Centrum voor Innovatief Vakmanschap voor de sector High Tech Systemen en Materialen Regio: Zuidoost-Brabant (Zuid-Nederland) 5 oktober 2012

Transcriptie

1 Businessplan van het Centrum voor Productietechnologie, TecLab Centrum voor Innovatief Vakmanschap voor de sector High Tech Systemen en Materialen Regio: Zuidoost-Brabant (Zuid-Nederland) 5 oktober 2012

2 Inhoudsopgave: 1. Inleiding Inleiding Brainport Ontwikkeling science campus en samenwerking Waarom wordt een bijdrage van platform Beta Techniek gevraagd? Expertcommissie: commitments Marktanalyse Innovatieregio Brainport Topsector High Tech Systemen Ontwikkelingen in de sector High Tech Systemen Concurrentieanalyse en onderscheidend vermogen Management en samenwerking Management en team Aandeelhouders Samenwerkingspartners Centrum voor Productietechnologie Visie en missie Doelstellingen en beoogde resultaten Doelgroepen en waardepropositie Businessmodel Centrum Topopleidingen Productie- en onderzoeksfaciliteiten Uitdagende onderzoeksprojecten Vakmanschap en praktijkkennis docenten Marktbenadering Organisatie en (groei)strategie Structuur Locatie Implementatie- en groeistrategie Risico's Financiële prognoses Inleiding Investeringsbegroting Exploitatieprognose Balansprognose Liquiditeitsprognose Financiering en inbreng Continuïteit Bijlagen (vertrouwelijk) 1. Bijlage 1 Curricula Vitae 2. Bijlage 2 Contracten en intentieovereenkomsten

3 1. Inleiding 1.1 Inleiding ROC Eindhoven en High Tech bedrijven aangesloten bij Brainport Industries en Spomm willen in samenwerking met onder andere Fontys Hogescholen, het Point One innovatieprogramma en andere partners uit de sector High Tech Systemen in het schooljaar 2012/2013 starten met een Centrum voor Innovatief Vakmanschap (mbo+) gericht op productietechnologie, genaamd "het Centrum voor Productietechnologie", TecLab. Het Centrum voor Productietechnologie zal worden gerealiseerd op de campus van de Technische Universiteit Eindhoven. Het centrum zal commercieel worden geëxploiteerd. Het Centrum voor Productietechnologie beoogt op termijn uit te breiden met een Centrum voor Expertise (hbo+ en wo niveau). Het Centrum voor Productietechnologie is ontwikkeld om vraagstukken rondom de (dreigende) tekorten aan technici (voldoende mensen), de steeds hogere eisen die worden gesteld aan personeel (met juiste kwalificaties) en de noodzaak van innovatie in de High Tech Systemen sector te beantwoorden. Het Centrum voor Productietechnologie richt zich daarom op vakmanschap en innovatie in de High Tech Systemen sector in Nederland, met focus op de toeleveranciers van de OEMs 1 in de Brainportregio. Het Centrum heeft onderstaande doelstellingen: versterken van het opleidingsniveau en vakmanschap van mbo studenten techniek; verhogen van de kennis en vaardigheden van medewerkers in de High Tech Systemen sector (Leven Lang Leren). Daarnaast zijn er de afgeleide doelstellingen: meer studenten (en zij-instromers) interesseren voor het kiezen van een technische opleiding en een baan in de High Tech sector; versterken van het vakmanschap techniek bij docenten; versterken van de innovatiekracht van de High Tech sector aansluitend op de technologieroadmap van Point One. In dit businessplan is het Centrum voor Productietechnologie voor High Tech Systemen in de Brainportregio uitgewerkt. Het businessplan is eind 2010 / begin 2011 ontwikkeld in opdracht van de heer Wintels, voorzitter van het College van Bestuur van ROC Eindhoven en Brainport Industries. Het plan is tot stand gekomen in samenwerking met Leidse Instrumentmakers School, Fontys Hogescholen, Induteq, TU/e en TNO Industries, ROC ter AA en ondernemers uit de regio verbonden aan Brainport Industries, Spomm, Eindhovense Fabrikanten Kring (EFK) en Point One. Het businessplan van het Centrum voor Productietechnologie is in het kader van de eerste tender (2011) van de Centra voor Innovatief Vakmanschap ingediend bij het platform Bèta Techniek. Daarbij is het businessplan (als één van de weinige ingediende businessplannen) destijds aangemerkt als ZEER KANSRIJK, maar desalniettemin niet gehonoreerd omdat het Centrum voor Productietechnologie zich richt op de destijds niet voor de eerste tender geselecteerde High Tech Systemen sector. Desondanks zijn ROC Eindhoven, Brainport Industries en andere betrokken stakeholders doorgegaan met de ontwikkeling en opzet van het Centrum voor Productietechnologie. Inmiddels is is de fiscaal-juridische structuur uitgewerkt, zijn samenwerkingsovereenkomsten gesloten en is de BV formeel opgericht. Hans van Brussel is aangesteld als directeur en al volop aan de slag. De Raad van Commissarissen is benoemd en heeft haar eerste bijeenkomsten al gehad. In samenwerking met een gespecialiseerd communicatiebureau is gewerkt aan de ontwikkeling van wervingsmateriaal en PR & communicatie (website, huisstijl, logo, brochure). 1 Original Equipment Manufacturer 3

4 Werving van studenten is inmiddels gestart, in eerste instantie binnen de opleidingen Middenkader Engineering van ROC Eindhoven (nu 2e en 3e jaars studenten mbo, niveau 4). Ook zijn samenwerkingsafspraken gemaakt met Fontys Hogescholen over instroom van uitvallers uit het HBO. In het kader van "Focus en Passie voor Techniek" worden VMBO instellingen aangesloten op het Centrum voor Productietechnologie. Onderwijs en bedrijven staan nu in de startblokken om te starten met de eerste activiteiten van het Centrum. Inmiddels is de ontwikkeling van de eerste CNC en mechatronica modules in samenwerking met bedrijven gestart. Deze eerste opleidingen zullen in het schooljaar 2012/2013 worden aangeboden. Ook de verbouwing van gebouw S2, alwaar het Centrum voor Productietechnologie zal worden gesitueerd, is gestart op de campus van de TU/e. De verbouwing moet eind 2012 zijn afgerond. Inmiddels zijn ROC Eindhoven en Brainport Industries ook gestart met de inrichting van het state-of-the-art machinepark. Het Centrum voor Productietechnologie is prominent opgenomen in de Human Capital Agenda van de High Tech sector en wordt ondersteund door het topteam High Tech Systems. Point One heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van het Centrum en het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven heeft een voorfinanciering verstrekt. 1.2 Brainport 2020 De bedrijven, kennisinstellingen en overheden in de Brainport regio hebben de ambitie om in 2020 tot de top 3 in Europa en top 10 in de wereld te behoren. Met het uitvoeren van de strategie Brainport 2020 werken bedrijven, kennisinstellingen en overheden aan het realiseren van die ambitie. Een cruciale pijler voor Brainport 2020 is het realiseren en behouden van voldoende gekwalificeerde arbeidskrachten op alle niveaus met competenties die aansluiten op de topsectoren. De ambitie in het kader van Brainport 2020 met betrekking tot onderwijsarbeidsmarkt is dat in 2020 alle vacatures kunnen worden ingevuld. Om dat te realiseren zijn voor Zuidoost Nederland de ambities gekwantificeerd in onderstaande doelstellingen 2 : Tabel 1: Doelstelling Brainport 2020 Indicator Nu Ambitie 2015 Ambitie 2020 Jaarlijkse instroom bèta techniek: - MBO - HBO - WO bachelor - WO master ntb Schoolverlaters zonder startkwalificatie vo Instroom internationale kenniswerkers ntb ntb Flexibel arbeidsmarktinstrumentarium: ranking NL op arbeidsmarktefficiëntie in Global Comp. Index 23e Top 15 Top 10 Leven lang leren 16,5% 20% 35% Om de ambities in het kader van Brainport 2020 te kunnen realiseren heeft de Brainport Regio Eindhoven een excellent, productief onderwijs-ecosysteem nodig dat aan de vraag en eisen van de topsectoren kan voldoen. De bedrijven, onderwijsinstellingen en overheden in de Brainport Regio Eindhoven zetten daarom in op strategische samenwerking tussen onderwijsinstellingen en bedrijven: intensieve verticale en horizontale samenwerking tussen onderwijsinstellingen door het bundelen van opleidingen en techniekpromotie initiatieven, het creëren van doorlopende leerlijnen, uitwisselen van kennis, expertise en docenten, het delen van faciliteiten en het gezamenlijk investeren in nieuwe lesstofontwikkeling, huisvesting en apparatuur. Onderwijsinstellingen kiezen voor focus op en verbondenheid met lokaal aanwezige topsectoren; 2 Bron Brainport Deze gegevens gelden voor Zuidoost-Nederland. De gegevens zullen op maat worden gemaakt voor de regio Zuidoost- Brabant en jaarlijks worden geactualiseerd in het kader van TOA\Werken in Brainport. 4

5 participatie vanuit bedrijven in het technische onderwijs; actieve inzet en investeringen waardoor bedrijven meer invloed verkrijgen op de besturing en inhoud van de opleidingen, maar ook medeverantwoordelijkheid hebben voor de inbreng van kennis, expertise, praktijkcases, stages, baangaranties en middelen; intensieve samenwerking met andere High Tech regio s als Delft (nanotechnologie), Twente (microtechnologie), en Wageningen (levensmiddelentechnologie) o.a. door uitwisseling van kennis en expertise. Vanuit de samenwerking van onderwijsinstellingen en bedrijven wordt ingezet op: een hogere instroom van leerlingen en studenten in technische opleidingen. Focus ligt op het onbenutte potentieel in de Brainport Regio Eindhoven (vmbo T, meisjes, allochtonen, uitvallers) o.a. door het implementeren van aantrekkelijke technieklessen in het basis- en voortgezet onderwijs (op basis van BetaMentality). Ook worden experimenten uitgevoerd met regelgeving (variëren met 3 en 4 jarige mbo opleidingen) en financiële prikkels; een optimale aansluiting van onderwijs en (regionale) arbeidsmarkt door vraaggestuurd onderwijs. Bedrijven krijgen meer invloed én verantwoordelijkheid op de besturing en inhoud van opleidingen. De inbreng van bedrijven wordt gebundeld om versnippering tegen te gaan en de sturingsmogelijkheden te vergroten. Opleidingsfondsen worden uitgenodigd op regionale schaal mee te investeren. Inzet is gericht op nieuw in te stromen arbeidskrachten en zeker niet minder belangrijk zittende werknemers. Hiertoe wordt de samenwerking met de verschillende technische brancheorganisaties en opleidingsfondsen geïntensiveerd; een inhoudelijke kwaliteitsimpuls van het onderwijs (aantrekkelijker en beter betaalbaar), door bundeling van opleidingen, faciliteiten en investeringen en het verbeteren van de herkenbaarheid van technisch onderwijs in de topsectoren. In de Brainport Regio Eindhoven wordt in eerste instantie ingezet op verregaande samenwerking tussen vmbo en mbo (en havo instellingen, gericht op meer praktisch ingestelde havisten) en daarna ook op samenwerking mbo, hbo en wo. In de topsectoren worden door de bedrijven en onderwijsinstellingen kenniscentra ontwikkeld om technisch onderwijs actueel en state-of-the-art te houden; het aantrekken van (inter)nationale kenniswerkers en topvaklieden (mbo, hbo). Het Centrum voor Productietechnologie speelt hierin voor de High Tech sector in de Brainportregio een belangrijke rol. Zie onderstaand figuur. Figuur 1 5

6 1.3 Ontwikkeling science campus en samenwerking In de ontwikkeling van de onderwijsinfrastructuur is met het verder verstevigen van de samenwerking mbo (ROC Eindhoven), hbo (Fontys Hogescholen), en wo (TU/e) op de techniekcampus van de TU/e (Science park) een belangrijke stap voorwaarts gezet. Hiermee ontstaat een unieke situatie voor Nederland, waarbij de technische opleidingen mbo (Middenkader Engineering BOL niveau 4), hbo en wo niveau op dezelfde locatie zijn gevestigd. Op dit moment zitten techniekstudenten op de campus. In 2020 moeten dat er zijn: op wo niveau, hbo'ers en mbo'ers. Bundeling van onderwijs met state-of-the-art locatievoorzieningen moet gaan zorgen voor een impuls in technisch onderwijs zowel kwalitatief als kwantitatief. Het Centrum voor Productietechnologie zal ook op deze Science Campus worden gevestigd. Vestiging op de campus van de TU/e geeft uitstraling aan het Centrum voor Productietechnologie en biedt enorme mogelijkheden voor samenwerking. Het Centrum voor Productietechnologie is complementair aan het M.A.C., het Centrum voor Innovatief Vakmanschap voor de Automotive sector in Helmond en het initiatief van de Leidse Instrumentmakers School (Topsector Life Sciences). De centra werken intensief samen en vormen een logisch en samenhangend geheel. De Centra van de Leidse Instrumentmakers School en M.A.C. richten zich op de ontwikkeling van prototypes en proof of principles. Het Centrum voor Productietechnologie concentreert zich op de daarop volgende ontwikkeling van productietechnologieën, cruciaal om tot nieuwe High Tech systemen te komen. De toeleveranciers zijn de partners van het Centrum voor Productietechnologie. Elk van de complementaire centra stelt eigen specifieke eisen aan de vakopleiding. Ook beoogt het Centrum voor Productietechnologie samenwerking met het Centrum voor Innovatief Vakmanschap voor High Tech Systems i.o. in Twente. 1.4 Waarom wordt een bijdrage van platform Beta Techniek gevraagd? Het Centrum voor Productietechnologie heeft een bijdrage van van het Platform Beta Techniek nodig om haar ambities te kunnen realiseren. Technische opleidingen zijn dure opleidingen, met name door de benodigde kapitaalintensieve machines, leermiddelen en apparatuur. Voor ROC Eindhoven is het (net als voor andere onderwijsinstellingen in Nederland) op basis van de rijksfinanciering financieel nauwelijks meer mogelijk om de (dure) technische opleidingen een extra impuls te geven. Een impuls is juist nodig om gelijke tred te houden met de innovaties en investeringen van het bedrijfsleven en om de kwaliteit te kunnen blijven bieden die in de innovatieve Brainport regio noodzakelijk is. In de rapporten Brainport 2020 en 2030 is uitgebreid aandacht besteed aan dit gegeven. Met dit concept denken we hier een oplossing voor te hebben gevonden. Bij de start van het Centrum moeten veel initiele kosten worden gemaakt: Initiële investeringen in infrastructuur, state-of-the-art apparatuur en machines, in drie tranches, jaar 1 jaar 3 en jaar 5 van (totaal , excl aan investeringen en toezeggingen FESTO, Fablab en DeRidderRSM). Na de projectperiode moeten leveranciers van High Tech apparatuur worden geïnteresseerd om, vergelijkbaar met het IMEC model in Leuven, de nieuwste state-of-the-art high tech apparatuur (tijdelijk) beschikbaar te stellen aan het Centrum, in ruil voor exposure, testing en eventuele koopgaranties van participerende High Tech bedrijven. Resterende herinvesteringen kunnen na de projectperiode met betrokkenheid van ROC Eindhoven en de High Tech bedrijven uit de lopende exploitatie en/of bancair worden gefinancierd. Initiele investeringen voor het ontwikkelen van onderwijsmodules, leermiddelen en communicatie. Na de projectperiode kunnen herinvesteringen met betrokkenheid van ROC Eindhoven en de High Tech bedrijven uit de lopende exploitatie worden gefinancierd. Opzetten van een (kennis)netwerk van experts, instellingen en bedrijven voor het duurzaam ontwikkelen en organiseren van onderwijsmodules over de nieuwste technologieën, inzichten en ontwikkelingen. Ontwikkelen van sales- en marketing. Daarnaast zal er sprake zijn van aanloopverliezen in de eerste jaren. 6

7 De initiele kosten en aanloopverliezen kunnen niet volledig worden gedragen door ROC Eindhoven en de betrokken High Tech bedrijven uit Brainport Industries. Met een bijdrage van van Platform Beta Techniek kunnen de plannen van het Centrum van het Productietechnologie worden gerealiseerd en kan de basis worden gelegd voor een duurzame businesscase. Onderstaand een overzicht van de gevraagde bijdrage in het kader van Toptechniek in Bedrijf en beoogde aanwending van de gevraagde middelen. Tabel 2 Gevraagde bijdrage Platform Beta Techniek Beoogde besteding Lucas Nulle module(s) - Uitbreiding organisatie, en locatie / werkplekken - Leermiddelen - Aanvullende investeringen in onderwijsmodules - Ontwikkelen sales en - Aanvullende investeringen machines / apparatuur marketingaanpak - Werkkapitaal - Opbouw organisatie en netwerk - CNC meerassige machine 1.5 Expertcommissie: commitments ROC Eindhoven en Brainport Industries hebben zorgvuldig gekeken naar de feedback van de expertcommissie in het kader van de regeling Toptechniek in Bedrijf en de aanbevelingen ter harte genomen. De afgelopen maanden is hard gewerkt om afspraken op intentieniveau om te zetten naar concrete commitments van bedrijven en andere partijen. Hieronder een korte opsomming van de gerealiseerde commitments: Aandeelhoudersovereenkomst ROC Eindhoven en Brainport Industries: ROC Eindhoven en Brainport Industries brengen de komende 5 jaar ieder minimaal aan cofinanciering in, bestaande uit een initiele bijdrage van en jaarlijks minimaal in natura. Inmiddels zijn de eerste financiele bijdragen van Brainport Industries bedrijven (onder andere NTS, KMWE, AAE, Frencken) en ROC Eindhoven gestort op de rekening van het Centrum. Hierbovenop investeert ROC Eindhoven ook nog ca in de ontwikkeling van de science campus op het terrein van de TU/e. Op dit moment zijn de onderstaande high tech bedrijven al intensief betrokken bij het ontwikkelen van modules in het kader van het Centrum voor Productietechnologie door middel van de inzet van kennis en ervaring in uren en van faciliteiten en apparatuur: o NTS Group o KMWE o Frencken Europe o GL Group o Van Keulen Machinefabriek o Smits Machinefabriek o AAE B.V. o Nossin Fijnmechanische Industrie o VDL ETG o DAF Trucks o De RidderSRM o Wilting Components o VanderLande Industries o Widenhorn Industriele Automatisering o Seco Tools Benelux o CNC Consult 7

8 Contract met Fablab over vestiging van Fablab bij het Centrum voor Productietechnologie met een totale waarde van ca Inrichting vindt momenteel plaats. Contract met De Ridder met speciale korting op marktconforme prijs voor meerassige CNC machine en gereedschappen voor het Centrum voor Productietechnologie, met een waarde van ca Contract (concept) met FESTO over de inrichting van een FACT (Festo Authorized and Certified Training centre), met een waarde van ca Contract met Fontys Hogescholen voor huur locatie (huurkorting bedraagt ). Daarnaast brengt Fontys Hogescholen het Lectoraat Mechatronica in (ca per jaar, ca ) Intentieovereenkomst met TU/e. Er zijn afspraken gemaakt over samenwerking met de werkplaats GTD en realisatie van projecten. E.e.a. moet nog contractueel worden vastgelegd. Subsidie ontvangen van Point One ( ) en (voorfinanciering) van Samenwerkingsverband Regio Eindhoven ( ). Daarnaast is het Centrum voor Productietechnologie op intentieniveau met diverse partijen verregaand in gesprek over samenwerking en/of participatie in het Centrum voor Productietechnologie. De Provincie Noord-Brabant investeert de komende 4 jaar in het Verbindingscentrum Technific. Het Verbindingscentrum Technific is complementair aan het Centrum voor Productietechnologie gericht op techniekpromotie in primair- en voortgezet onderwijs in de Brainport regio. 8

9 2. Marktanalyse 2.1 Innovatieregio Brainport De Brainport regio is een grensoverschrijdende Europese innovatieregio die zich ruwweg uitstrekt van Eindhoven tot Leuven en Aken. Brainport loopt uit over staatkundige grenzen en is gebaseerd op functionele netwerken van kennisinstellingen en bedrijven. De driehoek Eindhoven-Leuven-Aken (ELAt) beslaat ca km² en heeft ongeveer 5,9 miljoen inwoners. De beroepsbevolking bestaat uit circa 2,9 miljoen mensen. Het totale Bruto Regionaal Product voor de ELAt-regio ligt op circa 157,5 miljard euro. Een essentieel deel van de internationale Brainport regio wordt gevormd door de Brainport Regio Eindhoven: Zuidoost-Brabant. Onderstaand figuur geeft de unieke positie van Brainport / Zuidoost Nederland weer. Figuur 2: unieke positie van Brainport regio 2.2 Topsector High Tech Systemen De topsectoren zijn goed vertegenwoordigd in de Brainport Regio Eindhoven, met name de topsector High Tech Systems & Materials, maar ook Automotive, Life Sciences (Homecare & Lifetec), Agro-Food (Food&Technology), Creatieve Industrie (Industrieel ontwerp en design) en Energy (Solar en herwinbare energie). In de Brainport regio Eindhoven bevindt 13,5% van alle banen zich in High Tech. High Tech Systems en Materials is een belangrijke "enabler" voor de andere topsectoren. High Tech Systemen is de 'moeder' van de andere belangrijke technologiegebieden en daarmee cruciaal voor de ontwikkeling van kennis, technieken en ondernemingen. Het snijvlak van High Tech Systemen en aanverwante industrieën als industrieel design, food, lifetec en automotive vormt het vertrekpunt voor vele nieuwe innovaties en toepassingen. De High Tech Systemen industrie heeft daarom ook een flinke groeipotentie, zowel onafhankelijk als crossindustry. Toepassingen van High Tech Systemen zijn onder andere: robotica, electromechanische materialen en controlesystemen, motion controllers met mechanische aandrijvers, lineaire motoren, motor management, remote monitoring en diagnose, geleide transportsystemen en embedded systems. Denk daarbij aan markten als semiconductor-, precisie- en nanotechsystemen, micro- en nanoassemblagesystemen, logistieke systemen, kantoor- en productieautomatisering en systemen voor het behandelen, verpakken, printen en verwerken van goederen. De kracht van de High Tech Systemen sector in Brainport schuilt in een internationaal uniek innovatieecosysteem ; Brainport beschikt over focus en massa in de waardeketen van fundamentele research tot ontwikkeling, design, engineering tot en met productie. In de regio zijn wereldspelers gevestigd als ASML, DAF, FEI Company, Océ Technologies en Philips Healthcare. 9

10 Deze bedrijven hebben mondiaal een substantieel marktaandeel. Daarnaast bevinden zich 71% van de 1e lijns toeleveranciers (o.a. KMWE, Frencken, GL Group, NTS Group, VDL, Neways) van de grote multinationals en 34% van de 2e en 3e lijns toeleveranciers zich in Brainport (zie onderstaande figuur 3 ). Figuur 3: OEMs en toeleveranciers Brainport In de High Tech Systems & Materials sector in Zuidoost Brabant werken ca mensen 4. De High Tech sector in de Brainportregio is wereldleidend in het ontwerpen, ontwikkelen en produceren van hoogwaardige en intelligente precisiesystemen en -apparaten voor diverse markten zoals semicon, medical, analytical, printing en photo voltaic. De High Tech Systemen sector in de Brainport regio kenmerkt zich door high mix, low volume, high complexity. Alles wat in de sector wordt gemaakt balanceert op de rand van wat technisch mogelijk is. Alle vakgebieden lopen op hun tenen, of het nu machinedynamica, stijfheid- en sterkteleer, kinematica, motion control of elektromagnetische interferentie betreft, ergonomie en man-machine interfacing, normering en certificering, veiligheid, milieu, maakbaarheid, servicebaarheid en transport. Dit moet uiteindelijk samen met de toeleverketen vertaald worden naar maakbaarheid, tegen de afgesproken kosten, levertijden en kwaliteit. Voorbeelden van zeer geavanceerde technologie uit de High Tech Systemen sector in Brainport zijn onder andere de Twinscan 1950i van ASML en de elektronenmiscroscoop van FEI Company. De Twinscan is de snelste machine ooit voor de fabricage van chips. De elektronenmiscroscoop van FEI Company maakt chemie op atomaire schaal zichtbaar. De High Tech Systemen sector in de Brainport regio is sterk exportafhankelijk en zeer conjunctuurgevoelig. De gevolgen van de economische recessie hebben zich daarom ook eerder en harder laten voelen in de Brainport regio dan elders in Nederland. Inmiddels is de vraag in de High Tech sector alweer sterk aangetrokken en de krapte op de arbeidsmarkt weer volop zichtbaar en voelbaar. 2.3 Ontwikkelingen in de sector High Tech Systemen Het Centrum voor Productietechnologie is gericht op de toeleveranciers binnen de High Tech Systemen sector. Het Centrum voor Productietechnologie richt zich op (commerciële) oplossingen voor belangrijke marktontwikkelingen: Technologische ontwikkelingen De technologische ontwikkelingen in de High Tech sector gaan snel. Voor de toeleveranciers geldt dat de productie steeds nauwkeuriger, intelligenter, sneller, goedkoper en beter moet. Essentieel voor de High Tech sector is dat zowel de systeemtechnologie, de componenttechnologie en de fabricagetechnologie worden doorontwikkeld en verbeterd. 3 Bron: rapport Meesters in de Maakindustrie, Brainport Development 4 Bron Brainport Monitor

11 Door de enorme inzet van Philips op Research & Development en innovatie heeft de Brainportregio de afgelopen decennia een voorsprong opgebouwd qua productietechnologie ten opzichte van de rest van de wereld. Door de veranderde rol van Philips en het oude CFT, het Centrum voor Fabricage Technologie, als directe aandrijver van productietechnologische ontwikkeling versmalt en versnippert langzaam maar zeker de opgebouwde kennisbasis en loopt de voorsprong van de High Tech sector in Brainportregio op de rest van de wereld terug. Voor de High Tech sector is het daarom nu van groot belang om krachten te bundelen en nog meer in te zetten op innovatie op het gebied van fijnemechanica en meet- en regeltechniek (mechatronica), het organiseren van complexe supply chains, het goed kunnen doorvertalen en delen van informatie in de keten en samenwerking binnen de sector. Point One heeft in samenwerking met High Tech bedrijven, kennisinstellingen en overheden een lange termijn technologie investeringsroadmap 2011 ontwikkeld. Brainport Industries is bezig met de ontwikkeling van CFT 2.0, een nieuwe centrum voor fabricagetechnologie gedragen door de community van High Tech bedrijven in de Brainport regio. Het Centrum voor Productietechnologie speelt in en sluit naadloos aan op de roadmap, het CFT 2.0 en onderliggende ontwikkelingen door het combineren van kennisontwikkeling met praktische ambachtelijke vaardigheden. Het Centrum voor Productietechnologie ziet marktkansen in de ontwikkeling en productie van prototypes, demoproducten en eerste kleine (aanloop)series van nieuwe innovatieve producten en systemen. Hogere eisen aan personeel in High Tech Sector De Original Equipment Manufacturers (OEMs) als ASML, Philips Healthcare en FEI Company vragen op het gebied van techniek, kosten en flexibiliteit steeds meer van hun toeleveranciers. Steeds meer onderdelen uit hun waardeketen worden uitbesteed aan toeleveranciers. De OEMs ontwikkelen zich steeds meer naar kop-staart organisaties waarbij design & engineering, prototyping & industrialization, component production en system integration volledig wordt uitbesteed aan toeleveranciers. De OEMs en de toeleveranciers worden daarom meer afhankelijk van elkaar. Beiden zullen zich moeten richten op de nieuwe manier van (samen)werken, dus de OEMs moeten op een hoger niveau leren uitbesteden en de toeleveranciers moeten meer verantwoordelijkheid nemen, ook voor het productontwerp en de nazorg. In onderstaande figuren 5 wordt deze ontwikkeling voor de toeleveranciers in de High Tech industrie geïllustreerd. Figuur 4: 1980: OEM VALUE CHAIN: Subcontracting of component production only with different suppliers Figuur 5: 2000: OUTSOURCING PART OF THE VALUE CHAIN: 5 Bron: Brainport Industries (2010) 11

12 Figuur 6: 2020: OPEN SUPPLY CHAIN: OEM transform to lean companies Deze ontwikkeling van outsourcing bij de OEMs stelt ook steeds hogere eisen aan de kennis en vaardigheden van personeel van toeleveranciers. Werknemers zullen steeds vaker minimaal een werk- en denkniveau op mbo niveau nodig hebben om de kwaliteit te kunnen blijven bieden die de High Tech bedrijven nodig hebben. Willen werknemers hun plaats behouden, dan zullen zij hun werk- en denkniveau naar een hoger plan moeten tillen. Ook zullen de technici niet alleen hun technische kennis en vaardigheden, maar ook zogenaamde POFI+ competenties 6 verder moeten ontwikkelen. Het Centrum voor Productietechnologie ziet marktkansen om in de (bij)scholing van deze technische medewerkers met een BBL opleiding niveau 4(+) en individuele opleidingsmodules een rol te spelen. Tekorten aan personeel en vergrijzing in High Tech Sector In de sector High Tech Systemen en Materialen groeit het tekort aan talent, kennis en kunde (Human Capital Agenda. Ook in andere sectoren in Nederland is dat het geval. Maar de structurele trends die aan dat groeiende tekort ten grondslag liggen, werken in de hightech sector sterker door dan in ander sectoren. Voor ondernemers in de high tech staat de schaarste aan talent, kennis en kunde verdere groei in de weg. Tot 2014 verwacht de sector een groot tekort aan bètatechnici: zo n op hbo-/wo-niveau en ongeveer op mbo-niveau. Nieuwe studies geven aan dat deze tekorten zelfs nog veel hoger kunnen liggen. De tekorten lopen extra snel op doordat het aandeel HTSM-werknemers in R&D stijgt, terwijl ook de concurrentie van andere sectoren groeit vanwege de alsmaar toenemende algehele krapte in het arbeidsaanbod. Daarbij speelt een rol dat afgestudeerden in een technische richting ook in andere sectoren aan de slag kunnen. Vaak doen ze dat. Maar voor niet-technisch geschoolden is het omgekeerde niet mogelijk. In de tussentijd wordt de beroepsbevolking steeds kleiner door vergrijzing en uitstroom van de babyboomgeneratie. Voor de Brainport regio is er momenteel al een tekort van zo'n vaklieden en kenniswerkers met een mbo-niveau of hoger. Op basis van de ontwikkeling van de beroepsbevolking, het aantal banen en het aantal vacatures, wordt door Brainport Development geschat dat Zuidoost-Brabant in de High Tech sector tot 2020 jaarlijks tekorten zal hebben tussen de 400 en 700 medewerkers. Waarschijnlijk heeft ongeveer 40% van deze mensen een hbo/bachelor of wo/master opleiding en 60% een mbo opleiding nodig. Oorzaken hiervoor zijn, volgens het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI), de hoge vervangingsvraag in de sector Industrie gecombineerd met een lage instroom van technisch geschoolden. In de Brainport regio: is en blijft een groot deel van de technische vacatures moeilijk tot zeer moeilijk invulbaar; staan vacatures gemiddeld langer open dan elders in Nederland; ontstaat een grote vervangingsvraag voor de sector High Tech Systemen, ca. 90% van de vraag is vervangingsvraag en maar 10% is uitbreidingsvraag. Naar verwachting zwaait 7,1% van de uitvoerende technici en 4,2% van de technisch opgeleide verkopers af in de komende jaren. 6 POFI+ staat voor probleemoplossend vermogen, omgaan met veranderingen, omgaan met klanten, flexibiliteit en initiatief. 12

13 Alle High Tech bedrijven in de Brainport regio zijn op zoek naar goed geschoolde vakmensen. Het Centrum voor Productietechnologie ziet marktkansen om afspraken te maken met High Tech bedrijven over participatie in het Centrum in ruil voor (directe) toegang tot stagiairs en afgestudeerden van het Centrum. Technisch onderwijs staat onder druk Het technisch onderwijs staat al jaren onder druk in Nederland. Ook in Zuidoost Brabant komt het technisch onderwijs onder druk te staan. Van alle vmbo ers in Zuidoost-Brabant kiest momenteel ca. 40% voor techniek 7. Dit percentage ligt bijna 10% boven het nationaal gemiddelde. Dit hoge aandeel geldt binnen alle leerwegen, maar de gemengde leerweg in Zuidoost-Brabant steekt hier boven uit met 75% techniekleerlingen tegen 45% nationaal. Ook met het aantal vrouwen dat voor tech niek kiest scoort de regio boven het nationaal gemiddelde. Het aandeel mbo ers dat een technische richting volgt, ligt iets hoger dan het nationaal gemiddelde (1,5% hoger). Onderstaande tabellen geven inzicht in de studentaantallen van diverse opleidingen in deze regio. De doorlooptijd van de opleidingen bedraagt circa 4-6 jaren. Tabel 3: Studentaantallen ROC Fontys TU/e Met deze studentaantallen zal in de High Tech sector voor iedere twee mensen die binnenkort met pensioen gaan, maar één student van school gaan komen! Een (groot) deel van de uitstroom van Fontys Hogescholen en de TU/e vertrekt uit de Brainport regio, om elders te gaan werken. Het bewustzijn hiervan is bij alle partners in deze regio groot en dat is één van de redenen waarom de bedrijven van ROC Eindhoven vragen om dit Centrum voor Productietechnologie te initiëren. Het Centrum voor Productietechnologie moet meer studenten interesseren voor mbo techniek en wil hiervoor nieuwe doelgroepen aanspreken. Het Centrum voor Productietechnologie ziet met name kansen voor groei vanuit de richtingen vmbo gemende en theoretische leerwegen, havo (zie onderstaande tabel) en uitvallers vanuit het hbo techniek. Tabel 4: Aantal leerlingen havo met beta profiel, Zuidoost Brabant 8 Schooljaar Leerjaar Aantal leerlingen Aantal leerlingen Aantal leerlingen Aantal leerlingen Aantal leerlingen Eindtotaal Deze invalshoek vraagt ook om een meer inspirerende invulling van opleiden. Op basis van het BètaMentality model van het platform Bèta Techniek wordt geconcludeerd dat techniekonderwijs een grote potentiële doelgroep heeft, mits aan de juiste motivatie wordt geappelleerd. In het BètaMentality model worden jongeren ingedeeld in vier groepen: Concrete Bèta's, Carrière Bèta's, Non Bèta s en Mensgerichte Bèta s. 7 PlatformPocket 'Techniek in Zuidoost-Brabant', Bureau Louter in opdracht van Platform Bèta Techniek, bron: ResearchNed B.V, via 13

14 Met name de Carrière Bèta s en Mensgerichte Bèta s bieden potentie, die tot nu toe onvoldoende vanuit het techniekonderwijs wordt benut. In tabel 3 zijn prognoses opgenomen voor vmbo techniek, waarbij de kanttekening moet worden geplaatst dat vmbo scholen hebben aangegeven te verwachten dat de daling nog scherper zal zijn met name voor beroepsgerichte leerweg (BL). Tabel 5: Raming aantal leerlingen vmbo-techniek, Zuidoost Brabant 9 Leerweg BL KL GL TL Totaal Index (2008=100) Verder is er met name in het techniek onderwijs sprake van een probleem door de vergrijzing en zal een (toekomstig) tekort aan docenten gaan ontstaan. In onderstaande figuur is ter illustratie de leeftijdsopbouw van de opleiding Middenkader Engineering van ROC Eindhoven weergegeven. Hieruit blijkt dat binnen enkele jaren een grote uitstroom onder docenten zal plaatsvinden. Nu al moet ROC Eindhoven veel moeite doen om docenten met goede vakkennis te vinden. Via het Centrum voor Productietechnologie wordt het aantrekkelijker en gemakkelijker om ook mensen uit het bedrijfsleven in te zetten. De scheiding tussen docenten en begeleiders uit de praktijk kan vervagen zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit van het onderwijs. Figuur 7: Leeftijdsopbouw opleiding Middenkader Engineering Leeftijdsopbouw docenten tot 30 jaar jaar jaar jaar 60 + Er is niet alleen sprake van vergrijzing, ook daalt al jaren het aantal studenten binnen de technische lerarenopleidingen. Zie onderstaande figuur voor de cijfers van de Pedagogisch Technische Hogeschool (PTH) van Fontys Hogescholen. De PTH is de kraamkamer van toekomstige (mbo) docenten techniek. Met dit Centrum voor Productietechnologie kan de aantrekkingskracht van de PTH verder worden verhoogd. 9 PlatformPocket 'Techniek in Zuidoost-Brabant', Bureau Louter in opdracht van Platform Bèta Techniek,

15 Tabel 6: Studenten instroom en doorstroom 2007 t/m 2010 Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool (bijgewerkt tm 1 nov 10) Totaal vt Totaal dt (excl. VL) Totaal PTH regulier (excl. VL) Totaal PTH voltijd en deeltijd 0. herinschrijvers Voorbereidende leerjaren PTH 1. instroom herinschrijvers instroom herinschrijvers instroom herinschrijvers instroom Concurrentieanalyse en onderscheidend vermogen Concurrentie in de markt voor technische opleidingen Concurrenten voor de opleidingen en met name voor de bij- en nascholing van het Centrum voor Productietechnologie zijn het Mikrocentrum, The High Tech Institute en eventueel andere nieuwe Centra voor Innovatief Vakmanschap in de High Tech Systemen sector. Het Mikrocentrum is een onafhankelijke kennisinstelling die bijdraagt aan het verbeteren van technische processen en bedrijfsprocessen van bedrijven die als OEM-er of als toeleverancier actief zijn in de technologische maakindustrie en/of de procesindustrie in Nederland en/of België. Het Mikrocentrum biedt: opleidingen: onder de merknamen Mikrocentrum (LBO/MBO/HBO) en Engenia (HBO+/Ac); evenementen: jaarlijks ongeveer 50 kleine en grote evenementen; het High Tech Platform: 500 deelnemende bedrijven verzameld in een High Tech Bedrijvengids. Jaarlijks nemen bedrijven en personen deel aan activiteiten van het Mikrocentrum. Het Mikrocentrum team bestaat uit 40 vaste medewerkers, 140 freelance docenten en 20 overige freelance medewerkers. Het Mikrocentrum is gestart in 1968 in Utrecht en is sinds 1976 gevestigd in Eindhoven. The Institute richt zich op het borgen en ontwikkelen van het leiderschap en vakmanschap van professionals op post hbo en post academisch nivo, die betrokken zijn bij: de ontwikkeling van hightech equipment; de ontwikkeling van hightech producten; de productie van hightech equipment en producten. Centraal staan het ontwikkelen van leiderschap en vakmanschap van professionals op post HBO en post academisch niveau. The Institute heeft in 2010 het mechatronica deel van de trainingsportfolio van Philips CTT overgenomen. The Institute is opgericht door het bedrijf Settels van Amelsvoort. Concurrentie in de markt voor onderzoek, ontwikkeling en prototyping Concurrent voor de onderzoeks-, ontwikkelings- en prototyping activiteiten van het Centrum voor Productietechnologie is MiPlaza op de High Tech Campus. Daarnaast hebben de High Tech Systemen bedrijven natuurlijk eigen ontwikkel- en productiecapaciteit en -faciliteiten. MiPlaza is het open-innovatie shared service centrum van Philips Research op de High Tech Campus voor hightech innovatie. MiPlaza biedt onder één dak onder andere cleanrooms, hoogwaardige faciliteiten voor device- en dunnefilm ontwikkeling en materiaalanalyse, test- en meetinstrumentatie, meetservice en ondersteuning bij ontwerp en fabricage van prototypes. 15

16 Meer dan 400 engineers en andere specialisten van Philips Research staan klaar voor interne en externe klanten / bedrijven die gebruik willen maken van de beschikbare faciliteiten. MiPlaza is het grootste open innovatie centrum in Europa. Onderscheidend vermogen Het Centrum voor Productietechnologie onderscheidt zich van concurrenten en is uniek door: haar bereik bij studenten en docenten op mbo+ niveau; scherpe focus op kennis- en expertise omtrent productietechnologie, met name mechatronica, precisietechnologie, fijnmechanische techniek en meet- en regeltechniek voor de High Tech Systemen sector; door de inbreng van niet alleen kennis maar met name ook praktische "ambachtelijke" vaardigheden en uitvoeringsprojecten; door de inbreng van niet alleen expertise vanuit het onderwijs, maar met name ook de meest actuele expertise, kennis en apparatuur vanuit de High Tech Systemen sector, TU/e en TNO Industries. The Institute is voornamelijk gericht op hbo+ niveau. Het Mikrocentrum is zowel op hbo niveau, alsook op mbo (+) niveau actief. Het Centrum voor Productietechnologie richt op de onderkant van de markt van het Mikrocentrum. Het Centrum voor Productietechnologie onderscheidt zich van het Mikrocentrum door niet alleen theoretische kennis te bieden, maar vooral ook trainingen en praktische vaardigheden (vakmanschap). Het Centrum voor Productietechnologie zal het Mikrocentrum daar waar wenselijk betrekken bij onderdelen/ modules in de uitvoering van de topopleiding(en). Hiermee kan het Mikrocentrum meer als een partner dan als een concurrent worden bestempeld. Momenteel worden deze gesprekken door ROC Eindhoven met het Mikrocentrum gevoerd. In de markt voor onderzoek, ontwikkelings en prototyping opdrachten komt de concurrentie voornamelijk vanuit High Tech bedrijven uit de sector. MiPlaza is vooral gericht op R&D projecten op HBO(+) en WO(+) niveau. Het Centrum voor Productietechnologie zal samenwerking zoeken met MiPlaza indien nodig. De onderzoeks-, ontwikkelings- en prototyping activiteiten van het Centrum voor Productietechnologie zijn vooral interessant voor productiebedrijven die zelf (tijdelijk) geen of minder toegang hebben tot de beschikbare kennis en expertise, capaciteit en/of beschikbare (state-of-the-art) faciliteiten. 16

17 3. Management en samenwerking 3.1 Management en team De dagelijkse leiding van het Centrum voor Productietechnologie is in handen van de heer Hans van Brussel. Hans is werkzaam bij ROC Eindhoven en was daar verantwoordelijk voor het realiseren van de contractactiviteiten van ROC Eindhoven voor onder andere de bedrijven die zijn aangesloten bij de Spomm. Hans heeft in van 2008 tot en met medio 2011 de private omzet bij ROC Eindhoven substantieel verhoogd naar 2,1 miljoen per jaar. Hans is sinds medio 2011 full time vrijgemaakt voor de ontwikkeling van het Centrum voor Productietechnologie. Hij is een ondernemer en echte pionier en heeft zowel ervaring in het onderwijs alsook ervaring in het (technisch) bedrijfsleven (Philips). Hans is verantwoordelijk voor het algemeen management en aansturing van het Centrum en de verkoop van de opleidingen en masterclasses. Hans van Brussel zal worden ondersteund door een ervaren ondernemer (parttime) uit de achterban van Brainport Industries. Deze ondernemer zal Hans gaan coachen en ondersteunen. De ondernemer brengt kennis en ervaring met betrekking tot financiën en ondernemerschap en een uitgebreid (bestuurlijk) netwerk en ruime ervaring in de High Tech Systemen sector mee. Doelstelling is om deze ondernemer voor een actieve rol aan het Centrum te committeren. Momenteel worden gesprekken gevoerd met de beoogde kandidaat voor deze rol. Daarnaast zal het Centrum voor Productietechnologie een coördinator uit de achterban van Brainport Industries (High Tech sector) met kennis en ervaring met sales en netwerk in de High Tech Sector aan zich binden. Vooralsnog zal de heer John Blankendaal, directeur van Brainport Industries, deze rol op zich nemen. De coördinator is verantwoordelijk voor onder andere: het werven van nieuwe bedrijven uit de achterban van Brainport Industries voor concrete deelname aan het Centrum voor Productietechnologie; het werven van experts vanuit de leden en stakeholders van Brainport Industries die kennis en expertise beschikbaar willen stellen; werven van stages, projecten, productie- en onderzoeksopdrachten vanuit de leden en stakeholders van Brainport Industries; het werven van begeleiders en technical angels vanuit de leden en stakeholders van Brainport Industries die studenten kunnen begeleiden bij praktijkopdrachten en het bedienen van complexe machines; benutten van gezamenlijke inkoopkracht van Brainport Industries bij het investeren in apparatuur etc.. De coördinator zal allereerst de concept afspraken met de bedrijven over launching customership voor een vliegende start van het Centrum voor Productietechnologie nadere invulling geven. Daarnaast zal de coördinator de andere High Tech bedrijven, die onder andere zijn aangesloten bij Metaalhuis, Spomm en Point One benaderen voor opdrachten bij het Centrum voor Productietechnologie. Het Centrum voor Productietechnologie is reeds bezig met de invulling hiervan. Verder zullen studenten en studentondernemingen ook een actieve rol spelen in het commercialiseren van de faciliteiten. Het Centrum voor Productietechnologie zal verder alle benodigde expertise voor de uitvoering van haar activiteiten inhuren, indien mogelijk bij haar aandeelhouders en/of partners en zo niet bij derden. Keuze voor kwaliteit staat hierbij voorop. Bij de uitvoering van het Centrum voor Productietechnologie zijn inmiddels betrokken: coördinator van ROC Eindhoven voor het werven van vmbo en havo leerlingen, de heer Rob Vaessen; lector Mechatronica van Fontys Hogescholen, de heer Henk Kiela; projectleider Induteq, de heer Ries Luijsterburg; secretariaat, mw. Angela van Velthoven; coördinator ontwikkelteams modules, de heer Ton van Weert docenten en experts vanuit onderwijs en/of bedrijven. 17

18 Het management rapporteert aan de Raad van Commissarissen. Tevens zal het management de beschikking krijgen over een Raad van Advies. 3.2 Aandeelhouders Aandeelhouders van het Centrum voor Productietechnologie zijn ROC Eindhoven en Brainport Industries. ROC Eindhoven ROC Eindhoven is een vooruitstrevende onderwijsinstelling die in het hart van de Brainport regio opereert. ROC Eindhoven heeft inmiddels een stevig track record opgebouwd in het ontwikkelen van nieuwe grote innovatieve innovatiearrangementen in het kader van HPBO en het platform Bèta Techniek. In de afgelopen jaren heeft ROC Eindhoven zes innovatiearrangementen gehad en in vijf arrangementen als partner deelgenomen. De audits over deze arrangementen zijn tot nu altijd positief. Ook heeft ROC Eindhoven een concept voor het experiment Netwerkschool ontwikkeld om meer studenten (met name andere doelgroepen) voor techniek te interesseren. In de Netwerkschool worden contextgerelateerde opleidingen als design, zorg, sport en duurzaamheid in combinatie met techniek / technologie aangeboden. Het Centrum voor Productietechnologie is complementair aan de Netwerkschool Techniek. ROC Eindhoven is penvoerder, voert (momenteel) het projectmanagement van het Centrum voor Productietechnologie en brengt expertise, studenten, docenten en middelen van haar opleidingen Mechatronica, Werktuigbouwkunde en Industriële automatisering in. ROC Eindhoven zal ook de opleiding Middenkader Engineering (BOL, niveau 4) verhuizen naar de campus van de Technische Universiteit Eindhoven. Dit biedt mogelijkheden voor samenwerking met hbo en wo onderwijs. ROC Eindhoven heeft een uitgebreid track record op samenwerking met technische bedrijven zoals bijvoorbeeld EVC en opleiden mechatronica / elektronica in samenwerking met Philips Healthcare, EVC en opleiden CNC voor DAF en mechatronica voor de treinmonteurs van Nedtrain. ROC Eindhoven realiseert binnen de School voor Techniek op dit moment al ca. 2,1 miljoen aan private omzet per jaar, met name bij bedrijven aangesloten bij Brainport Industries en Spomm. Brainport Industries Coöperatie U.A. Brainport Industries Coöperatie U.A. is de exclusieve partner en mede aandeelhouder van het Centrum voor Productietechnologie. Brainport Industries is een platform dat het samenhangende, samenwerkende en transparante ecosysteem van de ruim 300 High Tech toeleveranciers omvat. Initiatiefnemers zijn NTS Group, Sioux Embedded Systems, Euro Techniek Eindhoven, Van Berlo Group, HTR, Frencken Europe, Van der Hoorn Buigtechniek, KMWE en Philips Research Open Labs. Op dit moment zijn inmiddels 75 High Tech bedrijven aangesloten op de Brainport Industries Coöperatie U.A. De heer Marc Hendrikse is voorzitter van de Coöperatie, de heer John Blankendaal directeur. Brainport Industries Coöperatie U.A. heeft 49% van de aandelen van het Centrum voor Productietechnologie in handen. De deelnemende bedrijven (leden en stakeholders) uit de achterban van Brainport Industries stellen middelen, uren, expertise en apparatuur beschikbaar, tevens geven deze bedrijven stage- en baangaranties voor de studenten van de topopleidingen en treden de bedrijven op als launching customer van het Centrum voor Productietechnologie. In ruil hiervoor krijgen de bedrijven aangesloten bij Brainport Industries zeggenschap over de inhoud van de opleiding (20% keuzeruimte) en het eerste recht om de (beter) opgeleide schoolverlaters een baan aan te bieden en om medewerkers snel en goed (bij) te scholen. Op dit moment zijn de onderstaande high tech bedrijven intensief betrokken bij het Centrum voor Productietechnologie: NTS Group KMWE Frencken Europe GL Group Van Keulen Machinefabriek Smits Machinefabriek AAE B.V. Nossin 18

19 VDL ETG DAF Trucks De RidderSRM Wilting Components VanderLande Industries Widenhorn Industriele Automatisering Seco Tools Benelux CNC Consult Via Brainport Industries wordt gewerkt aan een nieuw concept en financieringsarrangement voor onderwijsarbeidsmarkt initiatieven, waarbij initiatieven en de bijdragen van bedrijven worden gebundeld (minder versnippering, regionale fondsvorming). Ook de opleidingsfondsen (A+O, OOM) en Koninklijke MetaalUnie en FME worden hierbij betrokken worden. 3.3 Samenwerkingspartners Fontys Hogescholen Het Centrum voor Productietechnologie werkt intensief samen met Fontys Hogescholen. Fontys Hogescholen is een innovatieve hoger onderwijsinstelling met hoge toegevoegde waarde voor de topsectoren in de Brainport Regio Eindhoven. Fontys Hogescholen zal haar techniekopleidingen ook gaan verhuizen naar dezelfde gebouwen op de campus van de Technische Universiteit Eindhoven. ROC Eindhoven, Fontys Hogescholen en TU/e hebben inmiddels afspraken gemaakt over onder andere doorlopende leerlijnen, het uitwisselen van kennis, docenten en faciliteiten en gezamenlijke investeringen in faciliteiten en lesprogrammaontwikkeling. Fontys heeft in samenwerking met de HAN 10 een Expertisecentrum voor Automotive geïnitieerd (ACE) en werkt in dit centrum ook samen met de High Tech Systemen sector. Verder is Fontys Hogescholen in samenwerking met CFT 2.0 gestart met de ontwikkeling van een Center of Expertise (hbo-wo niveau) voor de High Tech sector. Tevens wordt gewerkt aan het instellen van een lectoraat Productietechnologie. Hiermee kan Fontys de samenwerking en uitwisseling van kennis met High Tech bedrijven nog verder vergroten. Fontys zal met het Centrum voor Productietechnologie onder andere samenwerken op het gebied van uitwisselen van expertise, studenten, docenten en middelen vanuit de opleiding Mechatronica / Engineering en het Lectoraat Mechatronica, tevens wordt samengewerkt vanuit de PTH lerarenopleiding. ROC Eindhoven en Fontys Hogescholen zullen herinvesteringen in hun machinepark met elkaar afstemmen. Leidse Instrumentmakers School Het Centrum voor Productietechnologie werkt samen met Leidse Instrumentmakers School. Dit is een mbo vakschool voor precisietechnologie waar jonge mensen worden opgeleid tot Research Instrumentmaker, gevestigd in Leiden. De Leidse Instrumentmakers School heeft veel expertise rondom precisietechnologie en is met name ook gericht op OEMs uit de Brainportregio. De Leidse Instrumentmakers School zal haar expertise uitwisselen met dit Centrum voor Productietechnologie in de Brainportregio. De Leidse Instrumentmakers School zal een (aantal) onderwijsmodule(s) invullen binnen de opleidingen van het Centrum voor Productietechnologie. Tevens hebben de studenten binnen de opleiding de mogelijkheid om onderwijsmodules te volgen aan de Leidse Instrumentmakers School in Leiden. Tot slot zal de Leidse Instrumentmakers School aan haar leerlingen stages en de modules, ontwikkeld door het Centrum voor Productietechnologie, aanbieden. Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) Het Centrum voor Productietechnologie werkt ook samen met de Technische Universiteit Eindhoven. Het Centrum voor Productietechnologie wordt gevestigd op de campus van de TU/e. Dit verhoogt de uitstraling van het Centrum en biedt unieke kansen voor samenwerking. 10 Hogeschool Arnhem Nijmegen 19

20 Op de campus van de TU/e is in het gebouw van TNO de gezamenlijke werkplaats van de Gemeenschappelijke Technische Dienst (GTD) van TU/e en van TNO Industries gevestigd. Het Centrum voor Productietechnologie zal gaan samenwerking met deze werkplaats. In de werkplaats werken ca. 50 medewerkers en staan ca. 175 machines en apparaten. De werkplaats is zo n 2800 vierkante meter groot. De TU/e maakt in de gezamenlijke werkplaats een omzet van ca. 3,5 miljoen euro per jaar. Het Centrum voor Productietechnologie zal verder samenwerken met de TU/e met betrekking tot bijvoorbeeld het uitwisselen van studenten, docenten, onderzoeksprojecten, faciliteiten, expertise en contacten. ROC ter AA ROC Ter AA is een mbo onderwijsinstelling gevestigd in Helmond met ca studenten en cursisten en ruim 400 medewerkers. ROC ter AA heeft voor technische opleidingen een Centrum voor Innovatief Vakmanschap opgezet gericht op de automotive sector, genaamd M.A.C. Het Centrum voor Productietechnologie werkt intensief samen met het M.A.C. Vanuit de opleiding Middenkader Engineering vindt uitwisseling van studenten (en docenten) plaats met het Centrum voor Productietechnologie. De fusieplannen tussen ROC Eindhoven en ROC ter AA zijn afgewezen door de Minister. ROC Eindhoven en ROC ter AA zullen hun samenwerking verder intensiveren. Stichting Praktijk Opleidingen Metaal Mechatronica (Spomm) Centrum voor Productietechnologie werkt samen en is complementair aan de Spomm. De Spomm zorgt, namens ca. 45 bedrijven in de regio Zuidoost-Brabant, te samen met ROC Eindhoven en ROC ter AA voor de uitvoering van kwalitatief hoogwaardige opleidingen in metaal en mechatronica op mbo niveau 2 en 3. Het Centrum voor Productietechnologie is gericht op niveau 4(+). Ook het werven van schoolverlaters om deze vervolgens op te leiden tot vakman / vakvrouw behoort tot de activiteiten van de Spomm. De Spomm onderhoudt nauwe contacten met alle vmbo-scholen in genoemde regio, met ROC Eindhoven en ROC ter AA in Helmond en het Kenniscentrum Kenteq. Spomm zal in het kader van het Centrum voor Productietechnologie bijdragen aan promotie, communicatie en benadering van bedrijven voor het beschikbaar stellen van uren, expertise, apparatuur en onderzoeksprojecten. Tevens kunnen de bij Spomm aangesloten bedrijven optreden als launching customer van het Centrum voor Productietechnologie. In ruil hiervoor krijgen de bedrijven aangesloten bij de Spomm het recht om (na Brainport Industries bedrijven) de (beter) opgeleide schoolverlaters een baan aan te bieden en om medewerkers snel en goed (bij) te scholen. Brainport Industries en Spomm werken momenteel aan integratie van hun activiteiten. CFT 2.0 Doelstelling is om het Centrum voor Productietechnologie te verbinden met CFT 2.0. Door verregaande uitbesteding van het fabricageproces behoort het in stand houden en doorontwikkelen van kennis van gespecialiseerde productietechnologie voor veel OEMs niet meer tot de kernactiviteiten. De toeleveranciers in de high tech keten die tegenwoordig verantwoordelijk zijn voor engineering, fabricage en assemblage realiseren zich dat deze kennis cruciaal is geweest voor het bereiken van hun huidige positie en blijft voor een veelbelovende toekomst. Tegelijkertijd zijn zij zich bewust van het ontbreken van individuele schaalgrootte en financiele slagkracht om deze kennis in stand te houden. Daarom hebben zij krachten gebundeld in CFT 2.0, een gezamenlijk instituut, ondergebracht bij Brainport Industries, voor het uitvoeren van onderzoek naar nieuwe productietechnologieen en engineering competenties op het gebied van mechatronica en high tech systeembouw. De ambitie van CFT 2.0 is om te ontwikkelen tot een World class centrum voor toegepast onderzoek door technische toeleveranciers in High Mix, Low Volume, High Complexity ketens. Het CFT 2.0 heeft als kernactiviteiten onderzoek, ontwikkeling en kennisdeling rondom pre-competitieve thema's op gebieden als productietechnologie ontwikkeling en ketenoptimalisatie door onder andere: het bundelen van de versnipperde nog aanwezige kennis; pre-competitief onderzoek: ontwikkeling die niet direct business oplevert, maar wel leidt tot interessante kennis en ervaring voor de sector; standaardisatie van processen; het bij elkaar brengen en afstemmen van cursussen en opleidingen op het gebied van de activiteiten in High Tech Systemen en Materialen; 20