Meet-up: een beter klimaat voor kinderopvang Over de kosten en baten van investeren in kinderen. Janneke Plantenga, Waarborgfonds, 2 november 2017

Transcriptie

1 Meet-up: een beter klimaat voor kinderopvang Over de kosten en baten van investeren in kinderen Janneke Plantenga, Waarborgfonds, 2 november 2017 Presentation Janneke Plantenga

2 Wat zijn de kosten en baten van investeringen in kinderopvang? Probleem: Kosten zijn over het algemeen bekend (korte termijn) Baten zijn gebaseerd op de schatting (lange termijn) en zijn divers. Stijgende arbeidsmarktparticipatie van moeders; Verbetering ontwikkelingsmogelijkheden van jonge kinderen; Bevordering sociale integratie; Bevordering fertiliteit; Wat heeft onderzoek hierover te melden? Twee studies: SEO uit 2011 en Utrechts onderzoek uit 2017 /

3 SEO onderzoek: de waarde van kinderopvang (2011) Onderzoek richt zich op maatschappelijke kosten-baten analyse van acht beleidsalternatieven: In een kosten-baten analyse worden verschillende toekomstbeelden vergeleken; het nulalternatief is een toekomstbeeld zonder extra overheidsbeleid - ic. de situatie in Beleidsalternatieven: 2 alternatieven waarin wordt bezuinigd op KO; 2 alternatieven waarbij op andere maatregelen wordt bezuinigd; 4 alternatieven waarin wordt geïnvesteerd in hogere kwaliteit KO. 3 Spreker

4 SEO onderzoek: de waarde van kinderopvang (2011) Maatschappelijke kosten en baten analyse van acht beleidsalternatieven: Beperking van de kinderopvangtoeslag met 650 mlj; Volledig afschaffen van de overheidssubsidie (2 mld); Bezuiniging op de ICK van 650 mlj; Bezuiniging op de kinderbijslag en fiscale stimulansen voor 1,8 mld; Vrij toegankelijke ontwikkelingsgerichte kinderopvang voor kinderen van 2,5 4; Een jaar ouderschapsverlof en hogere kwaliteit KO; Drie maanden ouderschapsverlof en hoger kwaliteit KO; Beperken kindregelingen en investeren in kwaliteit kinderopvang. 4 Spreker

5 SEO onderzoek: de waarde van kinderopvang (2011) Beleidsalternatieven hebben effect op: De kwaliteit van KO; De prijs van KO; De hoogte van kindgebonden ondersteuning; De duur van betaald ouderschapsverlof; Belasting en subsidies voor werkende ouders (moeders). 5 Spreker

6 Voorbeeld 1: bezuinigingen op KO van 650 mlj. Verhoging van de ouderbijdrage daling van gebruik daling van arbeidsmarktparticipatie (vooral onder laagopgeleiden). Gevolgen voor kinderen: Verschuiving van KO naar peuterspeelzaal en/of informeel en/of geen gebruik PM; Gevolgen voor ouders: hogere kosten voor KO, lagere participatie (vooral lager opgeleiden) dus lager inkomen, hoger beroep op uitkeringen, maar ook lagere belastingen en meer vrije tijd 820 / 440 mlj. negatief; 6

7 Voorbeeld 1: bezuinigingen op KO van 650 mlj. Gevolgen voor aanbieders: minder omzet, maar ook minder kosten (wel transitiekosten); Gevolgen voor de overheid: minder kosten, ook daar daling gebruik. Wel meer kosten via peuterspeelzalen, gederfde belasting opbrengsten en hogere uitkeringslasten. Saldo van 550 mlj. wordt terug gegeven aan burgers. Overige maatschappij: verlaging belastingtarieven positief: 470 mlj. 7

8 Voorbeeld 1: bezuinigingen op KO van 650 mjl. Totaal: Kinderen: PM Ouders: 440 / 820 negatief Aanbieders: neutraal Overheid: neutraal Samenleving: 470 positief Batig saldo negatief of ongeveer nul 8

9 Voorbeeld 1: bezuiningen op KO van 650 mjl. SEO: Het effect voor de gehele Nederlandse samenleving is in materieel termen negatief. Dit komt doordat ouders er financieel meer op achteruitgaan dan de overige maatschappij erop vooruitgaat. Maar ouders hebben meer vrije tijd. Als deze wordt meegerekend ontstaat een ongeveer neutraal saldo als gevolg van de bezuinigingen. 9

10 Voorbeeld 2: vrij toegankelijke ontwikkelingsgerichte kinderopvang voor kinderen van 2,5 4 jaar Gebruik neemt toe en meer ouders gaan werken vooral kinderen uit lager sociaaleconomisch milieu halen hoger opleidingsniveau. Gevolgen voor kinderen: krijgen hoger inkomen vanwege hoger opleidingsniveau: 345 mlj. positief Gevolgen voor ouders: hogere participatie dus meer loon, hogere belastingen vanwege kosten KO en minder vrije tijd: 295/ 200 mlj. positief 10

11 Voorbeeld 2: vrij toegankelijke ontwikkelingsgerichte kinderopvang voor kinderen van 2,5 4 jaar Gevolgen voor aanbieders: hogere omzet, maar ook hogere kosten; Gevolgen voor overheid: extra kosten van 420 mjl. met als resultaat hogere belastingtarieven; Overige maatschappij: hogere belastingtarieven met negatief effect op participatie: 360 negatief 11

12 Voorbeeld 2: vrij toegankelijke ontwikkelingsgerichte kinderopvang voor kinderen van 2,5 4 jaar Totaal: Kinderen: 345 positief Ouders: 295 / 200 positief Aanbieders: neutraal Overheid: neutraal Samenleving: 360 negatief Batig saldo van 280 /

13 Voorbeeld 2: vrij toegankelijke ontwikkelingsgerichte kinderopvang voor kinderen van 2,5 4 jaar SEO: Kinderen en ouders gaan er op vooruit en de overige maatschappij gaat erop achteruit. Van de kinderen gaan vooral degenen met ouders met een laag inkomen erop vooruit omdat zij het meest profiteren van de kwaliteitsverbetering. Van de ouders gaan vooral degenen met een hoog inkomen erop vooruit omdat die het meeste voordeel hebben van het vrij toegankelijk maken van de opvang van 2,5 tot 4 jarigen. 13

14 SEO onderzoek: de waarde van kinderopvang (2011) Conclusies: Kinderopvang is meer dan een kostenpost. Afschaffing van subsidie leidt tot een verlaging van de arbeidsparticipatie van vrouwen daling van de totale welvaart. Gericht investeren in de kwaliteit van kinderopvang loont. SEO: een kwaliteitsverbetering van medewerkers verhoogt het later opleidingsniveau van de kinderen en daarmee hun productie en de totale welvaart KO heeft een belangrijke economische meerwaarde 14 Spreker

15 SEO onderzoek: de waarde van kinderopvang (2011) Ook: veel witte vlekken in de kennis Veel hangt af van gevoeligheid van het arbeidsparticipatiegedrag van ouders (moeders) voor relatieve prijzen en van de gerealiseerde opbrengst in termen van ontwikkeling van kinderen (universeel doelgroepen beleid) 15 Spreker

16 Ontwikkeling in de prijselasticiteit van het arbeidsaanbod van vrouwen, Source: Akgündüz and Plantenga

17 Voorbeeld 3: empirisch onderzoek op basis van Spaanse casus Analyse van de Spaanse LOGSE hervorming uit 1997: verlaging van entreeleeftijd van 4 naar 3 jaar én investeren in kwaliteit. Resultaten gepubliceerd in: T. van Huizen, L. Dumhs en J. Plantenga (2018). A Cost-Benefit Analysis of Universal Preschool Education: Evidence from a Spanish Reform, Child Development, forthcoming 17 Spreker

18 Voorbeeld 3: empirisch onderzoek op basis van Spaanse casus Gevolgen voor ouders: hogere arbeidsmarktparticipatie, hoger inkomen, minder carrière onderbreking (de facto: voor iedere 10 kindplaatsen, gingen 2 moeders aan het werk); Gevolgen voor kinderen: beter vaardigheden minder zittenblijvers en hogere score op lezen (niet op rekenen) op 15- jarige leeftijd. Effecten vooral significant voor kinderen met lager opgeleide ouders hoger verdienpotentieel; Gevolgen voor de overheid: hogere arbeidsparticipatie van moeders en kinderen vertaalt zich in hogere belastingopbrengsten. Uiteraard staan daar de hogere kosten van KO tegenover. 18 Spreker

19 Voorbeeld 3: empirisch onderzoek op basis van Spaanse casus Basisscenario: de samenleving krijgt ongeveer 4 euro terug voor elke euro die in de voorziening is geïnvesteerd. Anders geformuleerd: de investering in het cohort driejarigen van 1997 levert de samenleving 1,8 miljard euro aan netto baten op. Dit komt neer op zo n 0,35 procent van het Spaanse bruto binnenlands product. Alle gevoeligheidsanalyses laten zien dat het loont om te investeren in universele voorzieningen: een kostenbatenratio van minstens 1:1 wordt in vrijwel alle scenario s gehaald. 19 Spreker

20 Voorbeeld 3: empirisch onderzoek op basis van Spaanse casus De kosten-batenanalyse laat ook zien dat veruit het grootste deel van de baten op de rekening van de kinderen kan worden bijgeschreven; voorschoolse voorzieningen hebben dus vooral een ontwikkelfunctie. Stel de voorziening heeft alleen positieve effecten op de ontwikkeling van kinderen, maar geen enkel effect op de arbeidsparticipatie van moeder in dat geval zou iedere geïnvesteerd euro de samenleving nog steeds ruim drie euro opleveren. Stel de voorziening heeft alleen effect op de arbeidsmarktparticipatie, maar de ontwikkeling van kinderen wordt niet positief beïnvloed de kosten-baten verhouding zakt onder de Spreker

21 s terug per geïnvesteerd Voorbeeld 3: empirisch onderzoek op basis van Spaanse casus Basismodel Kleine effecten participatie Kleine effecten ontwikkeling kind Kleine effecten participatie+kind Spreker Discontovoet

22 Voorbeeld 3: empirisch onderzoek op basis van Spaande casus Conclusies: Het loont om te investeren in hoogwaardige kinderopvang Het economisch belang van hoogwaardige voorschoolse voorzieningen ligt hoofdzakelijk in de ontwikkelingsfunctie (voor kinderen); de arbeidsmarktfunctie (voor ouders) komt op de tweede plaats. Het is belangrijk dat doelgroepkinderen participeren in hoogwaardige kinderopvang. 22 Spreker

23 Dank U wel! Visit online at