WEBSITE INTERVENTIESNAARWERK.NL. Beschrijving van de interventie. Trainee+ Datum beoordeling panel: [ ]

Transcriptie

1 BETREFT: WEBSITE INTERVENTIESNAARWERK.NL Beschrijving van de interventie Trainee+ Datum beoordeling panel: [ ] Datum eerste herziening: [dd mm jjjj] / nvt Datum tweede herziening: [dd mm jjjj] / nvt 1

2 Inhoudsopgave 1 Beschrijving van de interventie Trainee Kernachtige omschrijving Doel van de interventie Doelgroep van de interventie Omschrijving van de interventie Methodiek Onderbouwing: Probleem- of risicoanalyse Onderbouwing: verantwoording doelen en aanpak Eisen begeleiding, uitvoering en borging Overige voorwaarden voor toepassing Beschrijving onderzoek effectiviteit Beoordeling onderbouwing & onderzoek effectiviteit Overige informatie

3 1 Beschrijving van de interventie Trainee+ 1.1 Kernachtige omschrijving Naam interventie Toeleidingstrajecten Trainee+ Kernachtige omschrijving interventie Trainee+ houdt in: werken en leren in een gewoon bedrijf, onder voortdurende professionele begeleiding. Het betreft intensieve toeleidingstrajecten voor arbeidsparticipatie van jongeren (16 t/m 25 jaar) uit het Voorgezet Speciaal Onderwijs (VSO). Het project richt zich vooral op VSO-schoolverlaters die de stap naar de arbeidsmarkt niet kunnen maken, zelfs niet met behulp van daartoe bestemde wetgeving, zoals de nieuwe Wet Sociale Werkvoorziening (nwsw) en de Wajong. Niet zozeer omdat de technische vaardigheden van deze jongeren niet voldoen, maar omdat hun sociale vaardigheden en vaak ook dagritme en tempo onvoldoende zijn om deel te nemen aan de arbeidsmarkt. Trainee+ is gestart in 1999 en omvat inmiddels vele uiteenlopende werkervaringsprojecten in en rond Amsterdam. Gedurende drie maanden tot maximaal drie jaar werken jongeren gedurende twee à drie dagen per week in een regulier bedrijf. Telkens tracht Trainee+ met de keuze voor interventies in te spelen op actuele ontwikkelingen in de arbeidsmarkt. Voor een overzicht van projecten zie 1.4 methodiek. 1.2 Doel van de interventie Doel van Trainee+ is na een intensief werkervaringstraject de uitstroom van de doelgroep naar een vorm van (waar mogelijk betaalde) arbeid te bevorderen, alsmede deze jongeren (waar mogelijk) een landelijk erkend branche-certificaat of MBO 1-niveau te laten behalen. Daarnaast poogt men de beeldvorming omtrent de doelgroep in positieve zin te veranderen. Namelijk: deze jongeren zijn, met inachtneming van specifieke randvoorwaarden, wel degelijk in staat te werken. Door dit met Trainee+ aan te tonen, hoopt men dat politici, dagactiviteitencentra, aanbieders en scholen worden uitgedaagd om een stapje verder te gaan met deze doelgroep. Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Ja Nee Is er documentatie over de doelen van de interventie? Toets theoretische onderbouwing Ja Nee Zijn er expliciete doelen geformuleerd? 1.3 Doelgroep van de interventie Voor wie is de interventie bedoeld? De doelgroep van Trainee+ omvat schoolverlaters en thuiszitters (16 t/m 25 jaar) uit het VSO die de stap naar de arbeidsmarkt nog niet kunnen maken, ook niet met behulp van de bestaande wettelijke mogelijkheden. Onder hen auditief-, visueel- en fysiek gehandicapten, jongeren uit het praktijkonderwijs 3

4 en/of met een psychiatrische aandoening. Veelal bestaat de arbeidshandicap uit een combinatie van een (licht) verstandelijke handicap met gedragsproblematiek en/of een psychiatrische component ( gestapelde problematiek). Deelname aan de arbeidsmarkt is voor deze jongeren lastig om de volgende redenen: - hun technische vaardigheden voldoen niet; - hun sociale vaardigheden laten te wensen over; - hun dagritme en tempo zijn onvoldoende. Jongeren met een motivatieprobleem starten doorgaans op de lokatie Langerlust (Amsterdam Zuidoost), waar motivatie-interventietechnieken worden toegepast. Doorgaans komt de motivatie vanzelf wanneer de jongeren in kwestie ervaren dat ze als volwaardig worden beschouwd en niet worden betutteld. Het merendeel van deze jongeren heeft een Wajong-uitkering of behoort tot de groep met een SFB status (SFB is de afkorting van structureel functionele beperkingen). Daarnaast kunnen jongeren die vanuit het VSO of praktijkonderwijs stage moeten lopen, terecht bij Trainee+. De groep kenmerkt zich door een grote begeleidingsbehoefte bij de eerste stappen richting arbeidsmarkt. De mogelijkheid tot het verrichten van betaalde arbeid is wel aanwezig, maar vereist een langdurige, dagelijkse begeleiding op de werkplek. Prevalentie Het betreft hier een algemeen verschijnsel: het aantal jongeren dat kampt met meervoudige problematiek en een beroep doet op een Wajong-uitkering, is sterk groeiende. Het betreft een landelijk probleem. Indicatie- en contra-indicatiecriteria Indicatiecriteria: (ex-) VSO jongeren (16 t/m 25 jaar) met een (licht) verstandelijke handicap, al dan niet in combinatie met gedragsproblematiek en/of een psychiatrische component, die zonder intensieve begeleiding de stap naar betaald werk niet kunnen maken. Contra-indicatiecriteria: Jongeren moeten in staat zijn te worden toegeleid naar betaald werk. Echter er zijn deelnemers geweest met een indicatie voor dagbesteding, die niettemin via Trainee+ naar de SW zijn uitgestroomd. Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Ja Nee Is er documentatie over de doelgroep van de interventie? Toets theoretische onderbouwing Ja Nee Is er een duidelijke definitie van de doelgroep en de aard van de problematiek? 1.4 Omschrijving van de interventie Methodiek Diagnose De projectleider zelf fungeert als centraal aanmeldpunt voor Trainee +. De betrokken scholen en instanties melden zelf jongeren aan van wie zij denken dat die passen in het trainee+ project. De jongere kan hiertoe ook zelf initiatief nemen. Na een intake volgt een assessment, met daarin diverse genormeerde toetsonderdelen, zoals een beroepskeuzetest, arbeidsproeven en sociale-vaardigheidstesten. Deze geven een objectief beeld van de mogelijkheden van de kandidaat. In een gesprek met de mentor, leerkracht of begeleider en de 4

5 kandidaat worden de mogelijkheden aan stage- of werkplekken besproken. Uitvoering De volgende projecten draaien of hebben gedraaid: Vliegtuigschoonmaak op Schiphol. Schoonmaakproject bij de MAKRO Winkelproject bij de Praxis in Zuid-Oost Winkelproject bij de C-1000 in Amsterdam-Noord Winkelproject bij de MAKRO Zorg /Welzijn project bij verzorgingscentrum 'Open Hof' Zorg/ Welzijnproject bij verzorgingscentrum 'Eben Haezer' Horeca-traject bij de SweetStore in Amsterdam Zuid-Oost Horeca-traject bij de kantine van BOR Amsterdam Zuid-Oost Horeca-traject bij Surinaams Buffet in Amsterdam Zuid-Oost Horeca-traject bij project Berlage in de Rivierenbuurt Botenbouw-, horeca- en groenprojecten op Langerlust Groenvoorzieningsproject (door de hele stad) Kappersopleiding op niveau 1, in samenwerking met het ROC Stratenmakersopleiding op niveau 1, in samenwerking met het ROC Verder kunnen deelnemers nog trajecten volgen bij computerrecyclingbedrijf Global Start en bij het EWP (Experimentele Werkplaats in Amsterdam-Noord). Procedureel: het werkervaringstraject van de deelnemers is bij alle werkplekken onder te verdelen in de volgende stappen: aanmelding, intake, plaatsing, coachingsplan, werkervaringsplek (WEP), eindevaluatie en uitstroom, certificering en nazorg. Van elke traineeplusser wordt een dossier aangelegd met daarin de aanmeldingsformulieren, het volledige assessment, het originele coachingsplan, de verslagen van coachingsgesprekken, de eindevaluatie en een kopie van aanmeldingsformulieren van dagbesteding, WSW of begeleid werken met arbeidscontract. Dit dossier wordt, na toestemming van de kandidaat, meegestuurd naar de vervolginstantie. Zo gaat geen informatie verloren en kan de overgang tussen Trainee + en werk naadloos verlopen. De projectleider bezoekt regelmatig overleggen en vergaderingen van het stedelijk netwerk. Begeleid werken-kandidaten worden nog ca. vijf jaar door jobcoaches begeleid via de Stichting Werkwijs, waaronder ok Trainee+ valt. Op deze manier kan de uitgestroomde Trainee+plusser nog gedurende langere tijd gevolgd worden en nazorg krijgen waar dat wenselijk of noodzakelijk is. Kernpunten uit de Trainee+ - aanpak: Intensieve, dagelijkse begeleiding van de doelgroep op de werkplek Inwerken en begeleiden gebeurt geheel onder verantwoordelijkheid van gekwalificeerde docent/assistent van de school voor VSO ZMLK. Leren werken op de werkvloer van een bestaand bedrijf Het betreffende bedrijf zorgt voor beschikbare ruimtes en materialen en zorgt voor een vast contactpersoon binnen het bedrijf die werkopdrachten geeft aan de begeleider vanuit Trainee +. Scholing deelnemers wordt afgestemd op behoeften vanuit het bedrijf Zo mogelijk wordt per convenant overeengekomen dat kandidaten bij gebleken geschiktheid in dienst kunnen treden bij het bedrijf. Zonodig snel ingrijpen ingeval van incidenten (die bij niet tijdig ingrijpen vaak oorzaak zijn van ontslag op werk- of stageplek). Zo is er een snelle terugkoppeling met school en ouders/verzorgers bij te laat komen, verzuim, hygiëne, persoonlijke problemen etc. Op advies van de werkplekbegeleiding is het mogelijk op school bijvoorbeeld een extra cursus sociale vaardigheden te volgen, of op andere wijze praktische vaardigheden op te doen. De Trainee+ deelnemer werkt binnen een regulier bedrijf, maar mag fouten maken en krijgt de 5

6 mogelijkheid dingen bij te leren. Coachingsplan: wanneer op basis van de assessment en gesprekken met betrokkenen een werkplek is geregeld, wordt een coachingsplan opgezet. Dit gebeurt in onderling overleg tussen de assessoren van de Kingmaschool en de projectleider. Het coachingsplan wordt besproken met de kandidaat, eventueel diens ouders/verzorgers en, bij plaatsing op een project, met de verantwoordelijke mentor/begeleider van het project. De kandidaat ondertekent het plan om aan te geven dat hij/zij akkoord gaat met de gemaakte plannen en bereid is te werken aan de beschreven leerpunten in het coachingsplan. Werkervaring: minimaal twee dagen per week; het traject duurt gemiddeld twee jaar per deelnemer. Eindevaluatie: op enig moment dit kan zijn na drie maanden tot ca. drie jaar voldoet de deelnemer aan alle vooraf vastgestelde leerpunten. Dan volgt een eindevaluatie waarin aan de orde komt of de deelnemer kan doorstromen naar betaalde arbeid. Is dat het geval, dan meldt de projectleider de kandidaat aan bij de WSW of UWV. Bij uitstroom wordt het dossier van de deelnemer, na diens toestemming, meegestuurd naar de vervolginstantie. Dit ter bevordering van een goede aansluiting tussen school en werkgever. Nazorg: ook na uitstroom worden kandidaten gevolgd en zo nodig begeleid door Trainee+ - jobcoaches van de Stichting Werkwijs. Dit kan tot vijf jaar na uitstroom. De Stichting werkwijs is erkend door het UWV als jobcoachorganisatie. Certificering: Trainee+ - interventies worden gekoppeld aan een (gecertificeerde) opleiding. Protocol/handleiding: een protocol of een handleiding met een beschrijving van te plegen handelingen en/of procedures (geldend voor alle uiteenlopende projecten) is aanwezig. Locatie van uitvoering De interventies bestaan uit een combinatie van leren en werken. Beide (dus ook het leren) vinden doorgaans plaats op locatie, bij een echt bedrijf. Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Ja Nee Is de methodiek van de interventie beschreven? Bevat de methodiek een handleiding ten aanzien van de benodigde handelingen? Toets theoretische onderbouwing Ja Nee Bevat de methodiek een handleiding die de benodigde handelingen (volgorde, duur, frequentie, intensiteit) en materialen aangeeft? Onderbouwing: Probleem- of risicoanalyse Kenmerken risico of probleem De doelgroep (jongeren van 16 t/m 25 jaar met een zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt t.g.v. een arbeidshandicap, t.w. een verstandelijke handicap evt. in combinatie met gedragsproblematiek en/of een psychiatrische component ( gestapelde problematiek)) beschikt over arbeidspotentieel, maar is niet in staat zelfstandig die stap naar de arbeidsmarkt te zetten. Daarnaast bestaat een negatief beeld onder veel werkgevers over arbeidsgehandicapten, zeker waar het jongeren betreft die ook nog gedragsproblemen hebben. Zij worden afgeschrikt door het idee extra te moeten investeren in de jongeren (w.b. begeleiding, werkplekaanpassingen etc.). Tot slot is een probleem dat de meeste werkgevers de benodigde expertise missen om de doelgroep te begeleiden bij hun werk. 6

7 Toets Theoretisch Effectief Ja Nee Is het probleem duidelijk omschreven? Is duidelijk wie het probleem heeft? Is er een analyse gemaakt van de met het probleem samenhangende oorzakelijke, risico-, in stand houdende of verzachtende factoren? Onderbouwing: verantwoording doelen en aanpak Koppeling risico/probleem - doelen - aanpak Onderbouwing Steeds meer jongeren belanden in de Wajong. Toch is een aantal van deze jong-arbeidsgehandicapten wel degelijk geschikt voor werk, resp. in staat een branche-erkend certificaat of MBO 1 niveau te behalen. Het gaat om jongeren die arbeidspotentieel hebben en in staat zijn in een werksituatie te functioneren, maar daarbij specifieke ondersteuning en begeleiding nodig hebben. Ook richting werkgevers zijn stappen nodig, omdat én de benodigde kennis ontbreekt over hoe deze doelgroep te begeleiden én werkgevers in de regel een sterkte voorkeur hebben voor werknemers zonder vlekjes. De Trainee+ aanpak is erop gericht de problematiek van de jongeren zoveel mogelijk weg te houden van werkgevers en tegelijk jongeren positieve werkervaringen te laten opdoen. Zo wordt aan twee kanten, nl. bij werkgevers en bij de jongeren zelf, afgerekend met de negatieve aanname dat deze jongeren niet in staat zouden zijn goed werk te leveren. De concrete aanleiding om met Trainee+ te starten was dat bijna alle stagiaires uit het VSO-onderwijs na verloop van tijd uitvielen en veelal niet eens binnenkwamen op een stage-adres. De meeste leerlingen immers kregen letterlijk een waslijst aan instructies mee voor de werkgever over hoe om te gaan met deze doelgroep. Een en ander is niet schriftelijk gedocumenteerd. Wel is mondeling navraag hierover mogelijk bij indertijd betrokken personen. Samenvatting werkzame bestanddelen Trainee+ Intensieve, dagelijkse begeleiding van de doelgroep op gedrags-, werknemers- en beroepsvaardigheden door gekwalificeerde docent van VSO ZMLK-school Deze docenten zorgen bovendien voor kennisoverdracht naar de werkomgeving over kenmerken van deze doelgroep en hoe met de jongeren om te gaan Het bij werkgevers weghouden van de evt. problematiek rond- en vooroordelen ten aanzien van de doelgroep (door inzet gekwalificeerde docenten) Korte lijnen/nauwe samenwerking tussen betrokkenen Werken in een echt bedrijf, waar evenwel fouten gemaakt mogen worden Hypothese Met een gerichte methodiek (de permanente inzet van gekwalificeerde docenten, zelfs na uitstroom) worden vooroordelen die zowel bij de doelgroep leven ( ik kan niets ) als bij de werkgever ( de doelgroep is niet in staat een positieve bijdrage te leveren aan mijn bedrijfsresultaat ), weggenomen. Daardoor is het wel degelijk mogelijk om deze jongeren naar werk te begeleiden, resp. dat deze jongeren een brancheerkend certificaat of MBO 1-niveau behalen. Toets Theoretisch Effectief Ja Nee Is de verantwoording gebaseerd op een samenhangend betoog (een theorie) over met het probleem samenhangende factoren en de veronderstelde werkzame ingrediënten in de interventie (er wordt méér beschreven dan een algemene verwijzing naar een theorie zoals 7

8 De interventie is gebaseerd op rationeel emotieve therapie )? Sluit de keuze van de doelen van de interventie aan bij de probleemanalyse? Is aannemelijk gemaakt dat de veronderstelde werkzame factoren in de methodiek leiden tot het bereiken van de genoemde doelen (uit onderzoek, theorie en / of praktijk blijkt dat de methodiek de beoogde doelen bij de doelgroep kan bereiken)? Eisen begeleiding, uitvoering en borging Eisen uitvoerders en begeleiders Zie ook bij beschrijving methodiek: inwerken en begeleiding gebeurt vanuit een stichting, te weten de Stichting Werkwijs, door gekwalificeerde docent van VSO-school (eisen: kennis van problematiek doelgroep en kunnen omgaan met-) De begeleiding tijdens de leerwerktrajecten wordt niet verzorgd door het betrokken bedrijf, maar vanuit de Stichting Werkwijs en wel door een docent of activiteitenbegeleider. Deze vormt de schakel tussen de stagiair en het bedrijf in kwestie. Deze docent/begeleider heeft kennis van de werkomgeving/de branche en is verantwoordelijk voor de persoonlijke aansturing van de Traineeplusser en het resultaat op de werkplek.. Overige eisen N.v.t. 1.5 Overige voorwaarden voor toepassing Overige voorwaarden voor toepassing N.v.t. Kosten Kosten verschillen per werkplek en project. De gemiddelde kosten per deelnemer over 2007 bedroegen 3200 euro. Dit is vrijwel gelijk aan het begrote bedrag. 1.6 Beschrijving onderzoek effectiviteit Over de uiteenlopende Trainee+ - trajecten wordt geregeld gerapporteerd (overwegend vanuit het project zelf), zowel per specifiek project als over Trainee+ als totaal. Het betreft meestal een combinatie van procesevaluatie (eventuele bijsturing aanpak), resultaatevaluatie (door- en uitstroomcijfers) en (financiële) verantwoording aan derden. Bij een van de projecten, te weten het horecaproject The Sweet Store, zijn berekeningen gepubliceerd over de SROI (Social Return On Investment). Procesevaluatie Op basis van procesevaluaties zijn opzet en uitvoering van de methode bijgesteld. Leeftijd en doelgroep zijn in de loop der jaren aangepast Organisatorisch: in 2005 is de Stichting Werkwijs opgericht. De Stichting Werkwijs beoogt zoveel mogelijk jongeren met een arbeidshandicap in het vrije bedrijf in hun eigen 8

9 levensonderhoud te laten voorzien. Trainee+ is onderdeel van de Stichting. In de tweede helft van 2007 is een professioneel stagebureau gestart, met als doel de aansluiting vanuit een leerwerktraject naar een betaalde baan beter vorm te geven. Deelnemende jongeren komen voor bij het stagebureau voor een intake en een assessment. In een vroeg stadium wordt er overlegd over de deelnemer, wordt het verdere traject uitgezet en begint de jobcoach vast aan het verwerven van een betaalde plek voor de uitstromende kandidaat. Financieel: aangezien de doelgroep moeilijk onder één noemer te vangen is namelijk valt onder zowel de noemer onderwijs als arbeidsmarkt is de financiering de afgelopen jaren steeds moeizaam verlopen. Geconstateerd wordt dat enerzijds het belang van een goede overgang tussen school en werk wordt onderstreept, maar anderzijds van ontschotting tussen OCW en SZW nog geen sprake is. Thans is er voorlopig financiering vanuit de gemeente Amsterdam (DWI). Resultaatevaluatie De vorderingen van de deelnemende jongeren in de diverse projecten, alsmede hun uitstroomresultaten zijn alle jaren nauwgezet bijgehouden. Circa 75 procent van de deelnemers aan Trainee+ stroomt uit naar een vorm van betaalde arbeid. Dit is aanzienlijk hoger dan het landelijk gemiddelde. In heel Nederland werkt 25% van de jonggehandicapten, van wie 9% regulier werk heeft. Trainee+ beschikt over het Blik op Werk keurmerk. Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Ja Nee Is er documentatie over de uitgevoerde effectiviteitonderzoeken (proces en resultaat)? Toets Procesevaluatie Ja Nee Is de interventie uitontwikkeld en stabiel? Is de werking van de interventie zelf in kaart gebracht alsmede de uitwerking op de doelgroep? Zijn de organisatorische context en de randvoorwaarden in kaart gebracht? Toets Resultaatevaluatie Ja Nee Heeft het onderzoek betrekking op de ingediende interventie zelf (direct bewijs)? Wordt voor de onderbouwing gesteund op onderzoeken die elders zijn uitgevoerd (indirect bewijs)? Is het onderzoek gericht op de doelen en de doelgroep van de interventie? Is een voormeting uitgevoerd? Is een nameting uitgevoerd? Is een follow-up meting uitgevoerd na minimaal 6 maanden? (duurzaamheid) Is er een experimentele of controlegroep gehanteerd? 1.7 Beoordeling onderbouwing & onderzoek effectiviteit Kwalificatie Keuze Operationalisering niveaus Theoretisch onderbouwd Een adequate theoretische onderbouwing ontbreekt Er is een probleemanalyse en een duidelijke en expliciete redenering op welke factoren de interventie aangrijpt en waarom deze zou werken 9

10 Deze redenering is bovendien gebaseerd op (getoetste) wetenschappelijke inzichten / theorieën, c.q. er worden technieken gebruikt die in de literatuur bekend staan als bewezen effectief. Toelichting De interventie is gebaseerd op een redenering die is gestoeld op praktijkervaring én algemeen wordt bevestigd: van alle groepen personen die (meer) zouden moeten participeren op de arbeidsmarkt - vrouwen, allochtonen, ouderen, arbeidsgehandicapten stuit laatstgenoemde groep op de meest hardnekkige aarzelingen onder werkgevers. Procesevaluatie Een adequate procesevaluatie ontbreekt De werking van de interventie zelf en de uitwerking op de doelgroep zijn duidelijk in kaart gebracht In het onderzoek zijn bovendien de organisatorische voorwaarden en de organisatorische context betrokken Toelichting Worden de werkende bestanddelen met de procesevaluatie getoetst? Het wordt zeker aannemelijk gemaakt dat de werkende bestanddelen bijdragen aan het resultaat - en op welke wijze. Echter volledig bewijsbaar is dit niet. Resultaatevaluatie Een adequate effectevaluatie ontbreekt Er heeft een resultaatmeting plaatsgevonden met een voor- en een nameting zonder controlegroep (veranderingsonderzoek) Er heeft een resultaatmeting plaatsgevonden waarin gebruik is gemaakt van een experimentele groep en een controlegroep Toelichting Zoals vermeld, hebben in de loop der jaren steeds resultaatevaluaties plaatsgevonden. Daarin werd vastgesteld dat beoogde uitstroomdoelstellingen van de doelgroep zijn bereikt. Die uitstroom ligt aanzienlijk hoger dan het landelijk uitstroomgemiddelde bij interventies. Doordat jobcoaches jarenlang contact houden met uitgestroomde jongeren, is er goed zicht op de duurzaamheid van uitstroom. In hoeverre een ombuiging heeft plaatsgehad van beeldvorming t.a.v. de jongeren (zowel bij de jongeren zelf van ik kan niet tot ik kan, als bij werkgevers van alleen maar last van tot ze blijken wel degelijk in staat tot werk ) is niet systematisch onderzocht. De beperkte capaciteit binnen het project is steeds ingezet om financiële middelen te vinden om het project te kunnen voortzetten. 10

11 1.8 Overige informatie Uitvoerende organisatie Stichting Werkwijs: Postbus 22906, 1100 DK Amsterdam. tel Contactpersonen: Maureen van der Pligt/Thea Zandvliet Overige informatie NB. De site is verouderd In 2010 heeft Trainee+ het Blik op Werk keurmerk. 11