wens Dit was haar Mama leefde heel gezond. Romy en Maxime s moeder was donor
|
|
- Elke van der Laan
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Romy en Maxime s moeder was donor Dit was wens haar Eind 2010 overleed Lilian, de moeder van Romy (26), Maxime (23) en Quint (15), op 47-jarige leeftijd in het ziekenhuis. Terwijl de familie de schok verwerkte, kwam de onvermijdelijke vraag van de arts: Hoe staat u tegenover orgaandonatie? Romy en Maxime vertellen over de beslissing die zij moesten nemen. Mama leefde heel gezond. Ze was een vitale, actieve vrouw en ze was bijna nooit ziek. Ruim vier jaar geleden veranderde er veel in haar leven. Ze ging studeren en ze ging scheiden van onze vader. Ik denk dat ze meer uit het leven wilde halen, dat ze dingen anders wilde, vertelt Romy. Maxime: Ondanks de scheiding was er geen nare, ruzieachtige sfeer tussen mijn ouders ontstaan. De scheiding is heel rustig verlopen. Romy en ik kijken terug op een fijne jeugd. Romy: Mama verhuisde naar een huurhuis, samen met mij, Maxime en Quint, ons jongere broertje. Natuurlijk moesten we wennen aan de nieuwe situatie. We vertrokken uit het huis waar we waren opgegroeid. Maxime: Maar de sfeer was goed in het nieuwe huis. Het was een fijne tijd: wij drieën samen met mama. Mama was gelukkig, het huisje was echt haar plek. Ze had het mooi geverfd en helemaal netjes gemaakt. Ze was haar leven opnieuw aan het inrichten, met nieuwe levenslust. Volgens mij vond ze het tegelijkertijd óók moeilijk. Ze voelde zich verantwoordelijk voor ons, ook financieel, en dat vond ze best zwaar. Voorheen was ze thuismoeder en was ze altijd thuis geweest 8
2 voor ons, terwijl papa buitenshuis werkte. Romy: Een week voor haar overlijden vierden we de dertiende verjaardag van Quint. Het was zondag. Maxime: Mama voelde zich helemaal niet lekker. Ik keek naar haar en dacht: oei, het gaat echt niet goed. Ik dacht dat het óók te maken had met die verjaardag, daar was ze druk mee. Mijn moeder zorgde graag en veel, maar sloeg daar soms een beetje in door. Ze had snel last van stress. Ze is die dag ook bij de huisartsenpost geweest en daar dachten ze dat ze last van hyperventilatie had. Ze kreeg medicatie mee. Toch vertrouwde ik het niet en ik zei tegen haar dat ze de volgende dag naar haar eigen huisarts moest gaan. Die avond belde ik haar en ze zei: Ik ben helemaal gerustgesteld! De huisarts zei ook dat het hyperventilatie was. Het was een raar telefoongesprek, ik hoorde dat ze buiten adem was. En het gesprek was heel kort, terwijl we normaal gesproken lang met elkaar belden. Maxime (l) en Romy (r) Ik was net op kamers gegaan in Antwerpen en we misten elkaar. Hartstilstand Romy: Achteraf denken Maxime en ik allebei: wat zag ze er slecht uit! Maar toen drong dat niet tot ons door. De dagen daarna bleef ze ziek. Dat hoorden we allemaal achteraf, want in die week heeft niemand ons iets laten weten. Ik woonde in die tijd niet meer bij haar, ik was naar Breda verhuisd. Oma is op woensdag nog een keer naar de huisarts geweest om het over mama te hebben. Het gaat echt niet goed met mijn dochter, zei ze tegen de dokter. Ze kan niet eens zelf hierheen komen! Hij schreef nogmaals Prednison voor, een ontstekingsremmer, maar is helaas niet meer bij mama geweest. Van donderdag op vrijdag bleef de nieuwe vriend van mama slapen, want ze durfde niet alleen te zijn. Die nacht kreeg ze een hartstilstand, rond half vier. Later bleek dat ze een longembolie had, bloedproppen in de longen, waardoor er steeds minder zuurstof naar haar hart ging. Daardoor kreeg ze de hartstilstand. Quint heeft 112 gebeld, maar voordat de ambulances er waren, waren er al enkele minuten voorbij. Toen begon pas de reanimatie. Ik kreeg om kwart voor zes een telefoontje van mijn vader. Er is iets ergs gebeurd met je moeder en je móet naar het ziekenhuis gaan. Ik barstte bijna meteen in huilen uit. Binnen vijf minuten was ik bij het ziekenhuis, ik woonde er heel dichtbij. Ik wist toen nog steeds niet wat er precies gebeurd was met mama, maar had al gauw door dat het ernstig was. Een verpleegkundige kwam naar me toe en liep met mij het ziekenhuis door, langs allerlei plekken waar je normaal helemaal niet mag komen. Dat zei me genoeg. En Quint vlóóg op me af toen hij me zag. Het leek alsof ik in een film zat. Het eerste wat ze me in het ziekenhuis vertelden, was: We hebben haar anderhalf uur gereanimeerd. Toen kwam bij mij de echte klap. Ik dacht: ze gaat dood! Tien minuten later kwam de mededeling dat mama op adem was gekomen. Dus toen dacht ik weer dat het goed zou komen. Maar de dokters zeiden meteen: Ze kan nog steeds doodgaan. Zo hard zeggen ze dat gewoon. Samen met Quint mocht ik naar haar toe. Ze lag in een traumakamer op de spoedeisende hulp. Er stonden wel tien mensen met witte jassen om haar heen. Ze zag er zó slecht uit: ze was helemaal grauw en was verbonden aan allerlei slangen. De arts die de reanimatie geleid had, zei: Het is heel ernstig. Waarschijnlijk heeft ze zwaar hersenletsel. Dat was weer een shock. Even daarna kwamen papa, Maxime en mijn vriend naar het ziekenhuis. Maxime: Ik had drie kwartier in de auto gezeten, ik moest vanuit Antwerpen in Breda komen. Ik dacht in die auto alleen maar: gaat ze dood, gaat ze dood? Tegelijkertijd dacht ik 9
3 ook: het is mama, die gaat niet dood! Ik had nog geen benul over hoe ernstig het was. In het ziekenhuis vielen Romy, Quint en papa me allemaal huilend om de nek. Ik weet nog dat ik dacht: doe even een beetje normaal! Mama lag inmiddels op de intensive care en we gingen naar haar toe. Romy besefte dat ik niet doorhad hoe erg het was. Het is écht ernstig, hoor. Mama komt misschien niet meer bij, zei ze me. Vrees Romy: Mama zou vervolgens vierentwintig uur in slaap worden gehouden. De verpleging zei tegen ons: Ga maar naar huis. Dat deed ik, maar thuis was ik helemaal van het padje. Om zó in onzekerheid te zitten, dat is zo gek. Maxime: Het is moeilijk te beschrijven hoe ik me voelde. Zoals je je voelt als je zenuwachtig bent, maar dan heel extreem en aan een stuk door. Ik was verdrietig en ik had heel de tijd buikpijn. Gaat ze het redden of niet? Nadat we het slechte nieuws kregen, vroeg de arts of we instemden met orgaandonatie Vooral Quint had nog veel hoop, maar ik was die vrijdagavond al bang. Bang dat ze misschien wel wakker zou worden, maar een kasplantje zou blijven. Dat vond ik nog erger dan dat ze dood zou gaan. Mama had al vaak gezegd: Ik wil niet kwijnend in een rolstoel eindigen. Ze was altijd zo actief, ik wilde dat óók niet voor haar. Zaterdag stapte ik in de auto en dacht: vandaag is de dag dat mama doodgaat. Alsof ik het toen al wist. Ze zouden die dag langzaam haar temperatuur omhoog brengen en Lilian, de moeder van Romy en Maxime dan zou de neuroloog kijken hoe haar hersenactiviteit was. O, die dag duurde zó lang. Om een uur of elf lieten de verpleegkundigen doorschemeren dat de eerste tekenen niet positief waren. Daarna moesten we weer afwachten. Op een gegeven moment zagen we mensen die slecht nieuws hadden gekregen en ik dacht: zo zitten wij dadelijk ook. Eindelijk, rond half vier, zouden we nieuws krijgen. Maar eigenlijk wisten we het wel. Een arts van de intensive care kwam het ons vertellen: Het is waar we voor vreesden: er is geen hersenactiviteit. Toen hij het zei, was het geen verrassing en toch ook weer wel. Ineens was het echt: mama was dood. De arts, een fijne man, bleef bij ons zitten, wel een uur lang. Hij liet ons huilen en toen we iets waren bedaard, vroeg hij bijna meteen of we instemden met orgaandonatie. Omdat papa en mama gescheiden waren, waren wij, de volwassen dochters, degenen die moesten instemmen met donatie. Donor Romy: Mama was al twintig jaar geregistreerd als donor, dus voor ons was die vraag makkelijk te beantwoorden. We vonden het logisch om mama s wens te volgen. Eigenlijk hoefden wij helemaal geen akkoord te geven, want dit had mama zelf al gedaan door zich te registreren. Wij hadden de donatie wel tegen kunnen houden, als we het echt niet hadden gewild. Maar we vonden het toch ook meteen iets moois. Dat is het nog steeds. We hebben er nooit spijt van gehad. Maxime: Na onze toestemming, kwam enige tijd later de transplantatiecoördinator naar ons toe, 10
4 Caroline. Dat was zo n fijn mens. Haar begeleiding zorgde ervoor dat we erachter bleven staan. Caroline leefde écht met ons mee, ze was er zelf ook emotioneel onder. Ik denk dat ze erg schrok van de situatie en van het feit dat wij nog zo jong waren. Romy: Ze heeft alles goed uitgelegd, want wij hadden veel vragen! Vragen als: hoe lang duurt de operatie? Naar wie gaan de organen en weefsels? Hoe ziet mama er straks uit? Waarom gaan jullie wel kijken of de lever en de alvleesklier geschikt zijn en niet naar andere organen? Zie je straks iets aan mama s gezicht? Voor die vragen nam ze alle tijd. Wij vonden het geen fijn idee dat mama geopereerd zou worden door een chirurg die haar niet levend gekend had. We wilden de chirurg graag ontmoeten, zodat hij toch een levend stukje van mama zou zien: ons. Het was een fijne, warme ontmoeting. Ik ga goed voor je moeder zorgen, zei hij. Maxime: We moesten ook nog kiezen hoe we mama de operatie in wilden laten gaan. Ze kon kunstmatig in leven worden gehouden en dus verbonden aan apparaten de operatiekamer ingaan of we konden die apparaten laten afsluiten, maar dat was slecht voor de organen. De kans op een geslaagde orgaantransplantatie werd daarmee kleiner. Ik vond het akelig om haar van ademen naar niet-ademen te zien gaan, dus hebben we voor de eerste optie gekozen. Vóór de operatie zijn we nog allemaal bij mama geweest. Ieder van ons afzonderlijk en wij met zijn drietjes samen: Romy, Quint en ik. Daarna brachten ze mama naar de operatiekamer, waar ze bijna tien uur lang geopereerd is. Dat de operatie zo lang duurde, geeft voor mij ook aan dat het heel zorgvuldig is gegaan. Romy: Van alle organen bleek alleen haar lever geschikt voor transplantatie. Van haar weefsels waren dat een hartklep, botten en het hoornvlies. Maxime: Het was voor mij geen grote teleurstelling geweest als haar organen niet geschikt waren geweest. Het is niet iets waar je op dat moment bij stilstaat, zo van: ik wil graag dat het lukt. Het was gewoon geen hoofdzaak. Wij waren net onze moeder verloren. Na de operatie zijn Romy en ik, samen met onze oma en een tante, naar mama gegaan. Ze lag er mooi bij. Er zaten pleisters en verband op haar lijf, maar die zaten onder haar kleren. We wilden haar graag zelf opmaken en haar haar doen. Dat was een moeilijk moment: mama voelde al zo koud. Na een tijdje waren we daar iets meer aan gewend en hebben we haar opgemaakt. Ik ben blij dat we dat voor haar gedaan hebben. Toen we klaar waren, zag ze er meer als zichzelf uit. Aandacht Maxime: We hebben gehoord dat een jonge vrouw, van begin dertig, de lever van mama heeft gekregen. Ik vind het een heel gek idee dat ik die vrouw misschien weleens tegenkom of zomaar langs haar loop en dat zij dan haar lever heeft. Romy: Maar we hoeven haar niet te ontmoeten, hoor! Ik zou liever willen dat zij ons verhaal kent: dat ze weet dat haar lever uit een goed mens komt, uit een goede moeder. Maxime: Mensen zeggen vaak: die donatie geeft zeker troost. Maar dat vind ik niet. Ons verdriet wordt niet minder, omdat mama haar organen heeft gedoneerd. Ik ben blij dat het zo gegaan is, omdat mama het wilde. Dus is het goed. Mijn moeder heeft er mensen mee geholpen en dat is zó typisch mijn moeder. Romy: Ze werkte zelf in de zorg. Ze wilde altijd iedereen helpen, haalde zielige katjes uit de boom, moest overal om huilen. Wij wisten al langer dat papa en mama als donor geregistreerd stonden. Het is een gek idee dat ik de vrouw die haar lever heeft, misschien wel eens tegenkom Als we vroeger met zijn allen aan tafel zaten, dan hadden we het over dat soort dingen: maatschappelijke kwesties, nieuws en ook over zoiets als orgaandonatie. We voelen ons betrokken bij de NTS, de Nederlandse Transplantatie Stichting. Dat heeft vooral te maken met de mensen die daar werken, met name Caroline. Zij was zó betrokken bij ons en bij mama. Ons verhaal vertellen, zoals nu, doen we graag. Ik denk dat veel mensen het moeilijk vinden om te doen, maar wij hebben er geen moeite mee. Het is fijn om het over mama te hebben. Daarnaast vinden we het belangrijk dat mensen weten hoe het echt gaat bij een orgaandonatie, want daar bestaan best wat misverstanden over. En mama zou er zeker achterstaan dat wij ons inzetten om orgaandonatie onder de aandacht te brengen. Dat speelt ook een rol. We zijn ook een keer naar 11
5 orgaandonatie: JE EIGEN KEUZE Als je vorig jaar 18 jaar bent geworden, dan ontvang je van de minister van Volksgezondheid half april een persoonlijk donorformulier met de vraag of jij jouw keuze wilt vastleggen in het Donorregister. Je kunt zelf bepalen welke organen je wilt doneren en je kan deze keuze altijd weer wijzigen. Je mag je al inschrijven in het Donorregister als je 12 jaar bent, als je dan al weet wat je wilt. Als je meer wilt weten over dit onderwerp kun je op: kijken. een landelijke vrijwilligersdag geweest van de NTS. Op die dag hoorden we allerlei verhalen van mensen die een orgaan hebben ontvangen. Daardoor is onze betrokkenheid gegroeid. Maxime was al geregistreerd donor, voordat mijn moeder overleed. Ik heb me daarna laten registreren. Mijn meeste vrienden zijn nu ook geregistreerd. Ik vind het belangrijk dat mensen dat doen. Het heeft ons een hoop stress gescheeld, op het moment dat de arts over doneren begon. We hoefden ons niet druk te maken: mama had de beslissing daarover al genomen. Het was duidelijk wat zij wilde. Wij hoefden alleen maar haar wens te volgen. Maxime: En hoe blij zou je zelf zijn met een donor, als je een orgaan nodig hebt? Ik vind dat doneren meer aandacht mag krijgen. Ik studeer hbo verpleegkunde en merk zelfs bij mijn medestudenten dat ze er niet veel belangstelling voor hebben. Terwijl zij nog wel in de zorg gaan werken! Mensen beseffen niet hoe belangrijk het is. Misschien kan iemand anders overleven, omdat jij donor bent. Groot gemis Romy: Nu, ruim twee jaar later, staan we nog steeds achter de donatie. Maar het is niet iets waar ik nog veel mee bezig ben. Het verdriet over het verlies van mama, dat is nog wel continu aanwezig. Ik ben door allerlei fases gegaan. Ik huil minder, maar voel me steeds meer voor altijd gehandicapt zonder mama. Maxime: Mensen zeggen: het verdriet wordt minder. Maar het gemis wordt juist steeds erger. Eerst was het een maand geleden dat we haar gezien hadden, nu hebben we haar al tweeëneenhalf jaar niet gesproken. Ik woon niet meer in Antwerpen, maar in Breda en dat weet ze niet eens! Haar overlijden heeft me heel erg veranderd. Vroeger was de dood geen onderdeel van mijn leven, het was gewoon geen optie. Niemand ging dood of was ziek. Nu leef ik met de gedachte dat iemand zomaar dood kan gaan. Als Romy of Quint met het vliegtuig op vakantie gaan, of als mijn vriend laat over straat moet, denk ik: ze kunnen doodgaan. Ineens moet ik leven met die gedachte. Romy en ik zijn banger geworden. En we nemen minder risico, bijvoorbeeld in het verkeer. Het gevoel geen echt thuis te hebben, vind ik het grootste verlies. Want thuis was toch: bij mama. Nu moeten Romy en ik het gezin vormen, samen met Quint en papa. Quint woont nu bij onze vader. Papa is er niet zo goed in om het gezellig en huiselijk te maken en Quint is nog jong. Dus nemen Romy en ik die taak vooral op ons. We wonen allebei op onszelf, maar we proberen er zo veel mogelijk te zijn voor Quint. Vroeger was mama de spil van het gezin. Er zijn zó veel momenten dat ik mama zou willen bellen. In plaats daarvan bel ik dan Romy of oma. Of mijn vriend. Romy: Of niemand. Dat is eigenlijk het ergste. Maxime: Dat klopt. Niemand kan die rol van moeder overnemen. Sommige dingen bespreek je alleen met je moeder. En wij waren ook echte moederskindjes! Romy: Warmte geven. Echte warmte: dat kan alleen je moeder. Maxime: Of als je ziek bent! Vroeger zorgde mama dan voor me. Nu voel ik me zó zielig als ik ziek ben! Romy: Mama wist wat voor mensen, vrienden, goed bij ons pasten. Meestal klopte haar gevoel daarover. Maxime: Ik mis haar met kleine dingen, bijvoorbeeld als ik aan het koken ben: Mam, hoe maak jij boerenkool klaar? Maar ook belangrijke beslissingen in mijn leven wil ik graag aan haar voorleggen. Romy: Of stel dat ik ooit zwanger word: ik moet er niet aan denken hoe erg ik haar dan ga missen. Maxime: Ik vind het moeilijk verhalen aan te horen van andere mensen over fijne momenten met hun moeder. Het voelt oneerlijk. Ik zou dat ook willen hebben. Heel belangrijk Romy: Toen mama doodging, waren we allebei volwassen aan het worden. We gingen meer begrijpen hoeveel ze voor ons gedaan had, hoe belangrijk ze was. We kwamen in een levensfase terecht waarin je dat ook langzamerhand gaat uiten. Maar bij ons kwam het besef vooral na haar dood: het besef dat ze zo veel betekende in ons leven. Maxime: Ze weet het wel, denk ik. Ze heeft het wel geweten, hoe belangrijk ze voor ons was. Hoeveel we van haar hielden. Maar we hadden het haar het liefst nog een keer extra gezegd. Wil jij ook jouw ervaringen met orgaandonatie vertellen? Mail naar: Tekst: Carry Dirkx Fotografie: Privébeeld 12
We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.
Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.
Nadere informatieHet is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Nadere informatieBen jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!
Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw
Nadere informatieVoor Indigo en Nhimo Papahoorjeme_bw.indd :02
Papahoorjeme_bw.indd 2 05-05-11 15:02 Papahoorjeme_bw.indd 3 05-05-11 15:02 Voor Indigo en Nhimo Tamara Bos Papa, hoor je me? met tekeningen van Annemarie van Haeringen Leopold / Amsterdam De liefste
Nadere informatieMijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd
Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 9. 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42
Inhoud Woord vooraf 9 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42 2. Papa, ik ben bang dat jij ook dood gaat 44 Overdenking over 1 Korintiërs 15: 35-49 78 3. Ik ben mijzelf niet meer
Nadere informatie0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1
Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht
Nadere informatieWanneer vertel je het de kinderen? Kies een moment uit waarop je zelf en de kinderen niet gestoord kunnen worden.
Hoe vertel je het de kinderen? Op een gegeven moment moet je de kinderen vertellen dat jullie gaan scheiden. Belangrijk is hoe en wat je hen vertelt. Houd rekening daarbij rekening met de leeftijd van
Nadere informatieDe twee zaken waarover je in dit boek kunt lezen, zijn de meest vreemde zaken die Sherlock Holmes ooit heeft opgelost.
Sherlock Holmes was een beroemde Engelse privédetective. Hij heeft niet echt bestaan. Maar de schrijver Arthur Conan Doyle kon zo goed schrijven, dat veel mensen dachten dat hij wél echt bestond. Sherlock
Nadere informatieDonor. Inleiding. Hoofdstukken. Wat is een donor?
Donor Inleiding Ik hou mijn spreekbeurt over donor zijn. Omdat ik het heel belangrijk vind dat mensen donor zijn. En ik wil jullie graag vertellen wat donor zijn eigenlijk precies is en waarom iedereen
Nadere informatieNeus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen
Neus correctie 2012 Aanleiding Al een tijdje heb ik last van mijn neus. Als kind van een jaar of 5 kreeg ik een schep tegen mijn neus, wat er waarschijnlijk voor heeft gezorgd dat mijn neus brak. Als kind
Nadere informatieEerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.
juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers
Nadere informatieInhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197
Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,
Nadere informatieDie nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.
Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard
Nadere informatieVoorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.
Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik
Nadere informatiePapa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.
Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.
Nadere informatieBent u al donor? Ja Nee
Nederland zegt Bent u al donor? Ja Nee Wist u dat u als donor in één keer acht levens kunt redden? En dat het heel makkelijk is om u als donor te registreren? Of u nu oud, jong, groot, klein, dik, dun,
Nadere informatieEen therapeutisch voorleesverhaal voor jonge kinderen van gescheiden ouders. Via-Art. Door Shantella de Visser, Via-Art.nl
Een therapeutisch voorleesverhaal voor jonge kinderen van gescheiden ouders. Door Shantella de Visser,.nl Vooraf: Je kunt dit verhaal aan je kind voorlezen wanneer je zelf in staat bent om met de emoties
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatieSchrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>
Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor
Nadere informatieDe epilepsie van Annemarie Als je hersens soms op hol slaan
Annemarie begreep er niks van. Had ze zo raar op de grond liggen doen? Wat stom. Zelf wist ze alleen nog maar dat haar buik naar aanvoelde en dat ze heel bang werd. Van de rest wist ze niets. Annemaries
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieEr was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig
Nadere informatieO, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.
Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan
Nadere informatieEen Berbers dorp. Mijn zussen en ik mochten van mijn vader naar school. Meestal mochten alleen jongens naar school.
Een Berbers dorp Ik ben geboren en opgegroeid in het noorden van Marokko. In een buitenwijk van de stad Nador. Iedereen kent elkaar en altijd kun je bij de mensen binnenlopen. Als er feest is, viert het
Nadere informatieOp bezoek. bij Sam op de Intensive Care
Op bezoek S bij Sam op de Intensive Care Hoi, ik ben Sam en ik lig op de Intensive Care S Ik heb een fotoboekje gemaakt. Zo kun je alvast zien waar ik ben en wat iedereen op de afdeling doet. Natuurlijk
Nadere informatieVerhaal: Jozef en Maria
Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele
Nadere informatieInformatie voor nabestaanden. Dit is een uitgave van NTS-Donorvoorlichting www.donorvoorlichting.nl. Orgaandonatie
Informatie voor nabestaanden Dit is een uitgave van NTS-Donorvoorlichting www.donorvoorlichting.nl Orgaandonatie Waarom krijgt u deze brochure? Iemand in uw naaste omgeving kan orgaandonor worden na het
Nadere informatieZondag 6 maart 2016, 10.00 uur Jeugddienst. Voorganger: ds. Bert de Wit
Preek Zondag 6 maart 2016, 10.00 uur Jeugddienst Thema: @Home Voorganger: ds. Bert de Wit Schriftlezing: Lucas 15:11-32 Een vader had twee zonen zo begint het verhaal. Met de beschrijving van een gezin.
Nadere informatieOp weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon
Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn
Nadere informatie02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar)
BELLA (II) 02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar) In 2007 kwam je voor het eerst lessen op onze hondenschool. Je had als pup eerder getraind op een andere school maar moest daar stoppen vanwege ED operaties aan
Nadere informatieHij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te
Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te kijken...4 De mensenmenigte opende zich in het midden...5 Toen
Nadere informatierijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005
rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard
Nadere informatieGeelzucht. Toen pakte een vrouw mijn arm. Ze nam me mee naar de binnenplaats van het huis. Naast de deur van de binnenplaats was een kraan.
Geelzucht Toen ik 15 was, kreeg ik geelzucht. De ziekte begon in de herfst en duurde tot het voorjaar. Ik voelde me eerst steeds ellendiger worden. Maar in januari ging het beter. Mijn moeder zette een
Nadere informatieHelp, mijn papa en mama gaan scheiden!
Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken
Nadere informatieNiet in slaap vallen hoor!
Niet in slaap vallen hoor! Marcus 13: 33-37: Dierenversie Geïllustreerd door: 30 november 2014 Maria Koninginkerk Baarn 2 De oude leeuw heeft vakantieplannen. Dat vertelde hij vanmorgen aan alle dieren:
Nadere informatieSpreekbeurt Dag. Oglaya Doua
Spreekbeurt Dag Oglaya Doua Ik werd wakker voordat m n wekker afging. Het was de dag van mijn spreekbeurt. Met m n ogen wijd open lag ik in bed, mezelf afvragend waarom ik in hemelsnaam bananen als onderwerp
Nadere informatieBorstkanker ''Angst voor het onbekende''
Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...
Nadere informatieElke miskraam is anders (deel 2)
Elke miskraam is anders (deel 2) Eindelijk zijn we twee weken verder en heb ik inmiddels de ingreep gehad waar ik op zat te wachten. In de tussen tijd dacht ik eerst dat ik nu wel schoon zou zijn, maar
Nadere informatieGedwongen opname met een IBS of RM *
Gedwongen opname met een IBS of RM * Informatie voor cliënten Onderdeel van Arkin Inleiding In deze folder staat kort beschreven wat er gebeurt als u gedwongen wordt opgenomen. De folder bevat belangrijke
Nadere informatieCopyright Beertje Anders
Copyright Beertje Anders Beren hebben allerlei gevoelens. Kun jij zien hoe Beertje Anders zich nu voelt? Blij. Ik ben blij als ik jarig ben, als ik spelen mag met Beertje Bruin, als ik met de andere beren
Nadere informatieE.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7
E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 1 Vera Kleuskens groep 7 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inleiding... 4 1. Wat is E.H.B.O... 5 2. E.H.B.O. vereniging... 6 3. Cursus... 7+8+9 4. Reanimatie en A.E.D....
Nadere informatieIK OVERLEEFDE AUSCHWITZ
Ferenc Göndör IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 3 Mijn vader Lang geleden kwam een jonge, joodse man naar het land Hongarije. Mohr Goldklang was zijn naam. Dat was mijn opa. Mohr
Nadere informatieHet verhaal op reis. groep 1-2. melle de muis. Bijlagen Les 1. media. spoor
Het verhaal op reis groep 1-2 melle de muis Bijlagen Les 1 Les 1 - Bijlage 1 - brief kunstenaar 1 Lieve kinderen, Vandaag begint er een bijzonder project: HET VERHAAL OP REIS. Jullie gaan vandaag met elkaar
Nadere informatieHOEVEEL DONOREN TELT GELDERLAND NA DEZE DONORWEEK?
HOEVEEL DONOREN TELT GELDERLAND NA DEZE DONORWEEK? HET LEVEN IS PRACHTIG EN JIJ KUNT HET DOORGEVEN Info Den Haag Gepubliceerd op: 12 oktober 2015 De Donorweek Details Donor, dat word je. Of dat ben je
Nadere informatieLES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116
LES 4 Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 De boodschap God hoort en verhoort onze gebeden voor elkaar. Leertekst: Terwijl Petrus onder zware bewaking zat
Nadere informatieKlein Kontakt. Jarigen. in april zijn:
A Klein Kontakt Het is alweer eind maart wanneer dit Kontakt uitkomt, het voorjaar lijkt begonnen, veel kinderen hebben kweekbakjes met groentes in de vensterbank staan, die straks de tuin in gaan. Over
Nadere informatietje was saai. Haar ouders hadden een caravan, waarmee ze ieder jaar in de zomer naar Frankrijk gingen. Ook voor deze zomer was de camping al
Hoofdstuk 1 Echt? Saartjes mond viel open van verbazing. Maar dat is supergoed nieuws! Ze sloeg haar armen om haar vriendin heen. Waaah, helemaal te gek. We gaan naar Frankrijk. Zon, zee, strand, leuke
Nadere informatieOplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)
Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)
Nadere informatieLuisteren: muziek (B1 nr. 4)
OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk
Nadere informatieVlinder en Neushoorn
Vlinder en Neushoorn Hoi, zei Vlinder. Hoi, zei Neushoorn, hoewel hij meestal niets zei. Maar hij was in een goede bui. Vlinder streek neer op de hoorn van Neushoorn en leek erg zenuwachtig. Hoi! zei Vlinder
Nadere informatieMoeder worden, moeder zijn
Moeder worden, moeder zijn Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Postbus 10208 1001 EE Amsterdam Telefoon: (020) 520 60 70 Fax: (020) 520 60 61 E-mail: info@eenvoudigcommuniceren.nl Website: www.eenvoudigcommuniceren.nl
Nadere informatieSOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna
Nadere informatieLieve broer! Je liefste zus!!! Camille Vandenbussche. 12-19 oktober
Lieve broer! 12-19 oktober Je bent nog maar 1 week weg, en ik mis je al! Hopelijk zie ik je nog terug! Ik heb gehoord dat er al heel wat mannen zijn gestorven! Jij nog niet,gelukkig! En,papa, alles goed
Nadere informatieAdam en Eva eten van de boom
Adam en Eva eten van de boom God maakt een prachtig paradijs. Hij zegt: Het is heel goed. Maar God heeft ook een vijand, En weet jij wel wat hij doet? Het mooie wat God heeft gemaakt, maakt hij juist graag
Nadere informatieWeer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.
Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt
Nadere informatiePasen met peuters en kleuters. Jojo is weg
Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?
Nadere informatieJEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +
> vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,
Nadere informatieIris marrink Klas 3A.
Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15
Nadere informatieGijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden
Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden zijn ouders hem, maar alle andere konijntjes noemden
Nadere informatieBeertje Anders. Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2
Beertje Anders Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2 H. Vos Beertje Anders Wat zonlicht is voor bloemen, is een glimlach voor een beer. Beertje Anders en Beertje Bruin gaan bij oma spelen. Het was maar even
Nadere informatieErvaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier
Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden
Nadere informatieProbleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.
ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,
Nadere informatieWat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.
Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen
Nadere informatie"Afraid of the Dead ( The Escape ) Hoofdstuk 5"
"Afraid of the Dead ( The Escape ) Hoofdstuk 5" Voor het eerst alleen Ik werd wakker in een kamer. Een witte kamer. Ik wist niet waar ik was, het was in ieder geval niet de Isolatieruimte. Ik keek om me
Nadere informatieIk besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:
Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:
Nadere informatie1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.
1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.
Nadere informatieWaarom zijn er ongelukkige mensen?
Eerste Communieproject 8 Waarom zijn er ongelukkige mensen? De mensen doen niet wat God wil Je hebt gezien wat geluk is. Als mensen van jou houden, word je gelukkig. Niet iedereen is gelukkig. Als andere
Nadere informatieIk ben maar een eenvoudige ezel, maar ik wil je graag een mooi verhaal vertellen
De ezel van Bethlehem Naar een verhaal van Jacques Elan Bewerkt door Koos Stenger Ik ben maar een eenvoudige ezel, maar ik wil je graag een mooi verhaal vertellen over iets wat er met me gebeurd is. Het
Nadere informatieBoek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem
Het overlijden van een broer of zus is een ingrijpende gebeurtenis. Toch wordt het onderwerp in de rouwliteratuur doodgezwegen. Tot verbazing van Minke Weggemans. De pastoraal therapeute schreef er daarom
Nadere informatieBijlage 3: Interview cliënt
Bijlage 3: Interview cliënt Zowel cliënt als een vader Hoeveel kinderen heb je? 3 kinderen. 1 zoontje en 2 dochters En hoeveel jaar zijn ze? Mijn dochters zijn 11 en 8 jaar. En mijn zoontje is 5 jaar.
Nadere informatieWerkboek Het is mijn leven
Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er
Nadere informatieVragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren'
De tovenaar tovert De verhalenvertelster vertelt Wat zou een tovenaar allemaal kunnen toveren? Hoe zouden de kinderen zich voelen? Waar zie je dat aan? Is de tovenaar blij/ boos/ verdrietig of bang? Hoe
Nadere informatieInhoud Slaapkamer 6 Opwarming 8 Een jaar later 10 Genoeg 12 Terrorist 14 Geheim 16 Olie 20 R.O.A. 23 Betty 26 Vertrouwen 29 Feiten 32 G.O.F. 35 Protest 38 Warm 42 Reuzenmachine 44 Een bewaker! 47 Terrorist?
Nadere informatieAMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN
AMIGA4LIFE Hooggevoelig, wat is dat? 7-10 jaar WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN 1 voorlichtingsbrochure hooggevoeligheid - www.amiga4life.nl Ik heb een talent! Ik kan goed
Nadere informatieKoningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande
Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie
Nadere informatieVoorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja
Voorwoord Verliefd zijn is super, maar ook doodeng. Want het kan je heel onzeker maken. En als het uiteindelijk uitgaat, voel je je intens verdrietig. In dit boek lees je over mijn liefdesleven, de mooie,
Nadere informatieTake a look at my life week 23
Take a look at my life week 23 De dagen blijven voorlopig nog even in het teken staan van Daan, het is nog allemaal zo nieuw. Inmiddels heeft hij 3 weken in het ziekenhuis gelegen. En nu eindelijk lekker
Nadere informatieLES 6. Nu zie je Hem wel, nu zie je Hem niet.
LES Nu zie je Hem wel, Sabbat Doe Lees Lukas 4. 40 nu zie je Hem niet. Heb je weleens een moment gehad dat je het gevoel had dat God heel dicht bij je was? Misschien door een liedje, een bijbelvers, een
Nadere informatieJezus vertelt, dat God onze Vader is
Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.
Nadere informatie't gummybeertje le journal D' Hoge School redactie: Tom & Senne 24-10-08 jaargang 3 nr. 7 http://zevensprong.org frankieweyns@hotmail.
't gummybeertje le journal D' Hoge School redactie: Tom & Senne 24-10-08 jaargang 3 nr. 7 http://zevensprong.org frankieweyns@hotmail.com Het aapje en de sleutels Er was eens een man en die had de sleutels
Nadere informatieKIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING
CASUS: AMINA Alle vrijheid die ik in Turkije had verdwijnt. Ik voelde me opgesloten en depressief. Toen ik mijn man leerde kennen ben ik misschien te veel van dingen uitgegaan en heb ik te weinig gevraagd.
Nadere informatiel Wouter mag Floor niet slaan. l Wouter mag geen alcohol drinken (geen druppel!).
3. Net keek mama heel beteuterd toen ze me een nachtzoen kwam geven. Vind je het echt erg dat ik zoveel moet werken? vroeg ze. Wat moest ik daarop zeggen? Ze keek zo droevig! Valt wel mee, hoor, zei ik.
Nadere informatieVerloren grond. Murat Isik. in makkelijke taal
Verloren grond Murat Isik in makkelijke taal Moeilijke woorden zijn onderstreept en worden uitgelegd in de woordenlijst op pagina 84. Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen Mijn geboorte Mijn verhaal
Nadere informatieSuzanne Peters. Blijf bij me! liefdesroman
Suzanne Peters Blijf bij me! liefdesroman Hoofdstuk 1 Katja belde aan bij het huis. Ze vond het toch wel erg spannend. Het was de tweede keer dat ze op visite ging bij de hondenfokker en deze keer zou
Nadere informatieMijn mond zat vol aarde
Mijn mond zat vol aarde Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,
Nadere informatieHet leven van Max en z,n mama *week 11*
Het leven van Max en z,n mama *week 11* Op naar de drie maanden toe, want Max is nu 11 weken oud. Daarna nog een maand van aftellen, dan zitten de vier maanden erop die Daan heeft geleefd. Hopelijk wordt
Nadere informatieErvaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving
Een eigen huis.. Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving M.H. Kwekkeboom (red.) A.H. de Boer (SCP) C.van Campen
Nadere informatieAls je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.
Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een
Nadere informatieEen land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps
Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan
Nadere informatieWeefseldonatie. gemini-ziekenhuis.nl
Weefseldonatie gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Weefseldonatie: de gang van zaken 3 Wet op de orgaandonatie 3 De donor-operatie 4 Is uw naaste thuis overleden? 5 Na de donor-operatie 5 Wat gebeurt er
Nadere informatieVroeg Interventiedienst Drugs
VRIND Vroeg Interventiedienst Drugs Als aan ouders gevraagd wordt wat hun grootste bekommernissen zijn voor hun kinderen in de toekomst, dan scoort 'drugs' zeer hoog. Ouders maken zich zorgen over drugs.
Nadere informatieInhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197
Inhoud Aan jou de keuze 7 1 Je ouders zijn ook maar mensen 11 2 Eerst ruzies, nu ook nog de scheiding 21 3 Dit is niet eerlijk! 31 4 Wat cijfers ons leren 41 5 En toen veranderde mijn wereld 51 6 Bij wie
Nadere informatiePresentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis
Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden
Nadere informatieMeer weten? Ga naar www.donorvoorlichting.nl.
Vraag 1 Wat is doneren? Doneren betekent geven of schenken. Iemand die orgaan- of weefseldonor is, geeft na zijn dood zijn organen of weefsels weg voor transplantatie. Dit heet donatie. Bekijk het filmfragment
Nadere informatieKampverhaaltjes van de kinderen van Maltezer Jongerenkamp 2012 te Hummelo
Kampverhaaltjes van de kinderen van Maltezer Jongerenkamp 2012 te Hummelo Sophie, geschreven na Maltezerkamp op onze Facebook groep: Het was mijn eerste keer dat ik op MK ging, Ik heb spijt dat ik vorig
Nadere informatieActiviteit 01: Je gedachten en gevoelens 7. Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11. Activiteit 03: Acting out 16
Inhoud Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7 Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11 Activiteit 03: Acting out 16 Activiteit 04: Schuld 22 Activiteit 05: Angst 26 Activiteit 06: Verdriet
Nadere informatieOP ZOEK NAAR DE VERBINDING TUSSEN PRAKTIJK, ONDERZOEK EN ONDERWIJS
OP ZOEK NAAR DE VERBINDING TUSSEN PRAKTIJK, ONDERZOEK EN ONDERWIJS Susanne Smorenburg, programmamanager Ben Sajetcentrum Marjon van Rijn, docent / onderzoeker HvA / AMC Symposium HBO-V van de Toekomst
Nadere informatie