Natuurtoets amovatie eenheden FL30 en 32 Maxima-centrale, Lelystad

Transcriptie

1 Natuurtoets amovatie eenheden FL30 en 32 Maxima-centrale, Lelystad Toetsing in het kader van de Natuurbeschermingswet 1998 en het Nationaal Natuurnetwerk R.G. Verbeek

2

3 Natuurtoets amovatie eenheden FL30 en 32 Maxima-centrale, Lelystad Toetsing in het kader van de Natuurbeschermingswet 1998 en het Nationaal Natuurnetwerk R.G. Verbeek Opdrachtgever: Koole b.v. 20 januari 2015 rapport nr

4 Status uitgave: Aangepast eindrapport Rapport nr.: Datum uitgave: 20 januari 2015 Titel: Subtitel: Samenstellers: Natuurtoets amovatie eenheden FL30 en 32 Maxima-centrale, Lelystad Toetsing in het kader van de Natuurbeschermingswet 1998 en het Nationaal Natuurnetwerk Ing. R.G Verbeek Aantal pagina s inclusief bijlagen: 71 Foto s omslag (boven naar beneden): Aalscholver (M.P. Collier), rivierdonderpad (F.L.A. Brekelmans), kuifeenden (H. Prinsen) Project nr.: Projectleider: Naam en adres opdrachtgever: Drs. D.B. Kruijt Koole b.v. Postbus 6, 2140AA, Vijfhuizen Referentie opdrachtgever: mail 27 juni 2014 Akkoord voor uitgave: Teamleider Bureau Waardenburg bv ir. E.J.F. de Boer Paraaf: Bureau Waardenburg bv is niet aansprakelijk voor gevolgschade, alsmede voor schade welke voortvloeit uit toepassingen van de resultaten van werkzaamheden of andere gegevens verkregen van Bureau Waardenburg bv; opdrachtgever vrijwaart Bureau Waardenburg bv voor aanspraken van derden in verband met deze toepassing. Bureau Waardenburg bv / Koole b.v. Dit rapport is vervaardigd op verzoek van opdrachtgever hierboven aangegeven en is zijn eigendom. Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden d.m.v. druk, fotokopie, digitale kopie of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de opdrachtgever hierboven aangegeven en Bureau Waardenburg bv, noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitsmanagementsysteem van Bureau Waardenburg bv is door CERTIKED gecertificeerd overeenkomstig ISO 9001:

5 Voorwoord GDF SUEZ Energie Nederland is voornemens om een deel van de Maxima-centrale te Lelystad te amoveren. Deze ingreep kan effecten hebben op beschermde natuurgebieden en het Nationaal Natuurnetwerk. Koole b.v. is in opdracht van GDF SUEZ Energie Nederland Koole b.v. belast met de sloop van een deel van Maxima-centrale. Koole b.v. heeft Bureau Waardenburg opdracht verstrekt om de effecten op beschermde natuurwaarden in beeld te brengen en indien van toepassing aan te geven op welke wijze negatieve effecten kunnen worden beperkt en/of gecompenseerd. Dit rapport is te beschouwen als de oriëntatiefase van de habitattoets, zoals omschreven in de Natuurbeschermingswet 1998 (artikelen 19d t/m 19j) en vormt een nee, tenzij-toets ten aanzien van het Nationaal Natuurnetwerk. Aan de totstandkoming van dit rapport werkten mee: R.G. Verbeek D.B. Kruijt E.J.F. de Boer rapportage projectleiding teamleider Genoemde personen zijn door opleiding, werkervaring en zelfstudie gekwalificeerd voor de door hun uitgevoerde werkzaamheden. Het project is uitgevoerd volgens het kwaliteitshandboek van Bureau Waardenburg. Het kwaliteitsmanagementsysteem van Bureau Waardenburg is ISO gecertificeerd. Vanuit Koole b.v. werd de opdracht begeleid door de heer H. van Duijnen. Wij danken hem voor de prettige samenwerking. 3

6 4

7 Inhoud Voorwoord... 3! 1! Inleiding... 7! 1.1! Aanleiding en doel... 7! 1.2! Aanpak toetsing Natuurbeschermingswet ! 1.3! Aanpak nee, tenzij-toets NNN... 9! 2! Ingreep en plangebied... 11! 2.1! Het plangebied... 11! 2.2! De ingreep... 12! 3! Plangebied en Natura 2000-gebieden... 15! 3.1! Ligging Natura 2000-gebieden en plangebied... 15! 3.2! IJsselmeer... 16! 3.3! Markermeer & IJmeer... 25! 3.4! Oostvaardersplassen... 26! 3.5! Ketelmeer & Vossemeer... 27! 4! Effecten op Natura 2000-gebieden... 29! 4.1! Mogelijke effecten en de invloedsfeer van het project... 29! 4.2! Bepaling van effecten... 29! 4.3! Mitigerende maatregelen... 33! 4.4! Cumulatieve effecten... 33! 4.5! Significantie van effecten... 33! 4.6! Vergunningsplicht... 33! 5! Nationaal Natuurnetwerk... 35! 5.1! Ligging... 35! 5.2! Effecten op het NNN... 36! 6! Conclusies... 37! 6.1! Natuurbeschermingswet ! 6.2! NNN... 37! 7! Literatuur... 39! Bijlage 1! Wettelijke kaders... 41! 1.1! Inleiding... 41! 1.2! Natuurbeschermingswet ! 1.3! Wabo en omgevingsvergunning... 45! 1.4! Het Nationaal Natuurnetwerk en Barro... 46! 5

8 1.5! Rode lijsten... 47! Bijlage 2! Doelen Natura 2000-gebieden... 48! Bijlage 3! Voorkomen vogels in Natura 2000-gebied IJsselmeer... 60! Bijlage 4! Ligging telgebied vogels... 61! Bijlage 5! Resultaten akoestisch onderzoek... 62! 6

9 1 Inleiding 1.1 Aanleiding en doel GDF SUEZ is voornemens om een niet meer in gebruik zijnde deel van de Maximacentrale te Lelystad te amoveren. Deze ingreep kan effecten hebben op door de Natuurbeschermingswet 1998 (Nbwet) beschermde natuurgebieden en het Nationaal Natuurnetwerk (NNN; voorheen Ecologische Hoofdstructuur). In het rapport wordt verslag gedaan van bronnenonderzoek, bepaling van de effecten op beschermde natuurgebieden (Natura 2000-gebieden en beschermde natuurmonumenten) en op het Nationaal Natuurnetwerk (NNN) en indien van toepassing mogelijkheden voor mitigatie en compensatie van de effecten. Het doel is te bepalen of de ingreep kan leiden tot overtredingen van de wetten en regels die zien op bescherming van de natuur. Als dat het geval is, wordt bepaald onder welke voorwaarden vergunning (Nbwet) en/of toestemming (NNN) kan worden verkregen. 1.2 Aanpak toetsing Natuurbeschermingswet 1998 Het plangebied ligt in de directe omgeving van de Natura 2000-gebieden IJsselmeer, Op grotere afstand liggen de gebieden Markermeer & IJmeer, Ketel- en Vossemeer en Oostvaardersplassen. Als het plan negatieve effecten heeft op Natura gebieden, is een vergunning op grond van de Natuurbeschermingswet 1998 (kortweg: Nbwet ) vereist. Ook kunnen maatregelen om negatieve effecten te voorkomen, te verminderen of te compenseren nodig zijn. Voor een nadere uitleg van het wettelijk kader, zie bijlage 1. De voorliggende rapportage beschrijft de resultaten van een oriëntatiefase van de habitattoets, dat wil zeggen een verkennend onderzoek naar de effecten op beschermde natuurgebieden (waaronder wij in dit rapport verstaan: Natura gebieden en beschermde natuurmonumenten). De centrale vraag van deze toetsing is: bestaat er een reële kans op significante negatieve effecten op beschermde natuurgebieden of kan het optreden van significant negatieve effecten met zekerheid worden uitgesloten? Meer in detail geeft deze rapportage antwoord op de volgende vragen: - Welke beschermde natuurgebieden (Natura 2000, Beschermde Natuurmonumenten) liggen binnen de invloedssfeer van het plan/project? Wat zijn de instandhoudingsdoelen voor deze natuurgebieden? - Wat is de ligging van het plangebied ten opzichte van de habitattypen, de leefgebieden van soorten of andere natuurwaarden waarvoor de betreffende 7

10 natuurgebieden zijn aangewezen? Welke functies heeft het plangebied en zijn invloedssfeer voor deze beschermde natuurwaarden? - Welke effecten op beschermde natuurgebieden heeft de ingreep? - Indien effecten aanwezig zijn: welke maatregelen kunnen worden genomen om de effecten te vermijden of te verminderen? Hoe effectief zijn deze mitigerende maatregelen? - Indien effecten aanwezig zijn: wat zijn de effecten van het plan/project als deze worden beschouwd in samenhang met andere activiteiten en plannen, met andere woorden, wat zijn de cumulatieve effecten? - Is nader onderzoek nodig? - Kunnen significante effecten (inclusief cumulatieve effecten) worden uitgesloten? - Moet voor het plan vergunning worden aangevraagd? - Moet voor de vergunningsaanvraag een nadere toetsing worden uitgevoerd? De uitkomsten van het onderzoek kunnen als volgt zijn: - Er treden met zekerheid geen effecten op; er is geen vergunning nodig en evenmin aanvullende maatregelen. Wel wordt aanbevolen de conclusies van dit onderzoek aan het bevoegd gezag voor te leggen. - Significant negatieve effecten kunnen niet worden uitgesloten. Voor het project is een vergunning nodig, die kan worden aangevraagd op basis van een passende beoordeling en na het doorlopen van de ADC-toets (zie Bijlage 1). Vooroverleg met het bevoegd gezag is noodzakelijk. - In andere gevallen, er zijn (mogelijk) wel effecten, maar die zijn beperkt en zeker niet significant, bepaalt het bevoegd gezag of er vergunning nodig is. Aan de vergunning kunnen maatregelen gekoppeld zijn om negatieve effecten additioneel te verminderen of te voorkomen. Deze maatregelen zijn niet nodig om significante effecten te voorkomen, maar zijn gewenst door het bevoegd gezag. De effecten van de ingreep worden getoetst aan de instandhoudingsdoelen die voor de Natura 2000-gebieden gelden. Deze zijn ontleend aan de definitieve aanwijzingsbesluiten. Gegevens vogels Er is gebruik gemaakt van telgegevens van januari 2007 t/m juni 2011 van de kustzone van het IJsselmeer van Lelystad tot de Ketelbrug (zie kaart bijlage 4). Deze gegevens zijn verzameld en bewerkt door Rijkswaterstaat en opgenomen in de Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF). Het Natuurloket heeft deze gegevens geleverd ten behoeve van voorliggende toetsing aan de natuurwetgeving. 8

11 Akoestisch onderzoek In opdracht van Bureau Waardenburg heeft Peutz akoestisch onderzoek met betrekking tot sloopactiviteiten uitgevoerd (Van Leemput 2014). Een samenvatting van de resultaten is opgenomen in bijlage 5. Voor een beschrijving van uitgangspunten en werkwijze van het akoestisch onderzoek wordt verwezen naar het betreffende rapport van Peutz (2014). 1.3 Aanpak nee, tenzij-toets NNN Het plangebied ligt nabij de grens van Nationaal Natuurnetwerk (NNN). Het ruimtelijke beleid voor het NNN is gericht op behoud en ontwikkeling van de wezenlijke kenmerken en waarden. Daarom geldt in het NNN het nee, tenzij-regime. Als een voorgenomen ingreep de nee, tenzij-toets met positief gevolg doorloopt kan de ingreep plaatsvinden. Eventuele nadelige effecten moeten worden gemitigeerd en de resterende schade moet worden gecompenseerd. Als een voorgenomen ingreep niet voldoet aan de voorwaarden uit het nee, tenzij-regime dan kan de ingreep niet plaatsvinden (zie Spelregels EHS, ministerie van LNV, 2007). Als eerste wordt bepaald of de ingreep binnen NNN-gebied plaatsvindt. Als dit niet het geval is, wordt bepaald of het noodzakelijk is om negatieve effecten van ingrepen buiten het NNN te bepalen 1. Als de ingreep binnen het NNN plaatsvindt of het is nodig om ingrepen buiten het NNN te toetsen, dan wordt de nee, tenzij-toets doorlopen. Deze toets geeft antwoord op de volgende vragen: - Wat zijn de wezenlijke waarden en kenmerken van het NNN ter plaatse van de ingreep? Hieronder vallen ook de beheertypen (natuurdoeltypen). - Welke effecten op de wezenlijke waarden en kenmerken van het NNN heeft de ingreep? - Zijn deze effecten als significant te kwalificeren? - Hoe kunnen de effecten worden gemitigeerd of gecompenseerd? De wezenlijke kenmerken en waarden zijn de actuele en potentiële waarden, gebaseerd op de natuurdoelen voor het gebied. Het gaat daarbij om: de bij het gebied behorende natuurdoelen en -kwaliteit, geomorfologische en aardkundige waarden en processen, de waterhuishouding, de kwaliteit van bodem, water en lucht, rust, stilte, donkerte en openheid, de landschapsstructuur en de belevingswaarde. De natuurdoelen worden (vaak per perceel) gespecificeerd als natuurdoeltype of beheertype. 1 In een aantal provincies is het ook niet zondermeer toegestaan om de wezenlijke waarden en kenmerken van het NNN aan te tasten door ingrepen buiten het NNN. 9

12 10

13 2 Ingreep en plangebied 2.1 Het plangebied Het plangebied ligt op het terrein van de Maxima-centrale ten noordoosten van Lelystad. Het plangebied ligt in de gemeente Lelystad en provincie Flevoland. De Maxima-centrale is een elektriciteitscentrale op een eiland in het IJsselmeer. De gebouwen binnen het plangebied (figuur 2.1) behoorden oorspronkelijk tot de Flevocentrale. Een deel van de oude centrale is eerder al gesloopt. De Maxima-centrale bestaat vandaag de dag uit meerdere gebouwen waarvan een groot deel de afgelopen jaren gerealiseerd is. De eigenaar van de Maxima-centrale is GDF SUEZ. Het eiland heeft een stortstenen oever en aan de noordwestzijde een haven met een strekdam. Het terrein zelf bestaat behalve uit gebouwen ook uit braakliggende delen en parkeerplaatsen en wegen. Op het terrein staan enkele kleine bomen. Aan de zuidzijde is het eiland met de IJsselmeerdijk (Flevopolder) verbonden middels een brug. De Maxima-centrale wordt omringd door het open water van het IJsselmeer. Nabij de Maxima-centrale is het IJsselmeer tussen de vijf en tien meter diep, wat noordelijker van de Maxima-centrale is de diepte beperkt tot enkele meters. Op circa twee km ten westen van de Maxima-centrale ligt een vaargeul voor de scheepvaart die van en naar het Markermeer leidt. Er ligt een vaarroute tussen de Maxima-centrale en deze vaargeul. Langs de IJsselmeerdijk staan windturbines. Het achterland achter de dijk ter hoogte van de Maxima-centrale bestaat uit bosaanplant en grasland. Op enkele honderden meters binnendijks loopt de rijksweg A6. Van en naar de Maxima-centrale lopen bovengrondse hoogspanningslijnen. 11

14 Figuur 2.1 Globale ligging van het terrain met de voornaamste werkzaamheden (rood begrensd) van de Maxima-centrale nabij Lelystad. Voor een exacte begrenzing van het werkterrein zie het rapport Akoestisch onderzoek (Van Leemput 2014). 2.2 De ingreep De ingreep omvat de amovatie van een deel van de Maxima-centrale (figuur 2.1). Voor de werkzaamheden is een werkplan (Koole 2014) opgesteld. Onderstaande informatie is ontleend aan dit werkplan. De werkzaamheden omvatten het slopen en afvoeren van Flevo 30 (gas- en olie gestookte eenheid) en ontmanteling en afvoeren van Flevo 32 (gasturbine) tot een niveau van 1 m minus maaiveld. Bij deze werkzaamheden is inbegrepen: het saneren van asbesthoudende materialen en keramische vezels; 12

15 slopen en afvoeren fundering schoorsteen Flevo 30; slopen en afvoeren koelwaterkanalen; uitvoeren bodemsanering; aanvullen kelders, grondaanvulling en terreinafwerking; ontmantelen en afvoeren Flevo De sanerings- en sloopwerkzaamheden zijn gepland van medio november 2014 (start voorbereidende werkzaamheden) tot en met januari De uitvoering neemt maximaal 16 maanden in beslag (zie planning figuur 2.2). De afvoer van het vrijgekomen materiaal vindt plaats over land of over water. Dit moet nog nader worden bepaald. In voorliggend rapport is aangenomen dat de transportroute over bestaande (vaar)wegen loopt. 2 Het is vooralsnog de bedoeling dat de gasturbine FL32 verkocht zal worden en elders wordt herbouwd. In dit geval zal deze installatie, inclusief het gebouw volledig- en op systematische wijze worden ontmanteld c.q. gedemonteerd. Mocht de gasturbine niet verkocht kunnen worden, dan wordt deze gesloopt op dezelfde wijze als FL30. In voorliggend rapport is als maximum-effect scenario- in de effectbepaling rekening gehouden met sloop van FL32. 13

16 Id Taaknaam PLANNING SLOOP FLEVO 30 kw 4, 2014 okt nov sep Einddatum Duur 8 wkn 35 wkn Begindatum 4 wkn Overbrengen spare parts Plaatsen en inrichten romney loods wkn 12 wkn 2 wkn 15 wkn 2 wkn 4 wkn wkn wkn 8 7 aug wkn Onderzoek + rapportage F&Fw wk T0 Asbestinventarisatie + rapportage ONDERZOEKEN EN VERGUNNINGEN Bodemonderzoek + rapportage wk 0 wkn 1 3 Indienen en behandeltermijn sloopmelding Mitigerende- en compenserende maatregelen F&Fw wkn 2 4 Akkoord op sloopmelding Aanvragen en behandeltermijn ontheffing F&Fw Omgevingsvergunning romney loods 3 6 Aanbrengen fundatie romney loods 12 Ontheffing F&Fw Voortoets en rapportage NBw Beoordeling en aanpassen rapportage NBw 16 wkn 15 0 dagen Aanvragen en behandeltermijn vergunning NBw (niet zeker) Vergunning NBw 8 wkn wkn wkn Aanvragen en behandeltermijn Waterwetvergunning Waterwetvergunning dec 9 kw 1, 2015 jan feb mrt SANEREN EN SLOOP wkn wkn wkn wkn Sloop turbines, condensors etc. in machinezaal wkn wkn Sloop betonconstructies in machinezaal wkn wkn 24 Asbestsanering buiten 8 wkn Sloop ketel wkn Sloop ketelhuis / statief wkn Mobiliseren 27 Sloop machinezaal (excl. Kelder) wkn Asbestsanering binnen 28 Ontmantelen en afvoeren Flevo 32 (GT) Sloop fundering schoorsteen Flevo wkn Sloop koelwaterinlaat- en uitlaat (excl. Putten) 5 wkn Sloop overige objecten Bodemsanering 34 Aanvullen kelders, grondaanvulling en terreinafwerking 35 Mijlpaal Externe taken Projectsamenvatting Voortgang Externe mijlpaal kw 2, 2015 apr mei Taak Samenvatting Pagina 1 Splitsing wkn Demobiliseren Project: Planning - versie 7 C Datum: jun kw 3, 2015 jul 28 Deadline aug sep kw 4, 2015 okt nov dec feb KOOLE BV kw 1, 2016 jan Planning sloop- en saneringswerkzaamheden Maxima-centrale (bron: Koole BV) Figuur 2.2

17 3 Plangebied en Natura 2000-gebieden 3.1 Ligging Natura 2000-gebieden en plangebied In de ruime omgeving van het plangebied liggen de Natura 2000-gebieden IJsselmeer, Markermeer & IJmeer, Oostvaardersplassen en Ketelmeer & Vossemeer (figuur 3.1). In de ruime omgeving liggen geen Beschermde Natuurmonumenten. Figuur 3.1 Ligging plangebied in relatie tot Natura 2000-gebieden in de ruime omgeving. 15

18 3.2 IJsselmeer Ligging en instandhoudingsdoelen Het plangebied ligt op circa 100 m afstand van het Natura 2000-gebied IJsselmeer. Het IJsselmeer is aangewezen voor diverse soorten habitattypen, soorten van Bijlage II Habitatrichtlijn, broedvogels en niet-broedvogels. In bijlage 2 zijn de instandhoudingsdoelen opgenomen Voorkomen van habitattypen en soorten In deze paragraaf wordt het voorkomen besproken van de habitattypen, soorten van bijlage II, broedvogels en niet-broedvogels waarvoor het Natura 2000-gebied IJsselmeer is aangewezen. Vooral het voorkomen in het plangebied of de invloedssfeer van de ingreep is van belang. Ook wordt aangegeven wat de betekenis van het plangebied is voor de habitattypen en soorten planten en dieren. Habitattypen De habitattypen waar het IJsselmeer voor is aangewezen (H3150 Meren met krabbenscheer en fonteinkruiden, H6430 Ruigten en zomen subtype A en B, H7140 Overgangs- en trilvenen -subtype A, zie verder bijlage 2) komen voor langs de Friese IJsselmeerkust en de Noord-Hollandse kust (Rijkswaterstaat 2010). In de ruime omgeving van het plangebied komen geen habitattypen voor die aangewezen zijn voor het Natura 2000-gebied IJsselmeer. Soorten van bijlage II Habitatrichtlijn Rivierdonderpad De rivierdonderpad leeft vooral op kunstmatig substraat in de oeverzone (met name basaltblokken) maar deze vis kan ook op mosselbanken of zandbodems voorkomen. In het IJsselmeer is de rivierdonderpad sinds de jaren 90 sterk afgenomen. De rivierdonderpad komt langs de gehele oeverzone van de Flevopolder voor, waaronder in de delen nabij het plangebied die binnen het Natura 2000-gebied vallen (Rijkswaterstaat 2010). Meervleermuis De meervleermuis gebruikt het IJsselmeer als foerageergebied. Deze vleermuis jaagt in de nacht op insecten boven open water en oevers. Het gedeelte van het IJsselmeer dat alleen onder de Vogelrichtlijn valt (waaronder de ruime omgeving van het plangebied) is niet meer aangewezen voor meervleermuis (Min. v. EZ 2013). De meervleermuis verblijft overdag in gebouwen in de wijde omgeving. In het plangebied en directe omgeving zijn geen verblijfplaatsen van de meervleermuis (Rijkswaterstaat 2010; onderzoek Flora- en faunawet Bureau Waardenburg in prep.). 16

19 Noordse woelmuis Het leefgebied van de noordse woelmuis in het IJsselmeer beperkt zich tot de Friese IJsselmeerkust. Het plangebied en ruime omgeving heeft geen betekenis voor de noordse woelmuis (Rijkswaterstaat 2010). Groenknolorchis De groeiplaatsen van de groenknolorchis langs het IJsselmeer beperken zich tot de Friese IJsselmeerkust. In het plangebied en ruime omgeving komt de groenknolorchis niet voor (Rijkswaterstaat 2010). Broedvogels Het IJsselmeer is aangewezen voor tien soorten broedvogels. Vrijwel al deze soorten broeden op eilanden in het IJsselmeer en langs de oevers van het IJsselmeer. Veel soorten broedvogels gebruiken het open water van het IJsselmeer ook als foerageergebied. Recente populatiegroottes wijken soms af van de doelen die voor het IJsselmeer gesteld zijn (tabel 3.1). Aalscholver De aalscholver broedt met in totaal circa paren in kolonies in de Ven (Enkhuizen), de Kreupel en langs de Houtribdijk (nabij de Trintelhaven) (tabel 3.1). Bovendien broeden er aalscholvers buiten het Natura 2000-gebied IJsselmeer maar die wel in het IJsselmeer foerageren (o.a. in de Oostvaardersplassen). Voor de Natura 2000-gebieden IJsselmeer, Markermeer & IJmeer, Oostvaardersplassen en Lepelaarplassen is een gezamenlijke doelstelling geformuleerd (zogenoemde regionale doelstelling) vanwege het sterk wisselende voorkomen per gebied. De omgeving van het plangebied wordt het gehele jaar gebruikt door foeragerende aalscholvers. Tijdens het broedseizoen maken de aalscholvers dagelijks foerageervluchten van de kolonies naar de foerageergebieden, waaronder de omgeving van het plangebied. Roerdomp, porseleinhoen, snor, rietzanger, bruine kiekendief en kemphaan. De roerdomp, porseleinhoen, snor, rietzanger en bruine kiekendief broeden in moerassen, de kemphaan in natte graslanden. De soorten komen vooral voor in de buitendijkse gebieden van de Friese IJsselmeerkust (Rijkswaterstaat 2010). De roerdomp en bruine kiekendief foerageren doorgaans op maximaal enkele km s van het nest (Van der Vliet et al. 2011). Het gebiedsgebruik van het porseleinhoen, snor, rietzanger en kemphaan beperkt zich in het broedseizoen tot het broedgebied en de directe omgeving (Van der Vliet et al. 2011). Het plangebied ligt voor alle soorten te ver van de broedgebieden om gebruikt te kunnen worden. 17

20 Lepelaar In het IJsselmeer broedt de lepelaar bij Onderdijk (met gemiddeld 74 paren) en incidenteel op de Kreupel (tabel 3.1). De lepelaar komt in de omgeving van het plangebied niet voor (telgegevens RWS). Bontbekplevier De bontbekplevier broedt op rustig gelegen, zandige, liefst schelpenrijke, of stenige oeverzones. De bontbekplevier broedt met gemiddeld 12 paren op met name de Kreupel, Onderdijk, de Ven en de Friese IJsselmeerkust (tabel 4.1). De bontbekplevier foerageert op maximaal 3 km van het nest (Van der Vliet et al. 2011). Het plangebied en omgeving ligt op te grote afstand van het broedgebied. Visdief De visdief broedt in het IJsselmeer op (zand)platen, eilandjes en buitendijkse graslanden. De kolonies in het IJsselmeer liggen op de Kreupel, langs de Friese IJsselmeerkust en in de Ven, en op industrieterreinen en daken. Het totaal aantal broedparen bedraagt gemiddeld bijna (tabel 3.1). De visdief foerageert in augustus boven het gehele IJsselmeer. De niet broedende visdieven foerageren boven het gehele IJsselmeer; broedende visdieven foerageren op maximaal 7 km van de broedlocatie (Van der Vliet et al. 2011). Het plangebied ligt op meer dan 7 km afstand tot de broedgebieden. De vogels die de omgeving van het plangebied foerageren, zijn dan ook niet afkomstig van de broedkolonies uit het IJsselmeer. Tabel 3.1 Soorten broedvogels waarvoor IJsselmeer is aangewezen, het actuele populatieniveau (2008 t/m 2012), instandhoudingsdoel (IHD) en voorkomen in onderzoeksgebied. Bron: Netwerk Ecologische Monitoring (SOVON, RWS, CBS), Soort Gemiddeld IHD Aalscholver * Bontbekplevier Bruine kiekendief Kemphaan Lepelaar Porseleinhoen Rietzanger Roerdomp Snor Visdief

21 Niet-broedvogels Ganzen In het IJsselmeer komen grote aantallen ganzen voor (tabel 3.4). De aantallen van grauwe gans, brandgans en kolgans lopen in het winterhalfjaar op tot tienduizenden exemplaren. In het zomerhalfjaar zijn de aantallen ganzen met uitzondering van grauwe gans veel lager. De ganzen gebruiken het IJsselmeer voornamelijk als slaapplaats. De ganzen slapen s nachts vooral in de kustzone van de Friese IJsselmeerkust en van Noord-Holland. De belangrijkste foerageergebieden zijn binnendijks gras- en bouwlanden in Friesland, Noord-Holland en Flevoland. De aantallen ganzen nemen de laatste decennia toe. Ganzen komen overdag in de omgeving van het plangebied met relatief beperkte aantallen voor op het open water. Wanneer ganzen aanwezig zijn gaat het om maximaal enkele tientallen vogels (telgegevens RWS). s Nachts liggen de aantallen mogelijk hoger, maar hier over is geen informatie beschikbaar. Kleine zwaan Kleine zwanen komen in het winterhalfjaar voor. De zwanen gebruiken het IJsselmeer als foerageergebied (enkele tientallen ex.) en als slaapplaats (meer dan ex.) (tabel 3.4). De kleine zwaan is in het winterhalfjaar aanwezig. De Friese IJsselmeerkust herbergt het leeuwendeel van de aantallen zwanen. De zwanen slapen en foerageren hier in de waterplantenrijke ondiepe kustzone en foerageren in de achterliggende gras- en bouwlanden. Op het open water in de omgeving van het plangebied komen overdag geen kleine zwanen voor (telgegevens RWS). In de westelijke helft van de Flevopolder komen gemiddeld enkele tot vele tientallen kleine zwanen voor in de wintermaanden (sovon.nl 2014). Mogelijk slapen deze s nachts op het open water in de omgeving van het plangebied, hoewel er in de Flevopolder veel potentiële slaapplekken aanwezig zijn. Herbivore watervogels Herbivore eenden (krakeend, wilde eend, pijlstaart, tafeleend, brilduiker) en de meerkoet komen jaarrond met vele duizenden exemplaren in het IJsselmeer voor. Het IJsselmeer wordt gebruikt als foerageergebied en als slaapplaats. De aantallen zijn het hoogst in augustus tot en met oktober, wanneer veel waterplanten in het IJsselmeer benut kunnen worden. Belangrijke concentraties van herbivore eenden bevinden zich in de ondiepe, waterplantenrijke zones van de Friese IJsselmeerkust en de Vooroever bij Andijk. In de omgeving van het plangebied komen gemiddeld enkele tot vele tientallen wilde eenden voor. De wilde eend komt met maximaal ruim 150 ex. voor (tabel 3.3). De krakeend komt met kleinere aantallen voor (tabel 3.2, 3.3). De wilde eend en de krakeend gebruiken de gehele oeverzone van de IJsselmeerdijk, de grootste aantallen zijn aanwezig langs de oevers van de Maximacentrale (Van Rijn et al. 2010). De aanwezigheid van voedsel (voor krakeend draadwieren op de strekdammen), luwte en rust maakt dit gebied aantrekkelijk voor deze soorten. De pijlstaart is afwezig in de omgeving van het plangebied. De brilduiker, meerkoet en tafeleend zijn deels ook 19

22 benthivore watervogels en worden onder benthivore watervogels besproken. Bergeend De bergeend komt het hele jaar voor in het IJsselmeer, met name in oktober en november als het lagere winterpeil is ingesteld en op droogvallende grond of in ondiep water gefoerageerd kan worden. Het aantal bergeenden in het IJsselmeer is de afgelopen jaren met enkele honderden exemplaren min of meer stabiel (NEM 2013). In de omgeving van het plangebied komen hooguit enkele bergeenden voor (telgegevens RWS). Benthivore watervogels Benthivore watervogels (tafeleend, kuifeend, topper, brilduiker, meerkoet) komen jaarrond met vele duizenden exemplaren in het IJsselmeer voor (tabel 3.4). Het IJsselmeer wordt gebruikt als foerageergebied en als slaapplaats. De hoogste aantallen benthivore watervogels zijn aanwezig in het winterhalfjaar. Benthivore watervogels foerageren onder water op schelpdieren. Belangrijke dagconcentraties van benthivore watervogels bevinden zich op windluwe locaties langs de kust van Noord-Holland, de Afsluitdijk en nabij de Steile Bank aan de zuidkant van Friesland. Overdag gebruiken de vogels deze locaties om te rusten; s nachts wordt er gefoerageerd in de wijde omgeving van de rustplekken. Met name in het zuidelijk deel van het IJsselmeer zijn veel driehoeks- en quaggamosselen aanwezig (Bij de Vaate & Jansen 2012). De tafeleend, meerkoet en brilduiker foerageren niet alleen op dierlijk materiaal (benthos), maar ook op plantaardig materiaal (vooral langs de Friese IJsselmeerkust). In de omgeving van het plangebied komen gemiddeld ruim kuifeenden voor (tabel 3.2). In de wintermaanden, wanneer de meeste kuifeenden aanwezig zijn, kunnen de aantallen soms oplopen tot meer dan ex. (tabel 3.3). De vogels gebruiken, afhankelijk van de windrichting, luwtegebieden die in de oeverzone van de hele IJsselmeerdijk kunnen liggen (Van Rijn et al. 2010). Van juli tot en met september (maar vooral in augustus) gebruiken vele honderden kuifeenden de omgeving van het plangebied om te ruien. De kuifeenden gebruiken dan rustig gelegen gebieden omdat ze tijdelijk niet in staat zijn om te vliegen. De belangrijkste locaties in de omgeving liggen langs de oevers rond de Maximacentrale en langs de Houtribdijk (Van Rijn et al. 2010). De aanwezigheid van luwte en rust maakt dit gebied aantrekkelijk voor ruiende kuifeenden. De aantallen van tafeleend en brilduiker in de omgeving van het plangebied zijn beperkt tot gemiddeld één tot enkele tientallen exemplaren (tabel 3.2). De tafeleend gebruikt vooral de oeverzone rond de Maximacentrale (Van Rijn et al. 2010). Dit gebied is door de aanwezigheid van rust en luwte aantrekkelijk voor de tafeleend. De meerkoet komt in de omgeving van het plangebied met gemiddeld met vele tientallen exemplaren voor (tabel 3.2), maar de aantallen kunnen in de nazomer tot maximaal met ex. bedragen (tabel 3.3). De vogels gebruiken, afhankelijk van de windrichting, luwtegebieden die in de oeverzone van de hele IJsselmeerdijk kunnen 20

23 liggen (Van Rijn et al. 2010). De topper is afwezig in de omgeving van het plangebied (tellingen RWS). Slobeend De slobeend komt jaarrond met aantallen tot enkele honderden exemplaren voor in het IJsselmeer (tabel 3.4). De slobeend bevindt zich vrijwel uitsluitend langs de kust van Noord-Holland (in en rond de Vooroever) en de Friese IJsselmeerkust. De slobeend foerageert in zeer ondiepe wateren op macrofauna en zaden van waterplanten. In de omgeving van het plangebied komen hooguit enkele exemplaren voor (tellingen RWS). Visetende watervogels Visetende watervogels (fuut, aalscholver, grote zaagbek en nonnetje) komen in het winterhalfjaar met vele duizenden exemplaren in het IJsselmeer voor (tabel 3.4). Het IJsselmeer wordt gebruikt als foerageergebied en als slaapplaats. De watervogels duiken in het open water naar vis. Visetende watervogels bevinden zich verspreid over het open water en kustzone van het IJsselmeer. Relatief grote aantallen van viseters bevinden zich aan de zuidkant van de Friese IJsselmeerkust en de kust van Noord-Holland. In de omgeving van het plangebied komen op het open water gemiddeld honderden aalscholvers, tientallen futen en enkele grote zaagbekken en nonnetjes voor (tabel 3.2). De aantallen van aalscholver kunnen soms duizenden exemplaren bedragen (tabel 3.3). Waadvogels De grote zilverreiger en lepelaar komen met respectievelijk tientallen tot honderden exemplaren in het IJsselmeer voor (tabel 3.4). De grote zilverreiger is voornamelijk in het winterhalfjaar aanwezig, de lepelaar daarentegen in het zomerhalfjaar. De soorten komen vooral langs de Friese IJsselmeerkust voor, waar veel foerageergebied (ondiepten) aanwezig is. Ook de Vooroever (Noord-Holland) vormt een belangrijk foerageergebied. In de omgeving van het plangebied komen geen waadvogels voor door het ontbreken van geschikt leefgebied (telgegevens RWS). Steltlopers Steltlopers (goudplevier, grutto en wulp) komen met aantallen tot enkele duizenden exemplaren in het IJsselmeer voor (tabel 3.4). De wulp en goudplevier komen vooral in het winterhalfjaar voor, de grutto in het vroege voorjaar en (na)zomer. Het voorkomen van de steltlopers is vrijwel beperkt tot ondiepten en slikken langs de Friese IJsselmeerkust en lokaal langs de kust van de Noordoostpolder, Noord-Holland en het eiland de Kreupel. In de omgeving van het plangebied komen geen steltlopers voor door het ontbreken van geschikt leefgebied zoals slikken (telgegevens RWS). 21

24 Dwergmeeuw De dwergmeeuw foerageert boven het open water van het IJsselmeer op vis. De dwergmeeuw overwintert in het IJsselmeer in met name december en januari en is doortrekker in april. De aantallen in het IJsselmeer kunnen dan oplopen tot duizenden exemplaren (Rijkswaterstaat 2010). In de omgeving van het plangebied komt maximaal een tiental dwergmeeuwen voor (tabel 3.3). Sterns Sterns (zwarte stern, reuzenstern) komen met vele duizenden exemplaren in het zomerhalfjaar in het IJsselmeer voor (tabel 3.4). Met name de zwarte stern is talrijk; de aantallen van de reuzenstern zijn kleiner maar in nationaal perspectief groot. De zwarte stern en reuzenstern foerageren boven open water in het hele IJsselmeer en overnachten op de Kreupel (zwarte stern) en langs de Friese IJsselmeerkust (reuzenstern). In de omgeving van het plangebied komen hooguit een tiental exemplaren van de zwarte stern voor (tabel 3.3). De reuzenstern is afwezig in de omgeving van het plangebied (telgegevens RWS). 22

25 Tabel 3.2 Seizoensgemiddelden van niet-broedvogels in de omgeving van het plangebied (gegevens Waterdienst via Natuurloket) van soorten die aangewezen voor het Natura 2000-gebied IJsselmeer, seizoenen 2007/ /2011. De andere niet-broedvogels die voor het Natura 2000-gebied IJsselmeer zijn aangewezen zijn niet (structureel) geteld en daarom niet opgenomen in onderstaande tabel. Een seizoen loopt van juli t/m juni. In bijlage 4 is de begrenzing van het telgebied opgenomen. Soort 07/08 08/09 09/10 10/11 Gemiddelde 07/08-10/11 Aalscholver Brilduiker Dwergmeeuw Fuut Grote zaagbek Krakeend Kuifeend Meerkoet Nonnetje Smient Tafeleend Toppereend Wilde eend Zwarte stern Tabel 3.3 Maximale aantallen van niet-broedvogels in de omgeving van het plangebied (gegevens Waterdienst via Natuurloket) van soorten die aangewezen voor het Natura 2000-gebied IJsselmeer, seizoenen 2007/ /2011. De andere niet-broedvogels die voor het Natura 2000-gebied IJsselmeer zijn aangewezen zijn niet (structureel) geteld en daarom niet opgenomen in onderstaande tabel. In bijlage 4 is de begrenzing van het telgebied opgenomen. Soort Maxima N Maand Aalscholver Aug Brilduiker 140 Feb Dwergmeeuw 10 Aug, apr Fuut 273 Dec Grote zaagbek 112 Jan Krakeend 53 Sep Kuifeend Dec Meerkoet Sep Nonnetje 12 Feb Smient 140 Jan Tafeleend 65 Aug Toppereend 0 Wilde eend 162 Feb Zwarte stern 11 Aug 23

26 Tabel 3.4 Soorten niet-broedvogels waarvoor IJsselmeer is aangewezen, het actuele populatieniveau (2007/2008 t/m 2011/2012) en instandhoudingsdoel (IHD). Netwerk Ecologische Monitoring (SOVON, RWS, CBS), In bijlage 3 is een uitgebreide versie van tabel 3.4 opgenomen. Soort Functie Aantal in Gemiddelde IHD Aalscholver F Seiz. gem Bergeend F Seiz. gem Brandgans F Seiz. gem Brandgans S Seiz. max Brilduiker F Seiz. gem Dwergmeeuw F Seiz. gem Fuut F Seiz. gem Goudplevier F Seiz. gem Grauwe gans F Seiz. gem Grote zaagbek F Seiz. gem Grutto F Seiz. gem Grutto S Seiz. max Kemphaan F Seiz. max Kemphaan S Seiz. max Kleine rietgans F Seiz. gem Kleine zwaan F Seiz. gem Kleine zwaan S Seiz. max Kluut F Seiz. gem Kolgans F Seiz. gem Kolgans S Seiz. max Krakeend F Seiz. gem Kuifeend F Seiz. gem Lepelaar F Seiz. gem Meerkoet F Seiz. gem Nonnetje F Seiz. gem Pijlstaart F Seiz. gem Reuzenstern S Seiz. max Slobeend F Seiz. gem Smient S Seiz. gem Tafeleend F Seiz. gem Toendrarietgans S Seiz. max Topper F Seiz. gem Wilde eend F Seiz. gem Wintertaling F Seiz. gem Wulp F Seiz. gem Wulp S Seiz. max Zwarte stern S Seiz. max

27 3.3 Markermeer & IJmeer Ligging en instandhoudingsdoelen Het plangebied ligt op circa 5 km afstand van het Natura 2000-gebied Markermeer & IJmeer. Het Markermeer & IJmeer is aangewezen voor diverse soorten broedvogels en nietbroedvogels. In bijlage 2 zijn de instandhoudingsdoelen opgenomen Voorkomen van habitattypen en soorten In deze paragraaf wordt het voorkomen besproken van de habitattypen, soorten van bijlage II, broedvogels en niet-broedvogels waarvoor het Natura 2000-gebied Markermeer & IJmeer is aangewezen. Vooral het voorkomen in het plangebied of de invloedssfeer van de ingreep is van belang. Ook wordt aangegeven wat de betekenis van het plangebied is voor de habitattypen en soorten planten en dieren. Habitattypen Het Natura 2000-gebied Markermeer & IJmeer is aangewezen voor het habitattype H3140 Kranswierwateren. Het habitattype komt in de Gouwzee, IJmeer en kustzone Muiden. Het plangebied en omgeving heeft geen relatie met de gebieden waar dit habitattype voorkomt. Soorten bijlage II Habitatrichtlijn Rivierdonderpad De vissoort rivierdonderpad komt voor tussen zowel natuurlijk substraat (driehoekmossels) als kunstmatig substraat (stenen beschoeiingen) in het Markermeer & IJmeer en is uitsluitend gebonden aan het Natura 2000-gebied zelf (Rijkswaterstaat 2010). Meervleermuis De meervleermuis gebruik het Markermeer & IJmeer als foerageergebied. Deze vleermuis jaagt in de nacht op insecten boven open water en oevers. De meervleermuis verblijft overdag in gebouwen in de wijde omgeving. Deze verblijfplaatsen zijn echter niet aanwezig in het plangebied en omgeving (Rijkswaterstaat 2010). Broedvogels Aalscholver De aalscholver is een visetende watervogel. Het Markermeer & IJmeer heeft voor de soort een functie als foerageergebied, slaapplaats en als broedgebied. De broedvogels van het Markermeer gebruiken, net als de aalscholvers van de meeste andere kolonies, zowel het Markermeer als het IJsselmeer als foerageergebied. De broedvogels van de kolonies aan de zuidkant van het Markermeer gebruiken ook de 25

28 randmeren als foerageergebied (Rijkswaterstaat 2010). Het plangebied en directe omgeving heeft een functie als foerageergebied, maar is (wegens de lage aantallen) van beperkt belang. Visdief De visdief is een visetende stern. Het Markermeer & IJmeer heeft voor de soort een functie als foerageergebied, als slaapplaats en als broedgebied. De soort broedde tot voor kort aan de west- en noordzijde van het Markermeer. Door verplaatsing naar geschiktere broedgebieden (o.a. De Kreupel in het IJsselmeer) is de soort in het Markermeer & IJmeer sinds enkele jaren afwezig als broedvogel. Het plangebied wordt daarom niet gebruikt als foerageergebied door de visdief. Niet-broedvogels De niet-broedvogels van het Markermeer & IJmeer (bijlage 2) maken geen gebruik van het plangebied. De meeste soorten zijn gebonden aan het Markermeer en maken slechts af en toe gebruik van foerageergebieden buiten het Markermeer. Het Markermeer wordt wel door smienten uit de wijde omgeving als slaapplaats gebruikt, maar er liggen geen geschikte foerageergebieden in het plangebied en directe omgeving. 3.4 Oostvaardersplassen Ligging en instandhoudingsdoelen Het Natura 2000-gebied Oostvaardersplassen begint op 6 km afstand van het plangebied (figuur 3.1). De Oostvaardersplassen is aangewezen voor diverse soorten broedvogels en nietbroedvogels. In bijlage 2 zijn de instandhoudingsdoelen opgenomen Voorkomen van habitattypen en soorten In deze paragraaf wordt het voorkomen besproken van de broedvogels en nietbroedvogels waarvoor het Natura 2000-gebied Oostvaardersplassen is aangewezen. Vooral het voorkomen in het plangebied of de invloedssfeer van de ingreep is van belang. Ook wordt aangegeven wat de betekenis van het plangebied is voor de habitattypen en soorten planten en dieren. Broedvogels De meeste soorten broedvogels (bijlage 2) waar het Natura 2000-gebied Oostvaardersplassen voor is aangewezen, zijn gebonden aan het gebied of de directe omgeving zelf (Van der Vliet et al. 2011). De omgeving van het plangebied ligt te ver weg van de Oostvaardersplassen om gebruikt te kunnen worden. De soorten (grote zilverreiger, lepelaar) die op grotere afstand van de broedgebieden kunnen foerageren, komen binnen het broedseizoen niet voor in de omgeving van het plangebied (telgegevens RWS). 26

29 Niet-broedvogels De meeste soorten niet-broedvogels (bijlage 2) waar het Natura 2000-gebied Oostvaardersplassen voor is aangewezen, slapen en foerageren in hetzelfde gebied. Enkele soorten (tafeleend, kuifeend en nonnetje) slapen in de Oostvaardersplassen en foerageren in de ruime omgeving. De kuifeend en tafeleend foerageren s nachts mogelijk in de omgeving van het plangebied en slapen overdag in de Oostvaardersplassen. De tellingen van de omgeving van het plangebied (tabel 3.2) vinden overdag plaats, waardoor dit geen goed beeld geeft van de nachtelijke aantallen. In de hele zuidelijke helft van het IJsselmeer is veel voedsel (driehoeksmosselen) aanwezig; het belang van de omgeving van het plangebied is daarom niet groot. Het nonnetje foerageert overdag, maar komt niet voor in de omgeving van het plangebied. 3.5 Ketelmeer & Vossemeer Ligging en instandhoudingsdoelen Het plangebied ligt op circa 8 km afstand van het Natura 2000-gebied Ketelmeer & Vossemeer. Het Ketelmeer & Vossemeer is aangewezen voor diverse soorten broedvogels en niet-broedvogels. In bijlage 2 zijn de instandhoudingsdoelen opgenomen Voorkomen van habitattypen en soorten In deze paragraaf wordt het voorkomen besproken van de broedvogels en nietbroedvogels waarvoor het Natura 2000-gebied Ketelmeer & Vossemeer is aangewezen. Vooral het voorkomen in het plangebied of de invloedssfeer van de ingreep is van belang. Ook wordt aangegeven wat de betekenis is van het plangebied voor de habitattypen en soorten planten en dieren. Broedvogels De soorten broedvogels (roerdomp, grote karekiet en porseleinhoen) waar het Natura 2000-gebied Ketelmeer & Vossemeer voor aangewezen is, zijn gebonden aan het gebied of de directe omgeving zelf. De roerdomp foerageert doorgaans op maximaal enkele km s van de broedplek, porseleinhoen en grote karekiet op nog kleinere afstand (Van der Vliet et al. 2011). De omgeving van het plangebied ligt te ver weg van de gebieden om gebruikt te kunnen worden. Niet-broedvogels De meeste soorten niet-broedvogels (bijlage 2) waar het Natura 2000-gebied Ketelmeer & Vossemeer voor is aangewezen, slapen en foerageren in hetzelfde gebied. Wel is het mogelijk dat de aalscholver in de omgeving van het plangebied foerageert en s nachts in het Ketelmeer & Vossemeer slaapt. De maximale foerageerafstand bedraagt 20 km (Van der Vliet et al. 2011). 27

30 28

31 4 Effecten op Natura 2000-gebieden 4.1 Mogelijke effecten en de invloedsfeer van het project De volgende mogelijke effecten van het plan/project worden beschreven en hieronder toegelicht. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen effecten tijdens de aanleg en effecten in de gebruiksfase. - Verstoring door beweging, licht en geluid gedurende de werkzaamheden. - Achteruitgang van kwaliteit van het habitat of leefgebied ten gevolge van de emissie van stikstof naar lucht (gedurende de werkzaamheden). Effecten gedurende de gebruiksfase worden als niet aanwezig beschouwd. Na de sloop blijft het terrein er verder ongebruikt bij liggen. Er zijn geen nieuwe activiteiten voorzien. Effecten als gevolg van geluid In opdracht van Bureau Waardenburg heeft Peutz akoestisch onderzoek met betrekking tot sloopactiviteiten uitgevoerd (Van Leemput 2014). De resultaten (kaarten met geluidscontouren) zijn opgenomen in bijlage 5. Voor een uitgebreide toelichting op de resultaten wordt verwezen naar het betreffende rapport (Van Leemput 2014). 4.2 Bepaling van effecten Effecten op habitattypen De ingreep vindt plaats buiten Natura 2000-gebieden. Er is dus geen sprake van directe aantasting van beschermde habitattypen. Zover er sprake is van een toename van depositie van stikstof, treden geen effecten op habitattypen op. De depositie van stikstof is hooguit lokaal merkbaar. Er liggen tot op een afstand van tientallen km s van het plangebied geen beschermde habitattypen. Ook effecten als gevolg van verstoring treden niet op. De beschermde habitattypen liggen op veel grotere afstand dan verstoring door geluid en licht reikt. Effecten op instandhoudingsdoelen van habitattypen van omliggende Natura 2000-gebieden (IJsselmeer, Markermeer & IJmeer) zijn daarom uitgesloten Effecten op soorten van Bijlage 2 HR IJsselmeer Het nabijgelegen Natura 2000-gebied IJsselmeer is aangewezen voor enkele soorten van Bijlage II van de Habitatrichtlijn. Binnen de Natura 2000-begrenzing komt de rivierdonderpad in de oeverzone nabij het plangebied voor. De ingreep in het plangebied heeft geen negatieve gevolgen voor de rivierdonderpad. Omdat het leefgebied van de rivierdonderpad in het Natura gebied onder water ligt en pas op 100 m afstand van het plangebied begint, is er geen sprake van verstoring door geluid en licht. 29

32 Er is geen sprake van negatieve gevolgen voor de meervleermuis. Het plangebied heeft geen functie als verblijfplaats voor de meervleermuis. De omgeving van het plangebied is daarnaast niet (meer) aangewezen als beschermd gebied voor de meervleermuis. Het leefgebied van de noordse woelmuis en groenknolorchis is beperkt tot de Friese IJsselmeerkust. Er is geen sprake van negatieve gevolgen voor deze soorten. Indien er een toename van depositie van stikstof plaats vindt is deze verwaarloosbaar. De afstand van het plangebied tot de Friese IJsselmeerkust is met > 30 km groot. Er zijn daarom geen effecten aanwezig op de groeiplaatsen van de groenknolorchis. Hetzelfde geldt voor verstoring door geluid en licht. Effecten op het instandhoudingsdoelen van noordse woelmuis en groenknolorchis zijn daarom uitgesloten. Markermeer & IJmeer Het Natura 2000-gebied Markermeer & IJmeer is aangewezen voor enkele soorten van bijlage II Habitatrichtlijn (rivierdonderpad, meervleermuis). Evenals bij het Natura 2000-gebied IJsselmeer zijn geen effecten op de rivierdonderpad aanwezig, omdat de afstand tot het plangebied groot is (> 5 km) en het leefgebied onder water liggen. Ook op de meervleermuis treden geen effecten op, omdat er geen verblijfplaatsen in het plangebied aanwezig zijn en het Markermeer & IJmeer op grote afstand van het plangebied ligt. Effecten op instandhoudingsdoelen van rivierdonderpad en meervleermuis zijn daarom uitgesloten Effecten op niet-broedvogels IJsselmeer Het nabijgelegen Natura 2000-gebied IJsselmeer is aangewezen voor enkele soorten niet-broedvogels ( 3.2.2). Bij de sloopwerkzaamheden wordt geluid geproduceerd die tot buiten het plangebied kan reiken. Omdat het Natura 2000-gebied IJsselmeer nabij het plangebied ligt en natuurwaarden kent die mogelijk gevoelig zijn voor verstoring door geluid, is door Peutz een akoestisch onderzoek uitgevoerd (Van Leemput 2014). Om de mogelijke gevolgen voor niet-broedvogels (watervogels) door geluidshinder in te schatten, is op basis van literatuuronderzoek een drempelwaarde voor geluidshinder bepaald (zie tekstkader). 30

33 Geluidshinder en watervogels Het is bekend dat vogels verstoord kunnen worden door geluid. Dit kan leiden tot verschillende reacties, waaronder het verlaten van het gebied door vogels. Van verstoring door geluid van watervogels buiten de broedtijd zijn uit de literatuur geen drempelwaarden bekend van waar geluid tot zichtbare reacties leidt (Henkens et al. 2007). Wel wordt in de literatuur gesteld dat trekvogels en vogels buiten de broedtijd (zoals watervogels) minder blijk geven van hinder van het geluid van (weg)verkeer. Mogelijke verklaringen zijn gewenning en niet-continu karakter van geluid. De drempelwaarden voor geluidsverstoring van broedende watervogels (zoals zomertaling en slobeend) ligt op db(a) (etmaalgemiddelde) (Kleijn 2008). Er is daarom voor het langtijdgemiddelde geluidsniveau een voorzichtige drempelwaarde van 50 db(a) aangehouden om te kunnen bepalen of watervogels hinder kunnen ondervinden van geluid van de werkzaamheden bij de Maximacentrale. Voor piekgeluidsniveau, waar gewenning niet of minder snel zal optreden, is een lagere drempelwaarde van 45 db(a) aangehouden. Uit de berekeningen van Van Leemput (2014) volgt dat in de 'maximale situatie' (i.e. de periode waarin al het materieel wordt ingezet) de 50 db(a) LAr,LT -contour (langtijdgemiddelde) op circa 350 m van het bronmiddelpunt zal zijn gelegen. De piekgeluidcontour van 45 db(a) ligt op een afstand circa m van het bronmiddelpunt (Van Leemput 2014; bijlage 5). De maximale situatie doet zich met name voor bij de sloop van de ketel en het statief. Volgens de huidige planning (opgemaakt begin januari 2015) vindt die sloop plaats in de periode eind maart 2015 tot begin september In de periode eind november 2014 eind maart 2015 en september 2015 eind januari 2016 is sprake van de gemiddelde situatie (bijlage 5). Bij de berekeningen van het piekgeluid voor de maximale situatie is uitgegaan van de meest ongunstige geluidoverdracht ('meewindcondities') en is er geen zgn. meteocorrectieterm (Cm) in rekening gebracht. Dit kan worden opgevat als een maximum-effect scenario. Om de gevolgen voor watervogels te bepalen is in eerste instantie gekeken naar de contouren van het piekgeluidsniveau van de maximale situatie. Binnen de 45 db(a) zone kan op sommige momenten mogelijk hinder aanwezig zijn voor aanwezige watervogels. De zone beslaat 15% van het telvak van watervogels (bijlage 4). Als uitgangspunt is gehanteerd dat de vogels evenredig verdeeld zijn over het telvak. Dit betekent dat 15% van de aantallen watervogels van het telvak beïnvloed worden (tabel 3.2). Er is geen onderscheid gemaakt tussen het beïnvloede gebied buiten en binnen de begrenzing van het Natura 2000-gebied IJsselmeer. De oeverzone van de Maximacentrale is voor enkele soorten binnen de begrenzing van het telvak het belangrijkste gebied. Voor deze soorten (krakeend, wilde eend en ruiende kuifeenden, zie H3) is 30% beïnvloeding aangehouden. Bij toepassing van de percentages van beïnvloeding van watervogels blijkt dat van de meeste soorten niet-broedvogels gedurende de periode eind maart 2015 tot en met begin september 2015 hooguit enkele tientallen exemplaren beïnvloed worden. Voor 31