwerking...47 DEEL 2 DE MILLENNIUMDOELEN: sterke regionale verschillen, onvoldoende vooruitgang 1. EEN MONDIALE STAND VAN ZAKEN Millenniumdoel 1: In 2015 zijn extreme armoede en honger uitgebannen Millenniumdoel 2: In 2015 gaan alle jongens en meisjes naar school Millenniumdoel 3: In 2015 hebben mannen en vrouwen dezelfde rechten...51 Millenniumdoel 4: In 2015 is kindersterfte sterk afgenomen...51 Millenniumdoel 5: In 2015 sterven er minder vrouwen door zwangerschap...52 Millenniumdoel 6: In 2015 is de verspreiding van ziektes als aids en malaria gestopt...52 Millenniumdoel 7: In 2015 leven meer mensen in een duurzaam leefmilieu...53 Millenniumdoel 8: Wereldpartnerschap voor ontwikkeling DE BELGISCHE BIJDRAGE AAN MDG S 4 EN 5: KINDERSTERFTE BESTRIJDEN EN DE GEZONDHEID VAN MOEDERS VERBETEREN De Belgische inbreng...55 Belangrijkste internationale vergaderingen over gezondheid...56 Gezondheidszorg per fi ets in Bangladesh - Wereldsolidariteit...57 Versnelde daling van de kindersterfte - Programma Nul Ondervoeding in Bolivia...58 Steun aan het gezondheidssysteem in Kisantu - DR Congo...59 Bevalling met gering risico in DR Congo - SLCD Een licht in de gruwel - Koning Boudewijnprijs voor Denis Mukwege...62 Toegang tot gezondheidsdiensten in Mali - UNICEF...63 Toegang tot gezondheid voor geïsoleerde groepen in Kidal - Dokters van de Wereld...64 Budgetsteun voor de Rwandese gezondheidssector

6 JAAR VERSLAG 2011 VOORWOORD De Belgische Ontwikkelingssamenwerking staat voor belangrijke uitdagingen. De Millennium Ontwikkelingsdoelen blijven onverminderd onze aandacht vragen, de streefdatum 2015 komt immers snel dichterbij. Er wordt voor een aantal doelen duidelijk vooruitgang geboekt, maar door de context van de economische crisis staat die vooruitgang opnieuw onder druk. Zoals in dit rapport wordt aangetoond, is volhouden dan ook de boodschap. Daarenboven wijzigt ook de context waarin we werken. Dat werd heel duidelijk tijdens de conferentie van Busan (Zuid-Korea), waar begin december 2011 een Partnerschap voor Doeltreffende Ontwikkelingssamenwerking werd gesloten. Het aantal spelers op het veld is enorm gegroeid. Hulp komt niet langer enkel uit de klassieke donorlanden, de niet-gouvernementele organisaties en de bekende multilaterale organisaties, zoals de VN-organisaties en de Wereldbank. Er verschijnen steeds meer specifi eke fondsen op het toneel en Zuid-Zuidsamenwerking - hulp uit ontwikkelingslanden die de afgelopen jaren groeiden en soms zelf evolueerden tot donor - zit duidelijk in de lift. Al deze actoren tekenden het partnerschapsakkoord in Busan België heeft met de ondertekening zijn engagementen uit de Verklaring van Parijs en de Accra Actie Agenda over hulpdoeltreffendheid opnieuw bevestigd. Daarbij wordt, naast de klemtoon op resultaatgerichtheid en transparantie, de nadruk gelegd op ownership van de partners, afstemming van de hulp op het beleid van deze partners en harmonisering, complementariteit en de verdeling van het werk tussen de donoren onderling. Het nieuwe partnerschapsakkoord beklemtoont ook de diversiteit tussen verschillende categorieën van ontwikkelingslanden, waarvoor vaak een aanpak op maat nodig is. België engageerde zich in dat opzicht specifi ek voor de fragiele staten. Een belangrijk aantal partnerlanden van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking behoort tot die groep van fragiele staten (DR Congo, Burundi, Niger, Oeganda en het Palestijns Gebied) en ontvangt een substantieel aandeel van onze hulp. Deze landen behoren ook tot de armste landen en vragen dan ook een geheel eigen aanpak. Maar situaties kunnen snel evolueren. De Arabische lente maakte pijnlijk duidelijk dat ook ontwikkelingslanden uit de hogere inkomensgroep, die als relatief stabiel werden beschouwd, snel kunnen afglijden naar fragiele situaties. Er wordt van onze samenwerking dan ook veel fl exibiliteit en aanpassingsvermogen vereist. Ik schrijf samenwerking, omdat niet iedereen het nog aanvaardt om in termen van hulp te spreken. Ook al zijn er grote verschillen tussen partnerlanden, het aandeel van de hulp in de fi nanciële stromen naar ontwikkelingslanden bedraagt nog slechts 13%, in vergelijking met 70% in de jaren 70. Hulp moet dus in de eerste plaats een katalysator voor ontwikkeling worden. In 2011 is hard gewerkt door DGD en haar partners, vertrekkend vanuit ervaringen, evaluaties en een kritische refl ectie. In 2012 zal DGD dan ook haar interne reorganisatie doorvoeren, waardoor men fl exibeler zal kunnen inspelen op een veranderende omgeving. Om onze ontwikkelingssamenwerking blijvend te moderniseren, zijn we met de nieuwe regering klaar om ook andere uitdagingen aan te gaan: de herziening van de Wet op de Internationale Samenwerking, de verschillende regelgevingen voor humanitaire hulp, BTC, BIO en de niet-gouvernementele samenwerking. Er wordt voor een aantal Millenniumdoelen duidelijk vooruitgang geboekt, maar door de economische crisis staat die vooruitgang opnieuw onder druk. Zoals in dit rapport wordt aangeduid, is volhouden dan ook de boodschap. TLB PAUL MAGNETTE Minister van Ontwikkelingssamenwerking 5

7 2011 DE 18 PARTNERLANDEN VAN DE BELGISCHE GOUVERNEMENTELE ONTWIKKELINGSSAMENWERKING MIDDEN-OOSTEN 14. Palestijns Gebied NOORD-AFRIKA 1. Marokko 2. Algerije WEST-AFRIKA 3. Mali 4. Niger 5. Senegal 6. Benin LATIJNS-AMERIKA 15. Ecuador 16. Peru 17. Bolivia 8 7 CENTRAAL-AFRIKA 7. DR Congo 8. Rwanda 9. Burundi ZUID-AFRIKA 6 9

8 INLEIDING AZIË 18. Vietnam 18 OOST-AFRIKA 10. Oeganda 11. Tanzania 12. Mozambique Dit jaarverslag wil aantonen dat de Belgische Ontwikkelingssamenwerking een bijdrage kan leveren aan de resultaten in de strijd tegen de armoede. Het verslag is een samengaan van twee verslagen: het jaarverslag van DGD en de jaarlijkse rapportage aan het Parlement over de Belgische bijdrage aan het behalen van de Millenniumdoelen. Het verslag wil in de eerste plaats een resultatenrapport zijn. Uit de in 2011 uitgevoerde evaluatie van de resultatenrapportage van DGD blijkt dat België de resultaten van zijn ontwikkelingsacties beter dient aan te tonen, onder andere door zijn humanitaire acties te belichten en te focussen op bepaalde ontwikkelingsdoelen. Dit jaarverslag beantwoordt daar voor een stuk aan. We bespreken onze humanitaire acties in Haïti, Pakistan en de Hoorn van Afrika en concentreren ons in deel twee op Millenniumdoelen 4 en 5. Het jaarverslag beoogt dan ook verantwoording af te leggen over de keuzes van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. Zowel de Belgische belastingbetaler als de hulpontvangende landen hebben daar recht op. Het verslag wil echter evenzeer de complexiteit aangeven van ontwikkelingshulp en haar omgeving, die maakt dat rigoureus geplande doelen niet altijd het vooropgestelde resultaat bereiken. In het eerste, omvangrijke deel schetsen we de grote tendensen, crisissen en evenementen waarbinnen de belangrijkste activiteiten van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking in 2011 plaatsvonden. Welke hervormingen drukt DGD intern door om in een veranderende wereld haar rol als draaischijf van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking te verzekeren? Welke humanitaire crisissen vroegen een antwoord van onze hulp? Hoe evolueert de officiële ontwikkelingshulp (ODA) van België? Aan welke sectoren geven we prioriteit in de nieuwe samenwerkingsakkoorden met Rwanda, Vietnam en het Palestijns Gebied? Hoe helpt DGD het draagvlak voor ontwikkelingssamenwerking in België versterken? Welke rol speelde België op de Top in Busan over Hulpdoeltreffendheid? Bedreigt de klimaatverandering de ontwikkelingskansen? Hoe steunen we de Arabische volkeren in hun herwonnen hoop voor democratie en rechtvaardigheid? Wat leren we uit de evaluatie van de bilaterale projecten van BTC en de diverse kennisplatformen? Op deze en andere vragen geeft deel 1 De Belgische Ontwikkelingssamenwerking anno 2011 antwoorden. Het tweede deel wijden we volledig aan Millenniumdoelen 4 en 5. Na een korte schets van de mondiale stand van zaken van de 8 Millenniumdoelen, tonen we hoe België meehelpt aan de bestrijding van kindersterfte (MDG 4) en de verbetering van de gezondheid van moeders (MDG 5). Op de Millenniumtop (New York, 2010) riep VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon terecht op hier werk van te maken. We weten wat werkt om levens te redden, en we weten dat vrouwen en kinderen cruciaal zijn voor alle Millenniumdoelen. Investeren in hun gezondheid is investeren in stabiele, vreedzame en productieve samenlevingen. Voor beide ontwikkelingsdoelen boekt de internationale gemeenschap stelselmatig vooruitgang. In de voorbije twintig jaar nam het dagelijkse aantal kinderen dat sterft voor zijn 5 jaar af met en viel de moedersterfte in het Zuiden terug van 440 naar 290 per En toch is er nog veel beterschap mogelijk, door goede geneesmiddelen en zorg te verstrekken, kwalitatieve opleidingen te geven en aangepaste diëten aan te leren. Want er is nog werk aan de winkel: een kind in het Zuiden heeft nog steeds 18 keer meer kans te sterven voor zijn 5 jaar dan een kind in het Noorden en er sterven nog te veel moeders tijdens hun zwangerschap of bevalling. Kortom, de wereld is nog een eind verwijderd van beide Millenniumdoelen. Hoe we die strijd aangaan, met welke methodes en invalshoeken we dat doen, tonen we aan de hand van een tiental projecten die worden uitgevoerd, gefinancierd of begeleid door de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. De voorbeelden komen onder meer uit Bangladesh, Bolivia, DR Congo, Mali en Rwanda. We tonen de Belgische bijdrage aan deze Millenniumdoelen op een exemplarische manier, met de nodige aandacht voor de verschillende hulpvormen en kanalen. Het is immers onmogelijk alle projecten, programma s, dossiers, discussies en onderzoeken die bijdragen aan de bestrijding van kinder- en moedersterfte te belichten in dit jaarverslag. Toch biedt deze niet-exhaustieve aanpak een reëel inzicht in de werking en resultaten van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. 7

9 DEEL De Belgische Ontwikkelingssamenwerking anno 2011 Curt Carnemark / The World Bank 8

10 JAAR VERSLAG DE DIRECTIE-GENERAAL ONTWIKKELINGS- SAMENWERKING IN VOLLE VERANDERING Visie, missie en waarden Met het oog op de hervorming van de Directie-generaal Ontwikkelingssamenwerking (DGD) richtte de Directeur-generaal in 2011 een advieswerkgroep op. Deze werkgroep had als opdracht visie, missie en gemeenschappelijke waarden te formuleren, als aanhef voor een nieuwe organisatiecultuur bij DGD. Deze drie domeinen zullen in de toekomst de dagelijkse werking beïnvloeden en de ontplooiing van het personeel bepalen. WAARDEN De waarden die DGD zich heeft gesteld, refl ecteren de principes die ze in de uitvoering van haar opdracht wenst toe te passen en uit te dragen. DGD gelooft in deze waarden als een fundamentele houding om correct en effi ciënt het Belgisch ontwikkelingsbeleid te kunnen uitvoeren. Flexibiliteit Transparantie VISIE Volgende elementen vormen de basispijlers in de visie van DGD: Samen met onze partners streven naar een rechtvaardige, evenwichtige en duurzame wereld waar ieder in vrede, veiligheid en beschermd tegen armoede leeft. Een vooraanstaande rol blijven vervullen door zich te scharen achter de internationale agenda inzake ontwikkelingssamenwerking. DGD is een effi ciënte actor wiens acties op resultaten gericht zijn. Op een adequate en proactieve manier het menselijk potentieel beheren om zo bij te dragen aan de ontplooiing en het engagement van de medewerkers. Respect Professionalisme Teamgeest Engagement en ontplooiing van het personeel MISSIE DGD, als belangrijkste actor in het uitvoeren van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking, moet: bijdragen aan de verbetering van de levensvoorwaarden van de mensen in ontwikkelingslanden, aan hun socio-economische en culturele ontwikkeling, aan een duurzame en evenwichtige economische groei met respect voor de menselijke waardigheid, voor de rechtstaat, voor de fundamentele vrijheden en voor de rechten van de mens; een federaal ontwikkelingsbeleid uitwerken; de Belgische openbare ontwikkelingshulp toekennen aan de verschillende nationale en internationale actoren die deze hulp in de praktijk omzetten; dit beleid opvolgen en evalueren; actief participeren aan het debat over innovatieve concepten voor ontwikkelingssamenwerking en deze durven toepassen in zijn beleid; de ontwikkelingsinspanningen en de strijd tegen armoede geleverd door de ontwikkelingslanden actief ondersteunen, in synergie met de andere Belgische en internationale partners en geldschieters; bijdragen aan de hulp voor landen en mensen in crisissituaties, volgens de principes van de humanitaire hulp; zich verzekeren van de solidariteit en de steun van de publieke opinie en van de Belgische politieke autoriteiten bij de uitvoering van haar missie en acties. Reorganisatie van DGD De Directie-generaal Ontwikkelingssamenwerking is uitgegroeid tot de motor en belangrijkste actor van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. Dat is een belangrijke verwezenlijking. De toegenomen verantwoordelijkheid ging echter niet gepaard met een versterking van de interne capaciteit. Terwijl het budget van DGD een enorme groei kende, nam het aantal personeelsleden gestaag af. Zonder een grondige herdenking van de interne werking dreigde deze evolutie een zware hypotheek te leggen op zowel de individuele werklast als op de realisatie van ontwikkelingsresultaten. PEER REVIEW-PROCES Het OESO-DAC peer review-proces van 2010 liet DGD toe verschillende uitdagingen en specifi eke pijnpunten in kaart te brengen. In februari 2011 werd in opvolging van de review een proces opgestart dat zal leiden tot een grondige hervorming in het eerste trimester van Het hele hervormingsproces gebeurt in overleg met de minister van Ontwikkelingssamenwerking en het directiecomité van de FOD, na een grondige consultatie met alle personeelsleden van de Directie-generaal. Tijdens verschillende personeelsvergaderingen, workshops en individuele gesprekken kwamen alle betrokkenen tot een gezamenlijke probleemanalyse en werden hun inzichten benut om creatieve oplossingen te vinden. 9

11 DGD/Line Roloux Het hervormingsproces stond stil bij de strategische uitbouw van competenties van individuele medewerkers, de mogelijkheden tot reorganisatie en het vereenvoudigen van bestaande procedures. De consultaties wezen uit dat de verticale structuur, die gebaseerd was op de uitvoeringskanalen, te veel het uitwerken van gezamenlijke projecten en de uitwisseling van expertise ontmoedigt. Het volstond daarom niet om hier en daar een muur te slopen. Het hele huis moest worden herdacht en ons activiteitenterrein beter afgebakend. In de hervormde DGD worden nieuwe prioriteiten gesteld, de versnippering van onze middelen en inspanningen tegengegaan en wordt voorzien in een grotere kruisbestuiving tussen het hoofdbestuur, het terrein en de diverse partners van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. VIER DIRECTIES De hervormde DGD bestaat uit vier directies en uit transdirectioneel samengestelde teams. Deze teams zullen expertise putten uit de verschillende directies en het terrein. De eerste directie is een geografi sch kenniscentrum met een regionale invalshoek die werkt volgens een contextspecifi eke benadering. De tweede directie is verantwoordelijk voor de internationale strategiebepaling en de thematische ontwikkelingsinstrumenten. De derde directie is gespecialiseerd in de samenwerking met partners uit de civiele maatschappij. De vierde directie staat in voor een betere organisatiebeheersing, capaciteitsontwikkeling, meer resultaatsgerichtheid en een grotere transparantie van het geheel. De hervorming moet de toekomst en de relevantie van DGD veiligstellen en toelaten om de confrontatie met de complexe realiteit met nieuwe moed en in een grotere teamgeest aan te gaan. Het uiteindelijke doel van de hervorming is een meer coherente aanpak van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. Daartoe moet DGD alle krachten bundelen en een organisatiecultuur uitbouwen waarin innovatie, kennisdeling en het boeken van ontwikkelingsresultaten intern worden aangemoedigd en extern naar alle partners worden uitgedragen. 10

12 JAAR VERSLAG 2011 Nieuw organigram van de Directie-generaal Ontwikkelingssamenwerking DIRECTEUR-GENERAAL ADJUNCT DG STRATEGISCH COMITÉ D1 - GEOGRAFISCHE DIRECTIE D2 - THEMATISCHE DIRECTIE D3 - CIVIELE MAATSCHAPPIJ D4 - ORGANISATIEBEHEERSING D1.0 - ADMINISTRATIEVE EN FINANCIËLE CEL D2.0 - ADMINISTRATIEVE EN FINANCIËLE CEL D3.0 - ADMINISTRATIEVE EN FINANCIËLE CEL D4.0 - ADMINISTRATIEVE EN FINANCIËLE CEL D1.1 - BELGISCH FONDS VOOR VOEDSELZEKERHEID D2.1 - HUMANITAIRE HULP D3.1 - ONTWIKKELINGSEDUCATIE D4.1 - ALGEMEEN BEHEER D1.2 - NOORD- EN WEST-AFRIKA, ARABISCHE WERELD D2.2 - INCLUSIEVE GROEI D3.2 - NOORD- EN WEST-AFRIKA, ARABISCHE WERELD D4.2 - RISICOBEHEER D1.3 - CENTRAAL-, OOST- EN ZUIDELIJK AFRIKA D2.3 - SOCIALE ONTWIKKELING D3.3 - CENTRAAL-, OOST- EN ZUIDELIJK AFRIKA D4.3 - RESULTATEN EN KWALITEITSZORG D1.4 - AZIË EN LATIJNS- AMERIKA D2.4 - KLIMAAT, MILIEU, NATUURLIJKE RIJKDOMMEN D3.4 - AZIË EN LATIJNS- AMERIKA D4.4 - COMMUNICATIE EN VERANTWOORDING D2.5 - MAATSCHAPPIJOPBOUW TRANSDIRECTIONELE LANDEN EN MULTITEAMS 11

13 2. HERVORMEN, EVALUEREN, LEREN... VOOR MEER DOELTREFFENDE HULP Kwaliteit van de hulp staat reeds enkele jaren als prioriteit aangevinkt bij de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. Zowel op nationale fora - zoals de vierde Staten-Generaal - als internationale conferenties probeert ons land hierin een constructieve en actieve rol te spelen. Zo was België betrokken bij het High Level Forum on Aid Effectiveness in Busan, werkte het mee aan een New Deal om de kwetsbaarheid in fragiele staten aan te pakken en evalueerde het de kwaliteit van 32 bilaterale projecten. Ons land ontving een prijs voor zijn actieve inzet bij het evalueren van de efficiëntie bij multilaterale organisaties. En ten slotte nam ons land het initiatief om het conflict in het Oosten van DR Congo te evalueren. Busan: globaal partnerschap verwelkomt nieuwe actoren Begin december kwam in het Zuid-Koreaanse Busan de internationale gemeenschap bijeen voor het vierde High Level Forum on Aid Effectiveness. Busan was een belangrijk scharniermoment in de zoektocht naar doeltreffende ontwikkelingssamenwerking. Een vernieuwd globaal partnerschap is het resultaat, inclusief nieuwe actoren zoals Brazilië en China. België leverde concrete bijdragen op het vlak van fragiele staten, gender, hulparchitectuur, klimaatfinanciering en privésector. We zetten de belangrijkste conclusies op een rijtje. 1. Het slotdocument Busan Partnership for Effective Development Cooperation (Partnerschap voor Doeltreffende Ontwikkelingssamenwerking) luidt een periode in waarbij de actoren ontwikkelingssamenwerking steeds vaker in een strategische context plaatsen en nieuwe partners betrekken, elk met hun eigen inbreng. 2. Intens overleg tot enkele uren voor de aanname van het slotdocument leidde tot het aan boord houden van nieuwe actoren zoals China, India en Brazilië. Daarmee krijgt de groeiende noodzaak om met deze nieuwe spelers in een ontwikkelingsdialoog te treden een formele basis. 3. Negentien fragiele en door confl icten geteisterde landen, aangeduid als de G7+, en een groep donoren, waaronder België, willen nadrukkelijker samenwerken rond vredes- en staatsopbouw. Zij bekrachtigden een New Deal voor Fragiele Staten (zie p.13). Vijf van de achttien partnerlanden van België bevinden zich in een fragiele en/of confl ictsituatie. 4. De deelnemers aan de conferentie bereikten een consensus over de ontwikkeling en toepassing van een standaard voor transparantie. Daarvoor zal men gebruikmaken van de expertise van de statistische werkgroep van het DAC en die van het International Aid Transparency Initiative (IATI). Nieuw is de nadruk die de ontwikkelingslanden leggen op budgettransparantie. 5. Busan gaf een grotere erkenning aan de rol van de civiele samenleving. Het Forum bevestigt dat de civiele samenleving mensen de mogelijkheid geeft hun rechten op te eisen en dat zijn dienstverlening complementair is aan die van de overheid. 6. De nadruk op resultaten was alomtegenwoordig. Busan belooft werk te maken van naar sekse uitgesplitste data, alsook om de lokale statistische capaciteit te ondersteunen. UN / Eskinder Debebe 7. Gastland Zuid-Korea illustreert perfect dat economische groei van fundamenteel belang is voor ontwikkeling. Busan bracht een gezamenlijke verklaring tot stand waarin de deelnemers de groeiende rol van de privésector - internationaal en in de landen zelf - in het ontwikkelingsveld erkennen. 8. Het slotdocument richt zich expliciet tot de donoren die zich achter de Verklaring van Parijs en de Accra Actie Agenda (AAA) hebben geschaard. De ontwikkelingslanden drongen aan op het verder uitvoeren van deze onafgewerkte agenda. 9. Busan erkent de groeiende complexiteit van de hulparchitectuur. Er is een proliferatie aan initiatieven en hulpverstrekkers. Meer samenwerking in de ontwikkelingslanden en meer coherentie tussen de internationale instellingen en hun fondsen en programma s zijn geboden. 10. Voor klimaatfi nanciering zijn alle ogen gericht op de traditionele en innovatieve geldstromen van overheden en privésector. De VN en de OESO-DAC hebben elk hun eigen richtlijnen voor de rapportering over klimaatfi nanciering. Om dit transparanter te maken, heeft de Belgische Ontwikkelingssamenwerking ervoor geijverd de richtlijnen voor rapportering over klimaatfinanciering te harmoniseren. 11. Zuid-Zuidsamenwerking werd erkend als een welgekomen aanvulling aan de meer klassieke Noord-Zuidsamenwerking. 12. Een gericht Gender Actie Plan werd goedgekeurd, waaraan ook België zijn steun betuigde. 12

14 JAAR VERSLAG 2011 New Deal voor fragiele staten De thema s kwetsbaarheid en fragiele staten hebben sinds 2000 aan belang gewonnen. Het Ontwikkelingscomité van de OESO (OESO-DAC) inventariseerde enkele relevante bevindingen. Deze laten zien dat de toegenomen belangstelling zich niet vertaalt in verbetering op het terrein zelf. DIALOOG De fragiele staten (de G7+, een groep van 19 staten in confl ictsituaties en kwetsbaarheid) en donoren voerden intense en complexe discussies. Zij kwamen samen in de Internationale Dialoog over de Consolidatie van de Vrede (Peacebuilding) en de Versterking van de Staat (Statebuilding). Daar kwam een consensus uit voort over een New Deal die werd voorgesteld in Busan, tijdens het 4th High Level Forum on Aid Effectiveness. Dit document defi nieert een kader met vijf doelstellingen om de interventies en hun impact in confl ictsituaties te verbeteren: het aanmoedigen van een inclusief en legitiem beleid, de versterking van de veiligheid en toegankelijkheid van het justitieapparaat, de ontwikkeling van economische basispijlers, het innen van inkomsten en de uitbouw van dienstverlening aan de burger. De New Deal wordt opgesplitst in twee grote hoofdstukken, met name FOCUS en TRUST: FOCUS onderlijnt het belang van een ontwikkelingsbeleid in de partnerlanden. TRUST somt een reeks engagementen op met betrekking tot meer openbaarheid, risicodeling, het gebruik en de versterking van landensysteem, capaciteitsversterking en de voorspelbaarheid van de hulp. Deze New Deal zal in een aantal partnerlanden in werking treden, met de hulp van de donoren en op vrijwillige basis. Thomas Hiergens 13

15 BELGIË EN DE NEW DEAL België hielp in 2011 bij de voorbereiding van de New Deal. Ons land heeft via een brief ondertekend door Olivier Chastel, de voormalige minister van Ontwikkelingssamenwerking, zijn steun aan de New Deal betoond. Tegelijk heeft België een aantal opmerkingen doorgegeven die volgens ons land fundamenteel zijn voor een versterkte uitvoering van de New Deal. Het gaat onder meer om een kwaliteitsverbetering van de dialoog met de partnerlanden, een verhoogde transparantie van deze uitwisseling, een beter gebruik van de middelen die voorhanden zijn in de betrokken partnerlanden, een sterkere impuls om in de uitvoering van het ontwikkelingsbeleid diverse actoren te betrekken (meerbepaald de civiele samenleving). Bovendien heeft de Directeur-generaal van DGD in Busan de ervaring van België in Burundi ingebracht op een sessie gewijd aan landen in fragiele situaties. Een grootscheepse evaluatieoefening van bilaterale projecten In 2011 is een grote evaluatie uitgevoerd van 32 projecten van de directe bilaterale samenwerking in 12 partnerlanden van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. De bedoeling van de evaluatie was om in te zoomen op de prestaties van het Belgisch Ontwikkelingsagentschap (BTC) en zijn capaciteit om kwaliteitsvolle projecten uit te voeren. De geselecteerde projecten liepen allemaal ten einde en lieten dus toe om een goed beeld te verkrijgen van de behaalde resultaten. Zoals blijkt uit het onderstaande overzicht is het nog steeds niet evident om overal goede resultaten te behalen en de doelstellingen volledig te realiseren. Relevantie Doeltreffendheid Efficiëntie Duurzaamheid Heel goed Goed Zwak Slecht In 19 op de 32 projecten zijn goede resultaten geboekt, terwijl in 13 projecten niet aan de verwachtingen voldaan werd. Wat zijn nu de factoren die ertoe leiden dat een project succesvol is of niet? Een goed project begint in de eerste plaats bij een goede planning, want hier wordt de basis gelegd voor een vlotte uitvoering, het behalen van de resultaten en de duurzaamheid van de resultaten. Uit de cijfers voor relevantie blijkt dat de projecten een bijzonder goede beoordeling krijgen. Hier is onder meer gekeken naar de betrokkenheid van de lokale partners en begunstigden in het planningsproces. Die betrokkenheid bleek er zeker te zijn en zorgt ervoor dat de Belgische projecten goed ingebed zijn in de lokale structuren en dus een goede kans hebben om structureel verder ondersteund te worden. Dat blijkt ook uit de positieve cijfers voor duurzaamheid, grotendeels te verklaren door de goede integratie van de projecten in de lokale structuren en de steun die de activiteiten ook verder blijven krijgen na het einde van de projecten. Wat verklaart dan wel dat de resultaten niet overal even goed zijn? Een opvallende vaststelling was dat 22 van de 32 projecten werden verlengd. Een voor de hand liggende verklaring is dat de omstandigheden waarin gewerkt moet worden niet altijd even gemakkelijk zijn. Een gebrek aan stabiliteit, klimatologische omstandigheden en zware administratieve procedures (zowel in België als in het partnerland) zijn enkele van de belangrijkste factoren die aan de basis liggen van het tijdsgebrek. Anderzijds is in sommige gevallen opnieuw gebleken hoe belangrijk een goede planning is. Voor bepaalde projecten was de tijd nodig om de doelstellingen te behalen, niet helemaal realistisch ingeschat. Een combinatie van deze redenen hebben ertoe geleid dat zoveel projecten verlengd zijn. Verlenging op zich is echter niet noodzakelijk negatief, wel integendeel. Vaak zorgden de verlengingen ervoor dat projecten toch nog goede resultaten konden behalen. Een grote uitdaging blijft echter het duurzaam maken van die resultaten. Hoewel we duidelijk goede cijfers zien voor duurzaamheid, voornamelijk gebaseerd op de goede integratie van de projecten in de lokale structuren, blijft het fi nanciële aspect van de duurzaamheid problematisch. Dit is een oud zeer in de ontwikkelingssamenwerking in haar geheel, waar nog steeds een grote uitdaging ligt. Belgische betrokkenheid bij het MOPAN-netwerk geprezen Het Multilateral Organisations Performance Assessment Network (MOPAN) werd in 2002 opgericht en telt 16 landen als lid. MOPAN ontwikkelde een evaluatie-instrument dat de bestuurlijke en institutionele efficiëntie van multilaterale ontwikkelingsorganisaties meet. België is in februari 2010 lid geworden omdat ons land wil dat de partnerorganisaties op een correcte en efficiënte manier beheerd worden. In 2011 is België actief betrokken geraakt bij de evaluaties. EFFICIËNT BEHEER Het MOPAN-netwerk bestaat uit zogenaamde like-minded landen. Zij hebben een gemeenschappelijk belang, met name kwaliteitsvolle informatie verzamelen over de beheerseffi ciëntie van multilaterale organisaties. Het genereren van deze data heeft twee doelstellingen: 1. De MOPAN-lidstaten kunnen zo vragen van hun parlementen en civiele samenleving om verantwoording af te leggen (accountability), beantwoorden; 2. MOPAN draagt bij aan een grotere bestuurlijke en institutionele effi - ciëntie van de multilaterale organisaties, omdat dit op termijn ook de effi ciëntie van de ontwikkeling(samenwerking) positief beïnvloedt. 14

16 JAAR VERSLAG 2011 Met dit doel voor ogen evalueert MOPAN ieder jaar vijf à zes multilaterale ontwikkelingsorganisaties, zowel op hun hoofdzetel als in een tiental partnerlanden. In 2011 heeft MOPAN de volgende instellingen gescreend: de FAO (Food and Agriculture Organisation), UNEP (United Nations Environment Programme), AsDB (Asian Development Bank), UNHCR (UN High Commissionner for Refugees) en UNRWA (UN Relief Works Agency). ENGAGEMENT VAN BELGIË Tijdens de attachédagen begin mei 2011 werd er een briefi ng aan MOPAN gewijd. Dit was bedoeld om de attachés voor internationale samenwerking in te lichten over de mogelijkheden en de implicaties van het Belgisch lidmaatschap bij MOPAN. Daar zijn eveneens de engagementen van België ten opzichte van de MOPAN-evaluaties voorgesteld. In 2011 heeft België immers de volgende verantwoordelijkheden op zich genomen: UNHCR briefen en vertrouwd maken met de MOPAN-evaluatie, in samenwerking met Noorwegen, en regelmatige uitwisselingen met de directie van UNHCR organiseren om over de feitelijke inhoud van de MOPAN-rapporten te discussiëren; de Tanzaniaanse regering briefen en vertrouwd maken met de MOPAN-evaluatie, in samenwerking met Canada; de verwachtingen van het netwerk ten opzichte van de regering kenbaar maken. Met deze twee taken zat België in het hart van de MOPAN-evaluaties, zowel op het terrein zelf (in Tanzania) als op het meer institutionele niveau (voor UNHCR in Genève). Dit was de gelegenheid voor België om misverstanden en vooroordelen ten aanzien van MOPAN te counteren. België onderbouwde zijn engagement in het MOPAN-netwerk en stelde voor om de tweede MOPAN-vergadering in het Egmontpaleis in Brussel te organiseren, en dit op 24 en 25 mei Tijdens deze technische werkvergadering werd op twee belangrijke terreinen vooruitgang geboekt: 1. de institutionele toekomst van MOPAN: op welke manier kan het secretariaat van MOPAN bij de OESO worden ondergebracht? 2. de uitbreiding van de MOPAN-evaluaties naar de effectiviteit van ontwikkelingssamenwerking: hoe een betrouwbare methodologie uitwerken en een pilootproject uitvoeren in 2012? ERKENNING Vermeldenswaard is nog dat België tijdens de MOPAN-vergadering in Brussel een prijs ontving voor zijn uitstekende participatie aan de MOPAN-evaluaties in De Belgische respondenten van de administratie in Brussel en van de Permanente Vertegenwoordiging bij de multilaterale organisaties hebben een participatiegraad van 90% gehaald, het na Finland (94%) beste antwoordpercentage. Einde 2011 werd eveneens besloten dat België voor 2012 als coördinator zou optreden voor het werk van MOPAN in Marokko, samen met Frankrijk. Onze post in Rabat moet dus zo goed mogelijk samenwerken met de Franse tegenhanger om zo de doelen en verwachtingen van MOPAN aan de Marokkaanse regering duidelijk te maken. Conflictpreventie en vredesopbouw in DR Congo Zonder vrede, geen ontwikkeling. Deze eenvoudige vaststelling zet donoren steeds meer aan te investeren in conflictpreventie en vredesopbouw. Zo ook in de Democratische Republiek Congo, waar het langdurige conflict in het Oosten een rem is op de heropleving van het land. Investeren in confl ictpreventie en preventieve diplomatie telt mee in de offi ciële uitgaven voor ontwikkelingssamenwerking (ODA). Maar leveren die investeringen ook wat op? Als het vaak al zo moeilijk is om ontwikkelingsresultaten te halen, mogen we dan hopen dat het mogelijk is om conflicten te beïnvloeden? Julien Harneis 15

17 ANALYSE VAN CONFLICTFACTOREN De Dienst Bijzondere Evaluatie van de Internationale Samenwerking werkte twee jaar lang aan een rapport dat voeding kan geven voor toekomstige interventiestrategieën inzake vredesopbouw en confl ictpreventie in Oost- Congo. Er werd een team met vijftien adviseurs van acht verschillende nationaliteiten samengesteld om de evaluatie over een periode van twaalf maanden in 2009 en 2010 uit te voeren. Het team kreeg de ondersteuning van vier adviesgroepen in Kinshasa, Goma, Bukavu en Bunia. In 2011 werden de onderzoeksresultaten en aanbevelingen gepresenteerd. De analyse heeft betrekking op de provincies Noord- en Zuid-Kivu en het Ituri-district, gelegen aan de grenzen met Burundi, Rwanda en Oeganda. Het team nam het beleid van zes bilaterale donoren en vijf multilaterale organisaties onder de loep en identifi ceerde de belangrijkste confl ictfactoren. Vervolgens gingen de adviseurs via een vijftigtal interventies op zoek naar concrete resultaten in de beïnvloeding van die confl ictfactoren. CONFLICTVERSNELLERS Uit de evaluatie kwamen vier zaken naar voren als belangrijke confl ictversnellers die invloed uitoefenen op het gebied: Zwakheid van de staat in landelijke gebieden: geen dienstverlening, onregelmatige uitbetaling van salarissen en gebrekkige infrastructuur; Veelvuldige geschillen rond grondbezit die verband houden met de incompatibiliteit tussen gewoonterecht en formeel recht, met de talrijke demografi sche bewegingen ten gevolge van de oorlog en met de ontginning van natuurlijke rijkdommen (voornamelijk bosbouw en mijnbouw); Politieke ondernemers grijpen economische en politieke kansen en mobiliseren gewapende groepen. Deze groepen versplinteren vaak en vertragen de processen van demobilisatie en integratie in het leger of de samenleving; Het ontstaan van officieuze structuren voor de exploitatie van rijkdommen, met name het beheer van minerale rijkdommen door smokkelaars, gewapende groepen en criminele netwerken. Er is een nieuwe, eenvoudigere benadering nodig, met twee vereisten : uitgaan van de realiteit op het terrein en nieuwe partnerschappen vormen. CONCLUSIES Aangezien het praktisch onmogelijk is om de internationale hulpverlening af te stemmen op de strategieën van de staat, wordt op gebied van confl ictpreventie en vredesopbouw voornamelijk aan de hand van projecten gewerkt. De algemene hindernis daarbij is de afstand die de donoren scheidt van de feitelijke toestand ter plaatse, die door deze aanpak niet wordt opgelost. Het ene project na het andere wordt opgestart, maar de projecten houden nauwelijks verband met elkaar en de programmering werkt de samenhang niet altijd in de hand. Internationale organisaties hechten nochtans steeds meer belang aan confl ictfactoren, directe investering in DDR (ontwapening, demobilisatie en re-integratie) en het beheer van de ontginningsindustrie. Bij gebrek aan programma s die aan de plaatselijke toestand zijn aangepast, blijft het globale effect van de inspanningen echter kleiner dan de som der delen. Het is moeilijk vast te stellen hoeveel vooruitgang er met de interventies op gebied van confl ictpreventie en vredesopbouw is geboekt, omdat een contextuele analyse ontbreekt. In feite vullen de operationele instrumenten, zoals humanitaire hulpverlening, de leemte op die door de beleidsstrategie wordt achtergelaten. AANBEVELINGEN Wanneer men dit alles als een strategische prioriteit voor de ontwikkeling in DR Congo beschouwt, moet men de acties rond confl ictpreventie en vredesopbouw aanpassen om de één miljard euro te rechtvaardigen die er jaarlijks aan worden besteed. Er is een nieuwe, eenvoudigere benadering nodig, met twee vereisten: uitgaan van de realiteit op het terrein en nieuwe partnerschappen vormen. De evaluatie stelde 3 aanbevelingen op. Aanbeveling 1: De programmering, monitoring en evaluatieanalyses op de conflictversnellers baseren. Programma s rond confl ictpreventie en vredesopbouw moeten een centrale rol spelen in de aanpak van de internationale hulp. Daarvoor is een permanente analyse vereist van vredes- en confl ictversnellers, zoals geschillen rond grondbezit, sociale omgeving, activiteiten van de gewapende groepen en de sociaaleconomische omstandigheden rond de mijnbouwsites. Meer middelen moeten worden vrijgemaakt voor situatieanalyses in het Oosten. Uiteindelijk zullen hierdoor middelen worden uitgespaard. Aanbeveling 2: Het evenwicht tussen de sectoren herstellen en gezamenlijke interventies aanmoedigen. De programmering van de donoren dient gebaseerd te zijn op een bepaling van de meerwaarde van de verschillende sectoren op gebied van confl ictpreventie en vredesopbouw. Ze moet berusten op een groter aantal gezamenlijke interventies. Aanbeveling 3: Een nieuwe relatie aangaan met de Congolese staat en echte coalities vormen op lokaal niveau. Indien de internationale organisaties hun verhouding tot de centrale regering en het lokale bestuur duidelijker bepalen, kunnen zij nieuwe vormen van samenwerking ontwikkelen. Deze moeten in een nieuwe benadering worden ingepast. 16

18 DGD / Dimitri Ardelean Vierde Staten-Generaal van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking De Staten-Generaal is een jaarlijks forum van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking voor beleidsmakers, overheidsactoren, civiele maatschappij, politici en academici. Opzet van het forum is te informeren over de internationale inspanningen voor ontwikkeling en te reflecteren over het Belgische ontwikkelingsbeleid. Het zijn budgettair moeilijke jaren, er is geen enkele garantie dat de socioeconomische vooruitgang van de voorbije 50 jaar defi nitief is verworven en we worden geconfronteerd met een snel veranderende wereld met nieuwe uitdagingen, nieuwe ontwikkelingen en nieuwe actoren. In deze context moet ook ontwikkelingssamenwerking zich bevragen over haar specifieke rol en zich meer dan ooit kunnen bewijzen. Vandaar de keuze Recente tendensen in de internationale inspanningen voor ontwikkeling als centraal thema voor de Staten-Generaal Dit thema kwam aan bod in de voormiddag in een plenair debat. In de namiddagsessie gingen werkgroepen het debat aan rond twee specifi eke thema s: Naar een nieuwe rol voor de private sector? en Humanitaire hulp en structurele ontwikkelingshulp convergerende agenda s?. Sprekers waren onder andere Kristalina Georgieva, Europees Commissaris voor internationale samenwerking en humanitaire hulp, Brian Atwood, voorzitter van het Comité voor Ontwikkelingshulp OESO-DAC, en Piet Vanthemsche, voorzitter van de Boerenbond en Agricord. 17

19 3. DE OFFICIËLE ONTWIKKELINGSHULP (ODA) In 2000 beloofde de Belgische regering tegen 2010 de Verenigde Natiesnorm te halen die bepaalt dat industrielanden 0,7% van hun bruto nationaal inkomen (bni) besteden aan ontwikkelingssamenwerking. Dit groeipad werd bij wet vastgelegd in België was daarmee ambitieuzer dan de Europese Unie, die 2015 als streefdatum heeft. GROEIPAD TOT 2010 Tot 2007 schommelde de Belgische ODA in functie van het bni tussen 0,40 en 0,50%, met een eenmalige uitschieter in 2003 (0,60%) omwille van een omvangrijke schuldkwijtschelding ten gunste van DR Congo. In 2008 bevestigde de regering het voornemen om in 2010 de 0,7% van het bni te bereiken, en sindsdien is de ODA gestegen van 0,43% in 2007 naar 0,64% in 2010, of 2,265 miljard euro, het hoogste cijfer ooit bereikt door België. Met dit percentage bekleedde België de zesde plaats op de lijst van de donoren van het Ontwikkelingscomité (DAC) van de OESO, na Luxemburg, de Scandinavische landen en Nederland. De motor achter de sterke groei was de begroting ontwikkelingssamenwerking, die gestegen is van 954 miljoen euro in 2007 naar bijna 1,460 miljard in Ook de kwijtschelding van de schulden van DR Congo heeft bijgedragen aan het goede resultaat van TERUGVAL IN 2011 In 2011 viel de Belgische ODA terug op iets meer dan 2 miljard euro of ongeveer 0,53% van het bni. Belangrijke oorzaken van deze vermindering zijn de afwezigheid van omvangrijke schuldkwijtscheldingsoperaties en het feit dat de begroting ontwikkelingsamenwerking onvoldoende kon stijgen om dit op te vangen, ten gevolge van de gespannen budgettaire toestand. Bovendien was het tijdens de lange periode van lopende zaken niet mogelijk meerjarenverbintenissen met de partners aan te gaan, wat de uitvoering van de begroting bemoeilijkt heeft. > 37% van de begroting ontwikkelingssamenwerking werd via multilaterale kanalen gerealiseerd. De grootste posten zijn de verplichte bijdragen aan de Internationale Ontwikkelingsassociatie (IDA), aan het Europees Ontwikkelingsfonds en de vrijwillige bijdragen aan de 21 partnerorganisaties van de multilaterale samenwerking. 22% ging naar de bilaterale samenwerking. Het leeuwendeel hiervan werd gerealiseerd via het Belgisch Ontwikkelingsagentschap (BTC). > 18% werd besteed via diverse partners zoals de niet-gouvernementele organisaties, de universiteiten, de wetenschappelijke instellingen, de verenigingen voor opleiding in het buitenland, de gemeenten en provincies, de vakbonden,... > De humanitaire uitgaven bedroegen ongeveer 12%. De steun aan de private sector, hoofdzakelijk via de Belgische Investeringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden (BIO), beloopt ongeveer 9%, de uitgaven van het Belgisch Fonds voor Voedselzekerheid en de uitgaven voor sensibilisering respectievelijk 1,5% en 0,5%. TRANSPARANTE EN TOEGANKELIJKE GEGEVENS Zowel op internationaal als op Belgisch vlak ging er in 2011 heel wat aandacht naar transparantie van de hulp, als een van de vijf sleutelfactoren van de hulpdoeltreffendheid, zoals verwoord in de Verklaring van Parijs en de Accra Actie Agenda. Alle partners in de hulpgemeenschap - partnerlanden, donoren, civiele maatschappij en onderzoekers - hebben immers nood aan relevante informatie en cijfers over gerealiseerde en toekomstige hulpactiviteiten. Donoren slagen er echter voorlopig vaak niet in om daar tijdig en systematisch voor te zorgen. Op het 4de High Level Forum over Hulpdoeltreffendheid in Busan (Zuid- Korea) engageerde België zich, samen met vele anderen, om verder te werken aan het verbeteren van de publieke toegankelijkheid van informatie over ontwikkelingssamenwerking. Het gaat om volgende engagementen: 1. Alle informatie over ODA-activiteiten publiek toegankelijk maken: de fi nanciering, de afspraken en voorwaarden, de mogelijke bijdrage tot ontwikkelingsresultaten. 2. Op het niveau van het ontwikkelingsland, transparant beheer van publieke financiën nastreven en beheerssystemen van informatie over hulp opzetten. Daarom moet ieders capaciteit versterkt worden om van deze informatie beter gebruik te maken in beslissingsprocessen en ter bevordering van het afl eggen van rekenschap (accountability). 3. Een gemeenschappelijke open standaard implementeren voor de elektronische publicatie van tijdige, volledige en voorspellende informatie over de hulp. De afspraak is dat er tegen december 2012 een akkoord moet zijn over hoe die standaard er precies moet uitzien, en dat die systematisch moet toegepast worden tegen december De Belgische offi ciële ontwikkelingshulp (ODA) is samengesteld uit diverse uitgaven: bijdragen ingeschreven op de begroting ontwikkelingssamenwerking, goed voor ongeveer 60% van de totale ODA; budgetten van andere federale overheden, behelst onder meer de Belgische hulp via de Europese Commissie, een deel van de kosten voor de opvang van vluchtelingen en een deel van de kosten voor studenten uit ontwikkelingslanden in België; bijdragen van gewesten, gemeenschappen, provincies en gemeenten; internationaal afgesproken schuldkwijtscheldingen. In 2010 ging het hoofdzakelijk over de schulden van DR Congo en Congo-Brazaville, in 2011 van Togo en Liberia. 18

20 EU, 2010 Bij het ter perse gaan van dit jaarverslag, waren enkel de cijfers van de budgetten beheerd door de Directie-generaal Ontwikkelingssamenwerking (DGD) reeds volledig en gecontroleerd beschikbaar. De hierna gepresenteerde cijfers en grafieken hebben dan ook enkel betrekking op de officiële ontwikkelingshulp van DGD (DGD-hulp). De officiële ontwikkelingshulp van de andere budgethouders (andere federale overheidsdiensten, gewesten, gemeenschappen, provincies en gemeenten) is vanaf juli 2012 consulteerbaar op (rubriek cijfers). Regionale verdeling DGD-hulp Absolute cijfers in miljoen euro In miljoen euro 1251, , ,53 AFRIKA... (37,48%) 501,75 miljoen ,99 AZIË...(6,71%) 89,80 miljoen 800 AMERIKA...(5,94%) 79,50 miljoen 600 EUROPA ODA...(0,03%) 0,41 miljoen UNIVERSEEL/ONBEPAALD/BELGIË... (49,84%) 667,09 miljoen TOTAAL ,53 miljoen Relatieve cijfers in % Europa ODA 0 % Noord-Afrika NOORD-AFRIKA... 6,90% AFRIKA SUB-SAHARA... 30,59% 7 % Afrika Sub-Sahara AZIË... 6,71% AMERIKA... 5,94% EUROPA ODA... 0,03% 50 % 30 % UNIVERSEEL/ONBEPAALD/BELGIË... 49,84% Universeel/ onbepaald/ België 7 % 6 % Amerika Azië 19

21 Overzichtstabel DGD-hulp per kanaal DIRECTIE-GENERAAL DEVELOPMENT (DGD) Directie-Generaal Development Technische samenwerking en beurzen Gedelegeerde samenwerking Regionale samenwerking Algemene en sectoriële begrotingshulp Speciale noodhulp Centraal-Afrika Microprojecten Beheerskosten BTC Leningen van staat tot staat Subtotaal Gouvernementele samenwerking Niet-gouvernementele samenwerking Ngo-programmafi nanciering VVOB APEFE VLIR - Vlaamse interuniversitaire raad CIUF/CUD - Interuniversitair centrum van CFWB Wetenschappelijke instellingen Lokale civiele maatschappij Africalia Andere niet-gouvernementeel Subtotaal Niet-gouvernementele samenwerking Multilaterale samenwerking Verplichte multilaterale bijdragen Vrijwillige multilaterale bijdragen Europees Ontwikkelingsfonds en Bank Wereldbankgroep Regionale ontwikkelingsbanken Milieuverdragen Multilaterale Schuldkwijtschelding Subtotaal multilaterale samenwerking Belgisch Fonds voor Voedselzekerheid Gouvernementeel/beheer/sensibilisering Via ngo's Via multilaterale instellingen Subtotaal Belgisch Fonds voor Voedselzekerheid Maatschappijopbouw Humanitaire en voedselhulp Steun aan de privésector, BIO Rentebonifi caties ( ) Sensibilisering in België (excl. ngo's) Administratie, evaluatie, andere Totaal DGD

Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp (DGD) DGD EN DE ONTWIKKELINGSACTOREN

Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp (DGD) DGD EN DE ONTWIKKELINGSACTOREN Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp (DGD) DGD EN DE ONTWIKKELINGSACTOREN STRUCTUUR VAN DE PRESENTATIE: 1. DIVERSITEIT EN DIFFERENTIATIE VAN DE ONTWIKKELINGSACTOREN Actoren van

Nadere informatie

Onderwijssector in de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. Hans De Greve, Plan België 28/05/2015

Onderwijssector in de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. Hans De Greve, Plan België 28/05/2015 Onderwijssector in de Belgische Ontwikkelingssamenwerking Hans De Greve, Plan België 28/05/2015 Wat vooraf ging Onderzoek Plan België naar de onderwijssector in de Belgische OS (2013) gevolgd door de conferentie

Nadere informatie

Sinds 2004 telt de Belgische gouvernementele samenwerking 18 partnerlanden (KB van 26 januari 2004), verspreid over verschillende regio s:

Sinds 2004 telt de Belgische gouvernementele samenwerking 18 partnerlanden (KB van 26 januari 2004), verspreid over verschillende regio s: VASTLEGGING VAN DE 14 PARTNERLANDEN VAN DE GOUVERNEMENTELE SAMENWERKING: TOELICHTING BIJ DE BESLISSING VAN DE MINISTERRAAD OP 21 MEI 2015 De volgende landen worden geselecteerd als partnerlanden van de

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: Resolutie van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen

Nadere informatie

Voorontwerp van decreet tot wijziging en optimalisatie van diverse bepalingen van het kaderdecreet van 22 juni 2007 inzake ontwikkelingssamenwerking

Voorontwerp van decreet tot wijziging en optimalisatie van diverse bepalingen van het kaderdecreet van 22 juni 2007 inzake ontwikkelingssamenwerking Voorontwerp van decreet tot wijziging en optimalisatie van diverse bepalingen van het kaderdecreet van 22 juni 2007 inzake ontwikkelingssamenwerking DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de minister-president

Nadere informatie

POLITIEKE NOTA - NOVEMBER Belgische overheidssteun voor landbouw en voedselzekerheid

POLITIEKE NOTA - NOVEMBER Belgische overheidssteun voor landbouw en voedselzekerheid Belgische overheidssteun voor landbouw en voedselzekerheid Belgische overheidssteun voor landbouw en voedselzekerheid // 3 Belgische overheidssteun voor landbouw en voedselzekerheid Na de crisis van de

Nadere informatie

BIJLAGEN. Voortgangsrapportage Watersector 2004

BIJLAGEN. Voortgangsrapportage Watersector 2004 BIJLAGEN Voortgangsrapportage Watersector 2004 BIJLAGE 1 In de hierna volgende tabellen zijn input en output gegevens opgenomen m.b.t. uitgaven over 2004. De tabellen zijn samengesteld uit gegevens verkregen

Nadere informatie

Naar een gezamenlijke visie: lokale overheden als actoren voor ontwikkeling

Naar een gezamenlijke visie: lokale overheden als actoren voor ontwikkeling Naar een gezamenlijke visie: lokale overheden als actoren voor ontwikkeling Consultatieproces Dit document bevat de ontwerpvisie die resulteerde uit de conferentie Winning through twinning, die van 17

Nadere informatie

hoe Samen armoede uit de wereld helpen?

hoe Samen armoede uit de wereld helpen? hoe Samen armoede uit de wereld helpen? Tim Dirven 1 WELKOM Dieter Telemans Ontwikkelingssamenwerking, je kwam er ongetwijfeld al mee in contact. Misschien gaf je al eens iets aan een goed doel. Maar weet

Nadere informatie

UITDAGINGEN VOOR ONTWIKKELINGSSAMENWERKING. Arnout Justaert Directeur ngo-federatie

UITDAGINGEN VOOR ONTWIKKELINGSSAMENWERKING. Arnout Justaert Directeur ngo-federatie UITDAGINGEN VOOR ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Arnout Justaert Directeur ngo-federatie INHOUD 1. Een internationale agenda: aangepast aan de uitdagingen van vandaag? 2. Een hedendaagse Belgische ontwikkelingssamenwerking?

Nadere informatie

België en de Verenigde Naties

België en de Verenigde Naties België en de Verenigde Naties Consensus smeden Bouwen aan vrede KONINKRIJK BELGIË Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking in dienst van de internationale

Nadere informatie

PROJECTFICHE. Introductie

PROJECTFICHE. Introductie PROJECTFICHE "Gannet Sailing for Education" primary education for everyone "Jan van Gent Zeilen voor Onderwijs" basisonderwijs voor iedereen Introductie Recht op onderwijs Reeds in 1948 hebben regeringsleiders

Nadere informatie

Sommige doelen zijn universeel en van alle tijden

Sommige doelen zijn universeel en van alle tijden Sommige doelen zijn universeel en van alle tijden Een voorstel voor Provinciale Staten van Gelderland en de Raden van de Gelderse gemeenten 7 juli 2015 Ramon Barends http://www.psp92.nl/gelderland/ Deze

Nadere informatie

betreffende onderwijs in ontwikkelingssamenwerking

betreffende onderwijs in ontwikkelingssamenwerking ingediend op 439 (2014-2015) Nr. 1 16 juli 2015 (2014-2015) Voorstel van resolutie van Ingeborg De Meulemeester, Sabine de Bethune, Herman De Croo, Tine Soens en Wouter Vanbesien betreffende onderwijs

Nadere informatie

Sustainable development goals

Sustainable development goals Sustainable development goals The road to dignity by 2030 Ending Poverty, Transforming all Lives and Protecting the Planet = De weg naar waardigheid, Armoede beëindigen, alle levens veranderen en de aarde

Nadere informatie

REKENHOF. Consolideren en motiveren om vooruitgang te boeken

REKENHOF. Consolideren en motiveren om vooruitgang te boeken REKENHOF Consolideren en motiveren om vooruitgang te boeken STRATEGISCH PLAN 2010-2014 2 Inleiding Dit document stelt de resultaten voor van de strategische planning van het Rekenhof voor de periode 2010-2014.

Nadere informatie

Antwoord van de politieke partijen op het manifest van UNICEF België: verkiezingen 2014

Antwoord van de politieke partijen op het manifest van UNICEF België: verkiezingen 2014 Antwoord van de politieke partijen op het manifest van UNICEF België: verkiezingen 2014 Vraag 4: Doe uw deel: Maakt internationale samenwerking deel uit van uw prioriteiten? Hoe denkt u de belofte van

Nadere informatie

15293/08 cle/gra/jv 1 DG E II

15293/08 cle/gra/jv 1 DG E II RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 11 november 2008 (12.10) (OR. fr) 15293/08 DEVGEN 210 ACP 219 RELEX 868 CDR 115 NOTA van: het secretariaat-generaal van de Raad d.d.: 11 november 2008 nr. vorig doc.:

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Luxemburg, 15 oktober 2012 (OR. en) 14535/12 DEVGEN 264 RELEX 890 ACP 188

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Luxemburg, 15 oktober 2012 (OR. en) 14535/12 DEVGEN 264 RELEX 890 ACP 188 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Luxemburg, 15 oktober 2012 (OR. en) 14535/12 DEVGEN 264 RELEX 890 ACP 188 NOTA van: aan: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties Conclusies van de Raad -

Nadere informatie

Zet je in als vrijwilliger voor Plan België. Foto: Plan / Denis Closon

Zet je in als vrijwilliger voor Plan België. Foto: Plan / Denis Closon Foto: Plan / Denis Closon Zet je in als vrijwilliger voor Plan België Foto: Plan / Daniel Silva het Plan Zet je in als vrijwilliger voor Plan België en verander de toekomst van kinderen en hun gemeenschap

Nadere informatie

MEDEDELING AAN DE VLAAMSE REGERING. Vlaamse bijdragen voor ontwikkelingssamenwerking (ODA) en internationale klimaatfinanciering in 2018.

MEDEDELING AAN DE VLAAMSE REGERING. Vlaamse bijdragen voor ontwikkelingssamenwerking (ODA) en internationale klimaatfinanciering in 2018. DE MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED MEDEDELING AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Vlaamse bijdragen voor ontwikkelingssamenwerking (ODA)

Nadere informatie

Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010

Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010 Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010 Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie: Conferentie over Biodiversiteit in een veranderende wereld 8-9 september 2010 Internationaal Conventiecentrum

Nadere informatie

10997/19 DAU/cg 1 RELEX.1.B

10997/19 DAU/cg 1 RELEX.1.B Raad van de Europese Unie Brussel, 8 juli 2019 (OR. en) 10997/19 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 8 juli 2019 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties nr. vorig doc.: 9233/19 Betreft:

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 1373 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BUITENLANDSE

Nadere informatie

Beleidsbrief Algemeen Regeringsbeleid

Beleidsbrief Algemeen Regeringsbeleid Beleidsbrief Algemeen Regeringsbeleid 2015-2016 I. Inleiding Samenwerking, dialoog en vertrouwen Kwaliteitsvolle besluitvorming Uitbouw Departement Kanselarij en Bestuur Specifieke horizontale prioriteiten

Nadere informatie

Sociale en politieke aspecten van een verdeelde wereld

Sociale en politieke aspecten van een verdeelde wereld Sociale politieke aspect van e verdeelde wereld Beleid Deze colleges: Inhoud (zie hiernaast) Acct: Beleid Icon Vier badering Functie Vier vrag Beleid Beleid Vier badering Functie Vier vrag Baderingswijz

Nadere informatie

WAT IS ER VAN HEN GEWORDEN? ONDERZOEK NAAR DE VOORMALIGE JUNIOR ASSISTENTEN

WAT IS ER VAN HEN GEWORDEN? ONDERZOEK NAAR DE VOORMALIGE JUNIOR ASSISTENTEN WAT IS ER VAN HEN GEWORDEN? ONDERZOEK NAAR DE VOORMALIGE JUNIOR ASSISTENTEN BTC / Dieter Telemans BTC Voor wie net afstudeert, is het niet vanzelfsprekend om een eerste job te vinden. Werkgevers vragen

Nadere informatie

WAAROM IS FRANKRIJK AANTREKKELIJK VOOR NEDERLANDSE INVESTEERDERS?

WAAROM IS FRANKRIJK AANTREKKELIJK VOOR NEDERLANDSE INVESTEERDERS? WAAROM IS FRANKRIJK AANTREKKELIJK VOOR NEDERLANDSE INVESTEERDERS? Driekwart van de buitenlandse besluitvormers vindt dat Frankrijk een aantrekkelijke bestemming is voor investeringen (74%, toename van

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 34 485 XVII Wijziging van de begrotingsstaat van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (XVII) voor het jaar 2016 (wijziging samenhangende

Nadere informatie

HGIS Vraag 20 : Wat zijn de uitgaven per partnerland per thema in 2008 en 2009? Opsteller : Joke van Hagen 5936. Versnelde MDG-realisatie

HGIS Vraag 20 : Wat zijn de uitgaven per partnerland per thema in 2008 en 2009? Opsteller : Joke van Hagen 5936. Versnelde MDG-realisatie HGIS Vraag 20 : Wat zijn de uitgaven per partnerland per thema in 2008 en 2009? Opsteller : Joke van Hagen 5936 ODA UITGAVEN PARTNERLANDEN 2008 Versnelde MDG-realisatie Bangladesh Kenia 2.07 Goed bestuur

Nadere informatie

Commissie economische ontwikkeling, financiën en handel ONTWERPVERSLAG

Commissie economische ontwikkeling, financiën en handel ONTWERPVERSLAG PARITAIRE PARLEMENTAIRE VERGADERING ACS-EU Commissie economische ontwikkeling, financiën en handel ACP-UE/101.868/B 19.3.2015 ONTWERPVERSLAG over de financiering van de investeringen en de handel, met

Nadere informatie

Betreft: Geïntegreerd inspectieverslag. Geachte Voorzitter,

Betreft: Geïntegreerd inspectieverslag. Geachte Voorzitter, Aan de Voorzitter van het OCMW van Kinrooi Breeërsesteenweg 146 Postcode en plaats Geïntegreerd inspectieverslag POD MI Inspectiedienst POD MI Kinrooi/W65B-SFGE/2016 2 Betreft: Geïntegreerd inspectieverslag

Nadere informatie

Datum 13 november 2013 Betreft Motie Sjoerdsma (33625, nr. 8) inzet private sector bij klimaatfinanciering

Datum 13 november 2013 Betreft Motie Sjoerdsma (33625, nr. 8) inzet private sector bij klimaatfinanciering Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 13 november 2013 Betreft Motie Sjoerdsma

Nadere informatie

e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board n.v.t.

e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board n.v.t. Fiche 6: Mededeling Nieuwe EU Consensus on Development 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Contactpersoon Anne Poorta T +31-70-3485428

Nadere informatie

3. Meer dan de helft van de 57 miljoen niet-schoolgaande kinderen leeft in Afrika bezuiden de Sahara. Juist Bron: www.un.org

3. Meer dan de helft van de 57 miljoen niet-schoolgaande kinderen leeft in Afrika bezuiden de Sahara. Juist Bron: www.un.org of fout 1. In Afrika bezuiden de Sahara is het aantal personen in extreme armoede gestegen tussen 1990 en 2010. 290 miljoen in 1990, 414 miljoen in 2010. 2. Tussen 2000 en 2011 is het aantal niet-schoolgaande

Nadere informatie

Toespraak nieuwjaar event VLIR UOS 2014

Toespraak nieuwjaar event VLIR UOS 2014 Toespraak nieuwjaar event VLIR UOS 2014 Dames en heren, Sta me eerst en vooral toe me te verheugen dat ik het begin van 2014 met u mag doorbrengen. Wij laten twee turbulente jaren achter ons die gekenmerkt

Nadere informatie

10279/17 PAU/ev 1 DG C 1

10279/17 PAU/ev 1 DG C 1 Raad van de Europese Unie Brussel, 19 juni 2017 (OR. en) 10279/17 DEVGEN 135 ACP 59 RELEX 528 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 19 juni 2017 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties nr.

Nadere informatie

Advies. over het ontwerp van kaderdecreet Vlaamse ontwikkelingssamenwerking

Advies. over het ontwerp van kaderdecreet Vlaamse ontwikkelingssamenwerking Brussel, 5 juli 2006 050706_Advies_kaderdecreet_Vlaamse_ontwikkelingssamenwerking Advies over het ontwerp van kaderdecreet Vlaamse ontwikkelingssamenwerking 1. Inleiding Op 24 mei 2006 heeft Vlaams minister

Nadere informatie

Plan België in een notendop

Plan België in een notendop Plan België in een notendop Plan België 1 het Plan Foto: Plan / Sigrid Spinnox Verander de toekomst van kinderen in het Zuiden en hun gemeenschap Wie zijn we? Plan België is een onafhankelijke niet-gouvernementele

Nadere informatie

EUROPEES PARLEMENT. Zittingsdocument 11.1.2006 B6-0038/2006 ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B6-0345/2005

EUROPEES PARLEMENT. Zittingsdocument 11.1.2006 B6-0038/2006 ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B6-0345/2005 EUROPEES PARLEMENT 2004 Zittingsdocument 2009 11.1.2006 B6-0038/2006 ONTWERPRESOLUTIE naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B6-0345/2005 ingediend overeenkomstig artikel 108, lid 5 van het

Nadere informatie

EuropEEs InstItuut voor onderzoek over de MEdItErranE En Euro-arabIschE samenwerking www.medea.be

EuropEEs InstItuut voor onderzoek over de MEdItErranE En Euro-arabIschE samenwerking www.medea.be Europees Instituut voor Onderzoek over de Mediterrane en Euro-Arabische Samenwerking www.medea.be V O O R S T E L L I N G Voor Europa is de samenwerking met haar naaste buren de Arabische en Mediterrane

Nadere informatie

Projectoproep voor de lancering van een Belgisch platform «Digitalisering voor ontwikkeling» (Digital for Development, D4D)

Projectoproep voor de lancering van een Belgisch platform «Digitalisering voor ontwikkeling» (Digital for Development, D4D) Projectoproep voor de lancering van een Belgisch platform «Digitalisering voor ontwikkeling» (Digital for Development, D4D) 1 Inleiding Meer dan ooit is onze toekomst digitaal. Op Europees niveau speelt

Nadere informatie

EUROPEES PARLEMENT WERKDOCUMENT. Commissie cultuur en onderwijs 7.3.2008

EUROPEES PARLEMENT WERKDOCUMENT. Commissie cultuur en onderwijs 7.3.2008 EUROPEES PARLEMENT 2004 Commissie cultuur en onderwijs 2009 7.3.2008 WERKDOCUMENT inzake het voorstel voor het besluit van het Europees Parlement en de Raad tot invoering van een actieprogramma ter verhoging

Nadere informatie

Luc Van den Brande Laten we samen aan Europa bouwen

Luc Van den Brande Laten we samen aan Europa bouwen Luc Van den Brande Laten we samen aan Europa bouwen Inhoud Mijn overtuigingen 2 Mijn prioriteiten 3 Bakens voor morgen 8 Laten we samen aan Europa bouwen 1 Mijn overtuigingen Mijn overtuigingen Een Europa,

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 11 april 2007 (17.04) (OR. en) 8340/07 DEVGEN 51 RELEX 232 FIN 173 WTO 67

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 11 april 2007 (17.04) (OR. en) 8340/07 DEVGEN 51 RELEX 232 FIN 173 WTO 67 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 11 april 2007 (17.04) (OR. en) 8340/07 DEVGEN 51 RELEX 232 FIN 173 WTO 67 INGEKOMEN DOCUMENT van: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal

Nadere informatie

8301/18 van/pau/sl 1 DG E 1C

8301/18 van/pau/sl 1 DG E 1C Raad van de Europese Unie Brussel, 4 mei 2018 (OR. en) 8301/18 NOTA van: aan: JEUN 48 MIGR 51 SOC 213 EDUC 134 het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e deel) Raad nr. vorig doc.: 7831/1/18 JEUN

Nadere informatie

Handilab. 6 december Henk Van Hootegem,

Handilab. 6 december Henk Van Hootegem, Handilab 6 december 2012 Henk Van Hootegem, henk.vanhootegem@cntr.be Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting Service de lutte contre la pauvreté, la précarité

Nadere informatie

Zuid-Azie zag in deze periode zijn scholingsgraad in het basisonderwijs stijgen van 78 naar 93%. Bron: www.un.org

Zuid-Azie zag in deze periode zijn scholingsgraad in het basisonderwijs stijgen van 78 naar 93%. Bron: www.un.org Quiz 1. Hoeveel jongeren wereldwijd tussen 15 en 24 jaar kunnen niet lezen en schrijven? 4 miljoen 123 miljoen 850 miljoen 61% van hen zijn jonge vrouwen. Bron: www.un.org 2. Over de hele wereld is het

Nadere informatie

Tweede Europese Forum over de cohesie Georganiseerd door de Europese Commissie

Tweede Europese Forum over de cohesie Georganiseerd door de Europese Commissie Mr Roger VAN BOXTEL, Minister of City Management and Integration, Netherlands Tweede Europese Forum over de cohesie Georganiseerd door de Europese Commissie 21-22 mei 2001 Enkel gesproken tekst geldt Tweede

Nadere informatie

Gezamenlijk voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD

Gezamenlijk voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE HOGE VERTEGENWOORDIGER VAN DE UNIE VOOR BUITENLANDSE ZAKEN EN VEILIGHEIDSBELEID Brussel, 21.4.2017 JOIN(2017) 14 final 2017/0084 (NLE) Gezamenlijk voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD

Nadere informatie

Verdeling van de ministeriële bevoegdheden

Verdeling van de ministeriële bevoegdheden Verdeling van de ministeriële bevoegdheden Eerste minister Federale Overheidsdienst Kanselarij van de Eerste Minister Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer Fraudebestrijding, en de uniforme toepassing

Nadere informatie

PRIORITEITEN VAN DE EUROPESE UNIE VOOR DE 60e ZITTING VAN DE ALGEMENE VERGADERING VAN DE VERENIGDE NATIES

PRIORITEITEN VAN DE EUROPESE UNIE VOOR DE 60e ZITTING VAN DE ALGEMENE VERGADERING VAN DE VERENIGDE NATIES PRIORITEITEN VAN DE EUROPESE UNIE VOOR DE 60e ZITTING VAN DE ALGEMENE VERGADERING VAN DE VERENIGDE NATIES Inleiding 1. De Europese Unie is bijzonder gehecht aan de Verenigde Naties, aan de handhaving en

Nadere informatie

ORIËNTATIENOTA ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Brussel als partner voor andere regio s

ORIËNTATIENOTA ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Brussel als partner voor andere regio s ORIËNTATIENOTA ONTWIKKELINGSSAMENWERKING 2014-2019 Brussel als partner voor andere regio s Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Context... 2 3. Doelstellingen... 3 3.1. SD 1 : EEN STERKE BASIS (ONTWIKKELEN) VOOR

Nadere informatie

Openingstekst VN-Resolutie: 2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling. Resolutie goedgekeurd door de Algemene Vergadering op 25 september 2015

Openingstekst VN-Resolutie: 2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling. Resolutie goedgekeurd door de Algemene Vergadering op 25 september 2015 Openingstekst VN-Resolutie: 2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling Verenigde Naties A/RES/70/1 Algemene Vergadering Distr.: Algemeen 21 oktober 2015 Zeventigste zitting Agendapunten 15 en 116 Resolutie

Nadere informatie

MEDEDELING AAN DE VLAAMSE REGERING

MEDEDELING AAN DE VLAAMSE REGERING De minister president van de Vlaamse Regering Vlaams minister van Buitenlands Beleid en Onroerend Erfgoed en Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Inburgering, Wonen, Gelijke Kansen en armoedebestrijding

Nadere informatie

De Belgische Ontwikkelingssamenwerking op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten

De Belgische Ontwikkelingssamenwerking op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten De Belgische Ontwikkelingssamenwerking op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten UNICEF De situatie in de wereld Jaarlijks 1 sterven naar schatting 290.000 vrouwen tijdens hun zwangerschap,

Nadere informatie

BIJLAGE. bij MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE EUROPESE RAAD, DE RAAD EN DE EUROPESE INVESTERINGSBANK

BIJLAGE. bij MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE EUROPESE RAAD, DE RAAD EN DE EUROPESE INVESTERINGSBANK OPESE COMMISSIE Brussel, 7.6.2016 COM(2016) 385 final ANNEX 3 BIJLAGE bij MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET OPEES PARLEMENT, DE OPESE RAAD, DE RAAD EN DE OPESE INVESTERINGSBANK Mededeling over het nieuwe

Nadere informatie

Mededeling Vlaamse Regering. Vlaams statistisch programma: samenstelling en goedkeuringsproces

Mededeling Vlaamse Regering. Vlaams statistisch programma: samenstelling en goedkeuringsproces Mededeling Vlaamse Regering Vlaams statistisch programma: samenstelling en goedkeuringsproces 1. Context Na het leggen van de grondvesten van een nieuw systeem van Vlaamse openbare statistieken door de

Nadere informatie

Publiek Private Partnerschap faciliteit. Faciliteit Duurzaam Ondernemen en Voedselzekerheid (FDOV) Aad de Koning 26 april 2012

Publiek Private Partnerschap faciliteit. Faciliteit Duurzaam Ondernemen en Voedselzekerheid (FDOV) Aad de Koning 26 april 2012 Publiek Private Partnerschap faciliteit Faciliteit Duurzaam Ondernemen en Voedselzekerheid (FDOV) Aad de Koning 26 april 2012 Onderwerpen in de presentatie Thema's en sub-thema's Drempelcriteria Procedures

Nadere informatie

Dossier erkenning NGO

Dossier erkenning NGO Dossier erkenning NGO A)Voorstelling van de organisatie : - Naam, afkorting, juridisch statuut, ondernemingsnr., adres van maatschappelijke zetel en indien verschillend van de administratieve diensten

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 1480 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BUITENLANDSE

Nadere informatie

Portefeuillehouder : W.C. Luijendijk Datum collegebesluit : 15 mei 2012 Corr. nr.:

Portefeuillehouder : W.C. Luijendijk Datum collegebesluit : 15 mei 2012 Corr. nr.: Preadvies Portefeuillehouder : W.C. Luijendijk Datum collegebesluit : 15 mei 2012 Corr. nr.: 2012.04335 Onderwerp : Voorstel inzake Millenniumgemeente Programma : 1. Bestuur en dienstverlening Commissie

Nadere informatie

AANGENOMEN TEKSTEN. Follow-up en stand van zaken van de Agenda 2030 en de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling

AANGENOMEN TEKSTEN. Follow-up en stand van zaken van de Agenda 2030 en de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling Europees Parlement 2014-2019 AANGENOMEN TEKSTEN P8_TA(2016)0224 Follow-up en stand van zaken van de Agenda 2030 en de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling Resolutie van het Europees Parlement van

Nadere informatie

Agenda vandaag. Internationaal beleidskader voor trends in OS Scenario s voor OS in 2020 Discussie rond implicaties voor elk scenario

Agenda vandaag. Internationaal beleidskader voor trends in OS Scenario s voor OS in 2020 Discussie rond implicaties voor elk scenario Trends in OS Agenda vandaag Internationaal beleidskader voor trends in OS Scenario s voor OS in 2020 Discussie rond implicaties voor elk scenario Reis met verschillende gidsen Reis doorheen de tijd Millennium

Nadere informatie

INLEIDING. Wat is het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting?

INLEIDING. Wat is het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting? INLEIDING Wat is het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting? Het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting werd in 1999

Nadere informatie

REGLEMENT PRIJS BELGISCHE ONTWIKKELINGSSAMENWERKING 2010 Biodiversiteit en milieu voor een beter leven

REGLEMENT PRIJS BELGISCHE ONTWIKKELINGSSAMENWERKING 2010 Biodiversiteit en milieu voor een beter leven REGLEMENT PRIJS BELGISCHE ONTWIKKELINGSSAMENWERKING 2010 Biodiversiteit en milieu voor een beter leven Artikel 1 De organisatie en de coördinatie van de Prijs Belgische Ontwikkelingssamenwerking worden

Nadere informatie

Jaarverslag. J.M. Corhay

Jaarverslag. J.M. Corhay Jaarverslag 2010 J.M. Corhay 1 MET DANK AAN Dit jaarverslag kwam tot stand met de medewerking van: Maria Aerts, Alain Baetens, Marc Buys, Jean-Michel Corhay, Marc Deneer, Marc Denys, Lutgarde De Greef,

Nadere informatie

Manifest voor de Rechten van het kind

Manifest voor de Rechten van het kind Manifest voor de Rechten van het kind Kinderen vormen de helft van de bevolking in ontwikkelde landen. Ongeveer 100 miljoen kinderen leven in de Europese Unie Het leven van kinderen in de hele wereld wordt

Nadere informatie

1. 25 MEI Wet betreffende de Belgische internationale samenwerking (1)

1. 25 MEI Wet betreffende de Belgische internationale samenwerking (1) 1. 25 MEI 1999 - Wet betreffende de Belgische internationale samenwerking (1) ALBERT II, Koning der Belgen, Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet. De Kamers hebben aangenomen en Wij

Nadere informatie

Projectoproep UCB Societal Responsibility Fund. Voorwaarden om in aanmerking te komen en selectiecriteria [2016]

Projectoproep UCB Societal Responsibility Fund. Voorwaarden om in aanmerking te komen en selectiecriteria [2016] Projectoproep UCB Societal Responsibility Fund Voorwaarden om in aanmerking te komen en selectiecriteria [2016] Inhoud Inhoud... 2 1. Context... 3 2. Doelstelling... 3 3. Methodologie... 4 4. Ontvankelijkheidsvoorwaarden...

Nadere informatie

EU-ontwikkelingsbeleid Onze wereld, onze toekomst, onze waarden

EU-ontwikkelingsbeleid Onze wereld, onze toekomst, onze waarden EU-ontwikkelingsbeleid Onze wereld, onze toekomst, onze waarden NL We leven in tijden van ingrijpende veranderingen die vragen om een aangepast EU-ontwikkelingsbeleid. De Global Development Framework after

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Definitieve goedkeuring van het ontwerp van decreet houdende instemming met het protocol, ondertekend

Nadere informatie

Indien u vragen hebt over deze controle, kunt u contact opnemen met uw inspecteur via mi.inspect_office@mi-is.be.

Indien u vragen hebt over deze controle, kunt u contact opnemen met uw inspecteur via mi.inspect_office@mi-is.be. Aan de Voorzitter van het OCMW van Knokke-Heist Kraaiennestplein 1 bus 2 8300 Knokke-Heist Geïntegreerd inspectieverslag POD MI Inspectiedienst POD MI Aantal 2 OCMW / RMIB-SFGE / 2015 Betreft: Geïntegreerd

Nadere informatie

De 4 de Pijler onder de loep BTC-Infocyclus. Jacques Mevis/Luc Callaerts 4 de Pijlersteunpunt /

De 4 de Pijler onder de loep BTC-Infocyclus. Jacques Mevis/Luc Callaerts 4 de Pijlersteunpunt / De 4 de Pijler onder de loep BTC-Infocyclus Jacques Mevis/Luc Callaerts 4 de Pijlersteunpunt /11.11.11 www.4depijler.be Wie we zijn! Filmpje 1 https://www.youtube.com/watch?v=rlqs_bpnsic Belgische ontwikkelingssamenwerking

Nadere informatie

Associatie Raamwerk Overeenkomst tussen de Republiek Suriname en MERCOSUR

Associatie Raamwerk Overeenkomst tussen de Republiek Suriname en MERCOSUR Associatie Raamwerk Overeenkomst tussen de Republiek Suriname en MERCOSUR De Argentijnse Republiek, de Federatieve Republiek Brazilië, de Republiek Paraguay, de Republiek ten oosten van de Uruguay, de

Nadere informatie

Conferentie Netwerk Vrede, Veiligheid, en Ontwikkeling Donderdag 28 Mei 2009 Malietoren, Den Haag

Conferentie Netwerk Vrede, Veiligheid, en Ontwikkeling Donderdag 28 Mei 2009 Malietoren, Den Haag Conferentie Netwerk Vrede, Veiligheid, en Ontwikkeling Donderdag 28 Mei 2009 Malietoren, Den Haag 09.00 9.30 uur Ontvangst 9.30 10.00 uur Welkomstwoord, kennismaking en openingwoord door dagvoorzitter

Nadere informatie

Betreft: Geïntegreerd inspectieverslag. Geachte Voorzitter,

Betreft: Geïntegreerd inspectieverslag. Geachte Voorzitter, Aan de Voorzitter van het OCMW van Kalmthout Heuvel 39 2920 Kalmthout Geïntegreerd inspectieverslag POD MI Inspectiedienst POD MI KALMTHOUT/RMIB-STOF/2015 2 Betreft: Geïntegreerd inspectieverslag Geachte

Nadere informatie

KINDERRECHTEN IN UW KLAS?

KINDERRECHTEN IN UW KLAS? KINDERRECHTEN IN UW KLAS? Doe een beroep op UNICEF België voor gratis lesmateriaal, thematische gastlessen en concrete acties over kinderrechtenen ontwikkelingseducatie. Over UNICEF België UNICEF (het

Nadere informatie

Ontwikkelingssamenwerking

Ontwikkelingssamenwerking Ontwikkelingssamenwerking Cordaid CIDIN Masterclass Radboud Universiteit 25 september 2015 Ontwikkelingssamenwerking Begrippen Motieven Kanalen Bronnen Definities Ontwikkelingssamenwerking Ontwikkelingshulp

Nadere informatie

INTENTIEVERKLARING TUSSEN DE REGERING VAN DE REPUBLIEK MALAWI BETREFFENDE ONTWIKKELINGSSAMENWERKING

INTENTIEVERKLARING TUSSEN DE REGERING VAN DE REPUBLIEK MALAWI BETREFFENDE ONTWIKKELINGSSAMENWERKING INTENTIEVERKLARING TUSSEN DE REGERING VAN DE REPUBLIEK MALAWI EN DE VLAAMSE REGERING., BETREFFENDE ONTWIKKELINGSSAMENWERKING PREAMBULE Om de relaties tussen de Regering van de Rcpubliek Malawi en de Vlaamse

Nadere informatie

ILO-VERKLARING BETREFFENDE DE FUNDAMENTELE PRINCIPES EN RECHTEN OP HET WERK

ILO-VERKLARING BETREFFENDE DE FUNDAMENTELE PRINCIPES EN RECHTEN OP HET WERK Toelichting In het onderstaande zijn de afzonderlijke elementen van het normatieve kader integraal opgenomen en worden ze nader toegelicht en beschreven. Daarbij wordt aandacht besteed aan de volgende

Nadere informatie

A3 - Directeur Directie Controle - functiebeschrijving

A3 - Directeur Directie Controle - functiebeschrijving A3 - Directeur Directie Controle - functiebeschrijving 1. Identificatie functie Functiebenaming: Directeur Directie Controle Functiecode: A3 Organisatie: Diensten van het Verenigd College Directie: Directie

Nadere informatie

Raadsvoorstel Inleiding: Feitelijke informatie: Afweging:

Raadsvoorstel Inleiding: Feitelijke informatie: Afweging: College V200801012 Onderwerp: Millennium gemeente Raadsvoorstel Inleiding: In september 2000 kwamen de wereldleiders in VN-verband bij elkaar voor de Millenniumtop. Er werd afgesproken om gezamenlijk te

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 1249 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BUITENLANDSE

Nadere informatie

Titel. Inhoudstafel Tekst Begin

Titel. Inhoudstafel Tekst Begin Page 1 of 8 J U S T E L - Geconsolideerde wetgeving Einde Eerste woord Laatste woord Wijziging(en) Aanhef Erratum Parlementaire werkzaamheden Einde Inhoudstafel 18 uitvoeringbesluiten 3 gearchiveerde versies

Nadere informatie

VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2014/3 naar aanleiding van het Vlaams Ouderenbeleidsplan

VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2014/3 naar aanleiding van het Vlaams Ouderenbeleidsplan VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2014/3 naar aanleiding van het Vlaams Ouderenbeleidsplan 2015-2020 Vlaamse Ouderenraad vzw 5 november 2014 Koloniënstraat 18-24 bus 7 1000 Brussel Advies 2014/3 naar aanleiding

Nadere informatie

Migratie en ontwikkeling Sessie: Praktijk en beleid van actoren

Migratie en ontwikkeling Sessie: Praktijk en beleid van actoren Migratie en ontwikkeling Sessie: Praktijk en beleid van actoren Stellingen Voor de ontwikkeling van een land is het best dat er zo weinig mogelijk emigratie is. Ontwikkelingssamenwerking zal migratie stoppen.

Nadere informatie

1. Samenvatting. ux.html. 1 DGCD :http://www.dgcd.be/fr/acteurs/programmes_speciaux/programmes_syndica

1. Samenvatting. ux.html. 1 DGCD :http://www.dgcd.be/fr/acteurs/programmes_speciaux/programmes_syndica 1. Samenvatting Sinds 2002 hebben de niet-gouvernementele samenwerkingsprogramma s - die medegefinancierd worden door de DGOS - er een nieuwe, indirecte partner bij: de Belgische vakbondsorganisaties.

Nadere informatie

SERV Internationaal. SERV: een open visie op de wereld

SERV Internationaal. SERV: een open visie op de wereld SERV: een open visie op de wereld De Vlaamse sociale partners zijn sterk begaan met wat er zich in de wereld buiten Vlaanderen en België afspeelt. Vlaanderen is geen eiland en de internationale gebeurtenissen

Nadere informatie

A D V I E S Nr Zitting van dinsdag 22 mei

A D V I E S Nr Zitting van dinsdag 22 mei A D V I E S Nr. 2.086 ------------------------------ Zitting van dinsdag 22 mei 2018 ----------------------------------------------- IAO - Voorlegging aan het parlement van de aanbeveling nr. 205 betreffende

Nadere informatie

Vlaams Fonds voor Tropisch Bos

Vlaams Fonds voor Tropisch Bos Vlaams Fonds voor Tropisch Bos Projectoproep 2019 Beoordelingsmemorandum (BEMO) Fase 1 Conceptnota Algemene gegevens Code Titel 1. Projectgegevens: Uitvoerder/ Aanvrager Land, plaats Algemene doelstelling

Nadere informatie

Ministerraad van 16 juni 2010

Ministerraad van 16 juni 2010 Ministerraad van 16 juni 2010 De ministerraad vergaderde op woensdag 16 juni 2010 in het Egmontpaleis onder het voorzitterschap van eerste minister Yves Leterme De ministerraad nam volgende beslissingen:

Nadere informatie

Federaal Plan Armoedebestrijding. Reactie van BAPN vzw. Belgisch Platform tegen Armoede en Sociale Uitsluiting EU2020 30/11/2012

Federaal Plan Armoedebestrijding. Reactie van BAPN vzw. Belgisch Platform tegen Armoede en Sociale Uitsluiting EU2020 30/11/2012 Belgisch Platform tegen Armoede en Sociale Uitsluiting EU2020 30/11/2012 Federaal Plan Armoedebestrijding Reactie van BAPN vzw BAPN vzw Belgisch Netwerk Armoedebestrijding Vooruitgangstraat 333/6 1030

Nadere informatie

WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE SAMENVATTING VAN DE EFFECTBEOORDELING. bij de VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE SAMENVATTING VAN DE EFFECTBEOORDELING. bij de VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 7.12.2011 SEC(2011) 1476 definitief WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE SAMENVATTING VAN DE EFFECTBEOORDELING bij de VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

Nadere informatie

Provincieraadsbesluit

Provincieraadsbesluit Provincieraadsbesluit betreft verslaggever NOORD-ZUIDSAMENWERKING 061/12h/av/040015a : Regelgeving regiogerichte Noord- Zuidsamenwerking de heer Jean-Pierre Van Der Meiren De Provincieraad, Gelet op artikel

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie Brussel, 8 juli 2014 (OR. en)

Raad van de Europese Unie Brussel, 8 juli 2014 (OR. en) Raad van de Europese Unie Brussel, 8 juli 2014 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2014/0186 (E) 11290/14 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: ACP 109 COAFR 184 PESC 677 RELEX 538 BESLUIT

Nadere informatie

Advies over het Belgische rapport voor de Voluntary National Review 2017

Advies over het Belgische rapport voor de Voluntary National Review 2017 Advies over het Belgische rapport voor de Voluntary National Review 2017 Een proces met 8 raden Federaal: FRDO Brussel: RLBHG, ESRBHG Vlaanderen: MiNaRaad, SERV Wallonië: CWEDD, CESW Duitstalige gemeenschap:

Nadere informatie

MINDER ARMOEDE MILLENNIUMDOEL 1. Beantwoord de volgende vragen en gebruik daarbij de kaart MINDER ARMOEDE.

MINDER ARMOEDE MILLENNIUMDOEL 1. Beantwoord de volgende vragen en gebruik daarbij de kaart MINDER ARMOEDE. MILLENNIUMDOEL 1 MINDER ARMOEDE kaart MINDER ARMOEDE. 1. Wat betekent de extreme armoedegrens? 2. In welk werelddeel liggen de meeste landen waar mensen onder de armoedegrens van 1,25 dollar per dag leven?

Nadere informatie

Charter van de ombudsdienst

Charter van de ombudsdienst Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Ombudsdienst AC-Kruidtuin - Food Safety Center Kruidtuinlaan 55 B-1000 Brussel Tel. 02/211 82 11 www.favv.be Charter van de ombudsdienst 1. Doelstelling

Nadere informatie