STUDIEHANDLEIDING TRAINING Zakelijk schrijven

Transcriptie

1 FACULTEIT PEOPLE & BUSINESS MANAGEMENT SITTARD BACHELOROPLEIDING-DAGONDERWIJS STUDIEHANDLEIDING TRAINING Zakelijk schrijven PBM sept FACULTEIT PEOPLE & BUSINESS MANAGEMENT HAVIKSTRAAT ED SITTARD PBM@HSZUYD.NL

2 FACULTEIT PEOPLE & BUSINESS MANAGEMENT SITTARD BACHELOROPLEIDING-DAGONDERWIJS STUDIEHANDLEIDING TRAINING Zakelijk schrijven Studiepunten : 2 ects Studielast : 56 uur Duur : 10 weken Voertaal : Nederlands Toetsing : Stijltoets Spellingtoets Schriftelijke rapportage FACULTEIT PEOPLE & BUSINESS MANAGEMENT HAVIKSTRAAT ED SITTARD PBM@HSZUYD.NL

3 Voorwoord Oefening baart kunst!!!! We proberen met deze training zo veel mogelijk aan te sluiten bij de vraag vanuit het toekomstige werkveld van PBM-studenten zoals die ook in de onder hoofdstuk 1 beschreven casus benoemd wordt. Daarnaast willen wij de studenten overtuigen van de noodzaak correct en zorgvuldig te formuleren en te spellen. We kiezen ervoor slechts beperkt theorie aan te bieden en de student zo veel mogelijk zelf aan de slag te laten, waarbij we individuele coaching als ondersteuning inzetten. Belangrijke pijler voor deze training zijn nl. de opdrachten en de reflectie op de eigen producten, zodat studenten hun eigen schrijfproces bewuster kunnen sturen.

4 Inhoudsopgave pagina Voorwoord Inhoudsopgave Inleiding 4 1 De relevantie van deze training in het werkveld van de PBM er 5 2 Relaties tot PBM competenties en overig onderwijs Relatie met PBM competentiematrix Relatie met overig onderwijs 7 3 Opbouw en inhoud van de trainingsbijeenkomsten Het programma Portfolio Inhoud 11 - week 0 Voorbereiding 13 - week 1 Doel en publiek 13 - week 2 Bouwplan en structuur 14 - week 3 Leesgemak - week 4 Opbouw rapport - week 5 Schrijven ondernemingsplan - week 6 Samenvatting en conclusie Beoordelingscriteria en toetsing 5 Praktische zaken 6 Formulier ten behoeve van SLB 7 Vervangende opdrachten Bijlage Links voor oefeningen in spelling

5

6 Inleiding In de eerste week starten de studenten met een spellingtoets. Verder krijgen de studenten uitleg over de opzet van de training, kunnen ze docenten machtigen voor hun portfolio en komt publieksgericht schrijven aan bod. In de daaropvolgende weken komen diverse opdrachten van zakelijk schrijven aan de orde. Elke opdracht wordt in tweetallen besproken en gereviseerd aan de hand van een checklist. De structuur van een rapport en de functie van de onderdelen van een rapport worden in de training geoefend en toegepast. In het VCM-model wordt bij trainen weinig gebruik gemaakt van theorie. De nadruk ligt op de toepassing van de theorie in opdrachten. Vooral het oefenen is essentieel. De uitgebreide studiehandleiding voorziet zowel in de theorie als de opdrachten van zakelijk schrijven, tevens ondersteund door de verplichte literatuur. ( Wisselwerk: Snel beter leren schrijven ). Studiehandleiding Training Zakelijk schrijven pagina 4

7 1 De relevantie van deze training in het werkveld van de PBM er Willemijn is binnen PIER organisatieadviesbureau (een organisatie adviesbureau gericht op de domeinen Personeel en Organisatie, Integraal Management, Economie en Financiën en Recht) werkzaam als junioradviseur. Ze is pas afgestudeerd (PBM, uitstroomprofiel EJM, Hogeschool Zuyd te Sittard) en sinds een aantal weken werkzaam binnen deze organisatie. Willemijn heeft toch wel een beetje moeite om aan het ritme en de structuur te wennen en ook merkt ze dat het er toch in organisaties allemaal anders aan toe gaat dan ze gewend is. De manier van praten is anders dan op school met studiegenootjes. Het is jammer dat zakelijke omgangsvormen (formelere omgang, overleg) niet echt aan bod zijn gekomen in haar opleiding. Natuurlijk is er wel naar verwezen en is er wel eens gezegd als ze een half uur te laat kwam binnenwaaien. Zou je dit ook doen in het bedrijfsleven? Dit is toch geen manier van doen!. Ach ja, dat weet ze zelf ook wel. En school is school en werk is werk. Een wereld van verschil toch? Waar ze op dit moment echt tegen aanloopt is het zakelijk schrijven. Ter illustratie een ogenschijnlijk simpel voorbeeld. Gisteren, vlak voor het einde van de werkdag, vroeg haar teamleider Youness haar om even snel een te sturen naar de rest van het team want hij wil op korte termijn een overleg. Een spoedoverleg over de ondernemingsplannen (een van de diensten van het organisatieadviesbureau is het ondersteunen van kleine klanten die graag een eigen onderneming willen opzetten en hiervoor een ondernemingsplan dienen te maken, red.). Er zijn nogal wat klachten binnengekomen over de ondersteuning die er geboden wordt. En ook zijn er nogal wat klachten over de rapporten die aangeleverd worden, de uitwerking op papier dus van deze ondernemingsplannen. Deze zijn volgens een aantal klanten te mager, er ontbreekt structuur en hierdoor is er sprake van rommelige rapporten. Ook door het slechte taalgebruik en de vele spelfouten. Een correct gebruik van de Nederlandse taal (grammatica en spelling) en een duidelijk gestructureerd advies mag men toch wel verwachten van een gerenommeerd organisatieadviesbureau, aldus de boze klanten. In deze mail naar desbetreffende collega s dient naast een toelichting op de aanleiding en het doel van het overleg ook een agenda opgenomen te worden. Hiernaast dient ze wel op de toon te letten want zoals Youness aangaf: Het kan wel eens in het verkeerde keelgat schieten omdat het vorige overleg hierover behoorlijk is geëscaleerd en er geen concrete actiepunten uit naar voren zijn gekomen. Maar we moeten nu echt een overleg hebben. Dus snel mailen en let goed op de toon Willemijn. Tja, het is nu een dag later 9.00 s ochtends en Willemijn heeft nog geen mail gestuurd. Het was haar gisteren niet meer gelukt, want ze had nog een aantal belangrijke telefoontjes op haar dagplanning staan. Wat bedoelt Youness nu precies met die toon? Hoe stel ik deze mail en agenda op? Moet ik zeker ook nog notulen opstellen na afloop van de vergadering. Iedereen lijkt hier een hekel aan te hebben, dus mag ik dit karweitje weer opknappen. Dit zijn echt opdrachten voor een werknemer die als laatste is binnengekomen. Veel tijd om hierover na te denken heeft Willemijn niet want op dat moment schiet haar opeens te binnen dat ze voor de volgende week ook nog een adviesrapport moet opstellen. Van een van haar collega s heeft ze een project overgenomen. Bij een van de opdrachtgevers (een faculteit van een Hogeschool in het zuiden van het land) is een onderzoek gedaan naar de studentenaantallen. Ze heeft de analyse van de resultaten van voorgaand onderzoek voor zich liggen. Aan haar de taak om dit in een advies te gieten. Ze dient dit advies zo te schrijven dat haar opdrachtgever meteen weet welke stappen hij hoe en wanneer dient te zetten. Hiernaast is de argumentatie van groot belang evenals een correcte bronvermelding. En natuurlijk dient alles in correct en zakelijk Nederlands geschreven te worden. Ze schiet in de lach als ze denkt aan een van haar projectleden op school. Steevast schreef hij ik wordt of me projectbegeleider. Maar het meest komische was een mail die ze ooit eens van een boze medestudent ontvangen had, waarin desbetreffende persoon schreef en weet je, ik reeg me altijd op aan jou. Mmm, zowel wat taalgebruik betreft als qua toon niet zo handig eigenlijk. Dit wordt in het zakelijk schriftelijk communicatieverkeer niet getolereerd. Ze staart naar haar computerscherm waar een leeg outlookscherm naar haar terugstaart. Ze neemt een slok van haar Latte Macchiato en kijkt weer naar haar scherm. Rechtsonder in de hoek ziet ze een envelopje. Nieuwe mail! Ze klikt de mail open en leest Studiehandleiding Training Zakelijk schrijven pagina 5

8 Hey Willemijn, Ik heb je 2 weken geleeje een mail gestuurt met het verzoek om mijn avies voor het Sabic te schrijven naar de verschillende doelgroepen. Enetje voor het managementteam en eentje voor de mensen in de fabriek., Hoe staat het hiermee! Moet het snel hebben. Zorg heirvoor laat me niet in de kou staan. Groetjes Peter Jee, wat een mail, lijkt in razend tempo getikt, maar wat moet ik hier nu precies mee? De vorige keer was hij ook al zo onduidelijk. Ik weet echt niet wat ik moet doen! Het zit allemaal niet mee vanochtend, denkt Willemijn. Ze bladert vervolgens wat in haar agenda en ziet op de pagina s van de volgende week staan Beleidsnota opstellen over maximale studentenaantallen, in opdracht van Hogeschool. Zuchtend reikt ze naar haar koffiemok en nipt er weer aan. Ze ziet in haar rechterooghoek Youness lopen in de hal, zet haar koffiemok snel neer en probeert een hard nadenkende uitdrukking op haar gezicht en in haar houding te toveren. Youness loopt door om vervolgens weer terug te lopen. Hoe gaat het Willemijn? Mail gestuurd en brief geschreven? Brief? Zegt Willemijn. Ja die brief naar de Hogeschool waarin we willen vragen of het niet mogelijk is om studenten iets bij ons te laten doen. Dat scheelt ons in kosten en de studenten kunnen iets leren Willemijn kijkt Youness met grote ogen aan, zucht en denkt: ook dat nog. Zoals te lezen is in voorgaande inleidende casus, is kennis van zakelijk schrijven, zakelijke omgangsvormen en kennis van de Nederlandse taal van groot belang in het beroepenveld van de PBM er. Deze trainingen zijn opgezet op basis van diverse onderzoeken, waaronder een werkveldonderzoek. In dit onderzoek hebben onder andere een aantal diepte-interviews plaatsgevonden met mensen die werkzaam zijn in het PBM beroepenveld. Hiernaast is er ook een grootschalige vacatureanalyse in opgenomen. Via internet zijn diverse vacaturebanken geraadpleegd zoals bijvoorbeeld Monsterboard, Intermediair, Total Jobs. Uit deze analyse is gebleken dat zakelijk schrijven, rapporteren op nummer 1 staat in de lijst van meest voorkomende functie-eisen. Citaat diepte-interview met een Senior Projectleider bij een organisatie voor marktonderzoek naar aanleiding van de vraag; wat vindt u het belangrijkste om op te nemen in de trainingen van PBM? Zoals ik net al aan heb gegeven vind ik vooral het zakelijk schrijven belangrijk. Het maakt namelijk geen goede indruk wanneer je een matige brief stuurt. Of als een stagiaire een matig verslag schrijft Nog een citaat uit een diepte-interview met een manager Business Development en Sales bij een transportbedrijf: In mijn werk gaat het om het managen van relaties. Daarbij is een correcte en snelle communicatie cruciaal (zoals bij elk dienstverlenend bedrijf). Steevast blijkt dat 70% van de problemen terug te voeren is op onjuiste of te late communicatie. Belangrijk is een kritische houding naar verkregen informatie zodat je 100% zeker weet dat hetgeen aan de klant gecommuniceerd wordt juist is. Daarnaast spelen timing en formulering een belangrijke rol In deze training komt een aantal thema s en een aantal vaardigheden terug, die betrekking hebben op het voorgaande. Welke dit precies zijn, is vetgedrukt terug te lezen in de inleidende casus. In onderstaand programma is te vinden wanneer deze vaardigheden aan bod komen. Studiehandleiding Training Zakelijk schrijven pagina 6

9 2 Relaties tot PBM competenties en overig onderwijs 2.1 Relatie met PBM competentiematrix In de PBM competentiematrix is een 12-tal competenties te vinden. Zoals bijvoorbeeld analyseren, samenwerken, zelfsturing, communicatie ; ook wel de algemene competenties genoemd. Hiernaast is er ook nog een aantal basiscompetenties en beroepsspecifieke competenties. In deze training staat de competentie Communiceren centraal. Hieronder wordt verstaan:je bent in staat om op een effectieve manier te communiceren. Je doet dit in goed Nederlands en in een 2 e taal. Je bent op de hoogte van gesprekstechnieken en communicatiemiddelen. Dit helpt je om op de juiste manier met mensen om te gaan en je doelen te bereiken. De vetgedrukte woorden komen expliciet aan bod. Competentie Communiceren, niveau 1 Je benoemt verschillende vormen van de mondelinge en schriftelijke communicatie. Je past deze in opdracht toe; dit in goed Nederlands. D.w.z. 1. tekst voor publiek kunnen schrijven 2. bouwplan kunnen opstellen 3. structuur in tekst kunnen aanbrengen 4. begrijpelijk schrijven 5. correcte stijl en spelling Je gaat om met geringe weerstand Je geeft in opdracht feedback aan anderen Vertaling naar concrete opdrachten en oefeningen in de training 1. teksten herschrijven voor andere doelgroep 2. bouwplan herkennen en zelf opstellen 3. foutieve structuren herkennen in een tekst en herschrijven 4. aan de hand van checklist leesgemak bepalen en tekst herschrijven 5. oefeningen in beide onderdelen Juiste toon, opbouw en regels hanteren m.b.t. zakelijk schrijven, zodat het gewenste doel van een tekst bereikt wordt Elke les beginnen we in tweetallen met het corrigeren van en het feedback geven op elkaars producten, aan de hand van een vaste checklist Vertaling naar toetsing Doorlopend assessment in de vorm van portfolio-opdrachten, stijl- en spellingtoets 1 t/m 4 worden getoetst in de afsluitende schrijfopdracht 5 wordt afgesloten met een stijlen een spellingtoets De schrijfopdracht vormt 50% van het eindcijfer, de spellingtoets en de stijltoets ieder 25%. Aan hand van checklist wordt elke individueel geschreven opdracht beoordeeld op toon, opbouw en regels In portfolio worden checklists en gecorrigeerde opdrachten opgenomen. Een correct bijgehouden portfolio is voorwaardelijk voor deelname aan toetsing. 2.2 Relatie met overig onderwijs Vaardigheden Binnen PBM wordt een aantal trainingen aangeboden gericht op communiceren. In deze training, course 1, staan met name de schriftelijke vaardigheden centraal. - In bijvoorbeeld de training van course 3 staat mondelinge communicatie centraal en da vooral gericht op basis van gespreksvaardigheden en presenteren. - In de training van course 5 staan andere mondelinge communicatievaardigheden centraal te weten conflicthantering en onderhandelen. - In de training van course 6 wederom mondelinge communicatie maar dan toegespitst op leidinggeven en groepsdynamica - In de training van course 7 komt een 2 e taal aan bod zoals Engels, Duits of Frans. Studiehandleiding Training Zakelijk schrijven pagina 7

10 - In de training van course 8 komen gesprekken in organisaties aan bod; wederom mondelinge communicatie dus. Project In de majorfase werk je samen met een aantal medestudenten aan een project. Het eindproduct is veelal een rapport. Op welke wijze je dit rapport, deze rapporten dient samen te stellen, leer je in deze training. In deze training zakelijk schrijven is er een directe link met het eindrapport voor course 1 (het ondernemingsplan) Praktijk Het opstellen van diverse soorten rapporten, zoals een beleidsnotitie en een adviesnota. In de training komt ook het schrijven van een aan bod. SLB Ook voor SLB dien je schriftelijk een en ander vast te leggen. Dus ook hieruit blijkt het belang van deze training. Studiehandleiding Training Zakelijk schrijven pagina 8

11 3 Opbouw en inhoud van de trainingsbijeenkomsten 3.1 Het programma Week Thema Inhoud Huiswerk 0 Voorbereiding Pag. 21 t/m 23 1 Stap 1: Doel en publiek 2 Thema: Stap 2: Bouwplan en structuur Entreetoets spelling Stap 1 opdracht 1.1 en 1.2 (pag. 24) Actuele tekst Volkskrant herschrijven voor andere doelgroep Stijl en grammatica Opdr. 3.1 en 3.2 in les Opdr. herschrijven tekst na herkennen foutieve structuur: Stoppen met roken Checklist met partner invullen en bespreken (pag. 104) Theorie bouwplannen Opdr. 2.2 en 2.3 in les Wisselwerk bestuderen - Bestuderen Stap 3, pag. 45 t/m 63, - Bestuderen Stap 5, pag. 103/106 - Maken opdr. stijl 3.3 en Maken opdr. 3.5 en 3.6 stijl - Maken opdr. 1.2, 2.3 en Thema: Stap 4: leesgemak. Stijl en grammatica nabespreken 3.3. en 3.4 Met partner checklist huiswerkopdracht opstellen en verbeteringen aanbrengen. Opdr. 5.1 en 5.2 Theorie inleiding en voorwoord Stijl en grammatica nabespreken 3.5. en Maken opdr. Stijl 3.7 en Maken opdr. 5.3 en Maken opdr. inleiding en afsluiting lezing schrijven Studiehandleiding Training Zakelijk schrijven pagina 9

12 Vervolg 4 Thema: Opbouw rapport 5 Thema Schrijven ondernemingsplan 6 Thema: Samenvatting en conclusie Met partner checklist huiswerkopdracht opstellen en verbeteringen aanbrengen Theorie opbouw rapport kort uitleggen Opdrachten projectplan: voorwoord, inleiding schrijven Checklist met iemand uit andere projectgroep opstellen en voorwoord en inleiding verbeteren Oefening literatuurlijst corrigeren Stijl en grammatica Nabespreken 3.7. en 3.8 Met partner checklist huiswerkopdracht opstellen en verbeteringen aanbrengen Eerste hoofdstuk projectplan schrijven Theorie argumenteren Checklist met iem. uit andere projectgroep opstellen en hoofdstuk verbeteren Bouwplan samenvatting projectplan maken Stijl en grammatica nabespreken 3.9 en 3.10 Met partner verbeteringen aanbrengen in samenvatting (huiswerkopdracht) Theorie conclusie bespreken Conclusie schrijven Stijl en grammatica nabespreken 3.11.,3.12 en Maken opdr. 3.9 en Maken opdr. 3 Per se bouwplannen en één herschrijven - Maken opdr. 3.11, 3.12 en Maken: opdrachten: 6 tekstjes argumenteren) - Samenvatting individueel afmaken - Theorie conclusie bestuderen 7 Toetsing Spelling- en stijltoets Schrijfopdracht 8 Inzagemogelijkheid Vraaggestuurde bijeenkomst 9 Herkansing Spelling- en stijltoets Schrijfopdracht Studiehandleiding Training Zakelijk schrijven pagina 10

13 3.2 Portfolio Van alle voorheen genoemde opdrachten dient de eerste versie, de checklist én de gecorrigeerde versie in het portfolio te worden opgenomen. Uiterlijk vanaf week 2 dient de docent toegang tot het portfolio te hebben om de voortgang te kunnen bewaken. Het portfolio moet elke week bijgewerkt worden en aangevuld met de opdrachten van die week. Vervangende opdrachten worden na afspraak met de docent ook in het portfolio opgenomen. Studiehandleiding Training Zakelijk schrijven pagina 11

14 3.3 Inhoud Week 0 Voorbereiding Studenten bestuderen als voorbereiding op de training de theorie over publiek en doelen in kaart brengen op pag 21 t/m 23 uit het boek Wisselwerk: Snel beter schrijven. De student moet in bezit zijn van dit boek en zowel laptop als boek elke trainingsbijeenkomst bij zich hebben! Studiehandleiding Training Zakelijk schrijven pagina 12

15 Week 1 Doel en publiek Een schrijver vergeet nooit de eerste keer dat hij een paar munten of een loftuiting accepteert in ruil voor een verhaal. Nooit vergeet hij de eerste keer dat hij het zoete gif van de ijdelheid in zijn bloed voelt en gelooft dat, als hij er nu maar in slaagt zijn gebrek aan talent voor iedereen verborgen te houden, de droom van de literatuur in staat zal zijn hem een dak boven het hoofd te verschaffen, een warme maaltijd aan het einde van de dag en, waar hij het meest naar hunkert: zijn naam gedrukt op een miezerig stuk papier dat ongetwijfeld langer zal leven dan hij." (Carlos Ruiz Zafon) Bij alle teksten die we schrijven, is het belangrijk steeds voor ogen te houden voor welke doelgroep en met welk doel we dat doen. Willen we informatie verstrekken, willen we instrueren, overtuigen of motiveren? Hoe spreek ik mijn doelgroep aan, zodat mijn stukken gelezen worden? In deze les houden we ons bezig met gericht schrijven voor een bepaalde doelgroep. Bovendien oefenen we, zoals in elk les, met stijl en spelling. - Spellingtoets Uit de spellingtoets blijkt welke onderdelen je nog niet beheerst. Op basis van de uitslag analyseer je welke problemen je hebt en je zoekt de daarbij behorende digitale oefenstof (zie bijlage). Je maakt minimaal 3 van de daar aangeboden oefeningen en neemt die op in je portfolio. - Uitleg studiehandleiding - Opdrachten over publiekgerichtheid 1.1, Actuele tekst Volkskrant herschrijven voor andere doelgroep - Stijlopdrachten 3.1 en 3.2 in les. HUISWERK VOOR WEEK 2 bestuderen Stap 3, pag. 45 t/m 63 bestuderen Stap 5, pag. 103/106 maken stijlopdrachten 3.3 en 3.4 Studiehandleiding Training Zakelijk schrijven pagina 13

16 Week 2 Bouwplan en structuur "Als je dit verhaal al eerder hebt gehoord, hou me niet tegen, want ik hoor het graag nog eens." (Groucho Marx) Een rapport bestaat niet zomaar uit een aantal zinnen. Er zit een lijn in, een structuur waardoor het een geheel wordt. Zo n tekst bestaat dus uit een thema, een innerlijke structuur (d.w.z. de logische volgorde) en de uiterlijke structuur (bijv. met signaalwoorden en uiterlijkheden aangeven hoe de tekst in elkaar zit). Het bouwplan geeft de innerlijke structuur van de tekst weer: wat is het thema, welke hoofd- en subvragen zijn er en de kernantwoorden daarop. Tijdens deze les proberen we structuren te herkennen, zodat we straks een hulpmiddel hebben bij het schrijven van zakelijke teksten. - Theorie bouwplan - Opdracht: individueel herschrijven van een tekst na herkennen van foutieve structuur: Stoppen met roken 1. Stel vast wat het thema van onderstaande tekst is, zoek de hoofdvragen en geef de antwoorden daarbij. Maak zo een gedetailleerd bouwplan van de huidige tekst. 2. Wat is er mis met de structuur van deze tekst? 3. Stel een nieuw bouwplan op. 4. Herschrijf de tekst op basis van het nieuwe bouwplan. Waarom stoppen met roken? Er zijn genoeg redenen om te stoppen met roken. Toch kunt u alleen succesvol stoppen als u er zelf van overtuigd bent dat u moet stoppen. Ook al is de druk uit de directe omgeving soms groot, ook al dringen uw kinderen erop aan dat u stopt met roken, niemand kan die beslissing voor u nemen. Om u te helpen, zetten we hier de belangrijkste feiten nog eens op een rij. Wellicht zitten er voor u nieuwe redenen bij die u extra kunnen motiveren om sigaretten voortaan te laten liggen. We noemen de nadelen van roken op korte en lange termijn en de voordelen van stoppen met roken op korte en lange termijn. De meeste rokers ervaren dagelijks een aantal nadelige gevolgen van het roken. U kunt daarbij denken aan een slechte lichamelijke conditie die u belemmert bij sporten, traplopen en stoeien met de kinderen. Rokers hebben last van hoesten en benauwdheid. Roken veroorzaakt nicotineaanslag op uw vingers, tanden, plafond, gordijnen en muren en verder stinken haren en kleren vaak naar rook. Ook zijn er op langere termijn voordelen van stoppen met roken. Deze zijn niet altijd direct merkbaar, maar zijn wel degelijk van belang. Allereerst verlaagt u direct het risico op allerlei door roken veroorzaakte ziekten en natuurlijk spaart u flink wat geld uit. Stoppen met roken is niet gemakkelijk, maar het levert u al direct veel voordelen op. In onderzoek is ex-rokers die 6 weken gestopt waren, gevraagd naar de voordelen van het stoppen met roken. Ze noemden allereerst een aantal lichamelijke gevolgen, zoals meer lucht krijgen, minder hoesten, meer presteren, warmere handen en voeten. Een nadeel van roken is ook dat partners, kinderen, vrienden en collega s er last van kunnen hebben. Naast de direct waarneembare nadelen die hiervoor genoemd zijn, heeft roken natuurlijk het grote nadeel dat het heel slecht is voor uw gezondheid. Waarbij u op termijn zelfs ernstig ziek kunt worden t.g.v. het roken. Dit verhoogde risico is iets om goed rekening mee te houden. Roken is slecht voor hart en bloedvaten, het veroorzaakt of verergert astmatische klachten en bronchitis, en het veroorzaakt longkanker. Bovendien verhoogt roken het risico op andere vormen van kanker, zoals kanker aan de slokdarm, de alvleesklier, het strottenhoofd, de mondholte, de keel, de blaas, de nieren en de baarmoederhals. In Nederland overlijden per jaar maar liefst rokers voortijdig ten gevolge van ziekten die door roken zijn veroorzaakt. Dat zijn twee volle autobussen per dag. Studiehandleiding Training Zakelijk schrijven pagina 14

17 Een ander voordeel is dat je direct merkt als je stopt: je krijgt meer zelfrespect en je voelt je lekkerder in je vel. Verder heeft roken negatieve effecten op de voortplanting. Het kan de vruchtbaarheid bij mannen en vrouwen nadelig beïnvloeden. Bij de man kan roken de seksuele potentie verminderen. Bovendien, wat natuurlijk heel belangrijk is: als een zwangere vrouw rookt of meerookt (passief roken), kan dat een nadelige invloed hebben voor de baby. U kunt u zelf ervan overtuigen door voor u zelf eens op te schrijven waarom u wilt stoppen. Als u goed weet waarom u wilt stoppen, komt u niet zo snel in de verleiding om toch maar weer te gaan roken. Kortom: er zijn redenen genoeg om met roken te stoppen. - In tweetallen de bovenstaande herschreven tekst becommentariëren aan de hand van de checklist van pag. 104 en de tekst herschrijven, c.q. aanpassen en beide versies in je portfolio opnemen. - Stijlopdracht. 3.3 en 3.4 nabespreking HUISWERKVOOR WEEK 3 stijlopdrachten 3.5 en 3.6 opdr. 1.3, 2.3 en 2.4 Studiehandleiding Training Zakelijk schrijven pagina 15

18 Week 3 Leesgemak Vanaf het moment dat ik je boek pakte tot ik het weer neerlegde, kwam ik niet meer bij van het lachen. Ooit zal ik het lezen." (Groucho Marx) Iemand die zijn gedachten wil opschrijven, kan dat op verschillende wijzen doen. Je past je taalgebruik aan bij het publiek en bij het gewenste effect: een informatieve tekst moet bovenal begrijpelijk zijn, bij een instructieve tekst is de structuur belangrijk en een motiverend schrijven moet overtuigend en boeiend zijn. Tijdens deze les concentreren we ons vooral op effect, woordkeus en formulering, afwisseling en stijl. - Aan de hand van de checklist van pagina 104 in tweetallen elkaars teksten (huiswerk) becommentariëren en je eigen tekst op basis van aanwijzingen herschrijven. Beide versies opnemen in je portfolio. - opdr. 5.1, USA, en opdr. 5.2, Van vloeistof tot gasolie - Theorie Inleiding en voorwoord Het voorwoord Het voorwoord behandelt die onderwerpen die weinig of geen verband houden met het onderwerp van het rapport, maar die toch van belang kunnen zijn voor de lezer. De volgende punten kunnen in een voorwoord aan de orde komen: - persoonlijke omstandigheden of ervaringen die tot het schrijven van het rapport hebben geleid - verantwoording van het keuzeproces dat tot de probleemstelling heeft geleid - kader waarbinnen het rapport is geschreven - informatie over de auteur(s) - aanduiding van de doelgroep - verband met andere verschenen of nog te verschijnen rapporten - problemen die de totstandkoming van het rapport hebben vertraagd of bemoeilijkt - aanwijzingen over het gebruik van het rapport - taakverdeling die binnen een rapportagegroep heeft plaatsgevonden Tips: - dankwoord alleen voor die personen en instellingen die ondersteuning niet als taak hebben, dus niet de docent of studiebegeleider - woordkeus van de bedankjes zakelijk houden - lengte van het voorwoord is maximaal een half A-viertje. - voorwoord mag in de ik/wij-vorm geschreven worden. De inleiding met probleemstelling en doelstelling De inleiding bestaat uit drie verplichte onderdelen, namelijk de opening, het doel en de vooruitblik. De inleiding bestaat dus uit drie subalinea s of drie alinea s. De volgende onderdelen moeten in de inleiding aan bod komen: - aanleiding voor het schrijven van het rapport - probleemstelling/doelstelling: beantwoorden van de centrale vraag/enkele hoofdvragen - vooruitblik in de vorm van een globale omschrijving van hetgeen in welk hoofdstuk aan de orde komt. Studiehandleiding Training Zakelijk schrijven pagina 16

19 Je kunt de volgende vragen gebruiken om tot de aanleiding, de probleemstelling en de doelstelling te komen: Wat... is de aanleiding? Wie... is de opdrachtgever? Wanneer.. is het probleem ontstaan? Waarom... is het een probleem? Waar... doet het probleem zich voor? Hoe... is het probleem ontstaan? De probleemstelling en onderzoeksvragen De probleemstelling is de centrale vraag of vragen waarop het rapport antwoord geeft. Deze vragen moeten zo bondig mogelijk worden geformuleerd. Dit kan het best in de vorm van een open vraag. Dit zijn vragen die beginnen met een vraagwoord zoals: wie, wat, waar, welke, waarom, waarmee en hoe. De doelstelling De doelstelling bestaat uit twee vragen: de wat vraag en de waarom vraag. Vaak begint de doelstelling met Inzicht krijgen in, teneinde / om(dat) of In kaart brengen van..., om.... Voorbeeld van een goede doelstelling: Inzicht krijgen in de ervaringen en kwaliteitsverwachtingen van het winkelend publiek bij AH Sittard, teneinde het beleid te verbeteren. Adviezen Vermijd normatieve vragen. Ze beginnen meestal met Is het goed dat? Vermijd beleidsvragen. Stel de probleemstelling in een vraagvorm. Houd de probleemstelling simpel en concreet. Werk alleen met onderzoeksvragen als de vragen in de probleemstelling nader gespecificeerd kunnen worden (het is dus niet verplicht onderzoeksvragen te formuleren). Als de probleemstelling al uit een aantal voldoende concrete vragen bestaat, is het vaak niet mogelijk deze nog verder te concretiseren. Gebruik de onderzoeksvragen om de hoofdstukken en paragrafen van het rapport te benoemen. - Stijlopdracht. 3.5 en 3.6 bespreken. - Huiswerkopdracht 1.3 en 2.4 bespreken in 2-tallen HUISWERK VOOR WEEK 4 maken stijlopdr. 3.7 en 3.8 opdr. 5.3 en 5.4 opdr. inleiding en afsluiting lezing schrijven, zie navolgende opdracht Huiswerkopdracht voor week 4 In de onderstaande situatie word je gevraagd een lezing voor te bereiden. Je bent gevraagd om een lezing over solliciteren te houden. Hieronder vind je de situatieschets en de grove structuur van je lezing. Wat nog ontbreekt, zijn de inleiding en de afsluiting. Schrijf de inleiding en de afsluiting! Binnenkort organiseert de faculteit PBM voor de derde keer een Bedrijvencontactdag. Doel van deze jaarlijkse activiteit is studenten in aanraking te brengen met de beroepspraktijk. Verschillende grote bedrijven als Sabic en Randstad en een aantal kleinere bedrijven hebben een promotiestand ingericht waar studenten terecht kunnen voor informatie en vragen. Ook worden er diverse lezingen gehouden. Studiehandleiding Training Zakelijk schrijven pagina 17

20 Deze derde contactdag wordt evamals in vorige jaren georganiseerd door studenten. De organisatie kost veel tijd.vooral het vinden van sprekers kost veel moeite: aan kleine groepjes studenten informatie verschaffen is geen probleem, maar een lezing houden voor zo n 120 studenten zien slechts weinigen zitten. Er zijn natuurlijk wel ervaren sprekers die je in kunt huren, maar die kosten al gauw 3000 en dat laat het budget helaas niet toe. Gelukkig is er inmiddels een 5-tal sprekers gevonden, onder wie een topmanager van Sabic die wat gaat vertellen over loopbaanplanning en een medewerker van Randstad die iets gaat vertellen over nieuwe ontwikkelingen op het gebied van Personeelszaken. Verder is er ook een oud-student die wat gaat vertellen over de aansluiting tussen studie en beroepspraktijk. Een aantal interessante lezingen dus. Toch zijn de organisatoren nog niet helemaal tevreden. Het liefst zouden ze ook nog iemand hebben die iets vertelt over solliciteren, maar de tijd dringt en waar haal je zo gauw nog iemand vandaan? Harry Dekker, een van de organisatoren, heeft een idee: een half jaar geleden was hij op het afstudeerfeest van een oude middelbare schoolvriend: die had communicatiewetenschappen gedaan in Amsterdam. Voor zover Harry weet heeft die niet lang hoeven zoeken naar een baan en werkt hij bij een of ander adviesbureau. Misschien wil hij wel wat vertellen over solliciteren, dat valt immers ook onder communicatie? Jij bent die oude schoolvriend van Harry. Jij hebt bedrijfscommunicatie gestudeerd. Sinds enkele maanden ben je werkzaam als junior medewerker bij James & Partners, een van de grootste communicatie- en adviesbureaus van Nederland. Wanneer Harry belt, ben je niet meteen enthousiast. Je bent gevleid door de vraag, maar je vraagt je af of je wel de juiste persoon bent om wat te vertellen over solliciteren: zo veel weet je er nou ook weer niet vanaf. Tijdens colleges mondelinge communicatie is er wel wat aandacht aan besteed maar het zal je nog aardig wat tijd kosten om je goed in te werken in dat onderwerp. En trouwens, veel ervaring met spreken in het openbaar heb je ook niet Toch besluit je het te doen. De voorbereiding zal veel tijd en energie kosten, maar je zult er ook veel van leren. Een communicatieadviseur moet zonder problemen een presentatie kunnen houden, vind je, en dit is een mooie oefening. Harry is erg blij met de beslissing. Enkele dagen later belt hij je nog even wat informatie door. De bedrijvendag zal, zo vertelt hij, naar verwachting vooral goed bezocht worden door ouderejaarsstudenten die vlak voor hun afstuderen zitten. Omdat er tijdens de studie wel wat aandacht wordt besteed aan het schrijven van sollicitatiebrieven zou het leuk zijn als je ze wat vertelt over sollicitatiegesprekken. Je hebt daarvoor een half uur. De verwachting is dat zo n 120 studenten naar de lezing zullen komen. Locatie is een ruime collegezaal met beamer, laptop en whiteboard. De dag van de lezing nadert en je bent al een heel eind met de voorbereiding. De kern van je praatje is zo goed als af: je weet wat je wilt gaan zeggen en in welke volgorde. Het gaat er ongeveer als volgt uitzien: Op zoek naar de ideale sollicitant Waar gaat het om bij een sollicitatiegesprek? Je moet zo goed mogelijk voldoen aan het beeld dat de selecteur heeft van de ideale sollicitant. Waarom is een goede voorbereiding noodzakelijk? Je bent minder zenuwachtig en straalt meer zelfvertrouwen uit. Je kunt snel adequaat reageren op gestelde vragen waardoor je serieus en gemotiveerd overkomt. Waarom is dit belangrijk? Je voldoet beter aan het beeld van de ideale sollicitant. Hoe is een sollicitatiegesprek opgebouwd/welke vragen kun je verwachten? 4 thema s komen aan de orde: Personalia/opleiding/arbeidsverleden -> mogelijke vragen noemen. Motivatie -> mogelijke vragen en aandachtspunten noemen. Studiehandleiding Training Zakelijk schrijven pagina 18