Integratie. Haal Hackers in huis. Marieke Vos
|
|
- Brecht Claes
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Integratie Haal Hackers in huis Marieke Vos
2
3 Haal hackers in huis Door: Marieke Vos Uit: Digitaal Bestuur, Special maart 2009 Doet de overheid genoeg om ongenode gasten buiten de digitale voordeur te houden? Nee, zeggen twee informatiespecialisten die de overheid nauwlettend volgen. Hun advies: betrek hackers bij de beveiliging van systemen. Er wordt te weinig nagedacht over privacy en beveiliging bij de IT-projecten van de overheid. Deze twee aspecten horen vanaf het begin van de ontwikkeling meegenomen te worden, ze horen als het ware bij het bakmeel van de cake. Maar nu zijn beveiliging en privacy vaak het toefje slagroom dat er achteraf op gezet wordt, zegt Arjen Kamphuis. Hij werkt als strategieconsultant bij Gendo en adviseert onder meer financiële instellingen over informatiebeveiliging. Hij noemt zichzelf geen hacker, want die naam geef je jezelf niet. De community van hackers moet dat doen. Overigens wil hij graag kwijt dat de term hacker in de publieke opinie onterecht een negatieve klank heeft: Men verwart hackers met criminelen die technologie misbruiken. Die noemen wij crackers en zij maken geen deel uit van onze community. Een hacker is iemand die op een creatieve manier naar technologie kijkt, aldus Kamphuis. Volgens Menso Heus, business developer bij internetprovider XS4ALL en ook lid van de hackerscommunity, is een hacker vooral iemand die op een andere manier denkt en kijkt: De standaardvraag bij een bepaalde techniek of procedure is voor ons: is dit veilig? Kan ik het ergens voor gebruiken waar het niet voor bedoeld is en wat is dan het risico? Als je met zo n blik naar technologie en procedures kijkt, hoe doet de overheid het dan? Sommige onderdelen van de overheid, zoals het ministerie van Defensie, gaan heel consciëntieus om met IT-beveiliging, zegt Kamphuis. Hij noemt als voorbeeld het e- mailsysteem dat Defensie in de jaren negentig in Bosnië inrichtte: Dat was een zeer veilige, op open sourcetechnologie gebaseerde infrastructuur. De inhoud van de berichten werd versleuteld, net als het verkeer tussen de mailservers. Veel andere ITprojecten van de overheid verlopen echter een stuk minder goed. Kamphuis en Heus zien daar een aantal redenen voor. Eén van de belangrijkste is de dominantie van een politieke agenda. Kamphuis: Daardoor wordt de vraag of de genomen maatregelen de gestelde doelen gaan verwezenlijken, niet gesteld. Hij noemt dit het rijdende-treinfenomeen : een beslissing is genomen en het project dendert voort, ook als blijkt dat het niet goed gaat. Politieke realiteit Het project Walvis is daar een voorbeeld van. Toezichthouders twijfelden al in 2003 over de haalbaarheid van dit project, de premie-inning van werknemersverzekeringen. Toch duurde het tot 2006 voordat de zaak plofte, anderhalf miljard euro bleek vergeefs geïnvesteerd. Dit had niets te maken met techniek, maar alles met de politieke realiteit: het moest af, ook al werkte het niet. Andere in het oog springende voorbeelden van dit fenomeen zijn de ov-chipkaart en het Elektronisch Patiëntendossier (EPD), zegt Kamphuis. Bij de ov-chipkaart werd herhaaldelijk gewaarschuwd voor veiligheidslekken, onlangs werd zelfs de software gepubliceerd waarmee de kaart is te kraken. En het EPD dreigt de onveiligheid in de zorg te vergroten, stelt Kamphuis, die de zorgsector al jaren volgt. In 2005 ondernamen enkele informatiespecialisten een hackpoging, waaruit bleek dat zij netwerken in ziekenhuizen konden overnemen. Men kon tot in het digitale röntgenapparaat kijken en zelfs foto s manipuleren. De beveiliging is nog steeds niet verbeterd, stelt Kamphuis, maar de invoering van het EPD gaat door. Dit zijn voorbeelden van projecten die redelijk in de openbaarheid worden uitgevoerd, zodat 1
4 zichtbaar wordt wat er misgaat. Wij kunnen als buitenstaander niet zien wat er intern allemaal bij de overheid gebeurt. Maar ik heb geen enkele reden om aan te nemen dat het daar anders of beter gaat, zegt Kamphuis. Dat er te weinig over beveiliging en privacy wordt nagedacht bij het ontwerp en de ontwikkeling van ICT bij de overheid, komt volgens Kamphuis en Heus door een gebrek aan kennis. Kamphuis: De gemiddelde bestuurder heeft bij wijze van spreken net geleerd hoe hij moet en! Er is geen inhoudelijk begrip van hoe bijvoorbeeld internet werkt. Nou hoeft een politicus of bestuurder niet precies te weten hoe de techniek in elkaar steekt, maar enig begrip zou er toch moeten zijn. Kamphuis vergelijkt het met een auto: iedereen die auto rijdt, weet dat er brandstof in moet die wordt verbrand in de motor, die vervolgens de wielen aandrijft. Dat begrip ontbreekt als het gaat om netwerken, computers en software. Dan is het alsof je een kaart wilt ontwerpen met een groep kardinalen die nog steeds denkt dat de aarde plat is. Het onbegrip zit zo diep, dat als een leverancier zegt dat het met de veiligheid van een product wel goed zit, dat blindelings wordt geloofd. Expertmeetings Op zich hoeft dit gebrek aan kennis geen probleem te zijn, als men zou openstaan voor adviezen van externen, zeggen Heus en Kamphuis. Maar dat gebeurt niet. Inmiddels is toch wel bekend welke onderzoekers en andere specialisten men om advies kan vragen. Maar ik ken geen instantie die dit doet. Alleen kamerleden laten zich voorlichten, zegt Heus. Als ik nu wil meedenken over zaken die internetproviders aangaan, zoals de bewaarplicht, dan moet ik eerst alle stukken zien te bemachtigen, vaak met een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur. Dan moet ik erachter komen wie erover gaat, die bellen of mailen en dan maar hopen dat ze contact met mij opnemen, zegt hij. Zowel Kamphuis als Heus zijn ervan overtuigd dat beveiliging en privacy vele malen beter zouden worden als er in expertmeetings en op andere manieren meer kennis van buiten gehaald zou worden. De overheid ontwikkelt nu meestal via het principe security by obscurity : geheim houden wat je doet. Maar dat principe werkt niet, dat is al vele malen aangetoond. Je kunt met een groep experts iets slims bedenken, er is altijd iemand op deze wereld die slimmer is, zegt Kamphuis. Hij noemt de beveiligingscode voor DVD s, die in een miljoenenverslindend project werd bedacht en vervolgens door een Noorse jongen werd gekraakt. Als je vanaf het begin dat soort jongens laat meedenken, dan kom je veel verder, zegt Kamphuis. Heus verwoordt het zo: Hoe meer ogen ergens naar kijken, hoe meer je ziet. Deze manier van ontwikkelen vergt echter een flinke attitudewijziging. Men zal transparant moeten worden in wat men doet en niet bang moeten zijn om kennis van buiten te halen. Dat hoeft niet ingewikkeld te zijn, zegt Heus: Ik zou in een weekend best kosteloos naar een document willen kijken en maandag mijn opmerkingen willen sturen. Maar dat moet dan wel mogelijk gemaakt worden. Eerlijk en open Naast de druk van politieke agenda s, onwetendheid en het onvoldoende benutten van externe kennis, noemen Kamphuis en Heus het een belangrijk euvel dat er niet helder naar maatregelen en doelstellingen wordt gekeken. De vraag of de gestelde maatregelen het probleem echt oplossen, wordt vaak niet gesteld. Men doet meestal maar wat, oordeelt Kamphuis. Het kinderpornofilter is daar een voorbeeld van: dat zou het verspreiden van kinderporno tegen moeten gaan. Maar dat doe je niet met een filter, maar met het opsporen van de daders en het uitschakelen van servers met dit materiaal. In het plan stond dat men servers in Europa zou uitschakelen en dat het filter bedoeld was voor materiaal dat van buiten de EU kwam. Op de lijst van te filteren servers stond echter ook een aantal uit Nederland. Die hadden nooit op die lijst mogen staan, maar door justitie aangepakt moeten worden. Bovendien bleek dat er in 2006 met 200 aangiftes van kinderporno niets was gedaan. Dan bekruipt mij persoonlijk toch het 2
5 gevoel dat zo n filter er vooral is voor het verstoppen van het probleem, niet het oplossen ervan, zegt Heus. Een eerlijke toetsing van maatregelen en veel meer openheid in IT-projecten, dat zijn de adviezen van Kamphuis en Heus aan de overheid. En tot slot moet elke bestuurder, projectleider en politicus zich bij een project afvragen: kan ik dit ergens voor gebruiken waar het niet voor bedoeld is en wat zijn dan de risico s? Met andere woorden: kan het stuk? Security-uitdagingen voor 2009 GOVCERT.NL, het Computer Emergency Response Team van de Nederlandse overheid, voorziet drie belangrijke uitdagingen op het gebied van security in Ze hebben allemaal te maken met cybercrime, wat volgens woordvoerder Ella Broos een professionele, criminele bedrijfstak is geworden. Er is een ondergrondse economie ontstaan van internetcriminaliteit, waarin onder meer wordt gehandeld in creditcardgegevens en professionele teams zichzelf verhuren voor bijvoorbeeld het kraken van bankgegevens. De drie belangrijke uitdagingen zijn: Technisch: Computercriminelen maken steeds meer gebruik van kwetsbaarheden in alle internetbrowsers. Dit zal in 2009 sterk toenemen. Thuisgebruikers, bedrijven en overheden moeten dus zorgen dat zij alert zijn en deze lekken dichten, met de patches (reparatiesoftware) van softwareleveranciers. Veiligheid van thuisgebruik: In 2008 is al gesignaleerd dat internetcriminelen het in toenemende mate op thuiscomputers gemunt hebben. Dat zal alleen maar toenemen als thuisgebruikers hun computers niet goed beveiligen. Banken, internetserviceproviders, soft- en hardwareleveranciers, de overheid en andere organisaties zullen in 2009 de thuisgebruiker wijzen op de noodzaak van een goede beveiliging. Er zal een forse stap voorwaarts worden gemaakt in het bewustzijn van de risico s van internetten, zegt Broos. Opsporing: Door een intensieve samenwerking in de veiligheidsketen zullen in 2009 een paar grote internetcriminelen of criminele organisaties worden opgerold, stelt Broos. GOVCERT denkt dat er vooral botnets zullen worden ontmanteld, dat zijn netwerken van computers die zijn overgenomen door internetcriminelen. Deze botnets worden gebruikt voor allerlei internetcriminaliteit, zoals spam en het stelen van banken creditcardgegevens. Er is een versterkte samenwerking met onder andere de KLPD en het Openbaar Ministerie op het gebied van cybercrime. Daar zullen we in 2009 de resultaten van zien. 3
GELOOFSVRAGEN EN LEVENSVRAGEN
WAAROM??? DAAROM!!! Soms sta je met je mond vol tanden, wanneer je kind je met een vraag overvalt. "Waarom zijn de bomen groen?", "Waarom regent het vandaag?" Waarom... waarom..., steeds weer waarom. De
Nadere informatieFOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.
PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een
Nadere informatiegeheimen van online zelfverdediging
geheimen van online zelfverdediging DR. Marc INHOUD Laat je niet belazeren! ➊ Houd uw beveiligingscodes geheim. ➋ Zorg ervoor dat uw bankpas nooit door een ander gebruikt wordt. ➌ Zorg voor een goede beveiliging
Nadere informatieInhoud. Mijn leven. het internet en ik
Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Wachtwoord... 4 Hoofdstuk 2 Cybercrime... 6 Hoofdstuk 3 Oplichting... 8 Hoofdstuk 4 Verbinding... 10 Hoofdstuk 5 Webwinkels... 12 Hoofdstuk 6 Sociale media... 14 Hoofdstuk
Nadere informatieReflectiegesprekken met kinderen
Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen
Nadere informatieLekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.
Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar
Nadere informatieToets informatieve en andere teksten Niveau AA Toets 2 (februari), deel 2
Voordat je de toets maakt Je gaat een toets maken. Deze toets bestaat uit twee delen. Dit is deel 2. Je krijgt drie teksten en 10 opdrachten. Geef altijd een antwoord! Succes! pagina 1 van 8 Tekst 1 Hotel
Nadere informatieVragenlijst: Wat vind jij van je
Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op
Nadere informatieEvalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek
Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Zwaantina van der Veen / Dymphna Meijneken / Marieke Boekenoogen Stad met een hart Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding 3 Hoofdstuk 2
Nadere informatieDoe de poll via the Live App
INGRID LIGTHART Je software in de private cloud Doe de poll via the Live App Iedereen heeft het over cloud Cloud is de toekomst Doe mee aan de private cloud poll! Geef nu uw mening via de Exact live app
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatieICT en Medische Technologie. Waar MT en ICT samen komen
ICT en Medische Technologie Waar MT en ICT samen komen Wie ben ik? Bas Kraneveld Sinds 2002 werkzaam in Medische Technologie (Jeroen Bosch Ziekenhuis) 1 e contact met Medische ICT, echter nog zeer beperkt
Nadere informatieCREATIEF CONCEPTEN OP BASIS VAN CREATIVITEIT HOE? ZO!
CREATIEF CONCEPTEN OP BASIS VAN CREATIVITEIT HOE? ZO! INHOUDSOPGAVE STARTFASE VOORAF - IS HET EEN ONDERWERP VOOR CREATIVITEIT? - ANALYSEVRAGEN - BRIEFING MET PROBLEEMEIGENAAR DE CREATIEVE SESSIE - SPELREGELS
Nadere informatie2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST
2: vergaderen Als je lid bent van een studentenraad, vergader je vaak. Je hebt vergaderen met de studentenraad, maar ook vergaderingen met het College van Bestuur en de Ondernemingsraad (OR). Gemiddeld
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Leren & Werken Steeds opnieuw raak ik mijn baan kwijt. Waar ligt dat nou aan? Welke vervolgopleiding zou iets voor mij zijn? Is er voor mij extra ondersteuning
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatieWerkboek Het is mijn leven
Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er
Nadere informatieMijn 7 grootste inzichten in ICT in de zorg uit de afgelopen 15 jaar
Mijn 7 grootste inzichten in ICT in de zorg uit de afgelopen 15 jaar Gebaseerd op ervaringen die ik opdeed in meer dan 10 verschillende ziekenhuizen Mirjan van der Meijden Zorginformatisering Vooraf In
Nadere informatieInfo. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde
Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over
Nadere informatie2. Hebben ze ooit al een geheim van je rondverteld via internet? 3. Hebben ze al eens een geheim doorvertelt dat jij iemand had toevertrouwd?
Bijlage 1 Ben jij ooit gecyberpest? Cyberpesten kan iedereen overkomen. De meeste mensen weten niet wat cyberpesten is. Misschien ben zelfs jij ooit gecyberpest zonder dat je het zelf weet. Er zijn 2 reeksen
Nadere informatieWat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.
Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me
Nadere informatieDit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is:
Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Mijn gezinsvoogd werkt bij de William Schrikker Jeugdbescherming. Wat een toestand, zeg! Wat gebeurt
Nadere informatieWelkom op dit symposium met de pakkende titel Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen.
Speech Erik Akerboom, Secretaris-generaal Ministerie van Defensie Symposium KVNRO Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen Donderdag 20 november, KMA te Breda Dames en heren, Welkom op dit symposium
Nadere informatieOBSERVATIE. Hoe kom je in een creatieve mindset? De observatie van een kunstenaar en hoe hij aan zijn creativiteit komt. Robbert Kooiman G&I 1-C
OBSERVATIE Hoe kom je in een creatieve mindset? De observatie van een kunstenaar en hoe hij aan zijn creativiteit komt Robbert Kooiman G&I 1-C Contents Inleiding... 2 Covert of Overt... 2 Analyse... 3
Nadere informatieOm mee te beginnen: boekfragment en opdrachten
Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Bron: http://ninabrackman.blogspot.nl/p/de-alchemist-paulo-coelho.html Dit is een deel van een blog over De Alchemist van Paulo Coelho door Nina Brackman.
Nadere informatieHet GROW-model. Deze onderdelen worden hieronder toegelicht. Per onderdeel worden er voorbeeldvragen aangegeven.
Het GROW-model Een ontwikkelingsgesprek is het meest effectief als je de vragen in een bepaalde structuur stelt. Het GROW-model biedt deze structuur. (Whitmore, 1995) Het GROW model bestaat uit de volgende
Nadere informatieAdinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële
Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,
Nadere informatieBINNENSUIS Jehudi van Dijk
BINNENSUIS Jehudi van Dijk Op het toneel staat een vrouw. Ze draagt gewone kleren en ze heeft een horloge om. Ook staat er een stoel en een prullenbak en ligt er een pluisje op de grond. Ik denk altijs
Nadere informatiePraktijkinstructie Bedrijfsoriëntatie 1 (CAL01.1/CREBO:50240)
instructie Bedrijfsoriëntatie 1 (CAL01/CREBO:50240) pi.cal0v2 ECABO, 1 september 2003 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, overgenomen, opgeslagen of gepubliceerd
Nadere informatieMijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd
Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrienden & Relaties
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Vrienden & Relaties s Avonds en in het weekend zit ik vaak alleen thuis. Ik bel dan wel eens met mijn vrienden, maar ze bellen me nooit terug. Ik heb verkering,
Nadere informatieHoe maak je interessante tweets?
Hoe maak je interessante tweets? Januari 2012 Inleiding Leuk dat je echt aan de slag gaat met het maken van goede tweets! In dit document vind je algemene tips voor het opstellen van goede tweets. Bovendien
Nadere informatieToespraak minister Hirsch Ballin bij oprichting Platform Internetveiligheid op 8 december 2009. Dames en heren,
Toespraak minister Hirsch Ballin bij oprichting Platform Internetveiligheid op 8 december 2009 Dames en heren, Goed dat we hier bijeen zijn om het Platform Internetveiligheid op te richten. Ik ben blij
Nadere informatieUw medische gegevens elektronisch delen? Alleen met uw toestemming!
Uw medische gegevens elektronisch delen? Alleen met uw toestemming! Goede zorg met goede informatie Ziekte, een blessure of een ongeval komt vaak onverwacht. Daardoor kunt u terechtkomen bij een onbekende
Nadere informatieEen wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is.
Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Goedendag! Als ik even de aandacht mag, ja! Dank u. Dan geef ik nu het woord aan mezelf. Als ik mij eerst eens even mag introduceren.
Nadere informatieLes 3 - maandag 3 januari 2014 - De Wilgenstam kleutergroep van meester Jasper
Les 3 - maandag 3 januari 2014 - De Wilgenstam kleutergroep van meester Jasper Het lampje is aan, dat betekent dat we gaan filosoferen. Isa-Noa vertlede in de eerste les dat zij lippenstift en badeendjes
Nadere informatieLesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8
Lesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s in het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad Thema s
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?
Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een
Nadere informatieVEILIG OP DE BANK Opdrachtenblad Niveau:
Opdrachten Opdracht 1 Wat zijn de voor- en nadelen van internetbankieren volgens jou? Maak jij je wel eens zorgen over de risico s van internetbankieren? Maak jij zelf gebruik van internetbankieren? In
Nadere informatieE-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken!
Dé expert in praktische apotheektrainingen E-PAPER Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! 1 Inhoudsopgave De cliënt en ik 3 Weet jij nog waarom je in de apotheek wilde
Nadere informatieKoninklijke webcare. Door: Michael Elbers
Koninklijke webcare Door: Michael Elbers Op 28 januari 2013 om 14 uur werd ik gevraagd om een plan te schrijven voor de inzet van sociale media tijdens Koninginnedag. Toen ik na dat gesprek weer terug
Nadere informatieEen webwinkel starten Hoe doe je dat? Beeld slider met ipad, computer en android
Een webwinkel starten Hoe doe je dat? Beeld slider met ipad, computer en android Inhoudsopgave HOOFDSTUKKEN 1. Het juiste software pakket kiezen 2. Domeinnaam 2. Hosting 3. Template 4. PSP (Payment Service
Nadere informatieTeksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.
Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl
Nadere informatieAntwoorden - Basis Digiveiligheid 2016 Nr Vraag Antwoord. 9.1 1a Beschrijf in het kort wat er gebeurt als je Instant Messaging gebruikt:
1 of 5 6/8/2016 13:28 Antwoorden - Basis Digiveiligheid 2016 Nr Vraag Antwoord 9.1 1a Beschrijf in het kort wat er gebeurt als je Instant Messaging gebruikt: Je stuurt snelle tekstberichten, spraakberichten
Nadere informatieMeld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson
Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson Help ons Mijn naam is Rieke Samson en ik wil je vragen om ons te helpen bij het onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Zelf ben ik voorzitter
Nadere informatieik? Houd je spreekbeurt over GGNet
ik? Houd je spreekbeurt over GGNet 1 Houd je spreekbeurt over GGNet Krijg je zelf hulp van GGNet Jeugd? Of je vader/moeder/broer(tje)/zus(je) of iemand anders die je kent? Werkt één van je ouders bij GGNet?
Nadere informatieKinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar
Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.
Nadere informatieVEILIG OP DE BANK Opdrachtenblad Niveau:
Opdrachten Opdracht 1 Jasmina kan sinds kort zelf internetbankieren. Ze moet nog een beetje wennen dat ze met een apparaatje moet inloggen. a) Wat is dat voor apparaatje? Heb jij dit zelf ook? b) Waarom
Nadere informatieKINDEREN EN INTERNET 9-10 jaar
CASENUMMER: SAMPLE POINT NUMMER INTERVIEW ER NAAM ADRES: POSTCODE EN PLAATS TELEFOONNUMMER KINDEREN EN INTERNET 9-10 jaar HOE VUL JE DIT DEEL VAN DE VRAGENLIJST IN Hieronder wat eenvoudige instructies
Nadere informatiePijn Coping en Cognitie Lijst
Pijn Coping en Cognitie Lijst S.G.M. Stomp-van den Berg, J.W.S.Vlaeyen, M.M. ter Kuile, Ph. Spinhoven, G. van Breukelen, A.M.J. Kole-Snijders november 1999 Instructie: Bij een persoon die pijn heeft zullen
Nadere informatieTineke Boudewijns VERSTAG
Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen
Nadere informatieHET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN
HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF
Nadere informatie1.Inleiding: De Plug & Play Business Formule
Werkboek Inhoudsopgave: 1.Inleiding: De Plug & Play Business Formule 2. Het H.A.R.T. model 2.1. H.A.R.T. staat voor: 2.1.1. Mijn verhaal over oprechte communicatie 2.1.1: Hoofd Gebruik de rest van deze
Nadere informatieErvaringen met draadloos
Onderzoek in grote steden zoals Amsterdam, maar ook in Eindhoven heeft uitgewezen, dat ca. 40% van de draadloze netwerken open en bloot op straat liggen, hieronder een scan van mijn PC in mijn woonwijk,
Nadere informatieDoelen stellen. Stellen van doelen is belangrijk!! Doel + Prestatie bepaald namelijk of je tevreden bent over de prestatie
Doelen stellen Stellen van doelen is belangrijk!! Doel + Prestatie bepaald namelijk of je tevreden bent over de prestatie 5 Stel je voor: Je hebt een heel moeilijke toets op school Je leert keihard voor
Nadere informatieFolder voor leraren en jeugdwerkers
Folder voor leraren en jeugdwerkers Radicalisering en waarom dit relevant is voor jou Deze folder is de korte versie van de TERRA handleiding Radicalisering en waarom dit relevant is voor jou. In deze
Nadere informatieLesbrief. Voetstappen Kader Abdolah
Lesbrief Voetstappen Kader Abdolah Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan vragen,
Nadere informatiePOP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen
1 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen 2 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen Hillegom 17 oktober 2013 Schoonderbeek Installatietechniek 3 Persoonlijk ontwikkelingsplan
Nadere informatieUw medische gegevens elektronisch delen? Alleen met uw toestemming!
Uw medische gegevens elektronisch delen? Alleen met uw toestemming! Betere zorg met de juiste informatie Artsen en apotheken kunnen uw medische gegevens delen via het LSP (Landelijk Schakelpunt). Zodat
Nadere informatieAflevering 6: Eigen bedrijf
Aflevering 6: Eigen bedrijf Vragen vooraf: Heb je wel eens een eigen bedrijf gehad? Als je een eigen bedrijf zou beginnen, wat voor soort bedrijf zou dat dan zijn? Hoofditem Fragment 1 Korte inhoud: Khalid
Nadere informatieIndividueel verslag Timo de Reus klas 4A
Individueel verslag de Reus klas 4A Overzicht en tijdsbesteding van taken en activiteiten 3.2 Wanneer Planning: hoe zorg je ervoor dat het project binnen de beschikbare tijd wordt afgerond? Wat Wie Van
Nadere informatieWat is Keuzeloos Gewaarzijn ofwel Meditatie?
Wat is Keuzeloos Gewaarzijn ofwel Meditatie? door Nathan Wennegers Trefwoord: zelfkennis / meditatie 2015 Non2.nl Zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever mag niets uit deze uitgave
Nadere informatieReality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Hard tegen hard. Vechten voor je leven
Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten Hard tegen hard Vechten voor je leven Lees hoofdstuk 1: Capuchon (blz. 5) In de 3de alinea staat: De chauffeur knikt naar hem. Wie is hem? De volgende zin is: Ze kent
Nadere informatieCommuniceren met de achterban
1 Communiceren met de achterban Je wilt weten hoe je het beste communiceert met de achterban. Je wilt direct aan de slag en snel resultaten. Je hebt een hoe-vraag. Zoals iedereen. Maar als je werkelijk
Nadere informatieRoy Fijma Project 13 Friesland College Leeuwarden
Voorwoord In dit project laat ik zien hoe Ghost Image werkt en hoe je daar mee een image van je hele besturingssysteem laat maken. Ook laat ik zien hoe je een back up maakt in het backup centrum van Windows
Nadere informatiewat is passend? naar aanleiding van Paulus brief aan de Kolossenzen wil ik dat uitwerken voor 4 categorieën vier kringen
vandaag wil ik dit gebod toepassen op het geloofsgesprek onderwerp van de gemeenteavond komende week onze overtuiging is dat zulke gesprekken hard nodig zijn voor de opbouw van onze gemeente tegelijk is
Nadere informatieVan mij. Een gezicht is geen muur. Jan Bransen, Universiteit Utrecht
[Gepubliceerd in Erik Heijerman & Paul Wouters (red.) Praktische Filosofie. Utrecht: TELEAC/NOT, 1997, pp. 117-119.] Van mij Een gezicht is geen muur Jan Bransen, Universiteit Utrecht Wij hechten veel
Nadere informatieMeten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid
Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel
Nadere informatieMicrosoft Dynamics CRM geeft Qurius Europees inzicht in sales en opportunities
Microsoft Dynamics CRM geeft Qurius Europees inzicht in sales en opportunities Qurius heeft met Microsoft Dynamics CRM een kwaliteitsslag weten te maken. De onderlinge vestigingen communiceren nu beter
Nadere informatieOnderzoek Geweldsfilmpjes
Onderzoek Geweldsfilmpjes 21 april 2015 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 14 april tot en met 20 april 2015, deden 1.165 jongeren mee. De uitslag is na weging representatief voor
Nadere informatieBij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne.
Bij research Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Opdracht 1 Stagelogboek De eerste dag heb ik bij Ron Steijvers stage gelopen en die is project leider ontwikkelaar, vooral
Nadere informatieStil blijft Lisa bij de deur staan. Ook de man staat stil. Ze kijken elkaar aan.
Wild Op het laatste moment ziet Lisa de man pas. Ze hangt de was op in de tuin. En ineens komt hij achter de lakens vandaan. Lisa laat het mandje met was in het gras vallen. Ze gilt. De man ziet er slecht
Nadere informatieHoe ben jij KNAP??? >> Doe nu de test! Ga naar de 'Vragenlijst' Howard Gardner
Hoe ben jij KNAP??? Je zou talent kunnen omschrijven als ergens heel goed in zijn. Elk mens heeft zo z n eigen talenten. Zelfs de grootste luilak die heeft namelijk een slaaptalent en een lui op de bank
Nadere informatie[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9
Nadere informatieWeer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.
Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt
Nadere informatieEvaluatie Kennissessie met en bij Philips Healthcare 25 november 2014
Evaluatie Kennissessie met en bij Philips Healthcare 25 november 2014 Verwachting en aanbeveling Heeft de bijeenkomst aan jouw verwachting voldaan? Toelichting: Erg goede sprekers, zoals gebruikelijk.
Nadere informatieGastles: Hoe word ik rijk?
Gastles: Hoe word ik rijk? Hoe word je rijk? Dat willen we natuurlijk allemaal weten. In deze presentatie krijg je veel tips. Eerst een quiz om te kijken hoe veel jullie weten. Wie weet er veel? Pak je
Nadere informatieOVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT
E-blog OVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT Reeks: bestuurders over vitaliteit Colofon: einde artikel Wilma de Jong, lid van de Raad van Bestuur van BrabantZorg, is een kordate
Nadere informatieDocumentaire vrijheid Depressie
Documentaire vrijheid Depressie Anna Diouf en Rianne Horning MM2A 1 Inhoudsopgave Inleiding Het onderzoek Voice-over Filmplan Storyboard 2 Inleiding De afgelopen 4 weken hebben we in duo s een mini-documentaire
Nadere informatie41 december 2010. MAT Afbouw Zaltbommel. Ale van der Veen van Gerko Afbouw op het project Wave. MATinfo 1
MAT Afbouw Zaltbommel # 41 december 2010 Ale van der Veen van Gerko Afbouw op het project Wave #37 - januari 2009 Hotel Zwolle MATinfo 1 Ale van der Veen 26 jaar, lts, werken/leren als timmerman, bij MAT
Nadere informatieVlinder en Neushoorn
Vlinder en Neushoorn Hoi, zei Vlinder. Hoi, zei Neushoorn, hoewel hij meestal niets zei. Maar hij was in een goede bui. Vlinder streek neer op de hoorn van Neushoorn en leek erg zenuwachtig. Hoi! zei Vlinder
Nadere informatieBewustwording en awareness TIPS EN HANDVATTEN OM HET RISICO OP EEN DATALEK TE VERKLEINEN
Bewustwording en awareness TIPS EN HANDVATTEN OM HET RISICO OP EEN DATALEK TE VERKLEINEN Helaas, 100% beveiliging bestaat niet. Kwetsbaarheden veranderen dagelijks en hackers zitten niet stil. Een datalek
Nadere informatieDeze handreiking is van:
9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze cursus is geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte
Nadere informatieLAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK!
LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! In dit E-book leer je hoe je door het inzetten van je eigen netwerk je bedrijf kan laten groeien. WAAROM DIT E-BOOK? Veel ondernemers beginnen
Nadere informatie! LERAREN HANDBOEK!!! 1e Editie, 2014
LERAREN HANDBOEK 1e Editie, 2014 1. Je eerste Workshop Om te beginnen In dit Leraren Handboek vind je een paar tips en tricks die je kunnen helpen bij het voorbereiden van je workshop. Als je nog nooit
Nadere informatie1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009?
Hoofdstuk 1 - Oefening 17 Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt de leeskaart: zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Wat doen jongeren op internet? Onder 13-
Nadere informatieWat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken
Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden
Nadere informatieKinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT
Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas
Nadere informatieWat doen jongeren op internet?
Hoofdstuk 1 - Oefening 17 - Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt op de leeskaart Zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Leeskaart Zoekend lezen Wat doen jongeren
Nadere informatieHOEVEEL MOET IK BETALEN?
HOEVEEL MOET IK BETALEN? Hoeveel kost een cursus? Het antwoord is niet altijd gemakkelijk. In veel scholen is er een comple systeem met verschillende tarieven. Wat moet je doen? 1. Maak de woordenschatoefeningen
Nadere informatieLesbrief. Blauw water Simone van der Vlugt
Lesbrief Blauw water Simone van der Vlugt Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan
Nadere informatiePeriode: CBT examens 15 april t/m 30 april 2014
Periode: CBT examens 15 april t/m 30 april 2014 1. Doet u dit examen voor de eerste keer of gaat het om een herexamen? Eerste keer 279 70% Herexamen 104 26% Niet beantwoord 16 4% Totaal 399 2. Als de voorlopige
Nadere informatie18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid
18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je
Nadere informatieVerslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.
Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien
Nadere informatieInformatie voor ouders
Weerbaarheid Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien, dat is handig!
Nadere informatieLesbrief 14. Naar personeelszaken.
http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.
Nadere informatieDe ijnmanager. Cartoons januari 2014. Luc Timmers
De ijnmanager Cartoons januari 2014 Luc Timmers Dag 1 2014 20 14 Is er iets veranderd? Het blijft een gok Ik heb een casino bezoek cadeau gekregen Daarmee nemen mijn kansen op een bonus aanzienlijk toe
Nadere informatieJuridische medewerker
28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...
Nadere informatieinformatie voor cliënten
Colofon Redactie: Jose Schilderinck, Frank Nijhuis en Gerdi Verkerk Contact en algemene vragen: Postadres 820, 7550 AV Hengelo t. 088 777 60 00 e. info@ambiq.nl i. www.ambiq.nl Concept en ontwerp: Vanille
Nadere informatie