Bio-energie. Beschikbaarheid van biomassa en afval in Nederland. Beschikbaarheid
|
|
- Matthias van der Woude
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Bio-energie Beschikbaarheid van biomassa en afval in Nederland Bij de totstandkoming van een bio-energieinstallatie is het van groot belang dat de initiatiefnemer zicht krijgt op de toekomstige beschikbaarheid en prijs van de in te zetten biomassa. Dit is met name het geval indien de initiatiefnemer niet beschikt over in eigen beheer geproduceerde biomassa maar afhankelijk is van externe partijen. In een dergelijk geval kan onduidelijkheid omtrent eventuele toekomstige prijsverhogingen of afnemende beschikbaarheid van bepaalde biomassa- of afvalstromen een groot risico vormen voor het project. Dit informatieblad geeft een overzicht van de landelijke productie en beschikbaarheid van biomassa voor energieopwekking. Daarbij is de situatie anno 2000 en de geschatte situatie in 2020 weergegeven. De gegevens zijn afkomstig uit het project EWAB Marsroutes 2020, in 2000 uitgevoerd door ECN, TNO en PWC. Beschikbaarheid De hoeveelheid biomassa en afval welke voor energieopwekking beschikbaar is, is kleiner dan de totale productie. Voor de biomassa- en afvalstromen die als beschikbaar voor energieopwekking kunnen worden aangeduid, gelden ten minste drie criteria: 1. er zijn maatschappelijke initiatieven aan te wijzen om de betreffende deelstroom voor energieopwekking te benutten, bijvoorbeeld in de vorm van een pilot-plant; 2. de stand van de technologie is geen belemmering bij de energieconversie; 3. er is geen andere, meer rendabele benutting van de betreffende deelstroom. Daarnaast zijn er verschillende andere oorzaken aan te wijzen waardoor niet de totale hoeveelheid geproduceerde biomassa kan worden benut voor energieopwekking. Het gaat hier bijvoorbeeld om de ecologische aspecten, sociaalmaatschappelijke acceptatie, organisatie, logistiek en infrastructuur en het overheidsbeleid. Deze factoren kunnen elkaar eventueel onderling beïnvloeden. Dit is weergegeven in de onderstaande figuur.
2 Verwachte technologische efficiency Fysieke productie Ecologische randvoorwaarden Overheidsbeleid Beperkingen Maatschappelijke acceptatie Verwachte economische rentabiliteit Marktmechanismen Niet beschikbaar voor energieopwekking Beschikbaar voor energieopwekking Factoren van beschikbaarheid De productie en beschikbaarheid van biomassa en afval voor energieopwekking in het jaar 2020 is ingeschat op basis van de volgende aangenomen kernkarakteristieken: 1. Er bestaan vrije markten voor energie, afval, biomassa en landbouw zonder noemenswaardige regulering door de overheid. 2. Internationaal zijn er wel vèrgaande afspraken om het broeikaseffect tegen te gaan. Door heffingen is de energieprijs verhoogd met vijftig procent ten opzichte van het huidige niveau. Alhoewel dit hoog lijkt, betekent het feit dat Nederland het Kyoto-protocol heeft ondertekend en aanzienlijke besparing op de CO 2 -uitstoot zal moeten realiseren wel dat klimaatheffingen in de lijn der verwachting liggen. Deze aannamen leiden ertoe, dat technologieoverdracht in 2020 met name plaatsvindt door multinationals (productiesystemen) en door overheden (CO 2 - reductieopties). De consumenten hebben een sterk mondiaal milieubesef. Het economisch rendement van bio-energietoepassingen is redelijk ten opzichte van andere toepassingen. Bovenstaande situatie is in de overzichtstabellen weergegeven als het basispad (scenario 2). In twee aanvullende scenario s is ingeschat welke hoeveelheid materiaal er beschikbaar is indien er geen actief klimaatbeleid wordt gevoerd (scenario 1) en indien de afval- en energiemarkten juist sterk worden gereguleerd (scenario 3). Indeling in stromen Een aantal stromen waarvan wordt verwacht dat ze tot 2020 geen relevante bijdrage aan de energieopwekking in Nederland hebben, worden hier weggelaten. Het gaat dan om: gevaarlijk afval
3 hoogwaardige biomassastromen waarvan volgens de analyse in NOVEM rapport EWAB 9926/GAVE 9911 op voorhand kan worden gesteld dat de inzet te duur of ongewenst is (zoals voedselgewassen) en die daardoor in geen geval zullen bijdragen aan energieopwekking. specifieke afvalstromen welke ongeschikt zijn voor energieopwekking (bijv. inerte stromen). Vervolgens blijven er 29 (samengestelde) biomassa- en afval stromen over. De resultaten van de analyse met betrekking tot de productie en beschikbaarheid zijn weergegeven in Tabel 1. De huidige productie van deze stromen in Nederland bedraagt omgerekend circa 222 PJ aan stookwaarde, maar de werkelijke beschikbaarheid voor energieopwekking wordt beperkt door functieconcurrentie, ecologische aspecten, sociaal-maatschappelijke acceptatie, organisatie, logistiek en infrastructuur en het overheidsbeleid tot zo'n 116 PJ. Momenteel wordt hiervan al 65 PJ ingezet. Op Europees en mondiaal niveau worden zeer grote hoeveelheden biomassa en afvalstromen geproduceerd, maar de sterk variërende lokale concurrentie met andere toepassingen en de toenemende vraag van ook andere landen naar biomassa maken het moeilijk om een nauwkeurige inschatting te geven van de voor energieopwekking in Nederland beschikbare hoeveelheden. Volgens het aangenomen basispad loopt deze beschikbaarheid op tot 164 PJ in 2020, exclusief import. Door de vrije markt voor afval, biomassa en energie met door de klimaatmaatregelen toch een hoge energieprijs worden veel stromen ingezet voor energieopwekking. Er worden dan meer componenten afgescheiden uit afvalstromen en ingezet voor energieopwekking. Ook worden er meer bijproducten van biomassa voor energieopwekking aangewend, in plaats van ondergeploegd, gecomposteerd of op andere wijze hergebruikt. Alhoewel het zeker is dat ook import een aanzienlijke rol kan gaan spelen, ontbreken nu nog nauwkeurige schattingen over beschikbaarheid versus prijs van importstromen. Zie hiervoor ook het informatieblad 'Import van biomassa'. De hierboven gegeven inschatting van de beschikbaarheid van afval en biomassa wordt gedeeltelijk begrensd door aannamen over de beperkte stand van geschikte conversietechnieken of te hoge verwerkingskosten. Wanneer wordt aangenomen dat de conversietechniek geen belemmering vormt, neemt de beschikbaarheid toe van 164 PJ naar 235 PJ. In scenario 1 leidt de open markt voor afval en biomassa en de lage energieprijs ertoe dat veel op zich bruikbare biomassa- en afvalstromen met het restafval worden afgevoerd en inefficiënt verbrand of gedeeltelijk zelfs gestort in het buitenland. Er is dan slechts 68 PJ aan biomassa- en afvalstromen beschikbaar. In scenario 3 leidt regulering ertoe dat veel biomassa- en afvalstromen moeten worden hergebruikt. Er wordt dan weliswaar nog meer uit het restafval gescheiden, maar dit komt niet vrij voor energieopwekking. In totaal is er dan 102 PJ beschikbaar. In zowel scenario 1 als 3 vindt er geen import plaats: in scenario 1 vanwege te hoge kosten, in scenario 3 vanwege de sterke regulering. In alle scenario s speelt energieteelt een beperkte rol en is energieopwekking met name gebaseerd op al bestaande biomassa- en niet-biomassa-afvalstromen.
4 Tabel 1: Productie en beschikbaarheid van biomassa- en afvalstromen in kton nat (excl. importstromen, gevaarlijk afval en een aantal geproduceerde maar niet-beschikbare stromen) Productie 2000 Totaal Waarvan al ingezet Beschikbaar 2000 Beschikbaar 2020 installaties Basispad (scen 2) Met Geen technische technische beperkingen beperkingen Scen 1 (vrije wereld, geen klimaatactief beleid) Scen 3 (gereguleerde markten) Korte omloop hout Hout uit fruitsector en boomkwekerij Bosbouwbijprodukten Cuijk Schoon resthout (incl. bast), vers Houtverw. ind Koolzaad (zaad) Miscanthus Bermgras Stro (granen) Koolzaadstro Hennep en vlas, vezels en kern Hooi van graszaden Pluimveemest Rundermest en varkensmest Ecogas RWZI slib e-centrales Swill Voedings- en genotmiddelenind Dierlijk afval Overig VGI Gesch. ingez. GFT Biocel, Tilburg Gesch. ingez. oud papier en karton Gesch. ingez. kunststoffen Gesch. ingez. textiel Gesch. ingez. oud en bewerkt hout Epon, Amer Gebruikte autobanden Restfractie van huishoudelijk afval AVI's GFT Papier Hout Kunststoffen textiel, tapijt, matten overig brandbaar inert, bijzonder afval en KCA Restfractie van grof huish. afval AVI's GFT Papier Hout Kunststoffen textiel, tapijt, matten overig brandbaar inert, bijzonder afval en KCA Restfractie van bouw- en sloopafval AVI's papier hout kunststoffen overig brandbaar inert, bijzonder afval en KCA Restfractie van industrieel afval AVI's GFT papier hout kunststoffen textiel, tapijt, matten overig brandbaar inert, bijzonder afval en KCA Restfractie van kwd-afval AVI's GFT papier hout kunststoffen textiel, tapijt, matten overig brandbaar inert, bijzonder afval en KCA Shredderafval Reinigingsdienstenafval Totaal (kton nat) Totaal (kton droog) Totaal (PJ)
5 Biomassa- en afvalstromen In Tabel 2 en Tabel 3 wordt de huidige en toekomstige productie en beschikbaarheid van verschillende afval- en biomassastromen weergegeven in massastromen en energie-inhoud op basis van de stookwaarde op natte basis. Bij de interpretatie hiervan dient men de nodige voorzichtigheid te betrachten. De werkelijke energieopbrengst in een conversieproces kan, afhankelijk van de toegepaste technologie, zowel hoger als lager zijn dan deze stookwaarde op natte basis. De energieopbrengst op basis van stookwaarde op natte basis gaat ervan uit dat de massastroom wordt verbrand zonder condensatie van gevormde waterdamp. Vooral bij natte stromen stijgt de energieopbrengst echter aanzienlijk wanneer rookgascondensatie wordt toegepast na een verbrandingsinstallatie. Ook zijn er conversietechnieken zoals HTU en anaërobe vergisting waarbij water geen rol speelt bij het energieconversieproces. Verder heeft iedere installatie om technische redenen slechts een beperkt energetisch omzettingsrendement. Duurzame energie versus energiebesparing Terwijl bio-energie per definitie alleen kan worden opgewekt uit organische materialen welke afkomstig zijn uit een korte cyclus, bevatten een aantal van de gegeven afvalstromen tevens componenten van fossiele oorsprong (kunststoffen, synthetische rubbers en dergelijke). Terwijl alleen energie uit biomassa in principe CO 2 -neutraal is, levert energieopwekking uit de overige materialen ook energiebesparing op. Uit de gegeven samenstelling van verschillende biomassa- en afvalstromen is bepaald welke hoeveelheid energie van fossiele oorsprong is en welke energie als duurzaam kan worden aangeduid. Het resultaat van deze analyse is weergegeven in Tabel 2. Tabel 2: Samenstelling van de beschreven afval- en biomassastromen, uitgedrukt in PJ stookwaarde Productie Beschikbaar 2000 Beschikbaar al ingezet voor energie basispad max Scen 1 Scen 3 biomassa zonder kunststoffen, excl. natte mest kunststoffen zonder biomassa Gemengde samenstelling waarvan biomassa waarvan kunststoffen Totaal
6 Prijsniveaus Een bepaalde afval- of biomassastroom is alleen beschikbaar voor energieopwekking indien daarvoor een marktconforme prijs wordt betaald (positief of negatief). De prijzen in Tabel 3 zijn typische marktprijzen, zoveel mogelijk weergegeven bij de producent, dus exclusief transport en logistiek richting afnemer. Voor sommige afvalstromen echter wordt het prijsniveau bij de afnemer vermeld. Daarbij is natte mest weggelaten, daar deze stroom een negatieve stookwaarde heeft en derhalve een weergave op basis van de prijs per energie-eenheid stookwaarde geen betekenis heeft. Voor deze stroom is biologische conversie een meer voor de hand liggende optie. Het is zeker niet zo dat stromen met een lage prijs per GJ ook het meest aantrekkelijk zijn voor energieopwekking. De stromen met een negatieve waarde (zoals RWZI-slib) zijn weliswaar makkelijk te contracteren maar de verschijningsvorm, verontreinigingen en stookwaarde maken de inzet voor energieopwekking duur en problematisch. Het dient tevens te worden vermeld dat de prijzen zoals weergegeven gemiddelde prijzen zijn waarvoor de stromen op dit moment beschikbaar zouden zijn bij de producenten. Er bestaat onvoldoende inzicht in de prijsflexibiliteit en de toekomstige prijsontwikkeling van de biomassastromen bij toenemende vraag. Het valt te verwachten dat de prijzen van onvervuilde biomassastromen zullen gaan toenemen daar waar het productievolume beperkt is (zoals bij schoon resthout). Voor biomassastromen met een relatief groot potentieel maar met een nu al hoge prijs (zoals energieteelt en import) zal deze prijstoename minder hoog zijn. Voor afvalstromen echter geldt dat het poorttarief van een verwerkingsinstallatie meer afhangt van de investeringskosten en de operationele kosten van de verwerkingsinstallatie dan van de alternatieve verwerkingsroutes van het afval. Een meer aantrekkelijke verwerkingsroute zal dan ook eerder resulteren in een verlaagd poorttarief dan een verhoogde winst voor de verwerker. Hoe deze invloed in de praktijk uitvalt hangt met name af van politieke besluiten en is op voorhand moeilijk in te schatten. Verder zou er in theorie onderscheid kunnen worden gemaakt tussen verschillende kwaliteiten met een verschillende bijbehorende prijs. Er bestaat echter onvoldoende inzicht in de exacte marktprijzen voor de verschillende stromen om een dergelijk overzicht te maken.
7 Tabel 3: Beschikbaarheid (kton nat) en gemiddelde prijzen van biomassa- en afvalstromen voor energieopwekking anno 2000 stookwaarde beschikbaar marktprijs GJ/ton kton PJ /ton /GJ Korte omloop hout 10,2 2 0,0 57 5,55 Hout uit fruitsector en boomkwekerij 10, ,0 0 0 Bosbouwbijprodukten 10, ,3 14 1,33 Schoon resthout (incl. bast), vers 15, , ,88 Koolzaad (zaad) 15, ,30 Miscanthus 13,2 1 0,0 72 5,45 Bermgras 5, , ,33 Stro (granen) 13, , ,51 Koolzaadstro 13, , ,35 Hennep en vlas, korte vezels en stengelkern 11,3 29 0,1 0 0 Hooi van graszaden 12,7 0 0,0 64 5,06 Pluimveemest 6, , ,57 Rundermest, kalvermest en varkensmest 1, NA -11 NA RWZI slib 1, , ,05 Swill 3,4 0 0, ,37 Dierlijke reststoffen uit de VGI. 4, ,9 5 1,13 Overig uit de VGI 3,9 48 0,2 14 3,53 GFT 3, , ,37 Oud papier en karton 10,0 0 0, ,59 Oude kunststoffen 34,4 0 0, ,64 Oud textiel 14,3 15 0, ,18 Oud en bewerkt hout 15, ,2 11 0,74 Gebruikte autobanden 35,2 27 1, ,61 Huishoudelijk afval 9, , ,22 Grof huishoudelijk afval 10, , ,54 Bouw- en sloopafval 5, , ,19 Industrieel afval 5, , ,52 Kantoor, winkel en dienstenafval 9, , ,57 Shredderafval (incl. inert en KCA) 15, , ,33 Reinigingsdienstenafval 3,0 41 0, ,59 Totaal ,9
8 Verschijningsvorm en ruimtelijke beschikbaarheid Bij elke stroom is getracht zeer globaal weer te geven in welk type productieeenheid het beschikbaar komt, wat de morfologie is en of de productie naar verhouding grootschalig of kleinschalig is. Het resultaat hiervan is weergegeven in Tabel 4. Daarbij zijn de volgende kernbegrippen gehanteerd: 1. decentraal, kleinschalig 2. decentraal, grootschalig 3. centraal, grootschalig De onderstaande aannamen zijn gemaakt voor de verschijningsvorm en ruimtelijke beschikbaarheid: Tabel 4: Verschijningsvorm en ruimtelijke beschikbaarheid van de verschillende stromen Stroom verschijningsvorm ruimtelijke beschikbaarheid Korte omloop hout chips decentraal-groot Hout uit fruitsector en boomkwekerij chips, blokken decentraal-klein Bosbouwbijprodukten chips, blokken decentraal-groot Schoon resthout (incl. bast), vers zaagsel, chips, blokken, fijn stof decentraal-groot Koolzaad (zaad) korrels decentraal-groot Miscanthus chips decentraal-groot Bermgras balen decentraal-groot Stro (granen) balen decentraal-groot Koolzaadstro balen decentraal-groot Hennep en vlas, korte vezels en stengelkern korte vezels centraal-groot Hooi van graszaden balen decentraal-klein Pluimveemest stapelbare mest decentraal-groot Rundermest, kalvermest en varkensmest slurrie decentraal-groot RWZI slib slib, pasta, granulaat centraal-groot Swill bulk stortvast decentraal-klein Voedings- en genotmiddelenindustrie bulk stortvast centraal-groot Gescheiden ingezameld GFT bulk stortvast decentraal-klein Gescheiden ingezameld oud papier en karton bulk stortvast decentraal-klein Gescheiden ingezamelde kunststoffen bulk stortvast decentraal-klein Gescheiden ingezamelde textiel bulk stortvast decentraal-klein Gescheiden ingezameld oud en bewerkt hout zaagsel, chips, blokken, fijn stof decentraal-klein Gebruikte autobanden banden decentraal-klein Huishoudelijk afval bulk stortvast centraal-groot Grof huishoudelijk afval grote delen centraal-groot Bouw- en sloopafval grote delen centraal-groot Industrieel afval bulk stortvast centraal-groot Kantoor, winkel en dienstenafval bulk stortvast centraal-groot Shredderafval balen, chips centraal-groot
9 Meer informatie Voor meer informatie over bio-energie en andere vormen van duurzame energie, kunt u contact opnemen met het Informatiecentrum Duurzame Energie. Overige informatie over bio-energie Bio-energie: Algemene informatie Bio-energie op maat voor agrariërs Bio-energie in de gebouwde omgeving Kerngegevens bio-energie Nederland 2000 Beschikbaarheid van biomassa uit import Zuiveringsslib Kleinschalige verbranding van resthout Emissies bij verbranding van resthout Leveranciers kleinschalige verbrandingsinstallaties Leveranciers vergassingsinstallaties Leveranciers vergistingsinstallaties Billy Bever en biomassa-energie (Stripverhaal) Overige informatie Aardwarmte Duurzame energie, algemeen Energie-opslag Groene elektriciteit Warmtepompen Waterkracht Windenergie Zon-PV: Elektriciteit uit zonlicht Zon-thermisch: Warmte uit zonlicht PDE Dit informatieblad is met de grootste zorg samengesteld. Aan de inhoud kunnen echter geen rechten worden ontleend. BA008/ /tb
EWAB MARSROUTES, TAAK 1 BESCHIKBAARHEID VAN BIOMASSA EN AFVAL DEEL 2 VAN 4. Rapport 2EWAB00.21
EWAB MARSROUTES, TAAK 1 BESCHIKBAARHEID VAN BIOMASSA EN AFVAL DEEL 2 VAN 4 Rapport 2EWAB00.21 EWAB MARSROUTES, TAAK 1 BESCHIKBAARHEID VAN BIOMASSA EN AFVAL DEEL 2 VAN 4 Rapport 2EWAB00.21 Utrecht, augustus
Nadere informatieDe Marsroute voor implementatie van Bioenergie in Nederland
De Marsroute voor implementatie van Bioenergie in Nederland Kees W. Kwant, Ir. NOVEM Netherlands agency for Energy and the Environment Postbox 8242, NL 3503RE Utrecht, Netherlands TEL +31-30-2393458 k.kwant@novem.nl
Nadere informatieBio-energie. 0900-9892 0,10 p.m. in de gebouwde omgeving
Bio-energie in de gebouwde omgeving Bio-energie is net als zon, waterkracht en wind een duurzame vorm van energie. In Nederland komt biomassa bijvoorbeeld vrij als snoeihout, dunningshout, bermgras en
Nadere informatieBio-energie. 0900-9892 0,10 p.m. Energie uit afval en biomassa. Puur natuur. Wat is bio-energie?
Bio-energie Energie uit afval en biomassa Puur natuur Bio-energie is een verzamelnaam voor energie die vrijgemaakt wordt uit afval en biomassa. Die energie is direct of indirect vastgelegd in biologisch
Nadere informatiesectorplan 3 Restafval van handel, diensten en overheden
sectorplan Restafval van handel, diensten en overheden 1 Achtergrondgegevens 1. Belangrijkste afvalfracties Organisch afval, papier/karton, kunststoffen 2. Belangrijkste bronnen HDO-sectoren. Aanbod in
Nadere informatieTransitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa. Ir. Harry A. Droog
Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa Ir. Harry A. Droog Voorzitter Platform Duurzame Electriciteitsvoorziening Biomassa meestook symposium, 27 mei 2010, Amsterdam
Nadere informatieCirculaire Economie Tilburg. Analyse grondstofstromen op gemeenteniveau
Circulaire Economie Tilburg Analyse grondstofstromen op gemeenteniveau 28 november 2017 Aanleiding Aanpak circulaire economie Tilburg (december 2016): Voedsel: minder voedselverspilling Consumptiegoederen
Nadere informatieSectorplan 19 Kunststofafval
Sectorplan 19 Kunststofafval 1 Achtergrondgegevens 1. Belangrijkste afvalstoffen Kunststofverpakkingen, land- en tuinbouwfolies, industrieel productieafval, (kunststof) autoafval, PVC 2. Belangrijkste
Nadere informatieImpactbeoordeling NTA 8003 omzetting
Datum 2019-04-01 Verklaring Onderbouwing voor aanpassing van NTA 8080-1:2015, bijlage D als gevolg van vervanging van NTA 8003:2008 door NTA 8003:2017 NTA 8003:2017, Classificatie van biomassa voor energietoepassing
Nadere informatieDEELSESSIE 3. Duurzame energie: Deelvoorzitter Marga Hoek, Groene Zaak
DEELSESSIE 3 Duurzame energie: Van afvalinzamelaar tot energieleverancier Deelvoorzitter Marga Hoek, Groene Zaak Ger de Jong Meerlanden De Meerlanden N.V. Rijden op GFT NVRD 24 mei 2012 Duurzame energie
Nadere informatieBiomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord (VHKA)
Biomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord (VHKA) Marit van Hout, PBL 10 oktober 2018, Den Bosch TKI BBE overleg Wat staat er over biomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het
Nadere informatieBoeren met energie. 11 November 2010
Boeren met energie 11 November 2010 Wat doen wij? Ontwikkelen projecten energie uit biomassa Opzetten expertisecentrum energie uit hout droogtechnieken stookgedrag rookgasmetingen rookgasreiniging Ontwikkelen
Nadere informatieBEDRIJFSECONOMISCHE EN BELEIDSMATIGE EVALUATIE VAN ELEKTRICITEIT- EN WARMTEOPWEKKING UIT AFVAL EN BIOMASSA DEEL 4 VAN 4. Rapport 2EWAB00.
BEDRIJFSECONOMISCHE EN BELEIDSMATIGE EVALUATIE VAN ELEKTRICITEIT- EN WARMTEOPWEKKING UIT AFVAL EN BIOMASSA DEEL 4 VAN 4 Rapport 2EWAB00.23 BEDRIJFSECONOMISCHE EN BELEIDSMATIGE EVALUATIE VAN ELEKTRICITEIT-
Nadere informatiesectorplan 1 Huishoudelijk restafval
sectorplan Huishoudelijk restafval Achtergrondgegevens. Belangrijkste afvalfracties Grove en fijne materiaalstromen zoals organisch afval, papier/karton, kunststoffen, glas, metalen, keramiek, hout en
Nadere informatieEnergie uit groenafval. deel van een duurzame. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen
Energie uit groenafval deel van een duurzame totaaloplossing Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen 1 Branche Vereniging Organische Reststoffen (BVOR) Sinds 1989 branche organisatie
Nadere informatieBiomassa WKK in de glastuinbouw
Management samenvatting Biomassa WKK in de glastuinbouw Evaluatie van transitieroutes Februari 2005 Auteurs Opdrachtgevers : Ir. Joep Coenen, Cogen Projects Ir. Stijn Schlatmann, Cogen Projects : Productschap
Nadere informatieMonitor energie en emissies Drenthe
Monitor energie en emissies Drenthe 2012-2015 - november 2017 www.ecn.nl Monitor energie en emissies Drenthe 2012-2015 Deze monitor sluit aan op de notitie Energie en emissies Drenthe 2020, 2023 en 2030
Nadere informatieF.4 bijlage 4; Feiten en cijfers
F.4 bijlage 4; Feiten en cijfers F.4.1 Inleiding Deze bijlage geeft een toelichting bij de productie en verwerking van het Nederlands afval sinds 1985 plus een inschatting hiervan tijdens de komende planperiode.
Nadere informatie7 Afvalbeheerscenario s
7 Afvalbeheerscenario s 7.1 Inleiding Om het toekomstig afvalstoffenbeleid te kunnen formuleren en uitvoeren, is het noodzakelijk dat inzicht bestaat in het te verwachten afvalaanbod en afvalbeheer in
Nadere informatieAfval is een Keus. Scheiding en nasortering Grof huishoudelijk (rest)afval. NVRD Regio Noord Nederland 20 juni Definities
Afval is een Keus Scheiding en nasortering Grof huishoudelijk (rest)afval Maarten Goorhuis Senior beleidsmedewerker, NVRD NVRD Regio Noord Nederland 20 juni 2013 Definities Grof huishoudelijk afval Afvalstoffen
Nadere informatieDuurzame Regio Energie
Duurzame Regio Energie Fase 2: Omgevings Benuttings Plan In het kader van het project zijn er in september de volgende afspraken gemaakt: Overleg met netwerkbeheerders over de technische haalbaarheid;
Nadere informatieStatus en stimulering van bioenergie in Nederland. Kees Kwant SenterNovem, Agentschap voor Innovatie en Duurzaamheid
Status en stimulering van bioenergie in Nederland Kees Kwant SenterNovem, Agentschap voor Innovatie en Duurzaamheid Inhoud Status: Actieplan Biomassa Gerealiseerde Implementatie De omgeving in Europa Stimulering
Nadere informatieZeg ook JA tegen afval scheiden.
Zeg ook JA tegen afval scheiden. Elkaar iets beloven. Voor een betere toekomst. Zonder het onnodig verbruiken en weggooien van grondstoffen. Om dat te kunnen realiseren moeten we met elkaar JA zeggen tegen
Nadere informatieDe markt voor houtige biomassa
De markt voor houtige biomassa Jan Oldenburger Ede, 1 november 2016 Inhoud Houtige biomassa Gebruik van hout in Nederland Biomassa potentieel en benutting Biomassatoepassing en -markt Markt voor chips
Nadere informatieEen bio-energiecentrale bij u in de buurt. Antwoorden op uw vragen
Een bio-energiecentrale bij u in de buurt Antwoorden op uw vragen Inleiding Er zijn plannen voor de aanleg van een bio-energiecentrale bij u in de buurt. Dat stelt u ongetwijfeld voor vragen. Wat betekent
Nadere informatieOnderzoek. Wie is de grootste producent van duurzame elektriciteit in Nederland 2012. Auteur: C. J. Arthers, afd. Corporate Responsibility, Essent
Onderzoek Wie is de grootste producent van duurzame elektriciteit in Nederland 2012 Auteur: C. J. Arthers, afd. Corporate Responsibility, Essent Datum: 9 september 2013 Vragen of reacties kunt u sturen
Nadere informatieSectorplan 3 Restafval van handel, diensten en overheden
Sectorplan 3 Restafval van handel, diensten en overheden 1 Achtergrondgegevens 1. Belangrijkste afvalfracties Organisch afval, papier/karton, kunststoffen 2. Belangrijkste bronnen HDO-sectoren 3. Aanbod
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong
Statistieken Laatste aanpassing 14/04/2015 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten
Nadere informatieKetenemissies hernieuwbare elektriciteit
Ketenemissies hernieuwbare elektriciteit Notitie Delft, april 2010 Opgesteld door: G.J. (Gerdien) van de Vreede M.I. (Margret) Groot 1 April 2010 3.150.1 Ketenemissies hernieuwbare elektriciteit 1 Inleiding
Nadere informatieSectorplan 7 Afval van energievoorziening
Sectorplan 7 Afval van energievoorziening 1 Achtergrondgegevens 1. Belangrijkste afvalstoffen Poederkoolvliegas, E-bodemas, rookgasontzwavelinggips, KVvliegas, KV-slak, bodemas en vliegas 2. Belangrijkste
Nadere informatieMateriaal keuzes. Globaal genomen zijn er 4 basis functies denkbaar waarom men het product wilt verpakken.
Materiaal keuzes Waarom verpakken we het product? Dit is de eerste vraag die beantwoord moet worden. Immers als het niet nodig is om een product te verpakken, is een materiaal keuze ook niet nodig en ontstaat
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong
Statistieken Laatste aanpassing 03/06/2015 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten
Nadere informatieCO 2 Een waardevolle grondstof. Peter Simoës
CO 2 Een waardevolle grondstof Peter Simoës 4 april 2018 AEB anno 2018 AEB lost al bijna 100 jaar afvalvraagstukken op voor Amsterdam. Sinds 2014 als verzelfstandigd bedrijf. Missie AEB: Voor een schone
Nadere informatieKOP VAN DE PRESENTATIE
GREEN PAPER AND CARDBOARD ANALYSE ALTERNATIEVE PLANTAARDIGE VEZELS VOOR PAPIER EN KARTON Dronten, december 2013 KOP VAN DE PRESENTATIE Door Hogeschool CAH Vilentum Annemarie van Leeuwen Michiel Klaassen
Nadere informatieTijdelijke duurzame energie
Tijdelijke duurzame energie Tijdelijk Uitgewerkte businesscases voor windenergie, zonne-energie en biomassa Anders Bestemmen Tijdelijke duurzame energie Inleiding In het Corporate Innovatieprogramma van
Nadere informatieBijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 1/5
Bijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 1/5 Bijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 2/5 Toelichting bij scenario-analyse energiebeleid Beesel Venlo Venray Deze toelichting beschrijft wat
Nadere informatieResultaat gescheiden afvalinzameling 2018 In vergelijking tot gemeente Drimmelen
Resultaat gescheiden afvalinzameling 2018 In vergelijking tot 2017 gemeente Doss. no. 18AA507 Tilburg, 19 februari 2018 De AfvalSpiegel Kraaivenstraat 21-15 Postbus 1011 5000 JH Tilburg Tel: 085-771995
Nadere informatieDe plaats van WKK in een rationele energiepolitiek
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen De plaats van WKK in een rationele energiepolitiek Jean-Pierre Lemmens COGEN Vlaanderen easyfairs Industrie & Milieu 2010 Seminarie Bio-energie
Nadere informatieVRAAG EN ANTWOORD HOUTIGE BIOMASSA ALGEMEEN
VRAAG EN ANTWOORD HOUTIGE BIOMASSA ALGEMEEN Wat is biomassa? Biomassa is organisch materiaal afkomstig van bomen en planten. Ook mest, slib en andere biologisch afbreekbare stoffen worden beschouwd als
Nadere informatieMet Droog en Herbruikbaar inzamelen naar 65% recycling van huishoudelijk afval?! Stefan de Beer HVC
Met Droog en Herbruikbaar inzamelen naar 65% recycling van huishoudelijk afval?! Stefan de Beer HVC Afvalbrief Atsma De totale recycling van huishoudelijk afval dient te stijgen van 50 naar 65% in 2015
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten
Statistieken Laatste aanpassing 01/04/2012 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten voor elektriciteit uit hernieuwbare
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten
Statistieken Laatste aanpassing 03/12/2012 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten voor elektriciteit uit hernieuwbare
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong
Statistieken Laatste aanpassing 05/02/2014 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong
Statistieken Laatste aanpassing 12/05/2014 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong
Statistieken Laatste aanpassing 04/07/2014 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten
Nadere informatieEuralcodes van het verwerkingsproces van luierafval middels een thermische drukhydrolyse installatie
Griffioenlaan 2 3526 LA UTRECHT Postbus 2232 3500 GE UTRECHT T 088 7971111 www.rijkswaterstaat.nl Contactpersoon Bas van Huet Adviseur Euralcodes van het verwerkingsproces van luierafval middels een thermische
Nadere informatiehoutgestookte installaties
Kansen en randvoorwaarden voor houtgestookte installaties Douwe van den Berg BTG biomass technology group bv Arnhem, 27 januari 2011 vandenberg@btgworld.com Inhoud Soorten houtige biomassa voor energie
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong
Statistieken Laatste aanpassing 03/03/2015 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong
Statistieken Laatste aanpassing 04/05/2015 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong
Statistieken Laatste aanpassing 02/09/2015 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong
Statistieken Laatste aanpassing 08/12/2015 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong
Statistieken Laatste aanpassing 01/02/2016 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong
Statistieken Laatste aanpassing 07/04/2016 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong
Statistieken Laatste aanpassing 13/06/2016 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong
Statistieken Laatste aanpassing 03/03/2016 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten
Nadere informatieEen bio-energiecentrale bij u in de buurt. Antwoorden op uw vragen. SenterNovem is een agentschap van
Een bio-energiecentrale bij u in de buurt Antwoorden op uw vragen SenterNovem is een agentschap van Inleiding Er zijn plannen voor de aanleg van een bioenergiecentrale bij u in de buurt. Dat stelt u ongetwijfeld
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong
Statistieken Laatste aanpassing 05/09/2016 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten
Nadere informatieInteractie tussen bio-materialen en bio-energie. Annita Westenbroek 17 december 2013
Interactie tussen bio-materialen en bio-energie Annita Westenbroek 17 december 2013 Discussiepunten (1) Er is genoeg biomassa! Ja, na gebruik voor materialen en chemie blijft er voldoende over voor energie!
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong
Statistieken Laatste aanpassing 04/11/2016 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten
Nadere informatieDe rol van hernieuwbare brandstoffen en afval in de Vlaamse energiemix
08/04/2011 De rol van hernieuwbare brandstoffen en afval in de Vlaamse energiemix Luc Pelkmans, VITO 4 de Vlaamse afval- en materialencongres Brugge, 6 april 2011 Inhoud» Vlaamse onderbouwing van de Belgische
Nadere informatieWat vraagt de energietransitie in Nederland?
Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Jan Ros Doel/ambitie klimaatbeleid: Vermindering broeikasgasemissies in 2050 met 80 tot 95% ten opzichte van 1990 Tussendoelen voor broeikasgasemissies Geen
Nadere informatieQuick scan inzamelsysteem EPSverpakkingen. Stromenanalyse, inzamelkosten en krachtenveldanalyse
Quick scan inzamelsysteem EPSverpakkingen via milieustraten Stromenanalyse, inzamelkosten en krachtenveldanalyse Huidige EPS stofstromen Export 1.748 ton Productie EPS verpakkingen in NL 8.265 ton EPS
Nadere informatieWERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST
WERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST GRONDSTOFFEN VOOR EEN BIOBASED ECONOMIE MIDDEN- N EDERLAND OVER WAGRO Van oorsprong een groen composteringsbedrijf met een terrein van maar liefst 11 hectare, gelegen te
Nadere informatieslibvergisting, wordt omgezet in elektric iteit 0,029 per kwh. slibvergisting, wordt omgezet in elektriciteit 0,029 per kwh.
Regeling van de Minister van Economische Zaken van.., nr. WJZ, houdende vaststelling van de vaste bedragen per kwh ter stimulering van de milieukwaliteit van de elektriciteitsproductie voor het jaar 2005
Nadere informatieOp weg naar een circulaire economie
Op weg naar een circulaire economie Agenda Afvalstromen Cijfers De Haarlemse aanpak Naar een circulaire economie Afval = Grondstof Afvalstromen GFT Kunststof Papier Glas Textiel Restafval GFT-stroom Inzameling
Nadere informatieCompact Plus biogasinstallatie, Lierop, 600 kw
Hoe maak je biogas? Inhoud presentatie Wie en wat is Biogas Plus? Hoe werkt een biogasinstallatie? Voor wie is een biogasinstallatie interessant? Is een biogasinstallatie duurzaam? Zijn subsidies nodig?
Nadere informatieBiobased economy in het Groene Hart
Biobased economy in het Groene Hart Energie & Bio/Groen Gas 27 juni 2013, Langeraar, Michiel van Galen Inhoud Landelijke doelen energie en beleid Stimuleringsbeleid Groen Gas Het proces Stand van zaken
Nadere informatieEnergie uit hout. Inzet van lokaal en niet-lokaal hout en borging van duurzaamheid. Your partner in bioenergy
Energie uit hout Inzet van lokaal en niet-lokaal hout en borging van duurzaamheid Auteur Datum Martijn Vis 31-10-2013 Your partner in bioenergy BTG Biomass Technology Group B.V. Bestaat 26 jaar 100% focus
Nadere informatieBiomassa, het nieuwe goud. Francies Van Gijzeghem projectleider Bio-Energie platform
Biomassa, het nieuwe goud Francies Van Gijzeghem projectleider Bio-Energie platform ODE-Vlaanderen Structuur Vlaams kwaliteitscentrum voor decentrale duurzame energie belsolar Werkgroep groene stroom 2
Nadere informatiesectorplan 19 Kunststofafval
sectorplan Kunststofafval 1 Achtergrondgegevens 1. Belangrijkste afvalstoffen Kunststofverpakkingen, land- en tuinbouwfolies, industrieel productieafval, (kunststof) autoafval, PVC 2. Belangrijkste bronnen
Nadere informatieSorteeranalyse grof huishoudelijk restafval 2014. In opdracht van gemeente Brielle
In opdracht van gemeente Brielle verslag Doss. no. 13A585 Tilburg, 13 januari 2015 In opdracht van gemeente Brielle Bureau Milieu & Werk BV Kraaivenstraat 21-15 Postbus 10311 5000 JH Tilburg Tel: 013-5434400
Nadere informatiesectorplan 2 Procesafhankelijk industrieel afval
sectorplan Procesafhankelijk industrieel afval 1 Achtergrondgegevens 1. Belangrijkste afvalstoffen Resten van oliehoudende zaden, plantaardig afval, hoogovenslakken, grondtarra.. Belangrijkste bronnen
Nadere informatieKernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)
Kernenergie En dan is er nog de kernenergie! Kernenergie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. In een kerncentrale splitst men uraniumkernen in kleinere
Nadere informatieGemeente Heemstede. Verslag nulmeting
Sorteeranalyses fijn restafval 2017 Verslag nulmeting Doss. no. 17AA584 Tilburg, 11 december 2017 Sorteeranalyses fijn restafval 2017 De AfvalSpiegel Kraaivenstraat 21-15 Postbus 311 5000 JH Tilburg Tel:
Nadere informatieafvalhout . een inkijkje in de Nederlandse afval- en recyclingsector Motie nr november 1979 Ladder van Lansink
Motie 15800 nr. 21 1 november 1979. een inkijkje in de Nederlandse afval- en recyclingsector afvalhout Ladder van Lansink Mini-workshop afvalhoutmarkt OVAM 2 mei 2016 Max de Vries 1 Aandachtspunten BRBS
Nadere informatieBeslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 27 april 2006
laamse Reguleringsinstantie voor de lektriciteits- en Gasmarkt North Plaza B Koning Albert II-laan 7 B-1210 Brussel Tel. +32 2 553 13 53 Fax +32 2 553 13 50 mail: info@vreg.be Web: www.vreg.be Beslissing
Nadere informatieDe rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017
Jan Peter Nap Hanze Research Energy De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017 Energietransitie 2 Er staat veel op het spel Klimaatverandering - CO 2, opwarming, milieu, afspraken
Nadere informatieAlternatieve verwerking papierslib
Alternatieve verwerking papierslib Van Houtum Papier Swalmen 6 september 2006 Wim Mans Inhoud presentatie Doelstelling Huidige situatie Alternatieve verwerkers Drogen van papierslib Afzet van gedroogd
Nadere informatieRegio West-Brabant. Regionale duurzame energiedoelstelling in termen van bruto eindverbruik
Regio West-Brabant Regionale duurzame energiedoelstelling in termen van bruto eindverbruik Opdrachtgever Regio West-Brabant Kristie van Damme Postbus 503 4870 AM Etten-Leur Uitgebracht door INNAX bouwkundig
Nadere informatiein opdracht van Nedvang rapport
in opdracht van Nedvang rapport Doss. no. : 14A557 Tilburg, 1 augustus 2014 in opdracht van Nedvang Bureau Milieu & Werk BV Kraaivenstraat 21-15 Postbus 10311 5000 JH Tilburg Tel: 013-5434400 Fax: 013-5443102
Nadere informatie4.A.1 Ketenanalyse Groenafval
4.A.1 Ketenanalyse Groenafval Prop Beplantingswerken v.o.f. Autorisatie Nummer/versie Datum Opsteller Goedgekeurd directie 01 22-01-2015 Naam: F. van Doorn Naam: A. Prop Datum: 22 januari 2015 Datum: 22
Nadere informatieOntwikkelingen rond de opwerking van organische reststromen en biomassa. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen
Ontwikkelingen rond de opwerking van organische reststromen en biomassa Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen 1 Inhoud Over de BVOR Over organische reststromen & biomassa: Waar hebben
Nadere informatiesectorplan 14 Verpakkingsafval
sectorplan Verpakkingsafval 1 Achtergrondgegevens 1. Belangrijkste afvalfracties Papier/karton, kunststoffen, glas, metalen en hout 2. Belangrijkste bronnen Huishoudens, industrie en HDO-sectoren 3. Aanbod
Nadere informatieNet voor de Toekomst. Frans Rooijers
Net voor de Toekomst Frans Rooijers Net voor de Toekomst 1. Bepalende factoren voor energie-infrastructuur 2. Scenario s voor 2010 2050 3. Decentrale elektriciteitproductie 4. Noodzakelijke aanpassingen
Nadere informatiecertificeert duurzame energie
certificeert duurzame energie Met het certificeren van duurzame energie voorzien we deze energieproductie van een echtheidscertificaat. Dit draagt wezenlijk bij aan het goed functioneren van de groeneenergiemarkt.
Nadere informatieBIOGIS: Gissen naar biogas
Geografisch informatiesysteem biedt helpende hand Ing. L.A. van der Kooij en Ir. P. Mul DHV bv, Amersfoort Dr. C.L. Huisman en Ir. H.A. Kruyt Provincie Zuid-Holland, Den Haag BIOGIS: Gissen naar biogas
Nadere informatieWerkstuk Wiskunde Gwa Huisafval
Werkstuk Wiskunde Gwa Huisafval Werkstuk door een scholier 1447 woorden 3 juni 2003 5,4 85 keer beoordeeld Vak Wiskunde De tekst gaat over dat bijna alle gemeenten in Nederland aan gescheiden afval inzameling
Nadere informatieBio-energie op maat voor agrariërs
Bio-energie op maat voor agrariërs Op een agrarisch bedrijf kunnen verschillende vormen van biomassa aanwezig zijn waaruit het - in principe - mogelijk is om energie te winnen. Daarbij gaat het natuurlijk
Nadere informatieKwantificering van innovaties op de Energiemix van Twente. 4 maart 2014
Kwantificering van innovaties op de Energiemix van Twente 4 Inleiding Het doel van de TDA is om focus aan te brengen in de kansrijke en verbindende initiatieven in Twente bij het realiseren van een duurzame
Nadere informatieEmissiekentallen elektriciteit. Kentallen voor grijze en niet-geoormerkte stroom inclusief upstream-emissies
Emissiekentallen elektriciteit Kentallen voor grijze en niet-geoormerkte stroom inclusief upstream-emissies Notitie: Delft, januari 2015 Opgesteld door: M.B.J. (Matthijs) Otten M.R. (Maarten) Afman 2 Januari
Nadere informatie100% groene energie. uit eigen land
100% groene energie uit eigen land Sepa green wil Nederland op een verantwoorde en transparante wijze van energie voorzien. Dit doen wij door gebruik te maken van duurzame energieopwekking van Nederlandse
Nadere informatieDe Energietransitie van de Elektriciteitsproductie
De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie door Adriaan Wondergem 6 october 2010 De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie van 2008 tot 2050. De kernvragen zijn: Hoe ziet een (bijna) CO2-loze
Nadere informatieSectorplan 2 Procesafhankelijk industrieel afval
Sectorplan 2 Procesafhankelijk industrieel afval 1 Achtergrondgegevens 1. Belangrijkste afvalstoffen Resten van oliehoudende zaden, plantaardig afval, hoogovenslakken, grondtarra. 2. Belangrijkste bronnen
Nadere informatieBiomassa: realistisch doel of niet?
Biomassa: realistisch doel of niet? Biomassa uit natuur, bos, landschap en de houtketen Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Platform Hout Nederland (PHN) Bosschap Branchevereniging Organische
Nadere informatieStapstenen en voorbeelden van bioenergie in Vlaanderen: op weg naar een duurzame warmtevoorziening 14 maart MINAraad
Stapstenen en voorbeelden van bioenergie in Vlaanderen: op weg naar een duurzame warmtevoorziening 14 maart 2018 - MINAraad Ben Segers Francies Van Gijzeghem 1 Inhoud Intro ODE en BE-p Wat is biomassa?
Nadere informatieOnderverdeeld naar sector bedraagt het energieverbruik procentueel: 32% 18%
Aan: gemeenteraad Van: B&W Datum: 9 november 2009 Betreft: Motie 134 "Meetbare stappen Duurzame Energie" In de raadsvergadering van 22 april 2009 is naar aanleiding van het onderwerp Duurzaamheidsplan
Nadere informatieBIOMASSA Feiten, cijfers, observaties. Stand van zaken 2010
BIOMASSA Feiten, cijfers, observaties Stand van zaken 2010 BIOMASSA Feiten, cijfers, observaties Stand van zaken 2010 BIOMASSA Feiten, cijfers, observaties 4 Deze uitgave is gedrukt op Reviva Recycled
Nadere informatieNascheiding kunststoffen. Het heldere alternatief van Attero
Nascheiding kunststoffen Het heldere alternatief van Attero Sinds 1 januari 2010 moet elke gemeente in Nederland een fors deel van het kunststof verpakkingsafval scheiden van de rest van het huishoudelijk
Nadere informatieBiomassa omvat naast vaste biomassa ook vloeibare en gasvormig gemaakte biomassa, exclusief biogas afkomstig uit vergisting.
7/1/213 Productie-installaties in Vlaanderen waarvoor groenestroomcertificaten worden toegekend Dit document bevat gegevens betreffende de productie-installaties waarvan de aanvraag tot toekenning van
Nadere informatie