Faculteitsblad Electrical Engineering. TwanBasten. IntroductieWeek. IntakeGesprekken. KandidaatsBestuur. Oktober

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Faculteitsblad Electrical Engineering. TwanBasten. IntroductieWeek. IntakeGesprekken. KandidaatsBestuur. Oktober 2011 15"

Transcriptie

1 Faculteitsblad Electrical Engineering TwanBasten IntroductieWeek IntakeGesprekken KandidaatsBestuur Oktober

2 Become part of a learning adventure SHAPING leading-edge technology THALES NEDERLAND Toonaangevend in de sectoren Defence en Security. Met ca gedreven medewerkers de topaanbieder van hightechbanen. Onze primaire focus is het innoveren van onze producten en het ontwikkelen van nieuwe technologieën. Spraakmakende voorbeelden hiervan zijn radar-, communicatie- en command & controlsystemen voor marineschepen en communicatie-, beveiligings- en betaalsystemen voor het bedrijfsleven. Naast onze betrokkenheid in het OV-chipkaartprogramma zijn wij bekend door onze uiterst betrouwbare dataswitches. Qua omvang van onze R&D investeringen staan wij in Nederland op de negende plaats. Thales Nederland, met vestigingen in Hengelo, Huizen, Houten, Eindhoven, Delft en Enschede, is onderdeel van de internationale Thales Group. OUR CAREER FEATURES HIGHTECH Je werkt aan unieke en zeer complexe producten. MULTIDISCIPLINAIR Je werkt als specialist in gevarieerde, multidisciplinaire teams. INTERNATIONAAL Je werkt voor opdrachtgevers over de hele wereld door systemen te ontwikkelen, te verkopen, te installeren, te testen en te onderhouden. DYNAMISCH Je werkt in de dynamiek van de multinational Thales. Onze vestigingen vind je overal ter wereld. Je internationale doorgroeikansen dus ook. UITDAGEND Als Software Engineer bij Thales in binnen- en buitenland Je werken werkt aan aan je uiteenlopende persoonlijke ontwikkeling projecten op in een software- omgeving en hardware die je constant gebied. uitdaagt. In multidisciplinaire teams ontwikkel je EMBARK applicaties ON voor A THALES radar-, ADVENTURE communicatie- IN en command & THE controlsystemen NETHERLANDS voor marineschepen. Uiterst geavanceerde Ben producten jij in het bezit waar van bij je een de afgeronde allernieuwste opleiding technieken Informatica, toepast. Elektrotechniek, Erik Schepers, Technische Software Natuurkunde Engineer. of vergelijkbaar dan kan jouw loopbaan zich in verschillende richtingen ontwikkelen. Bijvoorbeeld Meer weten van Engineer over naar een uiteindelijk functie Architect, binnen Project Software Manager Engineering of Lijn Management. bij Thales? By courtesy of Royal Schelde Group Tactical Display Area (TDA) Onderdeel van de user interface. Geeft een grafische weergave Worldwide: with (in 2D of 3D) van de om geving. employees, Toont met iconen a waar presence schepen, in vlieg tuigen, onderzeeërs et 50 cetera countries, zich bevinden. Thales is a global leader in aerospace, defence and security. Mail dan naar erik.schepers@nl.thalesgroup.com of kijk op Daar tref je tevens meer dan 100 stage- en afstudeeropdrachten. Direct solliciteren kan ook door je brief en cv te zenden Apply naar straight Thales Nederland away t.a.v. Recruitment, Postbus 42, Thales 7550 komt GD graag Hengelo in contact of met jobs@nl.thalesgroup.com jou om samen jouw mogelijkheden te bekijken en je carrièrepad uit te stippelen. Ook bieden wij studenten met een technische achtergrond meer dan 100 uitdagende stage- en afstudeeropdrachten. Vraag onze gids aan of bezoek onze website. Je kunt daar ook solliciteren.

3 I Colofon Jaargang 4 nummer 3 Oktober 2011 De Connecthor is een uitgave van de elektrotechnische studievereniging Thor en de Faculteit Electrical Engineering aan de Technische Universiteit Eindhoven. De Connecthor verschijnt 4 keer per jaar in een oplage van 1200 stuks en is gratis voor alle leden van Thor en medewerkers van de faculteit Electrical Engineering. I Hoofdredacteur Martijn van Beurden Femke Verheggen I Eindredacteur Pieter-Paul Luijten Anjo Peeters I Redactie Martijn van Eerdt Twan Kamp Bart Smolders Celine Vincent I Ontwerp Lay-out Pieter Weterings Pauline van Gelder Elles Raaijmakers John Snoeijs Astrid van Bilsen I Illustratie Omslag Deelnemers van de introductieweek bij Electrical Engineering - Rick van Kemenade I Druk Jafra drukwerkservice I Redactieadres Connecthor Technische Universiteit Eindhoven Potentiaal 1.15 Den Dolech 2 Postbus MB Eindhoven I Contact: Telefoon: (040) of (040) Telefax: (040) connecthor@tue.nl I Volgende editie: Deadline kopij: 28 oktober 2011 I Web: I Adverteerders: Binnenkant kaft: Thales Pagina 20: TenneT Buitenkant kaft: Siemens I Redactioneel Aan het begin van het nieuwe collegejaar verwelkomen we natuurlijk allereerst onze eerstejaars studenten. Deze keer niet alleen studenten van de opleiding Electrical Engineering, maar voor de allereerste keer ook die van de opleiding Automotive, die eveneens is ondergebracht in onze faculteit. Met in totaal meer dan 100 eerstejaars zullen onze collegezalen weer ouderwets goed bezet zijn. Naast de intro, besteden we aandacht aan een aantal andere activiteiten in de vorm van excursies voor studenten en natuurlijk ook aan de jaarlijkse onderwijsdag voor docenten. Daarnaast een uitkijkje naar het uitgekozen ontwerp van het nieuwe gebouw waarin de faculteiten Electrical Engineering en Technische Natuurkunde gehuisvest zullen worden. Het ontwerp werd gepresenteerd en toegelicht door het architectenbureau. Ben jij ook benieuwd naar hoe onze faculteit eruit gaat zien, kijk dan naar de eerste beelden. Daarnaast staan we ook stil bij het feit dat we de in augustus afscheid hebben moeten nemen van Hans Vossen. Hans was werkzaam als onderzoeks- en onderwijsmedewerker bij de leerstoel EES. We nemen middels een in memoriam afscheid van Hans. De afgelopen periode heeft Astrid van Bilsen de redactie verlaten. Astrid gaat bij de gemeente Hilvarenbeek als communicatiemedewerker een nieuwe uitdaging aan. Mocht je zelf in de redactie plaats willen nemen, heb je een leuk idee voor een artikel over een activiteit of wil je iemand nomineren voor een vlaai, neem dan contact op met de redactie via connecthor@tue.nl. We wensen je veel plezier toe met het lezen van deze nieuwe Connecthor! De redactie Connecthor 2011 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie houdt zich het recht voor om artikelen in te korten dan wel te wijzigen. Een in een artikel verwoorde mening is niet noodzakelijk de mening van de e.t.s.v. Thor of de faculteit Electrical Engineering aan de Technische Universiteit Eindhoven. Oktober

4 I INHOUDSOPGAVE [01] Redactioneel [04] Van de Bestuurstafel [05] Van de President [06] In Memoriam: Hans Vossen [08] Introducing... [10] Nieuws [13] Intake en meer [14] Onderwijsdag 2011 [17] Highlandgames [18] Nieuwbouw: Ruimte voor ontmoeten en duurzame technologieen [20] Intreerede Twan Basten [24] Promotieonderzoek Jasper Frunt : " Analysis of Balancing Requirements in future Sustainable and Reliable Power Systems [26] ODIN Lunchlezing [30] Masterclasses [33] FSE Dag [34] Promotieonderzoek Mohammad Alfiad : " New Trends in Optical Telecommunications [38] Buitenlandse Stage [40] Het Kandidaatsbestuur [42] De Verenigingen stellen zich voor [47] Excursie Philips Medical Best [48] Sfeerimpressie Intro [50] Mythologie: ALV [52] Excursie ASML [52] Photonics Integration Forum 2011 [54] ACCI Weekend [56] Activiteitenpagina Onderwijsdag 2011 Experimenteren in het onderwijs. Meer weten? Lees dan het artikel op pagina 14. Buitenlands Stage Giel op t Veld has been on an internship to Singapore. Read more about this on page Faculteitsblad Electrical Engineering 02 connecthor

5 INHOUDSOPGAVE I 17 Sfeerimpressie Intro Kijk op pagina 48 voor een sfeerimpressie van de Intro. Highlandgames Wie kent de traditionele Schotse Highlandgames niet, waarbij de deelnemers via verschillende wedstrijden uitmaken wie de sterkste is? De studieverenigingen van Electrical Engineering en Werktuigbouwkunde bleken hier niet voor onder te doen. Lees meer op pagina Masterclasses Meer studiepunten door goede afstemming voortgezet onderwijs en de TU/e. Lees meer hierover op pagina 30. Oktober

6 I FACULTEIT Van de Bestuurstafel Door: Suzanne Udo What is going on at the Board of the Department? A lot of cheerful things happen. We are quite happy with the huge increase of freshmen this year. Society asks continually to deliver more Electrical Engineers. This year, for the first time in fourteen years, Electrical Engineering will start with more than 100 first-year students. A quarter of them is especially interested in Automotive Technology. A special track in the curriculum of EE will be theirs. The Board of the Department decided to start the Automotive track in a very short time: in November a plan was made in close cooperation with prof. dr. Maarten Steinbuch (Department of Mechanical Engineering), in December we got the approval of the Board of the University the day before the Open days, where the coming students were informed about the new Automotive track. All this means a lot of work for many people: especially tutors. Also the infrastructure needs to be tailored to the new situation. The fact that the library just left our building makes things easier: the space they have left, will be used to accommodate the extra project groups. The bachelor school is an idea that was discussed for many many years, but this time it really becomes concrete. What the consequences of that decision will be, is not clear at this very moment, but it will have impact on the work for the educational process as well as for the decision lines in Electrical Engineering, like in all other departments of the TU/e. Another decision with impact is the choice for a team of architects for the new building. This building will accommodate the Department Electrical Engineering as well as a large part of the Department of Physics (see another article in Connecthor for more details). The fact that space is very expensive and money is scarce means that offices and other accommodation will be shared. Larger spaces will be used for more than one purpose: a gathering room at certain hours, a meeting hall at other moments, or even a place to do experiments that are stored nearby. We will have to find new ways of working. This will open new possibilities. I am convinced that the new building will be more comfortable and attractive than the present situation. Suzanne Udo 04 connecthor

7 VERENIGING I Van de President Door: Roel Oomen Op het moment van schrijven zit ik nog te genieten van de rust en het weer, aan een lekker kabbelend riviertje, waar de een in de rivier aan het vissen is en de ander een bal uit het water mag halen, omdat een van zijn kinderen deze per ongeluk in het water heeft gegooid en er zelf niet meer bij kan. De ene helft van het bestuur is op het moment bezig de mountainbikes op te halen, omdat er een lekke band is. De andere helft zit lekker te genieten van het weer met een koud pilsje in de hand. Gelukkig kunnen we nog een paar dagen genieten, voordat we verder gaan met de afronding van ons jaar. Zo moeten er nog zaken voor de intro en ThEW geregeld worden en moet de afrekening gemaakt en gecontroleerd worden. Eigenlijk alles dat nog geregeld moet worden is voor de afronding van het jaar, zodat onze opvolgers een goede start kunnen maken aan een mooi jaar wat een Bestuursjaar is. Als ik zo terug kijk is het jaar toch zeer snel voorbij gegaan, het lijkt nog de dag van gisteren dat we aangesteld werden als Bestuur en nog niet veel wisten hoe het reilen en zeilen van een vereniging ging. Maar er is zeer veel gebeurd in het Bestuursjaar. Het lijkt alleen alsof het snel voorbij gegaan is, omdat er steeds weer iets is waar je naar uitkijkt. Zo kijk je al uit naar de constitutieborrel als je net aangesteld bent als Bestuur. Daarna is er alweer de DIES, die ik helaas heb moeten missen vanwege een week thuis ziek op de bank liggen. Natuurlijk was er ook nog de studiereis naar Japan dat een van de beste reizen was die ik gemaakt heb. Mijn studie is nu wel op een laag pitje komen te staan. Dit heb ik natuurlijk al van te voren zien aankomen. Uiteindelijk heb ik maar twee vakken gehaald dit jaar. Het zal weer even duren voor dat het studeerritme er weer in zit. Ik heb er gelukkig wel weer vertrouwen in, want na een jaar bestuur heb ik er eigenlijk wel weer zin in om verder te gaan met de studie. Dit wil niet zeggen dat ik niet genoten heb van mijn jaar als Bestuur, zoals ik al eerder aangegeven heb. Er zijn altijd wel wat dingen die ik zal gaan missen, zoals de feestjes waar je weer in contact kwam met de besturen van de andere studieverenigingen of de eigen activiteiten waar je in contact kwam met je leden. Aan de andere kant is het ook fijn om weer af te zijn van de minder leuke dingen die het Bestuur zijn met zich mee brengt, zoals de bestuursvergaderingen op maandagochtend. Het is nu de taak voor het komende Bestuur om zich ook een jaar lang in te gaan zetten voor de vereniging en om er net zo n geweldig jaar van te maken als wij dit gedaan hebben. Veel Gedonder, Roel Oomen President der e.t.s.v. Thor Oktober

8 In Memoriam 06 connecthor

9 Ing. J.W.G.L. Vossen ( ) Op 3 augustus jongstleden is onze collega Hans Vossen overleden. Sinds 1973 was Hans werkzaam als onderwijs- en onderzoeksmedewerker in de groep Electrical Energy Systems en haar voorgangers. De laatste tien jaar was hij ziek en tot het laatst toe verzette hij zich hiertegen. Als we met hem spraken was hij altijd optimistisch en was er altijd het perspectief van een nieuwe, experimentele behandeling. Met veel wilskracht greep hij elke mogelijkheid aan. Ondertussen wilde hij maar een ding; aan het werk. We zijn hem dankbaar voor de mooie bijdrage die Hans nog heeft kunnen leveren aan de realisatie van ons Power Quality lab, onder andere het opzetten van een lab lay-out, veiligheidsvoorschriften en het daadwerkelijk aansluiten en in bedrijf nemen van de eerste apparatuur. Het onderwijs in de elektrische energietechniek had zijn bijzondere aandacht. Hij stond graag midden tussen de studenten. Lange tijd was dit ook letterlijk zo; zijn werkkamer was naast de studentenkamer en de tussendeur was altijd open. Vele tientallen stagiaires en afstudeerders heeft hij met raad en daad ondersteund. Een mijlpaal was het afstudeerwerk van Simon Linnemans in 1994, waarover later meer. Vele generaties studenten zijn door Hans ingewijd in het practicum Elektrische Energietechniek. De lat lag hierbij hoog. Hij toetste allereerst of de collegestof voldoende werd beheerst; zo niet leverde dat een forse dosis huiswerk op. Geheel volgens zijn karakter moesten de proeven accuraat en nauwgezet worden uitgevoerd. Studenten verzuchtten wel eens wat maakt die ene ampère op die vele ampères nou uit, maar Hans eiste zorgvuldigheid. Hans is onlosmakelijk verbonden met het roemruchte Hoge Stromen laboratorium. Toen dit lab in 2008 werd gesloten heeft Hans de geschiedenis van het lab beschreven in een artikel in Connecthor (december 2008). Dit lezenswaardige artikel schreef hij voor de jonge generaties die het niet meer hebben meegemaakt. Dit zinnetje laat zien hoe moeilijk hij het had met het sluiten van dit lab, met name omdat het zulke mooie mogelijkheden bood voor studenten. Het Hoge Stromen lab is opgezet net voordat Hans in 1973 aan de TU/e begon en de vele mogelijkheden van het lab moesten allemaal nog worden ontdekt. Een boeiende tijd, met mooi onderzoek naar het dynamische gedrag van lichtbogen in vermogensschakelaars. In het Hoge Stromen lab konden al spoedig stromen tot 40 ka worden gerealiseerd. Later heeft Hans bijgedragen aan baanbrekend onderzoek naar vacuümschakelaars (met name naar het verdampen van elektrodemateriaal en het effect hiervan op de vacuümboog), smeltveiligheden, hybride- en halfgeleiderschakelaars, het in- en uitschakelgedrag van transformatoren, het onderbreken van inductieve en capacitieve stromen met scheiderschakelaars en nog vele kleinere projecten. Een mijlpaal in Hans z n carrière was het afstudeerwerk van Simon Linnemans in Na het nodige knutselwerk aan de condensatorbank in het Hoge Stromen lab werd een recordstroom van A bereikt in een experiment om het uitschakelgedrag van een vacuümschakelaar te bestuderen. Hans onderging deze mijlpaal bescheiden en moest fiks worden aangespoord om op de roemruchte foto van dit moment te poseren (zie foto linksboven). Hij was trots op dit moment, maar negeerde bescheiden alle poespas rond dit record. Dit was immers een verdienste van alle collega s in het lab. Hans was erg betrokken bij het reilen en zeilen binnen de faculteit. Allereerst als jarenlang lid van de faculteitsraad. Zijn ijzersterke geheugen was vaak van nut om te achterhalen waarom een bepaalde afspraak ook al weer was gemaakt. De begroting controleerde hij tot achter de komma, foutjes of onnauwkeurigheden in notulen ontsnapten hem niet. Zijn bijdragen waren altijd feitelijk, precies en accuraat. Een mooi voorbeeld van zijn betrokkenheid is zijn aanhoudende inzet voor beter meubilair in de vissenkom (cr 1.17), wat hem uiteindelijk een vlaai van de maand heeft opgeleverd (zie foto rechtsboven). Ook was hij lid van de BHV en de facultaire Arbo commissie. We herinneren Hans om zijn mooie proeven in het Hoge Stromen lab, zijn enthousiaste bijdrage aan het onderwijs in de Elektrische Energietechniek en de manier waarop hij onze studenten en promovendi motiveerde en interesseerde voor ons vakgebied. Ook tijdens zijn ziekte bleef hij nieuwsgierig naar alle ontwikkelingen in de groep en de faculteit. We hielden er nooit rekening mee dat hij nooit meer terug zou keren. We troosten ons bij de dierbare herinneringen aan deze warme, toegewijde en betrokken collega. Ook wensen we zijn vrouw Marianne, zijn kinderen, familie en dierbaren veel sterkte met het verwerken van dit verlies. Hans is begraven onder een prachtige eikenboom; een prachtige plek die hem toekomt. Guus Pemen, Rene Smeets Vakgroep Electrical Energy Systems Oktober

10 I Faculteit Introducing... My name is Juan Carlos. I come from Colombia, where I was born in 1984, right in the middle of Colombia s worst times. Perhaps you have heard about Pablo Escobar, the cartel of Medellin and the guerrilla group FARC. Nowadays, Colombia still has problems (and which country doesn t have them anyway) but there are more good than bad things there to discover. One of the good things, is the production of the finest coffee of the world!! Colombia is located in the northern part of South America. As a tropical country, it doesn t have seasons so you can enjoy the beach, the growing fields and the snowy high mountains all year long. That is why it is now a preferential travel destination and also why the only risk you may experience going there is wanting to stay. I was trained in Electronics Engineering and hold a Master in Biomedical Engineering. I am currently a PhD student at the Electromagnetics group and my job is to understand the interaction of EMF on human body tissues from a computational approach. Before moving to Eindhoven, I worked with biologists, physicians and therapists developing models of biological tissues. I don t have special hobbies but would like to trade Spanish lessons for some Dutch lessons. Would you be interested? Hello! My name is Valentina Moskalenko. I was born in 1987 in Ukraine. My childhood was spent in the big industrial city on south-west of Ukraine. I studied physic-mathematics, did rhythmic gymnastics and took musical courses. In 2004, I decided to lead an independent life, so I moved to Moscow where I have been living until this summer. I studied in Lomonosov Moscow State University. While being an undergraduate student, I worked in Laboratory of Nanooptics and Metamaterials at Quantum Electronics department of the Physics faculty. In July of this year, I started to work at the OED group within the PARADIGM project. My research interests are devoted to ultrafast semiconductor laser technology. I really enjoy staying in Eindhoven, because I have a great opportunity to work with up-to-date scientific equipment with ambitious and astonishing people on such a fascinating field like photonics. 08 connecthor

11 Faculteit I Hello, my name is Xi Long. I was born in China in I am a PhD candidate of the Signal Processing Systems Group. I received my bachelor s degree of engineering from the Zhejiang University in China in 2006 and then finished the Brain-Bridge master program in TU/e in In the second year of my master period, I spent 14 months at the Philips Research for my thesis about activity monitoring. From 2009 to 2011, I was employed by Tencent, located in Shenzhen (the first Special Economic Zone of China), with responsibilities of data mining and user experience research. Tencent has grown into China s most used internet service portal with around a billion registered users. In that phase, I was a technical expert in a user-centric design team. At the moment, I am working on my PhD project HoSMo that aims at exploring solutions of scientific groundwork for unobtrusive home sleep monitoring which can inform a person s sleep quality. Specifically, I focus on objective physiological measures. The project is in association with Philips. It is great to be positioned between industrial and academic worlds for enriching my experiences in applied research. Personally, I like sports, art, karaoke and traveling. I believe opening my eyes to see different worlds definitely encourages me to think about things that can make our lives better. Best Regards, Xi Hello, my name is Marinus Grond and I recently ( ) started with a PhD research at the Electrical Energy Systems group. The project focuses on computational optimization in network planning of electricity networks with the use of mathematical optimization models. Therefore the project is in collaboration with CWI (Centrum Wiskunde & Informatica) in Amsterdam. I was born (1987) and grew up near Leeuwarden, the capital of the northern Dutch province Friesland/Fryslân. Fryslân is in some ways different from the other eleven provinces by having its own language and some traditional sports. One typical Frisian sport is kaatsen (Frisian handball), which is my favorite hobby. It is a ballgame of two opposite teams of three players and has some aspects of tennis and baseball. I practice this sport since the age of 6, several times a week and especially in summer time. If the victory of a match is there, you will be honored with a wreath around your neck. At the beginning of this summer I obtained my Master s degree at the Delft University of Technology in electrical power engineering. I performed my master thesis project in collaboration with Enexis (one of the largest Distribution Network Operators in the Netherlands) in the field of network planning for electricity distribution networks. I am looking forward to continue exploring this field and generate an own contribution. Oktober

12 I NIEUWS Afscheid Piet van der Putten Op donderdag 26 mei 2011 heeft Piet van der Putten afscheid genomen van de Faculteit Electrical Engineering. Piet heeft bij de TU/e gewerkt in zeer diverse functies. Onder andere als werkstudent en docent, was hij betrokken bij technisch onderzoek en betere ontwerpmethoden door het modelleren van het gedrag van mensen en systemen. De laatste jaren was Piet betrokken bij het Post-master ontwerponderwijs. Groot geld uit Europa voor Mischi Dr.ir. Massimo Mischi ontvangt een ERC Starting Grant van de European Research Council, anderhalf miljoen voor een detectiemethode voor prostaatkanker. Dr.ir. Massimo Mischi, per 1 mei bevorderd tot universitair hoofddocent in de Signal Processing Systems Group van Electrical Engineering en finalist van de BIG Award, krijgt anderhalf miljoen euro voor het lokaliseren van prostaatkanker met behulp van ultrageluid. Aan de hand van gasbelletjes kan met ultrageluid zichtbaar gemaakt worden waar in de prostaat zich nieuwe bloedvaten ontwikkelen - een indicatie voor de aanwezigheid van een tumor. Dat het principe werkt, toonde Mischi al eerder aan. Hij wil zich nu met name richten op een nieuw soort gasbelletjes die specifieker terechtkomen in het dichte netwerk van bloedvaatjes rond de tumor. Als dat lukt, zou de methode volgens Mischi ook geschikt kunnen zijn voor de detectie van onder meer borstkanker en ontstekingen. Foto: Bart van Overbeeke Fulbright-beurs voor ir. Rob Gielen Na de zomervakantie werkt ir. Rob Gielen, promovendus bij Electrical Engineering, het grootste deel van zijn tijd aan de Universiteit van Californië in Santa Barbara (UCSB). Dinsdag 21 juni ontving hij uit handen van de Amerikaanse ambassadrice Fay Hartog Levin een Fulbright-beurs, waarmee hij vier maanden onderzoek gaat doen aan het prestigieuze instituut. In 2009 is Rob Gielen gestart met zijn promotie bij de groep Control Systems. Bijna een jaar geleden deed hij de aanvraag voor de Fulbright-beurs de deur uit. Die beurs is een initiatief van de gelijknamige senator die na de Tweede Wereldoorlog de uitwisseling van studenten tussen verschillende landen en de VS mogelijk wilde maken. De selectie ervoor is stevig. Gielen gaat van september tot en met december in Santa Barbara onderzoek doen onder supervisie van hoogleraar Andrew Teel, een autoriteit op het vakgebied van control systems. Ik wilde tijdens mijn promotie ook graag een deel in het buitenland doen en samen met mijn begeleiders hebben we een lijst van interessante wetenschappers opgesteld, waarbij uiteindelijk een shortlist van drie kandidaten overbleef. We hebben toen contact gelegd met Teel, die in eerste instantie wat gereserveerd reageerde. Blijkbaar wilde hij eerst weten wat voor vlees hij met mij in de kuip had. We hebben toen samen een proefproject uitgevoerd, waarover we beiden erg enthousiast waren. Daarna heb ik hem ook een paar keer ontmoet op congressen. Toen was het ook geregeld dat ik daar terecht kon, maar ik moest daarvoor nog wel financiering vinden. De Fulbright-beurs, die voor mij vierduizend dollar bedraagt, was er zeer geschikt voor, maar je moet er redelijk wat moeite voor doen en er ook bijtijds mee beginnen. TU/e in slimste regio ter wereld De Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) speelt met haar internationaal vooraanstaand wetenschappelijk onderzoek een cruciale rol in de Brainportregio Eindhoven. Vanwege de uitmuntende samenwerking tussen wetenschap, bedrijfsleven en overheid heeft het Intelligent Community Forum (ICF) deze regio dan ook uitgeroepen tot slimste regio van Het ICF, een internationale denktank op het gebied van economie en sociale ontwikkeling, stelt jaarlijks een ranglijst van slimme gemeenschappen samen. Mede dankzij onze universiteit ziet het ICF de Brainportregio Eindhoven als een voorbeeld voor de nieuwe manier van denken, met name op het gebied van samenwerking en regionale ontwikkeling. Hier werken we gezamenlijk aan de technologie van morgen. Technologie die bijdraagt aan een zorgzame, veilige en duurzame wereld. TU/e-collegevoorzitter Arno Peels: Deze prestigieuze prijs is een erkenning van de bijzonder goede regionale samenwerking tussen wetenschap, bedrijfsleven en overheid. 10 connecthor

13 NIEUWS I Internet moet slimmer om explosieve groei aan te kunnen De laatste vijftien jaar groeide het internetdataverkeer met een factor Toch vond er in die periode geen wezenlijke update plaats; we transporteren datapakketjes nog steeds op dezelfde weinig intelligente manier, stelt prof.dr. Antonio Liotta. Volgens de TU/ehoogleraar Communication Network Protocols moet daar snel iets aan veranderen, want de groei van internet zal de komende tijd zelfs nog versnellen. Hij zoekt de oplossing in intelligente, lerende netwerken en haalt zijn inspiratie onder meer uit de natuur: mieren, vuurvliegjes en het menselijk brein. Het aantal internetgebruikers steeg de laatste vijftien jaar van 36 miljoen naar 2 miljard. Je zou zeggen: met een wereldbevolking van 7 miljard is het einde van de spectaculaire groei wel in zicht. Fout. Want de grote horde toekomstige nieuwe internetgebruikers bestaat niet uit mensen, maar uit dingen. Steeds meer apparaten zullen in de toekomst een netwerkverbinding hebben. Na de pc en de smartphone, komen binnenkort de auto s, koelkasten, thermostaten, medische sensoren, veiligheidssystemen en het speelgoed online - om maar een paar voorbeelden te noemen. Het internet verandert hierdoor in wat al het Internet of Things is gedoopt, met fenomenaal grote nieuwe datastromen tot gevolg. Prof.dr. Antonio Liotta hield op 10 juni zijn intreerede met als titel Cognitive Interconnections. Eind juni verscheen zijn boek Networks for Pervasive Services. Daarin beschrijft hij hoe je het beste functionaliteiten kunt toevoegen aan het web. Het boek is gratis te downloaden voor TU/e-studenten en -medewerkers via pervasive-networks Dommeltunneltje proefterrein luchtzuivering Bij de ingang van het Dommeltunneltje heeft de onderzoeksgroep Electrical Power Systems onderzoek verricht naar de lucht in het tunneltje. Een groene container bevat een coronareactor, vertelt dr.ing. Guus Pemen (faculteit Electrical Engineering). Samen met ingenieursbureau Oranjewoud en de milieutechnici van HMVT uit Ede, testen Pemen en zijn collega s de komende weken of de vonken van de coronareactor in staat zijn de lucht in het tunneltje van stikstofoxiden (NOx) en fijnstof te ontdoen. Met een dieselaggregaat bootsten we de luchtcondities na van echte verkeerstunnels. Die vuile lucht zuigen we uit de tunnel en leiden we door de coronareactor. De gezuiverde lucht moet minder dan de milieunorm van 0,4 ppm (parts-per-million, red.) NOx bevatten. Dat is een uitdaging. In het lab halen we dat nu net en we willen laten zien dat het ook in een praktijksituatie kan. Als de proef een succes blijkt, gaat deze luchtzuiveringstechniek ook bij echte verkeerstunnels worden toegepast. Lupo haalt vijf trofeeën op in Berlijn Op het Michelin Challenge Bibendum 2011 in Berlijn heeft TU/e s elektrische onderzoekswagen, de Volkswagen Lupo EL, maar liefst vijf awards gekregen. Het team heeft de gedeelde eerste prijs gewonnen in de klasse conceptauto s. Vooral op acceleratie en zuinigheid deed de Lupo het erg goed. Binnen 3,6 seconden reed ze 50 km/u. Alleen een Franse Venturi trok sneller op. Wat zuinigheid betreft kon geen enkel automerk de Lupo overtreffen; met 9 kwh legde de kleine en lichtgewicht auto 125 kilometer af. Met onze batterij hadden we de rally wel tweemaal kunnen afleggen, twitterde het team. En: We waren wel 30% zuiniger dan de gemiddelde deelnemer. Onder de twaalf concurrenten waren grote merken als Daimler, Nissan, Volvo en Audi. De overallprijs werd op het laatste moment in twee categorieën verdeeld: een voor de productieauto s en een voor conceptauto s. Die laatste award werd toegekend aan zowel de TU/e als de universiteit van Helsinki. Foto: Autozine.nl Oktober

14 I NIEUWS Afscheid Astrid van Bilsen De redactie heeft afscheid genomen van Astrid van Bilsen, die vanaf half augustus aan de slag is gegaan bij de gemeente Hilvarenbeek als communicatiemedewerker. Wij wensen Astrid veel succes in haar nieuwe baan. Understanding Electrical Energy Systems Subsidie voor onderwijsvernieuwing Door: Guus Pemen De capaciteitsgroep EES heeft een subsidie van 25 keuro ontvangen van het Jansen-Dibbe-van der Horst fonds. Dit fonds beoogt het stimuleren en vernieuwen van onderwijs op het gebied van de elektrische energietechniek. Guus Pemen, UHD bij EES, liep al langer met plannen rond om een tweetal vakken te vernieuwen en deze subsidie is een mooie aanleiding om dit nu serieus aan te pakken. In het bachelor vak 5EE20 - Inleiding Elektriciteitsvoorziening zullen een drie-tal collegedemo s worden opgezet om de leerdoelen beter te ondersteunen en aanschouwelijker te maken. De eerste demo zal het begrip blindvermogen verduidelijken. Een tweede demo illustreert power quality aspecten van moderne verlichting (spaar- en led lampen). In een derde demo worden de technische gevolgen van het gebruik van kleine, duurzame energiebronnen voor het elektriciteitsnet geillustreerd. Afscheid Sjoerd Ypma In juni heeft Sjoerd Ypma afscheid genomen van de faculteit om gebruik te gaan maken van de FPU. Sjoerd is werkzaam geweest bij de GTD, CS, EME, SPS en enkele jaren als coördinator bij het Stan Akkermans instituut. De laatste jaren was Sjoerd actief in de begeleiding van het Vaardighedenlab. Ook was Sjoerd 14 jaar lid van onze universiteitsraad. Voor het mastervak 5EE40 Electrical Power Systems and System Integration worden een casus en een aantrekkelijk praktikum opgezet. In de casus ontwerpen de studenten een straat in 2020, welke zich volledig voorziet van duurzame energie, waarbij vraag en aanbod intelligent op elkaar wordt afgestemd, waarin voornamelijk elektrische auto s aanwezig zijn, deze auto s slim worden opgeladen en deze auto s het elektriciteitsnet ondersteunen. Het praktikum richt zich op de inkoppeling van zonne-energie in een elektriciteitsnet. Momenteel werkt EES ook aan een college Smart grids voor het Pre-University College. De casus en een deel van het te ontwikkelen praktikum zullen ook worden ingezet voor dit college. Elektrische racewagen URE stuk lichter De nieuwe elektrische racewagen van het studententeam University Racing Eindhoven (URE) is een stuk lichter dan zijn voorganger. De URE06 is dankzij een ander chassis en gewijzigde wielophanging ruim dertig kilo afgevallen. De supersnelle bolide weegt nu nog 230 kilo. Vorige week werd de wagen gepresenteerd. Ook dit jaar zal URE deelnemen aan races in Engeland, Duitsland en Oostenrijk. Foto: Jeroen Knippenberg 12 connecthor

15 Intake en meer Door: Sjoerd Hulshof FACULTEIT I 106. Dat is het aantal studenten dat we op maandag 5 september in de collegebanken verwachten. We praten hier over 78 EE-studenten en 28 AU-studenten. AU staat overigens voor Automotive, de nieuwe track binnen onze opleiding Electrical Engineering. Deze studenten volgen voor een groot gedeelte hetzelfde programma als de EE-studenten en een paar eigen vakken (Automotive Trends, Auto-mobility en het WTB-vak Dynamica), terwijl de EE-studenten meer in de diepte gaan bij Netwerken en Computation. Verder hebben de AU-studenten andere projecten. Al met al starten we met een mooi aantal nieuwe studenten, van wie wij hopen een groot deel ook binnen te houden én succesvol te begeleiden naar een bul. Hiertoe hebben Jan Vleeshouwers en ondergetekende een intensief begeleidingsprogramma voor de eerstejaars studenten opgezet dat begint met zogenaamde intakegesprekken. Elke student die zich aanmeldt bij onze faculteit via Studielink wordt in juni (direct na het CSE) uitgenodigd voor een kennisbijeenkomst waaraan ongeveer 7 studenten per keer deelnemen. Tijdens deze bijeenkomst vullen de studenten allereerst een vragenlijst in met betrekking tot hun studieverleden, hun beeld en verwachtingen van de studie, ondernomen studievoorlichtingsactiviteiten en hun privésituatie. De meest confronterende vraag (en daarmee ook een zeer interessante) is de vraag hoeveel uur zij op het VWO aan hun huiswerk besteedden (gemiddeld per week). Ik vertel daarbij dat ik het antwoord in de meeste gevallen al ken, maar toch graag van henzelf wil horen. En geheel naar verwachting vult ongeveer 80% van de leerlingen in: 0 tot 2 uur per week Vervolgens zijn ze wel vrijwel allemaal heel realistisch bij het beantwoorden van de vraag over de te verwachten studielast op de TU. En precies dít punt vormt vervolgens de kern van de groepsdiscussie die volgt naar aanleiding van de ingevulde vragenlijsten, want hoe ga je nu om met die cultuurshock? De leerlingen vertellen over hun VWO-tijd en wisselen ervaringen uit. Dit levert mij als studieadviseur al direct een schat aan informatie op, die ik verderop in het jaar kan gebruiken in de begeleiding van de nieuwe studenten. In de resterende tijd van de bijeenkomst bespreken we het belang van de Intro, de opzet en achtergronden van de ingangstoets (zie artikel in een eerder verschenen Connecthor), het globale rooster en opzet van het studiejaar en de begeleidingsactiviteiten waarmee wij de studenten in het eerste jaar extra ondersteunen. Een paar voorbeelden: Mentoraat Elke student (EE en AU) wordt gedurende het eerste semester begeleid door een studentmentor. De mentor is het eerste aanspreekpunt van de student en is op verschillende manieren betrokken bij zijn of haar studenten: via instructies waarbij de mentoren worden ingezet, via een wekelijks mentoruur in het eerste kwartiel en door middel van persoonlijke gesprekken met de studenten. De studenten die aan de intro deelnemen leren hun mentor daar al kennen aangezien elke introgroep een mentorgroep wordt en de mentor ook introbegeleider is van de betreffende groep. De studentmentoren hebben eens in de drie weken overleg met de studieadviseurs over de gang van zaken onder de eerstejaars studenten. Het moge duidelijk zijn dat de mentoren een cruciale rol hebben in het hele begeleidingsproces. Cursus studievaardigheden In het eerste kwartiel wordt aan alle nieuwe studenten een cursus studievaardigheden aangeboden. Deze cursus is ontwikkeld door STU en wordt (be)geleid door ouderejaars studenten van onze faculteit. De gereedschappen en tips die tijdens deze cursus worden aangereikt worden in het eerstvolgende mentoruur nog eens onder de loep genomen: Wat heb je er nu mee gedaan? Daarnaast kent onze faculteit een aparte eerste week, waarin studenten op scherp worden gezet met betrekking tot hun huidige wiskundige vaardigheden en waarin door enthousiaste sprekers verschillende vakgebieden binnen de elektrotechniek worden belicht. Tenslotte willen we door het afnemen van deeltentamens na de vierde collegeweek al vroeg inzicht krijgen in het studiegedrag en capaciteiten van onze eerstejaars studenten. Op basis hiervan worden studenten uitgenodigd voor een gesprek om ze vervolgens daar waar nodig bij te sturen en te ondersteunen. In het kader van de nieuwe Bachelorschool die in september 2012 van start gaat en waarbij coaching een prominente rol gaat vervullen, denk ik dat we op onze faculteit al aardig op weg zijn. Oktober

16 I FACULTEIT Onderwijsdag 2011 \\ Experimenten in het onderwijs Door: Jan Vleeshouwers Het lag dit jaar voor de hand dat het dagthema van de Onderwijsdag experimenten zou zijn, in elk geval voor de organisatoren. Het onderwerp experimenten hangt al jaren in de lucht. Door de OC is in 2007 een overzicht opgesteld van alle veranderingen in in de vergeethoek terechtkomen. Want uiteindelijk schieten we natuurlijk niets op met goedbedoelde veranderingen waarvan we niet kunnen aangeven wat hun effect is geweest. ook tot hogere rendementen leiden, zodat de universiteit zijn afspraken met het ministerie na kan komen. Als laatste ochtendonderdeel presenteerde Wim Jochems van EsoE hoe een onderwijsexperiment werkt, welke aandachtspunten en valkuilen er zijn en hoe ingenieurs in het onderwijs eigenlijk niets anders zouden moeten doen dan wat zij gewend zijn te doen in een technische omgeving: aan de ene kant teamwork, aan de andere kant hypotheses maken en die zorgvuldig verifiëren. De EsoE wil graag bijdragen aan onderwijsexperimenten bij EE, en de OC zal begin volgend academisch jaar een concreet voorstel doen daarvoor. het onderwijs en toen concludeerden we dat er veel dadendrang was maar weinig evaluatiedrang. De 180-degrees werkgroep concludeerde afgelopen jaar vrijwel hetzelfde: wijzigingen binnen het onderwijs zouden op dezelfde manier moeten worden aangepakt als experimenten in het onderzoek. En nu blijkt de grootschalige herziening van het bachelor-onderwijs als een van de uitgangspunten precies dit thema te hebben, maar dan in het Engels: alle voorgestelde wijzigingen moeten evidence based zijn. Het onderwijsexperiment wordt de komende tijd een kernbegrip in alles wat er rondom het onderwijs speelt. Daarbij gaan wij samenwerken met de Eindhoven School of Education (EsoE, de voormalige technische lerarenopleiding. Hun expertise op het vlak van experimenten is natuurlijk uiterst welkom. Het is zeer zeker ook welkom dat zij kunnen helpen met het opzetten en uitvoeren ervan. Dat kan ervoor zorgen dat evaluaties wat minder eenvoudig In het ochtendprogramma van de Onderwijsdag presenteerde Bart Smolders allereerst de stand van zaken rond het onderwijs. Veel van de ideeën van de 180-degrees werkgroep zijn inmiddels verwerkt in het bachelor-programma en wat misschien nog wel belangrijker is, het bachelor-programma past in zijn nieuwe vorm vrijwel naadloos in de TU/e-plannen voor de bachelor-herziening ( redesign ). Vervolgens presenteerde Anthonie Meijers de plannen rondom de grootschalige herziening van de bacheloropleidingen van de TU/e. Aan de basis van die herziening ligt de noodzaak de instroom en het opleidingsrendement te verhogen. De nieuwe opleidingsopzet moet een grotere groep β-geïnteresseerde studenten trekken: behalve de studenten die puur vanwege een technische interesse komen, zijn er ook veel meer studenten die een technische opleiding kiezen vanwege het beroepsperspectief of vanwege ideële motieven. De nieuwe opleidingsopzet moet Het middagprogramma bestond uit drie workshops, drie manieren waarop activerend onderwijs vorm zou kunnen krijgen. De meest vergaande workshop was die van Ton Marée, een van onze alumni en momenteel promovendus bij EsoE, en Helm Jansen, docent van het vak Vermogensconversie. Ton Marée experimenteert met het vervangen van het standaard college-instructie-onderwijs door zogenaamde concept-maps, een schema waarin alle kernbegrippen van een vak verzameld zijn. Studenten krijgen dat schema en de opdracht om samen met een collega-student de relaties te leggen tussen de kernbegrippen. Studenten krijgen de opdracht om daar een standaard manier voor te volgen, maar doen dat verder in hun eigen tijd. Het idee riep tijdens de workshop zoveel vragen op, dat we er niet meer aan toekwamen zelf een concept-map samen te stellen. Helm vertelde de concept-map te 14 connecthor

17 FACULTEIT I gaan gebruiken in zijn vak, waarschijnlijk in een hybride vorm. Want al wijkt deze vorm van onderwijs wel erg af van wat we gewend zijn, de concept-map appelleert wel aan het idee dat onderwijs meer gericht moet zijn op inzicht en begrip en dat goed onderwijs vooral de inzet van de student stimuleert. Bovendien is het gebruik van een conceptmap als studiemethode natuurlijk niet nieuw. André verzorgde een aansprekende quizronde. Hij benadrukte dat de juiste vraag op de juiste tijd in een presentatie moet worden opgenomen om te peilen of studenten de stof daadwerkelijk begrepen hebben. Er is veel meer mogelijk met het systeem maar daar hebben Andre en Hans zich niet in verdiept. In de laatste workshop lieten Bas de Hon en Erwin Bente zien hoe je met simpele middelen een website kunt maken ter ondersteuning van het onderwijs. Erwin gebruikte die in zijn OO-project: elke projectgroep vond op deze site alle benodigde achtergrondmateriaal en had een eigen pagina die als logboek fungeerde, waarop de docent het project kon volgen. Bas maakt via Google-docs en Google-sites internet-quizzes, met daarbij inbegrepen een automatische samenvatting van de antwoorden in kolomgrafieken en een automatisch antwoord aan de deelnemende studenten van de juiste antwoorden op de vragen. Het bleek inderdaad kinderlijk eenvoudig om een quiz te maken, zo eenvoudig dat ad-hoc-gebruik in het onderwijs geen enkel probleem is. Zeker gezien de huidige problemen met OASE is het goed te weten dat er een simpel alternatief is., aldus een van de deelnemers. De afsluiting van de dag was in handen van Ruurd Taconis (EsoE), die geheel in stijl, de knijpertjes gebruikte om te peilen in hoeverre de Onderwijsdag bij de deelnemers de lust tot experimenteren in het onderwijs wakker had gemaakt. Als we de antwoorden mogen geloven, dan heeft het gewerkt. Ik ben benieuwd welke vernieuwingen we gaan zien en ik ben zeker ook benieuwd naar de aandacht die er zal zijn voor de evaluatie daarvan... Na de sluiting heeft Bart Smolders de BKO-certificaten uitgereikt aan Guus Pemen, Reza Mahmoudi, Erwin Bente en Xaveer Leijtens. De tweede workshop werd verzorgd door André Duif (faculteit Technische Natuurkunde), geassisteerd door Hans Hegt. Onderwerp van de workshop was het gebruik van een response systeem in het onderwijs. Het systeem is vrij eenvoudig te gebruiken door de benodigde software op je computer te installeren. Vervolgens kan in Powerpoint een nieuwe presentatie met response vragen worden gemaakt of kan aan een bestaande presentatie response vragen worden toegevoegd. Iedere student krijgt een cricket/ stemkastje/knijpertje. De knijpertjes zijn gekoppeld aan de computer. De studenten melden zich aan en daarna kan de vragensessie van start gaan. Studenten hebben dertig seconden de tijd om hun antwoord in te toetsen. Op het scherm verschijnt een diagram waarop een overzicht te zien is hoe geantwoord is. Ook worden de antwoorden van de individuele student bijgehouden. Oktober

18 Link yourself to the power of TenneT Netwerken: daar gaat het om bij TenneT. Letterlijk en fi guurlijk. We zijn de eerste grens over schrij den de elektriciteitstransporteur van Europa met kilometer aan hoogspanningsnetwerken in Nederland en Duitsland. Onze focus is gericht op de ontwikkeling van een Noordwest-Europese energie markt en de integratie van duurzame energie. Tegelijkertijd staat de continuïteit van de elektriciteitsvoorziening voorop. 24 uur per dag, 7 dagen per week. We zoeken de samen werking met professionals die interesse hebben in een unieke uitdaging. Wil jij op hoog niveau aan de slag in je vak? Bij een bedrijf dat in meerdere opzichten net werken verbindt? Link yourself en ga vandaag nog naar TenneT zoekt: Ambitieuze technici en andere professionals

19 Highlandgames Door: Elles Raaijmakers Vereniging I \\ Wie kent de traditionele Schotse Highlandgames niet, waarbij de deelnemers via verschillende wedstrijden uitmaken wie de sterkste is? De studieverenigingen van Electrical Engineering en Werktuigbouwkunde bleken hier niet voor onder te doen. Op een wonderschone zonnige dag in mei was het eindelijk zo ver; de dag van de krachtmeting tussen Thor en Simon Stevin was aangebroken. Maar liefst negen teams zouden strijden voor de titel kampioen van de Highlandgames. Simon Stevin leverde drie teams, waaronder een groep die enkel en alleen bestond uit vrouwen. Iets beter vertegenwoordigd was Thor met zes teams, die onder andere bestonden uit de besturen en kandies van Thor en van dispuut ODIN en het voetbalteam de Lage Lat, die hun geluk blijkbaar elders gingen beproeven. Sommige teams waren echt in stijl en liepen in authentieke Schotse kledij rond. Zo paradeerde het Bestuur van Thor trots rond in kilts in hun smaakvolle bestuurskleuren knalrood en felgroen. Zelf gemaakt, claimden ze, door David bestuursmoeder van Eijl. Ook het kandidaatsbestuur van ODIN had zich uitgedost als echte Schotten en had gele kilts aangeschaft. Ondanks de grote hoeveelheid kiltdragers was er slechts één persoon die zich echt durfde in te leven in de Schotse cultuur: De Commissaris Walhalla van Thor verzekerde iedereen ervan dat hij NIETS onder zijn kilt aan had. Of hij nou blufte of echt alleen een kilt droeg is niet zeker, want niemand mocht het van hem controleren. De games zelf bestonden uit het klassieke worstelen op een springkussen, waarbij je elkaar van een verhoging moest duwen met een stok, het traditionele Schotse autoduwen, touwtrekken, voetbal met een bal met een diameter van 2 m, paalwerpen en tijgeren. Het worstelen kwam al snel te vervallen, want de stok bleek niet bestand te zijn tegen de harde strijd die de deelnemers met elkaar aangingen. Het werd vervangen door het elastieklopen, waarbij deelnemers gebonden met een elastiek bekertjes aan het einde van de baan moesten pakken. Het populairste spel was waarschijnlijk wel het voetballen met de enorme bal. De wedstrijden draaiden er vaak op uit wie het lompst speelde en meer dan een deelnemer moest dan ook onverhoeds de strijd staken. De kandies van Thor werden letterlijk en figuurlijk platgewalst door een ander team, die hadden besloten hun gewicht in de strijd te werpen. Na een aantal goals, schrammen, blauwe plekken en een tand door een lip werd er besloten het toch maar iets rustiger aan te doen. Ook het autoduwen ging niet iedereen even goed af. Zo bleek het vrouwenteam van Simon Stevin de nodige moeite te hebben met het verslepen van de zware auto. Het is dus wel duidelijk wie je niet moet bellen als de tapauto ergens met een lekke band staat. In de pauze kon iedereen gelukkig even bijkomen in het zonnetje onder het genot van een ijsje. De sfeer zat er goed in, want uit de speakers van DJ Tom van Nunen klonk valse doedelzakmuziek die in de wijde omgeving te horen was. Na de pauze was het harder gaan te waaien, maar de Commissaris Walhalla verzekerde iedereen ervan dat hij er nog geen last van had gehad. Degenen die wel te lijden hadden onder de harde wind waren de voetballers, want de bal had een eigen wil gekregen en rolde steeds het voetbalveld af. Deze bal had inmiddels nog meer goed werk geleverd: de score was gestegen met nog twee bloedneuzen en een extra tand door een lip. Het paalwerpen bleek gelukkig iets veiliger te zijn en sommigen bleken hier daadwerkelijk goed in te zijn. Teun van den Biggelaar behaalde naar eigen zeggen een score van m, wat slechts een beetje verschilde van de 3.50 m die de scheidsrechter mat. Ook bij het touwtrekken werd hier en daar gesmokkeld en de meeste teams eindigden dan ook met een behoorlijk aantal strafpunten. Na de Highlandgames volgde er nog een gezellige barbecue met de twee studieverenigingen voordat alles werd opgeruimd. Oktober

20 I Va r i a Ruimte voor ontmoeten en duurzame technologieen \\ Een blik op het nieuwe gebouw voor EE Door: Maartje Lamers In juni is Architectuurstudio HH gekozen voor het ontwerp van Project 2; de nieuwbouw voor de faculteiten Technische Natuurkunde en Electrical Engineering op de plaats van het huidige natuurkundegebouw. Project 2 is onderdeel van het huisvestingplan Campus 2020, dat een compacte campus moet realiseren. Dienst Huisvesting ontwikkelde in nauw overleg met de faculteiten Technische Natuurkunde en Electrical Engineering het Programma van Eisen (PvE) voor de te realiseren nieuwbouw. Begin 2011 hebben diverse architecten hun visie op het PvE gepresenteerd. Op basis van deze presentaties en het materiaal dat zij daarvoor hadden aangeleverd zijn 3 bureaus gekozen. In juni is de definitieve keuze gemaakt voor Architectuurstudio HH. Anne van Dortmont, projectleider van Project 2: Architectenstudio HH is gekozen omdat ze overall het beste scoorden op basis van de gestelde eisen op de onderdelen architectuur, programma en duurzaamheid. Architect Laurens Jan Ten Kate van Architectuurstudio HH is verheugd om het project te gaan uitvoeren: Uiteraard zijn we erg blij. Een faculteit bouwen is een uitdaging, het is voor een architect altijd leuk om in de universitaire wereld aan de slag te gaan. De bouw van een faculteit vindt Ten Kate ook architectonisch een erg interessante opdracht. Het gebouw dient in vele functies te voorzien. Er moet kunnen worden gedoceerd, gestudeerd, men moet kunnen werken aan onderzoek en elkaar kunnen ontmoeten. En dat allemaal samen in één gebouw. Van Dortmont beaamt dit: De verschillende functies moeten elkaar niet in de weg staan maar juist ondersteunen. Architectuurstudio HH is sterk in logistieke en sociale structuren, dit is erg belangrijk in het nieuwe gebouw. Ruimte voor ontmoeten Belangrijk bij het ontwerp van HH is het transparante karakter van het gebouw. Het bestaat als het ware uit straten en pleinen, legt Ten Kate uit. De straten zijn om in te werken, de pleinen om elkaar te ontmoeten. Er is contact tussen meerdere verdiepingen en dat maakt het gebouw ruimtelijk. Ontmoeten staat centraal in het nieuwe gebouw. Ten Kate: Oude gebouwen uit de jaren 50 zijn puur functioneel, iedereen had zijn eigen kantoor en anderen ontmoeten was niet aan de orde. Dat is in deze tijd niet meer denkbaar. 18 connecthor

Understanding and being understood begins with speaking Dutch

Understanding and being understood begins with speaking Dutch Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to attend the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Thursday 16 June 2016. During this

Nadere informatie

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de

Nadere informatie

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel.

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. Puzzle a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. een beloning voor de winnaar iemand die piano speelt een uitvoering 4 wat je wil gaan doen; voornemens 5 niet dezelfde 6 deze heb je

Nadere informatie

Highlights Nationale Studenten Enquête 2015

Highlights Nationale Studenten Enquête 2015 Highlights Nationale Studenten Enquête 2015 De Nationale Studenten Enquête (NSE) is een grootschalig landelijk onderzoek waarin jaarlijks alle Bachelor en Master studenten in het hoger onderwijs gevraagd

Nadere informatie

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas University of Groningen Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version

Nadere informatie

Engels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1

Engels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Woordkennis 1 Bestuderen Hoe leer je 2000 woorden? Als je een nieuwe taal wilt spreken en schrijven, heb je vooral veel nieuwe woorden nodig. Je

Nadere informatie

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g S e v e n P h o t o s f o r O A S E K r i j n d e K o n i n g Even with the most fundamental of truths, we can have big questions. And especially truths that at first sight are concrete, tangible and proven

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to participate in the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Friday, 15 June 2018. This

Nadere informatie

University of Groningen. Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda

University of Groningen. Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda University of Groningen Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check

Nadere informatie

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN STAFLEU

Nadere informatie

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Inger Anneberg, anthropologist, post doc, Aarhus University, Department of Animal Science Jesper Lassen, sociologist, professor, University

Nadere informatie

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de

Nadere informatie

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead 7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you

Nadere informatie

Programmaoverzicht Bachelor Open dag

Programmaoverzicht Bachelor Open dag Programmaoverzicht Bachelor Open dag 11 2017 Ronde en tijd Openingsronde 09.00-09.30 uur Sessies en activiteiten Waarom Tilburg University? Informatiesessie met de rector magnificus en een student van

Nadere informatie

De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition)

De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition) De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition) L. A. te Winkel Click here if your download doesn"t start automatically

Nadere informatie

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland?

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland? First part of the Inburgering examination - the KNS-test Of course, the questions in this exam you will hear in Dutch and you have to answer in Dutch. Solutions and English version on last page 1. In welk

Nadere informatie

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK STAFLEU

Nadere informatie

Immigratie Studeren. Studeren - Universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor een cursus.

Immigratie Studeren. Studeren - Universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor een cursus. - Universiteit I would like to enroll at a university. Aangeven dat u zich wilt inschrijven I would like to enroll at a university. I want to apply for course. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor

Nadere informatie

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is.

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is. - Instructie Deze toets heeft als doel uw taalniveau te bepalen. Om een realistisch beeld te krijgen van uw niveau,vragen we u niet langer dan één uur te besteden aan de toets. De toets bestaat uit twee

Nadere informatie

20 twenty. test. This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text.

20 twenty. test. This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text. 9006625806_boek.indd 1 31/08/16 15:26 1 6 test This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text. living room kitchen bedroom toilet

Nadere informatie

Free Electives (15 ects)

Free Electives (15 ects) Free Electives (15 ects) Information about the Master RE&H (and the free electives) can be found at the following page: http://www.bk.tudelft.nl/en/about-faculty/departments/real-estate-and-housing/education/masterreh/free-electives/

Nadere informatie

Security Les 1 Leerling: Marno Brink Klas: 41B Docent: Meneer Vagevuur

Security Les 1 Leerling: Marno Brink Klas: 41B Docent: Meneer Vagevuur Security Les 1 Leerling: Klas: Docent: Marno Brink 41B Meneer Vagevuur Voorwoord: In dit document gaan we beginnen met de eerste security les we moeten via http://www.politiebronnen.nl moeten we de IP

Nadere informatie

Vergaderen in het Engels

Vergaderen in het Engels Vergaderen in het Engels In dit artikel beschrijven we verschillende situaties die zich kunnen voordoen tijdens een business meeting. Na het doorlopen van deze zinnen zal je genoeg kennis hebben om je

Nadere informatie

9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training

9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training 9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training In 9 dagen jezelf volledig op de kaart zetten Je energie aangevuld en in staat om die batterij op peil te houden. Aan het eind heb jij Een goed gevoel in je

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 22 June 2017

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 22 June 2017 www.iuscommune.eu INVITATION Ius Commune Masterclass 22 June 2017 Amsterdam Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to participate in the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers,

Nadere informatie

Where innovation starts Vakken eerste jaar major Sustainable Innovation*

Where innovation starts Vakken eerste jaar major Sustainable Innovation* Where innovation starts Vakken eerste jaar major Sustainable Innovation* *Deze major is formeel onderdeel van de bacheloropleiding Technische Innovatiewetenschappen TU/e Bachelor College De Technische

Nadere informatie

It s all about the money Group work

It s all about the money Group work It s all about the money Group work Tijdsduur: 45 minuten Kernwoorden: money (geld) coin (munt), banknote (bankbiljet), currency (munteenheid) Herhalings-/uitbreidingswoorden: debate (debat), proposal

Nadere informatie

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties

Nadere informatie

PERSONAL DIVERSITY BOB MAN DERS

PERSONAL DIVERSITY BOB MAN DERS PERSONAL DIVERSITY BOB MAN DERS BOB MANDERS ARCHITECTURE PREFACE We all know the clichés, travel broadens the mind and it s not about the destination, it s about the journey but they re clichés, of course,

Nadere informatie

voltooid tegenwoordige tijd

voltooid tegenwoordige tijd SirPalsrok @meestergijs It has taken me a while to make this grammar explanation. My life has been quite busy and for that reason I had little time. My week was full of highs and lows. This past weekend

Nadere informatie

Danica Jiernes Madrid, 17 years

Danica Jiernes Madrid, 17 years Danica Jiernes Madrid, 17 years City of Malabon University (CMU) Bachelor of Secondary Education Major in Mathematics Mother s Occupation: Housewife (huisvrouw) Welder (lasser) I choose mathematics as

Nadere informatie

Mondeling tentamen Havo - ERK niveau B1 / B1 +

Mondeling tentamen Havo - ERK niveau B1 / B1 + Mondeling tentamen Havo - ERK niveau B / B + Het mondeling voor Engels Havo duurt 5 minuten en bestaat uit een gesprek met je docent waarin de volgende onderdelen aan de orde komen: *Je moet een stukje

Nadere informatie

News: Tours this season!

News: Tours this season! 1 Do you remember? Lees de zinnen en vul de juiste woorden in. Kies uit: like listen presenter too loud great show number next crowd singer. Let op: je houdt twee woorden over. Welcome back to the best

Nadere informatie

Travel Survey Questionnaires

Travel Survey Questionnaires Travel Survey Questionnaires Prot of Rotterdam and TU Delft, 16 June, 2009 Introduction To improve the accessibility to the Rotterdam Port and the efficiency of the public transport systems at the Rotterdam

Nadere informatie

Uw mening telt! Onderwerp: aankondiging vragenlijst wel of niet afsluiten groene hoven. Beste bewoner(s),

Uw mening telt! Onderwerp: aankondiging vragenlijst wel of niet afsluiten groene hoven. Beste bewoner(s), Uw mening telt! Is het afsluiten van de groene hoven een goed idee? Wij horen het graag van u. Vanaf maandag 11 juni komen enquêteurs bij u langs om u daarover een aantal vragen te stellen. Onderwerp:

Nadere informatie

Leeruitdagingen. Van risico s naar kansen in de kenniseconomie van Industry 4.0

Leeruitdagingen. Van risico s naar kansen in de kenniseconomie van Industry 4.0 Leeruitdagingen Van risico s naar kansen in de kenniseconomie van Industry 4.0 Loren Roosendaal - Founder of Knowingo + - Director of Center for Digital Transformation at Nyenrode Business University Een

Nadere informatie

Tweetalig vwo op Eijkhagen. That s interesting!

Tweetalig vwo op Eijkhagen. That s interesting! Tweetalig vwo op Eijkhagen That s interesting! Meer dan 75% van de lessen in het Engels Find out if TTO is right for you! Wat is tweetalig onderwijs? Als je kiest voor het tweetalige vwo van Eijkhagen

Nadere informatie

Value based healthcare door een quality improvement bril

Value based healthcare door een quality improvement bril Rotterdam, 7 december 2017 Value based healthcare door een quality improvement bril Ralph So, intensivist en medisch manager Kwaliteit, Veiligheid & Innovatie 16.35-17.00 uur Everybody in healthcare really

Nadere informatie

Jennifer Machielse. Lennart Stachowitz. Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV

Jennifer Machielse. Lennart Stachowitz. Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV Jennifer Machielse I am Jennifer Machielse, spontaneous, self-conscious and a go-getter, that s me. I am a fourth-year student Marketing & Communication in Tourism

Nadere informatie

University of Groningen. Quantitative CT myocardial perfusion Pelgrim, Gert

University of Groningen. Quantitative CT myocardial perfusion Pelgrim, Gert University of Groningen Quantitative CT myocardial perfusion Pelgrim, Gert IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check

Nadere informatie

KUNST ONDERZOEK EDUCATIE VISIE VERNIEUWING OMGEVING PUBLIEK WERK BEELD TEKST FASCINATIE

KUNST ONDERZOEK EDUCATIE VISIE VERNIEUWING OMGEVING PUBLIEK WERK BEELD TEKST FASCINATIE ARTISTIEK ONDERZOEK MASTER KUNSTEDUCATIE Willem de Kooning Academie Piet Zwart Instituut te Rotterdam april 2012 Marieke van der Hoek-Vijfvinkel begeleiding: Annette Krauss - MaikoTanaka ? KUNST ONDERZOEK

Nadere informatie

Comics FILE 4 COMICS BK 2

Comics FILE 4 COMICS BK 2 Comics FILE 4 COMICS BK 2 The funny characters in comic books or animation films can put smiles on people s faces all over the world. Wouldn t it be great to create your own funny character that will give

Nadere informatie

150 ECG-problemen (Dutch Edition)

150 ECG-problemen (Dutch Edition) 150 ECG-problemen (Dutch Edition) John R. Hampton, Piet Machielse Click here if your download doesn"t start automatically 150 ECG-problemen (Dutch Edition) John R. Hampton, Piet Machielse 150 ECG-problemen

Nadere informatie

Join the Innovation Makers!

Join the Innovation Makers! Join the Innovation Makers! Personal development in hard and soft skills Many career opportunities Embedded & Technical software Connected Devices 4 locations in the Netherlands and Belgium Social after-work

Nadere informatie

01/ M-Way. cables

01/ M-Way. cables 01/ 2015 M-Way cables M-WaY Cables There are many ways to connect devices and speakers together but only few will connect you to the music. My Way of connecting is just one of many but proved it self over

Nadere informatie

TU/e Bachelor College Herontwerp bacheloropleidingen. VSNU Conferentie Studiesucces 13 juni 2012 dr. Diana Vinke en drs.

TU/e Bachelor College Herontwerp bacheloropleidingen. VSNU Conferentie Studiesucces 13 juni 2012 dr. Diana Vinke en drs. TU/e Bachelor College Herontwerp bacheloropleidingen VSNU Conferentie Studiesucces 13 juni 2012 dr. Diana Vinke en drs. Jim Bergmans Inhoud presentatie Grote veranderingen in het TU/e bacheloronderwijs

Nadere informatie

RESPONSIVE TO A CHANGING WORLD. Yolk Henny van Egmond Congres over het nieuwe werken 2014

RESPONSIVE TO A CHANGING WORLD. Yolk Henny van Egmond Congres over het nieuwe werken 2014 RESPONSIVE TO A CHANGING WORLD Yolk Henny van Egmond Congres over het nieuwe werken 2014 Ontwikkeling en groei van binnenuit We leven niet in een tijdperk van veranderingen, maar in een verandering van

Nadere informatie

Immigration Studying. Studying - University. Stating that you want to enroll. Stating that you want to apply for a course.

Immigration Studying. Studying - University. Stating that you want to enroll. Stating that you want to apply for a course. - University I would like to enroll at a university. Stating that you want to enroll I want to apply for course. Stating that you want to apply for a course an undergraduate a postgraduate a PhD a full-time

Nadere informatie

Archief Voor Kerkelijke Geschiedenis, Inzonderheid Van Nederland, Volume 8... (Romanian Edition)

Archief Voor Kerkelijke Geschiedenis, Inzonderheid Van Nederland, Volume 8... (Romanian Edition) Archief Voor Kerkelijke Geschiedenis, Inzonderheid Van Nederland, Volume 8... (Romanian Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Archief Voor Kerkelijke Geschiedenis, Inzonderheid

Nadere informatie

een kopie van je paspoort, een kopie van je diploma voortgezet onderwijs (hoogst genoten opleiding), twee pasfoto s, naam op de achterkant

een kopie van je paspoort, een kopie van je diploma voortgezet onderwijs (hoogst genoten opleiding), twee pasfoto s, naam op de achterkant Vragenlijst in te vullen en op te sturen voor de meeloopochtend, KABK afdeling fotografie Questionnaire to be filled in and send in before the introduction morning, KABK department of Photography Stuur

Nadere informatie

Immigratie Studeren. Studeren - Universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor een cursus.

Immigratie Studeren. Studeren - Universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor een cursus. - Universiteit Ik zou mij graag inschrijven in een universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven I would like to enroll at a university. Ik zou mij graag inschrijven voor. Verklaren dat u graag wilt

Nadere informatie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie 1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011

Nadere informatie

General info on using shopping carts with Ingenico epayments

General info on using shopping carts with Ingenico epayments Inhoudsopgave 1. Disclaimer 2. What is a PSPID? 3. What is an API user? How is it different from other users? 4. What is an operation code? And should I choose "Authorisation" or "Sale"? 5. What is an

Nadere informatie

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate Van Non-Corporate naar Corporate In MyDHL+ is het mogelijk om meerdere gebruikers aan uw set-up toe te voegen. Wanneer er bijvoorbeeld meerdere collega s van dezelfde

Nadere informatie

Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch

Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch Bottlenecks in Independent Learning: Self-Regulated Learning, Stress

Nadere informatie

DAY 06 APRIL Q-FACTORY

DAY 06 APRIL Q-FACTORY Conservatorium van Amsterdam PROGRAMMA www.consam.nl/aema OPEN DAY 06 APRIL 13.00-16.00 Q-FACTORY AMSTERDAM ELECTRONIC MUSIC ACADEMY WELKOM Van harte welkom op de Open Dag van het Conservatorium van Amsterdam

Nadere informatie

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG STUDENTEN DOEN UITSPRAKEN OVER DE ACADEMISCHE WERELD, HET VAKGEBIED EN HET BEROEPENVELD.. onderzoek niet zo saai als ik dacht werken in

Nadere informatie

Davide's Crown Caps Forum

Davide's Crown Caps Forum pagina 1 van 6 Davide's Crown Caps Forum A Forum for Crown Cap Collectors Zoeken Uitgebreid zoeken Zoeken Forumindex Crown Caps Unknown Caps Lettergrootte veranderen vriend Afdrukweergave Gebruikerspaneel

Nadere informatie

Wat is het verschil tussen deze opleiding bij de TU Delft en die bij een andere universiteit?

Wat is het verschil tussen deze opleiding bij de TU Delft en die bij een andere universiteit? Naam opleiding: Industrieel Ontwerpen Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas terugnemen

Nadere informatie

Firewall van de Speedtouch 789wl volledig uitschakelen?

Firewall van de Speedtouch 789wl volledig uitschakelen? Firewall van de Speedtouch 789wl volledig uitschakelen? De firewall van de Speedtouch 789 (wl) kan niet volledig uitgeschakeld worden via de Web interface: De firewall blijft namelijk op stateful staan

Nadere informatie

THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE

THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE DUTCH THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE 4 0 0 W O R D S T O G E T S T A R T E D I N A N Y L A N G U A G E BY THE FOREIGN LANGUAGE COLLECTIVE Verbs Werkwoorden To be zijn I ik ben You jij bent He/She/It hij/zij/het

Nadere informatie

Economie en Bedrijfseconomie. Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde

Economie en Bedrijfseconomie. Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde Economie en Bedrijfseconomie Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde ( FEWEB) Opbouw van studie door prof. dr. Henri de Groot (programmadirecteur)

Nadere informatie

Living Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016

Living Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 Living Labs Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 dr.ir. Elke den Ouden expertise in smart lighting & smart cities @ TU/e Where innovation starts TU/e Living Labs Een Living

Nadere informatie

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn Chapter 4 Understanding Families In this chapter, you will learn Topic 4-1 What Is a Family? In this topic, you will learn about the factors that make the family such an important unit, as well as Roles

Nadere informatie

Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois

Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois Wat mij gelijk opviel is dat iedereen hier fietst. Ik vind het jammer dat iedereen

Nadere informatie

Preschool Kindergarten

Preschool Kindergarten Preschool Kindergarten Objectives Students will recognize the values of numerals 1 to 10. Students will use objects to solve addition problems with sums from 1 to 10. Materials Needed Large number cards

Nadere informatie

Instituut voor Communicatie, Media & IT. Game Design & Development

Instituut voor Communicatie, Media & IT. Game Design & Development Instituut voor Communicatie, Media & IT Game Design & Development EELCO BRAAD // NIEK JONKER drs. Eelco Braad University Lecturer Game Design & Development Master of Computational Science & Scientific

Nadere informatie

WHERE SUCCESS MEETS QUALITY

WHERE SUCCESS MEETS QUALITY WHERE SUCCESS MEETS QUALITY EXECUTIVE SEARCH INTERIM SOLUTIONS WIJ ZIJN PPM Select is een bureau gespecialiseerd in Executive Search, Interim Solutions en complexe management en engineering functies voor

Nadere informatie

Business Architectuur vanuit de Business

Business Architectuur vanuit de Business Business Architectuur vanuit de Business CGI GROUP INC. All rights reserved Jaap Schekkerman _experience the commitment TM Organization Facilities Processes Business & Informatie Architectuur, kun je vanuit

Nadere informatie

Toespraak Rector Magnificus Carel Stolker bij de opening van de El Cid week

Toespraak Rector Magnificus Carel Stolker bij de opening van de El Cid week Toespraak Rector Magnificus Carel Stolker bij de opening van de El Cid week 2016-2017 Beste studenten, Nu ik hier sta, met jullie, met al die studenten, dan denk ik terug aan 1974, toen ik zelf in Leiden

Nadere informatie

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NATUURLIJK SAMEN NATURALLY DUTCH. Koolhaas Natuurlijk is a typically Dutch company: Sober, with a clear vision and no-nonsense. That s what our customers may expect

Nadere informatie

Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Bergen

Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Bergen Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Bergen 16-06-2018 Enorm leuk om op deze manier ervaring met een bijzonder mens op te doen en de begeleiding is ook enorm goed. Ik heb een heel nieuw inzicht

Nadere informatie

Jose Mourinho met Jaguar terug naar school

Jose Mourinho met Jaguar terug naar school Jose Mourinho met Jaguar terug naar school Jose Mourinho verraste een groep schoolkinderen van de Bishop Gilpin Church of England Primary School in Londen. Zijn komst in een Jaguar XF Sportbrake vol voetbalkleding

Nadere informatie

Women Leadership Event

Women Leadership Event Women Leadership Event Waar en wanneer? Datum Donderdag 7 maart 2019 Tijd 15:30-20:00 uur (ontvangst om 15.00 uur) Locatie Vrije Universiteit Amsterdam, Auditorium De Boelelaan 1105, 1081 HV Amsterdam

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Creating a marketplace where expertise is made available through videoconferencing. Roland Staring Community Support Manager roland.staring@surfnet.

Creating a marketplace where expertise is made available through videoconferencing. Roland Staring Community Support Manager roland.staring@surfnet. Expert at a distance Creating a marketplace where expertise is made available through videoconferencing Roland Staring Community Support Manager roland.staring@surfnet.nl Working together for education

Nadere informatie

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other Dutch survival kit This Dutch survival kit contains phrases that can be helpful when living and working in the Netherlands. There is an overview of useful sentences and phrases in Dutch with an English

Nadere informatie

December 2013. Vriendelijke groet, betasteunpunt@org.hanze.nl d.j.schorren@pl.hanze.nl 050-595 7821 06-13 222 700/ 050-595 5552.

December 2013. Vriendelijke groet, betasteunpunt@org.hanze.nl d.j.schorren@pl.hanze.nl 050-595 7821 06-13 222 700/ 050-595 5552. December 2013 Het Betasteunpunt van de Hanzehogeschool is het eerste aanspreekpunt voor scholieren en docenten uit het voortgezet onderwijs (VO) met interesse voor techniek en ict. In het schooljaar 2013-2014

Nadere informatie

Angststoornissen en hypochondrie: Diagnostiek en behandeling (Dutch Edition) Click here if your download doesn"t start automatically

Angststoornissen en hypochondrie: Diagnostiek en behandeling (Dutch Edition) Click here if your download doesnt start automatically Angststoornissen en hypochondrie: Diagnostiek en behandeling (Dutch Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Angststoornissen en hypochondrie: Diagnostiek en behandeling (Dutch

Nadere informatie

Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City!

Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City! 1 Meet and greet read Lees de tekst. Wat is de prijs die je kunt winnen? early too late on time vroeg te laat op tijd Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City! Do you have a special

Nadere informatie

The training courses are only offered in Dutch.

The training courses are only offered in Dutch. Training courses NWO Academy Do you want to focus on the competencies we want to develop throughout the organisation, on what is important for your job and working in projects, or on strengthening your

Nadere informatie

WEGWIJZER VOOR METHODEN BIJ PROJECTMANAGEMENT (PROJECT MANAGEMENT) (DUTCH EDITION) BY EDWIN BAARDMAN, GERARD BAKKER, JAN VAN BEIJNHEM, FR

WEGWIJZER VOOR METHODEN BIJ PROJECTMANAGEMENT (PROJECT MANAGEMENT) (DUTCH EDITION) BY EDWIN BAARDMAN, GERARD BAKKER, JAN VAN BEIJNHEM, FR Read Online and Download Ebook WEGWIJZER VOOR METHODEN BIJ PROJECTMANAGEMENT (PROJECT MANAGEMENT) (DUTCH EDITION) BY EDWIN BAARDMAN, GERARD BAKKER, JAN VAN BEIJNHEM, FR DOWNLOAD EBOOK : WEGWIJZER VOOR

Nadere informatie

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine

Nadere informatie

OVERGANGSREGELS / TRANSITION RULES 2007/2008

OVERGANGSREGELS / TRANSITION RULES 2007/2008 OVERGANGSREGELS / TRANSITION RULES 2007/2008 Instructie Met als doel het studiecurriculum te verbeteren of verduidelijken heeft de faculteit FEB besloten tot aanpassingen in enkele programma s die nu van

Nadere informatie

Where innovation starts Vakken eerste jaar major Sustainable Innovation*

Where innovation starts Vakken eerste jaar major Sustainable Innovation* Where innovation starts Vakken eerste jaar major Sustainable Innovation* *Deze major is formeel onderdeel van de bacheloropleiding Technische Innovatiewetenschappen TU/e Bachelor College De Technische

Nadere informatie

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim The Relationship between Work Pressure, Mobbing at Work, Health Complaints and Absenteeism Agnes van der Schuur Eerste begeleider:

Nadere informatie

Quick scan method to evaluate your applied (educational) game. Validated scales from comprehensive GEM (Game based learning Evaluation Model)

Quick scan method to evaluate your applied (educational) game. Validated scales from comprehensive GEM (Game based learning Evaluation Model) WHAT IS LITTLE GEM? Quick scan method to evaluate your applied (educational) game (light validation) 1. Standardized questionnaires Validated scales from comprehensive GEM (Game based learning Evaluation

Nadere informatie

Memo Academic Skills; the basis for better writers

Memo Academic Skills; the basis for better writers Memo Academic Skills; the basis for better writers With the rise of broader bachelor degrees and the University College, Dutch universities are paying more attention to essays and other written assignments.

Nadere informatie

IIT Kanpur Ornella Geboers Maarten Leys

IIT Kanpur Ornella Geboers Maarten Leys IIT Kanpur Ornella Geboers Maarten Leys Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Voorstelling bedrijf... 3 Producten... 4 Reden in India... 5 Gerichte vragen... 6 Voorstelling bedrijf Het Indiaas Instituut voor

Nadere informatie

Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie S T R A T E G I C A D V I S O R

Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie S T R A T E G I C A D V I S O R Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie 2e Risk Event 2019 11 april 2019 The S T R A T E G I C A D V I S O R Ymanagement school of the autonomous University of Antwerp 2 Prof. dr. Hans

Nadere informatie

Creatief onderzoekend leren

Creatief onderzoekend leren Creatief onderzoekend leren De onderwijskundige: Wouter van Joolingen Universiteit Twente GW/IST Het probleem Te weinig bèta's Te laag niveau? Leidt tot economische rampspoed. Hoe dan? Beta is spelen?

Nadere informatie

Appendix A: The factor analysis for the immersion questionnaire

Appendix A: The factor analysis for the immersion questionnaire 1 Appendix A: The factor analysis for the immersion questionnaire 2 3 Summary of exploratory factor analysis for the immersion questionnaire. Ik voelde mij zoals de hoofdpersoon zich voelde. 0.85 0.23-0.03-0.05-0.13

Nadere informatie

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition)

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Click here if your download doesn"t start automatically Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Een vrouw, een kind en azijn (Dutch

Nadere informatie

The first line of the input contains an integer $t \in \mathbb{n}$. This is followed by $t$ lines of text. This text consists of:

The first line of the input contains an integer $t \in \mathbb{n}$. This is followed by $t$ lines of text. This text consists of: Document properties Most word processors show some properties of the text in a document, such as the number of words or the number of letters in that document. Write a program that can determine some of

Nadere informatie

'Foreign exchange student'

'Foreign exchange student' 'Foreign exchange student' Most awesome person you will ever meet. Exchange students willingly decide to get off their asses, leave their home country, and go see the world. For that reason, they should

Nadere informatie

Teksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt.

Teksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt. Don t you worry There s an eternity behind us And many days are yet to come, This world will turn around without us Yes all the work will still be done. Look at ever thing God has made See the birds above

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Pouw, Lucinda Title: Emotion regulation in children with Autism Spectrum Disorder

Nadere informatie

Contextanalyse. Patrick v/d Vlist

Contextanalyse. Patrick v/d Vlist Contextanalyse Patrick v/d Vlist Contextanalyse Patrick v/d Vlist Krimpen ad IJsel 10-01-2016 Verdoold Installatiebedrijf Voorwoord Ik heb dit rapport geschreven naar aanleiding van een communicatieopdracht

Nadere informatie