- Les met de opdracht + evaluatiecriteria Alledaagse mysteries

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "- Les met de opdracht + evaluatiecriteria Alledaagse mysteries"

Bart Driessen
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 VRIJ LEZEN (TAALDAG, KULEUVEN, 27/2/2013) PETER VAN DAMME (VRIJ) LEZEN VAN ZAKELIJKE TEKSTEN - AANKONDINGING Het uitgangspunt van deze sessie is de vraag hoe je een krachtige leesomgeving creëert waarin leerlingen gemotiveerd aan het lezen gaan? De spreker probeert onder andere een antwoord te formuleren op de volgende vragen: - Welke zinvolle en haalbare alternatieven zijn er voor de tekst- met- vragen- methode? - Hoe krijg ik leerlingen zover dat ze actief en interactief gaan lezen? - Waar vind ik interessante teksten? - Hoe bewaak ik het niveau van mijn leeslessen? - Hoe krijg ik leerlingen meer betrokken bij de leeslessen? In de sessie doet de spreker verder verslag van zijn ervaringen met enkele lessen die hij uitprobeerde in het vierde jaar Industriële Wetenschappen, een sterke tso- richtingen. De ideeën zijn bruikbaar in de tweede en derde graad aso/tso/kso. De volgende lessen zijn pogingen om een krachtige leesomgeving te creëren waarin de leerlingen heel wat leeskilometers kunnen maken. OVERZICHT VERSCHILLENDE LESSEN/LESIDEEËN ALLEDAAGSE MYSTERIES LESVERLOOP - Zie werkbladen- leesoefening - Aandachtspunten: - nieuwsgierigheid - link met de studierichting - beoordelend lezen - spreekoefening (publiek, kort verslag, ) - mail naar NRC MATERIAAL - Les met de opdracht + evaluatiecriteria Alledaagse mysteries BANG VOOR BYTES LESVERLOOP In deze les die je kan gebruiken als inleidende les - maken de leerlingen kennis met het maken van sorteertaken. Uiteraard kan deze les ook als een gewone leesles dienen. De opdracht gebeurt bij voorkeur in groepjes van drie. Timing: 2 lestijden - Inleiding (activeren voorkennis) - Leerlingen maken sorteertaak en beantwoorden een aantal vragen - Klassikale bespreking antwoorden van de leerkracht ( modelling ) - Klassikale bespreking antwoorden van de leerlingen 1

2 OVERZICHT MATERIAAL - Werkbladen voor de leerlingen - Mogelijke oplossingen - Tekst Bang voor bytes PROJECT REIZEN VERLOOP VAN DE LESSENREEKS (4 LESTIJDEN) (bijgestuurde werkwijze + timing na twee try- outs in januari 2013 in 4 Elektriciteitstechnieken en 4 Industriële Wetenschappen) De leerlingen hebben de inleidende les i.v.m. sorteertaken achter de rug (cf. Bang voor bytes ). Deze les duurt 200 minuten en vindt bij voorkeur plaats in blokken van twee aansluitende lestijden. Inleiding Korte kadering door de leerkracht, de leerlingen werken in groepen van drie. De leerlingen moeten ook weten dat de evaluatie vooral op basis van observatie zal verlopen. Laat hen duidelijk weten wat je van hen verwacht! Timing: Reisbrochures De leerlingen vinden vrij vlug het hotel van hun dromen; het is belangrijk dat ze dan snel aan de slag gaan en elkaars reisvoorstellen vergelijken en bespreken. Op dit moment lossen ze heel wat problemen die ze tegenkomen in de brochures op (Waar is de prijslijst? In welke periode kunnen we reizen? Hoe is de kamerverdeling? Op welke korting hebben we recht? ) Timing: Etiquette De inleiding gebeurt door de gespreksleider. De leerlingen lezen de teksten in stilte. Daarna gaan de leerlingen in groep aan de slag met de opdrachten. Timing: Twee ezels De inleiding gebeurt door de gespreksleider. Na het lezen gaan de leerlingen in groep aan de slag met de opdrachten. Timing: Afsluitende reflectie Timing: Aansluitende testen Timing:

3 Omdat de verschillende opdrachten veel meer tijd dan verwacht in beslag namen, heb ik gekozen om n.a.v. de leesoefeningen i.v.m. de reisbrochure en de etiquette twee testen te voorzien die in de aansluitende les kunnen plaatsvinden. Bij voorkeur gebeuren deze testen ook in de groepjes of eventueel per twee. Test op reis naar Oostende Test: Etiquette op reis Timing: 50 minuten OVERZICHT MATERIAAL REISBROCHURE - Handleiding voor de gespreksleider - Test op reis naar Oostende - Thomas Cook: reisbrochure ETIQUETTE - Handleiding gespreksleider - Werkbladen leerlingen - Teksten etiquette - Test etiquette - Oplossingen werkbladen + test TWEE EZELS - Handleiding voor de gespreksleider - Teksten twee ezels 3

4 DE WACHTKAMER VERLOOP LEZEN IN DE WACHTKAMER De leerlingen nemen plaats in verschillende wachtkamers. De leerkracht heeft gezorgd voor een selectie van teksten. 1 De leerlingen lezen twintig minuten vrij in de teksten die in de wachtkamer liggen. Ze kunnen zich beperken tot een tekst of verschillende teksten lezen/bekijken. Ze lezen in stilte, ze kennen elkaar immers niet timing: Iedere leerling zegt welke tekst hij de interessantste vond. timing: De leerlingen verhuizen naar een andere wachtkamer en lezen opnieuw twintig minuten. timing: Iedere leerling zegt welke tekst hij de interessantste vond. timing: Er blijven uiteindelijk vier teksten over waarmee de leerlingen verder aan de slag gaan. timing: DE LEERLINGEN BEDENKEN SORTEERTAKEN BIJ HUN FAVORIETE TEKST De les gaat nu verder met een aantal teksten die de leerlingen zelf gekozen hebben. In groepjes van maximaal drie leerlingen ontwerpen de leerlingen een sorteertaak bij hun tekst. Eventueel bedenken ze enkele korte testvragen. De verschillende groepen stellen hun sorteertaak voor aan de leerkracht en maken daarna een opgaveblad voor de andere leerlingen. timing: 50 minuten (bij voorkeur in een klas met enkele computers) DE LEERLINGEN MAKEN ELKAARS SORTEERTAKEN De leerlingen kiezen twee teksten van hun klasgenoten; ze lezen de teksten en maken de sorteertaken. Ze vertellen over hun ordening tegen een leerling die de taak ontworpen heeft. DE WACHTKAMER (BIS) De leerlingen doen dezelfde opdracht en werken in de wachtkamer met zelfgekozen teksten. Opmerking: je kan ook opteren om eerst te werken met de eigen teksten en dan pas zelf een selectie van teksten voorzien. 4

5 LEERPLANDOELEN Leerplan tweede graad, 2012/ LEZEN 9 De leerlingen kunnen de volgende voor hen relevante teksten lezen (ET 15,16,17,18): digitaal / op papier Verwerkings- niveau Publiek bekende leeftijdgenoten Kopiërend Beschrijvend Structurerend Beoordelend onbekende leeftijdgenoten bekende volwassenen onbekend publiek teksten zoals: tijdschriftartikelen, recensies, gebruiksaanwijzingen, instructies, studieteksten teksten zoals: schema s en tabellen, onderschriften (bij informerende en diverterende programma s), verslagen, webteksten teksten zoals: notities, informatieve teksten, incl. informatiebronnen, zakelijke brieven, reclameteksten en advertenties, fictionele teksten (cf. literatuur) informatieve teksten en informatiebronnen van praktische en encyclopedische aard ONDERSTEUNENDE ATTITUDES, VAARDIGHEDEN, STRATEGIEËN, INZICHTEN EN KENNIS 10 De leerlingen zijn bereid (ET 22*): te lezen; gericht en efficiënt informatie te verzamelen over een bepaald onderwerp; de verkregen informatie aan eigen kennis en inzicht te toetsen en te vergelijken met informatie uit andere bronnen; hun persoonlijk oordeel over bepaalde teksten te formuleren; een onbevooroordeelde leeshouding aan te nemen; de aangeduide leesstrategieën toe te passen; op de gekozen leesstrategie te reflecteren; op de inhoud van een tekst te reflecteren. 11 De leerlingen kunnen bij het lezen (ET 19, 20, 21): de OVUR- strategie inzetten; hun leesdoel(en) bepalen (o); het (de) tekstdoel(en) vaststellen (o); hun voorkennis inzetten (o, v, u, r); zich oriënteren op het lezen door zich gepaste vragen te stellen (o); 5

6 een leesstrategie (oriënterend, zoekend, globaal, intensief, studerend en kritisch) kiezen (o, v) naargelang van leesdoel, tekstsoort en kanaal (digitaal of op papier) en ze toepassen (u); functie van beeld en opmaak in een tekst herkennen (o, v, u); gebruik maken van aanwijzingen binnen de communicatiesituatie (v, u); kritisch omgaan met bijgeleverde visuele informatie: (uitvoeren/reflecteren) - begrijpen hoe beelden betekenis krijgen, - begrijpen hoe die betekenissen invloed hebben op personen, - op een kritische en actieve manier naar beelden kijken; de aandacht concentreren (v, u); gevraagde of gezochte informatie in informatieve teksten efficiënt vinden (u); onderwerp en hoofdgedachte(n) aanduiden (u); de structuur van een tekst in grote lijnen aanduiden (u); inhoudelijke en functionele relaties tussen tekstonderdelen vaststellen (u); verschillende strategieën inzetten om aan onbekende woorden betekenis toe te kennen (u). Het gaat om het gebruiken van: - de context; - de voorkennis van taal en wereld; - de principes van woordvorming (afleiding, samenstelling, kennis van vreemde talen); - het woordenboek; op de gekozen leesstrategie reflecteren (r); nagaan of het leesdoel bereikt is (r); de boodschap van de tekst toetsen aan eigen kennis en inzichten. 12 De leerlingen hebben de kennis verworven die nodig is om de opgesomde leestaken bij doelstelling 9 uit te voeren. 6

7 BIBLIOGRAFIE ACHTERGRONDINFORMATIE De bibliografische referentie van de gebruikte teksten is te vinden op de teksten zelf en/of op de verschillende werkbladen. Lotte Vermeij, Het verbeteren van tekstbegrip met behulp van sorteertaken, Levende Talen Tijdschrift, Jaargang 12, nummer 2, Judith Kamalski, Hoe kun je het beste meten of een leerling een tekst begrijpt?, Een vergelijkend onderzoek naar vier methoden, Levende Talen Tijdschrift, jaargang 6, nummer 4, Fetsje Reinsma, De leerling als eigenaar van de leesvaardigheidslessen, Levende Talen Magazine, Jaargang 99, nummer 8, december 2012 Releah Cossett Lent, Overcoming textbook fatigue, 21st Century Tools to Revitalize Teaching and Learning, ASCD, 2012 Syllabus Vakdidactisch College Nederlands, Kris Van Den Branden, KU Leuven, 2012 (=niet gepubliceerd) Methode vrij lezen CPS 7

Vergelijkbare documenten

Voor alle leraren Nederlands. 'Vergelijkend schema', eindtermen vaardigheden van de 3 graden: tekstsoorten, procedures/strategieën en attitudes.

Voor alle leraren Nederlands. 'Vergelijkend schema', eindtermen vaardigheden van de 3 graden: tekstsoorten, procedures/strategieën en attitudes. Voor alle leraren Nederlands 'Vergelijkend schema', eindtermen vaardigheden van de 3 graden:, procedures/strategieën en attitudes. 1 Luisteren 1e graad 2e graad 3e graad uiteenzetting leerstofonderdeel