uur: allergische rhinitis: AR geluid van de KNO-arts. Allergische rhinopathie of afwijkende Rinne? Francis Burgersdijk

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "15.15 16.00 uur: allergische rhinitis: AR geluid van de KNO-arts. Allergische rhinopathie of afwijkende Rinne? Francis Burgersdijk"

Transcriptie

1 uur: allergische rhinitis: AR geluid van de KNO-arts Allergische rhinopathie of afwijkende Rinne? Francis Burgersdijk

2 Kan de KNO arts meer met patienten met een allergische rhinopathie (AR)?

3 F. Burgersdijk, KNO-arts

4 Allergie: een groot probleem Ongeveer een kwart van de Europese bevolking lijdt aan luchtwegallergieën Het aantal patiënten met klachten lijkt alsmaar toe te nemen Allergische luchtwegaandoeningen zijn chronisch en kunnen progressief verlopen Grote impact op Quality of Life (QoL) Bousquet J, van Cauwenberge P & Khaltaev N. Allergic rhinitis and its impact on asthma.j Allergy Clin Immunol 2001; 108(5 Suppl): S Jacobsen L, Chivato T, Andersen P, et al. The co-morbidity of allergic hay fever and asthma in randomly selected patients with respiratory allergic diseases. Allergy 2002; 57: 23.

5 Inhalatieallergie: een groot probleem 1 op de 4 mensen lijdt aan inhalatieallergie, waarvan 50% allergisch is voor graspollen 1 De incidentie van allergie en astma neemt toe 2,3,4 70% van de allergische patienten vindt dat allergie de kwaliteit van leven aantast 5 Adapted from Dahl R et al. Respir Med 2004; 98: Dahl Respir Med 2004; 2 Linneberg J Allergy Clin Immunol 2000; 3 Ulrik CS Allergy 2000; 4 ARIA guideline; 5 Franchi M, Scientific communication from EFA

6 Rhinoconjunctivitis en astma zijn deel van dezelfde allergische aandoening Als allergie niet wordt behandeld kan dit leiden tot de ontwikkeling van nieuwe allergieën en astma 1 Allergie is een chronische aandoening waarvoor jarenlange symptomatische behandeling nodig is 1 Adapted from Togias A Allergie Simola M. Ann Allergy Asthma Immunol 1999; 2White P Clin Exp Allergy 1998; 3Bousquet J Allergy Clin Immunol 1998 Immunotherapie is de enige behandeling die de oorzaak van de allergie aanpakt en in staat is om LANGDURIG effect te induceren (WHO) 2,3 6

7 Hooikoorts en allergisch astma in de luchtwegen

8 Comorbide klachten/verschijnselen Tuba dysfunctie en otitis media Rhinitis en rhinosinusitis Polyposis nasi (relatie?)

9 Ernstige negatieve Impact op Quality of Life Persoonlijke impact: Welzijn Stigmatisatie Verwachtingen Ambities Quality of Life Functioneren: Fysiek Psychosociaal Cognitief Emotioneel Gezondheid Sociale impact Sociale omgeving: Familie Vrienden Werk/School Gemeenschap Overgenomen uit Jones PW Quality of Life, Health Status and the Social Impact of Asthma: An Overview in Weiss KB, Buist AS and Sullivan SD (eds) Asthma s Impact on Society Marcel Dekker 2000; 11.

10 Meest voorkomende klacht in de spreekkamer bij AR patienten Neusobstructie s-nachts > overdag slecht slapen

11 KNO onderzoek neus: Sterk oedemateus gezwollen neusslijmvlies Waterig secreet Neusobstructie Mondademhaling Veelvuldig wrijven over de neus Allergische richel

12 Sterk oedemateus gezwollen neusslijmvlies

13 Allergische richel

14 Behandeling van AR 1: Vermijden van allergenen Voordeel: geen medicatie Nadeel: lang niet altijd mogelijk en leidt tot beperkingen Gebruik van symptomatica Voordeel: werkt snel Nadeel: kortdurend effect, pakt de oorzaak niet aan Immunotherapie Voordeel: langdurend effect, pakt de oorzaak aan Nadeel: lange behandeling, toegankelijkheid

15 Behandeling van allergische rhinitis 1: ARIA richtlijnen gering intermitterend matig / ernstig intermitterend gering persisterend matig / ernstig persisterend nasale corticosteroïden lokale cromonen (incl. oculair) orale of lokale (niet-sederend) antihistaminica intranasale (<10 dgn), orale decongestiva vermijden van allergeen en prikkelende stoffen immunotherapie Update ARIA richtlijn

16 Behandeling van AR 2: Operatief: Bij onvoldoende resultaat na conservatieve therapie kan functionele chirurgie van voordeel zijn

17 Anatomie

18 A: Neusobstructie klachten: Concha inferior reductie Neusklepoperatie en septumcorrectie alleen dragen weinig tot niets bij aan verbetering neuspassage bij AR

19 Mechanisme van de conchahypertrofie Allergeen mucosa respons IgE gemedieerde cascade van stoffen en cellen met als gevolg a. Toegenomen secretie van mucus producerende bekercellen rhinorroe b. Vasodilatatie, oedeem concha inferior leidt tot congestie en nasale obstructie

20 Secundaire gevolgen van de allergische reactie Vernauwing cq afsluiting osteomeatale complex met rhinosinusitis als gevolg Secundaire ciliaire dyskinesie met verminderde mechanische afweer en verhoogde kans op rhinosinusitis

21 Gebruikelijke operatieve technieken van concha reductie 1. Obsoleet: totale concha verwijdering (rhinitis atroficans en ENS) 2. Huidige beleid: a. Electrocauterisatie van de concha inferior b. Lateralisatie concha inferior c. Submuceuze resectie van: concha inferior skelet en/of submuceus weefsel

22 Submuceuze concha reductie

23 B: comorbiditeit Sinusitis: FESS (functionele endoscopische sinus chirurgie) Poliposis nasi: Poliep extractie Tuba dysfunctie: middenoorbeluchting: buisje

24 Take home message Denk bij langdurig chronische neusklachten ook aan allergische rhinitis Naast conservatieve therapie kan de KNO arts een rol spelen in de behandeling van allergische rhinitis dmv chirurgische behandeling van de neus obstructie Zorg voor korte lijnen tussen de Kinderarts en de KNO-arts Allergisch rhinitis en allergisch astma verdienen gezamenlijke aanpak van Kinderarts en KNO-arts

25 Voor actuele info over pollen: Pollenlijsten LUMC (Letty de Weger):

26

27

Allergische Rhinitis; Een preventieve behandelkans die we niet mogen laten liggen!!

Allergische Rhinitis; Een preventieve behandelkans die we niet mogen laten liggen!! Allergische Rhinitis; Een preventieve behandelkans die we niet mogen laten liggen!! 1 2 4 The Sneeze Wat is een inhalatieallergie Een inhalatieallergie is een reactie van het menselijk afweersysteem (het

Nadere informatie

Allergische rhinitis bij kinderen

Allergische rhinitis bij kinderen Allergische rhinitis bij kinderen Dr. Jurjan R. de Boer KNO heelkunde Martini Ziekenhuis Epidemiologie Prevalentie allergische en niet allergische rhinitis in Nederland: 150 200 per 1000 personen/jaar

Nadere informatie

IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK

IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK Januari 2015 KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK EEN NEUS VOOR ASTMA Astma, Allergie en Allergische Rhinitis Adembenemend 2015 Papendal

Nadere informatie

Allergische rhinitis bij volwassenen

Allergische rhinitis bij volwassenen Allergische rhinitis bij volwassenen Wynia Derks KNO-arts OLVG 20% bevolking piekleeftijd 15-24 jaar Epidemiologie 42% heeft ook oogklachten 40% ontwikkelt astma Priming meer hyperreactiviteit meer virale

Nadere informatie

Conservatieve therapie bij allergische rhinoconjunctivitis. Allergiebespreking Margreet Oele, kinderarts Medisch Centrum Haaglanden

Conservatieve therapie bij allergische rhinoconjunctivitis. Allergiebespreking Margreet Oele, kinderarts Medisch Centrum Haaglanden Conservatieve therapie bij allergische rhinoconjunctivitis Allergiebespreking 8-3-2013 Margreet Oele, kinderarts Medisch Centrum Haaglanden Allergische rhinitis Prevalentie kinderen 10-40% (neemt toe)

Nadere informatie

Niezen: allergie of huis-tuin-en keukensnottebel?

Niezen: allergie of huis-tuin-en keukensnottebel? Philippe Gevaert, NKO-arts Niezen: allergie of huis-tuin-en keukensnottebel? Rhinitis is een inflammatie van de neusmucosa en wordt klinisch gedefinieerd door nasale symptomen zoals rhinorree, jeuk, niezen

Nadere informatie

Neuspoliepen. Wat zijn neuspoliepen?

Neuspoliepen. Wat zijn neuspoliepen? Neuspoliepen Neuspoliepen Deze brochure heeft tot doel u informatie te geven over neuspoliepen (polyposis nasi). Als u recent voor neuspoliepen bij een keel-, neus- en oorarts (kno-arts) bent geweest of

Nadere informatie

PERSMEDEDELING. De diagnose en behandeling van rhinitis: Een praktische richtlijn

PERSMEDEDELING. De diagnose en behandeling van rhinitis: Een praktische richtlijn PERSMEDEDELING De diagnose en behandeling van rhinitis: Een praktische richtlijn Rhinorrhoea, verstopte neus, jeuk en veel niezen dat zijn de typische symptomen van rhinitis. Ze treden niet enkel op tijdens

Nadere informatie

Allergisch aangelegd: (n)iets aan te doen?

Allergisch aangelegd: (n)iets aan te doen? Allergisch aangelegd: (n)iets aan te doen? Mijke Breukels, kinderartsallergologisch expert 7 maart 2017, kindercarrousel Allergieën zijn multisysteemaandoeningen Bovenste luchtwegen Onderste luchtwegen

Nadere informatie

Neuspoliepen. Wat zijn neuspoliepen? Kunnen neuspoliepen kwaadaardig zijn?

Neuspoliepen. Wat zijn neuspoliepen? Kunnen neuspoliepen kwaadaardig zijn? KNO Neuspoliepen Neuspoliepen U hebt last van poliepen. In deze folder leest u meer over de oorzaken van poliepen, de klachten die erbij horen en welke behandelingen er mogelijk zijn. Wat zijn neuspoliepen?

Nadere informatie

Astma; moeilijk of ernstig?! Marianne van Nieuwamerongen Physician Assistant longziekten

Astma; moeilijk of ernstig?! Marianne van Nieuwamerongen Physician Assistant longziekten Astma; moeilijk of ernstig?! Marianne van Nieuwamerongen Physician Assistant longziekten Astma Chronische ontstekingsreactie van de luchtwegen die samengaat met de neiging van het luchtwegsysteem om sneller

Nadere informatie

Azelastine neusspray - Een aangepaste methode voor allergische en niet-allergische rinitis

Azelastine neusspray - Een aangepaste methode voor allergische en niet-allergische rinitis PERSMEDEDELING Azelastine neusspray - Een aangepaste methode voor allergische en niet-allergische rinitis Snel werkend en effectief medicijn voor een betere levenskwaliteit Verstopte en jeukende neus,

Nadere informatie

Workshop voor apothekers en huisartsen. Allergische Rinitis anno van symptoombestrijding naar ziektemodificatie

Workshop voor apothekers en huisartsen. Allergische Rinitis anno van symptoombestrijding naar ziektemodificatie Workshop voor apothekers en huisartsen Allergische Rinitis anno 2018 - van symptoombestrijding naar ziektemodificatie Programma Maken van de ingangstoets Bespreking leerdoelen en de stand van zaken betreffende

Nadere informatie

Patiëntenvoorlichting Huisdierallergie

Patiëntenvoorlichting Huisdierallergie Patiëntenvoorlichting Huisdierallergie Dieren zijn niet weg te denken uit ons bestaan. Ze zijn in het huis aanwezig als huisdier, we komen ze tegen op het werk (denk hierbij aan boerderijdieren, proefdieren

Nadere informatie

Symposium Allergieteam AZ Herentals

Symposium Allergieteam AZ Herentals Symposium llergieteam Z Herentals Impact van allergie en nieuwe evoluties op patiënt en maatschappij llergie - eam Donderdag 6 juni Impact van allergie en nieuwe evoluties op patiënt en maatschappij Luchtwegallergie

Nadere informatie

Chapter. Nederlandse samenvatting

Chapter. Nederlandse samenvatting Chapter Nederlandse samenvatting 10 Allergische ziekten van de luchtwegen, zoals hooikoorts (allergische rhinoconjunctivitis) en allergisch astma zijn chronische ontstekingsziekten met klachten zoals tranende

Nadere informatie

Goed leven met astma

Goed leven met astma Goed leven met astma Tips kunnen op geen enkele manier professioneel medisch advies, zorgen of aandacht vervangen. Als u twijfelt of het advies op u van toepassing is, praat dan met uw gezondheidszorgbeoefenaar.

Nadere informatie

04/12/2018 nascholing Apothekers Gooi en Vechtstreek 1. Rhinosinusitis. Liane Tan, KNO-arts

04/12/2018 nascholing Apothekers Gooi en Vechtstreek 1. Rhinosinusitis. Liane Tan, KNO-arts 1 Rhinosinusitis Liane Tan, KNO-arts 2 Inhoud 1 Inleiding 2 Richtlijn NL / EPOS 3 Casuspresentatie A 4 Casuspresentatie B 5 2 e versus 3 e lijn 3 01 Inleiding 4 Inleiding epidemiologie: piek 30-40 jaar

Nadere informatie

Neuspoliepen en neusbijholtenchirurgie KNO

Neuspoliepen en neusbijholtenchirurgie KNO Neuspoliepen en neusbijholtenchirurgie KNO Inhoudsopgave Wat zijn neuspoliepen?...4 Wat voor klachten worden veroorzaakt door neuspoliepen?...5 Hoe wordt de diagnose gesteld?...6 Wat is de behandeling

Nadere informatie

Allergische rinitis en de impact

Allergische rinitis en de impact Allergische rinitis en de impact op astma Auteur Trefwoorden G.J. Braunstahl allergisch astma, allergisch rinitis, interactie, richtlijn Samenvatting Allergische rinitis en allergisch astma zijn beiden

Nadere informatie

Groepsspreekuren: meerwaarde voor de patiënt met pollenallergie?

Groepsspreekuren: meerwaarde voor de patiënt met pollenallergie? Groepsspreekuren: meerwaarde voor de patiënt met pollenallergie? Do group sessions have effects on patients with pollen allergy? H.D.M. Smidt-Huizinga 1, dr. S. v.d. Heide, dr. G.J. Jonker 3, dr. J.N.G.

Nadere informatie

Immunotherapie: terug van weggeweest? Dr S Maddens 05-12-2013

Immunotherapie: terug van weggeweest? Dr S Maddens 05-12-2013 Immunotherapie: terug van weggeweest? Dr S Maddens 05-12-2013 Immunotherapie? Repetitieve toediening van oplopende dosis allergeen Induceren van beschermende immunologische veranderingen Afname van allergische

Nadere informatie

Capsaïcine. KNO-Heelkunde. Beter voor elkaar

Capsaïcine. KNO-Heelkunde. Beter voor elkaar Capsaïcine KNO-Heelkunde Beter voor elkaar 2 Chronische neusklachten Chronische neusklachten komen voor bij 10-20% van de bevolking. Meestal is er een aanwijsbare oorzaak voor te vinden zoals: allergie,

Nadere informatie

Allergische rinoconjunctivitis bij kinderen

Allergische rinoconjunctivitis bij kinderen a l l e r g i e Allergische rinoconjunctivitis bij kinderen Auteur Trefwoorden H. de Groot diagnostiek, kinderen, prevalentie, rinitis, therapie Samenvatting De prevalentie van allergische rinitis in de

Nadere informatie

03 - Informatie over de sublinguale immonutherapie

03 - Informatie over de sublinguale immonutherapie 03 - Informatie over de sublinguale immonutherapie Inhoud Wat is een allergie eigenlijk?... 1 Waarom is een behandeling nodig?... 1 Welke behandelingsvormen zijn mogelijk?... 2 Wat betekent 'specifieke

Nadere informatie

Allergie. Allergische rhinitis: een loopneus of verstopte neus

Allergie. Allergische rhinitis: een loopneus of verstopte neus Allergie Allergische rhinitis: een loopneus of verstopte neus 2 Deze folder geeft u informatie over wat de KNO-arts in het CWZ met u bespreekt, zodat u zich kunt voorbereiden op het gesprek of na het gesprek

Nadere informatie

Allergische Rhinitis en Astma Wat zijn zinvolle preventiemaatregelen? WDH Marjo van de Ven

Allergische Rhinitis en Astma Wat zijn zinvolle preventiemaatregelen? WDH Marjo van de Ven Allergische Rhinitis en Astma Wat zijn zinvolle preventiemaatregelen? WDH 5-10-10 Marjo van de Ven Primaire preventie: Inhoud Vermijden van sensibilisatie Secundaire preventie: Zijn allergeenvermijdende

Nadere informatie

Allergieën ontstaan meestal op kinderleeftijd en in de puberteit. Na het 45 ste levensjaar nemen de klachten door allergie geleidelijk af.

Allergieën ontstaan meestal op kinderleeftijd en in de puberteit. Na het 45 ste levensjaar nemen de klachten door allergie geleidelijk af. Allergie Inleiding De Keel- Neus- en Oorarts (KNO-arts) heeft u verteld dat allergie mogelijk een van de oorzaken van uw klachten is. In deze folder kunt u nalezen wat allergie is. Wat is allergie? Allergie

Nadere informatie

Klinische dagbehandeling allergologie

Klinische dagbehandeling allergologie Klinische dagbehandeling allergologie Afdeling Kindergeneeskunde Locatie Purmerend/Volendam Inleiding Deze folder geeft informatie over de klinische dagbehandeling allergie in het Waterlandziekenhuis.

Nadere informatie

Verwijderen van neuspoliepen onder plaatselijke verdoving

Verwijderen van neuspoliepen onder plaatselijke verdoving Verwijderen van neuspoliepen onder plaatselijke verdoving Inleiding De KNO-arts heeft met u besproken dat uw neuspoliepen klachten veroorzaken. Daarom heeft de KNO-arts u voorgesteld om de neuspoliepen

Nadere informatie

Subcutane immuno therapie. Sublinguale immuno therapie. Skin prick test.

Subcutane immuno therapie. Sublinguale immuno therapie. Skin prick test. Allergie A DEEL I: DIAGNOSTIEK 1e druk 2007 2e druk 2012 Samengesteld door kinderartsen, dermatologen, longartsen, KNO artsen, en laboratorium van de Isala Klinieken, en huisartsen Zwolle en omgeving.

Nadere informatie

Allergieteam. Geïntegreerde allergiezorg. 050/45 96 96 allergieteam@azsintjan.be

Allergieteam. Geïntegreerde allergiezorg. 050/45 96 96 allergieteam@azsintjan.be Allergieteam Geïntegreerde allergiezorg 050/45 96 96 allergieteam@azsintjan.be Multidisciplinair: Kindergeneeskunde Huidziekten Neus-Keel-Oorziekten Longziekten Maag-Darm-Leverziekten Laboratorium Spoedgevallen

Nadere informatie

Allergie. Wat is luchtwegallergie? Wat is hooikoorts? Wat zijn de belangrijkste allergenen? Figuur 1. De huisstofmijt

Allergie. Wat is luchtwegallergie? Wat is hooikoorts? Wat zijn de belangrijkste allergenen? Figuur 1. De huisstofmijt Allergie Deze brochure biedt u informatie over luchtwegallergie en daarbij behorende klachten. Wat is luchtwegallergie? Allergie is een overgevoeligheidsreactie van het afweersysteem van het lichaam op

Nadere informatie

Workshop F. immunotherapie

Workshop F. immunotherapie Workshop F. immunotherapie Hans de Groot, allergoloog Mijke Breukels, kinderarts-allergex Leerdoelen immunotherapie SLIT (contra)indicaties - bijwerkingen & voorwaarden toepassing SCIT (contra)indicaties

Nadere informatie

Oorzaak De oorzaak voor het ontstaan van neuspoliepen is nog onbekend. Er zijn factoren die de kans op neuspoliepen groter maken:

Oorzaak De oorzaak voor het ontstaan van neuspoliepen is nog onbekend. Er zijn factoren die de kans op neuspoliepen groter maken: NEUSPOLIEPEN 548 Inleiding U komt op de afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde voor de behandeling van neuspoliepen. Neuspoliepen zijn veelal goedaardige zwellingen van het neusslijmvlies, die meestal ontstaan

Nadere informatie

Mevr. Van W, 10-01-1980 Casus 2

Mevr. Van W, 10-01-1980 Casus 2 Mevr. Van W, 10-01-1980 Casus 2 Voorgeschiedenis: Allergisch astma bronchiale, artroscopie knie. Anamnese: 2,5 jaar geleden voor het laatst bij een longarts geweest in het Havenziekenhuis. Ze werkt zelf

Nadere informatie

KNO. Niezen, loopneus en jeukende ogen

KNO. Niezen, loopneus en jeukende ogen KNO Niezen, loopneus en jeukende ogen Niezen, loopneus en jeukende ogen Een allergie is een veranderde reactie op prikkels die door bepaalde stoffen, allergenen genoemd, worden veroorzaakt. Allergenen

Nadere informatie

12. Welke medicijnen schrijft uw arts voor?... 12 13. Tot Slot... 13

12. Welke medicijnen schrijft uw arts voor?... 12 13. Tot Slot... 13 Allergie KNO Inhoudsopgave 1. Inleiding... 5 2. Wat is allergie?... 5 3. Wat is hooikoorts?... 5 4. Wat zijn de belangrijkste allergenen?... 6 5. Welke klachten worden veroorzaakt door allergie?... 7

Nadere informatie

Wat is allergie? Wat is hooikoorts?

Wat is allergie? Wat is hooikoorts? K.N.O. Allergie Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over allergie en de daarbij behorende klachten. Als u recent bij de KNO-arts bent geweest, die u heeft verteld dat allergie één van de

Nadere informatie

Allergie (allergische rhinitis)

Allergie (allergische rhinitis) Keel-, Neus- en Oorheelkunde Allergie (allergische rhinitis) www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is allergie?... 3 Hooikoorts... 3 De belangrijkste allergenen... 3 Wat gebeurt er bij een allergieaanval?...

Nadere informatie

Verwijderen van neuspoliepen onder plaatselijke verdoving

Verwijderen van neuspoliepen onder plaatselijke verdoving Verwijderen van neuspoliepen onder plaatselijke verdoving Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De KNO-arts heeft met u besproken dat uw neuspoliepen klachten veroorzaken.

Nadere informatie

Huisartseneditie. Behandeling van allergische rinitis: van huisarts tot snijdend specialist. Wanneer en welke chirurgie?

Huisartseneditie. Behandeling van allergische rinitis: van huisarts tot snijdend specialist. Wanneer en welke chirurgie? Behandeling van allergische rinitis: van huisarts tot snijdend specialist. Wanneer en welke chirurgie? Antwoord door: Dhr. dr. T.D. Zijlker, keel-, neus-, en oorarts, B-opleider Atrium Medisch Centrum,

Nadere informatie

Azelastine neusspray: de voorkeursbehandeling bij allergische rhinitis

Azelastine neusspray: de voorkeursbehandeling bij allergische rhinitis PERSBERICHT Azelastine neusspray: de voorkeursbehandeling bij allergische rhinitis Een verbazingwekkend kwart van de bevolking op onze planeet lijdt aan allergische rhinitis en leeft met de lastige symptomen

Nadere informatie

Allergie bij kinderen: peanuts?! DDr. Annemie Wijnants

Allergie bij kinderen: peanuts?! DDr. Annemie Wijnants Allergie bij kinderen: peanuts?! DDr. Annemie Wijnants Emma 14 jaar Op 6 jaar Symptomen: rhinitis conjunctivitis Huidtest op berk: 4+ Op 14 jaar Symptomen: lokale reactie op pinda Huidtest pinda: 4+ IgE

Nadere informatie

Astma: de laatste ontwikkelingen S.R.J. VAN OORD LONGARTS - LANGELAND ZIEKENHUIS

Astma: de laatste ontwikkelingen S.R.J. VAN OORD LONGARTS - LANGELAND ZIEKENHUIS Astma: de laatste ontwikkelingen S.R.J. VAN OORD LONGARTS - LANGELAND ZIEKENHUIS Longen Longen Longen Wat doen longen precies? Zuurstof opnemen Koolstofdioxide afscheiden Longblaasjes Astma: de laatste

Nadere informatie

Astma monitoring & E-health anno 2012. TRENDS XXII, Garderen

Astma monitoring & E-health anno 2012. TRENDS XXII, Garderen Astma monitoring & E-health anno 2012 TRENDS XXII, Garderen Eric de Groot, ISALA Zwolle Rijn Jöbsis, MUMC + Maastricht Leerdoelen monitoring astma Mate van astmacontrole staat centraal Eén ideaal instrument

Nadere informatie

Wat is astma eigenlijk? 5 stellingen

Wat is astma eigenlijk? 5 stellingen Leerdoelen Kennis over: Moeilijk behandelbaar astma Wim Oomen & Regien Kievits 2017 Wat is astma nu precies? Reflectie over astma-zorg in eigen praktijk Verschil tussen moeilijk behandelbaar en ernstig

Nadere informatie

Collectieve spreekuren

Collectieve spreekuren Neus voor allergie Hanneke Oude Elberink Zorgvisie Waarom? Integrale benadering Zelfredzaamheid en zelfmanagement bevorderen Chronische aandoening Manifestaties wisselend gedurende leven Multi-orgaan waar

Nadere informatie

Hooikoorts. Sophia Kinderziekenhuis

Hooikoorts. Sophia Kinderziekenhuis Hooikoorts Sophia Kinderziekenhuis Heeft uw kind misschien last van hooikoorts? In deze folder leest u wat hooikoorts en allergie is, wat de klachten zijn en welke behandelingen mogelijk zijn. Wij willen

Nadere informatie

Dubbeldiagnose. Paul Bresser, longarts Anaïs van Essen-Rubingh, huisarts

Dubbeldiagnose. Paul Bresser, longarts Anaïs van Essen-Rubingh, huisarts Dubbeldiagnose Paul Bresser, longarts Anaïs van Essen-Rubingh, huisarts Quiz 1 COPD is een aandoening van Jonge mensen Oudere mensen Beiden Quiz 2 Astma is een aandoening van Jonge mensen Oudere mensen

Nadere informatie

Astma monitoring & E-health anno 2013. TRENDS XXIII, Garderen

Astma monitoring & E-health anno 2013. TRENDS XXIII, Garderen Astma monitoring & E-health anno 2013 TRENDS XXIII, Garderen Eric de Groot, ISALA Zwolle Rijn Jöbsis, MUMC + Maastricht Leerdoelen monitoring astma Mate van astmacontrole staat centraal Eén ideaal instrument

Nadere informatie

Verwijderen van neuspoliepen onder algehele anesthesie

Verwijderen van neuspoliepen onder algehele anesthesie Verwijderen van neuspoliepen onder algehele anesthesie Inleiding De KNO-arts heeft met u besproken dat uw neuspoliepen klachten veroorzaken. Daarom heeft de KNO-arts u voorgesteld om de neuspoliepen te

Nadere informatie

Allergie- en astmacentrum voor kinderen

Allergie- en astmacentrum voor kinderen Patiënteninformatie Allergie- en astmacentrum voor kinderen Informatie over het allergie- en astmacentrum van Tergooi Allergie- en astmacentrum voor kinderen Informatie over het allergie- en astmacentrum

Nadere informatie

Geschreven door Diernet Team zondag, 31 oktober 2010 00:00 - Laatst aangepast zondag, 31 oktober 2010 14:56

Geschreven door Diernet Team zondag, 31 oktober 2010 00:00 - Laatst aangepast zondag, 31 oktober 2010 14:56 Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose Omschrijving Rhinitis is een ontsteking van de slijmvliezen van de neus. Sinusitis is een ontsteking van de sinussen (de bijholten) of de

Nadere informatie

01 - Informatie over de behandeling van allergieën

01 - Informatie over de behandeling van allergieën 01 - Informatie over de behandeling van allergieën Inhoud Wat is een allergie eigenlijk?... 1 Waarom is een behandeling nodig?... 1 Welke behandelingsvormen zijn mogelijk?... 2 Wat betekent 'specifieke

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Huisdierallergie

PATIËNTEN INFORMATIE. Huisdierallergie PATIËNTEN INFORMATIE Huisdierallergie Introductie Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over huisdierallergie. Wij adviseren u deze informatie zorgvuldig te lezen.

Nadere informatie

Allergie. Wat is hooikoorts? Wat is allergie? Wat gebeurt er bij een allergieaanval? Hoe werkt de neus?

Allergie. Wat is hooikoorts? Wat is allergie? Wat gebeurt er bij een allergieaanval? Hoe werkt de neus? KNO Allergie Allergie In deze folder vindt u informatie over allergie, de klachten en andere aspecten die te maken hebben met allergie. Wat is allergie? Allergie is een overgevoeligheidsreactie van het

Nadere informatie

Zakboekje EPOS. European Position paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps 2007

Zakboekje EPOS. European Position paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps 2007 Zakboekje EPOS 3 European Position paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps 2007 DEELNEMERS: Wytske Fokkens Voorzitter Afdeling keel-, neus- en oorheelkunde, Amsterdam Medisch Centrum Postbus 22660 1100

Nadere informatie

Snurken en slaapapneu. Afdeling KNO

Snurken en slaapapneu. Afdeling KNO Snurken en slaapapneu Afdeling KNO Snurken komt voor op alle leeftijden, maar op oudere leeftijd neemt het snurken toe en wordt het snurkgeluid harder. Op volwassen leeftijd snurkt ongeveer 1 op de 5 mannen

Nadere informatie

Patiëntenvoorlichting Hooikoorts

Patiëntenvoorlichting Hooikoorts Patiëntenvoorlichting Hooikoorts Stuifmeel van bomen, grassen maar ook onkruid is in Nederland behalve in de wintermaanden dagelijks in de buitenlucht aanwezig. Contact hiermee vermijden is dan ook niet

Nadere informatie

Inleiding. Allergische IgE-gemedieerde aandoeningen, zoals waterige rhinoconjunctivitis, asthma bronchiale en constitutioneel eczeem, komen

Inleiding. Allergische IgE-gemedieerde aandoeningen, zoals waterige rhinoconjunctivitis, asthma bronchiale en constitutioneel eczeem, komen Inleiding R. Gerth van Wijk. Inleiding Allergie wordt wel eens de ziekte van de 2 e eeuw genoemd. Deze uitspraak berust op de hoge en toegenomen prevalentie van allergische aandoeningen en de associatie

Nadere informatie

https://www.isala.nl/patientenfolders/6130-allergische-rhinitis-bij-kinderen/ Allergische rhinitis bij kinderen De meeste mensen denken bij hooikoorts aan niezen, een loopneus en jeukende neus en ogen

Nadere informatie

Workshop diagnostiek en herkenning van eczeem; smeren hoe doe je dat? Ronald Frank, dermatoloog Gordon Slabbers, kinderarts Bernhoven

Workshop diagnostiek en herkenning van eczeem; smeren hoe doe je dat? Ronald Frank, dermatoloog Gordon Slabbers, kinderarts Bernhoven Workshop diagnostiek en herkenning van eczeem; smeren hoe doe je dat? Ronald Frank, dermatoloog Gordon Slabbers, kinderarts Bernhoven Het kinderallergie team: KNO- arts Kinderallergoloog Dermatoloog Kinderarts

Nadere informatie

Vragenlijst over arbeidsgerelateerde luchtwegklachten.

Vragenlijst over arbeidsgerelateerde luchtwegklachten. Vragenlijst over arbeidsgerelateerde luchtwegklachten. Toelichting bij de vragenlijst De vragenlijst bevat voornamelijk vragen over longklachten, allergische klachten en klachten tijdens en na het werk.

Nadere informatie

Wat bevordert het snurken

Wat bevordert het snurken Snurken Inleiding Deze folder geeft u informatie over oorzaken en behandeling van snurken. Als u recent voor deze aandoening bij een keel-, neus- en oorarts (kno-arts) bent geweest, dan kunt u in deze

Nadere informatie

Allergie. KNO-heelkunde. Oorzaken en behandeling van een overgevoeligheidsreactie. Inleiding

Allergie. KNO-heelkunde. Oorzaken en behandeling van een overgevoeligheidsreactie. Inleiding KNO-heelkunde Allergie Oorzaken en behandeling van een overgevoeligheidsreactie Inleiding U bent bij de kno-arts geweest met allergieklachten. Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over allergie

Nadere informatie

Wat is een allergie? Afweersysteem

Wat is een allergie? Afweersysteem De allergie survivalgids 15 Hoofdstuk 1 Wat is een allergie? Afweersysteem Voordat we uitleggen wat een allergie is, is het handig dat je eerst weet wat een afweersysteem is. Het afweersysteem van je lichaam

Nadere informatie

Factsheet Astma-/COPD-Monitor Oktober 2007

Factsheet Astma-/COPD-Monitor Oktober 2007 Factsheet Astma-/COPD-Monitor Oktober 27 Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding worden gebruikt (M. Heijmans, NIVEL, Oktober 27). LEVEN MET COPD VRAAGT OM LEF

Nadere informatie

PATIËNTENINFORMATIE. Allergie voor pollen HOOIKOORTS

PATIËNTENINFORMATIE. Allergie voor pollen HOOIKOORTS PATIËNTENINFORMATIE Allergie voor pollen HOOIKOORTS Volgende afspraak: Naam arts:... Naam instelling:... Datum:... Afdeling/locatie:... 2 PATIËNTENINFORMATIE Heeft u last van een verstopte neus of van

Nadere informatie

Onderdiagnostiek van astma en rinitis in de huisartsenpraktijk

Onderdiagnostiek van astma en rinitis in de huisartsenpraktijk o v e r z i c h t s a r t i k e l e n Huisartseneditie Onderdiagnostiek van astma en rinitis in de huisartsenpraktijk Auteurs Trefwoorden C.P. van Schayck en A.P.E. Sachs astma, huisarts, onderdiagnostiek,

Nadere informatie

Handleiding voor gebruikers

Handleiding voor gebruikers Handleiding voor gebruikers Versie 16 mei 2011 Inhoudsopgave Welkom in het Portaal...3 Inleiding...3 Inloggen...3 De professional...4 Aanmaken nieuwe patiënt...4 Inzien uitslagen vragenlijst...6 Invoeren

Nadere informatie

Voorstellen. Winnie van El Verpleegkundig Specialist Diabeteszorg Universitair Medisch Centrum Groningen

Voorstellen. Winnie van El Verpleegkundig Specialist Diabeteszorg Universitair Medisch Centrum Groningen Voorstellen Winnie van El Verpleegkundig Specialist Diabeteszorg Universitair Medisch Centrum Groningen Niertransplantatie UMCG Niertransplantatie 8 centra NL * UMC 1 e jaar UMC vervolg 2 e lijn, periferie

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Nasal epithelial cells : effector cells in allergy Vroling, A.B. Link to publication

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Nasal epithelial cells : effector cells in allergy Vroling, A.B. Link to publication UvA-DARE (Digital Academic Repository) Nasal epithelial cells : effector cells in allergy Vroling, A.B. Link to publication Citation for published version (APA): Vroling, A. B. (2009). Nasal epithelial

Nadere informatie

moeilijk ernstig! 28/02/2014 Nieuwe inzichten van ernstig astma moeilijk of ernstig astma? moeilijk astma Definitie Fenotypes Behandeling Spreken om

moeilijk ernstig! 28/02/2014 Nieuwe inzichten van ernstig astma moeilijk of ernstig astma? moeilijk astma Definitie Fenotypes Behandeling Spreken om Spreken om Nieuwe inzichten van ernstig Professor Elisabeth Bel Universiteit van Amsterdam Nieuwe inzichten van ernstig Definitie Fenotypes Behandeling moeilijk moeilijk ernstig! moeilijk of ernstig? Inhaled

Nadere informatie

Uw brief van Uw kenmerk Datum 11 januari 2008 Farmatec/FZ februari 2008

Uw brief van Uw kenmerk Datum 11 januari 2008 Farmatec/FZ februari 2008 Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ 'S-GRAVENHAGE Uw brief van Uw kenmerk Datum 11 januari 2008 Farmatec/FZ-2825521 20 februari 2008 Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer

Nadere informatie

Samenvatting van de standaard Allergische en niet-allergische rhinitis (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap

Samenvatting van de standaard Allergische en niet-allergische rhinitis (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap voor de praktijk Samenvatting van de standaard Allergische en niet-allergische rhinitis (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap J.A.M.van Balen, M.M.Verduijn, A.P.E.Sachs, M.Y.Berger,

Nadere informatie

Allergie. Afdeling KNO

Allergie. Afdeling KNO Allergie Afdeling KNO U bent allergisch voor: Huisstofmijt Farinemijt Graspollenmengsel Zomerkruiden Maïs Voorjaarsbomen I (hazelaar, berk, els) Voorjaarsbomen I I (es, wilg, populier) Voorjaarsbomen I

Nadere informatie

Deze online versie bevat alle beschikbare updates over de medicamenteuze aanpak van hooikoorts, gevolgd door de Transparantiefiche van juli 2008.

Deze online versie bevat alle beschikbare updates over de medicamenteuze aanpak van hooikoorts, gevolgd door de Transparantiefiche van juli 2008. Deze online versie bevat alle beschikbare updates over de medicamenteuze aanpak van hooikoorts, gevolgd door de Transparantiefiche van juli 2008. Seizoensgebonden allergische rhinoconjunctivitis (hooikoorts)

Nadere informatie

Dosering: er zijn geen aanwijzingen dat dosisaanpassing nodig is op basis van leeftijd. De aanbevolen dosis is 1dd 5mg.

Dosering: er zijn geen aanwijzingen dat dosisaanpassing nodig is op basis van leeftijd. De aanbevolen dosis is 1dd 5mg. Desloratadine R06AX27, maart 2019 Indicatie Verlichting van symptomen van allergische rhinitis en urticaria.(1,2) Standpunt Ephor Desloratadine wordt door Ephor als mogelijk middel geadviseerd voor de

Nadere informatie

Achtergronden casusschetsen astma/ copd

Achtergronden casusschetsen astma/ copd Achtergronden casusschetsen astma/ copd 7 augustus 2000 Inleiding Dit Interline programma is gemaakt voor groepen die (meer dan) een jaar geleden het longproject hebben gevolgd. Het is gedeeltelijk een

Nadere informatie

Dierenallergie. Sophia Kinderziekenhuis

Dierenallergie. Sophia Kinderziekenhuis Dierenallergie Sophia Kinderziekenhuis Is uw kind misschien allergisch voor dieren? In deze folder leest u wat een allergie is, wat de klachten zijn en welke behandelingen mogelijk zijn. Wij willen u vragen

Nadere informatie

Zwangere kan gerust antihistaminicum slikken. door Benedikte Cuppers - 06-04-2012

Zwangere kan gerust antihistaminicum slikken. door Benedikte Cuppers - 06-04-2012 Zwangere kan gerust antihistaminicum slikken Voorkeur voor loratadine en cetirizine door Benedikte Cuppers - 06-04-2012 Zwangere vrouwen met een allergie of met allergische rhinitis kunnen zonder grote

Nadere informatie

Verwijderen van neuspoliepen onder algehele anesthesie

Verwijderen van neuspoliepen onder algehele anesthesie Verwijderen van neuspoliepen onder algehele anesthesie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De KNO-arts heeft met u besproken dat uw neuspoliepen klachten veroorzaken.

Nadere informatie

Immunotherapie met inhalatie-allergenen

Immunotherapie met inhalatie-allergenen Immunotherapie met inhalatie-allergenen Interne Geneeskunde Allergologie Inleiding U reageert allergisch op stuifmeel, huisstofmijt en/of huidschilfers van katten. Deze stoffen die in de lucht voorkomen,

Nadere informatie

Proefexamen Pathologie. Deelexamen 1. In dit proefexamen worden vragen gesteld over: Hoofdstuk 1 t/m 8

Proefexamen Pathologie. Deelexamen 1. In dit proefexamen worden vragen gesteld over: Hoofdstuk 1 t/m 8 Proefexamen Pathologie Deelexamen In dit proefexamen worden vragen gesteld over: Hoofdstuk t/m 8 Beschikbare tijd: 90 minuten HET EXAMEN BESTAAT UIT 6 GENUMMERDE PAGINA'S, waarin opgenomen: 8 OPEN VRAGEN,

Nadere informatie

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 26 mei 2016 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

Allergeenspecifieke immunotherapie

Allergeenspecifieke immunotherapie Allergeenspecifieke immunotherapie Afdeling Allergologie In deze folder vindt u informatie over een injectiekuur (immunotherapie). Behandeling van een allergie De behandeling van allergie bestaat uit een

Nadere informatie

Handleiding voor gebruikers

Handleiding voor gebruikers Handleiding voor gebruikers Versie 6 december 2013 Inhoudsopgave Welkom in het Portaal... 3 Inleiding... 3 Browsers... 3 Inloggen... 3 De professional... 4 Aanmaken van nieuwe patiënten... 5 Dubbele gebruikersnamen...

Nadere informatie

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 24 oktober 2017 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 6 oktober 2016 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. GRAZAX, lyophilisaat voor oraal gebruik 75.000-SQ-T

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. GRAZAX, lyophilisaat voor oraal gebruik 75.000-SQ-T BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER GRAZAX, lyophilisaat voor oraal gebruik 75.000-SQ-T Gestandaardiseerd allergeenextract van pollen van Timotheegras (Phleum pratense) Lees de hele bijsluiter

Nadere informatie

NHG-Standaard Allergische en niet-allergische rinitis (tweede herziening)

NHG-Standaard Allergische en niet-allergische rinitis (tweede herziening) NHG-Standaard NHG-Standaard Allergische en niet-allergische rinitis (tweede herziening) INLEIDING De NHG-Standaard Allergische en niet-allergische rinitis geeft richtlijnen voor de diagnostiek, preventie

Nadere informatie

r i c h t l i j n e n e n p r o t o c o l l e n M.J.T. van de Ven en E.H.D. Bel allergische rinitis, respiratoire allergie, richtlijn

r i c h t l i j n e n e n p r o t o c o l l e n M.J.T. van de Ven en E.H.D. Bel allergische rinitis, respiratoire allergie, richtlijn Richtlijn Respir atoire allergie van de Nederl andse Vereniging van Artsen voor Longziek ten en Tuberculose (NVALT) Auteurs Tref woorden M.J.T. van de Ven en E.H.D. Bel allergische rinitis, respiratoire

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. GRAZAX, lyophilisaat voor oraal gebruik 75.000-SQ-T

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. GRAZAX, lyophilisaat voor oraal gebruik 75.000-SQ-T BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER GRAZAX, lyophilisaat voor oraal gebruik 75.000-SQ-T Gestandaardiseerd allergeenextract van pollen van Timotheegras (Phleum pratense) Lees goed de hele bijsluiter

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Hooikoorts

PATIËNTEN INFORMATIE. Hooikoorts PATIËNTEN INFORMATIE Hooikoorts 2 PATIËNTENINFORMATIE Introductie Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over hooikoorts. Wij adviseren u deze informatie zorgvuldig

Nadere informatie

Deze online versie bevat alle beschikbare updates over de medicamenteuze aanpak van hooikoorts, gevolgd door de Transparantiefiche van juli 2008.

Deze online versie bevat alle beschikbare updates over de medicamenteuze aanpak van hooikoorts, gevolgd door de Transparantiefiche van juli 2008. Deze online versie bevat alle beschikbare updates over de medicamenteuze aanpak van hooikoorts, gevolgd door de Transparantiefiche van juli 2008. Seizoensgebonden allergische rhinoconjunctivitis (hooikoorts)

Nadere informatie

De betekenis van dierexperimenteel onderzoek bij de risicoschatting van allergeenblootstelling

De betekenis van dierexperimenteel onderzoek bij de risicoschatting van allergeenblootstelling De betekenis van dierexperimenteel onderzoek bij de risicoschatting van allergeenblootstelling C. Frieke Kuper Dieren zijn geen mensen.. 2 Focus Moeten huidcontact en inademing wel gescheiden worden? Bij

Nadere informatie

Tolerantie inductie bij kippenei-allergie. Jasmine Leus kinderarts Pentalfa

Tolerantie inductie bij kippenei-allergie. Jasmine Leus kinderarts Pentalfa Tolerantie inductie bij kippenei-allergie Jasmine Leus kinderarts Pentalfa 17-01-2019 Voedselallergie Weinig te bieden qua behandeling: Gevaarlijke allergenen vermijden Gebruik van medicatie bij accidentele

Nadere informatie

Een 49-jarige laborante met ademhalingsklachten. Gert-Jan Braunstahl, Rotterdam Shane Hanon, Brussel

Een 49-jarige laborante met ademhalingsklachten. Gert-Jan Braunstahl, Rotterdam Shane Hanon, Brussel Een 49-jarige laborante met ademhalingsklachten Gert-Jan Braunstahl, Rotterdam Shane Hanon, Brussel 49-jarige vrouw Bezoek spoedgevallendienst omwille van aanval van dyspnee en hoest, opgetreden op het

Nadere informatie

Allergische reactie van de neus

Allergische reactie van de neus Allergische reactie van de neus U bent bij een keel-, neus- en oorarts (KNO-arts) geweest, die u heeft verteld dat allergie één van de oorzaken van uw klachten is. Deze folder geeft informatie over de

Nadere informatie