Werkstuk door een scholier 1620 woorden 6 maart keer beoordeeld. Wat is CPLD?

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 1620 woorden 6 maart keer beoordeeld Vak ANW Wat is CPLD? CPLD is de afkorting voor Chronische Polymorfe Licht Dermatose. Het is een huidaandoening waarbij de huid symptomen, zoals jeukende bultjes, vertoont na blootstelling aan (kunst)licht. Chronisch wil zeggen dat de huidaandoening zeer lang kan duren. Polymorf geeft aan dat er variaties mogelijk zijn qua symptomen. In 1798 kwam CPLD voor het eerst ter sprake. Robert Willian bracht de blootstelling van de huid aan zonlicht in verband met jeuk en beschadigde huid. CPLD komt vooral voor in streken waar de zon weinig en onregelmatig schijnt. De huid krijgt zo niet de kans aan de zon te wennen en vertoont afwijkingen. In de gebieden rond de evenaar is het aantal CPLDpatiënten minimaal, omdat daar de zon vaker schijnt en de huid dus makkelijker de kans krijgt aan het licht te wennen. In de gebieden richting de Noordpool, neemt het aantal CPLD- patiënten toe. Klachten Stel het is voorjaar, je zit lekker buiten al lezend in je T-shirt en korte broek van de zon het genieten. Tegen de avond merk je al gauw dat je armen en benen jeuken en dat er kleine bultjes zijn ontstaan. Dit heb je voorgaande jaren nog nooit gehad. Waarschijnlijk vertoon je dan de symptomen van CPLD. De klachten kunnen van de één op de andere dag voorkomen. Meestal begint de huidirritatie in het voorjaar of in het begin van de zomer. De symptomen kunnen ontstaan van 1 dag tot 5 dagen na de blootstelling. Vaak begint het onschuldig: je krijgt een allergische reactie op zonlicht, meestal in de vorm van roodheid, jeuk en bultjes. Maar ook kan het voorkomen dat je van de één op de andere dag ineens het daglicht niet meer kan verdragen. Zonder verdere blootstelling verdwijnen de symptomen over het algemeen binnen 7 tot 10 dagen. Onderneem je geen actie om de eerste symptomen te verhelpen, dan kan het voorkomen dat de aandoening later ook andere delen van het lichaam zal beschadigen. De huid ziet er dan rood en opgezwollen uit en jeukt. Het kan ook voorkomen dat er tijdelijke gewenning optreedt. Dit wil zeggen dat de klachten verminderen of zelfs helemaal verdwijnen gedurende zomerperiode, terwijl het volgend jaar de klachten weer op kunnen treden. Langerhans cellen UV-B straling zorgt voor onderdrukking van het immuunsysteem. Vanwege onderdrukking van het Pagina 1 van 5

2 immuunsysteem verdwijnen er, bij een normaal persoon, Langerhans cellen uit de opperhuid. Door de verdwijning van de Langerhans cellen uit de opperhuid wordt de huid niet overgevoelig. Langerhans cellen zorgen dus onder andere voor een evenwicht tussen overgevoeligheid en gevoelloosheid van de huid ten opzichte van de zon. Bij CPLD patiënten verdwijnen deze Langerhans cellen niet tot nauwelijks na blootstelling aan UV-B straling. Dit heeft tot gevolg een overgevoeligheidsreactie van de huid. Zonlicht De echte oorzaak van CPLD is vaak moeilijk te achterhalen. Dit heeft onder andere te maken met de voorgeschiedenis van de patiënt. Wel weten we dat licht er in ieder geval mee te maken heeft. De symptomen komen immers alleen voor op de aan licht blootgestelde huid. Zonlicht is, vooral in het begin, de grote boosdoener. Vaak beginnen de huidirritaties bij blootstelling aan zonlicht. Het ultraviolette component in zonlicht is het belangrijkste component voor het ontstaan van CPLD. Het is belangrijk te weten voor waarvoor de patiënt overgevoelig is. Als men dat weet, kan de behandeling daarop worden afgesteld. Hieronder wat eigenschappen van zonlicht: UV-A straling - Langgolvig - Komt door glas naar binnen - s Zomers en s winters in gelijke mate aanwezig - Een hoge dosering veroorzaakt roodheid en pigmentatie UV-B straling - Kortgolvig - De huid is veel gevoeliger voor UV-B straling dan voor UV-A - s Zomers veel sterker aanwezig dan s winters - Veroorzaakt zonnebrand en pigmentatie UV-C straling - Kortgolvig - Komt niet op aarde voor Het is hoogst onwaarschijnlijk dat de patiënt allergisch is voor UV-C straling, aangezien het op aarde niet voorkomt. Meestal is het UV-A straling dat lichtovergevoeligheid teweeg brengt. Andere oorzaken Hoewel UV straling de grootste boosdoener is van CPLD, spelen er ook andere factoren mee aan het ontstaan en de mate van de aandoening. Zo hebben mensen met een gevoelig huidtype, mensen die moeilijk of niet bruin worden van de zon, eerder kans op CPLD. Hoewel het huidtype wél erfelijk is, is CPLD niet erfelijk of besmettelijk. Ook het gebruik van bepaalde medicijnen kan een rol spelen in het ontstaan. Zo kunnen antibiotica, pijnstillers, antidiabetica (medicijnen tegen suikerziekte), diuretica (plaspillen) en fenothiazinen (medicijnen tegen misselijkheid) ook oorzaken zijn. Maar ook lokale middelen voor de huid, als cosmetica, bestanddelen van parfums en anti- Pagina 2 van 5

3 zonnebrandmiddelen, en sommige planten, zoals de bereklauw, dille, selderij en pastinaak, vormen in combinatie met licht een factor voor CPLD. In mindere mate In mindere mate is de aandoening nog niet zo dramatisch, mits de patiënt zich op tijd laat behandelen. De symptomen zijn bij deze mate roodheid en jeukende bultjes en af en toe een gezwollen huid. De symptomen zijn gewoon vervelend voor de patiënt, aangezien hij met warm weer niet naar buiten, tenzij hij zijn huid bedekt. Er zijn wel wat ongemakken, maar de aandoening heeft in deze mate geen grote gevolgen voor de patiënt of de omgeving. Lange termijn Op lange termijn kan de aandoening verergeren als de patiënt de eerste symptomen niet laat verhelpen. Dan kan de aandoening een handicap zijn, als hij bijvoorbeeld geen daglicht meer kan verdragen. Sommige patiënten kunnen zowel s zomers als s winters nooit meer in het daglicht komen. Dit verstoord het maatschappelijk leven en het gezinsleven. De patiënt kan misschien nooit meer de deur uit, dus niet werken en niet naar school. Hij raakt helemaal geïsoleerd. Ook moet de patiënt op gaan passen voor kunstlicht. Bij tl-buizen, spaarlampen en halogeenverlichting kan uiteindelijk een zelfde effect gecreëerd worden als bij zonlicht. De patiënt leeft dus ook vrijwel in het donker. Daarnaast is de kennis van de omgeving over de aandoening vaak onvoldoende wat kan leiden tot onbegrip. Vervelende reacties uit de omgeving zijn vaak nog een extra last voor de patiënten. Tenslotte komen de meeste patiënten in financiële problemen. Ze kunnen niet werken, niet naar school en geen boodschappen doen. De partner van de patiënt, als die er is, zou hard moeten werken om het gezin te onderhouden. De partner houdt te weinig tijd over voor andere dagelijkse dingen, als boodschappen doen. Hiervoor kan iemand ingehuurd worden, maar vaak is daar geen geld voor. De kans op vroegtijdige veroudering van de huid en huidkanker is ook groter bij CPLD patiënten. Kortom de patiënt kan niet meer goed functioneren in het maatschappelijk leven en gezinsleven. Onderzoek Voordat er een behandeling mogelijk is, moet er onderzoek gepleegd worden. De artsen moeten weten voor welk soort straling de patiënt overgevoelig is. Dit kan door middel van vragen. De volgende vragen worden gesteld als men wil weten of de patiënt overgevoelig is voor UV-A straling: Ontstaan de huidreacties: ook achter glas? ook in de schaduw? ook ondanks zonnebrandmiddelen? ook tijdens lichte bewolking? Wordt er viermaal ja geantwoord op deze vragen, dan is de patiënt hoogst waarschijnlijk allergisch voor Pagina 3 van 5

4 UV-A straling. Is er viermaal nee geantwoord, dan is er allergie voor UV-B straling aanwezig. Vaak komt de arts ook achter de oorzaak van de allergie met behulp van de beschrijving van de klachten door de patiënt. Zijn deze antwoorden onduidelijk, dan wordt er nog wel eens gebruik gemaakt van een licht test. Ook kan onderzocht worden of andere factoren, als cosmetica en medicijnen, meespelen. Bovendien kan laboratoriumonderzoek worden verricht op bloed, ontlasting en/of huid om bepaalde ziekten uit te sluiten. Lichttherapie Als de artsen weten waar de patiënt overgevoelig voor is, kunnen ze beginnen met de behandeling. Een behandeling is lichttherapie. Hierbij wordt de huid een aantal keer per week aan een bepaalde hoeveelheid UV licht blootgesteld. De hoeveelheden worden heel langzaam opgebouwd qua tijdsduur en intensiteit. Wordt de huid toch beschadigd bij één van de therapieën, dan worden de hoeveelheden weer een beetje terug gebracht. Zo n therapie kan heel erg lang duren, de aandoening is immers chronisch. Het kan zelfs voorkomen dat de patiënt helemaal niet meer van de therapie af komt. Het doel ervan is dat de huid langzaam aan went aan het licht en er dus niet meer overgevoelig op reageert. Ondanks dat de resultaten van deze therapie niet altijd zichtbaar zijn, moet de patiënt de therapie wel blijven volgen. Als hij er mee zou stoppen, kan ontwenning optreden en kan er weer van begin af aan begonnen worden. Als het tegen zit kan de patiënt na het stoppen van de behandeling, zelfs nóg gevoeliger worden voor licht. De therapie is dus noodzakelijk om tot een acceptabele leefbare situatie te komen. Andere oplossingen Echt genezen van deze aandoening komt bij niet voor, wel wordt het leven van de patiënten zo acceptabel mogelijk gemaakt door middel van bepaalde technieken. Naast lichttherapie kan de patiënt zelf ook wat dingen doen. Hij kan stoppen met bepaalde geneesmiddelen, waarvan bekend is dat ze CPLD teweeg kunnen brengen. Mensen met mindere mate van CPLD kunnen in het voorjaar geleidelijk aan de zon in, zodat de huid kan wennen. Verder kan hij, als hij toch naar buiten gaat, ervoor zorgen dat zijn huid bedekt is en dat hij wijde kleding draagt in lichte kleuren. UV-B straling kan grotendeels worden tegen gegaan, door anti- zonnebrandmiddelen te gebruiken met een hoge factor. Wel moet men dan op de ingrediënten letten. Sommige bestanddelen van antizonnebrandmiddelen kunnen juist CPLD veroorzaken. Voorkomen Je kan CPLD niet echt voorkomen, omdat je het ineens kan krijgen zonder daar eerder iets van te merken. CPLD wordt dus veroorzaakt door UV straling, raadzaam is dus ieder voorjaar je huid te laten wennen aan de zon. Ook kan je op de bestanddelen van medicijnen, cosmetica en anti- zonnebrandmiddelen letten die ook CPLD kunnen veroorzaken. Toekomst Pagina 4 van 5

5 We hebben op internet geen ontwikkelingen kunnen vinden waar ze mee bezig zijn of wat ze nog gaan doen. Wel kunnen ze iets, een crème of ander middel, ontwikkelen waardoor de Langerhans cellen verdwijnen, zodat de reactie op (kunst)licht in mindere mate of zelfs helemaal niet meer voor hoeft te komen. Pagina 5 van 5