Oracle Gebruikersclub Holland VISIE. Winter 2009 Jaargang 14 Nummer 3 h 7,50. Oracle 25 jaar in Nederland. Verslag eerste OGh DBA-dag

Transcriptie

1 Oracle Gebruikersclub Holland VISIE Winter 2009 Jaargang 14 Nummer 3 h 7,50 Oracle 25 jaar in Nederland VI SIE Ora Ho cle G llan e d bruik ers clu b Upgrade Upgrade zonder zonder downtime downtime met met Edition Edition Based Based Redefinition Redefinition in in 11gR2 11gR2 Verslag eerste OGh DBA-dag

2 Ondernemend luisteren Ondernemend luisteren is de tweede natuur voor de mensen van Itude. Bij Itude werken ICT-ers die niet alleen volledig op de hoogte zijn van de nieuwste Oracle en Java technologieën, maar die ook vanuit een ander perspectief naar de technologie kijken. Zij werken op basis van eigen initiatief en in volledige vrijheid aan projecten. Deze eigenschappen leiden ertoe dat wij samen met onze opdrachtgevers de beste oplossingen creëren. Ben je opdrachtgever of Oracle specialist? Ga voor meer informatie naar Create it

3 VISIE Colofon Voorwoord Geachte lezer, Per 10 september 2009 heb ik de voorzittershamer overgenomen van Ruud Bos. Ik spreek hierbij mijn dank aan Ruud uit voor zijn bijdrage aan de OGh in de afgelopen drie jaar. Redactie H. Gerritse (hoofdredacteur) L. Brizzi M. Jonkers M. Uitentuis Redactie-adres Oracle Gebruikersclub Holland Utrechtseweg 48/C 3704 HE Zeist Postbus 701, 3700 AS Zeist T +31 (0) E secretariaat@ogh.nl Realisatie Drukkerij Donath B.V. T (030) F (030) E info@donath.nl Organisatie A.J. van der Weijden-Klinkers BMO b.v. T + 31 (0) F + 31 (0) E bmo.org@planet.nl OGh-secretariaat/ advertentie-exploitatie Utrechtseweg 48/C, 3704 HE Zeist A.J. van der Weijden-Klinkers T +31 (0) F +31 (0) E secretariaat@ogh.nl W Gebruikersbijeenkomsten/congres Werving sprekers/ onderwerpen: Th. Koster Conclusion Communication E tkoster@conclusion.nl Behalve van Ruud hebben we ook afscheid genomen van onze penningmeester Hans Fermont. Ook Hans wil ik bedanken voor zijn inspanningen. Nieuwe gezichten in het bestuur zijn: Ise Douwes van Quobell, Erik Hogervorst van Ordina, Jaime Conejo Verheijden van Inter Access en Learco Brizzi van Itium. Ik heet de heren van harte welkom. Terugkijkend op 2009 kunnen we stellen dat het voor de OGh een succesvol jaar is geweest met niet alleen goed bezochte themabijeenkomsten, maar ook met de Special interest group (SIG) dagen. Zo hebben we een DBA-dag en een tweetal Spatial dagen georganiseerd. Maar liefst 102 leden hebben de OGh DBA-dag bijgewoond en ook de twee Spatial dagen waren erg goed bezocht. Dit alles heeft ertoe geleid dat we in 2010 vier SIGdagen gaan organiseren. Meer hierover leest u in het jaarprogramma elders in dit nummer. Omdat de opkomst voor de algemene ledenvergadering de laatste jaren niet groot genoeg was om het vereiste quorum te halen voor het nemen van besluiten, hebben we besloten om de statuten zodanig aan te passen dat leden in het vervolg elektronisch hun stem kunnen uitbrengen. We hopen dat hiermee toekomstige besluiten een groter draagvlak gaan krijgen. Tot slot wil ik nog melden dat we een toehoorderslidmaatschap hebben geïntroduceerd. Dit is speciaal bedoeld voor ZZP ers en studenten. Deze lidmaatschapsvorm geeft recht op deelname aan onze activiteiten op individuele basis, maar kent geen stemrecht. Ik hoop dat 2010 een jaar wordt met goed bezochte activiteiten en met veel inbreng vanuit de leden. Immers alleen een vereniging met betrokken leden floreert. Heeft u ideeën, wilt u iets delen of heeft u vragen? Laat het ons weten. Als u uw stem laat horen, zullen wij luisteren. Tot ziens in 2010! Robin Buitenhuis, Voorzitter OGh Bestuur OGh L. Brizzi Itium E l.brizzi@ogh.nl R. Buitenhuis Ciber Nederland E r.buitenhuis@ogh.nl I. Douwes Quobell E r.douwes@ogh.nl Y. Fu Itude Technology E y.fu@ogh.nl E.Hogervorst Ordina E e.hogervorst@ogh.nl M. Uitentuis Atlis Informatiesystemen E m.uitentuis@ogh.nl J.A. Conejo Verheijden Inter Access E j.a.c.verheijden@ogh.nl Oplage OGh Visie is een uitgave van Oracle Gebruikersclub Holland en wordt verzonden aan al haar leden en Oracle geïnteresseerden. U kunt zich aanmelden voor een gratis abonnement via de website OGh Inhoud Voorwoord - door Robin Buitenhuis Oracle 25 jaar in Nederland Column Oracle op een kruispunt naar de toekomst - door Theo Koster Upgrade zonder downtime - door Lucas Jellema Alles is kolossaal en indrukwekkend in CERN kernfysicalaboratorium Veel animo en waardering voor Oracle Spatial dagen door T. Tijssen, B. van der Lely, B. Schiltmans en L. Verhelst Column De Google Wave hype door Roel Hartman Jaarprogramma Oracle Gebruikersclub 2010 Oracle Streams in een notendop - door Ingo Wevers Oracle Open World door Ronald Rood

4 Oracle 25 jaar in Nederland Ontwikkeling van databaseleverancier tot information company Oracle 25 jaar in Nederland Dit jaar is het 25 jaar geleden dat Oracle Corporation haar Nederlandse vestiging opende. Alle reden dus voor een terugblik op 25 jaar Oracle in Nederland, samen met enkele oudgedienden, de allereerste Oracleklant en de huidige algemeen directeur van Oracle Benelux Johan Doruiter die ook een vooruitblik geeft op de toekomst. Een overzicht van 25 jaar Oracle, waarin de databaseleverancier zich ontwikkelde tot information company en uitgroeide tot s werelds grootste leverancier van bedrijfssoftware. De geschiedenis van Oracle in Nederland gaat terug naar het begin van de jaren tachtig. Het toenmalige ministerie van Landbouw en Visserij nu Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit kreeg behoefte aan een meer georganiseerde vorm van dataopslag dan met de bestaande hiërarchische database mogelijk was. Via hardwareleverancier Digital (destijds Digital Equipment of DEC geheten en na IBM de tweede computerleverancier ter wereld en later overgenomen door Compaq dat op haar beurt weer samenging met HP) werd het ministerie attent gemaakt op Oracle, dat toen als enige ter wereld een commercieel verkrijgbare relationele database had. De database was ontwikkeld door het bedrijf Software Development Laboratories (SDL), dat in 1977 was opgericht door Larry Ellison, Bob Miner en Ed Oates. De bedrijfsnaam SDL werd twee jaar later veranderd in Relational Software Incorporated (RSI), dat zichzelf in 1982 weer omdoopte tot Oracle Systems Corporation om de bedrijfsnaam beter te laten aansluiten op de naam van hun vlaggenschip-product, de Oracle Database. Pilot bij ministerie van L&V Oracle werd in die periode in Europa vertegenwoordigd door het Deense softwarehuis Tom Pedersen International (TPI) in Aalborg, met als enige grote klant in Europa het Zweedse Saab Scania. Na de overname van TPI door Oracle werd in Aalborg het eerste kantoor van Oracle in Europa (en tevens Oracle Europe hoofdkantoor) gevestigd, onder leiding van Bo Ryden van TPI. Na een succesvolle demonstratie van de relationele Oracle database door Bo Ryden, werd besloten een pilot project bij het ministerie te starten. De bevindingen van die pilot waren dermate positief dat het beslissing werd genomen om Oracle breed in te zetten binnen L&V. Rob van Lopik was sinds 1980 verantwoordelijk voor de opzet van de technische ondersteuning voor alle automatiseringsactiviteiten van het ministerie en in die hoedanigheid ook betrokken bij de keuze en invoering van Oracle en methodiekontwikkeling. Hij is nog steeds als adviseur verbonden aan het ministerie, met name op het gebied van security. 4 De eerste Oracle ploeg in Nederland, opgesteld voor Het Berghuis. Met links op de foto Nico van de Klugt, die was overgestapt van het ministerie van L&V naar Oracle, waar hij uiteindelijk technisch directeur werd van de Europese organisatie. Vierde van links Loek van den Boog, met naast hem Bo Ryden. Unlimited License Het was kennelijk een belangrijk contract voor Oracle, vertelt Van Lopik, want Larry Ellison kwam in 1982 zelf voor de ondertekening over naar Nederland. Bij die gele-

5 Oracle 25 jaar in Nederland genheid gaf hij ook een presentatie ke applicaties. Nu is de organisatie voor vertegenwoordigers van andere wat meer gecentraliseerd, maar de ministeries, maar die bleken om uit- invoering van nieuwe versies is nog eenlopende redenen niet of nauwe- steeds een lastige en complexe ope- lijks geïnteresseerd. Enige tijd later ratie, waarbij we zeker niet over een zijn we er in geslaagd het contract nacht ijs gaan. om te zetten in een unlimited license, inclusief gebruik van Oracle Europees hoofdkantoor op PC s. Van Lopik, die te boek staat als on- Oracle had inmiddels ook in de landen rondom Nederland enkele grote klanten gekregen en besloot daarom Het Berghuis in Naarden, de eerste locatie van Oracle in Nederland. bezoldigd historicus van Oracle en haar Europese hoofdkantoor naar cle Europe in Aalborg en werd door ook een aantal malen lezingen over Nederland te verhuizen om beter Bo Ryden en Brian Cassidy eind dit onderwerp heeft gehouden voor bereikbaar te zijn voor haar klanten naar Nederland gehaald om- de Europese Oracle gebruikersver- Samen met de Ier Brian Cassidy, dat Oracle van plan was daar het eniging en de OGh, heeft het con- die een klein verkoopkantoor van Europese hoofdkantoor op te zetten. tract uit 1984 in zijn archief er nog Oracle in Arnhem runde, startte Van den Boog was in die tijd Finance eens op nageslagen: Dit unlimited- Bo Ryden in 1984 het Nederlandse Director van die Europese vestiging, license contract - dat overigens met kantoor van Oracle Europe. Een van die officieel Oracle Systems Corpo- de nodige aanpassingen nog steeds de medepioniers was Loek van den ration Europe (OSCE) heette. In geldt - heeft ons ministerie uitein- Boog, die als Finance Director van die periode is ook Oracle Nederland delijk veel geld bespaard. Andere Oracle Europe overkwam uit Dene- opgericht, dat net als het Europese ministeries, die destijds de stap niet marken en later directeur werd van kantoor werd gevestigd in Het Berg- aandurfden, waren later beduidend Oracle Nordic, en uiteindelijk van huis, een fraai landgoed in de bos- meer kwijt. Oracle Europe. sen van Naarden. Eerste versie met versie nummer 2 Loek van den Boog is van 1984 tot 1996 aan Oracle verbonden geweest Van den Boog werd in 1987 als Regional Director verantwoordelijk Het ministerie van LNV werkt nu en heeft dus een belangrijk deel van voor de Nordic regio en kreeg twee nog steeds met de Oracle RDBMS, de geschiedenis van Oracle in Ne- jaar later ook de Benelux onder zijn vertelt Lopik. We zijn gestart met derland meegemaakt en ook mede hoede, nadat de eerste directeur Oracle op de DEC PDP-11 vormgegeven. Na zijn Oracle perio- Guus Alink was vertrokken. Later minicomputer, gevolgd door Versie de heeft Van den Boog zich gevestigd kwamen daar nog de regio s Sou- 3 die uitsluitend op VAX machines als zelfstandig Business Consultant thern Europe en Central Europe/ draaide en later Versie 4. Overigens en adviseert en investeert hij in be- Middle East bij. In 1993 werd hij is het interessant te melden dat Ora- drijven op het gebied van software benoemd tot directeur van Oracle cle de allereerste versie van de data- en service. Daarnaast is hij oprich- Europe, nadat hij twee jaar eerder al base als Versie 2 heeft uitgebracht, ter en voorzitter van de Net4kids zijn directeursfunctie van de Bene- omdat ze dachten dat klanten an- Aid Foundation, een non-profit lux-vestiging had overgedragen aan ders terughoudend zijn om een ini- organisatie die kansarme kinderen Ad Nederlof. Bij Van den Boog s ver- tiële versie van zo n nieuw product een betere toekomst wil geven door trek in 1996 was de Oracle database aan te schaffen. duurzame hulp te bieden. Via een inmiddels toe aan Versie 7. Het ministerie is inmiddels aanbe- internetplatform ( org) verbindt Net4kids potentiële Enerverende beginperiode land bij Oracle 10g, maar er zijn ook donateurs met bijzondere kinder- Loek van den Boog staat die enerve- nog oudere versies 9i en 8i in ge- hulpprojecten in Afrika en Azië. rende beginperiode nog helder voor bruik. Dat heeft alles te maken met de decentrale organisatie in het be- Landgoed in Naarden ogen. We zaten met zo n twintig mensen - met twaalf verschillende gin, waarbij LNV zo n 45 vestigingen Loek van den Boog is medio 1984 nationaliteiten - hutje en mutje bij verspreid over het land telde, met vaak eigen systemen en omvangrij- in Denemarken begonnen bij het toenmalige hoofdkantoor van Ora- elkaar op de zolder van het Berghuis. Meestal in spijkerbroek vanwege het 5

6 Oracle 25 jaar in Nederland 6 De huidige locatie van Oracle Nederland in De Meern. stof en de enorme rotzooi, want de rest van het pand werd volledig verbouwd. Qua uitstraling was het Berghuis een fantastische locatie, maar rationeel was het natuurlijk geen slimme zet om in zo n pand, dat ook niet schaalbaar was, een bedrijf te vestigen dat minimaal met 200 tot 300 procent per jaar groeide. Al snel werd er toen een dependance geopend in Weesp en kort daarna verhuisde het hele gezelschap naar het huidige pand in De Meern. Van den Boog bewaart ook goede herinneringen aan zijn ontmoetingen met Larry Ellison, die zeker in de beginperiode maar nu nog steeds een belangrijk motivator is voor iedereen binnen Oracle. Wat mij nog altijd bijstaat van onze eerste ontmoeting was zijn antwoord op de vraag wat zijn belangrijkste doelstelling met Oracle was: Groter worden dan Cullinane. Het softwarebedrijf Cullinane, dat later Cullinet ging heten en in 1989 is overgenomen door Computer Associates, was destijds als leverancier van het databasemanagement systeem IDMS een belangrijke speler op de databasemarkt, met een wereldwijde omzet van rond de 180 miljoen dollar. Oracle s jaaromzet bedroeg toen nauwelijks 13 miljoen dollar, dus ik dacht toen dat Larry gek geworden was. Maar die grenzeloze ambitie is zo bijzonder typerend voor Larry Ellison. In presentaties en besprekingen met klanten haal ik nog steeds zijn uitspraak aan tijdens ons eerste gesprek: Nothing is impossible only because nobody else has done it before. Let the best win Bo Ryden en Brian Cassidy verlieten na verloop van tijd Oracle Europe, omdat het bedrijf voor beide pioniers te groot was geworden. Rond die tijd telde Oracle Europe al zo n 200 mensen, terwijl er in de Britse vestiging nog eens eenzelfde aantal mensen werkte. Larry werkte altijd met twee teams, legt Van den Boog uit. Onder het motto Let the best win waren er dus ook in Europa twee teams: Oracle UK voor het Britse gebiedsdeel en Oracle Europe voor het continent. In 1987 heeft dat geleid tot samenvoeging van die twee poten tot het echte Oracle Europe. Omdat er in de nieuwe organisatie geen twee financieel directeuren nodig waren heb ik de uitdaging opgepakt om in een commerciële functie door te gaan. Onder het motto Everybody is a salesman kreeg ik de Nordic regio onder mijn hoede. Vooral in die beginperiode heb ik ontzettend veel ervaring opgedaan en heel snel geleerd. Dat moest ook wel, want het bedrijf maakte een onvoorstelbare groei door. De Europese regio s waren altijd de snelste groeiers binnen Oracle en in de jaren die ik bij Oracle heb gewerkt werden ook altijd ruim de targets gehaald. Van den Boog herinnert zich uit die periode ook de oprichting van de Oracle Gebruikersclub Holland, in Oracle Nederland heeft de oprichting van de OGh gestimuleerd. In de Verenigde Staten waren al diverse Oracle gebruikersvereniging actief. De OGh werd de eerste Oracle gebruikersvereniging buiten de VS. Verandering in de genen Van den Boog heeft in de twaalf jaar bij Oracle keihard maar met ontzettend veel plezier gewerkt, zo benadrukt hij. Je neemt ook heel veel mee van een bedrijf als Oracle, dat constant in verandering en beweging is. Per 1 juni de start van het nieuwe boekjaar - verandert het gewoon bij Oracle, dat zit in de genen van het bedrijf. Als je deel uitmaakt van die Oracle cultuur leer je daarmee om te gaan en daar ook inspiratie en motivatie uit te halen om met zijn allen weer de schouders eronder te zetten. Van den Boog herinnert zich in dat verband de Company Rally die Bo Ryden hield als een soort kick-off voor het voltallige personeel. Het fenomeen Company Rally heb ik daarna ook ingevoerd, eerst voor de Nordic regio en later ook voor de Benelux. Zo hebben we een keer in Zweden een Company Rally gehouden, waarvoor we alle ruim 120 medewerkers van de Benelux in een gehuurde Boeing 737 naar Stockholm hebben gevlogen. Later is dat evenement ook een keer in Hotel Oranje in Noordwijk gehouden, met 600 man uit de hele Nordic regio. Overigens hebben we toen wel de mensen wat beter verdeeld over verschillende vliegtuigen. Zo n Company Rally was twee dagen lang een fenomenaal evenement, daarna kon iedereen de hele wereld aan. Dat was echt typerend voor die Oracle-tijd. Sterke groei Oracle Consulting Nico van de Ven is in 1996 de gelederen van Oracle Nederland komen versterken als Vice President Consulting. In 1998 werd hij benoemd tot Managing Director, als opvolger

7 Oracle 25 jaar in Nederland van Albert Bokma. Na zijn Oracle tijd heeft Van de Ven vanuit zijn eigen bedrijf Pragma Management Consulting diverse grote opdrachten uitgevoerd, onder meer voor de Nederlandse politie en de wachtlijsten in de zorg. Nu vervult hij nog een aantal commissariaten, in de sectoren sport, onderwijs en financiële dienstverlening. In zijn periode bij Oracle Nederland werden de consulting activiteiten belangrijker, aldus Van de Ven, getuige ook zijn benoeming vanuit Consulting tot algemeen directeur. We hebben toen een enorme groei van Consulting meegemaakt, met een verdubbeling van het aantal consultants. Ook Oracle zelf is vanaf 1996 sterk gegroeid. (Anno nu telt Oracle Nederland 900 medewerkers, onder wie 350 consultants; red.). Als belangrijk wapenfeit uit die periode herinnert Van de Ven zich het upgraden van het kantoorpand in De Meern tot een volledig flexibel kantoor, met telewerkfaciliteiten voor de mensen thuis. Met dit FUNctional Office concept hebben we in 1998 de Nationale Telewerkprijs gewonnen. Partnerbeleid We zijn ook - voor het eerst binnen Oracle begonnen met een Ondernemingsraad, vertelt Van de Ven. De Amerikaanse top, Larry Ellison en met name Ray Lane, vond het helemaal niks. Ray s haren gingen zelfs letterlijk recht overeind staan toen hij het hoorde. We hadden verkiezingen in De Meern en we deden dat ook meteen via het internet. De medewerkers konden online stemmen en dat was ook in de geest van Larry, die toen al het internet een grote toekomst voorspelde. Denk bijvoorbeeld aan de Netwerk Computer die hij net had geïntroduceerd. Van de Ven heeft ook een krachtige aanzet gegeven om het partnerbeleid van Oracle goed van de grond te krijgen. De capaciteit in de Nederlandse markt voor het implementeren van onze technologie was gewoon ontoereikend. Niet voor niets is Oracle Consulting in die periode zo sterk gegroeid. Voor de consulting-activiteiten werden ook internationale resources aangeboord, met name voor grote projecten. Oracle ging in toenemende mate de industrie-insteek hanteren, waarbij dus specialisten in verschillende disciplines werden ingevlogen uit de Verenigde Staten en Engeland. Die verticale aanpak is de jaren daarna verder doorgezet, met name bij de Applications tak, die per definitie meer industrie-georiënteerd is. In die periode wist Oracle ook een aantal mooie grote projecten binnen te halen, zoals het GTS-project (Global Transaction Services) bij ABN-AMRO en het automatiseringsysteem voor de kosten wereldwijd van het ministerie van Buitenlandse Zaken. In dat project heeft destijds het ministerie ook geparticipeerd in de ontwikkeling van de Oracle Public Sector Applications set, zodat het systeem voor de hele EU toepasbaar zou zijn. Oudejaarsviering op 31 mei Nico van de Ven kan terugblikken op een fantastisch leuke tijd, zo stelt hij nadrukkelijk. Het was een ongelooflijk gemotiveerde club, die ook sterk geloofde in de Oracle filosofie en strategie als het gaat om ontwikkelingen op het gebied van technologie, maar ook van applicaties. Die strategie staat nu nog steeds fier overeind en heeft ook bewezen succesvol te zijn. Wat me ook is bijgebleven is dat we altijd heel hoog scoorden als het om medewerkertevredenheid ging. Oracle Nederland is in die jaren een aantal keer achtereen de nummer 1 ICT-werkgever geweest. De lancering van Oracle 8 in 1997 werd op mondiale schaal aangepakt. Ruim mensen in 65 landen waren die dag via een live-satellietverbinding met Radio Music Hall in New York getuige van de annoncering van Oracle 8 door Larry Ellison. In Nederland waren 1100 mensen in het Hart van Holland in Nijkerk bijeen voor de live annoncering. Het hele manifestatie werd op bijzondere wijze ingeleid door Leoni Jansen, hier samen met directeur Albert Bokma voor het voetlicht. 7

8 Oracle 25 jaar in Nederland De voormalig Oracle-directeur volgt haar grotere partners en klanten en Open in Verbinding van het ministe- nog steeds vanaf de zijlijn de ont- de Nederlandse overheid. rie van Economische Zaken, waarin wikkelingen bij Oracle in Nederland het gebruik van open standaarden bij en heeft ook nog verschillende con- Een van de redenen om een carriè- de overheid dwingend wordt voorge- tacten uit die periode, waarmee hij restap te maken was volgens Bos de schreven. af en toe een balletje slaat of een hapje eet. Het doet me goed als vergaande centralisatie bij Oracle die toen al in gang was gezet. Het gevolg Duidelijke parallellen het ze goed gaat. Oracle is altijd een was dat de marketing op landenni- Bos ziet ook duidelijke parallellen aparte club geweest. Heel bijzonder veau voornamelijk uitvoerend werd tussen Oracle en Microsoft als toon- was bijvoorbeeld de oudejaarsviering en de ideeën en beslissingen steeds aangevend softwarebedrijf. die we op 31 mei hielden, compleet meer werden gemaakt op Europees met oliebollen en champagne om niveau of eigenlijk op corporate ni- Als je kijkt naar de ontwikkelingen uur. De afsluiting van het fi- veau. Ik kon daar steeds minder mijn op ICT-vlak zie je dat beide bedrij- nanciële jaar is bij Oracle nog steeds interesse in nieuwe technologieën ven inspelen op - en zelf ook sterk een bijzondere periode, al denk ik en ontwikkelingen in kwijt en miste betrokken zijn bij - de verandering niet dat er nu nog oliebollen aan te ook de dynamiek en de structurele in het denken over de sector, de ar- pas komen. uitdaging van de pure technology chitectuur, cloud computing, het ra- Van Oracle7 naar Oracle 11gR2 marketing. Open source en standaarden tionaliseren van softwaremodellen en de manier waarop bedrijven omgaan met klanten. En, zo merkt hij Hans Bos begon zijn carrière bij Ora- De Oracle-periode van Bos omspant met licht ironische ondertoon op, cle Nederland in 1997 als Sales Con- een flink aantal releases van de data- een andere parallel is natuurlijk de sultant voor Oracle InterOffice, de base, van Oracle via Oracle8, verhoogde aandacht die Oracle nu voorloper van Oracle Collaboration 8i en 9i tot en met Oracle10g. In heeft van de EU. Die aandacht ont- Suite en het Oracle Beehive enter- zijn nieuwe werkkring volgt hij de staat doordat Oracle net als Micro- prise collaboration platform. Daar- ontwikkelingen bij Oracle met be- soft destijds iets nieuws probeert, en na werd hij als Marketing Manager langstelling en heeft hij ook nog re- niet omdat het zich misdraagt. Be- Technology verantwoordelijk voor de gelmatig contact met oud-collega s. leidsmakers moeten daar kennelijk Oracle technology community en la- Ook beroepshalve komt hij Oracle iets van vinden, met als interessant ter toen Oracle meer productgeori- af en toe tegen, niet alleen als con- detail dat de EU dat in het algemeen ënteerd ging werken - voor de Tech- current of als partner, maar ook als met terugwerkende kracht doet. nology stack (database, development het gaat om zaken waarin beide soft- Microsoft heeft daarmee te maken tools en middleware). De laatste ja- warebedrijven een gemeenschappe- gehad, nu is Oracle onderwerp van ren voor zijn vertrek bij Oracle in lijk belang hebben, zoals het dossier EU- aandacht en straks overkomt 2006 was hij Marketing Manager van de Nederlandse overheid inzake het ook andere softwarebedrijven Technology voor de Benelux. en het beleid inzake open source en die een bepaalde marktomvang en Overstap naar Microsoft open standaarden. marktpositie bereiken. Bos maakte in 2006 de overstap Het is ook in het belang van Oracle Een andere overeenkomst tussen naar Microsoft Nederland, waar hij om daar iets over te zeggen, meent Microsoft en Oracle ligt volgens Bos nu als National Technology Officer Bos. Net als Microsoft levert Ora- op het organisatorische vlak. Het (NTO) rapporteert aan algemeen di- cle zowel open source als proprietary Nieuwe Werken is op dit moment recteur Theo Rinsema, die al eerder software en steeds meer een vermen- een sterk aandachtspunt van Micro- de overstap had gemaakt van Oracle ging daarvan. Een voorkeursbeleid soft. Oracle was destijds voorloper in waar hij Marketing Directeur Bene- zoals de overheid dat oplegt, is niet in Nederland met het FUNctional Of- lux was. Bos omschrijft zijn nieuwe het belang van de sector. Naar mijn fice concept: overal werken waar je functie NTO als een soort ambas- mening zou Oracle er wel wat meer wilt. Microsoft doet dat nu ook in sadeursfunctie, waarbij je op stra- voor open moeten staan om - net als het nieuwe pand in Schiphol, maar tegisch niveau bemiddelt over de Microsoft en ook andere softwarele- met enorm veel aandacht voor het 8 langetermijnvisie, architectuur en ontwikkelingen tussen Microsoft, veranciers als Afas, Exact, Unit4 en Baan - te reageren op het Actieplan proces en het individu. Naar mijn beleving veel meer dan bij Oracle

9 Oracle 25 jaar in Nederland destijds, waar het nieuwe werken huist medio 2011 naar het Facet - aanzienlijk verbreed en versterkt. In vooral vanuit de techniek werd be- gebouw langs de A2 aan de Hertogs- het middleware segment neemt Ora- naderd. Dat heeft natuurlijk ook te wetering in de gemeente Utrecht. Na cle mede door de toevoeging van de maken met het tijdsbeeld, dat twaalf de eerste klant in het toenma- BEA producten aan het Oracle Fu- jaar geleden heel anders was. De lige ministerie van Landbouw en Vis- sion Middleware portfolio nu ook de techniek om die nieuwe vormen van serij - is het aantal Oracle-klanten in nummer 1-posítie in. leven en werken te realiseren was 25 jaar toegenomen tot ruim destijds ook lang niet zo vanzelfspre- In Nederland heeft Oracle ruim 500 Wereldwijd is Oracle nu nummer 2 kend en breed beschikbaar. partners, die met hun Oracle-speci- op het gebied van applicaties, met Oracle nu en in de toekomst Oracle Nederland vierde haar 25 alisten samen een volwaardig Oracle ecosysteem vormen, aldus Doruiter. Oracle in de toekomst een leidende positie in belangrijke markten als Noord-Amerika en Groot-Brittannië. Op het gebied van CRM is Oracle al veruit de grootste jaar aanwezigheid in Nederland af- Op de vraag hoe de IT wereld in Ne- speler wereldwijd. gelopen maand met een bijeenkomst voor management en directie van derland er over vijf jaar uitziet en hoe Oracle daarin past, zegt Johan Dor- Nederlandse organisatie grote klanten en partners. In zijn uiter: Ik denk dat over vijf jaar de Die sterke uitbreiding van het pro- openingswoord ging Johan Doruiter, IT-wereld meer open is, alle applica- ductaanbod en aanwezigheid in be- Managing Director Oracle Benelux ties moeten kunnen samenwerken. langrijke marktsectoren heeft ook & Senior Vice President Southern Onze strategie is daar altijd al op gevolgen gehad voor de organisatie Europe Technology, kort in op de gericht geweest, denk aan onze da- binnen Oracle Nederland, stelt Dor- ontstaansgeschiedenis van Oracle en tabase, die is ontwikkeld onder SQL, uiter. de beginjaren van Oracle in Neder- de applicaties zijn ontwikkeld met land. Java. Ook worden onze applicaties omgezet naar nieuwe technologieën en onze producten zijn straks open. Die strategie van Oracle samengevat onder het motto Open Complete Integrated klinkt ook dui- Medio 2011 zal Oracle een nieuw pand betrekken in Utrecht, langs de A2 (Artist impression). delijk door in het acquisitiebeleid Het productaanbod is dusdanig van de databaseleverancier, die zich groot geworden dat we binnen de nu profileert als the information organisatie een duidelijke focus heb- company. Met een gerichte overna- ben aangebracht. Er is een duidelijk mestrategie werkt Oracle aan verde- onderscheid tussen technologie en re verbreding en verdieping van het applicaties, waarbij voor applicaties productportfolio en versterking van een onderverdeling is gemaakt in de haar marktpositie. aandachtsgebieden CRM (Siebel), Johan Doruiter opende de bijeenkomst Oracle 25 jaar in Nederland die afgelopen maand werd gehouden. De doelstelling van Oracle is, zoals oprichter en CEO Larry Ellison met enige regelmaat verkondigt, de num- ERP (E-Business Suite, JD Edwards), Human Capital Management (PeopleSoft) en industriespecifieke appli- Van een klein aantal medewerkers mer 1-positie wereldwijd op elk tech- caties. Met als vijfde pijler natuurlijk van het eerste uur, in een kantoor nologie- en applicatiegebied. de Oracle Fusion Applications stack op de zolder van het landgoed Berg- die momenteel wordt ontwikkeld. huis in Naarden, is Oracle in 25 jaar Oracle is van oudsher heel sterk in gegroeid naar een onderneming met databasetechnologie en is ook al Ook binnen technologie (database, 900 medewerkers. jaren met afstand de nummer 1 in middleware en databaseopties) zijn die markt. Daarnaast is mede door aparte teams voor specifieke aan- Nu nog gevestigd in De Meern, maar gerichte acquisities het productaan- dachtsgebieden, zoals Business Intel- zo wist Doruiter zijn toehoorders als primeur te melden Oracle ver- bod op het gebied van middleware en business software de afgelopen jaren ligence, Security en Identity Management. Daarnaast is er een focus op 9

10 Oracle 25 jaar in Nederland Co- Oracle op een kruispunt belangrijke industriesectoren en het midden- en kleinbedrijf, waar Oracle zich ook steeds nadrukkelijker op richt via gespecialiseerde partners. Oracle speelt daarbij in toenemende mate de rol van applicatie-integrator, stelt Doruiter. Met name bij grote ondernemingen maken Oracle producten steeds meer deel uit van de informatiehuishouding. Klanten vragen ons ervoor te zorgen dat hun applicaties - zowel Oracle-applicaties als maatwerkoplossingen en software van derden geïntegreerd worden. De rol van Oracle Consulting is daarmee ook veranderd. Waar we vroeger klanten adviseerden en ondersteunden bij een optimale toepassing van Oracle producten, ligt nu veel meer de nadruk op de integratie van bedrijfsprocessen en applicaties tot een homogene enterprise-architectuur. Oracle Nederland is daarmee ook organisatorisch volledig afgestemd op Oracle s strategie voor toekomst, die zoals Johan Doruiter nog eens onderstreept, gericht is op een open wereld, met producten en oplossingen op basis van open standaarden en toepassing van open technologie. Column naar de toekomst Door Theo Koster 10 Oracle Nederland bestaat nu 25 jaar. Op vele plaatsen is al teruggekeken. Laten we echter eens proberen vooruit te kijken? Oracle heeft zich ontwikkeld van een databaseleverancier naar een powerhouse waar je complete IT-oplossingen kunt kopen. Bovendien is Oracle een overname-machine geworden, met Sun (nog steeds niet) als kroonjuweel. Maar uiteindelijk gaat het om de markt. Hier zie ik twee belangrijke trends die de toekomst van Oracle beïnvloeden. De markt vraagt visie Het begint met Oracle zelf. Oracle was voorheen het bedrijf dat een duidelijke visie aan de markt oplegde. Relationele databases, Unix, stored procedures, netwerk computers, CASE, NCA; allemaal architectuur concepten die vanuit Redmond naar de markt werden gebracht. Het laatste inspirerende verhaal is Fusion, maar dat is nog, (mag ik dat zeggen, ja dat mag ik zo zeggen), een beetje vaag. Maar goed de toekomst zal het leren. Op de lange termijn gaat het niet om Fusion, maar om Visie. Heeft Oracle nog genoeg visie, waarmee het bestaande en nieuwe klanten inspireert? Megatrend: open sourcing Het andere aspect is de markt. Daar zie ik een mega-trend, die alle andere ontwikkelingen onderbouwt: open sourcing. Met open sourcing bedoel ik dat professionele IT-gebruikers steeds meer gaan berusten op publiek beschikbare diensten die professioneel gebruikt gaan worden. Ik doel hier op Google Wave, Yammer, iphones etc etc. Producten en diensten die voor de consument ontwikkeld zijn, maar langzamerhand volledig ingeburgerd raken op kantoor. IT gaat in de toekomst steeds minder over de IT-infrastructuur, die sprokkelt de kenniswerker zelf wel bij elkaar op Internet. De businesscase is onovertroffen! ITafdelingen beperken zich tot de informatiesystemen die echte specifieke bedrijfsprocessen ondersteunen. Er is dus een vooruitstrevende visie nodig, waarbij gebruikers steeds meer gratis infrastructuur gebruiken. Hoe staat Oracle op dit snijpunt? Ik denk dat ze er een flinke klus aan hebben. Het wordt tijd dat ze weer een uitdagende visie ontwikkelen. Want zonder inspiratie wordt hun markt aan de onderkant weg-gecommoditized. Theo Koster Theo Koster is directeur van Conclusion Corporate & Public Communication, een adviesorganisatie voor ICT-marketing. Zijn adres tkoster@conclusion.nl staat open voor reacties.

11 Edition Based Redefinition Parallelle werelden in Oracle Database 11gR2 voor applicatie Upgrade zonder downtime Door Lucas Jellema Wat is nu dé belangrijkste nieuwe feature van Oracle Database 11g Release 2 gelanceerd op 1 september jl? Het hangt er waarschijnlijk vanaf aan wie je dat vraagt. Maar iedereen zal het over eens zijn dat Edition Based Redefinition (EBR) een opvallend, ingrijpend zelfs revolutionair nieuw mechanisme is. In zijn top 11 van Oracle 11g features zette Tom Kyte EBR op nummer 2. En ook op nummer 1. Om te onderstrepen hoe belangwekkend hij EBR wel niet acht. Edition Based Redefinition is een lijk niet langer beschikbaar: door die Edition Based Redefinition maakt mechanisme dat allereerst bedoeld eerste wijziging worden mogelijk an- dat applicatie upgrade heel erg lijkt is om de noodzakelijke (geplande) dere objecten geïnvalideerd, maar in op deze vorm van weg-upgrade. downtime van databases als gevolg elk geval is na de eerste wijziging de De nieuwe release van de applica- van de upgrade van een applicatie applicatie in een inconsistente staat tie wordt opgebouwd naast de be- tot nul te reduceren. gekomen. staande release(s). Bestaande sessies blijven bestaan tegen de bestaande Daarnaast biedt het mogelijkheden Vanaf de eerste wijziging tot en met release. Pas als de nieuwe release om big-bang migraties, waarbij alle de hercompilatie van invalide objec- volledig is geïnstalleerd, gecompi- gebruikers van een migratie ge- ten en de conversie van de data is de leerd en getest schakelen we over. dwongen zijn over te stappen naar applicatie down. Afhankelijk van de Nieuwe database sessies gaan vanaf een nieuwe release van de applica- omvang van de applicatie en de aard dat moment gebruikmaken van de tie, te vervangen door geleidelijke van de wijzigingen in de nieuwe re- nieuwe release van de database ap- migraties, waarbij sommige gebrui- lease kan deze downtime van enkele plicatie en bestaande sessies blijven kersgroepen de nieuwe versie van de minuten tot vele uren bedragen. actief tegen de vorige release. applicatie gaan gebruiken terwijl tegelijkertijd andere gebruikers de hui- Om een nieuwe release van de ap- dige en eventueel voorgaande versies plicatie en dus nieuwe versies van blijven gebruiken. potentieel een groot aantal database objecten te kunnen opbouwen Wegenonderhoud in de database zonder bestaande Als een nieuwe versie van een data- objecten te raken, hebben we een base applicatie wordt uitgerold moet Hoe anders verloopt de aanleg van geïsoleerde omgeving nodig binnen in de database een aantal acties een nieuwe weg. Rijkswaterstaat de database. We kunnen tot nu toe worden uitgevoerd. Nieuwe objecten piekert er natuurlijk niet over om in de Oracle Database niet een cre- zoals views, triggers, eventueel ta- bij de eerste spa die de grond ingaat ate or replace package uitvoeren in bellen en vaak veel packages wor- voor een nieuwe weg of rijbaan de een schema om de nieuwe versie van den gecreëerd, bestaande objecten bestaande weg volledig af te slui- het package te creëren zonder dat we worden gewijzigd leidend tot in- ten. De nieuwe weg wordt aange- in dat schema het al bestaande pac- validatie van afhankelijke objecten legd naast de bestaande en verkeer kage overschrijven. die moeten worden gehercompileerd en afhankelijk van de wijzigingen kan gewoon over die bestaande weg blijven rijden. Tegen de tijd dat de Editions in de tabelstructuur moet bestaande nieuwe weg klaar is wordt een weg- Edition Based Redefinition intro- data mogelijk worden geconver- afscheiding verplaatst en vanaf dat duceert editions. Editions zijn teerd. moment rijden auto s over de nieu- die geïsoleerde omgevingen, de pa- we weg terwijl verkeer dat nog op rallelle werelden waarin objecten Vanaf de allereerste wijziging aan een bestaand object is de applicatie feite- de op oude weg rijdt gewoon kan blijven doorrijden. kunnen worden aangemaakt en gewijzigd zonder dat dat impact heeft 11

12 Edition Based Redefinition 12 op bestaande objecten. Editions vormen een nieuwe dimensie naast bijvoorbeeld object type en schema die dwars door de database heengaat. Vrijwel ieder database object (tabellen zijn de meest prominente uitzondering, daarover later meer) is onderdeel van een edition. Objecten van verschillende types en in verschillende schema s zitten in dezelfde edition. Een edition wordt gecreëerd met nieuwe SQL syntax: create edition release_3 as child of release_2; Iedere edition is een opvolger van een vorige edition en op dit moment kan een edition maar één opvolger hebben. Iedere database bevat een oer-editie, de ultieme root; deze heet ORA$BASE. Het concept van voorganger/opvolger is erg belangrijk: een nieuwe edition erft (verwijzingen naar) alle objecten die in zijn voorganger zitten. Dat wil zeggen: totdat we in een edition met een drop commando een object verwijderen of met een create or replace een nieuwe, gewijzigde versie van dat object aanmaken bevat de edition ogenschijnlijk dezelfde versie van dat object als zijn voorgangeredition. Iedere database sessie is gekoppeld aan een specifieke edition. Dat kan de default edition zijn van de database, maar ook de edition die wordt geselecteerd met: alter session set edition = release_3; Dit statement kan vanuit de client applicatie worden uitgevoerd maar bijvoorbeeld ook in een logon-trigger. Als we van dat laatste mechanisme gebruikmaken kunnen we Edition Based Redefinition transparant maken voor de applicaties die van de database gebruikmaken. Versionering van database objecten Laten we eens kijken naar een simpel code voorbeeld. We creëren een PL/SQL function in de basis edition van de database: alter session set edition = ora$base; create or replace function hello return varchar2 is begin return versie 1 ; end; We kunnen deze functie eenvoudig gebruiken met: select hello from dual; versie 1 Met het volgende statement maken we een nieuwe edition, als opvolger van ORA$BASE. create edition release_2 as child of ora$base; Met alter session set edition = release_2; stappen we van ene parallelle wereld naar de andere. In die nieuwe edition kunnen we hetzelfde select statement uitvoeren en krijgen we hetzelfde resultaat. Er is nog steeds maar één versie van de functie hello en edition release_2 erft een referentie naar die functie van zijn voorganger. Als we nu dit statement uitvoeren: create or replace function hello return varchar2 is begin return versie 2 ; end; en we selecteren opnieuw uit dual: select hello from dual; krijgen we nu een ander resultaat: versie 2 Als we nu terugkeren naar ora$base en opnieuw het select statement uitvoeren: select hello from dual; krijgen we het oorspronkelijke resultaat van de eerste versie van de functie die nog steeds bestaat en dus niet is overschreven door het create or replace statement dat in hetzelfde schema, maar wel in een andere edition, is uitgevoerd. versie 1 Op dit moment bestaan twee versies van function hello: een oorspronkelijke versie in edition ora$base en een tweede versie in edition release_2. Als we nu terugkeren naar edition release_2 en we verwijderen de functie: alter session set edition = release_2; drop function hello; en we zouden nu opnieuw hello selecteren vanuit dual krijgen we een foutmelding ORA-904 Invalid Identifier omdat de functie niet meer bestaat in de context van edition release_2. Overigens: in edition ora$base bestaat de functie gewoon nog wel. Creatie van verschillende versies van database objecten in deze parallelle editions is ondersteund voor onder-

13 Edition Based Redefinition meer views, packages (en procedures en functions), triggers, synonyms en (user defined) types. Maar niet voor tabellen! Tabellen en data in een Multi-Edition wereld Hoe gaan we om met tabellen en data in deze nieuwe wereld van editions? Allereerst: van een tabel en de data in een tabel bestaat altijd maar één enkele versie. Er wordt geen data gekloond of gekopieerd. Tabellen staan buiten editions. Punt. Maar hoe gaan we dan om met wijzigingen in de tabelstructuur?, is een voor de hand liggende vraag. Het antwoord op die vraag bestaat uit verschillende onderdelen. De eerste component: tabellen verdwijnen uit het zicht. Een nieuw type View de editioning view wordt als het ware als een schild om de tabel heen gelegd en alle referenties naar de tabel worden vervangen door referenties naar deze view. Alleen constraints en auditing policies verwijzen nog direct naar de tabel. Om de impact op bestaande applicatiecode zo klein mogelijk te houden is het handig om de tabel te hernoemen en de editioning view de oorspronkelijke naam te geven van de tabel. In code: alter table emp rename to emp_base; create or replace editioning view emp as select empno, ename, deptno, job, hiredate, sal, comm, mgr from emp_base Editioning views zijn een sterk gelimiteerd type view. De regels voor editioning views zijn ondermeer: alleen data projectie (geen WHERE clause) uit slechts één tabel en geen gebruik van column expressies. De view mag wel kolommen hernoemen (bijvoorbeeld SAL AS SALARY) en ook kolommen weglaten. Daarnaast hoeft niet iedere versie van een editioning view noodzakelijkerwijs tegen dezelfde tabel gedefinieerd te zijn Als de editioning view is aangemaakt kunnen scripts voor creatie van triggers tegen de tabel nog een keer worden uitgevoerd om nu de triggers aan de editioning view te koppelen. (normale) views en packages kunnen worden gehercompileerd en wijzen daarna ook naar de editioning view. Stel dat in een nieuwe release van onze HRM applicatie dringend behoefte is aan een language kolom, om de moerstaal van iedere employee vast te leggen. Aangezien er maar één tabel EMP bestaat, kunnen we niet anders dan deze kolom toevoegen aan de tabel. alter table emp_base add (language varchar2(2) null); Om de (nieuwe release van de) applicatie toegang te geven tot deze kolom moeten we een nieuwe versie aanmaken van de editioning view EMP, in de edition waarin de nieuwe release wordt opgebouwd. alter session set edition = R2; create or replace editioning view emp as select empno, language from emp_base De bestaande versie van deze view in de edition R1 - wordt niet gewijzigd, en voor gebruikers van deze view in deze edition verandert er dus niets. Twee vragen staan nu in elk geval nog open: wat doen we met alle bestaande rijen in de tabel EMP_BASE welke waarde heeft de kolom LANGUAGE in deze records? En: als een nieuwe employee wordt gecreëerd in een sessie die in Edition R1 actief is, wat gebeurt er dan met deze kolom? Het antwoord op beide vragen is grotendeels hetzelfde. De basis is de logica waarmee een waarde voor deze kolom kan worden afgeleid uit de overige kolomwaarden in het record. Stel dat we een waarde voor de language van een employee kunnen bepalen op basis van de waarde van job: create or replace function get_language( p_job in varchar2) return varchar2 is begin return case p_job when manager then fr else en end; end; We kunnen dan in edition R2 een nieuw type trigger aanmaken dat speciaal bedoeld is voor het synchroniseren van DML in voorgaande editions met de tabel (en view) zoals die in deze edition gedefinieerd is. Deze trigger heet een forward cross edition trigger omdat hij vanuit vorige edities voorwaarts naar de huidige editie DML complementeert. create or replace trigger emp_1_2_fwd_xed before insert on emp_base for each row forward crossedition begin :new.language := get_ language(:new.job); end emp_1_2_fwd_xed; Deze trigger wordt geactiveerd wanneer er een insert wordt uitgevoerd vanuit een edition die voorafgaat aan de edition waarin hij is aangemaakt. Als een employee wordt aangemaakt vanuit edition R1 wordt deze trigger afgevuurd en wordt een waarde afge- 13

14 Edition Based Redefinition 14 leid voor de language kolom in de EMP_BASE tabel. Deze zelfde logica kan worden gebruikt voor de andere nog openstaande vraag: de conversie van de bestaande data. Een nieuwe procedure in het package dbms_sql maakt het mogelijk om de forward cross edition trigger te laten activeren voor (alle) bestaande records. declare c number := dbms_sql. open_cursor(); x number; begin dbms_sql.parse ( c => c, language_flag => dbms_ sql.native, statement => update emp_base set empno = empno, apply_crossedition_ trigger => emp_1_2_fwd_ xed ); x := dbms_sql. execute(c); dbms_sql.close_ cursor(c); end; Maar wacht, er is meer! Edition Based Redefinition is een mechanisme dat Oracle allereerst heeft geïntroduceerd om een pijnloze overgang mogelijk te maken tussen releases van een applicatie met minimale downtime. De gedachte daarbij is dat direct na live-gang van de nieuwe edition alle nieuwe database sessies de nieuwe edition gaan gebruiken en alleen nog lopende sessies de voorganger-edition benaderen gedurende een heel korte overgangsperiode. Er is echter geen technische reden waarom die overgangsperiode niet sterk verlengd kan worden. De database kan een groot aantal parallelle editions aan. Het is heel goed denkbaar dat meerdere versies van de applicatie gelijktijdig actief zijn, gebruikmakend van verschillende editions in de database. Deze mogelijkheid helpt het big-bang upgrade syndroom uit de wereld: we kunnen de gebruikersgroepen die gretig zijn en gelegenheid hebben om de nieuwste versie te gaan gebruiken ter wille zijn, terwijl meer conservatieve (of momenteel druk bezette) gebruikersgroepen gedurende korte of langere tijd doorwerken met de versie die ze al hebben. Zij worden helemaal niet geraakt door de introductie van de nieuwe applicatie versie en database edition. Ook voor aanbieders van SaaS oplossingen is dit erg interessant: in plaats van alle klanten te dwingen over te gaan naar een nieuwe release of de database beheer nachtmerrie te accepteren met eigen schema s voor alle klanten met een volledige kopie van alle database objecten kan met Edition Based Redefinition eenvoudig een Multi-tenant/Multi-versie scenario worden aangeboden (waarbij potentieel zelfs verschillende gebruikersgroepen binnen de SaaS klant van verschillende versies van de applicatie gebruikmaken). Conclusie Edition Based Redefinition is een revolutionair nieuw mechanisme dat zeker voor organisaties met strikte eisen voor de beschikbaarheid van (database) applicaties interessante mogelijkheden biedt. Daarnaast is EBR interessant in situaties waarin verschillende gebruikersgroepen binnen of buiten de organisatie verschillende versies van dezelfde applicatie willen gebruiken, maar wel van dezelfde data of in elk geval dezelfde tabellen gebruik willen maken. Toepassing van EBR voor packages en views is betrekkelijk eenvoudig te realiseren. Volledig overgaan op EBR, ook voor tabellen, is een wat complexere stap die wellicht in een tweede fase kan worden opgepakt. Signalen vanuit Oracle geven overigens aan dat er de komende periode nog verdere uitbreidingen, verfijningen en bijstellingen van het EBR mechanisme te verwachten zijn zoals de mogelijkheid om database links te versioneren en meerdere kind-edities te creëren onder een ouder-editie. Ingegeven door Oracle s eigen ervaringen met de toepassing van EBR voor Fusion Applications. Lucas Jellema is Oracle ACE director en CTO bij AMIS. AMIS heeft als deelnemer aan het Bèta programma voor Oracle Database 11g Release 2 al sinds februari geëxperimenteerd met Edition Based Redefinition. Ervaringen met dit mechanisme en de uitkomsten van diepgaande discussies met het ontwikkelteam achter EBR worden gedeeld met andere Oracle gebruikers, zoals recent op het OGH DBA Dag in Zeist en zoals nu in dit artikel.

15 CERN kernfysicalaboratorium Veel belangstelling en hoge waardering voor eerste OGh DBA-dag Alles is kolossaal en indrukwekkend in CERN kernfysicalaboratorium Afgelopen maand organiseerde de OGh in Figi Zeist voor de eerste maal de DBA-dag, met als thema High Availibility. De bijeenkomst was verplaatst naar deze grotere locatie vanwege de grote belangstelling voor deze DBA-dag. Figi bood voldoende ruimte voor de uiteindelijk meer dan honderd OGh-leden, die het interessante en afwisselende programma bijzonder positief beoordeelden. Gezien de grote opkomst en hoge waardering krijgt deze OGh DBA-dag dan ook zeker een vervolg in het komend jaar. Absoluut hoogtepunt van het programma was de keynote van Maria Girone, Leader of the Database Services for Physics bij CERN, de Europese organisatie voor kernonderzoek in Geneve. Het CERN is s werelds grootste centrum voor deeltjesfysica, dat vooral bekend is van de LHC (Large Hydron Collidor) deeltjesversneller, waarin door een cirkelvormige tunnel van 27 kilometer supergeleidende magneten, honderd meter onder de Zwitserse en Franse grond, deeltjes van atomen met vrijwel de lichtsnelheid met elkaar in botsing worden gebracht. De deeltjesversneller, waarvan de bouw twaalf jaar vergde en ettelijke miljarden kostte, werd eind vorig jaar in gebruik genomen, maar de proef werd na negen dagen afgebroken wegens technische problemen met het koelsysteem. Afgelopen maand is de CERN-deeltjesversneller met succes herstart. Bij CERN werken ruim wetenschappers, terwijl aan de onderzoeken nog eens gastwetenschappers meer dan de helft van alle deeltjesfysici in de wereld - meewerken, die afkomstig zijn van 500 universiteiten wereldwijd en 80 nationaliteiten vertegenwoordigen. Programma was de keynote van Maria Girone. LHC Computing Grid Girone ging in haar presentatie Voor de verwerking van de onderzoeksgegevens van de deeltjesver- CERN voor heeft gestaan om de in op de enorme uitdagingen waar sneller heeft CERN een wereldwijde LHC Computing infrastructuur te gedistribueerde database infrastructuur voor de LHC Computing Grid storage als computercapaciteit. Al- realiseren, zowel op het gebied van opgezet. De computing grid omvat meer dan processors, afkomstig uit vier experimenten en lereerst het gigantische datavolume, verspreid over 33 landen. In totaal via een groot aantal kanalen, dat heeft CERN meer dan 280 databases verzameld, opgeslagen en verwerkt volcontinu operationeel De CERN. moet worden. De detectoren, zoals Infrastructuur is opgebouwd op basis van Oracle RAC met ASM DB deeltjeslab CERN, en de subdetec- de kolossale Atlas detector op het Services op Oracle , Oracle toren in de deeltjesversneller geven Streams voor data (re-) processing de signalen met een snelheid van en Data Guard voor dataprotectie 300 MB/s door aan de front-end van de critical databases. data-acquisitie systemen, waarna ze 15

16 CERN kernfysicalaboratorium na filtering doorgestuurd worden naar het CERN rekencentrum. Per jaar produceert CERN 15 PetaByte aan nieuwe data, waarvan de bulk wordt opgeslagen in files en slechts een fractie (30TB per jaar) in databases. Om die gigantische hoeveelheid informatie op te slaan en bijna real-time door te rekenen is een disk storage capaciteit van 15 PB nodig en een computerkracht van meer dan van de snelste CPU s in de LHC Computing Grid. Ter illustratie: de hoeveelheid LHC data komt overeen met 20 miljoen CD s per jaar, die opgestapeld tot een hoogte van 20 kilometer zou reiken. De LHC data worden in Tier O (CERN ) geregistreerd en via 11 Gbit/s verbindingen gedistribueerd naar Tier-1, die bestaat uit elf wetenschappelijke rekencentra wereldwijd, waaronder SARA/NIKHEF in Amsterdam. In de Tier-1 centra vinden de permanente storage, reprocessing en analyse van de data plaats. Van daaruit gaan de gegevens naar ruim 130 kleinere centra voor simulatie en eindgebruikeranalyse. DB Services In de CERN experiment-productieketen spelen relationele databases een cruciale rol bij de online acquisitie, offline productie, data (re)processing, datadistributie en analyse. Kernelementen daarbij zijn Grid Infrastructuur- en Operation Services en Data Management Services. Belangrijkste vereisten voor de DB Services zijn: Beschikbaarheid, schaalbaarheid, performance en beheerbaarheid van data - Hiervoor wordt Oracle RAC met ASM ingezet als building block architectuur voor CERN en de Tier 1 sites. Data Distribution Oracle Streams voor het delen van informatie tussen databases bij CERN en de Tier 1 sites. Data Protection Oracle RMAN op TSM voor back-ups en Oracle Data Guard voor aanvullende fysieke bescherming tegen storingen (data corruptie, disaster recoveries). Ook worden stand-by databases ingezet, die ook tijdelijk kunnen worden ingezet voor testdoeleinden. Maria Girone De kernfysica DB Services draaien op circa 30 Oracle10g RAC systemen met ASM databases (clusters tot 6 nodes). De architectuur van de DB Services is gebaseerd op de best practices van de Oracle Maximum Availability Architecture. De DB Services configuratie omvat ruim 150 servers, 200 disk arrays (2300 spindles), 650 CPU cores, 1300 GB aan RAM, 850 TB raw disk space en is via Oracle Streams replicatie verbonden met de Tier 1 sites. Een team van zes DBA s zorgt op basis van een rotatiesysteem voor 24/7 support van de mission critical databases. Voor back-up & recovery zijn ontape back-ups een fundamentele optie, stelde Girone, maar met een recovery snelheid van 100 MB/s kost het 30 uur om de datafiles van een database van 10 TB te restoren. In plaats daarvan worden nu on-disk image copies toegepast, waarmee recovery naar elk tijdstip van activiteiten van de laatste 48 uur mogelijk is. De recovery tijd is daarbij onafhankelijk van de omvang van de database. 16 In de Atlas detector wordt de energie gemeten die vrijkomt als de atoomdeeltjes in de LHC deeltjesversneller met vrijwel de lichtsnelheid op elkaar botsen.(foto CERN) De CERN databases worden gebruikt door een wereldwijde community van wetenschappers. Het regelen van geplande onderbreking (patches en software- en hardware

17 CERN kernfysicalaboratorium upgrades) vergt dan ook behoorlijk veel inspanning, want de DB Services van CERN moeten 24/7 operationeel zijn. De service downtime wordt tot een minimum beperkt met rolling upgrades en het gebruik van stand-by databases. Het resultaat is een service unavailability van 0,04 procent, overeenkomend met 3,5 uur per jaar, en een server unavailability van 0,12 procent (9,5 uur per jaar). CERN en Oracle11g R2 CERN is door middel van bètatesten in staat gesteld een aantal nieuwe Oracle 11g R2 features te testen die van belang zijn voor de services, aldus Girone. Het ging daarbij met name om verbeteringen in Automatice Storage Management (ASM), ACFS en clusterware, nieuwe features van Oracle Streams, Active Data Guard, de Advanced Compression Option en Real Application Testing. De Streams testen omvatten de gecombineerde Capture en Apply functie en Compare en Converge (functionele en performance testen) en de automatische Split & Merge functie (alleen functionele test). De vernieuwde ASM functie in Oracle11g R2 werd getest op functionaliteit, stabiliteit en performance. Uitkomst van die testen was dat de functionaliteit en stabiliteit geen duidelijke problemen opleverden. De mogelijkheid om clusterware files op te slaan is een belangrijke optie voor de services van CERN. Sequentiële en random tests wezen uit dat ASM een performance biedt die dicht in de buurt komt van raw devices. Rebalancing tests laten een grote performance verbetering zien (een toename met factor vier). De testen van het ASM Cluster File System (ACFS) wezen uit dat ACFS een erg interessante optie is voor het opslaan van Oracle logs, trace en export files in een RAC omgeving. De testen hebben ook aangetoond dat ACFS robuust en volwassen is en een veel betere read&write performance biedt in vergelijking met het ext2 file system. Girone tekende daarbij aan dat de testresultaten zijn gerapporteerd aan de ACFS Product Manager van Oracle. Data Guard vormt de basis van de Oracle Maximum Availability Architectuur best practices (samen met RAC en Streams) en biedt de mogelijk om één of meer stand-by databases te creëren en in sync te houden. Alle critical DB s in de Physics Databases hebben een stand-by database, die echter niet beschikbaar zijn voor continuous read-only. In 11g kan Active Data Guard worden geopend voor continuous read-only. Active Data Guard is gedurende een aantal maanden uitvoerig getest op functionaliteit, stabiliteit op langere termijn en performance. Ook zijn er failover tests uitgevoerd en zijn recovery scenario s na menselijke fouten getest. Met positief resultaat, stelde Girone. Dit is een feature waar we echt op hebben gewacht en is voor ons dan ook een belangrijke reden om snel over te gaan op Oracle11g. Overigens gaat CERN pas over op een nieuwe versie als er minimaal een Release 2 is uitgebracht. Girone verwacht dat CERN in oktober 2010 over zal gaan op Oracle11g R2, als alle testen zijn afgerond. High Availablity vanuit Support perspectief Hans Wiggerman, Director Customer Services Benelux bij Oracle, belichtte daarna High Availability vanuit Support perspectief. In zijn presentatie schetste hij een ideaalbeeld, waarin de business rekent op SaaS/ Clouds, de IT-afdeling de benodigde processen, systemen en mensen beschikbaar heeft en de leverancier standaard open en complete oplossingen biedt. Om dat te realiseren zal de business een goede inschatting moeten maken hoe hoog de beschikbaarheid moet zijn en tegen welke prijs, afgewogen tegen de kosten van downtime. De IT-afdeling staat voor de vraag hoe ze high availability kunnen inpassen in de organisatie en of de IT-medewerkers daar mee om kunnen gaan. Leveranciers van hardware en software moeten zich richten op high availability en daarbij verschillende leveringsvormen en alternatieve oplossingen aanbieden. De realiteit is echter dat de IT-afdeling wordt belemmerd door een slechte reputatie, gebrek aan budget en door de warboel en complexiteit van de ICT-omgeving. Wiggerman gaf de toehoorders daarom een aantal wijze lessen en raadgevingen mee: Investeer in governance IT is een business, geen kostenplaats Spring op de patching train - voorkomen is beter dan genezen Weeg requirements af tegen skills investeer in kennis Kijk naar de toekomst van de business en stem de architectuur daar op af Vergelijk jezelf met de best-inclass want waarom zou de business vasthouden aan een eigen ITafdeling in plaats van het buiten de deur te gaan zoeken? Het tweede deel van de presentatie van Wiggerman was gewijd aan de Patch Set Update, die het Critical Patch Update (CPU) concept van Oracle breder maakt dan alleen security fixes. De Database Patch Set Update (PSU) biedt - in één cumulatieve, grondig geteste patch per kwartaal - Critical Patch Update content, content die voorheen deel uitmaakte van de DB Generic, RAC en Data Guard bundels, plus alle andere patches die Oracle als critical 17

18 CERN kernfysicalaboratorium beschouwt voor haar customer base. Verder omvat de PSU een klein aantal (50-100) nieuwe fixes, die gegarandeerd rolling installable zijn in RAC clusters. Deze gestroomlijnde levering van critical fixes zou volgens Oracle de hoeksteen moeten zijn van elke proactieve maintenance strategie. Als voordelen van Patch Set Updates noemde de Oracle Customer Services Director onder meer: Betere stroomlijning één patch in plaats van tot vijf bundels plus meerdere aanbevolen patches Betere coördinatie geen vraag meer welke bundel geïnstalleerd moet worden en geen conflicten meer tussen verschillende bundels. Veilig bundels worden apart getest, in de Patch Set Update wordt alles samen getest om integratieproblemen tot een minimum te beperken. Voorspelbaar release op hetzelfde moment als Critical Patch Updates. (CPU-schema is te vinden op: Wiggerman liet ter afsluiting nog eens de belangrijkste eigenschappen van de Patch Set Update passeren en gaf aan welke fixes wel en niet in een PSU kunnen worden opgenomen. (Zie voor een overzicht de hand-out van de presentatie op Daar zijn ook de hand-outs van de overige keynotes en presentaties in de parallelsessies van deze DBA-dag te vinden). Play voor mogelijkheden biedt. In de presentatie kwamen ook de nodige - voor menig toehoorder nieuwe - RAC-termen aan bod. De upgrade van 11gR1 naar 11gR2 is mogelijk via een rolling upgrade. Een vooruitgang qua beheer is de policy managed style; door Kundersma ook wel omschreven als the next step in grid automation genoemd. Na verdere uitleg over server pools kwam SCAN ter sprake. SCAN staat voor Single Client Access Name en wordt gebruikt om clients via EZconnect of een simpele JDBC connectie te laten connecteren. Oracle VM en High Availability In een van de parallelsessies gaf Rob den Braber van GRID-IT een presentatie over Oracle VM en High Availability. Nadat hij de basis van Oracle VM had uitgelegd, ging hij verder in op Oracle VM en High Availablity. Na een overzicht van de verschillende componenten werd dieper op VM in gegaan. Met Oracle VM is het mogelijk om verschillende besturingssystemen gelijktijdig actief te hebben op één fysieke computer. Via server pools is het mogelijk dat verschillende VM s toegang hebben tot dezelfde storage. Door een combinatie van Oracle VM Server en Oracle VM Manager kan een hoge beschikbaarheid worden gehaald, denk hierbij bijvoorbeeld aan het afvangen van een crash van een van de servers. Vanaf OEM zal VM worden ondersteund. Aan het einde werd een korte demo gegeven die, zoals demo s eigen, helaas niet volledig slaagde. OGh DBA-dag ook in 2010 Deze eerste OGh DBA-dag is in alle opzichten geslaagd, zo bleek ook duidelijk uit de reacties van zowel deelnemers als sprekers. De hoge opkomst en positieve waardering tonen aan dat er duidelijke behoefte is aan een dergelijke bijeenkomst. In 2010 staat de OGh DBA-dag dan ook opnieuw prominent op de agenda. Naast de DBA-dag (op 3 november, noteer alvast in uw agenda) organiseert de OGh komend jaar nog drie Special Interest Group dagen, vanuit de SIG s APEX, Fusion Middleware en Spatial. Een overzicht van alle bijeenkomsten en activiteiten van de OGh is te vinden in het Jaarprogramma 2010 elders in dit nummer en op de OGh website. 18 Oracle RAC 11gR2 René Kundersma van Oracle gaf vervolgens een presentatie over Oracle RAC 11gR2. In het kort werd uitgelegd hoe je naar deze versie kunt upgraden, hoe je hem kunt beheren, wat SCAN is en wat Grid Plug and Veel belangstelling en een hoge waardering voor de eerste OGh DBA-dag.

19 Oracle Spatial dagen Veel animo en waardering voor Oracle Spatial dagen Door T. Tijssen, B. Van der Lely, B. Schiltmans en L. Verhelst De OGh SIM (Spatial Information Management) Commissie organiseerde op 20 en 26 november twee themadagen. Beide dagen waren zeer druk bezet en zijn met veel enthousiasme ontvangen. De eerste dag was samen met Oracle georganiseerd en gaf een overzicht van de laatste Oracle Spatial ontwikkelingen en liet zien hoe dit product zich ook laat inpassen in toepassingen buiten het traditionele Geo-domein. De dag droeg de toepasselijke titel: Beyond Spatial Boundaries. De tweede dag behandelde een specifiek toepassingsgebied, namelijk point clouds. Deze tweede dag, die als voertaal Engels had, was georganiseerd in samenwerking met de Nederlandse Commissie voor Geodesie en gefaciliteerd door Oracle, en droeg de titel Management of massive point cloud data: wet and dry. Beyond Spatial Boundaries De dag was opgezet met in de ochtend plenaire inleidende sessies, en in de middag specifiekere parallelsessies met daarna een afsluitende plenaire sessie. De thema s van de parallelsessies waren SOA en Geo Integratie, Business Intelligence en Geo en Geo Applicatie integratie. Na een aftrap door Han Wammes van Oracle, dagvoorzitter en initiatiefnemer van deze dag, werd de inleidende sessie in de ochtend gehouden door Xavier Lopez, Director of Product Management Spatial and Semantic technologies van Oracle. Xavier behandelde 5 thema s in zijn presentatie: data explosion, de verschuiving van GIS analyse naar Location Intelligence, Location-enabling van de software IT-stack, 3D mogelijkheden en uiteraard de toekomstige ontwikkelingen. Door verbeterde inwinningstechnieken, betere mogelijkheden om gegevens te verwerken en de toegenomen vraag naar ruimtelijke gegevens door zowel bedrijven als overheden zien we een enorme toename aan beschikbare ruimtelijke data. Dit stelt ontwikkelaars en gebruikers voor grote uitdagingen. Ook de open source kant doet volop mee met volunteered of non-authoritative data. In plaats van de aparte positie die GIS vroeger innam, wordt spatial steeds meer een geïntegreerd onderdeel van de bedrijfsvoering. Kaarten, al dan niet interactief, worden steeds vaker gebruikt voor BI analyse en presentatie. Op databaseniveau richt Oracle zich op het ondersteunen van alle geospatial datatypen (naast 2D vectoren ook 3D, Georaster, GeoCoding, Networks/topology). In de middleware wordt MapViewer aangeboden. Voor de toepassingen werkt men samen met derde partijen. Oracle streeft ernaar dit open en interoperable te doen, gebaseerd op internationale standaards. Xavier Lopez van Oracle verzorgde de inleidende plenaire sessie tijdens de eerste dag. Met Oracle 11g worden mogelijkheden voor 3D aangeboden: de 3D uitbreidingen van SDO_GEOMETRY (building models), SDO_TIN (terrain) en SDO_PC (point clouds t.b.v. bijvoorbeeld LiDAR data). Xavier geeft aan (net als Albert Godfrind later op de 2e Spatial dag) dat wat er nu is aan 3D een allereerste stap is op weg naar volledige ondersteuning van 3D, en hij nodigt ontwikkelaars 19

20 Oracle Spatial dagen en gebruikers uit aan te geven wat voor hen belangrijke functionaliteit is m.b.t. 3D. Zonder zich, zoals gebruikelijk, vast te leggen op aangekondigde nieuwe features, geeft Xavier enig inzicht waar men aan moet denken bij nieuwe versies van Oracle: geo-referenced datatypes (zoals 3D-VR modellen, video en sensor data), Real-time analyse (bijv. luchtverkeersleiding, complex event processing CEP), Spatial reasoning (integratie met semantic web), voortgaande conformance m.b.t. standaarden, en verbetering van performance. Cloud Computing In de lezing over Cloud Computing nam Aad Koppenhol van Sun de aanwezigen mee in een reis door de tijd waarbij technologie en filosofie met elkaar in verband werden gebracht. Aan de technologische kant werd stilgestaan bij de geboorte van computers, om vervolgens in vogelvlucht mainframes, client-server technologie en netwerk computing te belichten. Het technologische relaas werd afgewisseld met behandeling van onderwerpen als privacy, security, economie, crisis, de geest en rechtvaardigheid. Natuurlijk ontbrak er geen aandacht voor open standaarden en de gevolgen die dat heeft voor (machts)posities. Wat netwerk-computing ons precies gaat brengen weten we dus nog steeds niet, maar misschien is dat wel goed, en moeten we de toekomst gewoon afwachten. Center for Innovation Linde van de Velde van TeleAtlas belichtte het Center for Innovation dat Oracle samen met TeleAtlas een aantal jaren geleden is gestart. Dit initiatief heeft als doel spatial demonstraties van Oracle en TeleAtlas te laten zien, met name op het gebied van Location Based Services. Er is een portaal waarop geregistreerde gebruikers hun LBS pilot solutions kunnen demonstreren. Enkele van deze gebruikers waren aanwezig op dit event. Zo liet iknow de semantische routeplanner routeyou.com zien. 1Spatial demonstreerde hoe validatie van bedrijfregels en/of standaarden op een declaratieve manier kan worden vastgelegd. Eurotronics is bezig met een pilot voor file informatie buiten snelwegen. Door slim combineren van informatie over versperringen uit een veelvoud aan bronnen kan uit het onderliggende wegennet betrouwbare navigatie-informatie worden verstekt. Androme liet een pilot zien van advertenties in 3D. Gebaseerd op OpenX realiseren zij een in-huis 3D Viewer die de mogelijkheid biedt om (in 3D) advertenties toe te voegen. Het portaal is te vinden op SOA en Geo Integratie In de SOA en Geo Integratie presentatie werden door Oracle de verschillende aspecten van SOA aangestipt. Er werd begonnen met een helikopterview van SOA, waarin de verschillende lagen en onderdelen werden uitgelegd. De redenen om SOA georiënteerd te gaan ontwikkelen werden niet vergeten. Vervolgens werden de verschillende benodigde SOA onderdelen ingevuld met Oracle producten. BI en Geo De Business Intelligence en Geo presentatie van Oracle liet zien dat er ook in de niet-geo wereld belangstelling is voor visualisaties door middel van kaarten. Met het BI product van Oracle is het heel snel mogelijk om een eigen dashboard te ontwikkelen waarin allerlei overzichten, lijsten en grafieken in een scherm getoond worden. Zo kan bijvoorbeeld de omzet per regio getoond worden in een tabel, kunnen ad-hoc analyses uitgevoerd worden, trends en vooruitzichten berekenen en kunnen bij bepaalde drempelwaardes alerts gegeven worden. 20 Door de combinatie van de standaard BI mogelijkheden met ruimtelijke gegevens wordt een nog beter overzicht getoond en kunnen de resultaten van ruimtelijke analyses in een kaart getoond worden. Vaak is een eenvoudige ruimtelijke dataset al voldoende om interessante kaarten te maken. Er ontstaat zo een nog completer en makkelijk toegankelijk totaalplaatje dat put uit één bron van waarheid (het z.g. C.E.I.M.: het Common Enterprise Information Model). Vanaf Oracle 11g is het mo-