DOARPSBLED FOAR WYTGAARD

Transcriptie

1 I I ( / 2 DOARPSBLED FOAR WYTGAARD

2 Dorpsblad "It Havenpypke". Blz. op deze pagina 31 e jaargang, nr AprillMei 200i. 5 Van de redactie Verschijnt 6 keer perjaar. Redactie-adres: Meekeshof 77, 9089 BD Wytgaard. Te/.: /067. adres: ~ers@chello. nl Redactie: Joz. B. Roorda E.de Jong M.Hoekstra-Siemonsma G.Jaspers-Mo/let A.D.Hofstra H.Boomsma Administratie: (Ook voor adreswijzigingen, opzeggingen, aanmeldingen). A.D.Hofstra, Meekeshof 77,9089 BD Wytgaard, Te/.: / Burgerlijke Stand 9 Doarpsbelang 16 Schoolnieuws 18 Merke 22 Nieuws van de dokters 24 TongbJier 27 Yde Santema 29 Bibliotheek L'warden 31 Activiteitencommissie 32 lew. 36 Anne de Haan 41 Begripe Jo it? 42 Ut é pinne fan.. 44 Ingez. Een stukje natuur 47 Klein sprookje 49 Woon- Dienstencentrum 51 Schutjassen Klaver Aas 53 Bond van plattelandsvr. 55 Uit de oude doos Ozd 60 Kaatsvereniging M.EN.L 61 Agenda 63 Weekenddiensten Abonnementen: j 25, - per jaar. Buiten/and.:fl32,50 per jaar en losse nrs.:voor ledenjz2,-- en voor niet leden jz Betaling: via jaarlijkse toegezonden acceptgirokaarten. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van ingezonden kopij. Naam en adres van de inzender dient altijd bij de red. bekend te zijn. INZENDEN KOPIJ VOLGENDE NUMMER Vóór 1 'uni Bij aanlevering op diskette graag uitdraai tekst bijvoegen.

3 '5 VAN DE REDAKTIE. In het kader van mijn IO-jarig jubileum als redactielid heb ik weer een reisje gemaakt door al mijn oude Havenpypkes en een tweetal boeken met -1 jaargangen ingebonden pypkes van onze nestor, " ome Joop ". Nadat ik in april '91 voor het eerst als redactielid vermeld stond in het colofon, kreeg ik van mede-redaclielid Mea een slapel pypkes FOnaf Het doorlezen daarvan was voor mij een mooie gelegenheid een beeld te vormen van hel wel en wee van het dorp waarin wij als "import" terecht waren gekomen. Ook was het een handige manier om de gezichten van de verschillende dorpsgenoten bij de naam te kunnen plaatsen. Het is interessant te zien welke ontwikkelingen Zich allemaal in een dorp voordoen. Wat belreft Jt Havenpypke zien we vaste rnbrieken komen en gaan. In de huidige nummers treffen we bijv. nooit meer een "My Favourite" aan, een rnbriek waarin de jeugd kon vertellen wal hun favoriete muziek is en waarom. Een receptenrnbriek als "eet smakelijk" is een stille dood gestorven, waarschijnlijk inherent aan het magnetrontijdperk waarin wij nu leven? Nonsensrubrieken mei stoftot nadenken als "as jou hel mij frage" van Pjotr Snotr, speciale happenings als bonte avonden, reünies, tentoonstellingen en wat al niet meer, blijven vermakelijk om te lezen. Wat ik zelf heel grappig vind, zijn de geboortemeldingen en folo '05 van kinderen die ik nu als grimeuse (of zal ik het "griemer" noemen?) bij de toneelvereniging in de schmink hijs. Hoewel, vandaag vind ik het grappig maar als het reslje winterdepressie nog even bezit van mij neemt dan voel ik me naluurlijk oud. Een "dld wiif' is volgens diezelfde jeugd namelijk al rond de dertig jaar. Hoewel ik me soms 80 jaar oud kan voelen, overheerst het idee dat ik me nog steeds 20 jaar jong voel. Als de spiegel mij tezijnertijd beelden loont die niet meer me! dit idee kloppen, kan een mens tegenwoordig te kust en te keur in het plastische circuit terecht om het beeld weer in overeenstemming te brengen met het gevoel. AI pakt dat in sommige

4 gevallen niet direct positiever uit, maar nu dwaal ik af van mijn onderwerp. Als ik eenmaal begin met schrijven, ben ik meestal niet meer te stuiten. Desondanks heb ik het altijd een crime gevonden een voorwoord "van de redactie" neer te pennen. Onderwerpen genoeg waarover ik zou willen schrijven maar een voorwoord moet toch een beetje algemeen zijn zoals het praatje op straat over het weer. Om dan maar alle onderwerpen aan te halen die in het nummer aan de orde komen, vind ik te gemakkelijk en maakt bovendien de inhoudwpgave overbodig. In het voorjaar dus maar over de lammetjes geneuzeld als variant op koetjes en kalfjes en in de winter; lange, donkere dagen buiten en warmte en gezelligheid binnen. Toch zie ik in mijn voorwoorden nog wel eens iets aan bijzondere meldingen voorbij fietsen die verder in It Havenpypke niet vermeld worden. Toen we hier nog niet zolang woonden, kreeg ik (ziek op bed liggend, huis donker, ramen open voor katten) op vrijdagavond rond zes uur gezellig iemand op bezoek. Helaas was dit een ongenode gast in de hoedanigheid van een inbreker, wat in Wytgaard zo sporadisch voorkwam dat sommigen de deuren vaak niet eens op slot deden. Deze brutale gast zal het waarschijnlijk niet gauw weer bij ons proberen omdat ik hem de stuipen op het lijf heb gejaagd. Diezelfde stuipen kwamen bij mij iets tater maar dat is ook weer een ander verhaal. Ook gebeurde het wel eens dat het André van Duin-lied "35 koeien" live opgevoerd werd in nachtelijk Wytgaard in de vorm van (misschien meer of minder dan 35, daar wil ik af zijn) losgebroken koeien die opgewekt rond stampten in tuintjes om een vergelijkend warenonderzoek te verrichten. Voordat ik nu een "korte samenvatting" ga geven van al wat ik over een periode van ruim 10 jaar aan vermeldenswaardig materiaal tegen/n.vam, kan ik mijn op hol geslagen schrijjlust beter intomen want ik wil me de ergernis van onze "typstra 's" niet op de hals halen met een voorwoord dat de helft van It Havenpypke beslaat. Voordat de {ezel' nu denkt dat wij zeer /n.vaadaardige typistes in de redactie hebben zitten en dat we tijdens de vergaderingen elkaar de hersens inslaan, haast ik mij te zeggen dat het met die ergernissen wel wat mee valt. Temeer daar er ook op typgebied in de loop der jaren veel is 6

5 '7 verbeterd. Geen onhandige typelinten meer, moeilijk uit te voeren correcties en meningsverschillen over spellingsaangelegenheden. Dus ik wens de lezer tot besluit als vanouds veel leesplezier en hoop dat ook dit nummer jaren later nog eens met het nodige "oh ja" gevoel ter hand wordt genomen. Ik neem nog een stukje oudewijvenkoek. ~~ _...~_:(~_ A.D.H. ;~~~: ~ l- 'i1!"i~ tjgk0 ~ Nieuwe bewoners: Marcel en Agnes van der Meulen met hun honden Max en Blondie, De Finne 12. Reinder en Mirjam de Jong met hun zoon Jon, De Finne 14. William en Carina van der Werf met hun dochter Kirsten, De Finne 16. Van harte welkom! Nieuw abonnee: Fam. Van der Meulen Fam. De Jong Fam. Van der Werf

6 -9 Feriening Doarpsbelang Wytgaerd NIEUWS VAN DORPSBELANl; 1< Het jaar van de vrijwilligers Op de jaarvergadering werd opgeroepen om voor alle vrijwilligers die ons dorp rijk is, dit jaar iets terug te doen als blijk van waardering voor al het werk wat door hen verzet wordt. Stel je eens voor als zij er niet zouden zijn: geen Havenpypke, geen Twirre, geen Merke, geen Jeugdclub, geen Dienstencentrum, geen Dorpsbelang, geen toneel, volley- of voetbal, biljarten of badminton en geen klaverjassen. Wat zouden we moeten zonder al die mensen die zich inzetten voor de koren, de jeugdclub, de plattelandsvrouwen, de agrarische organisaties, de school en de peuterspeelzaal, de kerk, de politiek, de bibliotheek, en al die andere dingen die mensen met hart en ziel doen, zonder betaling en waardoor ze zorgen dat het een dorp is en blijft waar het goed wonen is? Wilt u ook meedenken en -doen om hen allen eens in bet zonnetje te zetten, neem dan contact op met Monica Tekstra, tel < De bibliotheek in Wytgaard Eén van die klussen die nu verzet wordt door zo'n stuk of acht vrijwilligers uit ons dorp en zelfs door iemand uit Jellwn is het uitlenen van boeken vanuit het Dienstencentrum. Op maandag van en op woensdag van zitten zij daar om u enthousiast te voorzien van leesvoer. * Bestemmingsplan buitengebied Ook in het Dienstencentrum ligt het nieuwe Bestemmingsplan Buitengebied ter inzage. Normaal gesproken zou het in het Leeuwarder stadhuis liggen, maar na overleg met de NLTO heeft de gemeente besloten om het i.v.m. mogelijke verspreiding van mond- en klauwzeer dichterbij de mensen te brengen. Het Dienstencentrum is veel open en leek ons de beste plaats. Bij het uitkomen van dit krantje hebt u het misschien al ingezien.

7 10 * Onderhoud groen Van 14 tlm 19 mei zal de groenploeg weer in Wytgaard zijn, hebt u opmerkingen of vragen hierover: meld ze bu "de groene man" van dorpsbelang Herke Wynalda tel of bij Gjalt Faber van de gemeente of Zolang er Mond- en Klauwzeer heerst, kunnen de collectanten niet bij de boeren op het erf komen. Gedurende die tijd kan er voor de komende collectes een collectebus in de winkell!eplaatst worden.

8 11 Jierferslach 2000/2001 Bestjoersgearstalling Yn maart 2000 kamen der giin nije leden yn it bestjoer, öfgeand en werkiesbar wiene: lerien van der Haak en Herke Wijnalda. Doarpennota Yn novimber 2000 is der in oanset makke ta de nije Doarpennota (skreaun troch bureau Vijn ut Oentsjerk), dizze nota hjit Nota van Uitgangspunten en ontwikkelingsbeelden en is in Ynventarisaasje dokumint. Oan dizze nota hat it hiele doarp meiwurkje kinnen, troch de enkête dy't yn '99 yn it Havenpypke stien hat, alle opmerkings doe makke binne meinommen nei dizze nota. Yn april fan dit jier komt de konseptnota ut en ein 2001 fynt dan de defmitive fêststelling plak yn it kollege fan B&W. It plan is yn te sjen by it bestjoer fan doarpsbelang. Foarstel gemeente "Een wijk besluit" De gemeente Ljouwert hat yn 1999 foar in nije wykoanpak keazen.. Foar Wytgaard betsjut dit dat doarpsbelang meipraat en beslissings nimt oer in eigen budget, dit is ûngefear f ,- per jier. Wy kinne mei dit jild ienmalige ótjeften dwaan, ferline jier ha wy dit utjûn oan: de revu, de doarpsflaggen en de paadwizer. Plattegrûn foar Wytgaard Dizze plattegrûnen (oan beide kanten fan it doarp) binne oanbean troch de gemeente Ljouwert oan alle doarpen yn de gemeente. lenige argewaasje wie der noch wol oer dizze plattegrunen, want sawol it plak wie net goed as dat net it hiele doarp mei bûtengebied der op stiet. len en oar is mei de gemeente besprutsen. It plak is no ynoarder, mar it bûtengebied wurd noch oan wurke. Bibliobus Yn novimber is der in oerlis west mei de "direkteur" fan de bibliobus, by dit oerlis krigen wy definityfte hearren dat de bibliobus ophäldt en wat mogelike alternativen wêze soenen. By dizze gearkomst wie der in öffurdiging oanwêzich fan it Tsjinstesintrurn en de Twirre. Sa as it

9 12 earst like koe de biblioteek in plakje fme yn it Tsjinstesintrum. Undûdlikheid oer it beteljen fan de hier hat der foar soarge dat it op dit stuit noch net allegear foarelkoar is. Wol birme der wylst in oantal frijwilligers run foar it ût1ienen fan de boeken en betsjinjen fan de kompjûter. Wy hoopje dan ek foar maaie ien en oar foar elkoar te hawwen. 30km. -Söne yn de Buorren. HjiIyn giet Wytgaard mei yn it gemeentelik belied oangeande de doarpen Wurdum, Swichum en Wytgaard. Dizze hjerst krijt dit in fierder ferfolch. 75 jier Doarpsbelang en Sïmmer 2000 Op 5 febrewaris hat it doarp al in earste kennismakking hän mei de feestkommisje fan 75 jier Doarpsbelang en Sinuner Hja organisearren op dy dei in "Doe-Dag" foar alleynwenners fan Wytgaard. 6 Maaie waard der in feestjûn organisearre troch de BZN-kommisje, mei de Volendanuner groep BZN, om jild te fertsjinjen foar it feest yn augustus, dizze jûn wie fmansjeel in grut sukses. Fierder is der de hiele simmer hurd trochwurke troch de feestkommisje en de meiwurkers oan de revu, seis fakansjes waarden der foar omsetten. Ek lt Havenpypke kaam mei in ekstra feestlik nûmer ût yn juny. Op de dei seis, 18 augustus, kaam de boargemaster lans om de reuny te iepenjen en de flagge fan Wytgaard te presintearjen oan alle feestgongers. Wêmei alle reunisten, doarpelingen en de boargemaster nei de hoeke by it Kleaster ta setten om de nije paadwizer ût de plestyk sekken te heljen. Dizze paadwizer is makke troch in groep studinten fan de Noardelike Hegeskoalle Ljouwert. Tagelyk mei de paadwizer binne der ek Iytse gemeenteflachjes oanbean oan it doarp. Hjimei koenen de minsken harren fertrêdzje yn it doarp, mar de measte minsken bleaunen hingjen op de Buorren, ek om't hjir in protte te sjen wie. Jûns wie de revu in daverjend sukses, hjir is dan ek in CD en in videofilm fan makke. It wiene in pear skitterjende dagen foar elkenien. Yn desimber hat der in lêste gearkomst west mei alle frijwilligers om harren te betankjen foar de ynset yn de ófrûne jierren.

10 13 Doarpsargyf Ferline jier, op de jiersfergadering, is der in earste oanset jûn ta in wurkgroep Doarpsargyf, öfiûne jier hat dit ynisjatyf fierder hannen en fuotten krigen troch in oantal entûsjaste frijwilligers. Doarpsbelang sil hun safolle mogelik stypje.husfesting foar it doarpsargyf is miskien al run yn de bopperomte fan it Kleaster, dy't frijkomt troch it fertrek it kommend jier fan it Roomsk Katolyk Dokumintaasjesintnun. It Havenpypke Yn de jiersfergadering fan ferline jier is der in kontribusjeferheging foarsteld en oannommen, dizze ferheging is trochfierd. Ynjuny is der in ekstra feestlik nûmer utjûn foar de reuny yn augustus. Ek ditjier is der wer genöch kopij ynlevere foar it Havenpypke. Farwetter wurkgroep De wurkgroep farwetter kaam yn juny mei hun einrapport wêryn in trijetal trasees beskreaun binne. Doarpsbelang hat kontakt socht mei de N.H.L. om studinten in ferfolchsmdzje dwaan te litten nei de haalberheid fan dizze trasees. Skeelertocht 24 septimber Snein 24 septimber soe in "autoluwe" snein wurde, wêrop doarpsbelang tocht, om tegearre mei de iisklup, in skeelertocht te organisearjen. Sjoen alle easken (Ofsetten dyk, fergunnings en feilichheidsfoarskriften) dy't de gemeente begûn te stellen oan dit barren, is doe besletten om it net troch gean te litten. Beamplantdei Ferline jier is der in bearnplantdei west, spitich genöch binne de beamkes oan de Hegedyk öfineand troch lelie Bijlsma. Nei oerlis mei de gemeente hat Bijlsma tasein om de beamkes en stroken dy't öfineand wiene wer te ferfangen troch nije.

11 16 SCHüüLNIEUWS. 2. Kledingactie. Als u dit leest is de kledingactie waarschijnlijk al geweest, want deze was van dinsdag 24 april tot dinsdag 1 mei. De opbrengst is voor een deel van de school en voor een deel van het Lilliane Fonds. De kleding zelf gaat naar het buitenland waar het hergebruikt wordt. Elk jaar in de maand april of mei houdt de school een kledingactie. 3. Nieuwe verwarming. Vanaf vrijdag 30 maart brandt de nieuwe verwarming. Het is gelukkig allemaal volgens planning gegaan, zodat de school nu weer warm en aardig stofvrij is. Vooral degenen die hier in die tijd kwamen te kopiëren, hebben wel gemerkt dat de school 3 weken lang flink stoffig was door al het boren in het beton. We hopen dat we nu weer 20 jaar vooruit kwmen met deze verwarming. 4. Kennisnet. Sinds donderdag 5 april heeft de school een aansluiting op Kennisnet. Dit is een soort internet voor alle scholen van Nederland. In 2001 moeten alle scholen hierop aangesloten zijn en wij waren nu al aan de beurt. Dus na het installatiebedrijfvoor de verwarming heeft upe ook nog een dag onder de vloer van de school gezeten.

12 17 5. Netwerk. De volgende mensen die onder de vloer gaan kruipen, zijn ouders. De school wil nl. graag haar computers aangesloten hebben op een netwerk en enkele ouders zijn al begonnen met de voorbereidende werkzaamheden. Overal in de school waar computers staan of komen te staan, komen kabelgoten en verder gaan de kabels onder de vloer door, zodat het er heel netjes uit komt te zien. AJs het netwerk klaar is, zijn alle computers ook aangesloten op internet. Hebt u trouwens onze website al eens even bekeken? ( en dan de TJ. Roordaschool aanklikken). 6. Bibliotheek. Bijna elke maandag gaan er groepen kinderen van de school met hun leerkracht naar de bibliotheek in het dienstencentrum. Op deze manier proberen we ook de kinderen die niet zo vaak lezen en ook eigenlijk nooit in een bibliotheek komen, te stimuleren om eens een boek te lezen. Het is fijn dat er op deze manier een voorziening in het dorp blijft, waar vooral door kinderen veel gebruik van wordt gemaakt. 7. Activiteiten. De laatste schoolrnaanden breken weer aan en dan komen ook de buitenactiviteiten weer: schoolvoetbal, schoolatletiek en schoolkaatsen. AJlemaal sportactiviteiten binnen de gemeente Leeuwarden waar ook onze school aan mee doet en dit jaar voor het eerst in onze nieuwe schoolshirts. Een mooi gezicht. In mei hebben de kinderen van groep I tlm 4 nog een schoolvoorstelling van TIYater in de Golle in Wirdum De sportdag voor de groepen 6, 7 en 8 van de dorpsscholen binnen de gemeente Leeuwarden is dit jaar in Wytgaard en wel op dinsdag 29 mei. Daarna zijn de schoolreisjes weer aan de beurt en het kamp van groep 6/7/8. Maar eerst hebben we nog de bruiloft van juf Sandra en Edwin op vrijdag 11 mei en de geboorte van de baby vanjufhinke Richtsje ook omstreeks die datum. We hebben dus allemaal leuke dingen in het vooruitzicht.

13 18 MERI<E, info - Merke info - Merke info Dorpsgenoten, nog maar een paar maanden en het is weer zover MERKE en 18 augustus "sil it allegear wer heve" voorverkoop van de kaarten in de Twine zal plaatsvinden op : 16 mei 2001 tijdens de jaarlijks weerkerende Twme-trimloop Ol juni 2001 tijdens het ook al jaren weerkerende hynstespul (concours) opgave voor alles waar u aan mee kunt doen gaat weer via de captains van de diverse buurten. # marwertjpûndyk/kleasterfbredyk/buonen Jongbloed tjrn A. Roorda Willeke Kuiper! Henderika Santema # buonen tot aan de faro Van Wijngaarden Gerda-Minke Brinksma! Jannie van der Wal # meekeshof! tjissema Wim Schuurmans! Germ Dijkstra # fopma's reed! finne! cathstrjitte Jannie Ydema! Michael Wever # plof! bron peardsje Appie de Ruiter! Ida Verbeek

14 19 # noardein / fapedyk Andre Ydema / Rini Pijper heeft u zich al opgegeven voor de film van uw buurt? doen! doen! doen! doen! doen! doen I de hoofdprijs in deze is een bedrag van hfl. 250,- / euro 113,45. tijdens de merke is er weer van alles te doen voor alle leeftijden, fantastische spelen, geweldige muziek, etc. etc. etc. dus, geef u snel op, ga aan de slag, en laat in augustus zien waar u allen toe in staat bent. dan zal het aan u niet liggen dan wordt deze merke een geweldig succes. Merkekonunisje Wytgaard. RECTIFICATIE. In It Havenpypke ill.181 staan een paar fouten vermeld In het wedstrijdverslag van IJsclub Pier Thomas. Groep 7 en 8 jongens. 2 e prijs: Niet Sjoerd v.d Werf maar Sjoerd Verbeek. Foto: Ie rij v.l.n.r.: Niet Cees Verbeek maar Sjoerd Verbeek. Onze excuses hiervoor.

15 22 NIEUWS VAN DE DOKTERS IN WIRDUM Het is al geen gerucht meer; "de dokters gean fuort". Na 17 jaar wonen en dokteren in Wirdum willen wij ons geluk elders beproeven. Pieter wil dichter bij de bossen wonen. Niet dat het werk ons in Wirdum en omgeving niet meer bevalt. Integendeel. Wij werken met veel voldoening en de mensen zijn overwegend plezierig. Maar nu wij de 50 beginnen te naderen moeten we niet meer wachten met verkassen. Pieter heeft een praktijk gevonden in Olst. Nynke gaat haar werk in een andere prak-tijk zoeken. En weuicht ook in de verloskunde. Wij verwachten dat een eigen werkkring een verfrissend effect zal hebben. Ook voor ons gezin lijkt het goed, werk en privé wat meer te scheiden. Vooral Nynke heeft er lang over na moeten denken. Maar voor de kinderen is het misschien wel de grootste stap. Toch bereiden we ons nu gevieren op het avontuur, de bedoeling is dat wij rond 1 september vertrokken zijn. Dus na de bank, Kielstra en de dominee nu ook de dokters? Nee, even goed als er wel een nieuwe dominee komt, zijn wij al druk bezig met het zoeken van geschikte opvolgers voor deze pracht praktijk. Daarnaast waren we al doende, een samenwerkingsverband op te zetten met de nieuw te openen praktijk in Zuiderburen en Warga. Zodat de lasten wat meer verdeeld kunnen worden. Ook dat kan meehelpen opvolging te vinden. Wij houden u op de hoogte. ALGEMENE IN FORMATIE OVER DE HUISARTSENZORG. De afgelopen tijd lagen er handtekeninglijsten in onze wachtkamer. Veel bezoekers tekenden, waarvoor hartelijk dank. Dit gaat om een adhesiebetuiging aan de landelijke huisartsenactie. Pas nu heeft de minister erin toegestemd om meer huisartsen op te leiden, na jarenlange waarschuwingen dat het tekort eraan ging komen. Ieder jaar weer werd een groot aantal kandidaten afgewezen. Nu er meer artsen kunnen beginnen aan de huisartsenopleiding, dreigen er te weinig liefhebbers over te zijn. Door de acties lijkt dit nu ook tot de politiek doorgedrongen. Het is nu echter al zo laat, dat

16 23 alleen een pakket van drastische maatregelen kan voorkomen dat over enige jaren veel Nederlanders geen huisarts meer hebben. Eén van die maatregelen is ook het anders organiseren van 'de dienst'. Binnenkort zal men buiten 'kantooruren' niet meer bij de eigen huisarts of een dorp verderop terecht kunnen. Voor spoedgevallen kan men dan naar een huisartsenpost bij een ziekenhuis (vier à zes in Friesland). Van daaruit worden ook de noodzakelijke visites gereden. Dit wordt georganiseerd om het aantal avonden, weekenden etc. dat een huisarts dienst moet doen, drastisch te verminderen. Vooral jonge dokters (met ook drukke partners e.d.) zijn niet meer bereid om zo vaak dienst te doen. Wij wilden u van deze ontwikkelingen op de hoogte stellen, maar ze staan los van onze verhuisplannen. Nynke Valken en Pieter Dijksterhuis. OPBRENGST COLLECTE NATIONAAL REUMAFONDS De landelijke inzamelingsactie van het Nationaal Reumafonds, welke in de week van 18 t/m 24 maart jl. is gehouden, heeft in Wytgaard een bedrag opgebracht van 1632,65. Het bestuur richt zijn welgemeende dank tot leden van het plaatselijke comité, tot de collectanten en tot een ieder die door middel van een fmanciële bijdrage aan het welslagen van de collecte heeft bijgedragen. Mocht u de collecte gemist hebben, dan kwlt u alsnog uw bedragen storten op giro 324 of banknummer ten name van de Vereniging Nationaal Reumafonds te Amsterdam. Hannie Jaspers.

17 24 Aaisykje en tongblier Wat wy noch nea earder belibbe ha: it aaisykjen giet fan 'e maitiid oer. Soe 't in begjin wêze kinne dat in ieuwenàlde tradysje ophàldt? lt wierret wol op it aksje fieren fan Willem Bil en syn maat Schuurs. Al jierren bin' hja warber om dódlik te meitsjen en it bewiis te leverjen, dat it foar de fûgels better is dat it aaisykjen ophàlde moat. Dat besiket Faunabeheer no ek, want ek us làn moat oan de Europeeske "Vogelrichtlijn" foldwaan. Dat liket der neffens harren noch net op. Anne Osinga koe no mei syn B.f.V.W. (Bond van Friesche Vogelbescherming Wachten) wol ris oan 't koartste ein lûke, of yn 'e gaten krije dat it oars moat. Hy sjocht it, as dat allegear trochset, mei de neisoarch net sa bot mear sitten. De belutsenheid mei de fûgelwràld soe troch net te aaisykjen ferdwine. Dus fan 't jier gjin nijs yn 'e kranten oer it finen fan 't earste ljipaai, mar wol oar nijs. Dat hat eltsenien yn de besnijing: sil wy troch al dy maatregels de tongbiier of Mond- en Klauwzeer(M.K.z.) bûten de grinzen hàlde? Alderen, fan foar de oarloch, witte it noch dat meastal yn 'e hjerst, sa no en dan tongblier oer ós fee hinne kaam. Benanunen droege simmers stiene der foar bekend en der wie neat tsjin te dwaan. Soms slagge it, mei in protte gelok frij te bliuwen, troch de kij op stal te setten as der tongbiier drige en de bisten oan it heao Dan net by buorman komme, dy't it plakkaat al op de homeie hie: Mond- en Klauwzeer - besmet terrein. lt (firus) is tige besmetlik en wordt troch wyn, fûgels, hazzen en fansels minsken sa mar oerbrocht. In wike of trije/fjouwer binne de bisten siik en de gefolgen kinne wakker ûngelyk wêze. Dy't it slim hawwe kin' der oan deagean, wyls oan oaren it suver net te merken is. As it bedriuw it hàn hie moast der wol ris in ko opromme wurde, trochdat de kleien oantaaste wiene en it bist net wer op 'e kluten komme koe, of dat it mei de melkerij yn 'e war rekke wie. It fee dat it hàn hie krigen it net wer, se waarden ymmun. Dat koe men sjen oan àldere kij, dy't frij bleaunen as nei in jiermannich de sykte der wer wie. Sa kaam nei de oarloch it intsjen op gong, mar 10 jier lyn is men dêr mei ophàlden. Dus dizze feesykte soe no as op in opmakke bêd

18 25 konune. Soe it ministearje, Brinkhorst en syn amtners, dêrom ek mei sa deabenaud wêze en de media der sa'n opskuor oer meitsje. Mar wat ferbean is, liicht der net om! It heucht my dat der wol ris wat biggen sneuvelen en de skiep kreupel, mar fierders wie der net safolle oan te sjen. Kin de minsken der siik fan wurde? Hepke de Boer, foarhinne fan de Noardein, wol dat wol sa ha. De medikus tinkt fan net. It soe wêze kinne as men op 't stuit te min wjerstàn hat en der in protte mei omgiet, men der wol wat fan skypje kin. Dit dan oer de tongblier. Wy mienden dat it fier fuort wie, mar it wie de wràid net ût en wêr handel is reizget it fee hinne en wer en sa is it gefaar dat sykte meigiet. It hat wol fan gefolgen dat wy yn dit Havenpypke net de earste ljipaaifmer neame kinne en de bokaal ek stean bliuwt. It nut fan dit ferbieden? Men soe sizze de aaisiker dy't neat mei it fee te krijen hat, hoe sil dy it oerbringe. De boer seis dan, dy't it làn yn moat. En dan bin' de hûn en de katten der ek noch. No is it heal maart en heal april kin it wer hiel oars lykje. Hooplik kin dan mannichien ronuner sykhelje en dat alles syn gewoane gong wer gean kin. J.Roorda Sti L... Wol Pronkfan VR.OM no ek noch narje 'I Wêr si!' wy dan mei-inoar bedarje. Dat as dy /ju sokke ûnsin betinke. Dêr gjin oandacht en argewaasje oan skinke. Ofharren mar ris goed op 't harspit harje I

19 27 Yde Santema huidige Mei de lêste jiergearkomste op wienefoar him de 35 jierfol, dat erfoarsitter wie fan iisklup Pier Thomas. Fansels moast datfeestlik ófsluten wurde en dat wie dan op sneontejûn 3 maart yn de foyer fan de Twirre. Bestjoer, famylje en freonen hawwe der in paslik ófskie fan makke, oplustere mei akkordeonmuzyk. ft sprekt fansels dat er as earelid beneamd is. In oar hichtepunt wie it oanbieden fan in Warkumer wandboard wêrop ójbylde in reedriderstaferiel. De nije foarsitter die dat mei passende wurden (çjoch boppeste joto). Dat Yde, mar ek Aaltsje der tige wiis mei binne lit it ûnderste printsje sjen. ft past al hielendal by Yde as hy der by stean giet en dy 35 jier oereidet, wat er sa al meimakke en be/ibbe hat. Mar ek de feroarings dy' t der yn syn tiid op gong kommen binne. Ut al/es blykt wol dat Pier Thomas by him in grut plak hie. Mar der komt no ienris in tiidfan ophdlden.

20 2.9 BffiLlüTHEEK LEEUWARDEN. Gebruikersinformatie dorpsvoorûeningen. Kosten lidmaatschap: Jeugd tot 16 jaar gratis Vanaf 16 jaar lokaal abonnement /20,-- per jaar Groot abonnement /56,-- (senioren 65+ /46,-- per jaar. Met dit abonnement kan ook geleend worden in de Centrale Bibliotheek Leeuwarden en de beide filialen, volgens het daar geldend gebruikersreglement. Inschrijving van zowel het lokale als het grote abonnement kan plaatsvinden in de bibliotheekvoorziening in uw dorp Gevraagd wordt contant te betalen. Lenen: Per pas kunt u 4 boeken lenen, waarvan niet meer dan 2 strips. Media, geleend met het groot abonnement in Leeuwarden, dienen ook daar weer ingeleverd te worden.. Langer lenen? De uitleentennijn is 3 weken. Verlenging is mogelijk door boeken voor het aflopen van de uitleentennijn in te leveren en direct weer te lenen, mits er geen aanvragen zijn voor de geleende boeken. Aanvragen: Via de computer kunt u "kijken" in de catalogus van de Centrale Bibliotheek Leeuwarden en media aanvragen. Voor boeken zijn hier voorlopig geen kosten aan verbonden. Voor het lenen van overige media is leengeld verschuldigd: Video-speelfilm: /2,--, /3,50 en /5,50. Cd-roms /3,50 en /5,- Cd's: /2,50. Het door u aangevraagde wordt na een week of iets later door Bibliotheek Leeuwarden afgeleverd in uw bibliotheek. Vergoeding materialen: Voor zoekgeraakte e%f beschadigde materialen wordt een vergoeding In rekening gebracht volgens de regeling van Bibliotheek Leeuwarden. Te laat: Als u boeken inlevert, nadat de uitleentennijn verstreken is, wordt een "boete" berekend. De computer geeft het bedrag aan. Veel leesplezier toegewenst!

21 Deze foto werd genomen tijdens de opening van de bibliotheek in het Dienstencentrum op 19 maart GEZOCHT. CREATIEVE, ACTIEVE MANNROUW De Activiteitencommissie is op zoek naar mensen die ons team willen versterken met het organiseren van leuke activiteiten voor ons dorp. Wij zijn op zoek naar mensen die: goed gehumeurd zijn leuke dingen willen organiseren zin hebben de handen uit de mouwen te steken Ben j ij degene die wij zoeken. aarzel dan niet en neem contact met ons op. Hester Boomsma tel Wiesje I,emsma tel wierut@zonnet.nl (iraag tot /.iens

22 31 )'CTJVJTEJTEJ\ICOI~JI~JJSSJE FIETSTOCHT VOOR JONG EN OUD Op zondag 10 juni aanstaande organiseert de activiteitencommissie een fietstocht voor jong en oud. I, De deelnemers kunnen kiezen uit drie afstanden. :12~,km 17'l2 km ',25 km. Onderweg,Js er gel~genhejd om uit tè rustén en iets te dri:n~j:n'~ ' De starl(1~~30 uur)en finish zijn bij De Twirre.., M,(er. 'informati~/volgt. " -, '-.~-

23 32 JJIElU<G[)) CCILlUIa Hallo allemaal Even iedereen weer op de hoogte stellen van wat er allemaal gebeurt in het Jeugdhonk. Begin maart hebben we weer carnaval gehad. Iedereen was weer verkleed en er werd gefeest en gehost. Het was net als vorig jaar weer heel erg gezellig. Op 23 en 24 maart was het weer tijd voor het songfestival. Op vrijdagavond waren de middelste en oudste club eerst aan de beurt om hun talenten te laten zien. Het was voor de jury (Edward Joma, Foppe Joma & Sjoerd Mulder) een moeilijke taak om uit de talentvolle clubbers een eerste, tweede en derde aan te wijzen. Het is ze toch gelukt en de uitslag was als volgt: I" prijs: Pigmeat met de Pigmix ~ Watze & Amold Joma 2 e prijs: Krezip met Everything and more~ Wytske & Jitske Bouma en Petra Dijkstra 3" prijs: King Afrika met "La Bomba"~ Rixt Jongbloed, Marrit Jongbloed en Tjitske Vasilev Op zaterdagmiddag was de jongste club aan de beurt. Ook hier had de jury (Saskia Homstra & Esther Heerema) een zeer moeilijke taak, maar ja wat wil je ook met zulke getalenteerde ciubbers? Het is hen toch gelukt: 1" prijs: Learm Rimes met Can 't flght the moonlight ~ Wilma Joma 2" prijs: Britney Spears met Stronger ~ Hedwig Nutma, Lisa de Vries & Jantina Grupstra 3 e prijs: Toybox met Tarzan &: Jane ~SjoerdVerbeek,Hedzer Jongbloed, Remon vld Galiën, Likele & Froukje Jongbloed En zaterdagavond moest iedereen nog een keer optreden voor een supervoi Jeugdhonk. Op zaterdagavond waren namelijk alle ouders, pakes & beppes en iedereen die het wilde zien welkom. Het was echt volle bak en het was hartstikke gezellig. En alle onze clubbers waren steengoed. Maar wij als leiding hadden ook een eigen liedje gemaakt en natuurlijk waren wij de allerbesten net als andere jaren.

24 33 Niemand kan om ons heen. Het was een zeer geslaagde avond en we hebben gehoord dat iedereen dat wel met ons eens was. We zijn nu druk bezig met de laatste voorbereidingen voor Wytbeat. Het zullen nog wel een paar drukke weken worden, want we willen er een groot succes van maken. En volgens ons gaat dat zeker lukken. We hebben tijdens het songfestival al een voorproefje op Wytbeat gehad. Ons Wytgaardster Pigmeat kreeg het honk op de kop, dus dan moet dat de echte Pigmeat ook wel tijdens Wytbeat lukken. En dan natuurlijk nog Luie Hond, wat ook een feest belooft te worden. We zullen ons best doen om er een gezellige avond van te maken. Natuurlijk is iedereen van harte welkom. Aant, Wietze, Catrien, Aen Wybren, Johan, Antony en Geartsje KOKEN MET NATUURVOEDING EN MACROBIOTIEK. In 6 basis DEMONSTRATIE lessen laat ik je alles zien over biologisch volwaardige maaltijden met speciaal "lente gerechten". Maaltijden waaronder: verschillende granen-, bonen-, tofu-, seitan-, tempeh-, vis- en zeewiergerechten; groenten, zaden, pickels, soepen en desserts. Start: zaterdag 21 april om de 14 dagen in Wytgaard. De volgende data zijn: 5 en 19 mei, 2, 16 en 30 juni. Tijd: van uur tot ca uur. Prijs: voor de hele serie van 6 lessen 1240,--. Voor informatie en opgave: Hannah van der WeriI, tel:

25 36 YN PETEAR MEI: ANNE DE HAAN. Eén maart was voor hem een jubilewndag, want 25 jaar geleden trad hij in dienst bij de Boerenhulp of wel de Agrarische Bedrijfsverzorging. Deze organisatie vierde in 1999 haar 40-jarig bestaan. In nr. 175 (febr./maart 2000) van It Havenpypke werd daar uitgebreid aandacht aan besteed. Bij het bereiken van deze mijlpaal is er alle reden om eens van gedachten te wisselen over zijn werk. Anne was altijd al bij het boerenbedrijf en het werk betrokken. Hij was een jaar of acht vaste medewerker op het bedrijf van Bartele en Yde Santema. Bij de boerenhulp wel hetzelfde werk maar vaak onder heel andere omstandigheden. Deze zijn dan vaak zo dat hij als vervanger van de boer op zijn ervaring is aangewezen. Vooral bij de inzet van een éénmansbedrijf en die kwamen er in de loop van de tijd hoe langer hoe meer. Het was in het begin van de jaren zeventig toen de uitstroom van werkers in de agrarische sector op gang kwam. Anne: "Ik ha doe wolris tocht, moat 'k ek wat oars begjinne"? want velen gingen de industrie in, zoals naar de Condens in Leeuwarden of Lankhorst in Sneek. Maar het werk op het boerenbedrijf won het en daar was bij de plaatselijke (regionale) boerenhulp vereniging alle kans toe. Wij denken dan aan Teake V.d. Meer van Tsjaard, die bij de oprichting en de eerste jaren een belangrijke rol speelde. Voor de vorm moest nog wel gesolliciteerd worden, maar een gesprekje met Teake was voldoende om aangenomen te worden. Gedreven vertelt Anne over zijn werk en ervaringen. De eerste gevallen van inzet zijn hem bijgebleven. Zoals bij Grashuis te Dearswn. "In krekte boer" die een half jaar met ziekte kampte. Toen in november 1976 de nog maar pas gebouwde ligboxstal van Klaas Hellinga door een storm instortte was op dat bedrijf maandenlang werk te doen. Een lange tijd van hulpverlening werd dan met een feestelijk tintje afgesloten. Bij de natuurmanlboer Arjen Schoustra van Jirnsum was in het voorjaar wel "aanslag". Deze boer was dan bezet met de larnmerentijd en eierzoeken en liet dan de zorg van het rundvee aan de bedrijfsverzorger over.

26 37 Veel vanatle in werkzaamheden en werktijden. Soms vier verschillende "klanten" per dag. 's Morgens melken en voeren, dan enkele uren (min: 2 uur) "in putsje", 's middags weer een korte werkzaamheid en de dag wordt afgesloten met melken en "fuorjen", weer op een ander bedrijf. Het vervangen in een bedrijf, waar de boer abrupt door ongeval of erger nog, door overlijden, hulp moet worden geboden, kan niet gemakkelijk zijn. Veelal is er geen informatie en zijn de nabestaanden niet aanspreekbaar. Door ervaring en rustig te blijven, wat een van zijn eigenschappen is, vinden de werkzaamheden hun weg en kan de bedrijfsvoering doorgaan. De agrarische bedrijfsverzorger is dan ook meteen bedrijfsleider, wat in sommige gevallen wel enkele jaren kan duren, tot de opvolger het overneemt. Een schaap met vijf poten, wordt de bedrijfsverzorger ook wel eens genoemd, want ook niet agrarische werkzaamheden worden gedaan. Zo volgde Anne een metselcursus en hij werd al eens ingezet om een ligboxstal op tijd klaar te hebben. Ook betonwerk zoals erfverharding, landwegen enz. Hij was al in het bezit van een vrachtwagenrijbewijs en kon zodoende de melktankchauffeur vervangen van toen nog Frico Melkinrichting Wergea. Ook deden de particuliere melktankrijders Finnema en Pijl al eens een beroep op hem. Ook was een van de werkzaamheden het nemen van ruwvoer en grondmonsters voor het laboratorium te Oosterbeek van de landbouworganisaties. De afgelopen winter verzamelde hij alleen grondmonsters genomen in Mid Friesland tot in het noord-oosten (bouwhoek). Aan de hand van de uitslag kan de landbouwer of veehouder het bemestingsplan vaststellen of van de ruwvoermonsters de aankoop van krachtvoer bepalen. Een taak waar hij zich niet aan waagde was de klauwverzorging. Met dit pedicurewerk moet je eigenlijk jong beginnen is zijn mening. Veeziekten. "Yn 't begiin doe ik der by wie, hiene wy der suver net mei te meitsjen, mar dat liket no al oars". Wat er altijd is geweest, is de huidziekte "earme rude". Met het veescheren kun je dat constateren, dus niet van het ene bedrijf naar het andere overbrengen. Later kregen we de bestrijding van de koeiengriep, I.B.R. genoemd. Er zijn vrije en niet vrije bedrijven, bloedmonsters moeten dat uitmaken. Deze ziekte is wel overdraagbaar en wij houden daar rekening mee.

27 38 Wat we nu (mids maart) meemaken is voor hem ook nieuw. Daarom uiteraard gesprekken met andere (ex) veehouders, die mond- en klauwzeer (tongblier) voor de oorlog meemaakten. De ziekte kwam, woedde uit en er vond een natuurlijke enting plaats. Maar de bedrijfsomstandigheden zijn wel drastisch veranderd. Toen was alles handwerk met veel mankracht en individuele veeverzorging. Hoe met deze ziekte om te gaan in de grote, gemechaniseerde bedrijven? We zijn het eens; de minister neemt radicale maatregelen, maar kan niet alles onder controle krijgen en er moet veel geluk bij, zal deze epidemie in de kiem gesmoord worden. De klauwverzorging ligt al stil en hoelang kan ik nog in 't veld om grondmonsters te nemen. Nu de af- en doorvoer van vee stil ligt, begint het op de bedrijven flink te "kuipen". Nu komt nog iets ter sprake wat ons beiden bezig houdt, nl de "healwize" opmerking van de minister dat het vee niet goed verzorgd zou worden. Hij kweekt hiermee geen "goodwill" en temeer niet in deze beroerde en spannende tijd. Anne heeft in die 25 jaar als veeverzorger alle omstandigheden meegemaakt, maar geen enkel geval waarvoor de veehouder zich hoefde te schamen. Bovendien: het welzijn van het dier zal de bedrijfsresultaten ten goede komen. Wat veranderde er zoal in die 25 jaar. Er is nogal een en ander veranderd. In het begin was er wel eens "in putsje te dwaan" dat nou niet direct productieve arbeidsuren waren. Het blijft nu veelal liggen, dus het is zakelijker geworden De jonge ondernemer loopt er gemakkelijker uit van: de vervanger redt zich wel! De ouderen laten wel eens een briefje achter met aanwijziginge:l als er onverhoopt iets mis zou gaan. Er kwam ook meer controle op de melkwinning door de stichting: Keten Kwaliteit Melk (KKM) Had het bedrijf het keurmerk, dat moest behouden blijven. De uitstoot van arbeidskracht in de agrarische sector had tot gevolg dat de dienstverleningstaken door de boerenhulp toenam. Zo ontstonden naast de in vaste dienst zijnde werkers zoals Anne, nog drie andere 'poten' nl. 1. de 'stap" werkers op contract, 2. oproepkrachten van het uitzendbureau en als derde de agri-service voor gereedschap en materiaal. De verandering waar hij de meeste moeite mee heeft is de toenemende automatisering. "Dêr moat men mei opgroeid wêze om der handich mei om te gean". Niet alleen wat

28 39 de werktuigen betreft, met de vele bedieningspanelen, ook het beeldscherm en de computer met de vele knoppen en toetsen bekoort Arme niet. Dan voel je dat de ontwikkelingen je "wat ûntkomme". Dat zal er dan ook toe leiden dat over enkele jaren een afvloeiingsregeling welkom is. We wensen hem toe dat ook de laatste fase mag verlopen met "nocht en wille". Want met veel plezier en ambitie heeft hij die 25 jaar bij de agrarische bedrijfsverzorging gewerkt. J. Roorda. Dit is de voormalige pastorie van de NedHerv.Kerk te Wirdum, waar sedert 1978 het secrtariaat van de Agrarische Bedrijfsverzorging is gevestigd

29 41 Begripe Jo it? As wy sjogge sa om us hinne, Fier 6f ofdy 'I lichlerby binne, 'lis suver om der mankelykfan Ie reilsjen, Mar wy haw' der wol mei Ie meilsjen. 11 is sa Isjinslridich, sa h;pokryl, Sa klear dal il iene iloare byl. Hoe sit dàl no mei. Hjir oerfloed, opromje dal iten, Wyls hja dêr, op in houlsje sitte Ie bi/en. Wal waaksi en groeit, sa sûn, nel mislearre, Mei omgriemd wurdl en manipulearre Dal dy 'I arbeidzje, sa lichl by de grûn, il belije, En foar har gewrol suver neal bedije. Regels bin' der, in keunsl om dy Ie ünldûken, Grien ofread, dêr nealfan oan Ie lûken. In oerheid dy 'I il each gau ris lichl knypl, Sadal nimmen il langer noch begrypl. Dy 'Ifrede preekje; de (wapen)handel koml op gleed, Op oare plakken is dusoarder en il lijen kompleel. Dal il "rjochl" fan frou en bern al jierren is oannommen, Mar oanl no la is der in bylsje fan op 'e hispel kommen. Hal de oerfloed, de ekonomy il lêsle wurd? 11 smûke, it Ihus? 'I Wurdl sa saaklik en hurd I Dil is in laasi, de rigele is sa lang... Mar Jo begripe il al: Oeral wêrjild spi/el, beg/inl il Ie stykjen, Dan bin' rjochl en frede fier Ie sykjen. As ek de ynslelling dan nel doochl, il sitte lil, De slerksle, de machl, il danfêsl wol wil I Kin 'I no nel om yn oerlis it sa Ie sldkken, Dal il goede, il wolwêzen is Ie berikken. J.R.

30 42 lul epinne/an... 1 De Tii d It is al wer wat jierren ferlyn, dat Swarte Riek song fan "Amsterdam huilt, waar het eens heeft gelachen". Yn in Havenpypke as wat ferlyn, joech men dèryn oan, dat Easterwiemun gûlt. Wêr fan soe dat folkje oan de oare kant Swette sa oerstjoer west ha, wie myn tinken. As men net bining mei it doarpke hat, dan wit men fansels ek net fan de ràne en de hoed. lt makke my wat nijsgjirrich, it woe my no ek net oan, dat mei de ferdwining fan in nearinkje, it biele doarp de Boazumerdyk befloeie liet mei triennen, Asto der mear fan witte wolst, silst der seis op ta gean moatte, waard my yngetten. Sokke tiden moat it ferstàn der al by, dit soarte fan kwestjes moat men de minsken wat kalm oan te mjitte komme. Om no net al te rap ut ein te setten, haw ik mar gebrûk makke fan myn kuierlatten. Underweis bie ik sa moai de tiid om te betinken, hoe't ik ien en oar oanpakke moast. Easterwierrumers ha wat in aparte manier fan oankommen nedich, gean se net as in blyn hynder te mjitte, dan hast it ferskiten. Neidat ik de Raerderhoeke in foech hûndert meter foarby wie, seach ik ien by it koppelingstasjon fan Essent omhunkerjen. It kopke wat tusken de skouders en de halmen yn 'e bûse. Der wie my al ris sein, dat soks ek sa wat it logo fan it doarp Easterwiemun wie. Noch foar de Dillebrêge wie ik de persoan op 'e side. Wy seinen mekoar de tiid fan de dei, by him kaam der noch efteroan, dat hy it kreas waar run om te kuierjen. No moast ik op myn iepenst wêze, ik krige yn 'e rekken, dit baaske woe wol in praatsje meitsje. As ik my net fersin, sei ik tsjin him, dan gean jo wer oan nei it doarp fan de trije tuorren. Dat is it sin al, liet er witte. In toer minder en de winkel behàlde, dat bie better west, wie er fan betinken. Sjoch ris om jo hinne, wat doarp hat yn dizze omkriten noch in nearinkje mei in rom ynkommen. Jo ha gelyk, sei er, mar it leit hjir wat oars. It bie hjir ek al lang dien wêze kinnen, as doarpsbelang net yngrepen bie. Mei de komst fan de supermerken om us hinne, ha der guon west dy't der apart in auto foar oanskaften. No soe it heve, it like wol, as soe men de bûter te Snits fergees foar it ynladen ha. Lokkich hat it doarpsbelang doe yngrepen, mei dit soarte fan oantigens giet it

31 43 doarp nei de soademiter, stie der yn 'e brief, dy't hûs aan hûs besoarge waard. Wy wiene fan betinken, sa gong it baaske fierder, dat wy de sosjale kontrole yn it doarp wat opfiere moasten. By moai waar siet er foar hûs yn it fmsterbank, en by it hjerst en winter achter it glês. Op tongersdeitejûn en op snoon oerdei wie ik net fan hûs, utere hy him. Wy ha de winkel der jierren mei rêde kinnen, wie syn ferhaal. Op sa'n manier wiene wy op 'e hichte, wa bûten de doarpswinkel om, de baadskippen eame oars wei togen. Fansels haw ik wol ris in stien troch de glêzen hàn, mar fan de oare kant waard my ek wol ris in fleske drank ta skood. In miske häldt der betiden frjemde kaprioalen op nei, om wat yn stan te hälden, mar wat my dizze middei yn 'e earen getten waard, raasde oan 'e protters. Foardat dizze, yn ieren en sinen solide doarpsman my ûntkaam, frege ik oan him, as er wol wist, dat Ljouwert melding makke hie, dat der yn syn doarp in teater komme moast. Hy liet my blike, dat er noch fan neat wist. Mocht it sa wêze, liet er my witte, dan soe er yn him omgean litte, om gading te meitsjen as parkearwachter. Sa as Amsterdam syn arena hat, sa soe Easterwierrum syn ko-ios-se-um ha kinne, mei en sûnder iepen dak. Wiidweidich binne no al de berne-iepenloftspullen yn de pastorijmn bekend. Wat mei it wol net wurde as ympressario's komme mei stikken as Othello en Het Zwanemeer, us fmsterbanksitter sil bidde om de Vut-regeling. De boargemaster sil it kafee It Hoekje op 'e nij iepenje. De besikers fan it teater wolle faaks neitiid noch gau ris in gesellige gearsit. Wat is der dan noch yntimer om efkes wei te krûpen yn It Hoekje. It soe der fan wei ha kinne, dat it doarp aan de Dille de skeakel wurdt tusken Smts en Ljouwert. Wat ienris in ienialdige enkjave wie, sil utgroeie ta in moderne metropoal. Mei it piestik kaartsje sille de bewenners de digitale sneldyk op reizgje op wei nei de elektroanyske ban dy't ûnder harren doarp trochrint. Hja sille gebrûk meitsje fan de koade dy't harren ladingen boadskippen besoargje kin. Soe Easterwiemun dan laitsje, wêr it ienris stie te skriemen???? De älde toer op 'e terp hat deryn berêst, ek de kommende tiid sil dat net oars wêze. W.B.

32 44 [ingezoniiri] Een stukje natuur - Kuifeend Je hebt van die vogels waarvan de naam een idee geeft van hun uiterlijk: het baardmannetje, de dwergmeeuw, de gekraagde roodstaart, de roodhalsgans en de kuifeend - de kuifeend is dus een eend met een kuif. Dat klopt, maar jammerlijk genoeg, is de kuif van de kuifeend vrij bescheiden, en als je op zoek zou gaan naar een drijvende pw1.ker met hanenkam zou je bedrogen uit komen. Eigenlijk zou 'slierteend' een betere naam zijn. want zijn kapsel lijkt meer op die van de huidige meisjeshaarmode, alleen in plaats van aan de voorkant over de ogen, hangt het plukje 'haar' juist achter. Dat geeft waarschijnlijk minder overlast tijdens het duiken., want de kuifeend is een uitgesproken duikeend. Nee, als je een kuifeend wilt vinden is het beter om op de kleur af te gaan dan op zijn haardos. En, anders dan sommige andere deelnemers aan de natuur, is deze niet moeilijk te vinden. Op elke willekeurige dag van het hele jaar zijn kuifeenden te bewonderen op de iets diepere wateren, zoals de Zwette of de Wirdumer ringvaart. Het mannetje is heel opvallend zwart-wit getekend, waarbij de witte flanken op grote afstand heel erg opvallen. Als je wat dichterbij komt zie je, vooral als je een verrekijker bij je hebt, dat zijn kop eigenlijk een donker paarse glans heeft, met daarin twee prachtige, gele priemoogjes, en dat zijn snavel een mooie staalblauwe tint heeft. Dan pas, vooral in de zomer als zijn 'kuif op zijn mooist is, en vooral als het een beetie waait, zie je waar hij zijn naam aan te danken heeft. Het vrouwtje is, zoals altijd bij eenden, een veel minder opvallende verschijning en het kuifje stelt bij haar helemaal niks voor - ze zijn dan ook veel moeilijker te herkelu1en. Maar gelukkig vinden de mannetjes ze, ondanks hun saaie uiterlijk, blijkbaar toch wel lief, want kuifeenden zitten altijd in gemengde groepen of in paartjes bij elkaar en is het dus bijna nooit nodig de vrouwtjes apart te identificeren. De laatste jaren is de hoeveelheid kuifeenden in Nederland sterk toegenomen en ik merk zelf dat het aantal wat je in de Zwette aantreft steeds groter wordt. Dat is mooi meegenomen, want het zijn prachtige beesten die vrolijk stemmen met hun opgewekte iets parmantige

33 45 voorkomen. Vroeger vlogen ze vrijwel altijd gauw weg met hun bijzondere, oneendachtige gegrom als iemand langskwam, maar het lijkt alsof ze in de loop der jaren gewend raken aan de mens, en tegenwoordig blijven ze - zij het een beetje zenuwachtig heen en weer zwemmend - meestal op het water. Als je wat meer op afstand blijft, kun je ze zien duiken op zoek naar voedsel. Ze maken een soort aquakoprol om onder water te komen en blijven vrij lang uit zicht totdat ze plotseling met een plons weer verschijnen, als bonte ballonnetjes die iemand onder water heeft gehouden en dan losgelaten. Dat ze het tegenwoordig zo goed doen heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat de hoeveelheid voedsel die in het water zit is toegenomen. Vooral hun lievelingseten, de driehoeksmossel, schijnt zich geweldig uit te breiden. Dat is niet de mossel waarvan je steeds meer de lege schelpen ziet naast fietspaden die langs water lopen - dat zijn de schelpen van zoetwatermosselen. De driehoeksmossel is veel kleiner, en de kuifeenden eten ze in één hap op en vermalen de schelpen in hun sterke magen en dus vind je er niks meer van terug. Dat er meer voedsel in het water zit heeft te maken met de stijging van de hoeveelheid fosfaten en nitraten die erin terecht komen. Zo zie je maar weer. De veranderingen in de landbouw werken negatief op sommige soorten maar andere profiteren er juist van. Het is alleen jammer dat de kuifeend alleen maar knort, en niet hoog in de lucht 'grutto, grutto' roept, want het lijkt alsof wij dat geluid steeds meer moeten missen. Ach, ja, je kunt niet alles hebben. Ian Borwell

34 Er leefde eens, nog niet zo lang geleden, in 'n stad, 'n blinde dame. Zij was een beetje hulpeloos, en een beetje bang ook, voor het leven om haar heen. En tussen die twee, die blinde, oude dame en die goede, oude man, leefde de eerlijke vriendschap op, van twee verwante zielen. 47 KLEIN SPROOKJE En die twee leefden.. niet zo lang meer. Maar wel gelukkig l En er leefde, in diezelfde stad, een oude man, een brok goedheid en hulpvaardigheid. Op zekere dag, toen de oude dame wat verdrietig was om al het schoons dat zij niet kon zien, zei de man tot de vrouw: "Nou moet je voor de rest van je leven maar kijken door mijn ogen..... " Sprookjes zijn de wereld niet uit. Bovenstaand "Klein Sprookje" werd eens door Jo Galama-Hoogeterp ingezonden en in nr. 84 (febr./maart 1985) opgenomen. We denken daarom nog eens aan haar. Zij overleed op 7 november Bovendien is het jaar 2001 uitgeroepen tot "viijwilligersjaar". Wie bracht dat meer in de praktijk dan juist zij.