art.23 Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden. Dit recht omvat het recht op een behoorlijke huisvesting.

Transcriptie

1 art.23 Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden. Dit recht omvat het recht op een behoorlijke huisvesting. DRIEMAANDELIJKS DOSSIER VAN DE BBROW AFZENDER: BBROW, HENEGOUWENKAAI 29, 1080 BRUSSEL BELGIË PB 1000 BRUSSEL 1 AFGIFTEKANTOOR: 1000 BRUSSEL 1 N 1/1837 # DE VERHUIS- EN HUURTOELAGE VANDAAG EN MORGEN Welke perspectieven voor de thuislozen? Kent u... AMA / Haard en Vrede / LA RUE / Talita?

2 BBRoW Ilham Bensaïd, Marie Didier, Carole Dumont, Laurence Evrard, Werner Van Mieghem Tel.: 02/ Mail: Website: Hebben meegewerkt aan de redactie en het herlezen van dit nummer: Ilham Bensaïd, Thibauld Collignon, Marie Didier, Carole Dumont, Isabelle Jennes, André Lumpuvicka, Deborah Oddie, Katleen Van Lerberghe, Werner Van Mieghem, Sofie Verbrugghen Lay-out Elise Debouny Foto s Catherine Antoine Druk J. Dieu-Brichart Verzending in samenwerking met ETIKET, deelwerking van ATELIER GROOT EILAND. Gespecialiseerd in mailings en verzendwerk Verantwoordelijk uitgever Werner Van Mieghem, Henegouwenkaai 29, 1080 Molenbeek Deze publicatie wordt uitgegeven met subsidies van het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest, Integratie via de huisvesting en van de Franse Gemeenschap. De leden van RBDH/BBRoW ontvangen Art.23 gratis. U kan zich abonneren op Art. 23 via betaling van 20 Euro per jaar op ons rekeningnummer en met de mededeling Abonnement Art. 23. N ISSN Rassemblement Bruxellois pour le Droit à l Habitat Brusselse Bond voor het Recht op Wonen Inhoud 3_ Voorwoord 4_ Inleiding 5_ Dossier De VIHT vandaag en morgen. Welke perspectieven voor de thuislozen? DE VIHT VANDAAG 6_ Voorstelling van de VIHT 9_ De gebreken van de huidige VIHT en voorstellen ter verbetering 10_ Interview met Sylvie Longo, sociaal assistente bij Samenleven/Convivence 13_ De andere bestaande (huur)toelagen: van alles wat, in afwachting van beter! DE VIHT MORGEN 15_ Overzicht van de Brusselse thuislozensector 17_ De uitbreiding van de VIHT: politieke perspectieven en mobilisatie van de verenigingen 19_ De oprichting van een werkgroep over de uitbreiding van de VIHT 20_ Voorstellen van de werkgroep BBRoW/La STRADA voor de uitbreiding van de VIHT 25_ VIHT: forfait of inkomengebonden BLIKKEN OP ELDERS 26_ De huursubsidie in Vlaanderen 27_ De Waalse huurtoelage: ADEL CONCLUSIE 29_ De VIHT, een toelage die helpt, maar toch verbeterd moet worden. 30_ Kent-u? 31_ AMA 32_ Haarde en Vrede 33_ LA RUE 34_ Talita Dank We danken hierbij de personen die hebben geposeerd en de organisaties die hun deuren hebben geopend voor de fotografe Catherine Antoine: Convivial, vzw De Buurtwinkel en Sadek Tafranti, Citizenne, Benedicte Seroen en haar verhuizers. 2 _ art. 23 #

3 Voorwoord Uitbreiding van de VIHT: ja, maar De Verhuis-, installatie- en huurtoelage (VIHT)) zal uitgebreid worden, zodanig dat ook personen die wonen in een opvangtehuis of een transitwoning, ervoor in aanmerking komen. Deze zin klinkt thuislozen en mensen die hen helpen bij het zoeken naar een degelijke woning, wellicht als muziek in de oren. Als zo n zin dan ook nog gelicht is uit het regeerakkoord van de Brusselse regering, dan kunnen we beginnen dromen Bij de opstart van de woonpermanentie voor thuislozen door Samenlevingsopbouw Brussel, nu ruim vijf jaar geleden, vertrouwde een bevriende dienst ons hun geheime recept toe. Zij slaagden erin woningen betaalbaar te houden, door gebruik te maken van de VIHT. Voor de rest probeerden ze vooral mensen te overtuigen in hun huidige woning te blijven en in de mate van het mogelijke met hun eigenaar overeen te komen om werken uit te voeren. Maar het geheime recept bleek al heel snel onmogelijk voor thuislozen. Het systeem van de VIHT is immers gebaseerd op het verlaten van een ongeschikte woning voor een woning die wel aan de normen beantwoordt. De tussenstap van het onthaalhuis, sluit deze mensen de facto uit van de een toelage. Het zou dan ook enige tijd duren voor we de VIHT in de praktijk leerden kennen, namelijk via onze samenwerking met de dienst begeleid wonen voor voormalige thuislozen. Ook dit was geen onverdeeld succes: een geschikte woning vinden en dan vaststellen dat ze een verdieping te hoog ligt voor een 60 plusser; een jaar zoeken naar een woning die nog enigszins betaalbaar is (stel nu eens dat de toelage er toch niet komt ) en dan nog een jaar wachten op de goedkeuring van het dossier; een dossier dat bijna de mist ingaat doordat de vroegere eigenaar weigert de inspectie binnen te laten Het zijn maar een paar voorbeelden die moeten illustreren dat er ook voor het VIHT-systeem zelf nog werk aan de winkel is. Daarom dringen we erop aan dat de Brusselse regering de koe bij de horens vat en de uitbreiding van haar huurtoelage laat samenvallen met een hervorming ten gronde. Alleen dan zal een uitbreiding van de VIHTeffectief bijdragen tot beter wonen voor tal van mensen. h TINEKE VAN HEESVELDE co-voorzitster BBRoW art. 23 # 40 _3

4 Inleiding U heeft hier het 40 e nummer van Art. 23 in handen. Aan een ritme van 4 nummers per jaar en dat sinds 2000, vieren we vandaag de 10 e verjaardag van ons tijdschrift! Art. 23 heeft in die 10 jaar een goede reputatie opgebouwd bij de geïnteresseerde burgers of bij personen die actief zijn in de huisvestingssector in Brussel, bij een vereniging, een instelling of op een kabinet. Op 10 jaar tijd heeft het tijdschrift een aantal wijzigingen ondergaan, zowel qua inhoud als qua lay-out. Wat er niet is veranderd, is de gedrevenheid van de redacteurs om u ieder trimester een sterk inhoudelijk dossier voor te stellen waarmee we ingaan op de huisvestingsproblematiek in Brussel, en de goesting om u een blad te presenteren dat aangenaam is om te lezen. We danken dan ook onze trouwe lezers en iedereen die van dichtbij of veraf heeft meegewerkt aan dit tijdschrift. In dit nummer van Art. 23 gaat het thematisch dossier over de Verhuis-, Installatie en Huurtoelage (VIHT). De Brusselse regering heeft plannen om de VIHT uit te breiden voor personen die een onthaalhuis of transitwoning verlaten. We bekijken welke perspectieven deze uitbreiding kan bieden. Een werkgroep met de betrokken verenigingen schuift een aantal concrete, praktische voorstellen naar voor. In het tweede deel van het tijdschrift stellen vier verenigingen zich voor: LA RUE, Talita, Associations des Maisons d Accueil (AMA) en Haard en Vrede. De sociale werkers van deze verenigingen begeleiden kwetsbare bewoners die nood hebben aan een vorm van toelage om een degelijke woning te kunnen huren. De verenigingen spreken over hun activiteiten, hun moeilijkheden en hun verwachtingen. We wensen u veel leesplezier. h Ter herinnering, u kan voorbije nummers van Art. 23 ook raadplegen op onze website of nog bestellen via het secretariaat. 4_ art. 23 #

5 Dossier DE VIHT VANDAAG EN MORGEN Welke perspectieven voor de thuislozen? De regering wil de verhuis-, installatie- en huurtoelage (VIHT) uitbreiden voor personen die een onthaalhuis of transitwoning verlaten. Hoe kan dit op het terrein worden gerealiseerd? Volstaat dit om de duizenden gezinnen te helpen die in moeilijke omstandigheden leven of gewoonweg zonder woning zitten?

6 Voorstelling van de VIHT De Verhuis-, Installatie- en Huurtoelage (VIHT) bestaat al lange tijd. Ze bestaat uit een financiële tussenkomst voor gezinnen die verhuizen van een onaangepaste of slechte woning naar een aangepaste, degelijke woning. Het is een van de belangrijke wooninstrumenten in Brussel die helpen bij het vinden van een woning en bij de strijd tegen ongezonde woningen. We geven u hier een overzicht van de werking en de gebreken van dit instrument. ILHAM BENSAÏD 6_ art. 23 #

7 De VIHT vandaag / Voorstelling van de VIHT In het totaal wordt aan Brusselse huurgezinnen een huurtoelage gegeven. De Verhuis, Installatie- en Huurtoelage (VIHT) is een maandelijkse tussenkomst in de huur die wordt toegekend aan gezinnen met een laag inkomen die een ongezonde, te kleine of onaangepaste woning (aan leeftijd of handicap) verlaten voor een woning die opgelegde kwaliteits- en veiligheidsnormen respecteert. Met dit instrument wil de Brusselse regering mensen de mogelijkheid geven om te verhuizen naar een degelijke, betaalbare woning. In 2009 werden aanvraagdossiers ingediend (1.009 dossiers voor ongezonde woningen, 176 woningen voor onaangepaste woningen en 219 dossiers enkel voor een verhuistoelage) en werden dossiers aanvaard. Voor 2010 voorziet de regering euro, een budget dat ieder jaar toeneemt. In het totaal wordt aan Brusselse huurgezinnen een huurtoelage gegeven. 1/ Toegangsvoorwaarden Om deze steun te kunnen ontvangen, moet de aanvrager beantwoorden aan de volgende voorwaarden: De aanvraag moet worden ingediend binnen de 6 maanden volgend op de ingangsdatum van de huur; Men moet de te verlaten woning gedurende minstens 12 maanden bewoond hebben (behalve indien de woning door een beslissing van de Burgemeester wordt getroffen, of indien ze door de Gewestelijke Huisvestingsinspectie onbewoonbaar werd verklaard); Een inkomen van maximum ,14 euro ( euro per persoon ten laste); Men moet minstens 18 jaar oud of ontvoogd zijn en geen eigenaar zijn van een woning; Men moet een ongeschikte woning (hetzij door de toestand, hetzij door overbevolking) of een onaangepaste (voor zestigplussers of personen met een handicap van minstens 66%) verlaten hebben; Men moet verhuisd zijn naar een erkende woning, en, indien vereist, aangepast. 2/ De kwaliteitsnormen van de woningen De geschiktheid van een woning wordt bepaald op basis van nauwkeurige kwaliteitsnormen met betrekking tot de veiligheid, gezondheid en uitrusting van de woning. Bijvoorbeeld: de kwaliteit van de uitrusting, het ontbreken van hinderlijke elementen of de overeenstemming tussen de gezinstoestand en het aantal vertrekken en hun afmetingen. Deze normen komen min of meer overeen met de normen van de Brusselse Huisvestingscode, met uitzondering van de vereiste minimale oppervlakte per bewoner. 3/ Bedragen en duur van de tussenkomst De toelagen bestaan uit een eenmalige verhuistoelage en een maandelijkse huurtoelage. De bedragen van toepassing op 1 januari 2010 zijn als volgt: Verhuistoelage Personen ten laste Maximale tussenkomst 0 741, , ,57 3 of meer 963,69 Deze toelage is eenmalig. Huurtoelage Huurtoelage = Nieuwe huur (zonder lasten) - oude huur (zonder lasten) met een maximum van Personen ten laste Maximale tussenkomst per maand 0 142, , , , ,58 5 of meer 213,83 Opgepast: Wanneer het verschil tussen de oude en nieuwe huur minder dan 13,71 bedraagt, wordt er geen toelage toegekend. Wanneer de nieuwe woning een sociale woning is, dan blijft het maximumbedrag op 142,84, ongeacht het aantal personen ten laste. De huurtoelage wordt toegekend voor een periode van 5 jaar. Na herziening kan deze periode verlengd worden met een tweede periode van 5 jaar, waarin de huurtoelage slechts de helft is van het bovenvermelde bedrag. Ze kan ook voor onbepaalde duur worden toegekend, indien enerzijds de aanvrager bij het indienen van de aanvraag ouder is dan 60 jaar of een blijvende handicap heeft van minstens 66%, en indien anderzijds de woning als geschikt én aangepast is erkend. Na de herziening van de toekenningsvoorwaarden die om de 5 jaar plaatsvindt, zal de bijdrage in het huurgeld worden toegekend à rato van 100% van het laatst ontvangen bedrag vóór de herziening. h art. 23 # 40 _ 7

8 De VIHT vandaag / Voorstelling van de VIHT De etappes van de aanvraagprocedure Goed om weten Gedurende ten minste 12 maanden in een onaangepaste woning hebben gewoond. Verhuizen naar een gepaste, degelijke woning. De aanvraag voor de VIHT binnen de 6 maand na de ingangsdatum van de huurovereenkomst indienen. Binnen de 45 dagen bericht ontvangen dat je aanvraag ontvankelijk is of niet. 45 dagen om je dossier aan te vullen met ontbrekende documenten. Binnen de 90 dagen vanaf ontvankelijkheid van je dossier wordt de nieuwe en eventueel de oude woning bezocht. Wanneer de woning niet kan worden bezocht, wordt de aanvraag niet verder behandeld. Binnen de 30 dagen word je verwittigd van aanvaarding of weigering van je aanvraag. De huurtoelage wordt betaald vanaf de ingangdatum van je huurcontract. Wanneer de aanvraag vanaf de eerste dag in de nieuwe woning wordt ingediend en de administratie de maximale termijnen respecteert, dan duurt het in theorie maximum 210 dagen of liefst 7 maand om de volledige procedure te doorlopen. In de praktijk stellen de sociale werkers vast dat die lange termijn bijna altijd wordt overschreden. 8_ art. 23 #

9 De VIHT vandaag / De gebreken van de huidige VIHT en voorstellen ter verbetering De BBRoW en haar leden luiden al jaren de alarmklok: de VIHT is een belangrijke steunmaatregel voor de gezinnen met een laag inkomen, maar het huidige systeem werkt niet goed genoeg. We herhalen hier enkele van de gebreken van het huidige systeem. ILHAM BENSAÏD EN CAROLE DUMONT De VIHT adresseert zich tot een te beperkt publiek Personen die over geen woning beschikken, kunnen geen beroep doen op de VIHT, omdat het huidige systeem in de eerste plaats rekening houdt met de situatie van de woning (ongezond, onaangepast). Bovendien gebeurt het ook regelmatig dat de vroegere woning niet meer bezocht kan worden, zodat er geen VIHT wordt uitgekeerd. Hierdoor blijven mensen vastzitten in precaire omstandigheden, in tijdelijke noodopvang. Het Brusselse regeerakkoord voorziet nu een uitbreiding naar een ander publiek: personen die een onthaalhuis of transitwoningen verlaten. Hierover gaat ons uitgebreid thematisch dossier op de volgende bladzijden. Sommige voorwaarden van de VIHT zijn te strikt en houden geen rekening met de sociale situatie van de gezinnen Huurders die een geschikte woning vinden waarvan de huur lager is of gelijk aan de huurprijs van hun vroegere woning hebben geen recht op de VIHT. De huurtoelage wordt niet uitgekeerd wanneer het verschil in huurprijs kleiner is dan euro. De achterliggende idee is dat een betere woning altijd duurder is, maar dit klopt niet altijd met de realiteit: soms wordt voor krotwoningen schandalig hoge huurprijzen gevraagd. Voor de BBRoW moet er een andere berekeningswijze worden overwogen. Waarbij de huurtoelage wordt berekend in functie van de inkomens van het gezin, proportioneel of forfaitair, zonder referentie naar de huurprijs van de vroegere woning. We komen hier op de volgende pagina s nog terug. De procedure is te traag De termijnen voor behandeling van de dossiers zijn nog altijd te lang. De meeste personen wachten gemiddeld tussen de 9 en 12 maanden vooraleer een eerste financiële tussenkomst te krijgen. Dit is onhoudbaar en onaanvaardbaar. Redenen hiervoor zijn te weinig personeel bij de betrokken dienst, een te zware administratieve procedure (ondermeer om het ongezonde karakter vast te stellen). De BBRoW dringt daarom aan op een uitbreiding van de middelen van de dienst VIHT, vooral op het vlak van personeel en een snellere administratieve procedure. Er is een probleem qua voorfinanciering De Brusselse OCMW s aarzelen om voorschotten te geven op de VIHT voor woningen die nog niet zijn gecontroleerd door de administratie. Sommige sociale werkers doen daarom geen beroep op de VIHT, want wanneer het OCMW geen voorschot betaalt, wordt de huurkost te hoog voor hun publiek. De BBRoW pleit daarom voor samenwerking tussen de OCMW s en sommige lokale acteurs (gemeentediensten, verenigingen) die over voldoende personeel en technische bagage beschikken om te kunnen aangeven dat de kwaliteit van de nieuwe woning in overeenstemming is met de gevraagde normen. Wanneer een OCMW over die informatie beschikt zal het sneller geneigd zijn om de huurtoelage voor te schieten. In sommige gemeenten bestaan dergelijke samenwerkingen trouwens al. De VIHT wordt voor een beperkte periode uitbetaald De VIHT wordt uitbetaald gedurende een beperkte periode van 5 jaar, eenmaal hernieuwbaar tegen 50%. We stellen ons serieuze vragen bij deze beperking in de tijd. Wat gebeurt er met de gezinnen wanneer de VIHT wordt stopgezet en hun financiële situatie er niet op verbeterd is? Het aanbod aan betaalbare, openbare woningen is te klein om hierop een antwoord te bieden. De BBRoW verdedigt daarom het principe dat een VIHT voor onbepaalde duur wordt uitbetaald, zoals nu al het geval is voor bejaarden en personen met een handicap. Dat zou moeten samengaan met een regelmatige controle van de inkomens van de betrokkenen. We vragen dus geen levenslange VIHT, maar in een context van toenemende armoede, stijgende huurprijzen en te weinig openbare woningen moet de VIHT een belangrijk hulpmiddel blijven, ook op langere termijn. h art. 23 # 40 _ 9

10 De VIHT vandaag / Interview met Sylvie Longo, sociaal assistente bij Samenleven/ Convivence 1 Sylvie Longo begeleidt regelmatig huurders bij de aanvraag van een VIHT. We dompelen u even onder in het werk van een sociale assistente, de meoilijkheden en vragen van een kwetsbaar publiek. INTERVIEW DOOR ILHAM BENSAÏD Moet u in vaak aanvragers van een VIHT begeleiden? Ja, zeer vaak en meer en meer trouwens. Dat komt ongetwijfeld door een goed werkende mond aan mond reclame. Mensen horen dat ze een VIHT kunnen krijgen en dus komen ze inlichtingen inwinnen. Gemiddeld één op de twee personen die naar de permanenties van Samenleven/Convivence komen, hoopt inlichtingen te krijgen en eventueel een VIHT te bekomen. In 2008 hielpen wij 31 bewoners om een VIHT-aanvraag in te dienen, maar wij verstrekten 157 keer informatie over de VIHT s en dat heeft er ongetwijfeld toe geleid dat mondiger personen een VIHT-aanvraag zonder onze tussenkomst hebben ingediend. Wetende dat er in Brussel een tekort is aan behoorlijke en betaalbare woningen zetten wij de bewoners er niet toe aan om zomaar te verhuizen en een beroep te doen op de VIHT s. Eerst brengen wij een bezoek aan de woning en vervolgens proberen wij in de mate van het mogelijke samen met de huurder na te gaan hoe de kwaliteit van zijn woning en zijn levensomstandigheden verbeterd kunnen worden. Helaas is de situatie vaak dermate ongezond of is de woning zodanig overbevolkt dat er niets anders opzit dan te verhuizen. In zo n geval komen de VIHT s bijzonder goed van pas! 1/ Convivence/Samenleven is een dienst voor huisvestingsbijstand waarop huurders en eigenaars van de Vijfhoek een beroep kunnen doen. (zoeken naar enn woning, sociale begeleiding, renovatie-advies) 10 _ art. 23 #

11 De VIHT vandaag / Interview Sylvie Longo Wat is het profiel van uw publiek dat een VIHT aanvraagt? De kenmerken van dat publiek? Veralgemenen is moeilijk, maar de aanvragers die ik begeleid, zijn vaak grote en kansarme migrantengezinnen. Een publiek dat het bijzonder moeilijk heeft om aan een woning te geraken. In het kader van onze permanenties komen wij vaak in contact met buitenlanders. De meeste van die mensen willen in het stadscentrum blijven, omdat zij daar houvast en gewoontes hebben. Het probleem is dat behoorlijke woningen in het stadscentrum alsmaar duurder en eenvoudigweg onbetaalbaar worden voor kansarme gezinnen. Dankzij een VIHT kunnen zij geholpen worden om zich behoorlijk te huisvesten op een plek waar ze graag wonen. Veel mensen die bij Samenleven voor begeleiding aankloppen, snappen de procedure niet goed. Vandaar dat het zo belangrijk is om die procedure zoveel mogelijk te vereenvoudigen. De aanvragers willen alleen maar geld krijgen, terwijl zij het hoe en waarom eigenlijk niet begrijpen. Die mensen hebben bijvoorbeeld geen enkel idee wat begrippen zoals een goede woning, minimumoppervlakte per bewoner, de noodzaak om te kunnen verluchten eigenlijk precies inhouden. Samenleven/ Convivence probeert de nodige tijd uit te trekken om uitleg te geven over de verschillende aspecten waarop ze moeten letten als ze naar een woning op zoek gaan. Maar dat is natuurlijk een werk van lange adem. Wordt u vaak geconfronteerd met ongezonde woningen die zich op het grondgebied van Brussel- Stad bevinden? Over het algemeen zijn de woningen hier zeer duur en laat kwaliteit ervan meer dan te wensen over. Maar uiteindelijk is de situatie niet slechter in Brussel-Stad dan elders. Het voordeel in Brussel is dat er echt werk wordt gemaakt van de strijd tegen ongezonde woningen. Er zijn heel wat gemeentelijke projecten en projecten van verenigingen en zijn er ook verschillende diensten voor huisvestingsbijstand. Nochtans is er een overduidelijk gebrek aan technische teams van architecten die de woningen kunnen bezoeken en verslagen kunnen opstellen. Jammer, want dat is een sterk punt dat het verschil maakt en dat de dingen net kan doen veranderen! Hoe verlopen de stappen om een VIHT-aanvraag in te dienen? Wij behandelen verschillende soorten aanvragen met betrekking tot de VIHT s. Er worden inlichtingen gevraagd over de VIHT s. Sommige vragen zijn heel gericht en worden gesteld door mensen die al op zoek zijn naar een nieuwe woning of die soms zelfs al een nieuwe woning hebben gevonden en die vragen dat wij vóór hun vertrek een bezoek komen brengen aan hun oude woning om de ongezondheid ervan te attesteren. Die vragen zijn altijd heel erg dringend. Gezien de huurprijzen te Brussel zijn de VIHT s nuttig en noodzakelijk. Wij pakken die vragen tegenwoordig een beetje geval per geval aan. Als de vroegere woning die bezocht moet worden, zich binnen ons actieterrein bevindt, als de mensen de woning verlaten omwille van een ongezonde situatie en als wij voldoende beschikbaarheid hebben, leggen wij het bezoek af. Maar soms kan het gewoon niet. Dat doet evenwel geenszins afbraak aan de VIHT-aanvraag die de betrokkenen hebben ingediend. Naast die dossiers van rechtstreekse aanvragen, dienen wij ook VIHT-aanvragen in voor mensen die wij begeleiden in het kader van uiteenlopende problemen die verband houden met hun woning en voor wie er op een bepaald moment niets anders opzit dan te verhuizen. Naast de begeleiding die wij bieden om VIHT-aanvragen in te dienen, stellen wij ook altijd een technisch verslag op van de woningen die wij bezoeken. Soms houdt de gewestelijke administratie die met de VIHT s belast is, rekening met zo n verslag bij de behandeling van de VIHT-aanvraag. In de mate van het mogelijke proberen wij ook altijd een bezoek te brengen aan de nieuwe woning, om zodoende een diepgaande begeleiding te verzekeren. Helaas ontbreekt het ons aan tijd en geven wij bijgevolg voorrang aan de meest kwetsbare personen (omdat zij, bijvoorbeeld, analfabeet zijn of zich moeilijk in het Frans kunnen uitdrukken). De anderen proberen wij te verzelfstandigen. Wat zijn de moeilijkheden waarmee u en de VIHT-aanvragers tijdens de procedure worden geconfronteerd? Het is op zich niet zo moeilijk om een dossier voor de aanvraag van een VIHT op te stellen. Het is in de loop van de procedure dat er heel wat problemen kunnen opduiken. Naast een reeks andere documenten, moet er eerst en vooral gezorgd worden voor een zogenaamde gezinssamenstelling die wordt afgeleverd door de gemeente waar de nieuwe woning zich bevindt. Soms moet je evenwel twee maanden wachten vooraleer de wijkagent op bezoek komt. In dat soort gevallen neem ik contact op met de gemeente om erop te wijzen dat de situatie dringend is. Soms gebeurt het dat de gewestelijke administratie geen kan bezoek brengen aan de vroegere woning en dat geeft ook aanleiding tot problemen. In dat geval kan het technisch verslag van Samenleven/Convivence uitkomst bieden en zijn nut bewijzen. Anderzijds zijn er ook de voorbeelden van verscheidene mensen die de VIHT werden geweigerd omwille van jammerlijke administratieve complicaties (dossiers die in de post verloren zijn gegaan, documenten die R art. 23 # 40 _ 11

12 De VIHT vandaag / Interview Sylvie Longo de eigenaars weigeren te ondertekenen, onontbeerlijke documenten die de huurder niet meer kan terugvinden, ). Het gebeurt ook vaak dat de nieuwe woning niet beantwoordt aan de normen van de Huisvestingscode. Vandaar dat het zo belangrijk is om de huurders die bij ons aankloppen goed te informeren en hen erop te wijzen hoe belangrijk het is om bij hun keuze bijzonder streng te zijn. Er is nog een geval dat regelmatig tot problemen aanleiding geeft. Ik heb het over de situatie waarin mensen die slecht gehuisvest zijn, een huurprijs inclusief lasten betalen. Aangezien er rekening wordt gehouden met dat vaak hoge bedrag hebben de betrokkenen geen recht op een VIHT als de huurprijs van de nieuwe woning minder bedraagt, terwijl het dan gaat om een huurprijs zonder lasten. Wat er ook kan gebeuren, is dat de nieuwe eigenaar hoort dat zijn huurder een toelage krijgt en hierop het bedrag van de huurprijs plotsklaps verhoogt. Het is vreselijk, maar sommigen profiteren van de situatie Tot slot kan de behandeling van een aanvraag lang duren en dat is problematisch voor mensen die de tegemoetkoming broodnodig hebben. Over het algemeen heb ik de indruk dat de begeleiding van Samenleven/Convivence voor sommigen heel belangrijk is. Wij weten hoe een dossier correct moet worden ingevuld en dat betekent dat er een grote kans bestaat dat de aanvraag dan wordt aanvaard. Als wij in het kader van de VIHT s optreden, krijgen wij de gelegenheid om mensen met hun huisvestingsproblemen te helpen en zo goed mogelijk te begeleiden. Het stelt ons in staat om hen ook ruimer te informeren, zodat zij hun situatie kunnen verbeteren. Kortom, een VIHT-aanvraag is soms een deur die naar heel andere dingen leidt. Hoe beschouwt u de VIHT s meer algemeen? Gezien de huurprijzen te Brussel zijn de VIHT s nuttig én noodzakelijk, maar enkel en alleen als die toelagen verstandig gebruikt worden. Soms kunnen het ook vergiftigde geschenken zijn. Sommige mensen maken een foute berekening en kiezen een woning die te duur is ten opzichte van hun reële middelen. Zij zijn zich niet bewust van het budget waarover zij beschikken en beseffen de gevolgen niet van hun keuzes. Wat moeten zij dan na 5 of 10 jaar aanvangen als zij geen recht meer hebben op de VIHT? Dan kijken zij aan tegen huurachterstallen of moeten zij verhuizen omdat zij niet meer kunnen volgen. In zo n gevallen waren de VIHT s een maat voor niets. Het publiek lijkt de VIHT s steeds meer te beschouwen als een recht, zoals kinderbijslag zeg maar. Wij moeten er heel vaak de nadruk op leggen dat het een specifieke en tijdelijke tegemoetkoming is en geenszins een levenslange uitkering. Als ideale en duurzame oplossing denk ik aan huurprijsreferentieroosters en een omkadering van de huurprijzen op de privé-woningenmarkt. Helaas heeft het publiek dat wij helpen vaak geen andere keuze dan een beroep te doen De VIHT s kunnen soms ook een vegiftigd geschenk zijn. op de VIHT s of andere tegemoetkomingen om aan een behoorlijke woning te geraken. Zonder die tegemoetkomingen blijft er voor hen enkel de slechte woningen over en het is heel moeilijk om hen hier uit te krijgen. Wij vinden het ook jammer dat er voor sommige slechte woningen verscheidene opeenvolgende VIHTaanvragen worden ingediend. Dat komt omdat er niets wordt ondernomen tegen eigenaars die woningen in ongewijzigde toestand telkens opnieuw verhuren. De strijd tegen de ongezonde woningen is primordiaal als je wilt vermijden dat de woningen die aanleiding geven tot VIHT s steeds weer op de markt worden aangeboden. Kent het OCMW van Brussel-Stad voorschotten toe en wat zijn in dat geval dan de eventuele voorwaarden? Je moet ongeveer rekenen op zes maanden tussen de indiening van een aanvraag en de effectieve betaling van de VIHT. Dat is heel lang! Gelukkig heeft Samenwonen een mogelijkheid tot voorfinanciering afgesproken met de dienst huisvesting van het Brusselse OCMW. Die afspraak werkt dankzij wederzijds vertrouwen. Maar dat doet op zich vragen rijzen Waarom moeten mensen die een beroep doen op sociale begeleiding bevoorrecht worden? Bij Samenleven/Convivence gebruiken wij die voorschotten enkel in geval van overmacht. Dat wil zeggen als de aanvragers met ernstige financiële problemen kampen en zich absoluut niet kunnen veroorloven om nog zes maanden te wachten. Naast de VIHT s bestaan er ook tegemoetkomingen van het Gewestelijk Solidariteitsfonds van de Gewestelijke Inspectiedienst 2. Vullen beide systemen zich op een nuttige manier aan? Het zijn inderdaad aanvullende systemen die hulp bieden in situaties die niet identiek zijn. De tegemoetkoming van de Inspectiedienst is enkel mogelijk voor bewoners van een woning die door de Inspectiedienst werd gesloten. Bijgevolg gaat het altijd om zeer ongezonde woningen. De VIHT s bieden hulp aan mensen die een ongezonde woning verlaten, maar waarvan de verhuring daarom niet verboden is. Het kan ook gaan om een woning die te klein en onaangepast is aan de behoeften van het gezin. Soms moet er gekozen worden tussen het ene of het andere systeem als de Inspectiedienst de woning effectief heeft gesloten en in dat geval is de rekening flink gepeperd! Maar over het algemeen kunnen de tegemoetkomingen van de Inspectiedienst makkelijk en snel worden bekomen en dat scheelt. In beide gevallen mag je evenwel nooit uit het oog verliezen dat het tijdelijke tegemoetkomingen zijn. h 2/ Voor meer details over het Gewestelijk Solidariteitsfonds verwijzen wij u naar het volgende artikel. 12 _ art. 23 #

13 De VIHT vandaag / De andere bestaande (huur)toelagen: van alles wat, in afwachting van beter! Naast de VIHT bestaan er nog andere huurtoelagen die het gebrek aan betaalbare woningen probereb op te vangen. ILHAM BENSAÏD 1/ Het Gewestelijke Solidariteitsfonds In 2003 heeft het Brusselse Gewest via de Brusselse Huisvestingscode een serie normen vastgelegd op het vlak van veiligheid, gezondheid en uitrusting van de huurwoningen. Tegelijkertijd werd ook de HuisvestingsInspectie opgericht die de kwaliteit van de huurwoningen moet controleren. Wanneer de inspectiedienst een verhuurverbod uitvaardigt, dan is de huurder in principe verplicht om de woning te verlaten. Op dat moment kan hij beroep doen op het Gewestelijke Solidariteitsfonds voor een huurtoelage en verhuistoelage wanneer hij verhuist naar een gezonde woning. De voorwaarden om een toelage te krijgen van het Gewestelijke Solidariteitsfonds zijn: Huurder zijn van een woning waarvoor de inspectiedienst voor de eerste keer een verhuurverbod heeft uitgevaardigd; R art. 23 # 40 _ 13

14 De VIHT vandaag / De andere bestaande (huur)toelagen Een inkomen hebben dat overeenkomt met de inkomensvoorwaarden voor een sociale woning; Geen eigenaar zijn van een woning; De nieuwe woning moet beantwoorden aan de normen van de Huisvestingscode. Het is de sociale dienst van de Gewestelijke huisvestingsinspectie die de huurder begeleidt bij zijn zoektocht en bij zijn aanvraag voor tussenkomst. De toelage wordt toegekend voor drie jaar en komt overeen met het verschil tussen de huur van de nieuwe woning (met huurprijsplafonds) en 33% van de netto belastbare inkomens van het gezin. Wanneer het gezin beroep kan doen op een VIHT dan wordt het bedrag van de VIHT afgetrokken van de mogelijke tussenkomst van het Gewestelijke Solidariteitsfonds. Het budget huisvesting 2010 voorzag een enveloppe van euro voor het fonds. Drie systemen van huurtoelage bestaan parallel naast elkaar. 2/ De gemeentelijke huurtoelage De gemeentelijke huurtoelage werd gestemd in 2008 met de bedoeling om de toegang tot de gemeentewoningen mogelijk te maken voor personen met een laag inkomen. De huurders van een gemeentewoning kunnen een gemeentelijke huurtoelage vragen wanneer ze meer dan een derde van hun inkomen moeten besteden aan de huur. De woningen waarvoor een gemeentelijke huurtoelage kan gevraagd worden moeten beantwoorden aan de normen van de Brusselse Huisvestingscode en mogen niet zijn opgericht of gerenoveerd met gewestelijke middelen die huurprijsplafonds opleggen. De huurtoelage betaalt het verschil tussen de huur gevraagd door de gemeente en een derde van de gezinsinkomens, eventueel vermeerder met een derde van het kindergeld. De gemeentelijke huurtoelage kan gedurende negen jaar wordt toegekend en is beperkt tot maximum 200 euro per maand. Het budget huisvesting 2010 voorzag een enveloppe van euros voor de gemeentelijke huurtoelage. In 2009 werd hiervan slechts euro gebruikt. Tijdens een persconferentie op 8 september 2010 heeft de Staatssecretaris een oproep gelanceerd naar de gemeenten om meer gebruik te maken van de huurtoelage en maakte hij bekend dat hij inkomensplafonds wil invoeren. 3/ De installatiepremie van het OCMW De installatiepremie is een geldsom die wordt toegekend door het OCMW en die thuislozen in staat moet stel- len om een woning te betrekken en in te richten. Concreet kan het geld gebruikt worden om meubels te kopen (bed, tafel, koelkast, enz.) of aansluitingen te betalen (gas, elektriciteit, enz.). Het doel van de premie is daklozen en personen die in een camping verblijven, aan te moedigen om zich in een woning te vestigen en zo over een officieel adres te beschikken, wat enkele voordelen oplevert. Om de installatiepremie te krijgen, moeten vijf voorwaarden worden vervuld. U moet een woning gevonden hebben De woning moet dienen tot uw hoofdverblijfplaats U was dakloos of u woonde op een kampeerterrein totdat u deze woning vond U hebt één van onderstaande inkomens: leefloon van het OCMW, financiële maatschappelijke hulp equivalent aan het leefloon, werkloosheids- of invaliditeitsuitkering of ander inkomen ten laste van de sociale zekerheid, inkomensgarantie voor ouderen of gewaarborgd inkomen voor bejaarden of een inkomen lager dan 1.043,61 euro per maand (op 1 september 2008). U heeft nog nooit een installatiepremie ontvangen, de installatiepremie wordt maar een keer uitbetaald. Op 1 september 2008 bedroeg de installatiepremie 948,74 euro. h 14 _ art. 23 #

15 Overzicht van de Brusselse thuislozensector De Brusselse thuislozensector bestaat uit tal van diensten zowel op het vlak van opvang als van ambulante hulp. Het thuislozenbeleid is bovendien een welzijnsmaterie, zodat in Brussel verschillende overheden en diensten actief zijn. CAROLE DUMONT Voor de thuislozensector zijn er niet minder dan vier overheden bevoegd voor de erkenning en subsidiering van de verenigingen, op basis van drie verschillende wetgevingen. Het gaat om de gemeenschappelijke gemeenschapscommissie (GGC), de Commission communautaire française (COCOF), de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) en de Vlaamse Gemeenschap (VG). Die institutionele realiteit maakt het werk op het terrein niet eenvoudig. Ondermeer daarom werd eind 2007 La Strada opgericht door de Gemeenschappelijke R art. 23 # 40 _ 15

16 De VIHT morgen / Overzicht van de Brusselse thuislozensector Gemeen schaps commissie om de acties van de Brusselse actoren en het beleid beter op elkaar af te stemmen. De structuren 1/ Opvang Personen die in opvangstructuren verblijven hebben als gemeenschappelijk kenmerk dat ze geen toegang hebben tot een gepaste woning of die woning kunnen behouden met hun eigen middelen (financieel, sociaal, psychologisch). R Noodopvang (193 opvangplaatsen + winteropvang): Deze diensten bieden opvang, in principe voor zeer korte duur. Hoeksteen is een nachtasiel dat opvang biedt zonder Definitie Thuisloosheid Er bestaan verschillende definities van thuisloosheid. Sommige zijn vrij beperkt, andere dan weer ruimer, maar in ieder geval zijn ze niet neutraal. Ze zijn immers de vertaling van politieke, institutionele of sociologische standpunten over een complex fenomeen. In België vinden we een officiële definitie in het koninklijk besluit van 21 september 2004 tot toekenning van een installatiepremie door het OCMW aan bepaalde personen die hun hoedanigheid van dakloze verliezen, namelijk de persoon die niet over een eigen woongelegenheid beschikt, die niet de middelen heeft om daar op eigen krachten voor te zorgen en daardoor geen verblijfplaats heeft, of die tijdelijk in een tehuis verblijft in afwachting dat hem een eigen woongelegenheid ter beschikking wordt gesteld. De vereniging AMA definieert de thuisloze als de persoon die geen toegang heeft tot een private, gepaste woning of die zijn woning niet kan behouden met eigen middelen. Wat veel ruimer is dan het klassieke beeld van de clochard in de straat. Wij hebben er voor gekozen om ons te baseren op een definitie die FEANTSA (la Fédération Européenne des Associations Nationales Travaillant avec les Sans- Abri) heeft opgesteld, een definitie die vertrekt van het ruime begrip uitsluiting op het vlak van wonen en waarbij zowel personen die hun woning hebben verloren als personen instabiele (precaire) huisvesting of ontoereikende huisvesting worden opgenomen. We komen op de volgende pagina s hierop nog terug. Voor de thuislozensector zijn niet minder dan 4 overheden bevoegd. voorwaarden en op anonieme basis voor volwassen zonder kinderen voor een nacht. Nachtasiel Hoeksteen: 48 plaatsen SAMU social: 110 plaatsen Noodopvang Ariane: 35 plaatsen p Ilôt 160 biedt ook noodopvang aan (22 plaatsen), maar is door de COCOF erkend als onthaalhuis. p Transit vzw is een crisisopvangcentrum voor drugverslaafden (20 plaatsen) en wordt gesubsidieerd via de preventiecontracten en de Brusselse gemeenten. R De erkende onthaalhuizen (+/-900 opvangplaatsen): Deze diensten bieden opvang voor langere duur. De psycho-sociale begeleiding neemt er een belangrijke plaats in en moet de persoon helpen op een duurzame oplossing op langere termijn te vinden. De verblijfsduur varieert van persoon tot persoon en is afhankelijk van het vinden van een geschikte woning. In Brussel zijn er: 14 onthaalhuizen erkend door de COCOF: 634 plaatsen 5 onthaalhuizen erkend door de GGC: ±120 plaatsen 4 onthaalhuizen erkend door de Vlaamse gemeenschap: ±142 plaatsen 2/ Ambulante diensten: R Straathoekwerk: 5 gewestelijke verenigingen verrichten straathoekwerk voor straatbewoners: Diogènes, Dune, Les Infirmiers de rue, La Maraude de Saint-Josse, Jeugd en Stad. R Begeleid wonen: 14 diensten verzorgen psychosociale begeleiding, budgetbegeleiding bij personen thuis. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om personen die een onthaalhuis hebben verlaten maar toch nood hebben aan begeleiding, om gezinnen die dreigen hun woning te verliezen. Zijn ondermeer actief: Fami-Home, Un toit à soi, Lhiving, Huis van Vrede, Le Nouveau 150, R Dagonthaal: Plaatsen met lage drempel waar personen in moeilijkheden terechtkunnen voor eten, douche, culturele activiteiten, verpleging, sociale begeleiding. Niet al deze diensten worden gesubsidieerd. Voorbeelden zijn: Chez nous/bij ons, L îlot (Clos Sainte-Thérèse), Hobo, Jamais sans toit, Naast de gespecialiseerde sector zijn er nog andere structuren die, hoewel ze zich niet exclusief richten tot thuislozen, een belangrijke rol spelen in het sociale veld: de algemene welzijnscentra, de medische huizen, Uiteraard mogen we niet vergeten dat de OCMW s een zeer belangrijke rol spelen in de hulp voor thuislozen. h 16 _ art. 23 #

17 De VIHT morgen / De uitbreiding van de VIHT: politieke perspectieven en mobilisatie van de verenigingen De Brusselse regering is van plan op de VIHT uit te breiden naar een nieuw doelpubliek. In dit artikel beschrijven we die plannen en de reacties en voorstellen van de verenigingen op het terrein. CAROLE DUMONT Het regeerakkoord Het huidige regeerakkoord van de Brusselse regering ( ) voorziet een aantal sterke maatregelen op het vlak van huisvesting. Sommige van die maatregelen richten zich rechtsreeks tot de burgers en hebben als doel om voor mensen met een laag inkomen de toegang tot de private huurmarkt gemakkelijker te maken. Dat is ondermeer het geval met de VIHT, de verhuis-,installatie- en huurtoelage die zou uitgebreid worden naar personen die in een opvanghuis of transitwoning verblijven. Met andere woorden, het ongezonde of onaangepaste karakter van de woning zou niet uitsluitend een voorwaarde zijn om beroep te kunnen doen op de VIHT. Het ontbreken van een woning zou ook het recht op een toelage openen. Die voorziene uitbreiding is niet onschuldig, reikt aan de basisidee van de VIHT (oude woning/nieuwe woning) en zou de aanzet kunnen zijn tot een grondige hervorming van het systeem zoals het nu bestaat, een hervorming waar de BBRoW op aanstuurt. Gezinnen die nu hun woning verliezen, dikwijls in zeer moeilijke omstandigheden, hebben op dit moment geen toegang tot de VIHT omdat de woning ofwel niet ongezond was ofwel omdat de staat van de woning niet meer kan gecontroleerd worden. De opvang in een onthaalhuis of een andere tijdelijke opvangstructuur opent ook geen recht op VIHT omdat hier het begrip ongezonde woning ontbreekt. De berekeningswijze van de VIHT is bovendien niet toepasbaar, omdat het is gebaseerd op het verschil tussen de nieuwe en de oude huurprijs. In de commissie huisvesting verklaarde Staatssecretaris voor huisvesting, Christos Doulkeridis dat de uitbreiding van de VIHT het mogelijk moet maken om de ongelijke R art. 23 # 40 _ 17

18 De VIHT morgen / De uitbreiding van de VIHT behandeling ongedaan te maken van personen die hun woning hebben verloren ten opzichte van personen die een ongezonde woning verlaten en moet ervoor zorgen dat ze slechts tijdelijk in de woningen voor dringende opvang verblijven, zoals de bedoeling is. De uitbreiding van de VIHT wordt positief onthaald door de thuislozensector. Wat zeggen de Brusselse verenigingen? De uitbreiding van de VIHT is zonder enige twijfel een tegemoetkoming naar de thuislozensector. Het gebrek aan betaalbare woningen in Brussel treft immers in de eerste plaats de meest kwetsbare bewoners en zet de thuislozensector onder grote druk. Als gevolg daarvan raken de gespecialiseerde onthaalstructuren en transitwoningen verzadigd. Het aantal aanvragen stijgt, de uitstroom wordt moeilijker door een gebrek aan huisvesting waardoor de verblijfsduur alsmaar langer wordt en minder plaatsen vrijkomen. Daarom vraagt de sector van de onthaalhuizen al jarenlang een vorm van huurtoelage (via de VIHT of een ander systeem). De aankondiging in het regeerakkoord is dan ook een mogelijk antwoord, op kortere termijn, op de capaciteitsverzadiging in de sector. Ook de transitwoningen kampen met dezelfde problemen als de onthaalhuizen. De sociale assistenten leggen de prioriteit op de herhuisvesting om zo het tijdelijke karakter van de transitwoningen zo goed mogelijk te kunnen behouden. We willen ook onderlijnen dat in 2004, bij de laatste aanpassing van het VIHT-systeem, de Adviesraad voor Huisvesting in haar advies opmerkte dat de mensen met de grootste kansarmoede uit het toepassingsgebied van de VIHT s vallen (daklozen, mensen die een opvangtehuis verlaten, enz ). De Raad verzoekt de Regering bijgevolg in een mechanisme te voorzien, waardoor deze personen de toelagen eveneens kunnen genieten. Bij de personen die het meeste getroffen worden door de huisvestingscrisis horen zeker de alleenstaande vrouwen met kinderen. Wanneer ze in een onthaalhuis verblijven, dikwijls na gezinsgeweld, hebben ze niet de financiële middelen om er weg te gaan. De sociale werkers die deze gezinnen begeleiden, dringen erop aan dat het in de eerste plaats financiële redenen zijn die een vertrek tegenhouden en minder psycho-sociale of administratieve problemen. Ook deze problematiek heeft een belangrijke rol gespeeld in de politieke keuze om de VIHT uit te breiden naar personen die een onthaalhuis of transitwoning verlaten. In het regeerakkoord staat trouwens ook vermeld dat De strijd tegen gezinsgeweld een prioriteit zal zijn [ ]. Er zullen oplossingen worden gezocht met betrekking tot transitwoningen. Met andere woorden, de uitbreiding van de VIHT is een initiatief dat positief onthaald wordt door de Brusselse verenigingen die werken rond huisvesting en thuisloosheid. Maar tegelijkertijd willen ze werk maken van een systeem dat rekening houdt met de realiteit op het terrein en de hinderpalen van het huidige systeem. Het is ondenkbaar om een uitbreiding te overwegen zonder op te lossen wat vandaag niet functioneert, ander valt alles in duigen. Hoe wil de staatssecretaris de uitbreiding realiseren? Het thuislozenbeleid behoort grotendeels tot de sector van het welzijnswerk, wat een gemeenschapsmaterie is (Cocof, Cocom, Vgc), de VIHT is een gewestelijke materie die onder de bevoegdheid van de Staatssecretaris voor Huisvesting valt. Die bevoegdheidsverdeling maakt van het VIHT-dossier een delicate kwestie waarbij de verantwoordelijkheden van ieder beleidsniveau ter sprake komen: wat is het belang van de huisvestingscrisis in het uitsluitingsparcours? De uitbreiding van de VIHT heeft een budgettaire kost. Daarom is het belangrijk om het eens te raken over het aantal gezinnen dat mogelijk gebruik zal kunnen maken van het vernieuwde systeem. Daarom ook heeft de Staatssecretaris voor Huisvesting onderlijnt dat hij samen met de onthaalsector en de thuislozensector wil werken aan een voorstel, om zo de betrokken instellingen precies te indentificeren. De sector heeft ondertussen zelf een standpunt met concrete voorstellen ingenomen over de uitbreiding van de VIHT. In de volgende hoofdstukken gaan we hier dieper op in. Wat de transitwoningen betreft, is de taak meer complex. Op het terrein ontwikkelen verschillende operatoren een aanbod van transitwoningen: gemeenten, OCMW s, verenigingen, sociale verhuurkantoren, Maar op reglementair vlak bestaat er geen uniforme juridische basis voor het begrip transitwoning. De Brusselse Huisvestingscode geeft een definitie, maar die is in de praktijk enkel van toepassing voor de sociale verhuurkantoren. We moeten dus duidelijk weten over welk type woning we spreken, willen we een correcte budgettaire raming kunnen maken. De Staatssecretaris voor Huisvesting heeft de gewestelijke administratie opgedragen om een syntheserapport op te stellen over de wetgevingen in de twee andere gewesten. Ik heb de administratie verzocht om de Vlaamse en Waalse wetgeving over transitwoningen te bestuderen en vervolgens een aangepast voorstel te doen voor Brussel. Het dossier VIHT heeft voorts geen belangrijke vooruitgang geboekt. h 18 _ art. 23 #

19 De VIHT morgen / De uitbreiding van de VIHT Focus De oprichting van een werkgroep over de uitbreiding van de VIHT We hebben het reeds gezegd, de verenigingen hebben zich vrij snel gemobiliseerd rond de mogelijke uitbreiding van de VIHT. Voor hen is het immers een belangrijk dossier. In februari 2010 riep de BBRoW een aantal leden-verenigingen bij elkaar over de VIHT. Toen hebben we de zwakke punten van het huidige systeem opgelijst en de principiële houding van de BBRoW vastgelegd: een uitbreiding is welkom, maar moet verbonden worden aan een evaluatie en verbetering van het huidige systeem. Vanaf dan start de BBRoW in samenwerking met La Strada een werkgroep die nadacht over de uitbreiding van de VIHT. La Strada, het Steunpunt thuislozenzorg Brussel is een vzw die door de GGC gemandateerd werd om het beleid van de thuislozenzorg te stroomlijnen en de samenwerking met andere sectoren te bevorderen. De leden De werkgroep kan rekenen op de medewerking van de volgende verenigingen: AMA asbl: Association des Maisons d Accueil et des Services d Aides aux Sans-abri; Haard en Vrede vzw: onthaalhuis voor grote gezinnen; Talita vzw: onthaalhuis voor vrouwen (met kinderen) (vertegenwoordigt ook de Bico-federatie). La maison rue verte : onthaalhuis voor vrouwen (met kinderen); en de punctuele medewerking van de verenigingen Samenleven/Convivence, Samenlevingsopbouw Brussel, Convivial, Fébul, Habitat et Rénovation De BBRoW heeft de coördinatie van de werkgroep op zich genomen, in overleg met La Strada. Eind september 2010 heeft de werkgroep haar voorstel voorgelegd aan het Overlegcomité thuislozenzorg, waar vertegenwoordigers zitten van de verenigingen, de administratie, de kabinetten. h art. 23 # 40 _ 19

20 De VIHT morgen / Voorstellen van de werkgroep BBRoW/La Strada voor de uitbreiding van de VIHT Verschillende verenigingen uit de thuislozensector en de sector van integratie via de huisvesting zijn bij elkaar gekomen om te werken aan een gezamenlijk standpunt over de VIHT. Hieronder vindt u een samenvatting van hun voorstellen voor een uitbreiding van het VIHT-systeem. Een uitbreiding die er maar kan komen mits een aantal voorwaarden. CAROLE DUMONT De VIHT moet gericht zijn op de persoon De Brusselse regering is van plan om de VIHT ui te breiden voor personen die een onthaalhuis of transitwoning verlaten. De huursteun wordt dus gekoppeld aan een verblijf in bepaalde vormen van opvangstructuur, andere vormen worden niet in aanmerking genomen. De werkgroep verdedigt een ander idee. Voor de werkgroep zou de uitbreiding van de VIHT moeten gericht zijn op de situatie van de persoon (gebrek aan huisvesting) en niet op zijn verblijf in een bepaalde structuur. De idee van de Brusselse regering om de uitbreiding van de VIHT te beperkten tot personen die onthaalhuizen en de transitwoningen verlaten, is te beperkt en slechts een gedeeltelijk antwoord op een fenomeen waarvan we de omvang niet volledig kennen. R 20 _ art. 23 #

21 De VIHT morgen / Voorstellen van de werkgroep De huisvesting crisis Het debat over de VIHT speelt zich af tegen de achtergrond van een huisvestingscrisis in Brussel: de toegang tot een degelijke, betaalbare en aangepaste woning voor gezinnen met een laag inkomen is een ernstig probleem in Brussel. Dagelijks slaagt een toenemend aantal gezinnen er nauwelijks in om op een menswaardige manier te wonen of om hun te kostelijke huurwoning te behouden. Wie zijn woning verliest moet beroep doen op voorlopige huisvesting bij instellilngen of vrienden of kennissen. Voorlopige oplossingen die vaak lang kunnen duren. Het (gebrek) aan huisvesting speelt vandaag de dag een fundamentele rol in het proces van uitsluiting. Enkele cijfers, enkele vaststellingen R Een sterke toename van de huurprijzen tijdens de laatste 15 jaar: De laagste huurprijzen zijn in verhouding het sterkst gestegen; De huurprijzen van grotere appartementen zijn sterker toegenomen dan de huurprijzen van studio s of eenkamerappartementen. Tussen 1998 en 2006 zijn de huurprijzen van appartementen met 3 slaapkamers met meer dan 65% gestegen. 1 p De gezinnen met de laagste inkomens worden geconfronteerd met de hoogste huurprijsstijgingen p Grote gezinnen met een laag inkomen vinden moeilijk betaalbare, aangepaste woningen. R Financiële kwetsbaarheid van de Brusselse bevolking 2 : In 2008 hadden een kwart van de Brusselse gezinnen een inkomen onder de armoedegrens (ongeveer 899 /maand voor een alleenstaande); Het aantal personen met een vervanginkomen neemt alsmaar toe; Meer dan Brusselse gezinnen hebben een leefloon of gelijkgesteld inkomen van het OCMW. Dit is drie keer meer dan voor de rest van België. Voor de eerste keer in 20 jaar overschreed Brussel de kaap van werkzoekenden in augustus In Brussel was de werkloosheidsgraad in 2010 twee keer zo hoog als in de rest van België. Ongeveer een Brusselaar op tien die werkt heeft een inkomen onder de armoederisicogrens. p Verarming van de Brusselse gezinnen p We zien een toenemende kloot tussen inkomen en huurkost. Een gemiddeld Brussels gezin besteedt ongeveer 34% van zijn budget aan de woonkost. Voor de laagste inkomens is dat uiteraard veel meer. In 2008, moet een alleenstaande met een leefloon voor de huur van een studio zonder basiscomfort gemiddeld meer dan de helft van zijn inkomen betalen (53,9%). Voor een appartement met een slaapkamer zonder basiscomfort loopt dat op tot 65,5% 3 p Op 1 januari 2010 stonden gezinnen op de wachtlijst voor een sociale woning in Brussel. R Sterke diversificatie van de thuislozen: verjonging, meer vrouwen, toenemend aantal gezinnen.het ontbreken van een thuis bemoeilijkt het werk van de beroepskrachten. 1/ Observatorium van de huurprijzen, rapport 2008 en Memorandum BBRoW, januari / Sociale barometer 2010, Brussels Armoederapport 2010, Observatorium voor Welzijn en gezondheid. 3/ Cf. Sociale barometer art. 23 # 40 _ 21