BIJWERKINGEN VAN (SLECHTE) RISICOCOMMUNICATIE: Onrust en wantrouwen. Daniëlle Timmermans.
|
|
- Tania Smeets
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 BIJWERKINGEN VAN (SLECHTE) RISICOCOMMUNICATIE: Onrust en wantrouwen Daniëlle Timmermans Chief Science Officer Risicocommunicatie RIVM Hoogleraar Risicocommunicatie EMGO + Instituut, VUmc Risicocommunicatie 18 november 2014
2 Mexicaanse griep PUBLIEKE ONRUST EXPERTS
3 NRC Volkskrant
4 HPV vaccinatie DE WEEKKRANT.NL 9 maart 2009 REGIO - Ruim Friese meisjes geboren in 1993 tot en met 1996 kunnen deze maand de eerste inenting tegen baarmoederhalskanker halen de HPV-vaccinatie. Geruchten over de schadelijke gevolgen van de inenting vliegen het internet over. Een kettingbrief en internetberichten waarin gerept wordt over de negatieve gevolgen en "verzwegen bijwerkingen" van de vaccinatie zorgen voor onrust onder pubermeisjes en hun ouders. De Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken en journalist Désirée Röver voeren fanatiek campagne tegen de vaccinaties. In een open brief aan minister Klink wordt zelfs de vergelijking met DES en softenon gemaakt
5 HPV vaccinatie In maart 2007 had de minister van VWS aan de Gezondheidsraad gevraagd of het vaccin tegen baarmoederhalskanker in het Rijksvaccinatieprogramma moest worden opgenomen. Een jaar later kwam de Gezondheidsraad met een gedegen advies van 100 bladzijden met nog eens 50 bladzijden met bijlagen. En een lange literatuurlijst. Na ampel beraad adviseerde de Gezondheidsraad om het HPV vaccin toe te voegen In TV programma s weerlegden we vanuit het Centrum Infectieziektebestrijding samen met de Gezondheidsraad de verhalen van de kritisch prikkers. We gingen er van uit dat onze rationele argumenten overtuigend waren. We konden het tij dan ook niet keren. Van de tot 16 jarige meisjes die voor de vaccinatie waren opgeroepen, kwam slechts 50% opdagen. Onze mening leek niet veel zwaarder te wegen dan de mening van een bloemiste en andere zelfverklaarde deskundigen. Coutinho, februari Machiavelli lezing
6 Wantrouwen en emoties En experts werden niet meer geloofd Wat is hier aan de hand? 6
7 Drie dingen zijn van belang: Mensen maken zich zorgen over hele kleine risico s Mensen verwerken risico informatie op een andere manier dan experts Het gaat om onzekere risico s WAT BETEKENT DIT?
8 Drie dingen zijn van belang: Mensen maken zich zorgen over hele kleine risico s. Waarom? Mensen verwerken risico informatie op een andere manier dan experts Het gaat om onzekere risico s geen of beperkte kwantificering mogelijk
9 Risico s verschillend ervaren De bedreiging van buitenaf onvrijwillig niet controleerbaar Vrijwillig controleerbaar Riskant gedrag
10 BRAND MOERDIJK De huisarts heeft nog geen klachten gezien die ze zonder meer kan toeschrijven aan de brand. Heel lastig is dat ze ook niet kan zeggen dat de klachten er niet door komen. Ik zou de mensen graag geruststellen. Maar ze zou ook willen dat zware rokers en mensen met ernstig overgewicht, zich dáár zorgen over zouden maken. En niet over het gif. NRC Huisarts over brand Moerdijk 12 januari 2011 Een week na de brand bij Chemie-Pack in Moerdijk is nog veel onduidelijk. Omwonenden maken zich zorgen; ze vragen zich af er voor hen schadelijke stoffen zijn vrijgekomen en zijn boos over het gebrek aan informatie.
11 Risicoperceptie: meer dan een getal Het gaat niet alleen om de kans maar ook om: aard van het risico, oorzaken (ernst van) de mogelijke gevolgen mate van controle Mentaal model Risico is meer dan een getal
12 Mentaal model en risicocommunicatie Gevolgen Risicofactoren Tijdspad Controle (manieren om risico te verlagen) Diabetes, hart- en vaatziekten en nierfalen Grootte van het risico (populatierisico, individueel risico)
13 Drie dingen zijn van belang: Mensen maken zich zorgen over hele kleine risico s Mensen verwerken risico informatie op een andere manier dan experts Het gaat om onzekere risico s geen of beperkte kwantificering mogelijk
14 Risicoperceptie: het gebeurt wel of niet Kans op hart- of vaatziekte Ja, ik bedoel, als je cholesterol OK is dan betekent dat dat er geen risico meer is op hart- en vaatziekten. Niet dan? Je kan wel zeggen: het is 1 op de honderd. Maar wat als ik die ene bent? Een op de honderd betekent niets voor mij. Het is eigenlijk altijd fifty-fifty. (Van Steenkiste, Van der Weijden, Timmermans et al. PEC, 2005)
15 Het gebeurt wel of het gebeurt niet De mogelijkheid dat het kan gebeuren is belangrijker dan de kans BEELD VAN UITKOMST
16 Risicoperceptie: analyse of gevoel Rationeel-analytisch Intuïtief-affectief Onduidelijke en onzekere risico s Emotionele situaties Loewenstein et al. Risk as feelings 2001
17 Interviewcitaat prenatale screening Die kans op een miskraam. Het is een hele kleine kans, dat weet ik wel. Maar mijn gevoel zegt van het is heel groot. Dus vandaar dat ik zeg: van mij hoeft het niet. (uit een interview met een zwangere vrouw) Timmermans DRM, Van den Berg M, Kleinveld JH. Risk perception and prenatal screening (manuscript in voorbereiding).
18 emoties!!!
19 HPV vaccinatie DE WEEKKRANT.NL 9 maart 2009 REGIO - Ruim Friese meisjes geboren in 1993 tot en met 1996 kunnen deze maand de eerste inenting tegen baarmoederhalskanker halen de HPV-vaccinatie. Geruchten over de schadelijke gevolgen van de inenting vliegen het internet over. Een kettingbrief en internetberichten waarin gerept wordt over de negatieve gevolgen en "verzwegen bijwerkingen" van de vaccinatie zorgen voor onrust onder pubermeisjes en hun ouders. De Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken en journalist Désirée Röver voeren fanatiek campagne GEVAAR tegen de vaccinaties. In een open brief aan minister Klink wordt zelfs de vergelijking met DES en softenon gemaakt
20 Drie dingen zijn van belang: Mensen maken zich zorgen over hele kleine risico s Mensen verwerken risico informatie op een andere manier dan experts Het gaat om onzekere risico s of onzekerheid bij risico s experts verschillen van mening wantrouwen geen of beperkte kwantificering mogelijk of risicocommunicatie is vaag
21 Drie dingen zijn van belang: Mensen maken zich zorgen over hele kleine risico s Mensen verwerken risico informatie op een andere manier dan experts Het gaat om onzekere risico s of onzekerheid bij risico s experts verschillen van mening wantrouwen geen of beperkte kwantificering mogelijk of risicocommunicatie is vaag
22 22
23 Vertrouwen Competentie Op basis van prestaties in het verleden Overeenkomstige waarden Volksgezondheid versus economische belangen Transparantie Eerlijke en volledige informatie Siegrist & Cvetokovich: Perception of Hazards: The Role of Social Trust and Knowledge, 2000
24 Competentie?
25 Overeenkomstige waarden? 25
26 Transparantie? DE WEEKKRANT.NL 9 maart 2009 REGIO - Ruim Friese meisjes geboren in 1993 tot en met 1996 kunnen deze maand de eerste inenting tegen baarmoederhalskanker halen de HPV-vaccinatie. Geruchten over de schadelijke gevolgen van de inenting vliegen het internet over. Een kettingbrief en internetberichten waarin gerept wordt over de negatieve gevolgen en "verzwegen bijwerkingen" van de vaccinatie zorgen voor onrust onder pubermeisjes en hun ouders. De Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken en journalist Désirée Röver voeren fanatiek campagne tegen de vaccinaties. In een open brief aan minister Klink wordt zelfs de vergelijking met DES en softenon gemaakt
27 Vertrouwen Competentie Op basis van prestaties in het verleden Overeenkomstige waarden Volksgezondheid versus economische belangen Transparantie Eerlijke en volledige informatie??? Siegrist & Cvetokovich: Perception of Hazards: The Role of Social Trust and Knowledge, 2000
28 + + Mediation effect of perceived risk of public sources on the relationship between trust in government policy and risk responses. Dongen, Claassen, Smid, Timmermans 2011 People s responses to risks of electromagnetic fields and trust in government policy: the role of perceived risk, benefits and control 28 Risico communicatie Date_Text
29 Vaccinatie (moeders en algemeen publiek) Mexicaanse griep Competentie VERTROUWEN Bv. De overheid heeft de risico s voor de volksgezondheid van de Mexicaanse griep en vaccinatie goed tegen elkaar afgewogen. Overeenkomstige waarden Ik vertrouw er op dat de overheid geen andere belangen heeft dan de volksgezondheid als ze maatregelen neemt tegen de Mexicaanse griep. Transparantie Mee eens 48% 57% Beslissing tot vaccineren Moeders voor kinderen Moeders voor zichzelf Algemeen publiek Correlatie met vertrouwen Bv. De overheid communiceert open en volledig over mogelijke gezondheidseffecten van de Mexicaanse griep. 41% Timmermans DRM. The impact of trust in the government on the public s decisions to vaccinate against influenza A(H1N1) Submitted.
30 Drie dingen zijn van belang: Mensen maken zich zorgen over hele kleine risico s Mensen verwerken risico informatie op een andere manier dan experts Het gaat om onzekere risico s of onzekerheid bij risico s experts verschillen van mening wantrouwen geen of beperkte kwantificering mogelijk of risicocommunicatie is vaag
31
32 NRC Volkskrant
33 Claassen, Timmermans, in prep EMV = Electromagnetische velden van zendmasten, hoogspanningslijnen
34 Numerieke interpretatie van verbale kanstermen Erg zeldzaam: 0.01% tot 10% Timmermans DRM. The Role of Experience and Domain of Expertise in Using Numerical and Verbal Probability Terms in Medical Decisions. Med Decis Making 1994
35 DE WEEKKRANT.NL 9 maart 2009 REGIO - Ruim Friese meisjes geboren in 1993 tot en met 1996 kunnen deze maand de eerste inenting tegen baarmoederhalskanker halen de HPV-vaccinatie. Geruchten over de schadelijke gevolgen van de inenting vliegen het internet over. Een kettingbrief en internetberichten waarin gerept wordt over de negatieve gevolgen en "verzwegen bijwerkingen" van de vaccinatie zorgen voor onrust onder pubermeisjes en hun ouders. De Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken en journalist Désirée Röver voeren fanatiek campagne tegen de vaccinaties. In een open brief aan minister Klink wordt zelfs de vergelijking met DES en softenon gemaakt
36 Samenvattend Publiek is bezorgd experts niet Mentaal model en type Risico is meer dan een getal risico Manier van omgaan Binair denken en affect domineren Onzekere risico s Experts verschillen van mening Negatieve emoties, wantrouwen Geen exacte communicatie Lekenperspectief expertperspectief 37
37 Samenvattend HPV vaccinatie Risico s zijn niet zelf gekozen een bedreiging van buitenaf ( het vaccin is een gif ) Emotioneel Verhalen over bijwerkingen emotioneel Onzekere risico s Bijwerkingen zijn nooit te vermijden maar heel zeldzaam Experts verschillen van mening Vage risicocommunicatie: meestal verdwijnen afwijkende cellen, maar soms ontstaat e baarmoederhalskanker
38 Risicoperceptie: analyse of gevoel Rationeel-analytisch Intuïtief-affectief HPV vaccinatie Mexicaanse griep Onduidelijke en onzekere risico s Emotionele situaties Loewenstein et al. Risk as feelings 2001
39 Wat betekent dit voor risicocommunicatie?
40 Twee perspectieven Expert model : vertalen van wetenschappelijke informatie in lekentaal Geschat risico = ware risico Leken perspectief : Gepercipieerd risico = ware risico
41 42 EEN VOORBEELD
42 Communicatie rook bij branden Informatie past niet bij het mentale model van rook bij branden? Er is geen gevaar voor de volksgezondheid
43 Standaard bericht Het is nog niet duidelijk welke stoffen er bij de brand betrokken zijn. Meetploegen van de brandweer meten of er bij de brand gevaarlijke stoffen vrijkomen. Er zijn op dit moment geen gevaarlijke stoffen in de rook gemeten. De brandweer adviseert ramen en deuren te sluiten. Er is geen gevaar voor de volksgezondheid.
44 Standaard bericht Het is nog niet duidelijk welke stoffen er bij de brand betrokken zijn. Meetploegen van de brandweer meten of er bij de brand gevaarlijke stoffen vrijkomen. Er zijn op dit moment geen gevaarlijke stoffen in de rook gemeten. De brandweer adviseert ramen en deuren te sluiten. Er is geen gevaar voor de volksgezondheid.???
45 Online vragenlijst (n= 437) Instemming met stelling leken % Ook op grote afstand van de brand is rook schadelijk De kans op kanker door inademen van de rook is groot 84 77
46 Experiment Alternatief bericht De brandweer adviseert uit de rook te blijven, ramen en deuren te sluiten en mechanische ventilatie uit te zetten. In de rook zitten namelijk schadelijke stoffen. U kunt last krijgen van irritatie aan uw ogen en luchtwegen. De kans dat u door inademing van de rook een ernstige ziekte krijgt, zoals kanker, is uiterst klein, vergelijkbaar met het inademen van de rook van enkele sigaretten.
47 Bericht Standaard Alternatief Duidelijker/minder tegenstrijdig Betrouwbaarder Minder beangstigend NB Op een 5 puntsschaal 48
48 49 EEN VOORBEELD
49 Mogelijk elf doden door Diane- 35-pil, maar pil hoeft niet van de markt door Anouk van Kampen BINNENLAND In Nederland zijn mogelijk elf vrouwen overleden door het gebruik van de Diane-35-pil, zegt het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). De verwachting is dat het aantal meldingen van sterfgevallen die mogelijk in verband staan met de pil nog zal toenemen. In bijna alle gevallen gaat het om zeer jonge vrouwen die overleden aan trombose of een longembolie. Het CBG noemt de recente meldingen van sterfgevallen zorgelijk: Het CBG is geschrokken van de recente meldingen over Diane-35 die nu pas bekend zijn geworden en volgt de ontwikkelingen op de voet. Toch wordt vrouwen die de pil gebruiken niet aangeraden met het gebruik ervan te stoppen. Voorzitter van het CBG Bert Leufkens zei eerder vandaag in Trouw: Stoppen met het medicijn kan nadelig zijn, neem alleen al ongewenste zwangerschap. Want ook al is het hier formeel geen middel voor anticonceptie, wij denken dat het wel vaak zo wordt gebruikt. Die 160 duizend gebruiksters: zoveel vrouwen met ernstige acne zijn er helemaal niet. Ook wil het CBG de pil niet van de markt halen: Het CBG wil Diane-35 op dit moment niet van de markt halen omdat dit betekent dat het geneesmiddel onthouden zou worden aan patiënten die daar baat bij kunnen hebben, zoals patiënten met zware vormen van acne en overbeharing. Voor zover bekend is Diane-35 niet gevaarlijk voor vrouwen die de pil al langere tijd slikken. 50
50 Mogelijk elf doden door Diane- 35-pil, maar pil hoeft niet van de markt door Anouk van Kampen BINNENLAND In Nederland zijn mogelijk elf vrouwen overleden door het gebruik van de Diane-35-pil, zegt het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). De verwachting is dat het aantal meldingen van sterfgevallen die mogelijk in verband staan met de pil nog zal toenemen. In bijna alle gevallen gaat het om zeer jonge vrouwen die overleden aan trombose of een longembolie. Het CBG noemt de recente meldingen van sterfgevallen zorgelijk: Het CBG is geschrokken van de recente meldingen over Diane-35 die nu pas bekend zijn geworden en volgt de ontwikkelingen op de voet. Toch wordt vrouwen die de pil gebruiken niet aangeraden met het gebruik ervan te stoppen. Voorzitter van het CBG Bert Leufkens zei eerder vandaag in Trouw: Stoppen met het medicijn kan nadelig zijn, neem alleen al ongewenste zwangerschap. Want ook al is het hier formeel geen middel voor anticonceptie, wij denken dat het wel vaak zo wordt gebruikt. Die 160 duizend gebruiksters: zoveel vrouwen met ernstige acne zijn er helemaal niet. Ook wil het CBG de pil niet van de markt halen: Het CBG wil Diane-35 op dit moment niet van de markt halen omdat dit betekent dat het geneesmiddel onthouden zou worden aan patiënten die daar baat bij kunnen hebben, zoals patiënten met zware vormen van acne en overbeharing. Voor zover bekend is Diane-35 niet gevaarlijk voor vrouwen die de pil al langere tijd slikken. 51
51 Samenvattend Wat te doen en niet te doen? Risico is meer dan een getal Geef informatie over oorzaken en gevolgen Geef maatregelen of adviezen (controle!) Het gebeurt wel of het gebeurt niet Wanneer er blootstelling aan schadelijke stoffen kan optreden, zeg nooit Er is geen gevaar voor de gezondheid Sluit aan bij de risicobeleving Bijv. bij brand maak melding te maken van de kans op kanker Geef consistente informatie (impact van beelden!) 52
52 Wat te doen en niet te doen? Communicatie en vertrouwen : Wees transparant en geef eerlijk en volledige informatie: Je kan nooit te veel vertellen! Vage risicocommunicatie en onbegrip Geef zo exact mogelijke informatie: kwantificeer als mogelijk! 53
53 Wat te doen en niet te doen? RISICOBOODSCHAP Wees exact, maak het concreet en hou het simpel! Timmermans DRM, Oudhoff J. Different formats for communicating risks: verbal, numerical and graphical formats. Wiley Encyclopedia of Operations Research and Management Science. 2011
54 EXACT Zoveel mogelijk kwantificering van de risico s (gebruik verbale termen met beleid) CONCREET Gebruik geen beschrijving van risico s die niet verwijzen naar concrete mensen (geen gebroken getallen, referentiegroep, kleine noemer, frequenties) SIMPEL Zoveel mogelijk hetzelfde format gebruiken, noemer gelijk houden, visuele ondersteuning,
55 EXACT Zoveel mogelijk kwantificering van de risico s (gebruik verbale termen met beleid) CONCREET Gebruik geen beschrijving van risico s kind die met DS niet verwijzen naar concrete mensen (geen gebroken Wel:1 van getallen, de 100 vrouwen van uw leeftijd krijgt een referentiegroep, kleine noemer, frequenties) SIMPEL Niet: Er is 1% kans op een kind met DS. Zoveel mogelijk hetzelfde format gebruiken, noemer gelijk houden, visuele ondersteuning,
56 EXACT Zoveel mogelijk kwantificering van de risico s (gebruik verbale termen met beleid) CONCREET Gebruik geen beschrijving van risico s Niet: de die kans niet op een verwijzen miskraam naar concrete mensen (geen gebroken door een punctie getallen, is 0.3% Wel: de kans op een miskraam referentiegroep, kleine noemer, frequenties) door een punctie is 3 op de SIMPEL 1000 Zoveel mogelijk hetzelfde format gebruiken, noemer gelijk houden, visuele ondersteuning,
57 EXACT Zoveel mogelijk kwantificering van de risico s (gebruik verbale termen met beleid) CONCREET Gebruik geen beschrijving van risico s die niet verwijzen naar concrete mensen (geen gebroken getallen, referentiegroep, kleine noemer, frequenties) SIMPEL Zoveel mogelijk hetzelfde format gebruiken, noemer Niet: de kans op een kind met gelijk houden, visuele ondersteuning, Down syndroom is 1 op de 500; de kans op een miskraam door een punctie is 1 op de 300 Wel: de kans op een kind met Down syndroom is 2 op de 1000 en de kans op een miskraam door een punctie is 3 op de 1000
58 Twee perspectieven Expert model : vertalen van wetenschappelijke informatie in lekentaal Geschat risico = ware risico Leken perspectief : Gepercipieerd risico = ware risico
De overheid en risicocommunicatie bij infectieziekten
De overheid en risicocommunicatie bij infectieziekten More than facts and fears Research Programme > Daniëlle Timmermans Quality of Care Afdeling Sociale Geneeskunde drm.timmermans@vumc.nl danielle.timmermans@rivm.nl
Nadere informatieHOE VEILIG IS HET? Over risicoperceptie, risicocommunicatie en veiligheid. Daniëlle Timmermans.
HOE VEILIG IS HET? Over risicoperceptie, risicocommunicatie en veiligheid Daniëlle Timmermans Email: Danielle.timmermans@rivm.nl Chief Science Officer Risicocommunicatie RIVM Hoogleraar Risicocommunicatie
Nadere informatieRISICO S GEWOGEN? Risicocommunicatie voor geïnformeerde keuzen
RISICO S GEWOGEN? Risicocommunicatie voor geïnformeerde keuzen Daniëlle Timmermans Research Programme > Quality of Care Afdeling Sociale Geneeskunde drm.timmermans@vumc.nl De patiënt als dirigent van zijn
Nadere informatiePRENATALE SCREENING Risicocommunicatie en. besluitvorming. Daniëlle Timmermans. Afdeling Sociale Geneeskunde. Quality of Care. Research Programme >
Research Programme > PRENATALE SCREENING Risicocommunicatie en besluitvorming Daniëlle Timmermans Quality of Care Afdeling Sociale Geneeskunde drm.timmermans@vumc.nl Overzicht Over risicocommunicatie De
Nadere informatieDisclosure belangen spreker
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Nadere informatieWorkshop Heldere taal over risico s en kansen. Liesbeth Claassen (i.s.m. Danielle Timmermans)
Workshop Heldere taal over risico s en kansen Liesbeth Claassen (i.s.m. Danielle Timmermans) Opzet workshop Deel I: Wat we weten over goede risicocommunicatie? Wat zijn (gezondheids)risico s? Wat is risico-communicatie?
Nadere informatieBerichtgeving over rook bij branden
Berichtgeving over rook bij branden Crisiscommunicatie op grond van perceptieonderzoek Frans Greven Index Aanleiding Onderzoeksopzet Resultaten & conclusies Media-analyse Vergelijking Expertmodel & Lekenperspectief
Nadere informatieZwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP
Zwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP Zwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) Nieuwe Influenza A, ook wel Mexicaanse griep genoemd, geeft
Nadere informatieRisicocommunicatie. Gezondheid als uitgangspunt, een kwestie van vertrouwen?? Henk Jans, arts Inhoudsmanager Bureau GMV 10 juli 2008
Risicocommunicatie Gezondheid als uitgangspunt, een kwestie van vertrouwen?? Henk Jans, arts Inhoudsmanager Bureau GMV 10 juli 2008 Presentatie Beleving risico s in relatie tot (praktijk) Wat is een risico?
Nadere informatieHoe maak je veiligheid visueel?
Hoe maak je veiligheid visueel? Doe-sessie: Herkenbaar, onderbouwd, concreet Marlies Hilhorst-Verheij Monique Chambon RIVM Programma veiligheid, cultuur en gedrag Ons verhaal Storybuilder Cijfers 2 Drieluik
Nadere informatieBaarmoederhalskanker
Baarmoederhalskanker Door: Demi Beau Abbink (1999) Oktober 2010 Ik hou mijn spreekbeurt over baarmoederhalskanker omdat: De meiden straks moeten gaan kiezen of ze de prik tegen baarmoederhalskanker willen
Nadere informatieVoor het eerst is er een vaccin dat baarmoederhalskanker kan voorkomen
Samenvatting Voor het eerst is er een vaccin dat baarmoederhalskanker kan voorkomen In Nederland bestaat al decennia een succesvol programma voor bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker. Daarmee
Nadere informatieOlga Damman. Online gezondheidsinformatie: Het gebruikersperspectief. Quality of Care. Department of Public and Occupational Health
Online gezondheidsinformatie: Het gebruikersperspectief Olga Damman Department of Public and Occupational Health Quality of Care EMGO Institute for Health and Care Research Inhoud presentatie Online gezondheidsinformatie
Nadere informatieVaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland worden
Nadere informatieVaccinaties voor peuters van 14 maanden. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor peuters van 14 maanden Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland
Nadere informatieKinkhoest en zwangerschap
Kinkhoest en zwangerschap www.jijwij.nl Kinkhoest is een besmettelijke ziekte van de luchtwegen die vooral gevaarlijk is voor niet of onvolledig gevaccineerde baby s. Daarom maakt kinkhoestvaccinatie al
Nadere informatieHet begrijpelijk communiceren van een gezondheidsrisico
Het begrijpelijk communiceren van een gezondheidsrisico Dr. Olga Damman Dr. Maaike van den Haak Nina Bogaerts, Msc Amber van der Meij, Bsc Prof.dr. Danielle Timmermans Quality of Care EMGO Institute for
Nadere informatieLAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN
LAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN 10 vragen over griepvaccinatie GRIEPVACCINATIE.BE AGENTSCHAP ZORG & GEZONDHEID 1. Waarom vaccinatie tegen griep? Vaccinatie is de enige manier om je tegen griep en
Nadere informatiePrik en bescherm. Laat je inenten tegen baarmoederhalskanker
Prik en Prik en bescherm Laat je inenten tegen baarmoederhalskanker De HPV-inenting in het kort HPV is de afkorting voor humaan papilloma-virus. Het virus dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken. De kans
Nadere informatieInformatie voor zorgpersoneel. Vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) Bescherming tegen de Mexicaanse Griep ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP
Informatie voor zorgpersoneel Vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) Bescherming tegen de Mexicaanse Griep 1 ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP U ontvangt deze folder omdat u in aanmerking komt voor een vaccinatie
Nadere informatieDragerschap en erfelijke belasting
Dragerschap en erfelijke belasting VSOP 17 mei 2010 Martina Cornel Hoogleraar Community Genetics & Public Health Genomics Quality of Care EMGO Institute for Health and Care Research Nieuwe technologische
Nadere informatieWeergave van risico s in de KWF Kanker Risico Test
Onderzoek Weergave van risico s in de KWF Kanker Risico Test weergave populatierisico verhoogt het inzicht Daniëlle R.M. Timmermans en Jurriaan Oudhoff Gerelateerde artikelen: Ned Tijdschr Geneeskd. 2012;156:A4888
Nadere informatieHPV-vaccinatie. Informatie over inenten tegen baarmoederhalskanker
HPV-vaccinatie Informatie over inenten tegen baarmoederhalskanker De HPV-vaccinatie in het kort HPV is de afkorting voor humaan papilloma-virus. Het virus dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken. De kans
Nadere informatieBescherm uw kind tegen 12 infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm uw kind tegen 12 infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waar tegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland
Nadere informatieDe wens een goede moeder te zijn
De wens een goede moeder te zijn welke impact hebben de ethische bedenkingen van vrouwen op hun keuzes voor prenatale testen? Dr. E. Garcia 12-12-2013 In search of good motherhood How prenatal screening
Nadere informatieMexicaanse griep. Rapport. Geen nationale paniek, maar wel bereidheid tot vaccineren. Danielle van Wensveen. C6957J4 30 oktober 2009
Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Political & Social Rapport Mexicaanse griep Geen nationale paniek,
Nadere informatieHPV-vaccinatie voor meisjes van 12 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
HPV-vaccinatie voor meisjes van 12 jaar Rijksvaccinatieprogramma HPV-vaccinatie HPV is de afkorting van humaan papillomavirus. Ongeveer 8 op de 10 vrouwen die seksueel actief zijn, krijgen ooit een HPV-infectie
Nadere informatieVaccinatie tegen baarmoederhalskanker, een belangrijke stap voorwaarts en toch veel verzet. Jaarcongres MPA Alumni, 15 april 2011, Den Haag
Vaccinatie tegen baarmoederhalskanker, een belangrijke stap voorwaarts en toch veel verzet Jaarcongres MPA Alumni,, Den Haag Roel A. Coutinho 1 Center for Infectious Disease Control National Institute
Nadere informatieWaarom krijgt u een uitnodiging voor de griepprik?
Griepprik 2014 Uw (huis)arts nodigt u uit voor de griepprik. Deze folder geeft u informatie over de griepprik. Kiest u voor de griepprik? Ga de griepprik dan halen en wacht niet tot de griep heerst. De
Nadere informatierik Prik en bescherm informatie over inenten tegen baarmoederhalskanker
rik n Prik en bescherm informatie over inenten tegen baarmoederhalskanker De HPV-inenting in het kort HPV is de afkorting voor humaan papilloma-virus. Het virus dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken.
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2006 2007 22 894 Preventiebeleid voor de volksgezondheid Nr. 129 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede
Nadere informatieHet Rijksvaccinatie Programma
Het Rijksvaccinatie Programma Hoe ziet het er uit? Wat zijn de problemen? Hoe pakt de Rijksoverheid die aan? Wat zijn de doelstellingen van het huidige programma? Wat is er nodig voor de toekomst? Nicoline
Nadere informatieVaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar Rijksvaccinatieprogramma Als je kind 9 jaar oud is, heeft het voor een aantal infectieziekten al bescherming opgebouwd. Vaccinaties tegen hib-ziekten, kinkhoest en
Nadere informatieGa naar prik en bescherm.nl
Benieuwd wat andere meiden, moeders en experts vinden? Ga naar prik en bescherm.nl Dit mini-magazine geeft je in korte tijd de belangrijkste informatie over de HPV-vaccinatie. Wil je graag meer weten of
Nadere informatieHieronder vindt u enkele veelgestelde vragen
Hieronder vindt u enkele veelgestelde vragen Er is dus asbest verspreid, wat betekent dit voor mij? Het asbestgebied is afgezet. U mag hier wel uit, u wordt ontsmet bij het naar buiten gaan. Mag ik het
Nadere informatieWaarom krijgt u een uitnodiging voor de griepprik?
Griepprik 2015 Uw (huis)arts nodigt u uit voor de griepprik. Deze folder geeft u informatie over de griepprik. U kunt de griepprik het beste halen tussen half oktober en half november. U krijgt de griepprik
Nadere informatieVerloskundigenpraktijk De Geboortegolf.
Verloskundigenpraktijk De Geboortegolf. Het is belangrijk dat uw verloskundige bekend is met uw medische achtergrond. Met deze informatie kan uw verloskundige optimaal inspelen op uw individuele situatie
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2006 2007 22 894 Preventiebeleid voor de volksgezondheid Nr. 130 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede
Nadere informatieVRAGENLIJST vrouw Oriënterend Fertiliteit Onderzoek
1 Naam en geboortedatum VRAGENLIJST vrouw Oriënterend Fertiliteit Onderzoek 2 Persoonsgegevens dd mm jaar Wat is uw geboortedatum? - Wat is uw lengte?. cm Wat is uw gewicht?. kg Vragen over uw vruchtbaarheid
Nadere informatieOpbouw sessie 1: vaccineren
Opbouw sessie 1: vaccineren Inleiding Interactief deel RVP, kort samengevat Onderzoek in Edam Volendam Interactief deel Vervolg onderzoek Edam Volendam Plenair : take home message s formuleren Inleiding:
Nadere informatieCommunicatie van risico s. Introductie op de workshop (Kennispoort2012)
Communicatie van risico s Introductie op de workshop (Kennispoort2012) Inleiding Jippie, een baby op komst! Help, Een baby op komst! Gefeliciteerd met je zwangerschap! Ik geef je een formulier mee om bloed
Nadere informatieommunicere ver ilieu- Communiceren over milieu-incidenten Tips voor het bevoegd gezag
ommunicere ver Communiceren over milieu-incidenten ilieu- Tips voor het bevoegd gezag Checklist om altijd op zak te hebben. 1. Leef mee en toon dat. 2. Vermijd clichés en bagatelliseer nooit. Rook en chemische
Nadere informatieEen gezondheidscheck via het werk: wat vinden werknemers ervan?
Een gezondheidscheck via het werk: wat vinden werknemers ervan? Olga Damman Allard van der Beek Danielle Timmermans -0- Department of Public and Occupational Health Quality of Care EMGO Institute for Health
Nadere informatieVaccinatie tegen HPV voor meisjes. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinatie tegen HPV voor meisjes Rijksvaccinatieprogramma Waarom vaccineren tegen HPV? Als je je laat vaccineren tegen HPV, ben je goed beschermd tegen baarmoederhalskanker. Elk jaar krijgen ongeveer
Nadere informatiePerceptie van elektromagnetische velden: een arbeidshygiënische zorg?
Perceptie van elektromagnetische velden: een arbeidshygiënische zorg? Prof.dr.ir. Tjabe Smid Drs. Diana van Dongen Prof.dr. Danielle Timmermans Department of Public and Occupational Health Quality of Care
Nadere informatieVaccinatie tegen HPV voor meisjes van 12 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinatie tegen HPV voor meisjes van 12 jaar Rijksvaccinatieprogramma Waarom vaccineren tegen HPV? Als je je laat vaccineren tegen HPV, ben je goed beschermd tegen baarmoederhalskanker. Elk jaar krijgen
Nadere informatieOns kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag PG/ZP-2.781.583 9 juli 2007
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag 9 juli 2007 Onderwerp Bijlage(n) Uw brief Standpunt op advies Gezondheidsraad
Nadere informatieBescherm uw kind. Informatie voor ouders tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm uw kind Informatie voor ouders tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Waar gaat deze folder over? De overheid heeft het Rijksvaccinatieprogramma gemaakt voor alle kinderen in Nederland.
Nadere informatieWat betekent. risicocommunicatie. in het publieke domein?
Wat betekent risicocommunicatie in het publieke domein? communicatie het publieke domein De ruimte waar de relatie burger en overheid gestalte krijgt Werken heeft geen nut ; Mijn huis moet verkocht worden
Nadere informatieDirect-to-consumer testing: Van autonomie naar keurmerk
Direct-to-consumer testing: Van autonomie naar keurmerk Utrecht NACGG 20 november 2009 Martina Cornel Hoogleraar Community Genetics & Public Health Genomics Quality of Care EMGO Institute for Health and
Nadere informatieRisicominimalisatiemateriaal voor patiënten betreffende CellCept (mycofenolaatmofetil) en Myfortic (mycofenolaatnatrium)
Risicominimalisatiemateriaal voor patiënten betreffende CellCept (mycofenolaatmofetil) en Myfortic (mycofenolaatnatrium) Dit risicominimalisatiemateriaal voor mycofenolaat-bevattende producten is beoordeeld
Nadere informatieRegionale VTV 2011. Ziektepreventie. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Ziektepreventie
Regionale VTV 2011 Ziektepreventie Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Ziektepreventie Auteurs: A.S.G. van Dam, MSc, GGD Hart voor Brabant Dr. M.A.M. Jacobs-van
Nadere informatie'Communicatie over cardiovasculair risico management'
'Risicocommunicatie over cardiovasculair risico management' 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M84 van 20. Beslissingen over het aldan niet starten van preventieve behandeling
Nadere informatieRoken? Laat kinderen rookvrij opgroeien Longziekten
Roken? Laat kinderen rookvrij opgroeien Longziekten Beter voor elkaar 2 Meeroken is gevaarlijk Als je zelf niet rookt, maar de rook van een sigaret of sigaar inademt, rook je mee. In tabaksrook zitten
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 27158 31 augustus 2015 Regeling van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 19 augustus 2015, houdende regels
Nadere informatieHoesten, niezen en neus snuiten in papieren zakdoekje. Zakdoekje direct weggooien. Handen wassen met water en zeep. ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP
Hoesten, niezen en neus snuiten in papieren zakdoekje. Zakdoekje direct weggooien. Handen wassen met water en zeep. ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP Lees deze brochure aandachtig. In deze brochure staat praktische
Nadere informatiedat we ervoor moeten zorgen dat dit met zo weinig mogelijk complicaties gepaard gaat.
Waar komt uw interesse voor de gynaecologie vandaan? Ik ben aanvankelijk geïnteresseerd geraakt in de verloskunde en gynaecologie toen ik geneeskunde studeerde. En dan vooral in het samenspel van de hormonen.
Nadere informatieIn het kort. Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? Wat is prenatale screening?
prenatale screening Inhoudsopgave In het kort 3 Wat is prenatale screening? 3 Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? 3 Bij welke zwangerschapsduur vindt prenatale screening plaats? 3 Wie
Nadere informatieGGD-richtlijn Gezondheidsrisico van asbest in woningen en publieke gebouwen
GGD-richtlijn Gezondheidsrisico van asbest in woningen en publieke gebouwen Ben Rozema GGD Amsterdam Carola Hegger GGD Rotterdam-Rijnmond Schakeldag Infomil, 26 juni 2014 Doel van de GGD-richtlijn Het
Nadere informatieBescherm je kind tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm je kind tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Bescherm je kind tegen ernstige infectieziekten Bijna alle kinderen in Nederland worden gevaccineerd tegen ernstige infectieziekten. Daarom
Nadere informatieAlcohol, Roken en opvoeding
Alcohol, Roken en opvoeding Uw kind in klas 1 van het voortgezet onderwijs Als kinderen naar het voortgezet onderwijs gaan, verandert er veel in hun leven. Ze krijgen andere interesses en hun vriendengroep
Nadere informatiePERSBERICHT Stichting tegen Kanker Leuvensesteenweg 479 1030 Brussel 02/743 45 75 (communicatie)
Bijlagen 1. RESULTATEN ENQUÊTE DEDICATED RESEARCH OMTRENT ROOKVRIJE CAFÉS 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 2. INFORMATIEFICHE PASSIEF ROKEN Passief roken = passief ziek worden Eindelijk is het zover: vanaf 1
Nadere informatieBescherm je kind tegen infectieziekten
Bescherm je kind tegen infectieziekten Bijna 95% van alle kinderen in Nederland is gevaccineerd tegen infectieziekten. Door betere hygiëne, een betere gezondheidszorg én door vaccinaties komt sterfte door
Nadere informatieAchternaam en roepnaam van je partner:... Geboortedatum partner:. Welke achternaam gebruik je?.
Voor je ligt de vragenlijst van Verloskundigenpraktijk Zuid. Tijdens de eerste controle willen we graag wat meer te weten komen over je medische achtergrond, je eventuele eerdere zwangerschappen en je
Nadere informatieOnderzoek Wel eens gepest?
Onderzoek Wel eens gepest? 5 februari 2013 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 31 januari tot 05 februari 2013, deden 817 jongeren mee uit het 1V Jongerenpanel die aangeven op de
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting 8. * COgnitive Functions And Mobiles; in dit advies aangeduid als het TNO-onderzoek.
Samenvatting In september 2003 publiceerde TNO de resultaten van een onderzoek naar de effecten op het welbevinden en op cognitieve functies van blootstelling van proefpersonen onder gecontroleerde omstandigheden
Nadere informatieVaccinaties voor kinderen van 4 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 4 jaar Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland worden
Nadere informatieRisico s, risicobeleving en crisiscommunicatie bij asbestincidenten
Risico s, risicobeleving en crisiscommunicatie bij asbestincidenten Rik van de Weerdt Arts M&G, profiel MMK Toxicoloog & GAGS GGD en Overijssel en Gelderland Verloren vertrouwen Cie Jansen Conclusies:
Nadere informatieMedisch-wetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon
Uitgave Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postadres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag Telefoon (070) 340 79 11 Informatie Voor informatie en vragen
Nadere informatie25 juni Onderzoek: Kinderen verplicht inenten?
25 juni 2018 Onderzoek: Kinderen verplicht inenten? Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 55.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.
Nadere informatie> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340 78
Nadere informatieStil verdriet: een kwalitatief onderzoek naar de beleving van ouderen met een volwassen kind met kanker.
Stil verdriet: een kwalitatief onderzoek naar de beleving van ouderen met een volwassen kind met kanker. 19 december 2013 Liesbeth Van Humbeeck Universitair Ziekenhuis Gent Dienst Geriatrie B1 gelijkvloers
Nadere informatieInformatie voor zorgpersoneel. Vaccinatie tegen Nieuwe Infl uenza A (H1N1) Bescherming tegen de Mexicaanse Griep ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP
Informatie voor zorgpersoneel Vaccinatie tegen Nieuwe Infl uenza A (H1N1) Bescherming tegen de Mexicaanse Griep ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP 032 Folder vac. zorgpers A5_NL.indd 1 16-10-2009 14:44:29 Wat
Nadere informatieRegionale VTV 2011. Ziektepreventie. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Ziektepreventie
Regionale VTV 2011 Ziektepreventie Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Ziektepreventie Auteurs: A.S.G. van Dam, MSc, GGD Hart voor Brabant Dr. M.A.M. Jacobs-van
Nadere informatieVragenlijst voor de keuring van een stamcel-/lymfocytendonor.
Vragenlijst voor de keuring van een stamcel-/lymfocytendonor. Naam arts: Datum donorkeuring: Ruimte voor sticker donorgegevens Svp doorhalen wat niet van toepassing is. Algemene inventarisatie 1 Voelt
Nadere informatieRookvrij Opgroeien. Roken? Houd kinderen er buiten. Het bespreken van (mee)roken binnen de JGZ 4-19 jaar. 4-19 jaar
Rookvrij Opgroeien 4-19 jaar 4-19 jaar Roken? Houd kinderen er buiten. Het bespreken van (mee)roken binnen de JGZ 4-19 jaar Kinderen boven de vier jaar wonen relatief vaak in een huis waar gerookt mag
Nadere informatieVaccinaties voor baby s van 6-9 weken, 3, 4 en 10-11 maanden. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor baby s van 6-9 weken, 3, 4 en 10-11 maanden Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen
Nadere informatieMoet u eigenlijk wel rekening houden met consumenten?
Moet u eigenlijk wel rekening houden met consumenten? Kwaliteitsborging in de ketengestuurde productie. Sectorbijeenkomst GMP 24 mei 2005 Waar en hoe kunt u rekening houden met consumenten bij incidenten?
Nadere informatiePersoongegevens: * Doorstrepen wat niet van toepassing is.
Om ervoor te zorgen dat we onze zorg zo goed mogelijk kunnen aanpassen aan jouw situatie, is het onder andere belangrijk dat we goed op de hoogte zijn van jouw (medische) achtergrond. Hieronder vind je
Nadere informatieMedischwetenschappelijk. onderzoek. Algemene informatie voor de proefpersoon
Medischwetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon Inhoud Inleiding 5 Medisch-wetenschappelijk onderzoek 6 Wat is medisch-wetenschappelijk onderzoek? Wat zijn proefpersonen? Wie
Nadere informatieover Anticonceptie VOORBEELD
over Anticonceptie ... valt veel te vertellen Bijna de helft van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd gebruikt een hormonale anticonceptiemethode. Het merendeel hiervan gebruikt de pil. Deze folder gaat
Nadere informatieDiabetes. zwangerschap
Diabetes en zwangerschap Pre-zwangerschapsadvies Krijg ik een gezonde baby? De meeste vrouwen met diabetes kunnen een gezonde baby krijgen als hun diabetes goed onder controle wordt gehouden en ze in een
Nadere informatieGezondheidsraad. Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Uw kenmerk : - Bijlagen : - Geachte minister, Gezamenlijk volgen Gezondheidsraad en RIVM/CIb de internationale en nationale ontwikkelingen met betrekking
Nadere informatieRisicominimalisatie materiaal voor patiënten betreffende mycofenolaat-bevattende geneesmiddelen
Risicominimalisatie materiaal voor patiënten betreffende mycofenolaat-bevattende geneesmiddelen Dit risicominimalisatie materiaal voor mycofenolaat-bevattende geneesmiddelen is beoordeeld door het College
Nadere informatieGezondheid Actueel juni 2019
Gezondheid Actueel juni 2019 GEMEENTEN ZIJN VERANTWOORDELIJK VOOR VACCINATIEPROGRAMMA Gemeenten zijn sinds 1 januari 2019 verantwoordelijk voor de uitvoering van het Rijksvaccinatieprogramma (RVP). De
Nadere informatieNa consultatie herziene vertaling van de QRD-template
Na consultatie herziene vertaling van de QRD-template Deelrapport voortkomend uit het adviestraject Het verbeteren van de begrijpelijkheid van patiëntenbijsluiters 10 juli 2009 Dr. Leo Lentz UiL-OTS Universiteit
Nadere informatieVragenlijst fertiliteit Vrouw
Vragenlijst fertiliteit Vrouw Persoonsgegevens Naam Meisjesnaam Voorletters Geboortedatum BSN Adres Postcode Woonplaats Telefoonnummer Mobiel nummer Email Huisarts (inclusief plaats) Verzekerd bij Polisnummer
Nadere informatie21 augustus 2015. Onderzoek: Een naaste met dementie
21 augustus 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de
Nadere informatieMedischwetenschappelijk onderzoek. Algemene informatie voor de proefpersoon
Medischwetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon Inhoud Inleiding 3 Medisch-wetenschappelijk onderzoek 4 Wat is medisch-wetenschappelijk onderzoek? Wat zijn proefpersonen? Hoe
Nadere informatieFeedback voor gevorderden. 14 april 2015 Opleidingssymposium OOR Leiden Monica van de Ridder Yolande van der Meulen
Feedback voor gevorderden 14 april 2015 Opleidingssymposium OOR Leiden Monica van de Ridder Yolande van der Meulen Introductie Doelen vanmiddag Omgaan met negatieve feedback Omgaan met weerstanden Oefenen
Nadere informatieBescherm uw kind. Laat uw kind inenten tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm uw kind Laat uw kind inenten tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Laat uw kind inenten De overheid heeft het Rijksvaccinatieprogramma gemaakt voor alle kinderen in Nederland. Met het
Nadere informatieMenstruatiepijn VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? WWW.APOTHEEK.NL
Menstruatiepijn WAT IS MENSTRUATIEPIJN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN VRIJ VERKRIJGBARE MEDICIJNEN VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? WWW.APOTHEEK.NL
Nadere informatieDe mensheid lijdt het meest. Door vaccinaties? Infectieziekten?
De mensheid lijdt het meest Door vaccinaties? Infectieziekten? Corien Heemstra, huisarts in Veldhoven belangenverstrengeling: eenmalig betaald een praatje gehouden voor het personeel van MSD Kees Verduin,
Nadere informatiePrenatale screening: het berekenen van de kans op aangeboren afwijkingen in het begin van de zwangerschap. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie
Prenatale screening: het berekenen van de kans op aangeboren afwijkingen in het begin van de zwangerschap Afdeling Verloskunde/Gynaecologie In het kort De meeste kinderen worden gezond geboren, maar een
Nadere informatieOnderwerp Bijlage(n) Uw brief Kamervragen 19 februari 2008
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 0018 00 EA Den Haag Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag Onderwerp Bijlage(n) Uw brief Kamervragen 19 februari 008 Hierbij
Nadere informatieAuteur: A. Franx Redacteur: dr. E. Bakkum Bureauredacteur: Jet Quadekker
1 Prenatale screening Onderzoek naar aangeboren aandoeningen in het begin van de zwangerschap Commissie Patiënten Voorlichting NVOG I.s.m. Erfocentrum en VSOP Auteur: A. Franx Redacteur: dr. E. Bakkum
Nadere informatieVeiligheid van geneesmiddelen en communicatie Bothoflezing, 18 november 2014, Agnes Kant
Veiligheid van geneesmiddelen en communicatie Bothoflezing, 18 november 2014, Agnes Kant Waarschijnlijk ben ik de eerste spreker van de Bothof lezing, die Theo Bothof niet persoonlijk heeft gekend. Maar
Nadere informatieMexicaanse Griep-onderzoek (april november 2009)
Mexicaanse Griep-onderzoek (april november 2009) Meteen nadat de Mexicaanse griep voor het eerst in het nieuws kwam (eind april 2009) is via Peil.nl onderzoek hiernaar gedaan onder de Nederlandse bevolking.
Nadere informatieVRAGENLIJST TER VOORBEREIDING PRENATALE SCREENING & DIAGNOSTIEK. van uw partner: Beroep: Gegevens vader van de baby. Voorletter(s): Achternaam:
VRAGENLIJST TER VOORBEREIDING PRENATALE SCREENING & DIAGNOSTIEK Voorletter(s): Roepnaam: Burgerlijke staat: Geboorteland: Beroep: Meisjes achternaam: Geboortedatum: Gebruikt u de naam van uw partner: Nationaliteit:
Nadere informatiewww.robinsca.nl INFORMATIEBROCHURE
www.robinsca.nl INFORMATIEBROCHURE Het wetenschappelijke bevolkingsonderzoek naar de vroege opsporing van hart- en vaatziekten. Overzicht studiegroepen GROEP 1: Controlegroep Komt u in de controlegroep?
Nadere informatie