Inventaris van het archief van de Voorzitter van de Remontecommissie van de Bereden Artillerie te ''s- Gravenhage,

Transcriptie

1 Nummer archiefinventaris: Inventaris van het archief van de Voorzitter van de Remontecommissie van de Bereden Artillerie te ''s- Gravenhage, Auteur: P. Kloosterboer Nationaal Archief, Den Haag 1985 Copyright: cc0 This finding aid is written in Dutch.

2

3 Remontecie. Bereden Artillerie 's-gravenhage 3 I N H O U D S O P G A V E Beschrijving van het archief...5 Aanwijzingen voor de gebruiker...6 Openbaarheidsbeperkingen...6 Beperkingen aan het gebruik...6 Aanvraaginstructie... 6 Citeerinstructie... 6 Archiefvorming...7 Geschiedenis van de archiefvormer...7 Geschiedenis van het archiefbeheer...9 De verwerving van het archief...9 Inhoud en structuur van het archief...10 Verantwoording van de bewerking...10 Verwant materiaal...11 Overzicht van geraadpleegde bronnen...11 Beschrijving van de series en archiefbestanddelen...13

4

5 Remontecie. Bereden Artillerie 's-gravenhage 5 Beschrijving van het archief B E S C H R I J V I N G V A N H E T A R C H I E F Naam archiefblok: Voorzitter van de Remontecommissie der Bereden Artillerie Periode: Archiefbloknummer: D23329 Omvang: 0.05 meter; 59 inventarisnummers. Taal van het archiefmateriaal: Het merendeel der stukken is in het Nederlands. Soort archiefmateriaal: Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften. Archiefbewaarplaats: Nationaal Archief, Den Haag Archiefvormers: Voorzitter van de Remontecommissie van de Bereden Artillerie te 's-gravenhage Samenvatting van de inhoud van het archief: Het archief van de voorzitter van de Remontecommissie van de Bereden Artillerie te 's Gravenhage bevat onder meer stukken betreffende keuringen van fokhengsten, reglementen en rapporten met betrekking tot de paardenfokkerij in de afzonderlijke provincies, stukken inzake de aankoop en uitvoer van paarden, correspondentie met de ministeries van oorlog en defensie, brieven inzake de deelname van het K.N.I.L.aan de remontecommissies in Nederland en het buitenland, en voorstellen tot reorganisatie van de rij- en hoefsmidschool.

6 6 Remontecie. Bereden Artillerie 's-gravenhage Aanwijzingen voor de gebruiker Aanwijzingen voor de gebruiker Openbaarheidsbeperkingen OPENBAARHEIDSBEPERKINGEN Volledig openbaar Beperkingen aan het gebruik BEPERKINGEN AAN HET GEBRUIK Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht. Aanvraaginstructie AANVRAAGINSTRUCTIE Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen: 1. U maakt een profiel aan op en logt vervolgens in; 2. Via de archiefinventaris (alleen de beschrijvingen met rode nummers) selecteert u het gewenste archiefstuk door op de knop 'Reserveren' te klikken; 3. In het volgende scherm geeft u aan op welke dag u het archiefstuk wilt inzien; 4. Indien u zich bevindt in de studiezaal en een tafelnummer heeft ontvangen kunt u dit nummer vermelden. Als u geen tafelnummer heeft kunt u tafelnummer 777 laten staan; 5. Vervolgens bevestigt u uw reservering door deze te versturen. Citeerinstructie CITEERINSTRUCTIE Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling. VOLLEDIG: Nationaal Archief, Den Haag, Voorzitter van de Remontecommissie der Bereden Artillerie, nummer toegang , inventarisnummer... VERKORT: NL-HaNA, Remontecie. Bereden Artillerie 's-gravenhage, , inv.nr....

7 Remontecie. Bereden Artillerie 's-gravenhage 7 Archiefvorming Archiefvorming Geschiedenis van de archiefvormer GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER In de jaren voor de tweede wereldoorlog was het paard een belangrijk onderdeel van het Nederlandse leger. De cavalerie bestond eerst geheel, later voor een groot deel uit bereden troepen, de veldartillerie bevatte paarden om de kanonnen te kunnen verplaatsen, de bereden artillerie was geheel op paarden aangewezen. Ook de officieren van andere wapens en dienstvakken hadden paarden en de treinen gebruikten paarden als trekmiddel. Tot 1879 werden die paarden verkregen door openbare aanbesteding. De paarden kwamen voor het merendeel uit Hannover en werden geleverd door Nederlandse en Duitse handelaren. De fokkers uit Hannover gingen zich echter meer en meer toeleggen op het fokken van koetspaarden, zodat de kwaliteit van de paarden bestemd voor remontering van het leger steeds meer achteruitging. Vanaf 1879 werd toen een proef gedaan met het aankopen van paarden uit Hongarije, door middel van onderhandse aanbesteding. Deze proef duurde drie jaar, waarna zij wegens gering succes werd beeindigd. Van de ± 350 paarden die in dit land gekocht waren bleken er teveel vroeg versleten en onbruikbaar voor de dienst. Vanaf 1881 kocht men paarden in Ierland. Dit land werd door veel andere krijgsmachten gebruikt als belangrijkste aanvullingsplaats voor hun paardenbestanden. Aanvankelijk werd ook hier gekocht via onderhandse aanbesteding. Vanaf 1884 werden ook weer inlandse paarden aangekocht, bij wijze van proef. De dieren waren echter merendeels niet geschikt als legerpaard, hoewel de proef een positieve invloed had op de fokkerij in Nederland. Na 1886 werden de paarden door een remontecommissie in Ierland gekocht. Eerst werd er voornamelijk gehandeld op markten, later, toen de commissie zich wat beter ingewerkt had, werd er ook rechtstreeks gekocht van fokkers en bij handelaren thuis. De paarden die uit Ierland overkwamen waren, evenals de in Nederland gekochte paarden, over het algemeen te jong en niet krachtig genoeg om direkt afgericht te worden. Bovendien vormden deze dieren vaak een bron van besmetting voor de andere paarden bij de depots en regimenten. Daarom werd in 1886 in Nieuw-Millingen een remontedepot opgericht, waar de paarden die pas aangekocht waren op sterkte konden komen om een jaar later gezond en in goede conditie aan de troep te worden overgedragen. De commandant van dit depot stond onder bevel van de inspecteur van de cavalerie. Jaarlijks werden enige honderden paarden in opleiding genomen en in juni overgedragen aan de regimenten, met uitzondering van de cavaleriepaarden, die pas in september naar de troep gingen. Omdat de eerste paarden uit Ierland al in mei arriveerden werden deze wegens ruimtegebrek eerst een tijd geweid in de omgeving van Rotterdam. Ook in het verleden beschikte het leger niet over alle middelen die het in oorlogstijd nodig had. Een gedeelte der paarden, vooral voor de veld-artillerie en de treinen, was niet aanwezig en moest in geval van oorlog worden gevorderd. Dit was geregeld in de Inkwartieringswet. Om deze vordering voor te bereiden was er in vredestijd al een directeur van het remontewezen benoemd. Deze directeur was tevens voorzitter van de remontecommissie voor de bereden artillerie en voorzitter van de commissie tot toekenning van het militair certificaat, een registratiestelsel voor fokhengsten en -merries waarbij een premie werd verleend ter aanmoediging van het fokken van

8 8 Remontecie. Bereden Artillerie 's-gravenhage legerpaarden. Hij werd in zijn taak bijgestaan door 1 subaltern officier en 1 schrijver. De directeur stond onder de bevelen van de minister van oorlog. In 1925 werd zijn taak gecombineerd met die van het hoofd bureau remontering van de generale staf. Om de vordering goed te laten verlopen was het land verdeeld in vorderingsdistricten. In ieder district waren een vorderingscommissaris, een hulpvorderingscommissaris, een paarden- of veearts en twee taxateurs belast met de daadwerkelijke keuring en vordering. De burgemeester was verplicht om alle paardeneigenaren op te roepen ter vordering. In vredestijd werden regelmatig keuringen gehouden om de procedure te oefenen. In de twintiger jaren werd dit om bezuinigingsredenen nagelaten en ging men proeven doen met het huren van paarden voor oefeningen. In 1923 werd door de minister van oorlog bepaald dat paarden voor het leger zoveel mogelijk in Nederland moesten worden aangeschaft, zowel om economische redenen als om de fokkerij in Nederland aan te moedigen. Om de paarden aan te kopen werd een nieuwe remontecommissie voor het binnenland opgericht, naast de remontecommissie buitenland die bleef bestaan om de paarden die niet konden worden gekocht op de vaderlandse markt in Ierland aan te kopen. De tweede wereldoorlog maakte een abrupt einde aan het gebruik van paarden in het Nederlandse leger. Alleen bij ceremoniele gelegenheden worden paarden gebruikt. Directeuren en commandanten (vanaf 1922) van het remontedepot Naam periode Jhr. M. van Reigersberg Versluys J.H. Knel C.E.M. de Bruyn R.O. van Manen H.A.C. Fabius H.C.J.C. van Stockum E.A.F. Baron Creutz M. Brevet Bron: Jonasse, W. Van Paard tot Paardekracht. s.l., Voorzitters van de remontecommissie voor de bereden artillerie, tevens directeur van het remontewezen Naam zittingsperiode D. Kromhout K.D. Punt S.C. Gooszen D.C.M. André de la Porte G.M. Le Heux

9 Remontecie. Bereden Artillerie 's-gravenhage 9 Bron: Recueil Militair, diverse jaargangen. Bureau registratie en informatie ontslagen personeel, ministerie van defensie. Geschiedenis van het archiefbeheer GESCHIEDENIS VAN HET ARCHIEFBEHEER Het archief is (op een onbekend tijdstip, aangenomen mag worden na de demobilisatie van de Nederlandse Weermacht) ingeleverd bij één van de zgn. Regelingsbureaus en later terecht gekomen bij het Weermachtsarchief, later het Archief Koninklijke Landmacht, te leiden en eind 1962 overgegaan naar het Centraal Archievendepot van het ministerie van Defensie te 's- Gravenhage. Het bestond toen uit 2 dozen bescheiden en 1 doos documentatie. In 1981 werden t.b.v. de bewerking van het Algemeen Rijksarchief nog 3 dozen met stukken en enige agenda's ontvangen. Het is niet bekend wie in het verleden het archief heeft geselecteerd, noch hoeveel procent van het archief bij die gelegenheid is vernietigd. De verwerving van het archief DE VERWERVING VAN HET ARCHIEF Het archief is krachtens bepalingen van de Archiefwet overgebracht.

10 10 Remontecie. Bereden Artillerie 's-gravenhage Inhoud en structuur van het archief Inhoud en structuur van het archief Verantwoording van de bewerking VERANTWOORDING VAN DE BEWERKING Bij de inventarisatie bleek dat de archieven van drie verschillende onderdelen door elkaar geraakt waren. Deze zijn gescheiden en vervolgens chronologisch gerangschikt. De geringe hoeveelheid van de stukken maakte een inventaris overbodig, zodat volstaan is met een plaatsingslijst.

11 Remontecie. Bereden Artillerie 's-gravenhage 11 Verwant materiaal Verwant materiaal , Archief van de Commandant Remontedepot Nieuw Millingen, , Archief van de Directeur van het Remontewezen 's-gravenhage, Overzicht van geraadpleegde bronnen OVERZICHT VAN GERAADPLEEGDE BRONNEN Jonasse, W., Van Paard tot Paardekracht. s.l., Knel, J.H., Remontepaarden. 's-gravenhage, De Waal, J., Geschiedenis van de Inspectie der Cavalerie en het Commando over de Lichte Brigade. s.l., s.a. De Waal, J., Remontering. Koninklijke Militaire Academie. Brede, De Waal, J, Voorschriften Paardenvordering. Uitgeverij Samson. Alphen aan de Rijn, 1931.

12

13 Remontecie. Bereden Artillerie 's-gravenhage 13 Beschrijving van de series en archiefbestanddelen B E S C H R I J V I N G V A N D E S E R I E S E N A R C H I E F B E S T A N D D E L E N 1 Stukken betreffende het instellen van een verplichte keuring voor fokhengsten omslag 2 Stukken betreffende de herziening van het reglement op de paardenfokkerij stukken 3 Brief van de commandant van de bereden artillerie aan de voorzitter van de remontecommissie ter aanbieding van een verslag over de paardenfokkerij in Groningen, Friesland en Drenthe. Met 1 bijlage stukken 4 Stukken betreffende de vaststelling van het reglement op de paardenfokkerij in Noord-Brabant stukken 5 Stukken betreffende het verslag over de paardenfokkerij in Noord-Brabant in omslag 6 Stukken betreffende het verslag over de paardenfokkerij in Overijssel in Afschriften stukken 7 Stukken betreffende het verslag over de paardenfokkerij in de provincie Utrecht in omslag 8 Stukken betreffende het verslag over de paardenfokkerij in Zeeland in omslag 9 Brief van de minister van oorlog aan de voorzitter van de remontecommissie ter aanbieding van het reglement op de paardenfokkerij in Noord-Brabant. Afschriften. Met 2 bijlagen stukken 10 Brief van de voorzitter van de remontecommissie aan de minister van oorlog inzake het reglement van de provinciale commissie voor de paardenfokkerij in Noord- Brabant. Minuut. Met 6 bijlagen omslag 11 Brief van de minister van oorlog aan de voorzitter der remontecommissie inzake het ontwerp-reglement op de paardenfokkerij in de provincie Groningen. Met 4 bijlagen omslag

14 14 Remontecie. Bereden Artillerie 's-gravenhage Brief van de minister van oorlog aan de voorzitter van de remontecommissie ter aanbieding van het verslag over de paardenfokkerij in Gelderland in Afschriften. Met 2 bijlagen stukken 13 Brief van de minister van oorlog aan de voorzitter van de remontecommissie ter aanbieding van het verslag over de paardenfokkerij in Zeeland in Met 1 bijlage stukken 14 Stukken inzake het verslag over de paardenfokkerij in Noordholland in Afschriften stukken 15 Stukken inzake het verslag over de paardenfokkerij in Drente in Afschriften stukken 16 Stukken inzake het verslag over de paardenfokkerij in de provincie Groningen in stukken 17 Stukken inzake het voorgestelde reglement op de paardenfokkerij in Friesland omslag 18 Stukken inzake het verslag over de paardenfokkerij in Noord-Brabant in stukken 19 Verslag over de paardenfokkerij in Gelderland in (1897) 1 stuk 20 Stukken betreffende de remonte in Afschriften stukken 21 Stukken betreffende het voorschrift voor de dienst bij het remontedepot. Afschriften stukken 22 Brief van de minister van oorlog aan de voorzitter van de remontecommissie ter aanbieding van het reglement voor de paardenfokkerij in Drente. Met 1 bijlage stukken 23 Brief van de minister van oorlog aan de voorzitter van de remontecommissie ter

15 Remontecie. Bereden Artillerie 's-gravenhage 15 aanbieding van het verslag over de paardenfokkerij in Zeeland in Met 1 bijlage stukken. 24 Brieven inzake de benoeming van de direkteur van de remontecommissie voor de bereden artillerie. Afschriften stukken 25 Instructie voor de remontering van de bereden artillerie stuk 26 Brieven inzake de aankoop van remontepaarden in Nederland. Afschriften stukken 27 Brief van de remontecommiwsie aan de minister van oorlog inzake de in 1904 in Nederland aangekochte paarden. Afschrift stuk 28 Brief van de remontecommissie aan de minister van oorlog inzake de aankoop van remontepaarden in Nederland. Afschrift stuk 29 Brief van de remontecommissie aan de commandant van de bereden artillerie inzake de verblijfsduur van aangekochte paarden in de depots van de regimenten. Minuut stuk 30 Brief van de minister van oorlog aan de voorzitter van de remontecommissie inzake de hoeveelheid paarden die in Nederland aangekocht mag worden stuk 31 Stukken betreffende de deelname van militairen in de provinciale regelings- en keuringscommissies voor de paardenfokkerij omslag 32 Stukken betreffende de detachering van officieren aan het rijkshengstendepot. Afschriften omslag 33 Brieven betreffende de aankoop in 1909 van paarden in Nederland. Afschriften stukken 34 Brief van de minister van oorlog aan de voorzitter van de remontecommissie inzake

16 16 Remontecie. Bereden Artillerie 's-gravenhage het bijwonen van de aankoop van paarden in Nederland door een officier van het K.N.I.L. Met 1 bijlage stukken 35 Brief van de minister van oorlog aan de voorzitter van de remontecommissie inzake het bijwonen van een paardententoonstelling in Sammur. Met 1 bijlage stukken 36 Correspondentie tussen de minister van oorlog en de voorzitter van de remontecommissie inzake de invloed van de uitvoer van paarden naar Duitsland op de remontering van het nederlandse leger stukken 37 Stukken betreffende het deelnemen van een nederlandse officier in de jury van het concours hippique in Brussel stukken 38 Brief van de minister van oorlog aan de voorzitter van de remontecommissie ter aanbieding van het verslag over de premie-keuring in Zeeland in februari Met 1 bijlage stukken 39 Brief van de minister van oorlog aan de voorzitter van de remontecommissie inzake de toekenning van vacatiegelden in Met 1 bijlage stukken 40 Brief van de voorzitter van de remontecommissie aan de minister van oorlog ter aanbieding van een rapport over zijn optreden als jurylid bij het internationale concours hippique te Brussel. Met 1 bijlage stukken 41 Brieven inzake de deelneming van officieren van het K.N.I.L. in de remontecommissies voor Nederland en het buitenland. Afschriften stukken 42 Correspondentie tussen de inspecteur van de bereden artillerie en de voorzitter van de remontecommissie inzake de reorganisatie van de rij- en hoefsmidschool stukken 43 Brief van de minister van oorlog aan de voorzitter van de remontecommissie inzake het toekennen van een onderscheiding aan een belgisch officier en voorstellen tot reorganisatie van de rij- en hoefsmidschool stuk

17 Remontecie. Bereden Artillerie 's-gravenhage Correspondentie tussen de inspecteur van de bereden artillerie en de voorzitter van de remontecommissie inzake de paardenvoorziening voor twee op te richten houwitser-batterijen stukken 45 Brief van de minister van oorlog aan de voorzitter der remontecommissie inzake het meemaken van de reizen tot aankoop van paarden in Nederland door een officier van de koninklijke marechaussee stuk 46 Brief van de inspecteur van de bereden artillerie aan de voorzitter van de remontecommissie inzake een voorstel van de commandant van het 2e regiment veldartillerie tot wijziging van het uniform. Met 1 bijlage stukken 47 Correspondentie tussen de direkteur van de rij- en hoefsmidschool en de voorzitter van de remontecommissie inzake het meemaken van een binnenlandse remontereis door officieren van het K.N.I.L omslag 48 Brief van de minister van oorlog aan de voorzitter van de remontecommissie ter aanbieding van het verslag over de keuringen in juni en juli 1913 in Zeeland. Met 1 bijlage stukken 49 Brief van de minister van oorlog aan de voorzitter van de remontecommissie ter aanbieding van het verslag over de paardenfokkerij in Zeeland in Met 1 bijlage stukken 50 Stukken betreffende de uitvoer van paarden omslag 51 Brief van de minister van oorlog inzake de aankoop in 1916 van paarden in Nederland. Afschrift stuk 52 Brief van de voorzitter van de remontecommissie aan de inspecteur van de bereden artillerie inzake het aanschaffen van dienstpaarden door officieren stuk 53 Stukken betreffende de remontereis in het binnenland in omslag

18 18 Remontecie. Bereden Artillerie 's-gravenhage Verslag over 1932 van de remonte- en M.C. commissie stuk 55 Beschikkingen van de minister van defensie inzake de aankoop van paarden in Nederland in omslag 56 Brieven inzake het kopen van remontepaarden in de zuidelijke provincies stukken 57 Brief van de voorzitter van de remontecommissie aan Ch.Prins inzake diens artikel over de prijzen van remontepaarden stuk 58 Beschikking van de minister van defensie inzake de voor 1939 aan te kopen paarden stuk 59 Brieven van de minister van defensie inzake de remontering van het wapen der koninklijke marechaussee stukken