Jongerenrapportage Communities that Care

Transcriptie

1 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden Overkoepelend rapport Willemijn Roorda

2 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden Overkoepelend rapport Amsterdam, 9 mei 2008 Willemijn Roorda DSP groep BV Van Diemenstraat CR Amsterdam T: +31 (0) F: +31 (0) E: dsp@dsp-groep.nl W: KvK: A'dam

3 Inhoudsopgave Voorwoord 3 1 Inleiding Risico- en beschermende factorenmodel Leeswijzer 6 2 Onderzoeksverantwoording Onderzoeksopzet Respons Vergelijking landelijke resultaten 9 3 Achtergrondkenmerken 10 4 Probleemgedrag Geweld en jeugddelinquentie Problematisch roken, alcohol- en drugsgebruik Schoolverzuim Aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag Depressie Samenvatting 23 5 Risico- en beschermende factoren Inleiding Risicofactoren Beschermende factoren Samenvatting 32 6 Conclusie Drechtsteden Zwijndrecht Hendrik-Ido-Ambacht Papendrecht Alblasserdam Sliedrecht 36 Literatuur 37 Bijlagen Bijlage 1 Toelichting risico- en beschermende factoren 39 Bijlage 2 Tabellen ruwe scores Drechtsteden 43 Bijlage 3 Plattegrond Drechtsteden 47 Pagina 2 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

4 Voorwoord Dit onderzoek maakt deel uit van de preventiestrategie Communities That Care (CtC) 1. De licentie voor CtC in Nederland ligt bij het NIZW. Noot 1 Channing Bete Company, Inc., South Deerfield, Massachusetts, USA, is eigenaar van de naam Communities That Care, die door het NIZW onder licentie wordt gebruikt. Pagina 3 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

5 1 Inleiding In de Verenigde Staten is in antwoord op toenemend probleemgedrag en maatschappelijke uitval onder jongeren de methode Communities that Care (CtC) ontwikkeld (Hawkins, Catalano & Miller, 1992; Hawkins, Arthur & Catalano, 1995; Hawkins, 1999). CtC is een van oorsprong wijkgerichte aanpak die probleemgedrag onder jongeren in een vroeg stadium signaleert en aanpakt, met als uiteindelijk doel een veilige, constructieve leefomgeving te scheppen. CtC is gebaseerd op een theoretisch en empirisch onderbouwd model waarin risico- en beschermende factoren in verband gebracht worden met probleemgedrag en maatschappelijke uitval onder jongeren. CtC richt zich niet alleen op de jongeren zelf, maar ook op personen/instellingen die direct betrokken zijn bij de opvoeding, het onderwijs en het welzijn van jongeren. In dit rapport worden de gemeenten Zwijndrecht, Hendrik-Ido-Ambacht, Papendrecht, Alblasserdam en Sliedrecht (hierna genoemd de Drechtsteden) met elkaar vergeleken. In Dordrecht is het CtC-onderzoek op een ander moment afgenomen. De resultaten van Dordrecht worden niet in dit rapport besproken. Wanneer in dit rapport gesproken wordt over de Drechtsteden, worden dus enkel de vijf zojuist genoemde steden genoemd. Dit rapport bevat de resultaten op gemeentelijk niveau. Voor de gemeenten Zwijndrecht, Hendrik-Ido-Ambacht en Papendrecht zijn aparte rapportages opgesteld. In deze rapportages worden de wijken binnen deze gemeenten met elkaar vergeleken. In het onderhavige rapport wordt per gemeente een inventarisatie gemaakt van de problematiek Dit gebeurt aan de hand van de resultaten van een enquête die onder een groot aantal jongeren is afgenomen. De enquête bevatte vragen over achtergrondvariabelen (zoals schooltype, gezinssituatie, opleidingsniveau van de ouders en taalachterstand), probleemgedragingen (o.a. jeugdcriminaliteit, geweld, problematisch alcohol- en drugsgebruik, schooluitval, aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag en depressie) en risico- en beschermende factoren die dit probleemgedrag in de hand kunnen werken of juist kunnen verminderen. Door de resultaten van de gemeenten af te zetten tegen het gemiddelde van alle gemeenten tezamen wordt duidelijk welke problemen er in welke gemeente spelen en kan worden overgegaan tot een gerichte oplossing. Tot het instrumentarium van CtC behoort een breed scala aan interventieprogramma s die maatschappelijk ongewenst gedrag tegen gaan door het reduceren van risicofactoren en het stimuleren van beschermende factoren (Ince, Beumer, Jonkman en Vergeer, 2004). Periodiek (eens in de 3 à 4 jaar) wordt de enquête herhaald om het effect van de interventieprogramma s te beoordelen. In 1999 is door DSP-groep nagegaan of het Amerikaanse model met de risico- en beschermende factoren van toepassing is op de Nederlandse situatie (DSP-Groep, 2000). Op grond van literatuurstudie en overleg met deskundigen bleek dit het geval te zijn. In 2000 werd in Nederland met proefonderzoeken gestart in Amsterdam, Arnhem, Rotterdam en Zwolle. In deze fase werd de strategie naar de Nederlandse situatie vertaald en werden de Nederlandse instrumenten ontwikkeld. Mede op basis van de Pagina 4 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

6 positieve resultaten van het evaluatieonderzoek (Van Dijk, Geldorp en Tulner, 2002; Van Dijk, Flight, Geldorp en Tulner, 2004) is CtC in 2003 in Almere en Leeuwarden gestart. Sinds 2004 wordt de methode in diverse gemeenten toegepast (waaronder Alphen aan de Rijn, Dordrecht, Leiden, Maassluis, Leeuwarden, alle deelgemeenten van Rotterdam, Alphen a/d Rijn en Zoetermeer). Bovendien is CtC onlangs op de Nederlandse Antillen geïntroduceerd. De betrouwbaarheid en de validiteit van de methode zijn in 2006 opnieuw geëvalueerd. Uit deze evaluatie bleek dat de vragenlijst op een aantal punten verouderd was. Om deze reden is besloten om een nieuwe versie van de vragenlijst op te stellen. De resultaten die in dit rapport worden beschreven zijn met de nieuwe versie van de vragenlijst behaald. De nieuwe versie van de vragenlijst is inmiddels afgenomen in Capelle aan den IJssel, Westland, Gouda, Amsterdam Noord en vier Friese gemeenten (Dongeradeel, Dantumadeel, Kollumerland en Achtkarspelen). 1.1 Risico- en beschermende factorenmodel Het CtC-model bevatte oorspronkelijk negentien risicofactoren en tien beschermende factoren die in verband konden worden gebracht met verschillende maatschappelijk ongewenste gedragingen. Voor een uitgebreide beschrijving van het oorspronkelijke model wordt verwezen naar 'Wijken gewogen' (Jonkman, Boers, Van Dijk en Rietveld, 2006). Zoals gezegd, zijn de schalen en de items van de vragenlijst in 2006 aangepast. In de nieuwe versie van de vragenlijst worden de volgende achtergrondvariabelen, probleemgedragingen en risico- en beschermende factoren gemeten: Gemeten achtergrondvariabelen geslacht schooltype gezinssituatie taalachtergrond opleidingsniveau ouders arbeidssituatie ouders leeftijd etniciteit Gemeten probleemgedragingen geweld jeugddelinquentie alcohol- en drugsgebruik de afgelopen maand veelvuldig alcohol- en drugsgebruik schoolverzuim aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag depressie Gemeten risicofactoren Domein gezin: geschiedenis van probleemgedrag in het gezin problemen met gezinsmanagement Pagina 5 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

7 conflicten in het gezin positieve houding van ouders ten aanzien van alcohol- en drugsgebruik positieve houding van ouders ten aanzien van antisociaal gedrag Domein school: leerachterstanden gebrek aan binding Domein kinderen en jongeren: vervreemding en opstandigheid betrokkenheid bij jeugdbende vroeg begin van antisociaal gedrag vroeg begin van alcohol- drugsgebruik positieve houding ten aanzien van alcohol- drugsgebruik positieve houding ten aanzien van antisociaal gedrag omgang met vrienden die drugs gebruiken omgang met vrienden die antisociaal gedrag vertonen Domein buurt/wijk: gebrek aan binding in de wijk gebrek aan organisatie in de wijk hoge mate van doorstroming in de wijk verkrijgbaarheid van drugs en wapens normen die antisociaal gedrag bevorderen Gemeten beschermende factoren Domein gezin: hechtingssterkte gezin mogelijkheden voor positieve betrokkenheid beloningen voor positieve betrokkenheid Domein school: mogelijkheden voor positieve betrokkenheid beloningen voor positieve betrokkenheid Domein kinderen en jongeren: gezonde opvattingen en duidelijke normen sociale vaardigheden religie Domein buurt/wijk: mogelijkheden voor positieve betrokkenheid beloningen voor positieve betrokkenheid In Bijlage 1 is een uitgebreide omschrijving van de risico- en beschermende factoren opgenomen. 1.2 Leeswijzer In dit rapport worden de resultaten van de eerste afname van de enquête in Zwijndrecht, Hendrik-Ido-Ambacht, Papendrecht, Alblasserdam en Sliedrecht gepresenteerd. Hierbij wordt de volgende indeling gehanteerd. In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op de onderzoeksverantwoording. Hoofdstuk 3, 4 en 5 bevatten de resultaten van het onderzoek. In hoofdstuk 3 gaat het om de achtergrondvariabelen en in hoofdstuk 4 komen de probleemgedragingen aan bod. In hoofdstuk 5 komen de resultaten van de risico- en beschermende factoren aan bod. De resultaten van de vijf gemeenten worden in grafie- Pagina 6 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

8 ken afgezet tegen het gemiddelde van de vijf gemeenten tezamen. Tot slot worden in hoofdstuk 6 conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan. Pagina 7 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

9 2 Onderzoeksverantwoording 2.1 Onderzoeksopzet De enquête is in het voorjaar van 2007 via internet afgenomen. Alle jongeren van 12 tot en met 17 jaar werden per brief die geadresseerd was op hun huisadres benaderd. In deze brief werd informatie gegeven over het doel van het onderzoek en werd uitgelegd hoe de jongeren konden deelnemen. Om de respons te verhogen maakten de jongeren wanneer zij de vragenlijst compleet invulden - kans op verschillende prijzen. De enquête heeft ruim vier weken online gestaan. Om in te loggen moesten de jongeren gebruik maken van een persoonlijke inlogcode die vermeld stond in de brief. Ter verhoging van de respons is halverwege de online-periode een rappelbrief verstuurd. 2.2 Respons In de Drechtsteden wonen volgens opgave van de gemeenten jongeren in de leeftijd 12 t/m 17 jaar. Van deze jongeren hebben er deelgenomen aan het onderzoek. Dit betekent een overall respons van 32%. In onderstaande tabel staat hoeveel jongeren er per gemeente aangeschreven zijn en hoeveel jongeren er gerespondeerd hebben. Uit de tabel blijkt dat in alle gemeenten een respons van ruim 30% is behaald. Uit betrouwbaarheidsanalyses is gebleken dat het betrouwbaarheidsniveau van 95% in alle gemeenten ruimschoots behaald is. Tabel 2.1 Verdeling van de respondenten over de gemeenten wijk aantal verstuurde brieven respons in aantallen % respons Zwijndrecht 3,293 1, Hendrik-Ido-Ambacht 2, Papendrecht 2, Alblasserdam 1, Sliedrecht 1, totaal 10,769 3,497 Bekeken is of de verdeling van de variabelen sekse en leeftijd onder de respondenten in alle gemeenten een goede afspiegeling is van de verdeling van sekse en leeftijd op populatieniveau. Gebleken is dat het aantal jongens in alle gemeenten licht ondervertegenwoordigd was. Dit is een bekend verschijnsel bij internetenquêtes. Kennelijk zijn meisjes meer gemotiveerd om deel te nemen aan het onderzoek. Om tot een representatief resultaat te komen, zijn de aantal jongens en meisjes door middel van wegingen in evenwicht gebracht. Ditzelfde geldt voor de variabele leeftijd in Zwijndrecht en Alblasserdam. Gebleken is namelijk dat in deze gemeenten het aantal 17-jarigen ondervertegenwoordigd was. Ook hier is door middel van wegingen voor gecorrigeerd. In onderstaande tabel worden de verdelingen van de variabelen leeftijd en sekse vóór weging weergegeven. Pagina 8 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

10 Tabel 2.2a Verdeling naar leeftijd voor weging (percentages) leeftijd wijk totaal gemiddelde Zwijndrecht Hendrik-Ido-Ambacht Papendrecht Alblasserdam Sliedrecht Tabel 2.2b Verdeling naar sekse voor weging (percentages) geslacht wijk jongen meisje totaal gemiddelde Zwijndrecht Hendrik-Ido-Ambacht Papendrecht Alblasserdam Sliedrecht Na weging is er een steekproef ontstaan die representatief is voor de in de Drechtsteden woonachtige jongeren van 12 tot en met 17 jaar. 2.3 Vergelijking landelijke resultaten De resultaten van de Drechtsteden worden zoveel mogelijk vergeleken met het landelijke gemiddelde, oftewel de CtC-baseline 2. Opgemerkt wordt dat deze baseline op basis van de oude versie van de vragenlijst geconstrueerd is. In de Drechtsteden is de nieuwe versie van de CtC-enquête afgenomen. Voor deze versie is nog geen geschikte landelijke baseline voor handen om de onderzoeksresultaten mee te vergelijken. Om deze reden worden de resultaten van de Drechtsteden in dit rapport onder voorbehoud vergeleken met een verouderde baseline. Omdat sommige schalen en items zijn gewijzigd of zijn vervallen is het niet mogelijk om voor alle variabelen een vergelijking met deze baseline te maken. Bovendien is een groot deel van de dataset op een andere manier afgenomen. Zo werd vroeger uitsluitend gebruik gemaakt van papieren vragenlijsten die onder het toeziend oog van een docent op scholen werd afgenomen. Ook de loterij ter bevordering van de respons is relatief nieuw. Noot 2 Het betreft de samengevoegde data van de eerste meting in de steden Leeuwarden, Almere, Amsterdam, Maassluis, Dordrecht, Hoogvliet, Leiden, Alphen en Zoetermeer. Net als de data van de Drechtsteden beperkt deze data zich tot de 12 t/m 17-jarigen. In totaal gaat het om respondenten. Pagina 9 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

11 3 Achtergrondkenmerken In dit hoofdstuk worden de scores op de achtergrondkenmerken weergegeven. Voor interpretatie van de resultaten binnen een gemeente kan elk van de gepresenteerde percentages in de grafiek direct worden vergeleken met het gemiddelde van de Drechtsteden. Indien mogelijk worden de resultaten vergeleken met het gemiddelde van andere CtC-gemeenten. In onderstaande tabellen en grafieken worden respectievelijk de resultaten voor leeftijd, geslacht, schooltype, etniciteit, gezinssituatie taalachtergrond, opleidingsniveau en werksituatie ouders gepresenteerd. In tegenstelling tot de tabellen die in het vorige hoofdstuk werden behandeld, betreft het hier gewogen gegevens. Tabel 3.1 Leeftijd (percentages) leeftijd wijk totaal gemiddelde Zwijndrecht Hendrik-Ido-Ambacht Papendrecht Alblasserdam Sliedrecht Uit bovenstaande tabel blijkt dat de vijf gemeenten nauwelijks van elkaar verschillen als het gaat om de leeftijdsopbouw van de jongeren. Wel valt op dat de 13-jarigen in Alblasserdam enigszins oververtegenwoordigd zijn. Wat betreft 17-jarigen zien we in deze gemeente juist een lichte ondervertegenwoordiging. Dit kan invloed hebben op de onderzoeksresultaten. Grafiek 3.1 Geslacht (percentages) Sliedrecht Alblasserdam Papendrecht Hendrik-Ido-Ambacht Zwij ndrecht gemiddelde Pagina 10 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

12 Wat betreft de sekse van de jongeren werden geen grote verschillen tussen de gemeenten gevonden. In grafiek 3.2 wordt weergegeven welk schooltype de jongeren volgen. Voor de overzichtelijkheid zijn de brugklassen (basisvorming) 'algemeen', 'VMBO/Havo' en 'Havo/VWO/Gym' samengevoegd tot één categorie. Ditzelfde geldt voor de categorieën 'speciaal onderwijs' en 'ander onderwijs'. Grafiek 3.2 Schooltype (percentages) basisonderwijs brugklas VMBO HAVO VWO MBO Speciaal/anders HBO/un Uit de resultaten blijkt dat er relatief weinig jongeren uit Hendrik-Ido- Ambacht en Papendrecht op het VMBO zitten. De jongeren uit Hendrik-Ido- Ambacht volgen vaker dan gemiddeld een HAVO-opleiding en de jongeren uit Papendrecht zitten vaker op het VWO. Verder valt op dat relatief veel jongeren uit Alblasserdam hebben aangegeven dat zij op het VMBO zitten. In tabel 3.2 komt de etniciteit van de jongeren aan bod. Deze variabele wordt volgens de methode die het CBS hanteert bepaald. Dit betekent dat zowel naar het geboorteland van de jongere zelf, als de geboortelanden van de ouders gekeken wordt. Noot 3 Omdat de variabele 'schooltype' in iedere gemeente verschillend wordt gemeten, kan geen vergelijking met eerdere onderzoeken worden gemaakt. Pagina 11 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

13 Tabel 3.2 Etniciteit (percentages) wijk ned sur ant/ar turks marok indon overig totaal gemiddelde Zwijndrecht Hendrik-Ido-Ambacht Papendrecht Alblasserdam Sliedrecht Gemiddeld heeft 85% van de ondervraagde jongeren in de Drechsteden de Nederlandse etniciteit. Landelijk is dit percentage lager, namelijk 71%. In Hendrik-Ido-Ambacht en Sliedrecht wonen de meeste allochtone jongeren. Het percentage autochtone jongeren is het laagst in Zwijndrecht. De verschillen zijn echter klein. In het onderzoek is tevens gevraagd naar de gezinssituatie van de jongeren. Analoog aan de wijze waarop het CBS deze gegevens presenteert wordt hierbij onderscheid gemaakt tussen gezinnen waarin zowel de natuurlijke moeder als de natuurlijke vader deel uitmaken van het gezin, gezinnen waarin één natuurlijke ouder afwezig is en gezinnen waarin beide natuurlijke ouders geen deel uitmaken van het gezin. Grafiek 3.3 Gezinssituatie (percentages) Sliedrecht 86 7 Alblasserdam 85 9 Papendrecht Hendrik-Ido-Ambacht 85 8 Zwij ndrecht gemiddelde Uit grafiek 3.3 blijkt dat gemiddeld 84% van de jongeren in de Drechtsteden opgroeit in een gezin waarin beide natuurlijke ouders aanwezig zijn. Landelijk is dit percentage 78%. In de Drechtsteden groeien dus meer jongeren op in de aanwezigheid van beide natuurlijke ouders. Wat dit punt betreft verschillen de gemeenten nauwelijks van elkaar. Om te kunnen bepalen of de jongeren een Nederlandse of een buitenlandse taalachtergrond hebben, is in het onderzoek geïnformeerd naar de taal zij thuis spreken en de taal die zij met hun beste vrienden spreken. Wanneer zowel thuis als met vrienden Nederlands wordt gesproken, is sprake van Pagina 12 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

14 een Nederlandse taalachtergrond en wanneer in beide gevallen buitenlands wordt gesproken wordt de taalachtergrond van de jongere als buitenlands gekenmerkt. Wanneer met de ouders Nederlands wordt gesproken en met vrienden buitenlands, wordt de taalachtergrond als Nederlands gekenmerkt. De redenatie is de jongere in deze situatie vanaf een jonge leeftijd regelmatig Nederlands heeft gesproken. Volgens dezelfde redenering vallen jongeren die met hun ouders buitenlands spreken en met hun vrienden Nederlands in de categorie 'buitenlandse taalachtergrond'. In onderstaande grafiek worden de resultaten met betrekking tot de taalachtergrond gepresenteerd. Grafiek 3.4 Taalachtergrond (percentages) Sliedrecht 95 Alblasserdam 96 Papendrecht 96 Hendrik-Ido-Ambacht 98 Zwij ndrecht 94 gemiddelde Analoog aan het hoge aantal jongeren met een Nederlandse nationaliteit, zijn de hoge percentages jongeren met een Nederlandse taalachtergrond (zie grafiek 3.4). In de Drechtsteden heeft gemiddeld 95% van de jongeren aangegeven dat zij een Nederlandse taalachtergrond hebben. Landelijk is dit percentage lager, namelijk 88%. Wederom verschillen de gemeenten onderling nauwelijks van elkaar. Wel bleek dat in Hendrik-Ido-Ambacht relatief weinig jongeren wonen met een buitenlandse taalachtergrond. De volgende tabel bevat gegevens over het opleidingsniveau van de ouders van de jongeren. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen een hoog en een laag niveau. Een ouder wordt ingedeeld bij de hoog opgeleiden als hij/zij voor het laatst middelbaar beroepsonderwijs, hoger beroepsonderwijs en/of universiteit heeft gevolgd. Als het laatst gevolgde onderwijs lagere school, lager beroepsonderwijs en/of middelbare school is, valt de ouder onder de laag opgeleiden. Pagina 13 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

15 Grafiek 3.5 Opleidingsniveau ouders (percentages) Sliedrecht Alblasserdam Papendrecht Hendrik-Ido-Ambacht Zwij ndrecht gemiddelde Wat betreft opleidingsniveau van de ouders werden er enkele kleine verschillen gevonden tussen de gemeenten. Gebleken is dat gemiddeld 17% van de jongeren twee laagopgeleide ouders heeft. In Papendrecht is dit percentage lager, namelijk 13% en in Alblasserdam is dit percentage met 21% het hoogst. Het opleidingsniveau van de ouders van de jongeren in de Drechtsteden komt overeen met de landelijke gegevens. In onderstaande grafiek wordt ingegaan op de arbeidssituatie van de ouders. Een ouder wordt in de grafiek meegenomen als werkend als deze een baan heeft, ongeacht het aantal uren per week. Grafiek 3.6 Arbeidssituatie ouders (percentages) Sliedr echt Alblasserdam Papendrecht Hendrik-Ido-Ambacht Zwij ndrecht gemiddelde Pagina 14 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

16 Gezinnen waarin beide ouders werkloos zijn, komen nauwelijks voor in de Drechtsteden. Gemiddeld groeit 68% van de jongeren in de Drechtsteden op in een gezin waarvan beide ouders werken. Landelijk is dit percentage 65%. In Papendrecht wonen de meeste jongeren met twee werkende ouders en in Sliedrecht en Alblasserdam komen gezinnen met één werkende ouder iets vaker voor dan gemiddeld het geval is. Samenvatting Wat achtergrondvariabelen werden de volgende resultaten gevonden: Leeftijd en geslacht: na weging verschillen de vijf gemeenten nauwelijks van elkaar als het gaat om de variabelen leeftijd en geslacht. Schooltype: jongeren uit Hendrik-Ido-Ambacht volgen iets vaker dan gemiddeld een Havo-opleiding en jongeren uit Papendrecht zitten iets vaker dan gemiddeld op het Vwo. Verder hebben relatief veel jongeren uit Alblasserdam aangegeven dat zij op het VMBO zitten. Etniciteit: 85% van de jongeren in de Drechsteden zijn van autochtone afkomst. Landelijk is dit percentage 71%. In Hendrik-Ido-Ambacht en Sliedrecht wonen de meeste allochtone jongeren en Zwijndrecht heeft het laagste percentage allochtonen. Gezinssituatie: wat betreft de gezinssituatie verschillen de gemeenten nauwelijks van elkaar. Vergeleken met het landelijke gemiddelde werd wel een verschil gevonden. In de Drechtsteden groeien meer jongeren op in een gezin waarin beide natuurlijke ouders aanwezig zijn. Taalachtergrond: de gemeenten verschillen onderling nauwelijks. Wel wonen er, vergeleken met de landelijke gegevens, in de Drechtsteden meer jongeren met een Nederlandse taalachtergrond. Opleidingsniveau ouders: in Alblasserdam wonen relatief iets meer jongeren waarvan beide ouders laag opgeleid zijn en in Papendrecht relatief iets minder. Arbeidssituatie ouders: in Papendrecht wonen relatief iets meer jongeren met twee werkende ouders. Vergelijking met de landelijke gegevens leverde geen bijzonderheden op. Pagina 15 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

17 4 Probleemgedrag In dit hoofdstuk komen verschillende probleemgedragingen aan bod die te maken hebben met geweld en jeugddelinquentie, problematisch roken, alcohol- en drugsgebruik, schoolverzuim, aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag en depressie. De balkjes in de grafieken representeren de percentages jongeren die hebben aangegeven dat zij zich of schuldig hebben gemaakt aan het probleemgedrag of dat dit hun overkomen is. 4.1 Geweld en jeugddelinquentie In deze paragraaf wordt ingegaan op probleemgedragingen die onder de noemer 'geweld' en 'jeugddelinquentie' vallen.' De resultaten die in deze paragraaf worden besproken kunnen helaas niet worden vergeleken met de landelijke resultaten. De reden hiervoor is dat de vragen in de nieuwe vragenlijst anders geformuleerd zijn. Grafiek 4.1 Geweld (percentages) neemt soms t ot regelmat ig een wapen mee heeft deelgenomen aan een vechtpartij heeft iemand in elkaar geslagen heeft iemand bedreigd voor geld opzettelijk iets op straa In de grafiek valt op dat de jongeren uit Sliedrecht op enkele gewelddadige probleemgedragingen hoger scoren dan gemiddeld. Uitzondering hierop vormt het in elkaar slaan van iemand. De verschillen ten opzichte van het gemiddelde zijn het grootst bij de gedragingen soms tot regelmatig een wapen meenemen en opzettelijk iets op straat vernielen. De jongeren uit Papendrecht en Alblasserdam gaven het minst vaak aan dat zij gewelddadig gedrag hebben vertoond. Voor de jongeren uit Papendrecht geldt dit met name voor de gedragingen deelname aan een vechtpartij en iemand in elkaar slaan, terwijl de jongeren uit Alblasserdam juist gunstig scoren op de gedragingen soms tot regelmatig een wapen meenemen en opzettelijk iets op straat vernielen. Pagina 16 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

18 Grafiek 4.2 Jeugddelinquentie (percentages) Wat betreft de aan jeugddelinquentie gerelateerde probleemgedragingen zijn de verschillen tussen de gemeenten klein. Gebleken is dat de jongeren uit Papendrecht iets vaker dan gemiddeld hebben aangegeven dat zij iets uit een winkel of op school gestolen hebben. De jongeren uit Sliedrecht gaven relatief iets vaker dan gemiddeld aan dat zij gestolen spullen hebben verkocht en de jongeren uit Zwijndrecht gaven relatief iets vaker dan gemiddeld aan dat zij in de afgelopen 12 maanden door de politie werden opgepakt omdat ze iets gedaan hadden dat niet door de beugel kon. 4.2 Problematisch roken, alcohol- en drugsgebruik In onderstaande grafiek worden de percentages jongeren weergegeven die de afgelopen maand hebben gerookt, alcohol hebben gedronken en drugs hebben gebruikt. Wat drugs betreft wordt onderscheid gemaakt tussen softdrugs, XTC, harddrugs en andere drugs. Ook wordt ingegaan op het veelvuldig gebruik van sigaretten, alcohol en softdrugs. Pagina 17 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

19 Grafiek 4.3a Jongeren die de afgelopen maand gerookt hebben, alcohol hebben gedronken of softdrugs hebben gebruikt (percentages) roken alcohol softdrugs (hash, marijuana) Landelijk geeft 15% van de jongeren aan dat zij de afgelopen maand sigaretten hebben gerookt. Gemiddeld geeft 13% van de jongeren in de Drechtsteden aan dat zij dit gedaan hebben. De verschillen tussen de gemeenten zijn wat roken betreft klein. De jongeren uit Alblasserdam hebben het minst vaak aangegeven dat zij de afgelopen maand hebben gerookt (10%). Gemiddeld heeft 39% van de jongeren in de Drechtsteden in de afgelopen maand alcohol gedronken. Landelijk ligt dit percentage een stuk hoger, namelijk 53%. Er wordt het meest gedronken in Papendrecht (41%) en het minst in Alblasserdam (34%). Ook het softdrugsgebruik ligt in de Drechtsteden lager dan het landelijke gemiddelde (3% ten opzichte van 9% landelijk). In Alblasserdam geven jongeren het minst vaak aan dat zij de afgelopen maand hebben geblowd (1%) en in Papendrecht wonen de meeste jongeren die hebben aangegeven dat zij de afgelopen 12 maanden hebben geblowd (5%). Pagina 18 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

20 Grafiek 4.3b Jongeren die de afgelopen maand XTC, harddrugs of andere drugs hebben gebruikt (percentages) 1,2 1, ,8 0,6 0,4 0,2 0, XTC harddrugs (cocaïne, heroïne, speed) andere drugs (valium, poppers, lijm Landelijk geeft 1% van de jongeren aan dat zij de afgelopen maand XTC hebben gebruikt. Het percentage jongeren dat aangeeft dat zij de harddrugs of andere drugs gebruikt hebben is ook 1%. Binnen de Drechtsteden gaven de jongeren in Sliedrecht het vaakst aan dat zij in de afgelopen maand XTC, harddrugs en/of andere drugs gebruikt hebben. De percentages zijn vergelijkbaar met de landelijke percentages. Grafiek 4.4 Veelvuldig roken, alcohol- en softdrugsgebruik (percentages) roken: 10 sigaretten of meer per dag alcohol: 10 keer per maand of vaker 0 alcohol: afgelopen 4 weken meer dan 16 glazen softdrugs: 1 keer per week of vaker 0 bingedrinking: afgelope vaker dan 3 keer 5 glaz gedronken Pagina 19 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

21 Landelijk geeft 5% van de jongeren aan dat zij 10 sigaretten per dag of meer roken. In de Drechtsteden is dit percentage lager, namelijk 2%. De jongeren uit Sliedrecht hebben het vaakst aangegeven dat zij veelvuldig roken. Ook het 10 keer per maand of vaker consumeren van alcohol komt landelijk onder 5% van de jeugdigen voor. En ook hierbij ligt het percentage in de Drechtsteden lager, namelijk 2%. In Papendrecht en Sliedrecht komt dit het vaakst voor. Van de jongeren in de Drechtsteden geeft 5% aan dat zij de afgelopen vier weken meer dan 16 glazen alcohol gedronken hebben. In Alblasserdam geven relatief weinig jongeren aan dat zij dit gedaan hebben. Omdat deze variabele nieuw is, kan niet worden vergeleken met de landelijke gegevens. Wat betreft het eenmaal per week of vaker consumeren van softdrugs werd in de Drechtsteden een gemiddeld percentage van 1% gevonden. Het landelijke percentage ligt hoger, namelijk 2%. Tot slot de variabele bingedrinking. Binnen de Drechtsteden is gebleken dat bingedrinken het vaakst voorkomt in Sliedrecht en het minst vaak in Alblasserdam. Ook deze variabelen is relatief nieuw en kan daardoor niet worden vergeleken met gegevens op landelijk niveau. 4.3 Schoolverzuim In onderstaande grafiek staan de gegevens over schoolverzuim. Deze probleemgedraging kan vanwege het herformuleren van de vragen niet vergeleken worden met het landelijke gemiddelde. Grafiek 4.5 Schoolverzuim (percentages) afgelopen 4 weken een hele dag hebben gespijbeld afgelopen 12 maanden de klas uitgestuurd zijn Pagina 20 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

22 Gemiddeld geeft 5% van de jongeren aan dat zij de afgelopen 4 weken een hele dag of meer hebben gespijbeld. In Alblasserdam is dit percentage met 4% het laagst en in Hendrik-Ido-Ambacht en Sliedrecht het hoogst (6%). De klas uitgestuurd worden komt het vaakst voor in Papendrecht. Van de Papendrechtse jongeren geeft namelijk 42% aan dat dit hun de afgelopen 12 maanden is overkomen. De Zwijndrechtse jongeren gaven het minst vaak aan dat zij de klas uitgestuurd werden (37%). 4.4 Aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag In deze paragraaf komt het aan seksualiteit gerelateerde probleemgedrag aan bod. Grafiek 4.6a Aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag (percentages) sluit onveilig vrijen niet uit cq heeft dit gedaan afg 12 mnd naar bed geweest met onvaste partner meer dan 2 onvaste partners in de afgelop Pagina 21 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

23 Grafiek 4.6b Aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag (percentages) condoom gebruikt laatste keer naar bed geweest met onvaste partner is ooit seksueel misbruikt is ooit zwanger geweest Van de jongeren geeft 25% aan dat zij onveilig vrijen niet uitsluiten of wel eens hebben gedaan. Landelijk is dit percentage hoger, namelijk 37%. In Alblasserdam is dit percentage het laagst (22%) en in Hendrik-Ido-Ambacht en Papendrecht het hoogst (27%). Van alle jongeren in de Drechtsteden geeft 5% aan dat zij de afgelopen 12 maanden met een onvaste partner naar bed geweest zijn. In Alblasserdam ligt dit percentage iets lager, namelijk 2%. Gemiddeld is 2% van de jongeren in de Drechtsteden in de afgelopen 12 maanden met 2 of meer onvaste partners naar bed geweest. Landelijk geeft 5% van de jongeren aan dat zij ooit seksueel misbruikt zijn. In Alblasserdam is dit percentage 2% en in Zwijndrecht 4%. 4.5 Depressie In onderstaande grafiek wordt ingegaan op depressieve gevoelens onder jongeren. Omdat het nieuwe variabelen betreft, is geen vergelijking met de landelijke baseline mogelijk. Pagina 22 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

24 Grafiek 4.7 Depressie (percentages) soms denk ik dat mijn leven niets waard is er zijn momenten dat ik vind dat ik nergens goed voor ben in het algemeen ben ik geneigd te denken in het afgelopen jaar voelde ik m dat ik een mislukking ben depressief en verdrietig Van alle jongeren in de Drechtsteden, heeft 18% aangegeven dat zij het eens zijn met de stelling 'soms denk ik dat mijn leven niets waard is'. In Alblasserdam was 13% het eens met deze stelling en in Zwijndrecht 21%. Ook de stellingen 'er zijn momenten dat ik vond dat ik nergens goed voor ben' en 'in het afgelopen jaar voelde ik me meestal depressief en verdrietig' scoorden in Alblasserdam het laagst en in Zwijndrecht het hoogst. De gemeenten Hendrik-Ido-Ambacht en Papendrecht scoren wat deze probleemgedragingen betreft gemiddeld en de jongeren uit Sliedrecht gaven over het algemeen aan iets minder vaak dan gemiddeld last te hebben van sombere gedachten. 4.6 Samenvatting De resultaten uit dit hoofdstuk kunnen als volgt worden samengevat: Geweld: de jongeren uit Sliedrecht hebben het vaakst aangegeven dat zij zich in de afgelopen 12 maanden schuldig hebben gemaakt aan gewelddadig gedrag en de jongeren in Alblasserdam en Papendrecht gaven het minst vaak aan dat zij dergelijk gedrag bezigden; Jeugddelinquentie: wat betreft de gedragingen die gerelateerd zijn aan jeugddelinquentie zien we kleine verschillen tussen de gemeenten; Roken, alcohol en drugs: in Alblasserdam wordt het minst gerookt, alcohol gedronken en softdrugs gebruikt. De jongeren uit Sliedrecht gaven het vaakst aan dat zij in de afgelopen maand XTC, harddrugs en/of andere drugs gebruikt hebben; Schoolverzuim: in Alblasserdam wordt relatief weinig gespijbeld. Het percentage spijbelaars is het grootst in Hendrik-Ido-Ambacht en in Sliedrecht. De jongeren uit Zwijndrecht gaven het minst vaak aan dat zij de afgelopen 12 maanden de klas uitgestuurd werden; Pagina 23 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

25 Aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag: in Alblasserdam geven relatief weinig jongeren aan dat zij onveilig vrijen niet uitsluiten of wel eens gedaan hebben. Dit percentage is het hoogst in Hendrik-Ido- Ambacht en Papendrecht. Seksueel misbruik ligt het laagst in Alblasserdam en het hoogst in Zwijndrecht; Depressie: jongeren uit Zwijndrecht gaven vaker dan gemiddeld aan dat zij sombere gedachten hebben. Pagina 24 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

26 5 Risico- en beschermende factoren In dit hoofdstuk komen de resultaten van de risico- en de beschermende factoren aan bod. De factorscores worden samengesteld aan de hand van de afzonderlijke scores op de vragen die bepalend zijn voor de betreffende factor. Oorspronkelijk worden de factorscores getransformeerd zodat zij variëren van 0 tot 100. Hoe hoger de score, hoe sterker de factor in een bepaalde gemeente aanwezig is. Gaat het om een risicofactor dan moet een hoge score negatief worden geïnterpreteerd. Gaat het daarentegen om een beschermende factor dan is een hoge score gunstig. De interpretatie van deze zogenaamde 'ruwe scores' (van 0 tot 100) is vaak problematisch. In de eerste plaats komt dit omdat men minder makkelijk kan vergelijken met de scores van andere gebieden. Verder krijgen ruwe scores pas betekenis als zij worden vergeleken met scores van andere gebieden. Om deze reden worden de CtC-resultaten van de risico- en beschermende factoren gepresenteerd in zogeheten z-scores. Dit zijn gestandaardiseerde statistische meeteenheiden die het mogelijk maken om de resultaten van verschillende risico- en beschermende factoren te vergelijken, zelfs wanneer de oorspronkelijke `schalen' (lees: factoren) onderling afwijkende eigenschappen hebben (zoals een afwijkende minimum of maximum schaalwaarde of een afwijkend aantal schaalpunten). Dit houdt in dat de gemiddelde score op een bepaalde factor of dat nu ligt op 65 of op 23 - wordt omgerekend naar de waarde 0. In de grafieken in dit hoofdstuk is de 'nullijn' het stedelijk gemiddelde. De scores van de afzonderlijke gemeenten worden vervolgens vergeleken met deze nullijn. Deze wijze van rapporteren is conform de wensen van de landelijke projectgroep CtC en is overeenkomstig met de wijze waarop in de VS naar de gegevens uit jongerenonderzoeken CtC wordt gekeken. In de VS worden z- scores met afwijkingen van tenminste + 0,25 of - 0,25 als `opmerkelijk of betekenisvol' beschouwd. De resultaten over de risico- en beschermende factoren worden per domein gepresenteerd. De domeinen zijn gezin, school, kinderen en jongeren en wijk. Voor tabellen met ruwe scores wordt verwezen naar bijlage Inleiding In de paragrafen 5.2 en 5.3 worden de z-scores op de verschillende risicoen beschermende factoren weergegeven voor de kernen in Drechtsteden. Net als bij de ruwe scores geldt dat hoe hoger de score is, hoe sterker de factor in de desbetreffende kern aanwezig is. Gaat het om een risicofactor dan moet een hoge positieve score negatief worden geïnterpreteerd. Er is dan sprake van meer risico. Gaat het daarentegen om een beschermende factor dan is een hoge positieve score gunstig. In dit geval biedt de factor bescherming. Pagina 25 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

27 5.2 Risicofactoren Grafiek 5.1 Gezin: risicofactoren (Z-score t.o.v. gemiddelde Drechtsteden) 0,3 0,2 0,1 0,0-0,1-0,2-0,3 geschiedenis van probleemgedrag in het gezin problemen met gezinsmanagement conflicten in het gezin positieve houding van ouders t.a.v. alcohol- en drugsgebruik positieve houding van t.a.v. antisociaal ge De scores op de risicofactoren binnen het domein 'gezin' wijken niet noemenswaardig af van de nullijn. Wel valt op dat Alblasserdam op alle vijf de gemeten risicofactoren binnen dit domein onder de nullijn scoort. Bij twee factoren is zelfs sprake van een behoorlijk negatieve score. Dit is het geval bij de factoren 'problemen met gezinsmanagement' en 'positieve houding van ouders ten aanzien van alcohol- en drugsgebruik'. Omdat het risicofactoren betreft, moeten deze negatieve scores als gunstig worden geïnterpreteerd. Wat betreft de factor 'problemen met gezinsmanagement' betreft betekent dit dat de Alblasserdamse jongeren onder andere hebben aangegeven dat zij naar huis moeten bellen als ze later thuiskomen en dat hun ouders er achter komen als ze drugs zouden gebruiken of zouden spijbelen. Wat betreft de factor 'positieve houding van ouders ten aanzien van alcohol- of drugsgebruik' betekent de negatieve score dat de Alblasserdamse jongeren hebben aangegeven dat hun ouders het roken van sigaretten, het drinken van alcohol en het gebruiken van softdrugs in meerdere mate afkeuren dan in de andere gemeenten het geval is. Pagina 26 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

28 Grafiek 5.2 School: risicofactoren (Z-score t.o.v. gemiddelde Drechtsteden) 0,3 0,2 0,1 0,0-0,1-0,2-0,3 leerachterstanden gebrek aan binding De verschillen tussen de scores die behaald zijn binnen het domein 'school' zijn verwaarloosbaar klein in vergelijking met het gemiddelde. Dit betekent dat de gemeenten wat de risicofactoren binnen dit domein niet van elkaar verschillen. Grafiek 5.3a Kind en jongeren: risicofactoren (Z-score t.o.v. gemiddelde Drechtsteden) 0,3 0,2 0,1 0,0-0,1-0,2-0,3 vervreemding en opst andigheid betrokkenheid bij jeugdbende vroeg begin van antisociaal gedrag vroeg begin van alcohol- en dr u Pagina 27 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

29 Grafiek 5.3b Kind en jongeren: risicofactoren (Z-score t.o.v. gemiddelde Drechtsteden) 0,3 0,2 0,1 0,0-0,1-0,2-0,3 posit ieve houdi ng t.a.v. alcohol- en drugsgebruik positieve houding t.a.v. antisociaal gedrag omgang met vrienden die alcohol en drugs gebruiken omgang met vrienden die ant gedrag vertonen Binnen het domein 'kind en jongeren' werden ook geen noemenswaardige verschillen gevonden. Wel valt wederom op dat Alblasserdam veelal onder de nullijn scoort. Dit geldt met name voor de factoren 'positieve houding van ouders ten aanzien van alcohol- en drugsgebruik', 'omgang met vrienden die alcohol en drugs gebruiken' en 'omgang met vrienden die antisociaal gedrag vertonen'. Grafiek 5.4 Wijk: risicofactoren (Z-score t.o.v. gemiddelde Drechtsteden) 0,3 0,2 0,1 0,0-0,1-0,2-0,3 gebrek aan binding met de wijk gebrek aan organisat ie in de w ijk hoge mate van doorstroming in de wijk verkrijgbaarheid van harddrugs en wapens normen die antisociaa bevorderen Pagina 28 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

30 Ook binnen het wijkdomein werden geen opmerkelijke scores gevonden. Wel vinden we dat Zwijndrecht op alle vijf de factoren boven de nullijn scoort. Dit is een indicatie dat er in deze gemeente mogelijk sprake is van aan wijkgerelateerde problemen. De hoogste score werd gevonden op de factor 'gebrek aan organisatie in de wijk'. Dit betekent dat de Zwijndrechtse jongeren relatief vaak hebben aangegeven dat zij zich niet veilig voelen in de buurt waar ze wonen en dat er sprake is misdaad, rommel op straat en graffiti. In Hendrik-Ido-Ambacht werd onder de nullijn (en dus gunstig) gescoord op de factor 'gebrek aan binding met de wijk'. Dit betekent dat de jongeren hebben aangegeven dat zij vinden dat zij in een leuke buurt wonen en dat zij hun buurt zouden missen als zij zouden verhuizen. In Alblasserdam worden op alle risicofactoren binnen het wijkdomein scores gevonden die onder de nullijn liggen. De score op de factor 'gebrek aan organisatie in de wijk' is bijna opmerkelijk. Ook op de factoren 'gebrek aan binding met de wijk', 'verkrijgbaarheid van drugs en wapens' en 'normen die antisociaal gedrag bevorderen' worden negatieve, en dus gunstige, scores gevonden. 5.3 Beschermende factoren In deze paragraaf worden de scores van de wijken op de beschermende factoren vergeleken met het gemiddelde van de Drechtsteden. Hoe hoger de score, hoe sterker de factor in de gemeente aanwezig is. 0,3 Grafiek 5.5 Gezin: beschermende factoren (Z-score t.o.v. gemiddelde Drechtsteden) 0,2 0,1 0,0-0,1-0,2-0,3 hechtingssterkte gezin mogelijkheden voor positieve betrokkenheid beloningen voor positieve betrokkenhe Binnen het domein 'gezin' worden geen noemenswaardige verschillen tus- de gemeenten in de Drechtsteden sen gevonden. Pagina 29 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

31 Grafiek 5.6 School: beschermende factoren (Z-score t.o.v. gemiddelde Drechtsteden) 0,3 0,2 0,1 0,0-0,1-0,2-0,3 mogelijkheden voor positieve betrokkenheid beloningen voor positieve betrokkenheid Ook binnen het domein 'school' zijn de verschillen niet noemenswaardig. Wel valt op dat Papendrecht op beide factoren beneden de nullijn scoort. De lage score op de factor 'mogelijkheden voor positieve betrokkenheid' kan worden opgevat als indicatie dat de jongeren weinig gelegenheid wordt geboden om bijvoorbeeld mee te beslissen over schoolzaken of deel te nemen aan een discussie in de klas. Ook kan deze score betekenen dat er relatief weinig activiteiten buiten de lessen om worden georganiseerd. De negatieve score op de factor 'beloningen voor positieve betrokkenheid' kan worden opgevat als indicatie dat de leerlingen van mening zijn dat de docenten op hun school het niet in de gaten hebben als zij iets goeds gedaan hebben en in dit geval geen complimentje geven. In Alblasserdam wordt een positieve score gevonden op de factor 'beloningen voor positieve betrokkenheid'. Dit is een indicatie dat de docenten van de leerlingen die in deze gemeente wonen juist wel oog hebben voor goede prestaties van hun leerlingen en dit hun leerlingen laten merken. Pagina 30 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

32 Grafiek 5.7 Kind en jongeren: beschermende factoren (Z-score t.o.v. gemiddelde Drechtsteden) 0,3 0,2 0,1 0,0-0,1-0,2-0,3 gezonde opvatt ingen en duidelijke normen social e vaardigheden religie Zowel Alblasserdam als Sliedrecht wordt op de factor 'religie' een bijna op- merkelijk gunstige score gevonden. Dit betekent dat de jongeren in deze gemeenten hebben aangegeven dat religie en/of spiritualiteit belangrijker voor hen zijn dan in de overige gemeenten het geval is. Ook scoort Alblasserdam hoog op de factoren 'gezonde opvattingen en duidelijke normen' en 'sociale vaardigheden'. In de overige gemeenten zijn wat deze factoren be- geen bijzonderheden te treft vermelden. Grafiek 5.8 Wijk: beschermende factoren (Z-score t.o.v. gemiddelde Drechtsteden) 0,3 0,2 0,1 0,0-0,1-0,2-0,3 mogelijkheden voor positieve betrokkenheid beloningen voor positieve betrokkenheid Pagina 31 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

33 Bij de beschermende factoren binnen het wijkdomein scoort Alblasserdam opmerkelijk positief op de factor 'beloningen voor positieve betrokkenheid'. Dit betekent dat de jongeren uit Alblasserdam hebben aangegeven dat buurtgenoten hen aanspreken als zij iets positiefs gedaan hebben en tevens laten weten dat zij trots zijn. In Hendrik-Ido-Ambacht werd een bijna opmerkelijke score gevonden op de factor 'mogelijkheden voor positieve betrokkenheid'. Dit kan worden opgevat als indicatie dat de jongeren van mening zijn dat er voldoende activiteiten in hun buurt georganiseerd worden en dat er voldoende volwassenen wonen bij wie ze terecht kunnen. 5.4 Samenvatting In deze samenvatting worden de belangrijkste bevindingen per domein kort weergegeven. Gezin Er werden geen opmerkelijke scores gevonden binnen het gezinsdomein. Wel scoorde Alblasserdam op alle vijf de risicofactoren negatief en dus gun- Dit kan opgevat worden als indicatie dat er in deze gemeente geen stig. sprake is van aan het gezin gerelateerd risico. School Ook binnen het schooldomein zijn geen opmerkelijke scores gevonden. Wel zagen we dat Papendrecht op de beschermende factoren 'mogelijkheden voor positieve betrokkenheid' en 'beloningen voor positieve betrokkenheid' negatief scoort. Dit kan betekenen dat de schoolomgeving van de jongeren in Papendrecht weinig bescherming biedt tegen het ontstaan van probleem- In Alblasserdam werd bijna opmerkelijk boven de nullijn gescoord gedrag. op de factor 'beloningen voor positieve betrokkenheid'. Kind en jongeren Hoewel de verschillen ook binnen dit domein niet opmerkelijk groot zijn, bleek wel dat Alblasserdam op veel van de gemeten risicofactoren negatief en dus gunstig scoort. Dit betekent dat de jongeren in deze gemeente hebben aangegeven dat zij relatief negatief ten opzichte van het gebruik van alcohol en drugs staan, relatief weinig vrienden hebben die alcohol en drugs gebruiken en relatief weinig vrienden hebben die antisociaal gedrag vertonen. Bij de beschermende factoren die binnen dit domein vallen, zien we juist dat Alblasserdam boven de nullijn scoort. Dit kan een indicatie zijn dat de jongeren in Alblasserdam beschikken over gezonde opvattingen, duidelij- ke normen en goede sociale vaardigheden. Bovendien gaven zij vaker dan gemiddeld aan dat religie en spiritualiteit een belangrijke plaats inneemt in hun leven. Dit laatste geldt ook voor de jongeren in Sliedrecht. Wijk Binnen het wijkdomein viel op dat Alblasserdam op alle risicofactoren onder de nullijn scoort. Op de factor 'gebrek aan organisatie' werd een bijna opmerkelijke score gevonden. Dit betekent dat er binnen Alblasserdam geen problemen met de organisatie binnen de wijken zijn te verwachten. Bij de beschermende factoren zien we dat Zwijndrecht bijna opmerkelijk positief scoort op de factor 'mogelijkheden voor positieve betrokkenheid' en dat Alblasserdam opmerkelijk positief scoort op de factor 'beloningen voor positieve betrokkenheid'. Pagina 32 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep

34 6 Conclusie 6.1 Drechtsteden Achtergrondvariabelen Gebleken is dat 85% van de jongeren in de Drechtsteden de Nederlandse etniciteit heeft. Landelijk is dit percentage lager, namelijk 71%. Het percentage jongeren met een Nederlandse taalachtergrond is in de Drechtsteden 95%, terwijl het landelijke percentage 88% is. Verder is gebleken dat 84% van de jongeren in de Drechtsteden opgroeit in een gezin waarin beide natuurlijke ouders aanwezig zijn. Landelijk is dit bij 78% van de jongeren het geval. Tot slot bleek dat werkloosheid onder beide ouders nauwelijks voorkomt in de Drechtsteden en dat het opleidingsniveau van de ouders vergelijkbaar is met de landelijke gegevens. Probleemgedragingen Het percentage jongeren dat heeft aangegeven in de afgelopen maand gerookt te hebben, is in de Drechtsteden vergelijkbaar met het landelijke gemiddelde (13% Drechtsteden t.o.v. 15% landelijke gemiddelde). Het alcoholgebruik in de afgelopen maand ligt in de Drechtsteden lager dan gemiddeld het geval is (39% Drechtsteden t.o.v. 53% landelijke gemiddelde). Ditzelfde geldt voor het gebruik van softdrugs in de afgelopen maand (3% Drechtsteden t.o.v. 9% landelijke gemiddelde). Tot slot het aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag: landelijk heeft gemiddeld 37% van de jongeren aangegeven dat ze onveilig vrijen niet uitsluiten of al wel eens gedaan hebben. In de Drechtsteden is dit percentage 25%. 6.2 Zwijndrecht Achtergrondvariabelen Van de jongeren uit Zwijndrecht heeft 80% Nederlandse etniciteit. Dit is iets lager dan het gemiddelde percentage, dat 85% is. Wat gezinssituatie, taalachtergrond en opleidingsniveau van de ouders betreft zien we geen verschillen met het gemiddelde. Wel bleek dat er in Zwijndrecht iets meer jongeren opgroeien in een gezin waarin beide ouders werken. Het verschil met het gemiddelde is echter zeer klein. Probleemgedragingen Op alle probleemgedragingen die gerelateerd zijn aan geweld scoort Zwijndrecht vergelijkbaar met het gemiddelde. Uitzondering hierop is het opzettelijk vernielen van iets op straat. Gemiddeld gaf 4% van de jongeren in de Drechtsteden aan dat zij zich hier de afgelopen 12 maanden schuldig aan hebben gemaakt. In Zwijndrecht lag dit percentage iets hoger, namelijk 6%. Op de probleemgedragingen die gerelateerd zijn aan jeugddelinquentie werden geen opvallende verschillen gevonden. Ditzelfde geldt voor roken, alcohol en softdrugs. Wat schoolverzuim hebben de jongeren uit Zwijndrecht iets minder vaak dan gemiddeld aangegeven dat ze de afgelopen 12 maande de klas uitgestuurd zijn (37% Zwijndrecht t.o.v. 40% gemiddelde Drechtsteden). Bij depressie zien we dat de jongeren uit Zwijndrecht iets vaker dan gemiddeld hebben aangegeven dat zij wel eens last hebben van sombere gedachten. De verschillen ten opzichte van het gemiddelde zijn echter klein. Pagina 33 Jongerenrapportage Communities that Care Drechtsteden DSP - groep