Jaarverslag 2013 Heemkundig Streekmuseum Jan uten Houte

Transcriptie

1 Jaarverslag 2013 Heemkundig Streekmuseum Jan uten Houte Het jaar 2013 was een jaar, waarin zowel op bestuurlijk als op organisatorisch niveau veel gebeurd is, zoals uit het onderstaande jaarverslag zal blijken. Bestuur en beleid De stichting Heemkundig Streekmuseum Jan uten Houte is bij notariële akte opgericht op 20 april Het inschrijvingsnummer van het Heemkundig Streekmuseum bij de Kamer van Koophandel is De stichting komt voort uit de Heemkundekring, die per die datum een democratische vereniging werd. Het gekozen bestuur van de vereniging is tegelijkertijd het bestuur van het museum. Als onderdeel van de heemkundekring bestond het museum al, maar werd officieel geopend op 4 juli Bij de uitoefening van haar werkzaamheden richt de stichting zich zoveel mogelijk naar de doelstellingen van de Heemkundekring. Het statutair vastgelegde doel van het museum is de inrichting, het beheer, de exploitatie en instandhouding ervan voor het tentoonstellen van haar verzamelingen en verzamelingen van derden en voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin des woords. Na de ledenvergadering van de Heemkundekring op 24 oktober 2012, waar de bestuursleden voor zowel de Heemkundekring als het Heemkundig Streekmuseum gekozen worden, heeft een kandidaat zich gemeld voor de functie van voorzitter, die nog steeds vacant is op dat moment. Hij neemt plaats in het bestuur en bij het begin van het jaar 2013 is het bestuur op sterkte, dat wil zeggen: er zitten minimaal vijf personen in het bestuur. Zowel de beoogd voorzitter als de secretaris treden eind januari af en een maand later nog een derde bestuurslid, zodat er nog slechts vier personen deel uitmaken van het bestuur van het Heemkundig Streekmuseum. Via een extra ledenvergadering van de Heemkundekring op 18 april 2013 melden zich twee nieuwe bestuursleden, waaronder een voorzitter. Een derde persoon geeft aan tot de jaarvergadering aspirant bestuurslid te willen worden. In de daarop volgende vergadering is het bestuur compleet en wordt een nieuwe taakverdeling gemaakt. MUSEUM jaarverslag 2013 Pagina 1

2 Karst Vaartjes, voorzitter Peter van de Korput, vicevoorzitter Cor Kerstens, penningmeester Ben Deters, tweede penningmeester Lous van der Weegen-Palmen, secretaris Willy Coppens-Buijs, bestuurslid In de aanloop naar de reguliere ledenvergadering van de Heemkundekring op 24 oktober 2013 geeft de tweede penningmeester aan zijn functie beschikbaar te stellen wegens drukke werkzaamheden elders. Het aspirant bestuurslid geeft aan zich kandidaat te willen stellen en wordt in het bestuur gekozen. De verdeling van de taken blijft gelijk, alleen wordt Piet Paantjens niet de tweede penningmeester, maar gaat hij zich intensief bezighouden met public relations. De viering van het 50 jarig bestaan van het Heemkundig Streekmuseum in juli 2014 moet immers goed worden voorbereid. In 2013 is tien maal vergaderd, waaronder de jaarvergadering op 14 maart 2013 en, gezien alle ontwikkelingen, twee extra vergaderingen op 4 en 21 februari Sinds begin juni heeft het bestuur ook weer de beschikking over een notulist. Diverse bestuursleden hebben tevens zitting in verschillende overlegvormen op gemeentelijk niveau inzake educatie en toerisme. Tevens vindt er overleg plaats tussen de verschillende musea in Etten-Leur. Het doel van het geheel aan activiteiten in de lopende beleidsperiode is kwaliteitsverbetering en meer zichtbaarheid van het museum. Voor de periode zal de aandacht ook uitgaan naar het "Geregistreerd Museum", het kostenplaatsje dat daaraan vastzit en willen we dit alles nog? Het uitvoeren van de audit is verschoven naar Financiën De jaarrekening 2012 is op de jaarvergadering van 14 maart 2013 goedgekeurd en vastgesteld met dank aan de penningmeester, Cor Kerstens. De kas en kasstukken 2012 zijn gecontroleerd en in orde bevonden door de kascontrolecommissie bestaande uit Willy Coppens. en Lous van der Weegen De penningmeester en daarmee ook het bestuur worden decharge verleend voor het gevoerde beleid. De kascontrolecommissie 2014 (stukken 2013) bestaat uit Willy Coppens en Piet Paantjens. MUSEUM jaarverslag 2013 Pagina 2

3 De begroting werd door de vergadering van 14 maart 2013 vastgesteld. MuseumMaatje In 2010 is het sponsorproject MuseumMaatje opgezet. Eind 2013 zijn de Maatjes van wie het contract afgelopen was in de loop van het jaar, op één na, nog steeds MuseumMaatje. Hun aantal is zelfs gegroeid. Eind 2013 waren er 16 Maatjes. Voor hun sponsorschap ontvangt het MuseumMaatje/het bedrijf een ingelijste fotovergroting van historisch Etten of historisch Leur naar keuze en tevens vermelding in het mededelingenblad, op de website, in het ingelijste overzicht in de ontvangstruimte en op het digitale bordje in het museum. Tevens heeft het Maatje gratis toegang tot het museum met twee personen. Voorzieningen en veiligheidszorg Het museum bevindt zich in de achterste panden van het Sint Paulushofje (1681) in het centrum van Etten-Leur. Deze omgeving is heel goed geschikt voor het heemkundige karakter van het museum. Tegelijkertijd beperkt de architectuur en de monumentenstatus de mogelijkheden. De bezoekers moeten een steile trap op en af naar de dorpslevenzolder. Dit gegeven wordt naar alle waarschijnlijkheid opgelost in 2014 door het aanbrengen van een lift in huisje 53. Er zijn namelijk grootse verbouwingsplannen voorzien in 2014 met toestemming van de gemeente en de Stichting Sint Paulushofje. De herinrichting wordt wellicht door Erfgoed Brabant gekozen als pilotproject herinrichting kleinere musea. Alle ruimten zijn voorzien van brandmelders en dergelijke en de huismeester is BHV-er. Hij gaat jaarlijks op herhalingscursus. Tevens is het gebouw beveiligd tegen inbraak via een alarmcentrale. Toegankelijkheid Het museum is moeilijk bereikbaar en toegankelijk voor mensen in een rolstoel. Dit wordt gecommuniceerd in uitingen naar het publiek, zoals de eigen website en op websites waarop het museum wordt genoemd. Doordat het hofje in 2012 opnieuw is bestraat is de bereikbaarheid verbeterd. Enkele hoeken in de bestrating rondom de pomp en de bleekveldjes zijn afgevlakt. Toch is dit niet voldoende om mensen in een rolstoel toegang te geven tot het museum zelf. De nieuwe voorzitter is dan ook aan de slag gegaan en via allerlei gesprekken zijn er eind 2013 tekeningen waarop te zien MUSEUM jaarverslag 2013 Pagina 3

4 is dat er intern verbouwd kan worden en minder validen ook toegang kunnen krijgen tot het museum in het Sint Paulushofje. Het ambitieplan is dan ook gebaseerd op een verdubbeling van het aantal bezoekers over vijf jaar. Vrijwilligers en personeel Gemeente Etten-Leur financiert de huismeester, die via de WVS bij het museum is gedetacheerd. In verband met de bezuinigingen bij de gemeente besluit deze voor 2013 de huismeester nog voor de helft te financieren en het jaar daarop helemaal niet meer. Het bestuur heeft daarop een bezwaarschrift ingediend. Na een aantal gesprekken en de toewijzing van een WWB-er voor de vacante 50%, gaan de ontwikkelingen begin 2013 snel. De huismeester kan tot zijn pensionering blijven en de extra WWB-er wordt elders geplaatst. Er kunnen nu er zekerheid is dat de huismeester blijft, concrete plannen gemaakt worden hoe hem in te zetten. Alle 70 vrijwilligers zijn lid van heemkundekring Jan uten Houte en men is vaak actief voor zowel de heemkundekring als voor het museum. Het aantal vrijwilligers is in 2013 stabiel gebleven op ongeveer 70 personen. Voor al deze vrijwilligers is een vrijwilligerscoördinator aangetrokken die met alle vrijwilligers gesprekken gevoerd heeft over hun taken bij Jan uten Houte. Haar conclusie is binnen het bestuur besproken en heeft er in geresulteerd dat er i.p.v. werkgroepen, clusters gaan komen. Diverse werkgroepen samen vormen een cluster met een coördinator die ook in het bestuur kan meepraten. De vrijwilligersmiddag op 28 juni in het Sint Paulushofje wordt ook door de vrijwilligerscoordinator georganiseerd om in ontspannen sfeer elkaar te ontmoeten. Ruim 30 personen maakten gezellig nader kennis met elkaar. Collectie Aanname- en afstotingsbeleid De verwerving van objecten geschiedt vrijwel uitsluitend door middel van schenkingen door het publiek aan het museum. Bij gebrek aan een conservator, hebben Willy Coppens-Buijs, Toon Buckens en Piet Klep deze taak gezamenlijk op zich genomen. Zij voeren gezamenlijk het aanname- en afstotingsbeleid uit. MUSEUM jaarverslag 2013 Pagina 4

5 Het aannamebeleid is als volgt: De schenker wordt verzocht telefonisch contact op te nemen met het museum, waarna contact volgt met iemand van het driemanschap conservators. Indien het aangebodene past in de collectie, neemt Jan uten Houte het graag aan. Door selectief objecten aan te nemen, wordt voorkomen dat het depot overvol raakt en dat de voorwerpen misschien nooit tentoongesteld zullen worden. Willy Coppens-Buijs verzendt de dankbrieven aan de schenkers. Zo mogelijk worden de geschonken objecten opgenomen in de vaste tentoonstelling. In het andere geval worden de objecten opgeslagen. In het mededelingenblad worden alle schenkers genoemd. Daaronder een omschrijving van het geschonkene. De gevers en de objecten zijn daarbij niet naar elkaar te herleiden. Het afstotingsbeleid is als volgt: Aan de schenker wordt gevraagd of zaken mogen worden doorgegeven aan een ander museum indien het object niet in de collectie van het museum past. Het driemanschap conservators bepaalt of een schenking al dan niet in de collectie van het museum past. Tevens beoordeelt het driemanschap conservators bij herinrichting van een deel van de vaste collectie of de objecten nog relevant zijn. Hierbij wordt ook de voorraad aan objecten in het depot betrokken. Er wordt niets meer in bruikleen genomen, behalve voor wisseltentoonstellingen. Soms leent het museum objecten uit, zoals momenteel aan het Van Goghcentrum. Willy Coppens-Buijs verzorgt de bruikleenovereenkomsten. Sinds dit jaar is het museum ingeschreven bij de belastingdienst om de status te krijgen van een ANBI-instelling. Deze Algemeen Nut Beogende Instellingen hebben ook een verplichting: hun beleidsplan en hun jaarverslag, ook het financiële, moet via de website openbaar zijn. Als schenker aan een ANBI weet je dat je aan iets schenkt aan een betrouwbare instelling. Registreren en behouden In het museum worden alle nieuwe objecten geregistreerd en netjes verzorgd c.q. gerestaureerd. Indien een schenking meteen in de vaste collectie kan worden opgenomen, wordt het object na registratie, meteen in het museum gezet. Alle objecten in het depot en in het museum zijn geregistreerd. Wekelijks worden de geschonken objecten in het systeem bijgewerkt. Met een verrijdbare cameraopstelling zijn er van alle objecten in het depot afgelopen jaar foto's gemaakt. Deze kunnen worden toegevoegd MUSEUM jaarverslag 2013 Pagina 5

6 aan de objectenregistratie. Het plan is erom, nadat het museum verbouwd is, dit ook voor alle objecten binnen het museum te gaan doen. Met behulp van een aantal digitale dataloggers voor temperatuur- en vochtmetingen. wordt getracht de luchtvochtigheid voor museale objecten zo goed mogelijk te houden. Deze toestellen worden uitgelezen door de huismeester. Binnen de mogelijkheden die de aard van het gebouw biedt, wordt het klimaat zo stabiel mogelijk gehouden. Informatie Indien bezoekers aanvullende informatie hebben over een object, wordt dit genoteerd en opgenomen in de leidraad voor de gidsen. Ook zijn er informatiekaarten gemaakt die in de buurt van het object hangen, zodat het publiek er kennis van kan nemen. Het aantal gidsen dat op de openingstijden aanwezig kan zijn, is aan het teruglopen. Om de bezoekers toch van de nodige informatie te blijven voorzien is er in 2013 een begin gemaakt met het in kaart brengen van de mogelijkheden om meer digitale informatie in het museum aan te brengen. Gedacht is aan koptelefoons, beeldschermen met keuzemogelijkheden en onderliggende presentaties. Het starten van een toepasselijk muziekje bij het betreden van de ruimte waarin de kapel staat, is al gerealiseerd. Presentatie, tentoonstellingsbeleid De vaste collectie op de dorpslevenzolder en in de boerenkamer en kapel De turfvitrine(s) die in 2012 onderdeel waren van de reizende tentoonstelling over de turfwinning in West-Brabant, zijn weer teruggeplaatst in de Boerenhoek. De tentoonstelling van de vaste collectie wordt systematisch door het driemanschap conservatoren per onderdeel kritisch bekeken en opgefrist. Dit jaar is het winkeltje onderhanden genomen en zijn de kistjes in de schilders hoek waarin de verfpoeder zat opnieuw gevuld. Wisseltentoonstelling Op de eerste zondag van november 2012 is de wisselexpositie "Van gelagkamer tot Grand Café" geopend. Deze tentoonstelling is het hele jaar 2013 blijven staan omdat de volgende tentoonstelling pas half 2014 wordt geopend. Aan de mensen die spullen in bruikleen hebben afgestaan voor deze wisseltentoonstelling, is toestemming gevraagd de spullen langer in bezit te mogen houden. Er is achter de schermen al wel een begin gemaakt met het voorbereiden MUSEUM jaarverslag 2013 Pagina 6

7 van de wisseltentoonstelling in Deze zal in het teken staan van het 50 jarig bestaan van het museum. Op de overloop in huisje 53 is in de vitrine een kleine tentoonstelling gewijd aan het koningshuis, rondom het aantreden van Willem-Alexander als nieuwe koning. Deze is blijven staan ook gedurende de Maand van de Geschiedenis die als thema had: Vorst en Volk. In de periode rond Kerstmis is de vitrine ingericht met allerlei kleine kerststalletjes die ooit eens geschonken zijn. Bezoekers In 2013 bezochten ongeveer evenveel personen het museum als in De bezoekers tijdens de Kunst 10-daagse Van Gogh Leeft! en het Open Monumentenweekend zijn dit jaar niet opgenomen. Leden van Jan uten Houte hebben met nog een persoon gratis toegang tot het museum. In de aanloop naar de verbouwing is ook gekeken naar de entreeprijzen die Jan uten Houte heft. In vergelijking met andere musea in de omgeving zijn we helemaal niet duur. Na de realisatie van de verbouwing is dan ook het moment om de prijzen wat te gaan aanpassen. Educatie Museum Jan uten Houte is uit het cultuurmenu geschrapt. Dit is ook te zien in het aantal bezoeken vanuit de basisscholen. Tijdens overleg over het scholenproject is toch nog steeds een van de bestuursleden van Jan uten Houte aanwezig. Ter compensatie neemt het museum met ingang van het schooljaar deel aan het project Overgisteren voor kleuters (groep 1 en 2 van de basisschool). In dit project wordt het begrip vroeger duidelijk gemaakt. De gidsen zijn getraind door Erfgoed Brabant. Er wordt uitgegaan van een gevonden koffer op straat die nu in de klas staat. Om er achter te komen van wie de koffer zou zijn, wordt hij open gemaakt. Er zitten allerlei bekende en onbekende voorwerpen in. Oude voorwerpen, zoals klompjes en een zakje muntjes, maar ook gereedschap, bijvoorbeeld een duimstok en een vergrootglas. Ook een folder van het Streekmuseum Jan Uten Houte zit in de koffer. Zo wordt via een gesprek op school duidelijk dat dit de koffer moet zijn van een museummedewerker! Samen met de juf wordt de koffer naar het museum gebracht. De leerkrachten van de onderbouw moesten op school behoorlijk wat voorwerk doen, zodat zeker in de eerste helft van het schooljaar (2012 nog) de bezoeken vanuit de basisscholen te- MUSEUM jaarverslag 2013 Pagina 7

8 gengevallen zijn. Pas in 2013 is dit project echt gaan lopen. Voor het schooljaar is Jan uten Houte niet meer opgenomen in het cultuurmenu. Toch zijn er scholen die het project "Oma's ladenkastje" nog steeds brengen voor hun leerlingen en dit dan vergezeld laten gaan van een bezoek aan het museum. In de periode 30 september t/m 15 november heeft het museum ook deelgenomen aan de jaarlijkse campagne "Museumschatjes" waarin ingegaan wordt op de waarde van een voorwerp. Dit project is voor de bovenbouw leerlingen van de basisscholen. Publiciteit De website functioneert naar tevredenheid. Het aparte onderdeel voor alleen de vrijwilligers volgt is opgezet, maar dit was zoveel werk dat het in 2013 nog niet functioneel was. De vaste openstelling op de eerste zondag van de maand wordt steeds met een enthousiast stukje tekst in De Etten-Leurse Bode en op de website aangekondigd. Het museum is extra geopend tijdens de Kunst 10-daagse Van Gogh Leeft!, op zondag tijdens het Open Monumentenweekend in september en op tweede kerstdag. Buiten de eigen persberichten dienaangaande, lift het museum graag mee op de overige publiciteit rondom deze activiteiten, zoals vermelding op de betreffende websites. Dat laatste geldt ook voor het Museumweekend op de eerste zondag in april, wanneer het museum standaard geopend is. De samenwerking met de bibliotheek en het RAWB verloopt prima. Een keer per jaar is er overleg over welke activiteiten we met gezamenlijke publiciteit kunnen uitvoeren. In 2013 resulteerde dat in een lezing over Vergeten groenten in De Nieuwe Nobelaer. Het museum wordt steeds opgenomen in het Museummagazine, zo ook in Van de folder die in samenwerking met de andere musea in Etten-Leur is gemaakt, wordt nog steeds gebruik gemaakt. Bedrijven geven aan wanneer de folder op is en dan wordt de voorraad door een vrijwilliger van Jan uten Houte weer aangevuld. De voucher die voordelig toegang geeft bij alle musea in Etten-Leur, loopt niet. Een verlaging van de prijs heeft geen effect gehad. De voucher is koop bij de VVV en de deelnemende musea. Het museum is ook op diverse websites geplaatst met een link. Aan twee leden van de Heemkundekring is een koninklijke onderscheiding uitgereikt vanwege hun inzet voor onder andere het museum. MUSEUM jaarverslag 2013 Pagina 8

9 Drie jongeren die stage hebben gelopen via de MaS (Maatschappelijke Stage) hebben voor het museum een koffer gevuld met materiaal wat meegenomen kan worden naar scholen en bejaardenhuizen. Bij deze materialen zijn ook beschrijvingen gemaakt. Van deze koffer is in 2013 diverse keren gebruik gemaakt, zowel op locatie als bij Jan uten Houte in het museum. Activiteiten in 2013 Het jaar begint altijd met een Nieuwjaarsborrel voor alle vrijwilligers. Deze gezellige bijeenkomst is in 2013 gehouden op zondag 6 januari in Het Palet aan het Van Goghplein. Er waren ruim 50 personen aanwezig. De jaarvergadering 2013 van het museum is gehouden op 14 maart. Extra aandacht voor het Museumweekend met als thema: Doe een museum. Het museum heeft een gereduceerd tarief gehanteerd tijdens deze reguliere openingsdag. Het thema is niet uitgewerkt. Het museum was extra geopend tijdens de Kunst 10-daagse Van Gogh Leeft! van zaterdag 25 mei t/m zondag 2 juni. De boerenkamer was aangepast in de stijl van de aardappeleters en een kunstschilder was aanwezig. Op zaterdag 6 juli vond s morgens de jaarlijkse viering van Petrus en Paulus plaats in de huiskapel van het museum. Deze traditie wordt graag in ere gehouden. Het bestuur van het Sint Paulushofje nodigt alle bewoners van het hofje uit en het bestuur van Jan uten Houte. Na de mis, opgedragen door de voorzitter van de Stichting, de heer Ton van Balveren, volgt altijd het overleg tussen het bestuur van het hofje en haar bewoners onder het genot van koffie met gebak. Het Open Monumentenweekend op zondag 15 september met als thema "Macht en pracht", heeft er niet toe bij kunnen dragen dat het aantal bezoekers van deze maand op een hoog niveau is komen te liggen. Op zaterdag 12 oktober is de genealogische dag of "stambomendag" in de ontvangstruimte van het museum gehouden. In tegenstelling tot het jaar daarvoor was de belangstelling goed. Op 26 december, tweede kerstdag, is het museum traditiegetrouw weer geopend geweest voor publiek. MUSEUM jaarverslag 2013 Pagina 9

10 Vooruitblik In 2014 zal de aandacht van het bestuur gericht zijn op voortzetting van de ingeslagen weg in 2013: de communicatie met de vrijwilligers c.q. het doorvoeren van organisatorische verbeteringen. Het beleidsplan zal moeten worden aangepast en herschreven voor de komende periode. Voor het behoud van de status van "Geregistreerd Museum" zal ook nog het nodige werk verricht moeten worden. Daarnaast zal de werkgroep "50 jaar museum" veel tijd en energie gaan steken in het voorbereiden van activiteiten rondom het jubileumjaar 2014, waarin het museum als stichting 20 jaar bestaat en het 50 jaar geleden is, dat het museum officieel werd geopend. Opgesteld door Lous van der Weegen-Palmen Vastgesteld tijdens de jaarvergadering d.d. de heer K. Vaartjes voorzitter. mevr. L. van der Weegen-Palmen secretaris MUSEUM jaarverslag 2013 Pagina 10