COMPOSITIE. een introductie

Transcriptie

1 COMPOSITIE een introductie BO MVG JM 2013

2

3 INHOUD Inleiding Wat is compositie Geschiedenis van compositie De fotografische compositie Het menselijk oog Het kader Een onderwerp kiezen Hulpmiddelen voor een compositie Regel van derden De gulden snede Horizontalen Diagonalen Driehoeken Leiden met lijnen Balans Symmetrie Herhaling Kaders binnen kaders Standpunt Perspectief Scherptediepte

4 INLEIDING Na deze workshop weet je alles over compositie!

5 INLEIDING Na deze workshop weet je alles over compositie!

6 WAT IS COMPOSITIE

7 WAT IS COMPOSITIE

8 WAT IS COMPOSITIE Compositie is in de beeldende kunst het ordenen van beeldelementen volgens een vooraf bepaalde strategie. Het is een poging tot creëren van orde in de chaos. Een compositie kan zodanig zijn dat er duidelijk een bepaalde richting in zit: bijvoorbeeld een horizontale, verticale, diagonale of driehoekscompositie. Let je op de plaats die de figuren innemen ten opzichte van elkaar dan onderscheid je de symmetrische en asymmetrische compositie, de centrale en de verspreide compositie. Een compositie is subjectief. Er zijn regels, maar durf ook er van af te wijken.

9 GESCHIEDENIS VAN COMPOSITIE De kunst van de beeldende compositie komt uit de schilderkunst. Om een geslaagd kunstwerk te maken moet een schilder een evenwichtige groepering van vormen en kleuren samenstellen. Sommige begaafde schilders hebben een aangeboren gevoel voor compositie. Maar velen werken volgens conventionele academische regels, soms met een haast wiskundige precisie. De ideale verhouding dacht men te vinden in de gulden snede.

10 GESCHIEDENIS VAN COMPOSITIE Sommige oude kunstenaars maakten zich echter minder druk om wiskundige regeltjes

11 GESCHIEDENIS VAN COMPOSITIE Leonardo da Vinci winst eind 15 e eeuw tijdens het schilderen van Het Laatste Avondmaal, prima hoe het zat met

12 GESCHIEDENIS VAN COMPOSITIE de wiskundige regels van het perspectief, en hoe ze te gebruiken!

13 GESCHIEDENIS VAN COMPOSITIE Van Gogh wist bijvoorbeeld het perspectief losjes te schilderen, maar sterk te gebruiken. Kijk maar eens rustig naar dit schilderij, dan zie je wel waar Vincent je ogen wil hebben.

14 DE FOTOGRAFISCHE COMPOSITIE Er is absoluut geen verschil in de beginselen van de samenstelling (visueel ontwerp) tussen schilderkunst en fotografie. Geen. Maar, er is een enorm verschil in de toepassing van deze principes: A. De schilder begint met een leeg doek en kan kiezen wat te plaatsen op het doek, alsmede de plaatsing en opstelling van deze symbolen. B. De fotograaf begint met een volledige canvas en moet proberen (via vakmanschap en creativiteit) wat er te zien is te gebruiken op de best mogelijke manier om de boodschap over te brengen. Een gearrangeerd stilleven is bij een fotograaf de beste overeenkomst met het relatieve gemak van het creëren van een compositie in een schilderij.

15 HET MENSELIJK OOG

16 HET MENSELIJK OOG De maximale opening van een menselijk oog is ongeveer f/2.1 De minimale diafragma van een menselijk oog is ongeveer f/11 of f/8.6 Een dynamisch contrast van 20 EV is mogelijk. De effectieve beeldhoek is ca 200 graden horizontaal en ca 135 verticaal.

17 HET MENSELIJK OOG - BEELDHOEK

18 HET MENSELIJK OOG - BEELDHOEK Zo zou je kijken met het gezichtsveld van een 50 mm lens, ca 47 graden. ergeet de fabel dat het menselijk zicht te vergelijken is met een 50 mm lens. Je zicht is veel breder. Het perspectief dat je oog waarneemt lijkt wel op een 50 mm lens.

19 HET KADER

20 HET KADER Het kader kan staand (portrait), liggend (landscape) of vierkant zijn. Soms wordt een andere vorm van een kader toegepast: rond, elliptisch of een andere vorm. Fotografen maken meestal gebruik van het kader dat de camera hen biedt. Compact- en Bridgecamera's hebben een kader in de verhouding 3:4. Digitale spiegelreflexen hebben een kader in de verhouding 2:3. Compactcamera's hebben dus een vierkanter formaat.

21 HET KADER Vierkant

22 HET KADER Breder

23 HET KADER Breder

24 HET KADER Breder

25 HET KADER Breedst.

26 HET KADER Het meeste logische formaat is het liggende formaat. Onze ogen staan immers ook naast elkaar en we kunnen ver naar links en rechts kijken. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je geen staande foto's moet maken. Dit kan verrassende resultaten opleveren. Portret foto's werken bijvoorbeeld goed in staand of vierkant formaat. Ook landschapsfoto s krijgen vaak meer diepte als ze vertikaal worden opgenomen. portrait landscape

27 HET KADER Maar pin je nergens op vast: dit portret is juist krachtig in een landscape kader

28 HET KADER Fotografie: Noemenswaardig: 1:1 1.41:1 ( 2:1) Lichtenberg ratio 1.25:1 (5:4) 1.33:1 (4:3) 1.618:1 Gulden ratio 1.5:1 (3:2) Kleinbeeld Alle fotografische kaders kunnen liggend en staand gebruikt worden 1.78:1 (16:9) HD

29 HET KADER En natuurlijk niet vergeten: het panorama. Hiervoor bestaat geen vaste ratio, en kan zelfs staand toegepast worden.

30 HET KADER

31 EEN ONDERWERP KIEZEN

32 EEN ONDERWERP KIEZEN Voordat je de compositie kan maken, moet je eerst het onderwerp bepalen. Neem niet alleen een foto om dat je "het" mooi vindt, maar neem enkele seconde om te bepalen wát je zo mooi vindt aan de scène! Hoe je het op een foto wilt vastleggen, kan je pas daarna besluiten. Probeer niet te veel onderwerpen in een foto te stoppen. De meest gemaakte fout is het fotograferen van je reisgenoot inclusief het gehele gebouw erachter. Kan je niet kiezen? Neem dan een serie foto`s over elk onderwerp die je belangrijk vindt. Daarvoor kan je ook onderstaand principe hanteren. Bij het maken van elk foto gebruik je ogen waarvoor ze bedoeld zijn: goed kijken. Soms een klein stapje naar links of rechts maakt het verschil tussen een 'vakantiekiek' en een fantastische foto. (Denk aan de lantaarnpaal dwars door het beeld). Elimineer details en storende elementen die niet toedoen.

33 EEN ONDERWERP KIEZEN Op welke foto komt het onderwerp het beste tot zijn recht?

34 EEN ONDERWERP KIEZEN En bij deze?

35 EEN ONDERWERP KIEZEN Wat is hier het onderwerp?

36 EEN ONDERWERP KIEZEN En hier?

37 EEN ONDERWERP KIEZEN Mooie stoeltjes, maar

38 EEN ONDERWERP KIEZEN..dat kan minder rommelig!

39 EEN ONDERWERP KIEZEN Prachtig ornament maar

40 EEN ONDERWERP KIEZEN hier zie ik diepte en heeft alles meer sfeer.

41 EEN ONDERWERP KIEZEN Geweldige ouderwetse parkeermeter maar

42 EEN ONDERWERP KIEZEN onder een kleine hoek toch meer dynamiek

43 EEN ONDERWERP KIEZEN maar toch even verder kijken: 100 meter naar links vind je een compleet verhaal!

44 EEN ONDERWERP KIEZEN Prachtige kroonluchter maar

45 EEN ONDERWERP KIEZEN zo is de foto een stuk minder druk en fraaier.

46 STANDPUNT

47 STANDPUNT LAAG Betreedt een andere wereld.

48 STANDPUNT LAAG Dynamiek.

49 STANDPUNT LAAG Sommige mensen mag je best tegen op kijken.

50 STANDPUNT LAAG Welcome to my room

51 STANDPUNT LAAG Creëer extreem perspectief.

52 STANDPUNT HOOG Nederig

53 STANDPUNT HOOG Creëer extreem perspectief.

54 STANDPUNT HOOG Calimero effect.

55 STANDPUNT HOOG Verras je kijker

56 STANDPUNT CREATIEF Verwar je kijker

57 STANDPUNT CREATIEF!

58 STANDPUNT CREATIEF Verwar je kijker nog maar eens

59 STANDPUNT CREATIEF!

60 REGEL VAN DERDEN

61 REGEL VAN DERDEN

62 REGEL VAN DERDEN

63 REGEL VAN DERDEN

64 REGEL VAN DERDEN

65 REGEL VAN DERDEN

66 REGEL VAN DERDEN

67 REGEL VAN DERDEN

68 REGEL VAN DERDEN

69 REGEL VAN DERDEN

70 REGEL VAN DERDEN

71 REGEL VAN DERDEN

72 GULDEN SNEDE

73 GULDEN SNEDE Verwar de gulden snede niet met de regel van derden

74 GULDEN SNEDE

75 GULDEN SNEDE

76 GULDEN SNEDE

77 HORIZONTALEN

78 HORIZONTALEN

79 HORIZONTALEN

80 HORIZONTALEN

81 DIAGONALEN

82 DIAGONALEN

83 DIAGONALEN

84 DIAGONALEN

85 DRIEHOEKEN

86 DRIEHOEKEN

87 DRIEHOEKEN

88 DRIEHOEKEN

89 SPIEGELING

90 SPIEGELING

91 SPIEGELING

92 LEIDEN MET LIJNEN

98 BALANS

99 BALANS

100 BALANS

101 BALANS

102 (ON)BALANS

103 VISUEEL GEWICHT Groot = zwaarder Donker = zwaarder Contrastrijk = zwaarder Complex = zwaarder Lage kleurverzadiging = lichter Fysiek zwaar = zwaarder Interessante plaatsing = zwaarder (regel van derden / gulden snede) Aansprekend = zwaarder (gezichten)

104 SYMMETRIE

105 SYMMETRIE

106 SYMMETRIE

107 SYMMETRIE

108 HERHALING

109 HERHALING

110 HERHALING

111 HERHALING

112 HERHALING

113 KADERS BINNEN KADERS

117 PERSPECTIEF

118 PERSPECTIEF - STIJL Duidelijk verdwijnpunt door perspectief.

119 PERSPECTIEF - STIJL

120 PERSPECTIEF - STIJL Hi!

121 PERSPECTIEF - VLAK Een landschap met minder perspectief is zeker niet minder mooi.

122 PERSPECTIEF - VLAK De wolken creëren diepte.

123 PERSPECTIEF - VLAK

124 PERSPECTIEF - SPELEN Precies goed gaan staan.

125 PERSPECTIEF - SPELEN Dat is plannen, boffen of sjoppen.

126 PERSPECTIEF - SPELEN Goed gezien.

127 PERSPECTIEF Brandpuntsafstanden in perspectief.

128 PERSPECTIEF 200 mm 50 mm bijgesneden

129 PERSPECTIEF uit deze foto

130 PERSPECTIEF - VERTEKENING

133 PERSPECTIEF - VERTEKENING Let bij mensen op, met een kort brandpunt en een korte scherpstel afstand.

134 PERSPECTIEF - VERTEKENING Nog bepaald niet flatteus

135 PERSPECTIEF - VERTEKENING Dat ziet er beter uit.

137 PERSPECTIEF - VERTEKENING Vertekend Normaal

138 PERSPECTIEF - VERTEKENING Let ook bij katten op! (ze klagen wel veel minder)

141 PERSPECTIEF - VERTEKENING He! Zo ken ik hem weer!

142 PERSPECTIEF - CREATIEVE VERTEKENING

143 PERSPECTIEF - CORRECTIE Verticale perspectief correctie

144 PERSPECTIEF - CORRECTIE Rotatie en verticale perspectief correctie

145 PERSPECTIEF - CORRECTIE Voor Na Rotatie en verticale perspectief correctie

146 SCHERPTEDIEPTE

147 SCHERPTEDIEPTE

148 SCHERPTEDIEPTE

149 SCHERPTEDIEPTE

150 SCHERPTEDIEPTE Minder scherptediepte: A. Groter diafragma (kleiner f getal) en/of B. Kortere scherpstel afstand en/of C. Langere brandpuntsafstand Meer scherptediepte: A. Kleiner diafragma (groter f getal) en/of B. Langere scherpstel afstand en/of C. Kortere brandpuntsafstand

151 SCHERPTEDIEPTE Het effect van het diafragma.

152 SCHERPTEDIEPTE Laat iets op de voorgrond treden.

153 SCHERPTEDIEPTE Laat iets op de voorgrond treden.

154 SCHERPTEDIEPTE Extreem korte DOF.

155 SCHERPTEDIEPTE Extreem korte DOF.

156 SCHERPTEDIEPTE Benadruk je onderwerp.

157 SCHERPTEDIEPTE Gekozen scherptediepte geeft sfeer, perspectief leidt het oog.

158 SCHERPTEDIEPTE Tilt-shift lens

159 SCHERPTEDIEPTE Effect van tilt-shift lens op scherptevlak

160 SCHERPTEDIEPTE - BOKEH De term komt van het Japanse woord boke ( 暈け of ボケ ), die "blur" of "waas" betekent, of boke-aji ( ボケ味 ), de "blur kwaliteit". De Japanse term boke wordt ook gebruikt in de zin van een geestelijke nevel of seniliteit. Bokeh drukt de kwaliteit van de onscherpte in een foto uit. We hebben het daarbij om onscherpte die ontstaat omdat een voorwerp buiten het scherptevlak ligt. (Daar valt bewegingsonscherpte dus niet onder.) Onscherpte kan natuurlijk of onnatuurlijk overkomen, maar geeft in het algemeen rust aan een foto, doordat de achtergrond en eventuele voorgrond niet afleiden van het hoofdonderwerp. Bokeh wordt in het algemeen gewaardeerd en als aangenaam ervaren. Bokeh wordt bepaald door het ontwerp van het objectief. De vorm van het diafragma maakt daarbij uit, maar ook de manier waarop het objectief is gecorrigeerd. Een objectief met goede achtergrondonscherpte heeft vaak moeite met onscherpe onderwerpen in de voorgrond.

161 SCHERPTEDIEPTE - BOKEH Hoewel moeilijk te kwantificeren, sommige lenzen hebben subjectief mooiere out-of-focus gebieden. "Goed" bokeh is vooral belangrijk voor de macroobjectieven en lange telelenzen, omdat ze meestal worden gebruikt in situaties die ondiepe scherptediepte produceren Goede bokeh is ook belangrijk voor middelgrote telefoto lenzen (meestal 85 tot 150 mm op 35 mm formaat). Bij gebruik in portretfotografie (voor hun "natuurlijke" perspectief), de fotograaf wil meestal een kleine scherptediepte, zodat het onderwerp staat scherp uit tegen een wazige achtergrond.

162 SCHERPTEDIEPTE - BOKEH

167 EINDE

168 Vragen?