NOVEMBER Trombose gaat iedereen aan Trombose in de huisartsenpraktijk Erfelijkheid en trombose Trombose en de pil. Het verhaal van.
|
|
- Magdalena Sonja Aerts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 NOVEMBER Trombose gaat iedereen aan Trombose in de huisartsenpraktijk Erfelijkheid en trombose Trombose en de pil Het verhaal van Laura
2 Voorwoord Odette Paauwe-Insinger Ouders van overleden Laura vertellen haar verhaal Tekst: Esmeralda Wybrands Beeld: Mark Sassen Trombose gaat iedereen aan In deze nieuwsbrief kunt u het verhaal lezen van Laura. Laura werd op 17-jarige leeftijd getroffen door een longembolie en overleed hieraan. Haar ouders delen haar verhaal met ons. Omdat Laura s dood niet voor niets mag zijn geweest. En omdat trombose en de klachten die daarbij horen gewoonweg bekender móeten zijn. Dat het met die bekendheid van trombose beter kan, blijkt uit een enquête die wij als Trombosestichting onlangs hebben gehouden. Nederlanders blijken wel te weten wat trombose is, maar zijn nog niet goed op de hoogte van de symptomen en de soms ernstige gevolgen van trombose. De aandoening wordt ook te vaak in relatie gebracht met oudere mensen. Maar zoals u ook in het verhaal van Laura kunt lezen: trombose kan ook voor jonge mensen erg bedreigend zijn. Eén op de drie Nederlanders overlijdt aan een aandoening die met trombose te maken heeft, zoals een longembolie, hartinfarct of herseninfarct. Dat zijn zeer ernstige aandoeningen, die vaak grote gevolgen hebben voor de patiënt en zijn of haar naasten. Welke impact trombose kan hebben kunt u bijvoorbeeld terugvinden op onze website www. trombosestichting.nl. Hier vindt u tal van ervaringsverhalen, van patiënten maar ook van hun naasten. Met deze verhalen willen wij de bewustwording over trombose bij alle Nederlanders vergroten. Voorlichting is hierbij een belangrijk middel. Om te weten of door voorlichting de kennis over trombose toeneemt, hebben wij op onze website een kennisquiz geplaatst met vragen over trombose. Doet u ook mee aan de quiz? Met ingang van dit jaar is 13 oktober uitgeroepen tot Wereld Trombose Dag. De internationale wetenschappelijke organisatie voor tromboseonderzoek de ISTH vindt namelijk ook dat er echt veel meer aandacht voor trombose nodig is. Wij omarmen dit initiatief zoals u zult begrijpen volledig. Rond 13 oktober, maar zeker ook daarna, hoort u dan ook regelmatig van ons. Onder andere via radio en televisie en door middel van nieuwsbrieven als deze. Met veel respect voor en dank aan de ouders van Laura en haar zus Melissa. Colofon Trombosestichting Nederland Dobbeweg 1a Postbus AC Voorschoten T F tsn@trombosestichting.nl trombosestichting IBAN NL35 INGB Redactie O.D.M. Paauwe-Insinger, directeur E.V. Wybrands, beleidsmedewerker Redactie-adviesraad Dr. V.E.A. Gerdes Prof. dr. H. Pannekoek Prof. dr. A. Sturk Design & layout Jeroen van der Star, Studio57 Er was niets waardoor wij dachten aan trombose De 17-jarige Laura is net begonnen aan een designopleiding als ze een griepje krijgt. Althans, daar lijkt het in eerste instantie op. Maar vier dagen later, totaal onverwacht, overlijdt ze. Diagnose: een massale longembolie. Haar ouders Anita en Gerard en zus Melissa vertellen haar verhaal. Dit mág niet voor niets zijn geweest. Laat iedereen bij meisjes en vrouwen die net met de pil zijn begonnen alsjeblieft eerder denken aan trombose. Laura wilde heel graag stoelen en lampen ontwerpen. Vroeger als kind zei ze al: mama, ik wil een stoel ontwerpen voor kinderen die ernstig ziek zijn. Ze stond dan ook te trappelen om aan de tweede periode te beginnen van haar opleiding productdesign. Daarin mocht ze namelijk een stoel ontwerpen. Wat had ze daar een zin in!. Anita denkt met liefde terug aan de gelukkige tijd van haar jongste dochter Laura. Dat was wel eens anders geweest. Op de basisschool werd Laura veel gepest. Ook de eerste jaren van haar middelbare school verliepen stroef. Nu is alles anders. Laura heeft voor het eerst een echte vriend en voelt zich geaccepteerd op haar opleiding. Samen met haar ouders en zus Melissa vormen ze een hechte viereenheid. Niets wijst er op dat hun geluk op ongelooflijke wijze zal worden verstoord. Odette Paauwe-Insinger, directeur Trombosestichting Nederland Drukwerk PSI-Vransen Direct Mail Producties, Amsterdam Niets uit deze uitgave mag, op welke wijze dan ook, worden verveelvoudigd zonder voorafgaande toestemming van Trombosestichting Nederland en andere auteursrechthebbenden. Late filmvoorstelling Gerard: Die bewuste zaterdag, eind november 2012, kwam Laura terug van een late filmvoorstelling. Ze zat naast me op de bank en tetterde honderduit over wat zij en haar vriendinnen hadden gezien. Eindelijk zei ze: Je snapt er niets van hè, maar ik ben blij dat je wilde luisteren. Ik ben nu moe, welterusten, mij met wijd open ogen achterlatend op de bank. De avond erop voelt Laura zich niet zo lekker. Logisch, denken Gerard en Anita nog. Tijdens de film zaten veel mensen te hoesten, dus zal ze wel een griepje hebben opgelopen. Moe en met een temperatuur van 38,1 Celsius kruipt Laura lekker vroeg in bed. Daarvan zou ze vast opknappen. Maar de volgende morgen houden de koorts en vermoeidheid aan. Bovendien is Laura af en toe duizelig. Anita besluit dat haar dochter maar eens flink moet uitrusten en houdt haar thuis. 2 Nieuwsbrief Trombosestichting Nederland Editie november 2014 Nieuwsbrief Trombosestichting Nederland Editie november
3 Trombose in de huisartsenpraktijk i Gerard: Op dat moment heb je het idee: ze is moe, ze is flauw, het wil allemaal even niet lukken. We werden dan ook niet op een ander spoor gezet toen de inschuifelde, met een grote glimlach op haar gezicht. Er waren toen nog zeg tweehonderd diag- voor bedrijfshulpverlening gehad en die zei alleen maar: Anita, ze moet op de grond en bel 112. Centrum gebracht. Gerard zat bij haar in de ambulance, Melissa en ik volgden in een kleinere wagen. Ziet een huisarts vaak trombose in zijn praktijk? In de huisartsenpraktijk zien we niet vaak een patiënt met trombose. huisarts dinsdagochtend buiten een flinke duizeligheid, een lage bloeddruk en een iets verhoogde hartslag niets vreemds bij Laura kon opmerken. noses mogelijk, waarvan er één dodelijk kon zijn. Maar door haar lach dacht ik gewoonweg niet aan Gerard is haar toen gaan reanimeren en ik belde 112. Haar zus net thuis en ook overstuur vroeg ik Anita: Op het moment dat Laura werd gereanimeerd had ik geen De incidentie van diepveneuze trombose is 1,8 per 1000 patiënten per die dodelijke variant. Door de om bij de deur te blijven wachten idee dat die opmerking over de jaar, de incidentie van een Dinsdagavond wordt duidelijk dat er misschien toch dood van Laura is onze huisarts tot de ambulance kwam. pil belangrijk was. Dat werd longembolie is 0,2 per 1000 meer aan de hand is. Anita: In de middag hadden we volledig ondersteboven geweest. ons later pas duidelijk, toen we patiënten per jaar. Dit bete- nog gesproken over het idee dat ze donderdag mis- Toch heeft hij ons toen en later Die ambulance was er binnen tien te horen kregen dat Laura een kent dat een huisarts met schien wel weer naar school kon gaan. En s avonds goed geholpen. De band met hem minuten. Al die tijd heeft Gerard erfelijke afwijking in haar genen een gemiddelde praktijk 4 was ze in een vrolijke bui, samen met Melissa. Dit is eigenlijk beter geworden. Laura gereanimeerd. Dat schijnt moest hebben gehad; proteïne patiënten met trombose per jaar ziet en slechts 1 keer per twee jaar een patiënt met een alles leek een goed teken. Maar toen ze naar bed ging viel ze ineens flauw onder de wastafel. Ze lag zelfs te schudden. Met veel moeite kregen we haar in bed. Hyperventileren Omdat Laura zo zwak blijft, lang te zijn. Meestal wissel je eerder omdat het bijna niet is vol te houden. Maar Gerard heeft een S-deficiëntie. Daardoor stolde haar bloed sneller en kon ze eerder een trombose krijgen. Ook de longembolie. Haar temperatuur was inmiddels opgelopen tot boven spreken Gerard en Anita met de soort oerkracht gehad. Door dat pil gaf een hoger tromboserisico. Is het makkelijk te herkennen? Dr. Claartje Gosselaar Bij een trombosebeen is Huisarts het been dik, pijnlijk, warm Foto: Arno Masser en rood. Een patiënt met een longembolie heeft last van benauwdheid, pijn bij het ademen, een versnelde hartslag, een versnelde de 39 graden. De volgende dag zouden we meteen naar de huisarts gaan, besloten we. Berichtjes in telefoon Gerard: Achteraf hebben we de berichtjes in haar telefoon bekeken en dan zie je dus wat ze op dat moment met haar vriend heeft zitten whats-appen. Ze vertelde hem dat ze was flauwgevallen in de bad- huisarts af dat het bloedprikken de volgende morgen thuis zal plaatsvinden. Maar zover komt het niet. Anita: Op die woensdagavond werd ze weer niet goed in de badkamer. Gerard en ik zagen haar daar zomaar ineens van de wc afglijden. Ze was heel snel Ik bleef denken: er klopt iets niet Samen met die afwijking heeft dat er waarschijnlijk voor gezorgd dat zich eerst in haar buikader en daarna in haar longen grote bloedstolsels hebben gevormd. Hand vasthouden In het ziekenhuis staat een heel ademhaling, hoesten - met bloed ophoesten - en een verminderde kamer en ze morgen weer naar de dokter zou gaan. aan het ademen en wij dachten team klaar om Laura op te vangen. hoeveelheid zuurstof in het bloed. Als de patiënt de klassieke klachten Het was duidelijk dat die jongen zich heel ongerust daarom eerst nog: ze is aan het Gerard: In totaal stonden er mis- volgens het boekje heeft, zijn trombose en longembolie goed te herken- hyperventileren omdat ze bang is schien wel twintig mensen om nen. Helaas is dit niet altijd zo. Bovendien komen deze aandoeningen weer flauw te vallen. Dus hebben pompen van hem hebben ze het haar heen. Het was echt duidelijk weinig voor in de huisartsenpraktijk. Omdat het ernstige aandoeningen zijn, is de huisarts wel bedacht op de diagnose en houdt hij de mogelijkheid vaak in zijn achterhoofd. Wat gebeurt er als een huisarts iemand verdenkt op een Een zeker risico lijkt acceptabel, totdat het je kind betreft we haar geprobeerd te coachen om goed te ademen. Even je adem inhouden en dan pas uitademen. Moet je nagaan... als je achteraf weet dat je kind helemaal geen lucht meer kreeg... Ze deed zo haar vermoeden dat er toch ook nog wat stukjes van het grote stolsel zijn losgeschoten en in haar longen terecht zijn gekomen. De CT-scan die van haar longen was gemaakt toonde naast het grote bloedstolsel foute boel, en dat werd ons ook verteld. Waarschijnlijk werd er daarom ook een stoel bij Laura s bed gezet. Zo konden Anita en ik haar hand vasthouden terwijl de artsen om ons heen met haar Bij een patiënt die we verdenken van trombose kunnen we een zoge- best! in het vat tussen haar beide longen bezig waren. naamde eerstelijns beslisregel toepassen. Dit is een risico-inschatting ook veel kleinere plekjes. die we doen door middel van een puntenscore in combinatie met een bloedtest, de d-dimeertest. De beslisregel maakt gebruik van een aantal verschillende vragen - parameters - zoals het geslacht, gebruik van de pil, maakte. Maar zij had vooral zorgen om haar lip, die pijn deed doordat ze er bij de val met haar tand Anita: Gerard praatte flink op Laura in toen ik ineens een vlekkenpatroon op haar benen zag ver- Anticonceptiepil De ambulancebroeders namen Gerard: Laura werd aan allerlei apparaten gekoppeld en in de loop van de tijd werden dat er steeds aanwezigheid van de diagnose kanker, een recente operatie, uitgezette doorheen was gegaan. Nou, het zal wel, appte ze schijnen. We zeiden tegen elkaar het reanimeren van Gerard over en meer. Toch kregen ze haar maar aderen in het been en verschil in kuitomvang. Afhankelijk van de score en haar vriend, maar ik weet het niet; nu moet ik gaan zie jij dat ook? en besloten direct ondertussen werden er allemaal niet stabiel. Het grootste probleem de uitslag van de d-dimeertest vragen we een echografie van het been slapen. De wijze waarop ze communiceerde was nor- het spoednummer van de huis- vragen gesteld. Of Laura recent in was haar ademhaling. Haar lon- aan om de diagnose te stellen. Bij het vermoeden van een longembolie maal, echt als een puber. Er bleek niets van paniek uit artsenpost te bellen. Daarna heeft contact was geweest met vogels, of gen functioneerden niet meer. sturen we de patiënt met spoed in naar de internist of longarts. of dat ze het gevoel had dat ze heel erg ziek was. Gerard haar overeind geholpen ze onlangs in het buitenland was Hierdoor kwam er geen zuurstof Zijn huisartsen extra alert als meisjes of vrouwen die net met de pil zijn begonnen met vage klachten de praktijk bezoeken? Bij het voor het eerst voorschrijven van de pil leg ik altijd uitvoerig uit dat het risico op trombose in de eerste maanden verhoogd is. Ik leg uit waar de patiënte op moet letten en wanneer ze contact moet opnemen. Grote glimlach Die paniek is er wel die volgende woensdagochtend, als Laura opnieuw bij de huisarts is. Anita: De huisarts zit aan het eind van de straat, maar ze had totaal geen kracht meer om naar hem toe te lopen. Na een uitgebreider onderzoek van hem gleed ze naast om samen de trap op te gaan naar haar kamer. Ik kan niet, ik kan niet riep ze toen nog. Papa, ik voel mijn armen niet meer Anita: Uiteindelijk hebben we geweest en of er de laatste tijd wat was veranderd in haar medische situatie. Dat was allemaal niet het geval dacht ik, tot ineens door mijn hoofd schoot dat ze net was begonnen met de anticonceptiepil. Dat vertelde ik dus aan de ambu- meer in haar bloed terecht en waren haar nieren en ook haar lever in acuut gevaar. Anita: dat is het moment waarop je gaat denken: misschien redt ze het niet, en als ze het wel redt: wat voor kind komt hieruit?. Ik weet wat voor Als een vrouw zich vervolgens meldt met klachten na recent te zijn Gerard weg. Dat was het moment dat ze in paniek haar na een hele ellendige rit de lancemedewerker, die toen direct kind ik heb: ze heeft in mijn buik gestart met de pil ben je alert op een eventuele trombose. raakte. De huisarts dacht echter nog steeds aan griep, trap op gekregen. Toen ze op bed bloedverdunners begon toe te die- nooit stilgelegen en ze heeft daar- Bij welke klachten die iets te maken kunnen hebben met trombose zou iemand de praktijk moeten bezoeken? hoewel ze nu ook moest overgeven en nog steeds een lage bloeddruk bleek te hebben. Voor Laura s gemoedsrust wilde hij toch een bloedonderzoek doen. Maar met wat rust en goed eten en drinken zou het lag moesten we haar tot rust brengen. Gerard vroeg of ze ergens pijn had, maar ze had geen pijn, zei ze, snel en kort ademend. Plots zei ze: nen. Daarna ging het allemaal heel snel. Binnen een mum van tijd stond ons huis vol met mensen. Ambulancemedewerkers, mensen na nooit stilgezeten. En dan zie je haar zo stil liggen en denk je Wat blijft er voor jou over? Ik heb toen tegen Laura gezegd: Lau, het Een patiënt moet alert zijn op klachten zoals pijn, roodheid of warmte wel weer beter worden. papa, mijn benen tintelen. Papa, van de traumahelikopter, politie is jouw keuze, jij ligt hier, iedereen van het been. En bij kortademigheid, versnelde ademhaling of hartslag, mijn armen tintelen. Papa, ik voel en later zelfs brandweermannen. doet alles wat ze kunnen, maar hoesten, bloed ophoesten of flauwvallen. Als de patiënt recent is gestart Anita: Nadat Laura was overleden hebben we hier mijn armen niet meer. En ineens Die waren opgeroepen om Laura het is jouw beslissing wat je doet. met orale anticonceptie is het heel belangrijk bij deze klachten direct de natuurlijk over gesproken met onze huisarts. Hij ze draait zo weg. Ik riep ze doet met brancard en al horizontaal het Als je blijft zijn we er met z n allen huisarts te raadplegen en niet te wachten tot de volgende dag. vertelde: het feit waardoor ik op het verkeerde been niets meer, ze doet niets meer!. raam uit te tillen. Met vliegende voor je. Hoe het gebeurt, gebeurt ben gezet is het moment dat Laura de spreekkamer Gerard had net zijn opfriscursus vaart werd ze naar het VU Medisch het, maar we zorgen ervoor dat je 4 Nieuwsbrief Trombosestichting Nederland Editie november 2014 Nieuwsbrief Trombosestichting Nederland Editie november
4 i weer kunt tekenen. Maar ga je, dan is het ook goed. Het is aan jou. En dat kan ik nu droog vertellen, maar op dat moment voelde ik me totaal verscheurd. Longbloeding Om te zorgen dat door het zuurstoftekort Laura s hersenen niet zwellen en haar andere organen niet meer schade oplopen, wordt haar lichaam kunstmatig gekoeld. Gerard: Eerst zou dat voor acht uur zijn, later werd dat 24 uur en de volgende ochtend zelfs 48 uur. Het ging dus niet goed en toch was er een lichtpuntje. In de nacht had ze namelijk gereageerd op een prikkel. Er werd besloten om haar over te brengen naar het Erasmus MC in Rotterdam om haar daar aan een hart-longmachine aan te sluiten. Op donderdagmiddag wordt Laura met een trauma-ambulance naar Erfelijkheid en trombose Prof.dr. Menno Huisman Hoogleraar Interne Geneeskunde, LUMC, Leiden Foto: Arno Masser Trombose is toch een aandoening voor ouderen? Hoe kan zo n jong meisje het dan krijgen? Diepveneuze trombose en longembolie komen inderdaad vooral voor bij oudere patiënten. Toch kunnen deze aandoeningen ook optreden bij jonge patiënten, zeker als er sprake is van een erfelijke tromboseneiging - zoals na Laura s overlijden het geval bleek - in combinatie met het recent starten van orale anticonceptie. Rotterdam gereden. Maar na de scan die daar als extra controle van haar hersenen wordt gemaakt gaat het mis. Laura krijgt een grote bloeding in haar longen, door de sterke bloedverdunners die ze in een uiterste redpoging had toegediend gekregen. Slechts vier dagen na het ontstaan van haar klachten overlijdt ze, zeventien jaar jong. Met z n drieën verder Anita: Eén van de eerste dingen die ik dacht is: Melis! Hoe gaan we het Melissa vertellen? Zij had absoluut niet mee gewild naar het Erasmus en was omdat ze van ons niet alleen mocht zijn gaan zwemmen bij onze zwemvereniging. Hoe konden we haar bereiken voordat ze ons zou gaan sms-en hoe het met haar zus ging? We hebben toen telefonisch een goede vriendin gevraagd om naar het zwembad te gaan. Zij zou Melissa Wat is protëine S-deficiëntie? Proteïne S is een bloedstollingseiwit dat een natuurlijke antistollende werking heeft. Het is in vrije vorm actief en is dan een zogenaamde co-factor een hulpeiwit van proteïne C. Proteïne C is een van de belangrijkste antistollingseiwitten en werkt door factor V te knippen waardoor er niet te veel stolling optreedt. Bij een tekort aan proteïne S kan dus gemakkelijker trombose optreden. Hormoontherapie kan het vrije proteïne S doen dalen. Zijn er nog andere erfelijke bloedafwijkingen die een verhoogde kans geven op Naast proteïne S-deficiëntie kunnen ook een proteïne C-deficiëntie, een antitrombine-deficiëntie, een factor V Leiden-mutatie en een factor II-mutatie een verhoogde kans op trombose geven. Hoe vaak komt het voor? Proteïne S-deficiëntie komt voor bij ongeveer 1 op de 5000 personen. Het is dus relatief zeldzaam. Krijg je als een van de genoemde varianten hebt daar gaan vertellen dat haar vader ging bellen. Melissa: Toen Sonja kwam had ik nog niets in de gaten, maar vlak daarop belde mijn vader dus. Hij vertelde me dat we voortaan met ons drieën verder moesten. Nou, toen ik dat hoorde heb ik geschreeuwd het hele zwembad heeft het gehoord. Anita: Dat is wat we daarna ook heel sterk voelden. Opeens waren we met ons drieën en daarin moesten we een nieuw evenwicht gaan vinden. Maar we waren altijd zo n viereenheid geweest... Als er iets met één van ons was, was de rest er ook. We waren er altijd voor elkaar, waren heel close. En daar was nu dus opeens één pionnetje uit. altijd Erfelijke varianten en niet-erfelijke factoren zijn risicoverhogend maar hoeven niet automatisch te leiden tot een trombose. Het tromboserisico bij een proteïne S-deficiëntie, een proteïne C-deficiëntie of een antitrombine deficiëntie is waarschijnlijk hoger dan bij een Factor V Leiden mutatie. Een presentatie met acuut overlijden ten gevolge van een longembolie is hierbij wel uiterst zeldzaam. Kan ik me laten testen op zo n afwijking? Het is mogelijk om in gespecialiseerde stollingslaboratoria - meestal in academische ziekenhuizen - op proteïne S-deficiëntie te laten testen. Onderzoek naar erfelijke stollingsafwijkingen als proteïne S-deficiëntie wordt echter niet meer uit routine gedaan bij elke patiënt met bewezen diepveneuze trombose of longembolie. De reden hiervoor is dat de aanwezigheid van een erfelijke deficiëntie niet bepalend is voor de wijze van antistolling, dat wil zeggen noch voor wat betreft de duur noch de intensiteit van de antistollingsbehandeling. Onderzoek naar proteïne S is alleen aangewezen als een eerstegraads familielid al bekend is met deze afwijking. Droomstoel De omgeving helpt Gerard, Anita en Melissa waar het maar kan. Anita: Er werd voor ons gekookt, er werd voor ons gezorgd. Maar na de kerst vielen we in het onvermijdelijke gat. Eerst Melissa, toen Gerard en na een half jaar was het met mij ineens klaar. Ik had het gevoel: dit mág niet voor niets zijn geweest. Laura mag niet zomaar voor niets zijn gestorven. Steeds vraag je je af: hebben we iets gemist? Ondertussen zijn de studiegenoten van Laura op een lumineus idee gekomen. Laura had vlak voor haar dood schetsen gemaakt van een stoel. Deze had ze tijdens haar studie willen uitwerken. Wat zou het fantastisch zijn als die stoel zou worden gemaakt! Samen met een docent van de hogeschool van Laura werken ze dit idee uit. Gerard en Anita besluiten een vervolg te geven aan dit plan door een stichting op te richten, Stichting Project Laura ( Met deze stichting hopen ze aandacht te kunnen vragen bij iedereen om bij gezondheidsklachten tijdens pilgebruik eerder te denken aan trombose. Een gedeelte van de opbrengst van de stoel zou de stichting hierbij kunnen helpen. Acceptabel risico Gerard: De gevaren en gevolgen van trombose móeten veel bekender worden. Niet alleen bij gewone mensen maar ook bij artsen. Met onze stichting en samen met de Trombosestichting Nederland (www. trombosestichting.nl) hopen we dit te bereiken en ook dat er meer geld komt voor het onderzoek naar trombose. Anita: Als je aan de pil gaat, weet je meestal wel dat er een acceptabel risico is op trombose. Maar samen met - wat naar later bleek - een erfelijke aanleg voor trombose, werd bij Laura die kans een stuk groter. Dat risico is dan opeens, zeker als het je eigen kind betreft, niet meer acceptabel. Van de gevolgen die dat kán hebben willen we mensen doordringen. Onze Laura was een meisje dat net haar plek had gevonden, dat net op weg was een mooie zelfstandige vrouw te worden. Trombose heeft dat ruw verstoord. Trombose en de pil Is er een relatie tussen de pil en Ja, het gebruik van de anticonceptiepil verhoogt het risico op veneuze trombose en longembolie 4 tot 5 maal. Het eerste jaar van gebruik is Prof.dr. Saskia Middeldorp het effect zelfs nog hoogleraar interne geneeskunde, sterker, maar het AMC, Amsterdam risico blijft, zolang Foto: Bart Versteeg je de pil gebruikt, 4 tot 5 keer verhoogd. Je moet die risicostijging natuurlijk altijd afzetten tegen het risico op veneuze trombo-embolie zonder gebruik van de pil. Dat is bij jonge vrouwen erg laag, dus de meeste vrouwen krijgen nooit last van die pil. Geldt die relatie voor alle anticonceptiepillen? De 4 tot 5-voudige verhoging geldt voor de tweedegeneratiepillen (levonorgestrel), en dat is de eerste keus voor alle pilgebruiksters. Gebruik van derdegeneratiepillen (desogestrel, gestodeen en mogelijk norgestimaat), zogenaamde vierdegeneratiepillen met drosperidon, en de anti-acne-pil met cyproteron hebben een hoger tromboserisico van 1,5 tot 2 keer zo hoog als de tweedegeneratiepillen. De minipil (alleen desogestrel, zonder oestrogeen) lijkt het risico niet te verhogen, maar heel zeker weten we dat niet en die pil is ook wat minder goed in het voorkómen van een zwangerschap, zeker als je ze niet heel precies inneemt. Hoe zit het met andere hormoontherapieën? Het hormoonhoudende Mirenaspiraal (bevat levonorgestrel) verhoogt het risico op veneuze tromboembolie zeker niet, en is een hele logische keuze voor vrouwen die geen verhoogd tromboserisico willen of mogen lopen. Het voorkomt zwangerschappen net zo goed als de gewone anticonceptiepil. Belangrijk is dat dit spiraal ook kan worden toegepast bij vrouwen die nog geen kinderen hebben gehad. Wat moet je doen als je zoals Laura een risicofactor hebt voor trombose en je wilt aan de pil? Veel vrouwen weten, net zoals Laura, helemaal niet dat ze een risicofactor hebben. Duidelijk is dat je niet alle vrouwen moet testen op bijvoorbeeld erfelijke trombofilie, omdat dat onvoldoende voorspelt of je wel of geen probleem krijgt bij het gebruik van de pil. Een aanwijzing voor een verhoogd tromboserisico is het voorkomen van trombose in de naaste familie. Wel of geen pil gebruiken blijft dan altijd een afweging, die van veel persoonlijke keuzen afhankelijk is. Zo n inschatting van het risico, het nut om wel of niet te weten of er een erfelijke trombofiliefactor in het spel is, is echt maatwerk. Bij wie kan je dan terecht? De meeste huisartsen verwijzen hiervoor door naar een internist-vasculair geneeskundige of andere stollingsspecialist. 6 Nieuwsbrief Trombosestichting Nederland Editie november 2014 Nieuwsbrief Trombosestichting Nederland Editie november i Trombose stopt veel. Wanneer stoppen wij Word donateur en maak nu uw bijdrage over voor levensreddend onderzoek! Ik geef de Trombosestichting toestemming om het volgende bedrag van mijn rekening af te schrijven: Bedrag 10,- 25,- anders: 15,- 50,- Termijn per maand per halfjaar eenmalig per kwartaal per jaar achternaam voorletters geboortedatum* adres postcode telefoon * IBAN plaats handtekening Naam incassant Trombosestichting Nederland, Dobbeweg 1a, 2254 AG Voorschoten. IBAN incassant NL35INGB plaats ID incassant NL50ZZZ datum Kenmerk machtiging Uw machtiging krijgt een uniek mandaatnummer, dat kunt u terugvinden op uw bankafschrift bij de eerste afschrijving. Door ondertekening van dit machtigingsformulier geeft u toestemming aan de Trombosestichting Nederland om (doorlopende) incasso-opdracht(en) te sturen naar uw bank om een bedrag van uw rekening af te schrijven als vrijwillige bijdrage en aan uw bank om (doorlopend) een bedrag van uw rekening af te schrijven overeenkomstig de opdracht van de Trombosestichting Nederland. Als u het niet eens bent met deze afschrijving kunt u deze laten terugboeken. Neem hiervoor binnen acht weken na afschrijving contact op met uw bank. Vraag uw bank naar de voorwaarden. Stuur dit formulier in een gesloten envelop aan Trombosestichting Nederland, Postbus 100, 2250 AC Voorschoten. M V *niet verplicht
5 Feiten over trombose Longembolie is een van de meest gemiste diagnoses. Neem elke 2 uur beweging en verlaag uw kans op trombose. Bijna 2 miljoen Nederlanders gebruikt bloedverdunners om trombose te voorkomen. Wat is Trombose is de medische term voor een bloedstolsel (een trombus) in de bloedvaten. Zo n bloedstolsel kan optreden in de aderen of slagaderen. Trombose is gevaarlijk omdat het de bloeddoorstroming belemmert of zelfs blokkeert. Dit kan leiden tot allerlei ziektebeelden, zoals een longembolie, trombosebeen, herseninfarct of hartinfarct. Trombose is in Nederland een van de hoofdoorzaken van overlijden. Trombose in Nederland Donaties voor tromboseonderzoek zijn meer dan welkom! Het is een groot misverstand dat trombose alleen bij ouderen voorkomt krijgen een longembolie krijgen een trombose in de aderen krijgen een hartinfarct krijgen een herseninfarct Gebruikt u een bloedverdunner? Meld dit altijd bij een behandeling of ingreep! Meer dan 1 op de 10 patiënten met kanker krijgt trombose. Oorzaken voor trombose Gebruikt u bloedverdunners? Vraag een gratis Antistollingspas aan op Zit trombose in de familie? Overleg met uw arts over hormoongebruik. beschadiging binnenwand bloedvat roken hoog cholesterolgehalte een trage bloedstroom langdurige bedrust na een operatie stollingsstoornissen tekort bepaalde remmers teveel aan bloedcellen De Trombosestichting Nederland maakt zich al 40 jaar sterk voor onderzoek en voorlichting. hoge bloeddruk ontsteking beknelling van de ader etc. onjuiste instelling bloedverdunners kwaadaardige gezwellen etc. Herken de signalen van trombose. Kijk op doorboring vaatwand etc. Trombose stopt veel. Wanneer stoppen wij Maak nu uw bijdrage over voor levensreddend onderzoek! slagaderen aderen Klachten bij trombose Trombose kan optreden in: Trombose kan dodelijk zijn, maar dat hoeft gelukkig niet. Eén op de 3 Nederlanders overlijdt aan een vorm van trombose en ruim 1,5 miljoen mensen krijgt een behandeling om een trombose te voorkomen. Dat aantal zal de komende jaren explosief groeien. Er is nog veel onderzoek nodig om trombose in de toekomst wellicht te kunnen voorkomen, beter te kunnen behandelen en de gevolgen te kunnen beperken. Onderzoek is dus van levensbelang, maar ook ontzettend kostbaar! De Trombosestichting ontvangt geen overheidssubsidie en we zijn dus afhankelijk van u. Wilt u ons helpen dit zo noodzakelijke onderzoek mogelijk te maken? Word nu donateur en stuur het antwoordformulier op de ommezijde ingevuld aan ons retour. Dan kunnen wij voortvarend aan de slag voor alle toekomstige patiënten met trombose! 1. Aderen Aderen pompen zuurstofarm bloed terug naar het hart. Trombose in een ader leidt tot klachten als: + pijn + vrij snel optredende zwelling + rode tot blauwachtige verkleuring van de huid + warme huid 2. Slagaderen Slagaderen vervoeren zuurstofrijk bloed vanuit het hart naar de rest van het lichaam. Trombose in een slagader leidt tot klachten als: + pijn + zweten + misselijkheid + uitvalsverschijnselen In 40 jaar heeft de Trombosestichting Nederland ruim 8,7 miljoen uitgegeven aan tromboseonderzoek. Voorkomen, sneller herkennen en beter behandelen van trombose redt mensenlevens. Uw gift van 10,-, 15,-, 25,- of een ander bedrag is noodzakelijk om meer onderzoek mogelijk te maken. Elk bedrag helpt: dank u wel! Gemiddeld ziet een huisarts in zijn praktijk ongeveer twee patiënten per jaar met een trombosebeen of longembolie.
Longembolie. Albert Schweitzer ziekenhuis december 2014 pavo 1117
Longembolie Albert Schweitzer ziekenhuis december 2014 pavo 1117 Inleiding U bent in het ziekenhuis opgenomen met een longembolie. In deze folder leest u meer over wat een longembolie is en hoe uw behandeling
Nadere informatieTrombose. Een klein bloedpropje met (soms) grote gevolgen
Trombose Een klein bloedpropje met (soms) grote gevolgen Bijna een op de twee Nederlanders sterft direct of indirect aan de gevolgen van trombose. Sommigen krijgen trombose als gevolg van hun leefstijl,
Nadere informatieLongembolie. Longgeneeskunde
Longembolie Longgeneeskunde Inleiding U bent in het ziekenhuis opgenomen met een longembolie. In deze folder leest u meer over wat een longembolie is en hoe uw behandeling er uit ziet. Uw behandelend longarts
Nadere informatieTrombose en Longembolie
Trombose en Longembolie 2 De arts heeft bij u trombose en/of een longembolie geconstateerd. Deze folder geeft algemene informatie over trombose, longembolie en de behandeling. Het is goed u te realiseren
Nadere informatie0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1
Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht
Nadere informatieHet is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Nadere informatieWe hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.
Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.
Nadere informatielongembolie patiënteninformatie
patiënteninformatie longembolie Bij u is het vermoeden van en longembolie, of is de diagnose longembolie gesteld. Wat is een longembolie eigenlijk? Hoe ontstaat een longembolie en hoe kan het worden behandeld?
Nadere informatieMoeder worden, moeder zijn
Moeder worden, moeder zijn Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Postbus 10208 1001 EE Amsterdam Telefoon: (020) 520 60 70 Fax: (020) 520 60 61 E-mail: info@eenvoudigcommuniceren.nl Website: www.eenvoudigcommuniceren.nl
Nadere informatieDiep veneuze trombose
Diep veneuze trombose Inhoudsopgave Wat is trombose... 1 Wat is diep veneuze trombose... 1 Oorzaken van diep veneuze trombose... 2 Verschijnselen van diep veneuze trombose... 2 Diagnose stellen bij diep
Nadere informatieOP ZOEK NAAR DE VERBINDING TUSSEN PRAKTIJK, ONDERZOEK EN ONDERWIJS
OP ZOEK NAAR DE VERBINDING TUSSEN PRAKTIJK, ONDERZOEK EN ONDERWIJS Susanne Smorenburg, programmamanager Ben Sajetcentrum Marjon van Rijn, docent / onderzoeker HvA / AMC Symposium HBO-V van de Toekomst
Nadere informatieHoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld:
hoofdstuk 10 Hoe je je voelt Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: zenuwachtig wakker worden omdat je naar school moet, vrolijk
Nadere informatieProstaatkanker Hoe ontdek je het en dan?
Prostaatkanker Hoe ontdek je het en dan? Eerste druk, 2014 2014 Henri Pieter www.henripieter.nl Schilderij cover: Irma Boogh-van der Burg isbn: 9789048433735 nur: 860 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer
Nadere informatieNiet veel mensen krijgen deze ziekte en sommige volwassenen hebben er vaak nog nooit van gehoord of weten er weinig vanaf.
Je leest waarschijnlijk dit boekje omdat je mama of papa of iemand anders speciaal in je familie Amyotrofische Lateraal Sclerose heeft. Het is een lang woord en het wordt vaak afgekort tot ALS. Niet veel
Nadere informatieTrombof iliescreening
Trombofiliescreening Doel. Een trombofiliescreening is een gericht en gefaseerd bloedonderzoek naar mogelijke oorzaken en/of aanleg van tromboseneiging. Het doel is de oorzaak van de trombose op te sporen
Nadere informatieDiep veneuze trombose
Diep veneuze trombose Wat is trombose? Trombose is een bloedstolsel (bloedprop) in een bloedvat. Door groei van het stolsel kan het bloedvat verstoppen en uiteindelijk volledig afgesloten raken. Van dit
Nadere informatieALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst
Voorproefje ALLES DUBBEL Survivalgids voor startende tweelingmama s Denise Hilhorst Inhoud Dubbel van start 7 Dubbel ervaren 8 Dubbel zwanger 10 Dubbel voorbereiden 19 Dubbel bevallen 25 Dubbel voeden
Nadere informatieMaximale inspanningstest
Maximale inspanningstest Je komt bij ons in het ziekenhuis voor een test. Die test heet maximale inspanningstest. Het is een onderzoek waarbij de dokter onderzoekt: Hoe jouw conditie is. Hoe je longen,
Nadere informatieEen longembolie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Een longembolie U heeft een longembolie gehad en bent hiervoor opgenomen bij Rijnstate. In deze folder leest u meer over een longembolie, de behandeling ervan en adviezen voor thuis. Neem altijd uw verzekeringsgegevens
Nadere informatieEr is meer kennis nodig over trombose
04/2014 Stolsels 3 4 6 7 8 Trombose krijgt een gezicht Stolsels op de spoedeisende hulp Wat is uw risico op trombose? Nalaten aan het onderzoek Statiegeldactie Coop voor Trombosestichting Voorwoord dr.
Nadere informatieNeus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen
Neus correctie 2012 Aanleiding Al een tijdje heb ik last van mijn neus. Als kind van een jaar of 5 kreeg ik een schep tegen mijn neus, wat er waarschijnlijk voor heeft gezorgd dat mijn neus brak. Als kind
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 9. 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42
Inhoud Woord vooraf 9 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42 2. Papa, ik ben bang dat jij ook dood gaat 44 Overdenking over 1 Korintiërs 15: 35-49 78 3. Ik ben mijzelf niet meer
Nadere informatieIk besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:
Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:
Nadere informatieLongembolie Onderzoek en behandeling. www.nwz.nl
Longembolie Onderzoek en behandeling www.nwz.nl Inhoud Wat is een longembolie? 3 Welke onderzoeken krijgt u? 4 Behandeling van een longembolie 5 Behandeling met bloedverdunnende medicijnen 7 Naar huis
Nadere informatieLekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.
Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatiein het midden Dit ben ik - maxx! computer tomografie voor kinderen.
in het midden Dit ben ik - maxx! computer tomografie voor kinderen. 1 onze dank aan: Prof. Dr. Brigitte Stöver, Chariteé University Hospital Berlin, Germany, voor de wetenschappelijke en medische supervisie
Nadere informatieOp bezoek. bij Sam op de Intensive Care
Op bezoek S bij Sam op de Intensive Care Hoi, ik ben Sam en ik lig op de Intensive Care S Ik heb een fotoboekje gemaakt. Zo kun je alvast zien waar ik ben en wat iedereen op de afdeling doet. Natuurlijk
Nadere informatieEen gelukkige huisvrouw
Een gelukkige huisvrouw Voordat ik zwanger was, was ik een gelukkige huisvrouw, ik had alles wat ik wilde. En daarvoor hoefde ik geen dag te werken. Want werken, dat deed mijn man Harry al. Harry zat in
Nadere informatieKanker. Inhoud. Inleiding. Wat is kanker? Inleiding
Kanker Inhoud Inleiding Inleiding Wat is kanker? Soorten kanker In het kinderziekenhuis Wat kan je doen tegen kanker? Afsluiting Bronvermelding Ik houd mijn werkstuk over kanker, omdat het mij een moeilijk
Nadere informatieTHROMBOgen Test. Trombose. Risico s in kaart. Diep-veneuze trombose
THROMBOgen Test Trombose Prof Dr. B. Weber Laboratoires Réunis Risico s in kaart De THROMBOSEgen test biedt u de mogelijkheid uw persoonlijk risico en predispositie op trombose te bepalen. In deze brochure
Nadere informatieHELP MIJN DOCHTER HEEFT KANKER INGE VAN LIMBERGEN
HELP MIJN DOCHTER HEEFT KANKER INGE VAN LIMBERGEN 1 INGE VAN LIMBERGEN Eerste druk, juni 2014. Uitgegeven door Uitgeverij Het Punt www.uitgeverijhetpunt.be Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave
Nadere informatieZwangerschapsdiabetes
Zwangerschapsdiabetes Zwangerschapsdiabetes U bent zwanger en halverwege de zwangerschap krijgt u te horen dat u diabetes heeft. Er komt dan veel op u af. U wilt weten wat zwangerschapsdiabetes precies
Nadere informatieTrombosedienst Leiden en omstreken
Trombosedienst Leiden en omstreken Saskia van Foeken Verpleegkundige Trombosedienst Leiden Doelstelling Met deze voorlichting willen we bereiken: Dat de cliënt een zo optimaal mogelijke antistollingsbehandeling
Nadere informatieInhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51
Inhoud Een nacht 7 Voetstappen 27 Strijder in de schaduw 51 5 Een nacht 6 Een plek om te slapen Ik ben gevlucht uit mijn land. Daardoor heb ik geen thuis meer. De wind neemt me mee. Soms hierheen, soms
Nadere informatieKoningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande
Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie
Nadere informatieKOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen
KOPPen bij elkaar en schouders eronder Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen Mama, waarom huil je? Mama, ben je nu weer verdrietig? Papa, gaan we naar het zwembad? Waarom niet?
Nadere informatieDe epilepsie van Annemarie Als je hersens soms op hol slaan
Annemarie begreep er niks van. Had ze zo raar op de grond liggen doen? Wat stom. Zelf wist ze alleen nog maar dat haar buik naar aanvoelde en dat ze heel bang werd. Van de rest wist ze niets. Annemaries
Nadere informatieThema Gezondheid. Lesbrief 2. De wachtkamer
Thema Gezondheid. Lesbrief 2. De wachtkamer Deze les gaat over praten in de wachtkamer. Meneer Bashir gaat naar de huisarts. Hij moet even wachten. Hij zit in de wachtkamer. Er zitten veel mensen. Ze praten.
Nadere informatieGedwongen opname met een IBS of RM *
Gedwongen opname met een IBS of RM * Informatie voor cliënten Onderdeel van Arkin Inleiding In deze folder staat kort beschreven wat er gebeurt als u gedwongen wordt opgenomen. De folder bevat belangrijke
Nadere informatieTrombosebeen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Trombosebeen Bij u is een trombosebeen (diepveneuze trombose) geconstateerd. In deze folder vindt u informatie over het ontstaan, de oorzaken, verschijnselen, diagnose en behandeling hiervan. Neem altijd
Nadere informatieDiep veneuze trombose
Diep veneuze trombose Trombosebeen Spoedeisende hulp Locatie Hoorn/Enkhuizen Diep veneuze trombose U heeft zojuist te horen gekregen dat u een trombosebeen heeft. Bij een trombosebeen is er sprake van
Nadere informatieHET VERHAAL VAN KATRIN
HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds
Nadere informatieHoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?
INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in
Nadere informatieTROMBOSE EN KANKER in het kort
TROMBOSE EN KANKER in het kort Eindredactie E.H. Coene, H. Vinke Redactie H. van Duijn, S. Kollaard COLOFON Uitgave van Stichting September, eerste druk, 2014 Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door
Nadere informatieVoorbeeldbrief A: Bevestiging geen deelname meer aan zorgprogramma
Voorbeeldbrief A: Bevestiging geen deelname meer aan zorgprogramma Onderwerp: Bevestiging dat u niet meer wilt meedoen aan het zorgprogramma hart- en vaatziekten Geachte heer/ mevrouw , Uw
Nadere informatieInknippen van je tongriempje
Wilhelmina Kinderziekenhuis Inknippen van je tongriempje Wat staat er in deze folder Inleiding voor ouders 2 Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar 4 Inknippen van het tongriempje 6 Tips 9 Wil je meer
Nadere informatieeen ademtest om een speciale bacterie in je maag op te sporen 13C-ureumtest
een ademtest om een speciale bacterie in je maag op te sporen 13C-ureumtest Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of adoptieouder(s) U kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie door
Nadere informatieVerhaal: Jozef en Maria
Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele
Nadere informatieTrombosebeen (behandeling met een VKA)
Trombosebeen (behandeling met een VKA) U heeft een trombosebeen (diepveneuze trombose) en krijgt hiervoor een vitamine-k-antagonist (VKA) voorgeschreven. In deze folder vindt u informatie over het ontstaan,
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieWANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT
WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT 1 Je leest waarschijnlijk dit boekje omdat je mama of papa of iemand anders speciaal in je familie Amyotrofische Laterale Sclerose heeft. Het is een lang woord en
Nadere informatieChronisch Hartfalen. Wat is chronisch hartfalen?
Chronisch Hartfalen Wat is chronisch hartfalen? Omschrijving Hartfalen Hartfalen is een aandoening van het hart waarbij het hart niet meer in staat is om voldoende bloed uit te pompen en rond te pompen.
Nadere informatieOOGGETUIGE. Johannes 20:30-31
1 januari OOGGETUIGE Johannes 20:30-31 Een nieuw jaar ligt voor ons. Wat er gaat komen, weten we niet. Al heb je waarschijnlijk mooie plannen gemaakt. Misschien heb je goede voornemens. Om elke dag uit
Nadere informatieThema Gezondheid. Lesbrief 2. De wachtkamer
Thema Gezondheid. Lesbrief 2. De wachtkamer Deze les gaat over praten in de wachtkamer. Een man, meneer Wong, gaat naar de huisarts. Hij moet even wachten. Hij zit in de wachtkamer. Er zitten veel mensen.
Nadere informatieMijn dochter; boulimia en borderline
Mijn dochter; boulimia en borderline Mijn dochter; boulimia en borderline E.M. van der Linden Schrijver: E.M. van der Linden Coverontwerp: via Brave New Books ISBN: 9789402130331 E.M. van der Linden Dit
Nadere informatieBen jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!
Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw
Nadere informatieWeer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.
Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt
Nadere informatieO, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.
Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan
Nadere informatieGa door met mijn strijd. Amyotrofische Laterale Sclerose. www.als.nl. Informatie over ALS, het ALS Centrum en Stichting ALS Nederland
Ga door met mijn strijd Amyotrofische Laterale Sclerose Informatie over ALS, het ALS Centrum en Stichting ALS Nederland www.als.nl Amyotrofische Laterale Sclerose is een dodelijke zenuw-spierziekte waarbij
Nadere informatieOnderwerp: Acute verwardheid of delier
Onderwerp: 1 Informatie over acute verwardheid of delier Voor wie is deze folder bedoeld? Deze folder is bedoeld voor patiënten die worden opgenomen in het Ikazia Ziekenhuis. Zoals de verpleegkundige aan
Nadere informatieU bent opgenomen in het ziekenhuis met een longembolie. In deze folder krijgt u meer informatie over een longembolie.
Longembolie U bent opgenomen in het ziekenhuis met een longembolie. In deze folder krijgt u meer informatie over een longembolie. Wat is een longembolie? Een longembolie is een afsluiting van een longslagader.
Nadere informatieAls papa of mama een bolletje in het hoofd heeft Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar over brughoektumor bij hun papa of mama
Als papa of mama een bolletje in het hoofd heeft Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar over brughoektumor bij hun papa of mama Deze folder legt uit wat er gebeurt als je papa of mama een bolletje
Nadere informatieBeertje Anders. Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2
Beertje Anders Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2 H. Vos Beertje Anders Wat zonlicht is voor bloemen, is een glimlach voor een beer. Beertje Anders en Beertje Bruin gaan bij oma spelen. Het was maar even
Nadere informatieTrombosebeen en/of longembolie. Behandeling en begeleiding op de Trombosepolikliniek
Trombosebeen en/of longembolie Behandeling en begeleiding op de Trombosepolikliniek Inleiding U heeft van de arts gehoord dat u een trombosebeen en/of longembolie heeft waarvoor u behandeld gaat worden
Nadere informatieDie nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.
Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard
Nadere informatieJezus vertelt, dat God onze Vader is
Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.
Nadere informatieInfo. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde
Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over
Nadere informatieOp weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon
Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn
Nadere informatieTia Service Radboud universitair medisch centrum
Tia Service Inleiding In overleg met uw behandelend arts bent u doorverwezen naar de TIA poli op de polikliniek Neurologie of Spoedeisende Hulp van het Radoudumc. Dit omdat u kortgeleden mogelijk kortdurend
Nadere informatieDiep veneuze trombose
Diep veneuze trombose Inleiding In verband met uw klachten is er een echo van uw bloedvaten gemaakt. De echo heeft bevestigd dat een diep gelegen ader afgesloten wordt door een bloedprop. In medische termen
Nadere informatieSPOEDEISENDE HULP / INTERNE GENEESKUNDE / DERMATOLOGIE. Trombosebeen
SPOEDEISENDE HULP / INTERNE GENEESKUNDE / DERMATOLOGIE Trombosebeen Trombosebeen Er is bij u een trombosebeen vastgesteld. Uw behandelend arts heeft u al een en ander uitgelegd, maar vaak blijven er toch
Nadere informatieVoorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja
Voorwoord Verliefd zijn is super, maar ook doodeng. Want het kan je heel onzeker maken. En als het uiteindelijk uitgaat, voel je je intens verdrietig. In dit boek lees je over mijn liefdesleven, de mooie,
Nadere informatieU leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.
TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een
Nadere informatieWat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.
Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen
Nadere informatieGevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!
Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je
Nadere informatieTRANSMURAAL PROTOCOL DIEPE VENEUZE TROMBOSE
TRANSMURAAL PROTOCOL Inleiding De incidentie van diepe veneuze trombose () is ongeveer 2 per 1.000 patiënten per jaar. Voor longembolie gelden vergelijkbare getallen. De huisarts wordt dan ook niet vaak
Nadere informatieEr zijn mensen nodig met nieuwe fantasie
Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl
Nadere informatieTeksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.
Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl
Nadere informatieDe MS van Tess Als elke dag onzeker is
Morgen gaan we naar de huisarts, zegt haar moeder s middags. Ik weet niet wat er met je is. Je bent zo moe de laatste tijd. En nu heb je ook nog last van je oog. De juf zegt dat ik misschien een bril moet,
Nadere informatiePasen met peuters en kleuters. Jojo is weg
Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?
Nadere informatie02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar)
BELLA (II) 02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar) In 2007 kwam je voor het eerst lessen op onze hondenschool. Je had als pup eerder getraind op een andere school maar moest daar stoppen vanwege ED operaties aan
Nadere informatieOplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)
Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)
Nadere informatiePatiënteninformatie. Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel. Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval?
Patiënteninformatie Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval? Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Wat is hyperventilatie,
Nadere informatieCP16. ziek- en betermelden
CP16 ziek- en betermelden Bent u ziek? Kunt u daarom niet werken? Geef het dan door aan uw baas. Dat is normaal in Nederland. Als u wat langer ziek bent, maakt u een afspraak met de bedrijfsarts. Als u
Nadere informatieKerstfeest 2014. Ds. W.E. den Hertogschool
Kerstfeest 2014 Ds. W.E. den Hertogschool Kling klokjes klingelingeling, kling klokjes kling. Laat de boodschap horen: Jezus is geboren, Voor die blijde klanken, willen wij God danken. Kling klokjes klingelingeling,
Nadere informatieEen kind zonder kankerdag
Een kind zonder kankerdag Eerste druk, maart 2011 2011 Maurice de Keijzer Schilderij cover: Roel Hofman isbn: 978-90-484-1732-2 nur: 402 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel
Nadere informatieAMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN
AMIGA4LIFE Hooggevoelig, wat is dat? 7-10 jaar WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN 1 voorlichtingsbrochure hooggevoeligheid - www.amiga4life.nl Ik heb een talent! Ik kan goed
Nadere informatieTrombose & vakantie. Els Timans kreeg trombose tijdens haar vakantie
Els Timans kreeg trombose tijdens haar vakantie Trombose & vakantie 2 4 6 8 Trombose na een lange reis: wat kunt u doen? Els Timans: De lange autorit was de trigger Wat is trombose? Ontstaan, symptomen
Nadere informatieLogboek. Polikliniek hartfalen
Logboek Polikliniek hartfalen Inleiding Uw cardioloog heeft u naar de hartfalenpolikliniek verwezen. De hartfalenverpleegkundige is er om u te begeleiden hoe u met uw hartklachten om kunt gaan. Hij/zij
Nadere informatieTrombosebeen of trombosearm
Spoedeisende Hulp / Spoedpost Trombosebeen of trombosearm www.catharinaziekenhuis.nl Afspraken O Polikliniekafspraak: maak op de eerstvolgende werkdag een afspraak voor over 2 weken op de polikliniek Inwendige
Nadere informatieIntensieve Zorgen aan pasgeborenen.
info voor kinderen die op bezoek komen man, vrouw en kind Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Intensieve Zorgen aan pasgeborenen. Ga je mee? 01. Voorwoord Hallo, ik ben Raf, de giraf! Binnenkort kom
Nadere informatieHeilig Jaar van Barmhartigheid
Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatieLuisteren: muziek (A2 nr. 7)
OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk
Nadere informatieSeniorenraad Son en Breugel 22 juni 2018
Seniorenraad Son en Breugel 22 juni 2018 1 1 Houd je hart gezond Programma Leefstijl Risicofactoren Meest voorkomende hart- en vaatziekten Gezond bewegen 2 2 Werking van het hart 3 3 Werking van het hart
Nadere informatieVragenlijst Sporttest Sport Medisch Centrum UMCG Locatie Zernicke 2015
Vragenlijst Sporttest Sportmedisch Centrum UMCG Locatie Zernicke Persoonsgegevens Achternaam: Geslacht: M / V Voornaam: Geboortedatum: / / Telefoonnummer: E-mail adres: Naam zorgverzekeraar: Polisnummer:
Nadere informatieHANDIG ALS EEN HOND DREIGT
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT
Nadere informatieLonggeneeskunde. Pneumonie. www.catharinaziekenhuis.nl
Longgeneeskunde Pneumonie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud De opnamedag... 4 Opname via de Spoedeisende Hulp... 4 Opname via de polikliniek... 4 Op de verpleegafdeling... 4 Wat gebeurt elke ochtend...
Nadere informatieDonoren zijn van levensbelang Inclusief donorformulier
Dit is een uitgave van NTS-Donorvoorlichting www.donorvoorlichting.nl Donoren zijn van levensbelang Inclusief donorformulier Donoren zijn van levensbelang Donororganen en donorweefsels zijn nodig om ernstig
Nadere informatie