Kalkzandsteen Door L. van der Klugt (TNO Bouw)
|
|
- Irma Desmet
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Door L. van der Klugt (TNO Bouw) Mestelwerk wordt in Nederland al heel lang toegepast voor de vervaardiging van gevels. Grote voordelen van metselwerk zijn de hoge duurzaamheid en het minimale onderhoud dat er aan gepleegd hoeft te worden. De huidige gevel van metselwerk bestaat uit een buitenspouwblad van (bak)stenen die onderling zijn verbonden met specie met daarachter een geventileerde spouw, isolerende beplating en een binnenspouwblad. Traditioneel wordt in Nederland het buitenspouwblad opgetrokken in baksteen, maar daarvoor wordt ook wel kalkzand- of betonsteen toegepast. Het binnenblad kan bestaan uit metselwerk, gelijmde blokken dan wel uit gegoten beton. bestaat dan zelden nog uit baksteen, meestal uit kalkzandsteen. Meer en meer worden kalkzandsteenblokken in grotere afmetingen verlijmd. Gegoten beton treft men voornamelijk in hoogbouw aan. De eigenschappen en de voor- en nadelen van kalkzandsteen wordt hieronder kort weergegeven. wordt gemaakt door een mengsel van gebluste kalk, zand en water in stalen matrijzen samen te persen. De verse steen is vormvast, maar moet nog voldoende sterkte en weerbestandheid ontwikkelen. Die eigenschappen ontstaan als gevolg van chemische reactie tussen de kalk en het silicaat waaruit het zand bestaat. In het Engels worden zulke stenen dan ook wel aangeduid calcium silicate brick. Het verhardingsproces vindt tegenwoordig plaats in autoclaven, vroeger gewoon aan de lucht. Daarbij wordt de steen gedurende zekere tijd aan hoge stoomdruk en temperatuur onderworpen. Er ontstaat zowel een silicaat- als een kalkbinding. Hoe meer silicaatbinding ontstaat, des te meer regenvast en bestand tegen vorstinwerking het materiaal. Om de vorstbestandheid te verhogen wordt bovendien wat grover zand gebruikt. De fabrikant kan aldus bewust kiezen voor materiaal voor binnen- dan wel voor buitentoepassing. Er zijn ook verschillende klassen qua druksterkte. Die zijn kenbaar aan de kleur of aan ribbels op een kop. De hoogste klasse heet klinker, maar die is nog steeds een binnenmuursteen. Voor buitentoepassing dient men beslist gevelsteen te gebruiken. is in principe wit., vooral gevelsteen, wordt wel gekleurd door het inmengen van minerale pigmenten. is leverbaar als metselsteen, maar ook in grotere blokken van rechthoekige of aan het doel aangepaste vorm en afmetingen. Blokken worden verlijmd. Pagina 1 van 5 SamCreates bv 2009
2 De van nature erg vlakke steen wordt ook wel met beitels bewerkt en krijgt dan een ruw en bol zichtvlak. Ook wordt de steen wel in dubbelbreed formaat geperst en dan gespleten. Dan is het zichtvlak dus een breukvlak. Als de koppen ook een daardoor ontstane ruwheid vertonen, dan kan dat problemen bij de aansluiting op kozijnen geven. is strak van vorm en vertoont weinig spreiding in de afmetingen. Het materiaal vertoont zowel drogingskrimp als vochtzwelling. Dat maakt zowel krimp- als bewegingsvoegen nodig en die dienen op aanzienlijk kortere afstanden en dus frequenter dan in baksteenmetselwerk te worden aangebracht. ontwikkelt bij traditionele speciesamenstellingen vaak zeer matige tot onvoldoende hechting aan de mortel die als gevolg van drogingskrimp nog kan verminderen. In extreme gevallen kunnen de stenen los in de mortel komen te liggen. Daarom dient kalkzandsteen beslist niet nat te worden verwerkt. Helemaal droog is echter niet bevorderlijk voor de hechting. Aanbevolen wordt een vochtgehalte van omstreeks 6 massaprocent. Betere tot goede resultaten worden behaald bij gebruik van zogeheten kunststofgemodificeerde mortels. De meerprijs daarvan betaalt zich terug in de vorm van deugdelijk metselwerk. Een gemetselde gevel in relatie tot het milieu Voor de vervaardiging van metselsteen en bindmiddelen is energie nodig en ook gaat de productie gepaard met emissies. Voor de winning van de grondstoffen worden zware machines ingezet en ook het voorbewerken van en mengen, alsmede het vormproces vraagt de nodige energie. Dit zijn algemene zaken die voor alle soorten metselsteen gelden, maar er zijn verschillen in de hoeveelheden energie die daarvoor per soort nodig zijn. Daarvoor is in het kader van de energiebesparing veel aandacht voor geweest. De resultaten zijn vastgelegd in zogeheten LCA s, wat staat voor Life Cycle Analysis. Daarin wordt zelfs gekeken naar wat sloop kost en wat er nog met de restmaterialen kan gebeuren. Zonder in detail te treden, wordt hieronder in het kort aangegeven wat er per soort metselsteen aan de orde is. Ook de kalkzandsteenfabriek werd in het algemeen gebouwd bij de winningsplaats van het zand. Kalksteen komt altijd uit het buitenland. Die kan nog ter plekke worden gebrand, maar ook in eigen land. Dat gebeurt in daarvoor ingerichte kalkbranderijen. Voor dat branden is uiteraard brandstof nodig. Daarbij komt naast het rookgas ook veel koolzuurgas vrij. Dat wordt door het gerede product nog maar voor een deel gebonden, te weten door het aandeel ongebonden kalk in de steen. Behalve voor het mengen van kalk en zand en het persen van de steen is vooral nog energie benodigd voor het opwekken van stoom voor het autoclaafproces. Pagina 2 van 5 SamCreates bv 2009
3 waar moet je opletten Het vervaardigen van een gemetselde gevel vraagt deskundigheid en ervaring. Voor metselen en voegen bestaan al dan niet in leerlingstelsels vakopleidingen. Daar doen de jonge metselaars de basisvaardigheden op. Daarna volgt echter de praktijk waarin de fijne kneepjes worden eigen gemaakt. Goed metselen en voegen is veel moeilijker dan het lijkt! Wie als onervaren amateurmetselaar/-voeger aan de slag wil, doet er goed aan eerst een cursus op dat gebied te volgen. Hoe dan ook, afgezien van de benodigde handvaardigheid is er ook een aantal zaken waaraan aandacht dient te worden besteed. Zoals al opgemerkt, wordt de hechting van de steen sterk beïnvloed door het vochtgehalte waarmee die wordt verwerkt. De industrie adviseert een vochtgehalte van omstreeks 6 massaprocent. is tamelijk gevoelig voor vervuiling en alggroei. Omdat zeker de vervuiling daarmee effectief kan worden vertraagd, adviseert de kalkzandsteenindustrie dan ook de gevel na gereedkomen waterwerend te behandelen. Daarvoor dienen middelen te worden ingezet die geschikt zijn voor fijnporeuze steen. Algroei kan echter ook op gehydrofobeerde gevels optreden, zeker als na een aantal jaren de waterafstotendheid aan het oppervlak minder is geworden. Groot voordeel is dat het voegwerk na hydrofoberen zeer veel langer meegaat. Gebleken is dat het juist bij kalkzandsteen erg moeilijk is goede kwaliteit voegwerk te maken. In verband met de relatief grote uitzetting en krimp van kalkzandsteen dienen er regelmatig dilatatievoegen te worden aangebracht. Die kunnen beter open blijven dan dat ze met kit dan wel met schuimband worden gevuld. De steen Prijsverschillen wat betreft de baksteensoort komen voort uit het verschil in prijs van de klei. Witte, crème of grijsachtige handvormsteen en zogeheten verblendsteen (zeer harde en zeer weinig poreuze strengperssteen wordt gemaakt van geïmporteerde klei en die moet bovendien op hogere temperatuur worden gebakken. Verder ligt het voor de hand dat echte handvormsteen duurder is dan imitatie handvormsteen en dat vormbaksteen nog weer iets goedkoper zal kunnen zijn dan het laatste genoemde type. Stenen waarvan de kleur kunstmatig is verkregen zoals mangaansteen zal allicht duurder zijn dan de steen zonder die toevoeging. Pagina 3 van 5 SamCreates bv 2009
4 De arbeid Zelf doen is natuurlijk goedkoper dan laten doen door ingehuurde arbeidskrachten. Bij het laatste maakt het verschil of men gebruik maakt van een zogeheten ZZP-er (Zelfstandige zonder personeel) die geen of zeer weinig overhead heeft, een kleine plaatselijke aannemer of een gerenommeerd, gecertificeerd groot bedrijf met aantoonbaar goed opgeleide en ervaren vaklieden. Een risico analyse Baksteenmetselwerk heeft bewezen de eeuwen te kunnen doorstaan. Toch kan metselwerk als gevolg van optredende schade ook uiterst teleurstellend zijn. Vanzelfsprekend dienen de gebruikte materialen aan de daarvoor geldende normen te voldoen. Helaas zijn die onder invloed van Europese regelgeving in het algemeen afgezwakt ten opzichte van bestaande Nederlandse normen. Zo stelde de Nederlandse metselbaksteennorm NEN 2489 zodanig strenge eisen wat betreft het toelaatbare gehalte aan sulfaat dat die door omringende landen als nogal overdreven werden ervaren (lees: voor hen veel te zwaar waren). De eisen wat betreft het sulfaatgehalte zijn na heel discussie uiteindelijk geheel vervallen! In plaats daarvan kunnen fabrikanten wel vrijwillig opgeven wat de eigenschappen van hun product zijn. Naar vragen dus! Ook de eisen qua vorstbestandheid zijn afgezwakt. Ergo: Vooral met buitenlandse metselbaksteen loopt men - zoals de praktijk helaas heeft bewezen - meer risico dan met Nederlandse. Sulfaat leidt niet alleen gemakkelijk tot witte uitslag, maar zowel de steen als de voegmortel en - in extreme - gevallen ook de metselmortel kan er door worden aangetast. Bij vorstschade aan de steen schilfert die af. Het metselwerk heeft daarvan constructief gezien nauwelijks te lijden. Door vorstinwerking uitgedrukt voegwerk kan worden vervangen, maar helaas is door vorstinwerking uitgedrukt voegwerk in het algemeen een teken of de voorbode van schade aan de metselmortel. Dan dient het aangetaste metselwerk te worden vervangen en het behouden deel door deugdelijke hydrofobering (waterwerende behandeling) tegen overmatig nat worden te worden beschermd. Goedkoop voegwerk kan op termijn van enkele jaren zodanig door regeninwerking worden aangetast dat het moet worden vervangen. Dat kost dan een veelvoud van de oorspronkelijke prijs. Voor voegwerk dienen de richtlijnen van CUR- Aanbeveling 61 Het voegen van metselwerk te worden aangehouden. De lesstof voor aankomende voegers is geheel op dat document gebaseerd. wanneer kies je wat Belangrijk bij de renovatie / restauratie van een woning is de oorspronkelijke uitstraling van de woning. Indien een woning wordt voorzien van een geheel of gedeeltelijk nieuwe Pagina 4 van 5 SamCreates bv 2009
5 gevel waarbij gebruik wordt gemaakt van andere materialen anders dan de oorspronkelijke,wordt geadviseerd om vooraf te beoordelen of dit geen (negatieve) gevolgen heeft voor de uitstraling van de volledige woning. Aandachtspunten hierbij zijn; type materiaal, kleur van het materiaal en afmetingen van de stenen/gevelplaten/rabatdelen. Naast het uiterlijk van de gevel is ook de kostprijs en zijn de kosten voor onderhoud belangrijk bij de keuze voor het type gevelmateriaal. Goed en met deugdelijke materialen uitgevoerd (baksteen)metselwerk behoeft in principe geen enkel onderhoud. De steen kan eeuwen mee, de metselmortel wordt door goed voegwerk tegen regeninwerking beschermd en het voegwerk zelf dient - aan de regenkant! - tenminste 25 jaar mee te kunnen. Zoals al aangegeven, kan door opname van zouten van buitenaf echter helaas toch aanzienlijke schade ontstaan. Voor het gros van de nieuwbouw is de keuze voor (baksteen)metselwerk in Nederland dan ook een welhaast vanzelfsprekende zaak. Een buitenblad van andersoortig materiaal kan in principe altijd door metselwerk worden vervangen. Dan dient echter wel te worden bekeken of de aanwezige fundering daarop qua maat- en uitvoering daarop wel berekend is. Aanpassingen zijn vrijwel altijd mogelijk, al kunnen die aanzienlijke kosten met zich meebrengen. en natuurlijk waar moet je zijn Brancheorganisaties voor metselwerk De fabrikanten van metselsteen en prefab metsel- en voegmortel zijn verenigd in zogeheten brancheorganisaties en dat geldt ook voor metsel- en voegbedrijven. Daarnaast bestaan er normen en aanbevelingen voor zowel de materialen als de uitvoering. In sommige bouwmarkten zijn folders met betrekking tot het uitvoeren van specifieke klussen verkrijgbaar. Veel informatie is te vinden op internet. : Vereniging Platvorm VNK, Huizen - Europese norm NEN-EN Mortelfabrikanten: Nederlandse Mortel Organisatie NeMO, Eindhoven Pagina 5 van 5 SamCreates bv 2009
Gevels Door H. Koelemij (TNO Bouw)
Gevels Door H. Koelemij (TNO Bouw) Belangrijkste functie van een buitengevel is het scheiden van de binnen- van de buitenruimte. Bij het scheiden van de binnen- van de buitenruimte gaat het niet alleen
Nadere informatieMetsel & voegmortel Door L. van der Klugt (TNO Bouw)
Metsel & voegmortel Door L. van der Klugt (TNO Bouw) Wat is het verschil tussen deze materialen? (levensduur, onderhoud, prijs, milieu) Metsel- en voegmortel Metsel- en voegmortels bestaan uit mengsels
Nadere informatieVOEGWERK. Mathieu Peters. Fontys PTH Eindhoven. Studentennummer: 2073444
VOEGWERK Mathieu Peters Fontys PTH Eindhoven Studentennummer: 2073444 2013 2014 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 2 2. ALGEMEEN 2.1 Metselvoegen... 3 2.2 Voorbehandeling van de muren... 4 2.3 Keuze voegspecie...
Nadere informatieBaksteen Door L. van der Klugt (TNO Bouw)
Door L. van der Klugt (TNO Bouw) Metselwerk Mestelwerk wordt in Nederland al heel lang toegepast voor de vervaardiging van gevels. Grote voordelen van metselwerk zijn de hoge duurzaamheid en het minimale
Nadere informatieSchelpkalkcementmortels 1:5:10
Remix Droge Mortel BV Schelpkalkcementmortels 1:5:10 De beste eigenschappen van schelpkalk en cement in één mortel Traditionele mortels In Nederland is het merendeel van oude gebouwen en monumenten gebouwd
Nadere informatie09 Kwaliteit van metselwerk 04 Kwaliteit van voegwerk; doorstrijkwerk
09 Kwaliteit van metselwerk 04 Kwaliteit van voegwerk; doorstrijkwerk Doel Deze informatie behandelt het principe, de voor- en nadelen van het doorstrijken van voegen. Zij geeft antwoord op vragen als:
Nadere informatieSCHOON METSELWERK OORZAKEN EN PREVENTIE VAN WITTE UITSLAG
SCHOON METSELWERK OORZAKEN EN PREVENTIE VAN WITTE UITSLAG Schoon metselwerk Oorzaken van witte uitbloei op baksteenmetselwerk In 1996 heeft KNB de brochure Uitslag op baksteenmetselwerk: preventie en behandeling
Nadere informatieProductinformatie U-Steen. De U-Steen: traditioneel gemetselde, volledig keramische gevels met een
Productinformatie U-Steen De U-Steen: traditioneel gemetselde, volledig keramische gevels met een uniform kleurbeeld Innovatie en ambachtelijke kwaliteit ineen De U-Steen Eenduidig gevelbeeld zonder voeg
Nadere informatieGEVELMETSELWERK MET DUNNE VOEGEN
GEVELMETSELWERK MET DUNNE VOEGEN OMNIFIX Lijmen of dunmetselen in een notendop WWW.OMNICOL.EU GEVELMETSELWERK MET DUNNE VOEGEN OMNIFIX LIJMEN OF DUNMETSELEN IN EEN NOTENDOP Wat? Lijmen of dunmetselen van
Nadere informatieEditie september 2009 Memento verpakt cement
Editie september 2009 Memento verpakt cement tv@enci.nl - www.enci.nl Overzicht ENCI verpakt cement Cementbenaming Portlandcement 42,5 N Portlandcement 52,5 R Wit portlandcement Wit portlandkalksteencement
Nadere informatieExamenopgaven VMBO-BB 2003
Examenopgaven VMBO-BB 2003 tijdvak 1 maandag datum 19 mei 13.30 tijd 13.30-15.00-15.00 uur BOUWTECHNIEK-METSELEN CSE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje. Dit examen
Nadere informatieUITVOERINGSRICHTLIJN VERLIJMEN VAN GEVELSTENEN Baksteen en bouwblokken en stenen van beton
WIJZIGINGSBLAD UITVOERINGSRICHTLIJN VERLIJMEN VAN GEVELSTENEN Baksteen en bouwblokken en stenen van beton URL 2826-04 (voorheen PBL0475/01) Datum uitgifte publicatie : 2001-12-01 Datum uitgifte wijzigingsblad
Nadere informatieBeschrijving keramische prefab wandelementen BRIXALL
Beschrijving keramische prefab wandelementen BRIXALL Keramische prefab wandelementen opgebouwd uit keramische snelbouwstenen Omschrijving De keramische muurelementen zijn uitgevoerd uit geperforeerde,
Nadere informatieSupport gevelstenen CE SPECIFICATIEFORMULIER UITLEG
Support gevelstenen CE SPECIFICATIEFORMULIER UITLEG Per 1 april 2006 dient de Europese productnorm NEN-EN 771-1 Specificaties voor metselstenen Deel 1: Baksteen gehanteerd te worden. De invoering van Europese
Nadere informatie09 Kwaliteit van metselwerk 06 Voorkomen en behandelen van witte uitslag op baksteen metselwerk
09 Kwaliteit van metselwerk 06 Voorkomen en behandelen van witte uitslag op baksteen metselwerk Doel Deze informatie bevat een overzicht van verschillende soorten witte uitslag of uitbloei op baksteen
Nadere informatieRestauratie toekomstbestendig.
Restauratie toekomstbestendig. Uitvoeringsrichtlijnen en Restauratiebestek: wat willen en wat kunnen we daar mee? Bijeenkomst Stichting ERM i.s.m. de Nationale Monumenten Organisatie 25 april 2017 HET
Nadere informatieGevelbeplating Door H. Koelemij (TNO Bouw)
Gevelbeplating Door H. Koelemij (TNO Bouw) Gevelbeplating Een gevel van gevelbeplating bestaat uit een buitenspouwblad van een plaatmateriaal (gevelplaat) met daarachter een constructie en een geventileerde
Nadere informatie03 ontwerp 02 voegtypen en voegkeuze door : ir J.A. Kooren, arch bna.
03 ontwerp 02 voegtypen en voegkeuze door : ir J.A. Kooren, arch bna. Doel Deze informatie geeft inzicht in de keuzeaspecten die een rol spelen bij het kiezen van soort en type voeg voor metselwerk. Het
Nadere informatieVERWERKINGSRICHTLIJNEN VOOR GEVELBAKSTENEN
VERWERKINGSRICHTLIJNEN VOOR GEVELBAKSTENEN Algemeen Voor de verwerking Caprice - B.V. Steenfabriek Huissenswaard gevelbakstenen zijn diverse verwerkingsmethoden voor handen. De meest toegepaste zijn: -
Nadere informatiebasis college bouwkunde bok5
basis college bouwkunde bok5 lesweek 7 gevels Instituut Bouwkunde & Civiele Techniek docent: ir.m.marynissen beëindiging gemetselde muren muurafdekker met minimaal 40mm overstek en voorzien van een waterhol
Nadere informatieProductinformatie U-Steen. De U-Steen: traditioneel gemetselde, volledig keramische gevels met een
Productinformatie U-Steen De U-Steen: traditioneel gemetselde, volledig keramische gevels met een uniform kleurbeeld De U-Steen Eenduidig gevelbeeld zonder voeg Gangbare verwerking Strak, keramisch, authentiek
Nadere informatieKEIM KALEIMORTELS DE MINERALE KALEICOMBINATIE, VAN AUTHENTIEK TOT UNIVERSEEL
KEIM KALEIMORTELS DE MINERALE KALEICOMBINATIE, VAN AUTHENTIEK TOT UNIVERSEEL KEIM KALEI KLEURENPALET 9055 9253 9389 9526 9582 9073 9268 9451 9543 9590 9078 9288 9473 9546 naturel Uni-Kalei 9169 9292 9505
Nadere informatieGEVELMETSELWERK MET DUNNE VOEGEN OMNIFIX
GEVELMETSELWERK MET DUNNE VOEGEN OMNIFIX WWW.OMNICOL.EU LIJMEN OF DUNMETSELEN IN EEN NOTENDOP OMNIFIX Wat? Lijmen of dunmetselen van gevelstenen betekent dat tussen de gevelstenen een voeg van 4 tot 8
Nadere informatieDuurzame veiligheid van gemetselde gevels
Duurzame veiligheid van gemetselde gevels Door schade en schande wijzer? Industriedag Stichting Stapelbouw Simon Wijte Adviesbureau ir. J.G. Hageman B.V. Rijswijk Technische Commissie Stichting Stapelbouw
Nadere informatieVoegwerk. Stukje geschiedenis:
Voegwerk Stukje geschiedenis: Tot het midden van de negentiende eeuw bestond er veelal geen verschil tussen metsel en voegspecie. Da specie werd over het algemeen in één keer vol en zat op de steen aangebracht,
Nadere informatie-Duurzaam onderhoud begint al bij het ontwerpen -Detaillering, materiaal keuze zeer belangrijk -Door slechte detaillering voor waterafvoer is niet
Welkom -Goed en vakkundig onderhoud verlengt levensduur van gebouwen -Duurzaam onderhoud is daarom goed voor de portemonnee en milieu -Goed voor de portemonnee door behoud van de waarde van het gebouw
Nadere informatieMetselen en Voegen van Modern en Traditioneel Metselwerk
Metselen en Voegen van Modern en Traditioneel Metselwerk BASISTEKST VOOR HET LASTENBOEK Deze basistekst voor het lastenboek beschrijft zowel het (her)metselen als het (her)opvoegen van een gevel in modern
Nadere informatieCalduran producteigenschappen
Calduran producteigenschappen Bouwtechniek en Voorlichting Postbus 97 3840 AB Harderwijk Telefoon 0341 464 004 Telefax 0341 464 005 Kalkzandsteen is een steenachtig materiaal voor het opbouwen van dragende
Nadere informatiePorotherm Eco-Brick warmtewandstenen
Building Value Porotherm Eco-Brick warmtewandstenen Technische informatie. Baksteen. Voor mensen gemaakt. Porotherm Eco-Brick. Keramische warmtewandstenen. 1. Porotherm vormt hét wereldmerk voor keramische
Nadere informatieUitkomsten van de 7 e bijeenkomst Kennisnetwerk Baksteenmetselwerk PREFAB GEVEL- EN WANDELEMENTEN VAN BAKSTEEN
Uitkomsten van de 7 e bijeenkomst Kennisnetwerk Baksteenmetselwerk PREFAB GEVEL- EN WANDELEMENTEN VAN BAKSTEEN Inleiding Het Kennisnetwerk Baksteenmetselwerk kwam 30 november 2013 bij MADE te Tilburg bij
Nadere informatieProductinformatieblad
webermix 6 in 1 is een kant-en-klare mortel geschikt voor diverse toepassingen Metselen, voegen, stucadoren, vloersmeren, tegels leggen Ook geschikt voor metselen glazen bouwstenen Veelzijdig inzetbare
Nadere informatieArtikel naar aanleiding van 3 e bijeenkomst Kennisnetwerk Baksteenmetselwerk GEVELREINIGING VAN BAKSTEENMETSELWERK
Artikel naar aanleiding van 3 e bijeenkomst Kennisnetwerk Baksteenmetselwerk GEVELREINIGING VAN BAKSTEENMETSELWERK Het door KNB geïnitieerde kennisnetwerk Baksteenmetselwerk discussieerde over gevelreiniging
Nadere informatieExamenopgaven VMBO BB 2004
Examenopgaven VMBO BB 2004 tijdvak 2 woensdag 23 juni 9:00-10:30 uur BOUWTECHNIEK-METSELEN CSE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje. Dit examen bestaat uit 44 vragen.
Nadere informatieBaksteen. Wat is baksteen en hoe wordt baksteen gemaakt?
Baksteen Wat is baksteen en hoe wordt baksteen gemaakt? De klei : Klei is in de loop van duizenden jaren ontstaan. Door plantengroei, ijs en temperatuurwisselingen wordt natuursteen vergruisd, zo ontstaan
Nadere informatiePorotherm Eco-Brick warmtewandstenen
Porotherm Eco-Brick warmtewandstenen Technische informatie Baksteen. Voor mensen gemaakt. Porotherm Eco-Brick, keramische warmtewandstenen 1. Porotherm vormt hét wereldmerk voor keramische binnenmuurstenen
Nadere informatieAan Van e-mail Belangstellenden Bureau Aanbestedingen aanbestedingen@leiden.nl
Financiële en Juridische Dienstverlening Team Juridische Dienstverlening Memo Aan Van e-mail Belangstellenden Bureau Aanbestedingen aanbestedingen@leiden.nl Onderwerp Datum: 13 oktober 2009 Nota van inlichtingen
Nadere informatieRolith Chemicals. Bestaat sinds 1977. Sinds november 2003 onderdeel van de Pearl Paint Group te Lelystad. Rolith bouwchemie
Rolith Chemicals Bestaat sinds 1977 Sinds november 2003 onderdeel van de Pearl Paint Group te Lelystad Waarom Rolith producten! Producten ontwikkeld i.s.m. baksteenindustrie (al sinds 1988!) Alle producten
Nadere informatieKruis verband. Halfsteens verband
Baksteen is één der duurzaamste der bouwmaterialen. Slaan wij de geschiedboeken open, dan vinden wij overal, als oudste sporen van menselijke beschaving voorwerpen en scherven van gebakken aarde en metselwerk.
Nadere informatieSpaarformaat. Slim besparen met de smalle gevelsteen van Daas Baksteen
Spaarformaat Slim besparen met de smalle gevelsteen van Daas Baksteen 1 2 Spaarformaat de gevelsteen die bouwkosten bespaart en het milieu ontziet Duurzaam bouwen betekent spaarzaam met materiaal en energie
Nadere informatieVerantwoord dilateren met nieuwe dilatatietool. Prof. ir-arch. D.R.W. Martens
Verantwoord dilateren met nieuwe dilatatietool Prof. ir-arch. D.R.W. Martens overzicht Waarom dilateren? Gangbare praktijk Waarom nieuwe dilatatietool? Uitgangspunten Opportuniteiten met dilatatietool
Nadere informatieVerwerking & metselwerk gevelbakstenen
Building Value Verwerking & metselwerk gevelbakstenen Technische richtlijnen Baksteen. Voor mensen gemaakt. Richtlijnen voor ontwerp & toepassing Baksteen wordt gebruikt voor gevel- of muurconstructies.
Nadere informatieMetselcement MC12,5. Samenstelling De samenstelling van de hoofdbestanddelen van MC 12,5 is conform NEN-EN 413-1
Metselcement MC12,5 Productomschrijving Metselcement MC12,5 is een hydraulisch bindmiddel op basis van portlandcementklinker. Bij de fabricage wordt aan de portlandcementklinker een zeer fijne fractie
Nadere informatieProductinformatieblad
weber.mix 6 in 1 is een kant-en-klare mortel geschikt voor diverse toepassingen. Ideale oplossing voor renovatieklussen en verbouwingen Vloer & wand Binnen & buiten Veelzijdig inzetbare mortel welke geschikt
Nadere informatieTekst brochure "Verlijmen van baksteen" INHOUD COLOFON
Tekst brochure "Verlijmen van baksteen" INHOUD Inleiding 2 Esthetische kenmerken 2 Duurzaamheid 3 Uitvoering 4 Prijs en kwaliteit 5 Bouwkundige aspecten 5 Garantie 6 COLOFON Uitgever Koninklijk Verbond
Nadere informatiemet betonsteenstrippen
& met betonsteenstrippen Iso&Stripes met betonsteenstrippen, duurzaam isoleren én stijlvol afwerken. Willco Products ontwikkelde met het WILLCO Iso&Stripes Systeem een totaaloplossing voor zowel het isoleren
Nadere informatie21 december DE BAKSTEEN Wat weet je ervan? 1 CM groep.. Verslag voor het vak Computervaardigheden 1 Lector: Astrid Ramakers
21 december 2013 DE BAKSTEEN Wat weet je ervan? 1 CM groep.. Verslag voor het vak Computervaardigheden 1 Lector: Astrid Ramakers Inleiding 1 Inleiding Een baksteen is een uit klei gebakken voorwerp voor
Nadere informatiePorotherm Poriso binnenmuurstenen
Porotherm Poriso binnenmuurstenen Technische informatie Baksteen. Voor mensen gemaakt. Porotherm Poriso, pure kwaliteit Porotherm vormt hét wereldmerk voor keramische binnenmuurstenen van Wienerberger.
Nadere informatieMACTIE RENOVATIESPOUWANKER VAN B+B TEC. Aanwijzingen voor de constructieve toepassing
DOSSIER 7581 MACTIE RENOVATIESPOUWANKER VAN B+B TEC Rapport 7581-1-2 Aanwijzingen voor de constructieve toepassing 17 juni 2011 Eigendom B+BTec BV. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of
Nadere informatieCEMENTSLUIER OP GLAS. Oorzaak, preventie en reinigingsmethode
CEMENTSLUIER OP GLAS Oorzaak, preventie en reinigingsmethode Dit document geeft achtergrond informatie over de diverse oorzaken van het ontstaan van cementsluier op glas, de preventieve maatregelen die
Nadere informatieHieronder zie je allerlei zaken die met metselen te maken hebben. Bekijk ze goed, zodat je weet wat de woorden betekenen. Woord Betekenis Afbeelding
Hieronder zie je allerlei zaken die met metselen te maken hebben. Bekijk ze goed, zodat je weet wat de woorden betekenen. Woord Betekenis Afbeelding Compriband Dit is materiaal om dilatatievoegen elastisch
Nadere informatieVoegmortels FX (UA) Professionele mortels. voor een optimaal resultaat. Met extra hechteigenschappen
Professionele mortels voor een optimaal resultaat Voegmortels FX (UA) Met extra hechteigenschappen voor: 4 voegen van steenstrips 4 voegen van gesiliconiseerde stenen 4 voegrenovatie 4 voegen op slecht
Nadere informatiePROJECT 1 : Aanleren van de basishandelingen
Technische Bouw Hout PRAKTIJK BUW 2TBHa/b NAAM LEERLING: PRJECT 1 : Aanleren van de basishandelingen Deze cursus is zorgvuldig samengesteld. Daarom is het verboden deze te verspreiden of te kopiëren. VRIJ
Nadere informatieCalduran. ronde wanden
Calduran ronde wanden Bouwtechniek en Voorlichting Postbus 97 3840 AB Harderwijk Telefoon: 0341 464 004 Om ronde wanden in een ontwerp te kunnen realiseren dient de productgrootte te worden afgestemd op
Nadere informatieHeteren. Verwerkingsadvies. Geveloplossingen
Verwerkingsadvies Geveloplossingen Geveloplossingen 2 Verwerkingsadvies Algemeen Vormmethode: Strengpers De voorbewerkte klei wordt middels het extrude principe in de strengpersmachine met behulp van een
Nadere informatieTERRANOVA bestekvoorschriften 1 BEIGE 1.1 OVERZICHT 1.2 VOORSCHRIFT. HTE 250 Waalformaat 210 x 100 x 50. beige. Beige. : genuanceerd, fijn bezand
TERRANOVA bestekvoorschriften 1 BEIGE 1.1 OVERZICHT Beige beige genuanceerd, fijn bezand HTE 250 Waalformaat 210 x 100 x 50 HTE 265 Waaldikformaat 210 x 100 x 65 1.2 VOORSCHRIFT Het gevelmetselwerk wordt
Nadere informatieAlles over de CE-markering
Alles over de CE-markering Met CE-label zijn SILKA en YTONG nu e tra makkelijk verhandelbaar. De letters CE kent u vast. Ze staan op het etiket van veel producten die in Europa worden verkocht. Dus ook
Nadere informatieYOU-FILL ONKRUIDVRIJE
YOU-FILL ONKRUIDVRIJE VOEGMORTELS BESPAREN OP ONDERHOUD HOGE KWALITEIT GEBRUIKSVRIENDELIJK MILIEU BESPAREND LANGE LEVENSDUUR voegmortel.nl Bedrijfsstraat 26 5391 LR Nuland +31 (0) 73 888 23 07 info@voegmortel.nl
Nadere informatieARGILO VERDO bestekvoorschriften 1 BEIGE 1.1 OVERZICHT 1.2 VOORSCHRIFT. HVE 50 Module x 65 x 48. beige HVE 250 Waalformaat 210 x 65 x 50.
ARGILO VERDO bestekvoorschriften 1 BEIGE 1.1 OVERZICHT HVE 50 Module 50 190 x 65 x 48 Beige beige genuanceerd, fijn bezand HVE 250 Waalformaat 210 x 65 x 50 HVE 265 Waaldikformaat 210 x 65 x 65 1.2 VOORSCHRIFT
Nadere informatieImperium, klassieke kracht
Imperium, klassieke kracht Romeins formaat traditioneel metselen, dunmetselen of lijmen Iluzo traditioneel metselen met de look van gelijmd Lang en smal 2 steunvoetjes geven extra steun Bruine basissteen
Nadere informatieAlgemeen: door het toepassen van gevelisolatie is dan ook veel energie te besparen.
Gevelisolatie Dit verhaal bevat: een korte beschrijving van een aantal voor gevelisolatie belangrijke bouwfysische principes. een uitleg over de berekening van de warmteweerstand uitleg diverse soorten
Nadere informatieB.1 Bestekteksten. B.1.1 Blokken
B1 Bestekteksten B1 bestekteksten 35 B.1 Bestekteksten In dit hoofdstuk zijn alle beschikbare bestekteksten opgenomen. Voor meer informatie verwijzen we naar hoofdstukken B3 Verwerking en B.4 Technische
Nadere informatieVerlijmen van gevelstenen
Verlijmen van gevelstenen Dunne voegen voor een mooiere én sterkere gevel! Lijmen van gevelstenen Dunne voegen voor een mooiere én sterkere gevel! De laatste decennia hebben innovaties in de bouw geleid
Nadere informatieNII. Nederlandse Isolatie Industrie. Beter isoleren. Energiebesparing en de gevel. Jubileumsymposium Stapelbouw 17 juni 2010.
Nederlandse Beter isoleren Energiebesparing en de gevel Jubileumsymposium Stapelbouw 17 juni 2010 Dick Tommel 1 AGENDA Energiebesparing via de gevel Energiebesparing Trias Energetica Consequenties voor
Nadere informatieRapport. Waterdichtheid Isotras funderingsaansluiting. Opdrachtnummer: 18-G-0040 Referentie: JGD/SK
Rapport Waterdichtheid Isotras funderingsaansluiting Opdrachtnummer: 18-G-0040 Referentie: JGD/SK Waterdichtheid Isotras funderingsaansluiting Versie : 01 Status : Definitief Opdrachtgever : Isotras B.V.
Nadere informatieToepassingsmaat L boor Inslagdiepte Materiaal Art. nr. Art. nr. Isolatiedikte mm mm Ø mm binnenblad mm UNI-Flexplug Inslaghulpstuk
GB-Spouwverankering UNI-Flexplug Artikel Informatie Toepassingsmaat L boor Inslagdiepte Materiaal Art. nr. Art. nr. Isolatiedikte mm mm Ø mm binnenblad mm UNI-Flexplug Inslaghulpstuk 45 t/m 60 100 Ø 8x50-70
Nadere informatieGeveloplossingen. Veldbrand-serie. Verwerkingsadvies
Geveloplossingen Verwerkingsadvies Geveloplossingen 2 Verwerkingsadvies Algemeen Vormmethode: Machinale Handvorm (Hubert) De voorbewerkte klei wordt met behulp van het Hubert inwerpsysteem in een vormbak
Nadere informatieGevelsluitend Baksteen
Gevelsluitend Baksteen AVM Nieuwegein, Chris Geurts, Rogier Donkervoort, Marcel Vullings, Jac de Kroon Overzicht programma 1. Algemene Inleiding Aanleiding, voorgeschiedenis Overzicht in vogelvlucht product
Nadere informatieWaterdichting. Pas weber.dry inject toe. Controleer op waterdoorslag naar bovenliggende verdieping of fundering.
binnen toepassen Controleer op waterdoorslag naar bovenliggende verdieping of fundering. Nee Bestaat de ondergrond uit baksteen, betonsteen of betonblokken? Ja Ja Pas weber.dry inject toe. A Controleer
Nadere informatieGeveloplossingen. Glazuurbakstenen. Verwerkingsadvies
Geveloplossingen Verwerkingsadvies Geveloplossingen 2 Verwerkingsadvies Algemeen Vormmethode: Strengpers De voorbewerkte klei wordt middels het extrude principe in een strengpersmachine met behulp van
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Glas Inleiding Ik kies voor dit onderwerp omdat mijn vaderbij de N.V. Verenigde Glasfabriek werkt en omdat ik wat meer over glas wil weten, bijvoorbeeld hoe je moet glasblazen en hoe flessen woorden gemaakt.
Nadere informatieRESTAURATIEPLAN BRUG BIJ KASTEEL HACKFORT
16108 Restauratie brug Bij kasteel Hackfort, Baakseweg 8 Vorden. i.o.v. Vereniging Natuurmonumenten Datum: 29-11-2016 RESTAURATIEPLAN BRUG BIJ KASTEEL HACKFORT ARCO ARCHITECTEN BNA 1 INHOUDSOPGAVE 1 Algemeen...
Nadere informatieDuurzame en ecologische gevels
Duurzame en ecologische gevels Modern bouwen vraagt om duurzame ecologische gevels. Daarom heeft Daas de DuecoBrick gevel ontwikkeld. Met keus uit twee varianten: DuecoRock met een grillige, rotsachtige
Nadere informatieReinigen van metselwerk en beton met de hoge drukreiniger. Jaap Koek J. Koek Gevelconsultancy B.V.
Reinigen van metselwerk en beton met de hoge drukreiniger Jaap Koek J. Koek Gevelconsultancy B.V. De dagelijkse praktijk: een gevel is vervuild, en nu? De dagelijkse praktijk: een gevel is vervuild, en
Nadere informatieSpouwmuren met een buitenblad met een dikte van 65 mm belast door wind Aanvullende voorwaarden en rekenregels bij NPR
TECHNISCHE AANBEVELING Spouwmuren met een buitenblad met een dikte van 65 mm belast door wind Aanvullende voorwaarden en rekenregels bij NPR 9096-1-1 STA.020.2017 - november 2017 Voorwoord In NPR 9096-1-1
Nadere informatieVoorbeeld. Preview NEN Kalkzandstenen en kalkzandsteenblokken. Calcium-silicate bries and bloes
UDC 666.965.2-431:691.316 Kalkzandstenen en kalkzandsteenblokken Calcium-silicate bries and bloes Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen.
Nadere informatieP Inleiding tot bestekteksten, plaatsingsvoorschriften en uitvoeringsdetails
vloerplaten 65 P.3.0.12 Inleiding tot bestekteksten, plaatsingsvoorschriften en uitvoeringsdetails De plaatsingsvoorschriften en uitvoeringsdetails in deze documentatie zijn enkel bedoeld als handleiding
Nadere informatieExamenopgaven VMBO-BB 2004
Examenopgaven VMBO-BB 2004 tijdvak 1 maandag 24 mei 13.30-15.00 uur BOUWTECHNIEK-METSELEN CSE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje. Dit examen bestaat uit 44 vragen.
Nadere informatieProductinformatieblad
Krimparme gietmortel Five Star 190 voor het ondergieten van staalconstructies en betonelementen. Deze mortel voldoet aan CUR-Aanbeveling 24 en waar van toepassing aan NEN-EN 206-1. Unieke formule, bouwt
Nadere informatieBouwmaterialen door de eeuwen heen
Bouwmaterialen door de eeuwen heen 1. Kies bouwmaterialen voor jouw huis Stel dat jij op een dag de kans krijgt om zelf een huis te verbouwen of te bouwen. Welke materialen zou jij kiezen voor de constructie
Nadere informatieHet Total Wall Concept (scheur)herstel systeem
Reparatie methoden Het Total Wall Concept (scheur)herstel systeem Hierbij informeren wij u over de Total Wall Concept herstel methode voor gescheurd metselwerk. Door middel van het Total Wall Concept (TWC)
Nadere informatieUITVOERINGSRICHTLIJN VOEGEN VAN METSELWERK. PBL 0359/09 Datum uitgifte : 2009-01-05 Uitgever: SKG-IKOB Certificatie BV
UITVOERINGSRICHTLIJN VOEGEN VAN METSELWERK PBL 0359/09 Datum uitgifte : 2009-01-05 Uitgever: SKG-IKOB Certificatie BV PUBL. Nr. PBL0359/09 d.d. 2009-01-05 UITVOERINGSRICHTLIJN VOEGEN VAN METSELWERK SKG-IKOB
Nadere informatieHandleiding Pure & Original Kalei Calx
Handleiding Kalei Calx Inhoud Algemene informatie over Kalei Calx...1 Gebruikersinformatie voor Kalei Calx...1 Benodigde materialen...1 aanbrengen...3 Reinigen producten...3 Droogtijd en overschilderbaar...3
Nadere informatieGijselaarsbank, Leiden beschrijving en gebrekenopname
Gijselaarsbank, Leiden beschrijving en gebrekenopname architektenburo Veldman Rietbroek Smit Leiden Vollersgracht 23 2312 VK Leiden 071 513 00 28 www.veldmanrietbroeksmit.nl b202-004a b202-004a blad 2
Nadere informatieOntwerpaspecten van gevelmetselwerk
Ontwerpaspecten van gevelmetselwerk Prof. ir-arch. Dirk Martens Een mooi interieur begint aan de buitenkant. 1 Sinds 1985, exclusief in grofkeramische producten. Batibouw Communication awards 2006 Fabricant
Nadere informatieNa-isolatie van spouwmuren door insitu vullen van de luchtspouw. Kwaliteitsborging
Na-isolatie van spouwmuren door insitu vullen van de luchtspouw Kwaliteitsborging Jörg Wijnants Afdeling Technisch Advies WTCB 1 Het Energierenovatieprogramma 2020 van de Vlaamse overheid Het programma
Nadere informatieVervang de inhoud van de volgende paragrafen in de BRL door de aangegeven tekst.
Wijzigingsblad BRL 2811 Ferrocement-producten Datum wijzigingsblad 27-09-2012 Vastgesteld door CvD Constructief Beton d.d. 21 juni 2012 Aanvaard door de Harmonisatie Commissie Bouw van de Stichting Bouwkwaliteit
Nadere informatieVerslag Proefbelasting Zeewijkplein te IJmuiden
Zeewijkplein te IJmuiden fischer RA II M5 RVS A4 mechanisch Renovatie Spouwanker Inhoud van dit verslag: 1.0 Inleiding 2.0 Informatie over de normatieve eisen met betrekking tot (Renovatie) Spouwankers
Nadere informatieAlgemeen: door het toepassen van gevelisolatie is dan ook veel energie te besparen.
Gevelisolatie Dit verhaal bevat: een korte beschrijving van een aantal voor gevelisolatie belangrijke bouwfysische principes. een uitleg over de berekening van de warmteweerstand uitleg diverse soorten
Nadere informatieWIJZE VAN ONDERZOEK...
Rapportnummer : 115 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING... 4 1.1 Opdrachtomschrijving... 4 1. Doel onderzoek... 4 1.3 Aanleiding gevelonderzoek in Nederland... 4 1.4 Toegepaste normen... 4 1.5 Gegevens... 4 WIJZE
Nadere informatie11 oktober 2012 W2.4: Constructieve aspecten van transformatie. Imagine the result
11 oktober 2012 W2.4: Constructieve aspecten van transformatie Imagine the result Wie zijn wij? Jeroen Bunschoten Senior adviseur bouwregelgeving ARCADIS Nederland BV Gerard van Engelen Senior adviseur
Nadere informatieVII. Calciumsulfaatgebonden dekvloeren
VII Calciumsulfaatgebonden dekvloeren 1 Algemeen 60 1.1 Definitie, toepassing en soorten Een dekvloer is volgens NEN-EN 13813 een bouwdeel dat vervaardigd wordt op een dragende constructie of op een daarop
Nadere informatieprofielvak bouwen, wonen en interieur CSPE KB onderdeel A
Examen VMBO-KB 2017 profielvak bouwen, wonen en interieur CSPE KB gedurende 200 minuten profielvak bouwen, wonen en interieur CSPE KB onderdeel A Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit onderdeel horen
Nadere informatieOPLEIDINGSGIDS. Aanmelden via: info@greenworksacademy.nl
OPLEIDINGSGIDS Greenworks en de Academy U EN HET MILIEU VERDIENEN BETER Een duurzaam bedrijf zorgt ervoor dat het een positieve invloed heeft op de rest van de wereld en de toekomst hiervan, zowel op het
Nadere informatieDeelexamen : BETONTECHNOLOOG Datum : 26 mei 2015. : 14.00 tot 17.00 uur (180 minuten)
Deelexamen : BETONTECHNOLOOG Datum : 26 mei 21 Tijd : 14. tot 17. uur (18 minuten) Het deelexamen bestaat uit 9 open vragen. Indien een open vraag volledig juist is beantwoord, zal dit worden gewaardeerd
Nadere informatieSupport gevelstenen STAALKWALITEITEN IN HET BUITENBLAD
Support gevelstenen STAALKWALITEITEN IN HET BUITENBLAD Schades door foutieve staalkwaliteit keuzen zijn vaak pas na langere tijd (vele jaren) te zien. Herstel is dan veelal moeilijk en kostbaar. In onderstaand
Nadere informatieBelastingtabellen lateien Samenwerkend
Samenwerkend Uitgangspunten: Beton C35/45 E' b = 33 kn/mm 2 Voorspanstaal Fep 1670 E p = kn/mm 2 Metselwerk E' m = kn/mm 2 Gemiddelde druksterkte steen = 22 N/mm 2 Representatieve druksterkte mortel =
Nadere informatieARTISAN bestekvoorschriften 1 MIDDELEEUWEN 1.1 OVERZICHT 1.2 VOORSCHRIFT. HMM 12 Vechtformaat 210 x 100 x 40
ARTISAN bestekvoorschriften 1 MIDDELEEUWEN 1.1 OVERZICHT HMM 12 Vechtformaat 210 x 100 x 40 Middeleeuwen rood-zalmkleurig genuanceerd, grof bezand HMM 250 Waalformaat 210 x 100 x 50 HMM 265 Waaldikformaat
Nadere informatieGevels StoMiral Base Traditioneel stucwerk. StoMiral Base Een volledig mineraal assortiment voor traditioneel stucwerk
Gevels Base Traditioneel stucwerk Base Een volledig mineraal assortiment voor traditioneel stucwerk Traditioneel stucwerk? Ook dán is Sto uw partner. Een sierplint, een aanbouw of klein geveldeel zoals
Nadere informatie