Collectieve gebiedsontwikkeling. Gemma van der Ploeg 1 november 2011

Transcriptie

1 Collectieve gebiedsontwikkeling Gemma van der Ploeg 1 november 2011

2 Collectieve gebiedsontwikkeling? Wil je snel lopen, loop dan alleen Wil je ver komen, loop dan samen

3 Zes blinde mannen en een olifant Zes mannen uit India Die hielden van leren Zij kwamen bij een olifant en wilden die observeren Ze waren allemaal blind Hoe zouden zij zich weren De eerste viel tegen zijn flank en riep dit is een muur De tweede voelde hem aan zijn tand en zag m als een speer De derde zat aan zijn slurf en noemde hem een slang De vierde betaste zijn knie en zag m aan voor een boom De vijfde pakte zijn oor en beschouwde m als een waaier De zesde kreeg een zwieper met zijn staart en riep au het is een touw En zo riepen de mannen allemaal door elkaar En ieder bleef erbij dat hij het goed zag, heel alleen Maar hoewel iedereen een stuk zag, gelijk had er geen één Moraal van dit verhaal: Zoals zo vaak in dit soort strijd Schreeuwt iedereen voor tien Niemand ziet het punt van een ander Met alle gevolgen van dien En dus hebben ze het over een olifant Die zij nooit hebben gezien. Vrij naar John Godfrey Saxe ( )

4 Agenda Wat is collectieve gebiedsontwikkeling? Waarom kiezen voor collectieve gebiedsontwikkeling? Wanneer kiezen voor collectieve gebiedsontwikkeling? Wat zijn belangrijke condities voor succes / valkuilen? Hoe ziet een collectief gebiedsontwikkelingstraject eruit? Hoe bepaal je de participanten?. Hoe zorg je dat alle partijen meedoen? Hoe belangrijk is een communicatiestrategie? Wat als je eenmaal een collectieve gebiedsvisie hebt? Wat vraagt het van mij als opdrachtgever / participant? Collectieve gebiedsontwikkeling: een voorbeeld

5 Wat is collectieve gebiedsontwikkeling?

6 Collectieve gebiedsontwikkeling Als alle belanghebbende partijen zich, ieder voor zich en collectief eigenaar voelen van de gezamenlijk ontwikkelde gebiedsvisie en het bijbehorende uitvoeringsprogramma daar vanuit hun eigen organisatie echt naar handelen en bereid zijn tot wederzijdse verantwoording en onderlinge afstemming

7 Collectieve gebiedsontwikkeling Kijkt vanuit het geheel Werkt vanuit een collectieve ambitie waar iedereen profijt van heeft Maakt gebruik van de volle rijkdom aan ambities, (ervarings)kennis, informatie, middelen en beïnvloedingsmogelijkheden die bij alle partijen aanwezig zijn Bestaande ideeën krijgen de gelegenheid te gronden en te groeien Leidt van klagen naar enthousiasme en meedragen Creëert eigenaarschap en verdieping van de (samenwerkings-) relaties met andere partijen Zet een vliegwiel in gang

8 Participatieladder Positionering collectieve gebiedsontwikkeling

9 Waarom collectieve gebiedsontwikkeling? Het gaat erom de brug te bouwen terwijl we erover lopen Robert E. Quinn

10 Waarom collectieve gebiedsontwikkeling Door alle onzekerheden van dit moment, valt er nauwelijks nog te plannen We zullen steeds meer de brug moeten bouwen terwijl we er al over lopen Dit kan door de energie op te zoeken van mensen en organisaties die bereid zijn te investeren Iedereen kan een sprong vooruit maken door de aanwezige energie te bundelen in een collectieve, actiegerichte gebiedsvisie, waaraan iedereen zich wil binden om deze te verwezenlijk

11 Waarom collectieve gebiedsontwikkeling Ontwikkelingen versnellen Toekomst is niet te voorspellen Taaiheid vraagstukken neemt toe Veel belanghebbenden fragmentatie Grote diversiteit onuitgesproken normen, waarden, ambities

12 Waarom collectieve gebiedsontwikkeling Gebiedsopgaven overstijgen de verantwoordelijkheid en autoriteit van één van de betrokken partijen Claimen van de opgave of doorschuiven naar één van de partijen is geen optie Iedere partij (intern/extern) op zich is in staat de opgave te frustreren Onderlinge afhankelijkheid is een gegeven Partijen hebben elkaar steeds harder nodig voor het verwezenlijken van hun ambities

13 Waarom collectieve gebiedsontwikkeling

14 Wanneer collectief?

15 Wanneer collectief? Als er nieuwe of veranderende externe omstandigheden zijn organisaties een beweging (transitie) naar de toekomst willen/moeten maken je het gevoel hebt dat de bestaande manier van werken niet meer vruchtbaar is je de wij-zij cultuur, die tot compromissen leidt, wilt doorbreken en op zoek wilt gaan naar een nieuw perspectief, waar iedereen beter van wordt

16 Condities voor succes The magic is not in the method. It s in the people who use it. Marvin Weisbord

17 Condities voor succes Bestuurder / opdrachtgever die weet wat zijn eigen ambities zijn én in co-creatie gelooft (durft inhoud los te laten) Helderheid over de kaders + status resultaat Een plannings- / regiegroep Een inspirerende en engagerende opgave Van begin af aan alle belangen in het proces betrekken Voldoende tijd voor iedereen om de gezamenlijke opgave te doorgronden en eigen te maken Duidelijkheid over het te doorlopen traject Ruimte voor iedereen om verantwoordelijkheid te nemen voor zijn eigen handelen

18 Condities voor succes uitvoering Heden Wat ga ik / wij bijdragen? Hoe organiseren we e.e.a. met elkaar? Toekomst Wat willen we met elkaar bereiken? Wat moeten we doen om daar te komen? Verleden Waar komen we / ik vandaan? Heden Wat komt er op ons / mij af? Waar staan wij/ ik nu? initiatief

19 Valkuilen Meer in het proces willen beheersen dan je vanuit je eigen rol en positie kan beheersen Geen eigen visie De verkeerde vraagstelling De verkeerde deelnemers Onvoldoende borging van het traject bij de participerende organisaties -> geen visie op het eigen belang van samenwerken Procesbegeleider / projectmanager die niet in staat is tot een onafhankelijke rol

20 Collectief gebiedsontwikkelingstraject Het kan op veel manieren

21 Collectief gebiedsontwikkelingstraject

22 Collectief gebiedsontwikkelingstraject

23 werk boek werkateliers miniatelier met alle partijen definitie collectieve opgave atelier week visie + acties gebiedsvisie uitvoeringsprogramma + convenant

24 Hoe bepaal je de participanten?

25 Hoe bepaal je de participanten? Centrale opgave Wie zijn de belanghebbenden?

26 Hoe bepaal je de participanten? De belanghebbenden: A hebben invloed R E I N hebben toegang tot resources beschikken over de juiste expertise (kennis en ervaring) hebben informatie die andere niet hebben hebben een bepaalde need en inzicht in consequenties keuzes

27 Hoe zorg je dat alle partijen meedoen?

28 Hoe zorg je dat alle partijen meedoen? Inspirerende en engagerende opgave Helder proces Aansprekende uitnodiging - waarin aanleiding, opgave, belang aanwezigheid, proces en werkwijze, te beantwoorden vragen, kaders en het vervolg staan aangegeven Persoonlijke uitnodiging Reuring via social media

29 Hoe zorg je dat alle partijen meedoen? Persoonlijk gesprek door initiatiefnemers + persoonlijke uitnodiging

30 Belang communicatiestrategie?

31 Belang communicatiestrategie Wees open en transparant naar iedereen en laat gedurende het gehele traject zien waarmee je bezig bent Zet daarvoor alle communicatiemiddelen in die er zijn Als je zelf niet voor de juiste communicatie zorgt, dan vertellen anderen wel je verhaal (positief of negatief) Ga ook via social media met mensen in gesprek over de collectieve opgave en hun ambities

32 Belang communicatiestrategie Bepaal met wie je op welk moment in het proces op welke wijze, waarover communiceert Eenrichtingsverkeer Informeren Overreden Bekendmaken Beïnvloeden Dialogiseren Formeren Tweerichtingsverkeer

33 Na de collectieve gebiedsvisie

34 Na de collectieve gebiedsvisie Lichte coördinatiestructuur gericht op een samenhangende uitvoering van alle projecten en voortgangsbewaking collectieve gebiedsvisie uitvoeringsprogramma TAFEL VAN... spelregels en afspraken samenwerking Gezamenlijke communicatiestrategie DOELGROEPEN borgen en bewaken collectieve ambities onderlinge afstemming en overleg over projecten BETROKKENEN PROJECTEN definiëren ontwerpen voorbereiden realiseren leven wonen werken

35 Na de collectieve gebiedsvisie Spelregels voor samenwerking... open en constructief naar elkaar opstellen elkaar tijdig informeren over voornemens die invloed kunnen hebben op de collectieve ambities elkaar voldoende ruimte bieden om op ieders plannen en uitvoering invloed uit te kunnen oefenen participatie belanghebbenden is way of life, met een voor iedereen aantrekkelijk vormgegeven proces alle resultaten worden vastgelegd en helder en voor iedereen toegankelijk aangeboden

36 Wat vraagt het van mij??

37 Wat vraagt het van mij? VAN NAAR ik vecht, vlucht of kom tot een wankel compromis met je we creëren synergie met elkaar, tillen elkaar naar een hoger niveau ik negeer je of doe alsof ik je respecteer ik zoek je op ik zie mezelf ik stereotypeer jou ik zie mezelf ik zie jou

38 Wat vraagt het van mij?

39 Wat vraagt het van mij? Wat DOMEIN VAN TRANSFORMATIE DOMEIN VAN VERANDERING binnenwereld zichtbaar gedrag cultuur systemen en processen Bron: Ken Wilber

40 Collectieve gebiedsontwikkeling Een voorbeeld

41 Gebiedsvisie Midden-Delfland 2025

42 Startsituatie Enige nog authentiek polderlandschap in Randstad Zuidvleugel Ontwikkelingen einde Reconstructiewet nieuwe gemeente Midden-Delfland laatste visie 25 jaar oud > 60 belanghebbende partijen Uiteenlopende claims water, wonen, werken, verkeer glastuinbouw, veeteelt, recreatie, natuur, cultuur-historie Worstelende wethouder: hoe op een vernieuwende manier al deze opgaven tegemoet te treden?

43 Het traject Iedereen pakt zijn projecten op Kwartiermaker verbindt activiteiten 6 1 Wethouder ziet participatie als een kans gemeenteraad stelt gebiedsvisie unaniem vast Werkconferentie vindt plaats, Resultaat: collectieve gebiedsvisie en uitvoeringsprogramma 5 2 Hij nodigt sleutelfiguren uit een regiegroep te vormen Belanghebbenden definiëren met elkaar collectieve opgave 4 3 Regiegroep organiseert m.b.v. planningsgroep het proces + communicatieactiviteiten

44 Het traject

45 Voorbereiding conferentie / werkatelier Uitnodiging Krant met visies uiteenlopende partijen Pas met recht op beperkte middelen voor voorbereidende activiteiten participanten

46 Werkconferentie in een stal midden in het gebied

47 Effect van het proces... Merkbaar: iedereen ervaart het resultaat als zijn resultaat

48 Effect van het proces... Zichtbaar: alle acties worden in onderlinge samenhang uitgevoerd...

49 Effect van het proces... Voelbaar : iedereen committeert zich aan zijn acties...

50 Collectieve gebiedsontwikkeling The magic is not in the method. It s in the people who use it. Marvin Weisbord

51 Collectieve gebiedsontwikkeling Interesse in een workshop, masterclass of training? Neem contact op! Gemma van der Ploeg pioniers in cocreatie