VERSIE

Transcriptie

1 VERSIE Inleiding Leerlijn Sociaal Ondernemerschap binnen CMV Vanaf kunnen CMV studenten vanaf het tweede jaar kiezen voor de leerlijn Sociaal Ondernemen die doorloopt tot het eind van de studie. Hierdoor kunnen studenten afstuderen binnen en met hun eigen onderneming. Het is de bedoeling dat de wijze waarop deze leerlijn wordt ingericht ter inspiratie dient voor een Sociaal Ondernemen profiel binnen het nieuwe Social Work. Opbouw van de leerlijn Sociaal Ondernemen De leerlijn is grofweg als volgt opgebouwd; Jaar 1: Ondernemen en Inspireren Brede verkenning op Sociaal Ondernemen propedeuse Jaar 2: TOP Ondernemen Zelfstandig werken, Teamwork, doelgroep en conceptontwikkeling. Eerste klanttesten met eerste versies van het eigen concept in de praktijk. start eerste lichting Jaar 3: WINO Ondernemen: Cockpit opdracht via Meester Gezel traject (door)bouwen en opschalen aan en van de eigen onderneming. start eerste lichting Jaar 4: Ondernemen en Innoveren Innovatie, partnerships en duurzaamheid. Start eerste lichting CMV ambacht en vakmanschap via stage en onderwijs De praktijk staat binnen het curriculum en de pedagogisch competentiegerichte visie van CMV centraal. Ervaringen opdoen in de praktijk, die koppelen aan theorie en bewijsbaar koppelen aan de eigen te ontwikkelen beroeps competenties. Vanaf het eerste jaar lopen studenten stage binnen organisaties binnen de sociaal maatschappelijke praktijk. Ze leren door opdoen van ervaring waarbij alle zintuigen aan bod komen. Dat draagt bij aan een groeiend vakmanschap leidend tot het ambacht van een activerende en verbindende sociaal-agogische professional. Dit hele leersysteem is opgezet om uiteindelijk een baan te vinden binnen het type organisaties waar stage wordt gelopen. De banen binnen dit type organisaties liggen echter niet meer vanzelfsprekend voor het oprapen. Dit leidt in toenemende mate tot meer eigen initiatief van studenten leidend tot eigen ondernemingen met een duidelijk sociale signatuur. Deze sociale ondernemingen hebben als primair doel om iets bij te dragen aan een maatschappelijk doel of oplossing van een maatschappelijk probleem. Meester-Gezel principe; een Middeleeuws succes "Het meester-gezelprincipe wordt sinds de Middeleeuwen succesvol gehanteerd om kennis over te dragen. Wel moet het oude model in een modern jasje gestoken worden met meer interactiviteit en minder hiërarchie", aldus Jet Bussemaker (Nieuwsbericht ). Goed vakmanschap moet zichtbaarder worden, daarom wordt de meester en gezel formule verder uitgebreid in het beroepsonderwijs. Dit opleidingsprincipe wordt sinds de middeleeuwen succesvol gehanteerd om vakkennis over te dragen van meester naar leerling. Tot voor kort waren het vooral ambachtelijke branches die er mee werkten. Sinds een aantal jaar werken ook studenten van nieuwe mbo-opleidingen met dit traject. Het doel is meer aandacht voor talentontwikkeling in het beroepsonderwijs en meer waardering van ambachtelijke vaardigheden. Dit voorstel kwam van bewindsvrouw Jet Bussemaker en was één van de uitkomsten uit haar MBO Tour in 2014 en maakt inmiddels deel uit van een 1

2 breder excellentieprogramma voor talentvolle MBO-studenten. Bussemaker stelde hiervoor een bedrag van 25 miljoen beschikbaar. Binnen CMV wordt ook steeds meer gesproken over een meer ambachtelijke profilering van het vak. De gedachte achter het meester-gezel principe voor de WINO ondernemers sluit daar naadloos op aan. Vertaling meester gezel principe naar WINO Ondernemen In tegenstelling tot het reguliere WINO traject gaat de WINO ondernemen student geen stage lopen in een organisatie als aankomend medewerker, maar gaat als zelfstandige sociaal ondernemer in de leer bij een zelfstandig sociaal ondernemer die al jaren ervaring heeft en daar aantoonbaar succesvol in is. De student is in dit geval de gezel en de ervaren sociaal ondernemer de Meester. Het doel van de samenwerking is tweeledig. Enerzijds leert de gezel (m/v) de kneepjes van het vak van de meester: juist de dingen die niet theoretisch aangeleerd worden, maar die alleen door te ervaren in de praktijk eigen te maken zijn (zogenaamde tacit knowledge, onder andere Weggeman, 2001) Anderzijds leert de meester ook van de gezel. De gezel brengt immers naast actuele kennis van zijn vakgebied ook een frisse blik mee. Misschien nog wel belangrijker is dat de meester leert over zijn eigen leren door de vragen die de gezel hem stelt. Door te reflecteren zal de meester beseffen wat hij allemaal geleerd heeft en hoe dat gegaan is. Hij wordt zich bewust van zijn eigen kennis en ervaring. Hij zal zich hierdoor ook weer makkelijker lerend kunnen opstellen. (Von Krogh, 2002). Deze wederkerige relatie is exemplarisch voor de meester gezel relatie als ook de transfer van kennis en ervaring die over en weer wordt opgedaan. Bij de beoordeling van het WINO Ondernemen traject staat die transfer van het geleerde van de Meester Ondernemer naar de praktijk van de eigen sociale onderneming centraal. Uit de opdracht handleiding WINO opdracht Jaar 3: WINO-opdracht wordt COCKPIT-opdracht via Meester Gezel aanpak In plaats van een WINO opdracht waarbij je vier dagen in een organisatie aan het werk bent, geldt voor WINO ondernemen studenten de COCKPIT-opdracht: hiervoor loop je twee dagen in de week mee met een ondernemer die voor jou een leermeester is. De overige twee dagen werk je verder aan je eigen onderneming. In het tweede semester ga je een dag extra naar school en bouw je het meelopen langzaam af, om vol aan je eigen bedrijf te kunnen werken. 2

3 Agogisch handelen versterkt de Sociaal Ondernemer Als sociaal ondernemer wil je iets bijdragen aan een (deel)oplossing van een maatschappelijk probleem of opgave. Daarbij heb je altijd te maken met één of meerdere doelgroepen die je al dan niet als betalende klant aan je wilt binden om maatschappelijk iets in beweging te krijgen en dus iets te veranderen. Daarom sluit het vak sociaal ondernemen zo goed aan bij de agogische CMV opleiding en bestaat de leerlijn sociaal ondernemen voor een belangrijk deel ook uit agogische vakken. Een belangrijke extra profilering voor de sociaal ondernemer die CMV studeert en straks Social Work. Agogiek is de leer van het begeleiden, aansturen of beleidsmatig mogelijk maken van veranderingsprocessen bij mensen. Deze sociale wetenschap bestudeert hoe mensen veranderen en geeft aanwijzingen over de manier waarop deze veranderingsprocessen kunnen worden beïnvloed en begeleid. Bron: Wikipedia WINO onderwijs is ondersteunend aan WINO Ondernemen; de Cockpitopdracht. Net als bij de reguliere WINO bestaat dit CMV jaar voor de WINO Ondernemer vooral uit veel ervaring opdoen in de praktijk. De WINO Ondernemer doet die ervaringen vooral op in de eigen praktijk in een iteratieve combinatie met de Cockpit van de Meester. Daarbij wordt op verschillende manieren vanuit de CMV-opleiding aanvullende ondersteuning geboden zoals hieronder beschreven. 1. Vanuit de Cockpit ondersteuning van de Meester en vanuit CMV ondersteuning door de docent/coach van WINO Ondernemen. 2. Vanuit reguliere WINO programma: kernonderwijs/trainingen; agogisch- en beroepsmatig handelen. Leer Werk Plan wordt Meester-Gezel Plan (MGP) In het MGP worden leerdoelen geformuleerd die gekoppeld zijn aan de Ondernemende CMV competenties. In een driehoeksgesprek tussen de docent-coach, de Meester en de Gezel worden deze leerdoelen samen besproken. Het MGP vormt uiteindelijk de basis voor het reflectieverslag. Een belangrijke basis voor het assessment. In het MGP komt het leren van de ervaren sociaal ondernemer (de Meester) en ook de professionele ontwikkeling als agogisch sociaal professional aan bod. Bij dit laatste onderdeel zijn de vakken Verantwoording en Handelen ondersteunend en leert de sociaal ondernemer in wording te reflecteren op zijn eigen handelen en dat ook te verantwoorden. 3

4 Mogelijk door te ontwikkelen protocol voor Meester Gezel principe binnen WINO_Ondernemen. Vier fasen in de relatie tussen meester en gezel vormen de kern van het zogenaamde C4- protocol: componeren, contact maken, culmineren en completeren. Elke fase bestaat uit meerdere stappen. In totaal omvat het C4-protocol voor meester-gezelrelaties tweeëntwintig stappen: Componeren 1. Identificeer de noodzaak voor een meester-gezelrelatie. 2. Selecteer de meester-gezelrelatie als een bruikbare methode als alternatief voor de reguliere stage. 3. Definieer de voordelen (doelen) en beperkingen van de relatie. 4. Definieer de deelnemende meester en de deelnemende gezel. 5. Definieer het type relatie (gericht op informatie, vaardigheden en/of attitude) 6. Selecteer en koppel de meester en gezel 7. Plaats de relatie in haar omgeving 8. Controleer de begrenzende voorwaarden Contact maken 9. Stel de verwachtingen vast en maak afspraken in een startbijeenkomst. 10. Afspraken over wanneer de gezel de meester vergezelt. 11. De meester en de gezel herkennen en identificeren elkaars kennisdomein. 12. Observeer en monitor de relatie. 13. Evalueer de relatie en intensiveer indien noodzakelijk. Culmineren 14. Meester en gezel doen aan doelbewuste observatie. 15. Meester en gezel doen aan doelbewuste oefeningen. 16. Meester en gezel doen aan doelbewuste reflectie. 17. Meester en gezel voeren ongestructureerde activiteiten uit. 18. Monitor en evalueer de verandering in kennis. Completeren 19. Signaleer de noodzaak om de relatie te beëindigen. 20. Meester en gezel ronden activiteiten en afspraken af. 21. Evalueer de relatie en stel toekomstige acties vast. 22. Beëindigd officieel de meester-gezelrelatie. (Bron: Claudia Hoeksema-van Orden & Anke Brockmoller; Opleiding & Ontwikkeling_01/ ) 4

5 Stappenplan Implementatie model WINO Ondernemen In cursusjaar is een laagdrempelige start gemaakt het WINO Ondernemen traject. De uiteindelijk doorstroom van jaar 2 naar 3 betreft maar 2 studenten. Dat is weinig en geeft de kans om dit jaar veel te leren en voor een beproefd model te implementeren. Gedurende dit proces vertegenwoordigd Anne Marije Poorter het jaar 3 team en Hendrik-Jan Trooster de doorgaande leerlijn Sociaal Ondernemen. 1. Visie delen en evalueren waar TOP Ondernemen vandaan komen en waar ze naar toe gaan (WINO Ondernemen) 2. Heldere vertaling van WINO stage naar WINO Ondernemen cockpit; meester-gezel principe. 3. Analyseren van kernvakken WINO en vertaling maken naar WINO Ondernemen. 4. Integratie van specifieke ondersteuning en training op Sociaal Ondernemerschap in het programma. 5. Gebruik van digitaal portfolio in aansluiting op TOP Ondernemen, jaar Afstemming/iteraties met jaar 3 team. Digitaal portfolio TOP Ondernemen: 5