STUDIE 102 BEROEPSPROFIEL. verpakkingsingenieur & -manager

Transcriptie

1 STUDIE 102 BEROEPSPROFIEL verpakkingsingenieur & -manager

2 BEROEPSPROFIEL verpakkingsingenieur & -manager studiegebied : industriële wetenschappen & technologie sector : grafische technieken beroep : verpakkingsingenieur & -manager Werkgroep beroepsprofiel van de Vlaamse Hogescholen in opdracht van de Vlaamse Onderwijsraad D/1998/6356/42 De leden van de werkgroep beroepsprofielen zijn inhoudelijk verantwoordelijk voor het beroepsprofiel. De VLOR heeft enkel ingestaan voor een uniforme en toegankelijke lay-out.

3 I NHOUD BEROEPSPROFIEL V ERPAKKINGSINGENIEUR & -M ANAGER I N H O U D INLEIDING 1 1 VOORONDERZOEK Socio-economische situering van de sector De macro-economische situering van de sector De beschrijving van de huidige en verwachte ontwikkelingen 3 in de sector 1.2 Analyse van de arbeidsmarkt Gegevens over de tewerkstelling in de sector Gegevens over de beroepen: beroepenstructuur van de sector Gegevens over de functies Inventaris van de bestaande beroepsprofielen 5 2 VASTLEGGING VAN DE BEROEPENCLUSTERS EN 6 DE BEROEPEN 3 NIVEAUBEPALING PER BEROEP 7 4 IN KAART BRENGEN VAN BEROEPENCLUSTERS, 8 STUDIERICHTINGEN EN OPLEIDINGEN 5 HET EIGENLIJKE BEROEPSPROFIEL De inhoud van het beroepsprofiel De exacte benaming van het beroep De globale omschrijving van het beroep Kernachtige beschrijving Een beschrijving van de beroepencontext De vermelding van de opleidingsvereisten en de beroepservaring De specifieke beschrijving van de beroepsactiviteiten Relatie takenclusters en beroep Contextgegevens Ondersteunende kennis Beroepshoudingen 13 6 BIBLIOGRAFIE 15 7 MEDEWERKERS 16

4 B EROEPSPROFIEL VERPAKKINGSINGENIEUR & -M ANAGER 1 INLEIDING V erpakking is niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Inderdaad van zodra een goed moet verplaatst, verhandeld of bewaard worden is er een aangepaste verpakking nodig. Het verpakkingsafval is aldus nadrukkelijker aanwezig niet alleen omwille van het sterk gewijzigd consumptiegedrag maar ook omwille van andere logistieke benaderingen. Verschillende signalen vanuit de bedrijfswereld bewijzen dan ook de steeds groeiende bekommernis om de verpakkings- en conditioneringsproblematiek. Het besef van duurzame ontwikkeling stimuleert bovendien om tot een efficiëntere verpakking te kunnen komen met een beperkte afval en een gereduceerde milieu-impact. Om dergelijke verpakkingen te realiseren die bovendien beantwoorden aan de vigerende wetgeving zijn hoog gekwalificeerde specialisten nodig. Het opstellen van een beroepsprofiel voor Industrieel Ingenieur Verpakking en Conditionering is niet eenvoudig omdat verpakking stoelt op multidisciplinariteit. Bovendien is er geen afgelijnde verpakkingssector. Anderzijds is de opleiding in verpakking een zeer jonge afstudeerrichting zodat er nog geen significante feedback van de afgestudeerden te verwachten is op dit ogenblik. De bedrijfswereld en de verschillende beroepsfederaties zijn weliswaar bewust van een nood aan verpakkingsdeskundigen. De snelle evoluties die zich in de sector verpakking voordoen betekenen nochtans dat een duidelijke aflijning van een verpakkingsactiviteit nog in een ontwikkelingsfase is: het opstellen van een beroepsprofiel zal dan ook tot betere inzichten en tot een erkenning van het beroep leiden. De werkgroep wijst op het bestaan van het algemeen beroepsprofiel van de industrieel ingenieur. De werkgroep sluit zich aan bij het algemeen profiel van de industrieel ingenieur.

5 2 B EROEPSPROFIEL VERPAKKINGSINGENIEUR & -M ANAGER 1 VOORONDERZOEK 1.1 Socio-economische situering van de sector De macro-economische situering van de sector Verpakking is een zeer breed domein. Verpakking is trouwens een verzamelnaam: eenheidsverpakking, consumentverpakking, transportverpakking.... Verpakken is ook geen doel op zich maar heeft diverse functies. De beheers- en managementfunctie hebben in de loop der tijd meer en meer aan belang gewonnen. Bovendien moet een verpakking eveneens weerstaan aan een drietal soorten van belasting of invloeden Mechanische invloeden stapeling vallen schokken trillingen Klimatologische invloeden temperatuur vochtigheid luchtdrukveranderingen zouthoudende dampen waterspatten UV Diverse invloeden knaagdieren, parasieten, insecten diefstal Verpakkingen vertegenwoordigen een belangrijke economische waarde. In alle industriële sectoren is immers op een zeker moment een aangepaste verpakking nodig. Bovendien zijn een groot aantal sectoren rechtstreeks of onrechtstreeks betrokken bij de "verpakking": buiten deze betreffende de productie van de materialen (metaal, glas, papier, kunststof, hout, leder) en de verpakkingen zijn onder meer de metaalindustrie bij de vervaardiging van verpakkingslijnen, de chemische industrie bij de ontwikkeling verpakkingshulpmiddelen zoals lijmen en inkten, de transportsector, en andere betrokken. Een verpakkingsindustrie is dus zeer moeilijk te omlijnen. Gezien de afwezigheid van een afgelijnde verpakkingsindustrie wordt meestal verwezen naar het aandeel van verpakkingen in het BNP. Dit bedraagt momenteel 4%.

6 B EROEPSPROFIEL VERPAKKINGSINGENIEUR & -M ANAGER 3 Eveneens is de structuur van de kostprijs van verpakking zeer ingewikkeld. De kosten van de verpakking kunnen, in functie van de prijs van het verpakt goed 2 tot 25% van de verkoopsom bedragen. In de distributiesector maken de verpakkingskosten ongeveer 25% uit van totale distributiekosten. Het is nochtans duidelijk dat een aangepaste verpakking eveneens kostenbesparend kan zijn omwille van schade-, bederf- en/of verliesbeperkingen. Binnen de logistiek is er een enorme evolutie afgelegd. Steeds meer wordt het Just In Time principe ingevoerd. Het is duidelijk dat in dit concept de verpakking optimaal moet zijn dwz maximaal moet voldoen in al zijn functies alsook kunnen weerstaan aan de diverse belastingen, opdat de juiste hoeveelheid goederen op het juiste tijdstip op de juiste plaats in uitstekende staat wordt afgeleverd. In de loop der tijd heeft er zich een zeer grote evolutie voorgedaan binnen de consumentenverpakking: alle goederen komen nu voorverpakt in de handel. In de jaren 50 greep een fundamentele wijziging plaats in het systeem waarmede de goederen te koop worden aangeboden: de detailhandel uit de 19 e eeuw die aan belang inwon tegenover de openbare markten, moest zijn eerste rangsplaats prijsgeven ten voordele van de zelfbedieningszaken. Bovendien doen er zich maatschappelijk gezien steeds nieuwe uitdagingen voor die nagenoeg onmiddellijk in het soort verpakkingen een antwoord moeten vinden. De vrouwenbeweging veroorzaakte een verhoogde vraag naar voorbereide producten. De groei van het aantal 65-plussers verhoogt de vraag naar kleinere verpakkingen, een grotere diversiteit met daarbij verhoogde aandacht voor gemakkelijke hanteerbaarheid en adequate leesbaarheid. De individualisering in de maatschappij heeft enerzijds zijn invloed op een verhoogde vraag naar kleinere porties en grotere diversiteit wat betreft de keuze aan maaltijden, dranken enz. Het gewijzigd koopgedrag heeft een invloed op de verhoogde vraag naar producten met een langere houdbaarheid. In al deze gevallen is professionalisme vereist om de meest efficiënte en ecologisch verantwoorde verpakkingen te ontwikkelen. Zowel vanuit de productie als distributiesector heeft men dan ook continu geprobeerd om verpakkingen te optimaliseren zonder dat er ingeleverd moet worden op de diverse functies van verpakkingen De beschrijving van de huidige en verwachte ontwikkelingen in de sector Het is duidelijk dat vanuit een gewijzigde primaire verpakking, samen met een gewijzigde distributie eveneens de secundaire en de transportverpakking moeten aangepast worden. Bovendien stimuleert de wetgever de meeste bedrijven nog eens extra om kritisch na te denken over hun verpakkingen en het juist gebruik van verpakkingsmaterialen met de invoering van terugnameplicht binnen het ISA. Steeds meer en meer bedrijven proberen daarom nieuwe verpakkingen te ontwerpen met vooraf gestelde mechanische en fysico-chemische eigenschappen op basis van een gefundeerd wetenschappelijk vooronderzoek een grondige materialenkennis alsook de volledige milieu-impact ervan door middel van wetenschappelijke onderzoeksmethodes zoals levenscyclusanalyse, ketenbeheer

7 4 B EROEPSPROFIEL VERPAKKINGSINGENIEUR & -M ANAGER Het verleden toont aan dat de verpakkingssector steeds zeer sterk begaan is geweest met vernieuwingen en voortdurende aanpassingen heeft doorgevoerd in functie van de wijzigende noden. Aangezien dit in de toekomst niet anders zal zijn en bovendien gepaard zal (moeten) gaan met steeds strengere milieu- en kwaliteitsaspecten is het duidelijk dat er zeker geen verzadiging in het onderzoek binnen deze sector te verwachten is. 1.2 Analyse van de arbeidsmarkt Gegevens over de tewerkstelling in de sector Zoals verder zal worden aangegeven voorziet de opleiding Industrieel Ingenieur Verpakking en Conditionering dat industriële ingenieurs diverse taken zelf kunnen uitvoeren of coördineren met kennis van zaken. Deze opleiding is echter zeer recent opgestart (academiejaar ) zodat concrete gegevens van tewerkstelling alsook de juiste taakomschrijving van deze afgestudeerden op dit moment niet relevant is. Tot op heden worden deze taken dan ook ingevuld door personeel dat zich door bijscholing of ervaring met trial en error heeft gespecialiseerd. Verpakking is multidisciplinair zodat er voor de toekomst hoog gekwalificeerd personeel zal nodig zijn om de diverse aspecten rond verpakking correct en efficiënt te kunnen invullen. Een industriële sector verpakking is zoals reeds vermeld om diverse redenen niet af te bakenen Gegevens over de beroepen: beroepenstructuur van de sector Het is evident dat van zodra een goed moet verplaatst, verhandeld of bewaard worden er een aangepaste verpakking moet aanwezig zijn of ontworpen worden (nieuwe producten, nieuwe noden, verandering in wetgeving (milieu, kwaliteit, gezondheid). Algemeen kan men dan ook stellen dat de verpakkingsingenieurs actief zijn in zowel de voedings- als niet-voedingsindustrie. Een bijzondere rol spelen verpakkingsingenieurs zeer zeker binnen de farmaceutische industrie, de chemische industrie en de behandeling van gevaarlijke goederen. Binnen alle industriële sectoren worden ze bovendien ingeschakeld zowel binnen het ontwikkelen van de verschillende soorten verpakkingen (primair, secundair en tertiair), het testen (mechanisch en fysico-chemisch) van verpakking en materialen, de commerciële en logistieke aspecten alsook wat betreft het naleven van de vigerende wetgeving op gebied van kwaliteit, milieu en veiligheid Gegevens over de functies Een Industrieel Ingenieur Verpakking en Conditionering moet bij aanvang voldoende basis hebben om binnen dit complex terrein de juiste beslissingen te nemen in samenspraak met anderen. In een verder stadium dient er door ervaring en/of aangepaste bijscholing uiteraard specifieke expertise opgebouwd te worden in de prioritaire deelaspecten van verpakking in zijn werkomgeving. De belangrijkste werkterreinen zijn uiteraard de bedrijfswereld en de R&D labo's. De Ind. Ing. Verpakking en Conditionering kan daarin leidinggevende functies nemen binnen de diverse aspecten van zowel ontwerpen, testen, productie, aan- en verkoop, preventie als beheer.

8 B EROEPSPROFIEL VERPAKKINGSINGENIEUR & -M ANAGER 5 Als expert vanuit het bedrijfsleven kan de Ind. Ing. eveneens als docent optreden binnen het hoger onderwijs. Tot slot is er de doorgroei mogelijkheid tot verpakkingsmanager Inventaris van de bestaande beroepsprofielen In het buitenland (Frankrijk, Duitsland, USA) bestaan opleidingen op universitair niveau betreffende verpakkingen. Internationale verenigingen (IAPRI, IAPE) behartigen de harmonisatie van de ingenieursopleidingen in de verpakkingen.

9 6 B EROEPSPROFIEL VERPAKKINGSINGENIEUR & -M ANAGER 2 VASTLEGGING VAN DE BEROEPENCLUSTERS EN DE BEROEPEN Drie beroepen worden geclusterd: ingenieur Verpakking en Conditionering, manager en verpakkingsverantwoordelijke.

10 B EROEPSPROFIEL VERPAKKINGSINGENIEUR & -M ANAGER 7 3 NIVEAUBEPALING PER BEROEP Er wordt gesteld dat voor de Ind. Ing. Verpakking en Conditionering duidelijk niveau 5 geldt " Een kwalificatie die het mogelijk maakt op autonome en onafhankelijke manier verantwoordelijkheid op te nemen voor planning en/of leiding en/of beheer met beheersing van de wetenschappelijke achtergronden".

11 8 B EROEPSPROFIEL VERPAKKINGSINGENIEUR & -M ANAGER 4 IN KAART BRENGEN VAN BEROEPENCLUSTERS, STUDIERICHTINGEN EN OPLEIDINGEN Opleidingen Hogeschoolonderwijs 2 cycli Verpakking en Conditionering Academisch onderwijs: postuniversitair onderwijs verpakkingsmanager INDUSTRIEEL INGENIEUR VERPAKKING EN CONDITIONERING INGENIEUR VERPAKKING VERPAKKINGSMANAGER VUB POSTACADEMISCH ONDERWIJS VERPAKKINGSVERANTWOORDELIJKE

12 B EROEPSPROFIEL VERPAKKINGSINGENIEUR & -M ANAGER 9 5 HET EIGENLIJKE BEROEPSPROFIEL 5.1 De inhoud van het beroepsprofiel De exacte benaming van het beroep Ind. Ing. Verpakking en Conditionering Verpakkingsmanager Verpakkingsverantwoordelijke De globale beschrijving van het beroep Kernachtige beschrijving Een Industrieel Ingenieur Verpakking en Conditionering moet in staat zijn om een hele reeks verantwoordelijkheden te kunnen nemen: opvolging van technologische en wettelijke ontwikkeling in de verpakkingssector opstellen van technische specificaties voor materialen en machines uitvoeren van transport- en manipulatietesten op verpakkingsmaterialen en verpakkingen optimalisatie van integrale logistiek verbeteren van bestaande en ontwikkelen van nieuwe verpakkingen en van nieuwe conditioneringstechnieken opvolging van eisen op gebied van het milieubeleid (met inbegrip van de afvalbehandeling) en dit in het kader van een duurzame ontwikkeling Een beschrijving van de beroepencontext De organisatievorm In alle industriële activiteiten. Milieu en werkomstandigheden Binnen de organisatie testlabo's en R&D labo's productieafdeling diverse diensten: commercieel, aankoop, kwaliteitsoptimalisatie Buiten de organisatie opleiding

13 10 B EROEPSPROFIEL VERPAKKINGSINGENIEUR & -M ANAGER De vermelding van de opleidingsvereisten en de beroepservaring Ind. Ing. Verpakking en Conditionering: in de eerste plaats alle vereisten die gesteld worden aan de industrieel ingenieur. Daarenboven specialiseert hij zich op het gebied van de verpakking De specifieke beschrijving van de beroepsactiviteiten H OOFDCLUSTER 1 O NTWERPEN Subcluster Taken Kennis 1.1 Voorstudie inventariseren van alle soorten verpakking voor een bepaald product meewerken aan grondig marktonderzoek 1.2 Analyse van het te verpakken product analyse uitvoeren van een product 1.3 Concipiëren beschrijven van de functionele vormgeving 1.4 Bedrukking beschrijving van de grafische vormgeving 1.5 Prototype het ontwikkelen van een prototype het testen van de verpakking (logistieke eigenschappen) controle van de kwaliteit door HACCP 1.6 Rapporteren en overleggen rapport schrijven overleg plegen met de medewerkers functies van verpakking verpakkingswetgeving verpakkingsmateriaal en hulpmiddelen economische achtergrond (beslissing, planning, sturing, controle, marketing en financiering) psychologische en sociologische kennis i.v.m. verkoop en marketing design en vormgeving verbruiks- en gebruiksgoederen fysische en chemische wisselwerking tussen verpakking en verpakt goed microbiologische wisselwerking tussen verpakking en verpakt goed verpakkingsmateriaal en hulpmiddelen verpakkingsproces, interface materiaal en machine design en vormgeving verbruiks- en gebruiksgoederen fysische en chemische wisselwerking tussen verpakking en verpakt goed microbiologische wisselwerking tussen verpakking en verpakt goed verpakkingsmateriaal en hulpmiddelen verpakkingsproces, interface materiaal en machine design en vormgeving CAD en DAR-technieken Bedrukkingtechnieken en materialen codering marketing testen van verpakking (mechanisch en fysico-chemisch) kwaliteit en milieuzorgsystemen veiligheid sociale en communicatieve vaardigheid vergadertechnieken voorstelling en rapporteertechnieken

14 B EROEPSPROFIEL VERPAKKINGSINGENIEUR & -M ANAGER 11 H OOFDCLUSTER 2 P RODUCTIE Subcluster Taken Kennis 2.1 Grondstoffen bepalen van de te gebruiken grondstoffen overleggen met inkoop 2.2 Productielijn organiseren van de productielijn, bewaken van de productielijn automatiseren en robotiseren van de productielijn aanpassen van de secundaire en tertiaire verpakking overleggen met de productie 2.3 Verpakken etikettering bepalen bepalen van de bedrukking overleggen met verkoop 2.4 Logistiek stapelen van de verpakte producten beheren van de verpakte producten bewaren van de verpakte producten in de ideale omstandigheden verpakkingsmateriaal en hulpmiddelen kwaliteitscontrole technisch tekenen manueel en machinaal verpakken machinebouw automatisering efficiëntie, bezettingsgraad, optimaal rendement interface materiaalmachine veiligheid design en vormgeving CAD en DAR-technieken bedrukkingtechnieken en -materialen codering marketing integrale logistiek transport logistiek, optimalisatie van de transportschema's transportverpakking, palettisering mechanische en fysico-chemische test codering en warehousetechniek H OOFDCLUSTER 3 A ANKOOP EN VERKOOP Subcluster Taken Kennis 3.1 Grondstoffen werkt mede aan het onderzoek van de kwaliteit van de grondstoffen 3.2 Verpakt product onderzoeken van de kwaliteit van het verpakt product als handelsgoed 3.3 Distributie verdelen naar groot- en kleinhandel verpakkingsmateriaal en hulpmiddelen kwaliteitscontrole mechanische en fysico-chemische test bijzondere verpakkingsaspecten (farmacie, producten voor kinderen, gevaarlijk product) integrale logistiek transport logistiek, optimalisatie van de transportschema s H OOFDSCLUSTER 4 P REVENTIE Subcluster Taken Kennis 4.1 Normering werkt mee aan de analyse van de levenscyclus van een product en verpakking, L(evens) C(yclus) A(nalyses) conformeren van de activiteiten met de vigerende milieuwetgeving en regels kwaliteitszorg werkt mee aan het opstellen van S(tof) S(troom) A(nalyses) 4.2 Preventief onderzoek werkt mee aan selectie van de juiste oplossing van het probleem overleggen met de milieucoördinator werkt mee aan de opvolging van een onderzoek: technologische aspecten (best beschikbare techniek) economische aspecten (kosten- milieuzorgsystemen kwaliteitszorgsystemen veiligheid milieutechnologie (BBT) economie (kosten-baten, waardemodel) sociale en communicatieve vaardigheid vigerende wetgeving trends in materialen en processen

15 12 B EROEPSPROFIEL VERPAKKINGSINGENIEUR & -M ANAGER 4.3 Onderzoek naar afvalverwerking H OOFDSCLUSTER 4 P REVENTIE baten-analyse, investering, sociale en communicatieve aspecten steunprogramma) - intern in het bedrijf en extern (omgeving, klant, leverancier, overheid) juridische aspecten evalueert het onderzoek op zijn technische aspecten overleg met milieucoördinator milieutechnologie vigerende wetgeving H OOFDCLUSTER 5 B EHEER (Enkel rechtstreeks toepasbaar op de postacademische opleiding verpakkingsmanager) De verpakkingsingenieur werkt mee aan het beheer. Subcluster Taken Kennis 5.1 Marketing onderzoek naar de vestiging van het bedrijf verspreiden van het verpakte product 5.2 Beleid voeren van het beleid van het bedrijf uitwerken van beleidslijnen 5.3 Beheer van de financiën beheren van het milieubudget controle van het milieubudget 5.4 Beheer van het personeel overleg organiseren tussen diensten teamverband bevorderen selecteren van personeel m.b.t. verpakking evalueren van het personeel Algemene ondersteunende kennisinhouden wiskunde: statistiek informatica wetenschappen: fysica, chemie (organische, anorganische en verpakkingsmaterialen), biologie (microbiologie), toxicologie, ecologie techniek: elektriciteit, thermodynamica, mechanica, machinebouw, elektrotechniek, stromingsleer, warmtetransport talen: Nederlands, Engels en Frans (Duits kan als bijkomende taal) recht: verpakkingsrecht en milieurecht 5.2 Relatie takenclusters en beroep Verpakkingsingenieur: Hoofdcluster 1, 2, 3 en 4 Verpakkingsmanager: Hoofdcluster 4 en 5 Verpakkingsverantwoordelijke: Hoofdcluster 4 De verpakkingsingenieur kan doorgroeien naar verpakkingsmanager. De verpakkingsverantwoordelijke is een beroep ontstaan ten gevolge van de milieuwetgeving. Elke verpakkingsingenieur en verpakkingsmanager moet kennis nemen van de cluster preventie Contextgegevens Werkomstandigheden Al naargelang zijn taak zal een industrieel ingenieur verpakking en conditionering actief zijn in de productie, testlabo's, verkoop-marketing, distributie, lesgever, kwaliteitsopvolging, milieubeleid

16 B EROEPSPROFIEL VERPAKKINGSINGENIEUR & -M ANAGER 13 Hulpmiddelen De hulpmiddelen zullen aangepast zijn aan zijn taken. Voor de testlabo's zijn gespecialiseerde apparaten nodig zowel op het gebied van mechanische als fysico-chemische testen. Voor het ontwerpen van verpakking en de logistieke aspecten is een concrete inbreng van computer aided systems vereist. Essentiële vereisten opvolging van technologische en wettelijke ontwikkeling in de verpakkingssector opstellen van technische specificaties voor materialen en machines uitvoeren van transport- en manipulatietesten op verpakkingsmaterialen en verpakkingen optimalisatie van integrale logistiek verbeteren van bestaande en ontwikkelen van nieuwe verpakkingen en van nieuwe conditioneringstechnieken verpakkingsprocedures ontwikkelen en implementeren (opleiden van medewerkers) technische ondersteuning van de verkoop budget respecteren Verwachte resultaten Er wordt verwacht dat de (deel)taken die betrekking hebben op verpakking en conditionering op een juiste manier ingeschat worden door de industrieel Ingenieur Verpakking en Conditionering. Deze deeltaken omvatten o.a. het omgaan met eisen van klanten, technici van verpakkingsmachines, productiemedewer-kers, experts verpakkingsmateriaal, marketingmensen, overheid,... In een volgende stap wordt concreet verwacht dat deze taken door de Industrieel Ingenieur Verpakking en Conditionering zelf worden uitgevoerd of gecoördineerd worden met andere verantwoordelijken (veiligheid, milieu, kwaliteit, wetgeving...) Ondersteunende kennis Algemeen Deze omvat wiskunde, statistiek, informatica, fysica, elektriciteit, chemie (organische en anorganische), scheikunde van de verpakkingsmaterialen, biologie (microbiologie), thermodynamica, toxicologie, ecologie, mechanica, machinebouw, elektrotechniek, stromingsleer, warmtetransport, talen (E, D en F), warenwet (HACCP, etikettering) basis van verpakkings- en milieurecht. Specifiek De specifieke kennis is reeds vermeld bij de diverse taken en subtaken Beroepshoudingen Hier worden enkel de meest typische attitudes naar voor geschoven voor een Ind. Ing. Verpakking en Conditionering. Beslissingsvermogen, doorzettingsvermogen, flexibiliteit, imagobewustzijn, loyauteit, omgaan met stress, veiligheids- en milieubewustzijn, zin voor esthetiek. De andere attitudes zijn voor alle Ind. Ing. van belang dus evenzeer voor Ind. Ing. Verpakking en Conditionering.

17 14 B EROEPSPROFIEL VERPAKKINGSINGENIEUR & -M ANAGER Doorzettings- en beslissingsvermogen Zoals aangetoond werd is verpakking een interdisciplinaire wetenschap. Voldoende doorzetting- en beslissingsvermogen is een noodzakelijke eigenschap om de deadlines te kunnen halen. Flexibiliteit en imagobewustzijn Om te kunnen inspelen op de wijzigende behoeften moet een verpakking soms snel aangepast worden. Voldoende flexibiliteit en imagobewustzijn (verpakking is immers het naamkaartje van een product) zijn van essentieel belang. Bij het ontwerpen van verpakking komt natuurlijk ook de zin voor esthetiek kijken Loyauteit Aangezien de verpakking de manier is om met de klanten of toeleveranciers te contacteren is loyauteit een zeer belangrijk aspect binnen de beroepshoudingen Uit de diverse beschrijvingen spreekt het voor zich dat omgaan met stress, veiligheids- en milieubewustzijn noodzakelijk dienen aanwezig te zijn bij een Industrieel Ingenieur Verpakking en Conditionering.

18 B EROEPSPROFIEL VERPAKKINGSINGENIEUR & -M ANAGER 15 6 BIBLIOGRAFIE F. Lox, Verantwoorde verpakking F. Lox, Packaging and ecology HL studiegids , Dep. IWT Brochure, Verpakkingsmanager DVO Handleiding voor het schrijven van een beroepsprofiel Handboek IAPRI Interregionaal Samenwerkingsakkoord

19 16 B EROEPSPROFIEL VERPAKKINGSINGENIEUR & -M ANAGER 7 MEDEWERKERS Prof. Dr Frans. Lox Prof Dr. Dirk. Franco Magda Beulens (Tetra Pack Belgium)) Philippe Bruno (Fechiplast) Geert Scheys (Fechiplast) Jozef.Moeris (Fetra) Philippe Wolper Alain Verhaeghe (Fedis)