Bijlagen bij Implementatie ICT-werkplan in de lerarenopleiding Eindrapportage EMP project ULO

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Bijlagen bij Implementatie ICT-werkplan in de lerarenopleiding Eindrapportage EMP project ULO"

Transcriptie

1 Bijlagen bij Implementatie ICT-werkplan in de lerarenopleiding Eindrapportage EMP project ULO 1. EMP-aanvraag ICT-werkplan juli Leden ULO-werkgroep ICT Uit: Notulen Opleidingscommissie 6 november Enquête om ervaringen van dio s te inventariseren + antwoorden 6.Programma clusterdag Dataloggen 7. Projecten Kennisnet 8. Casusbeschrijving DiViDossier stand van zaken 1 juli Samenwerken in Google-doc s en Spreadsheets 10. ICT in de lerarenopleiding rapportage project Kennisnet ICT op School 1

2 1.EMP-aanvraag Projecten Educatieve Middelen Pool Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU 1. Projectenbeschrijving 2. Gewenste ondersteuning Onderwijscentrum VU 3. Projectenstructuur 4. Planning 5. Begroting 6. Ondertekening Implementatie ICT-werkplan in de lerarenopleiding Auteurs: Petra Fischer, Evie Goossen, Els Scheringa Onderwijscentrum VU-ULO Opdrachtgever: Hans Zloch, hoofd lerarenopleiding Onderwijscentrum VU De Boelelaan HV Amsterdam Contactpersonen: Procedure en overige vragen: mevr. C.M.J. Peters (E: T: ) ICT&Onderwijs: dhr. Drs. G.J. Los (E: T: ) Digitaal Portfolio: mw drs J. Poortinga (E: T: )) Kwaliteitszorg: dhr. dr. W. van Os (E: T: ) 2

3 1. Projectbeschrijving 1.1 Samenvatting Een korte samenvatting van de hoofdkenmerken van het project, de doelen en de beoogde resultaten en welk probleem er opgelost moet worden? In de eindrapportage van het afgelopen ICT&O project (project code 12-05) dat is uitgevoerd bij de universitaire lerarenopleiding (ULO) van het Onderwijscentrum VU, zijn de projectresultaten beschreven (zie eindrapportage Uitbreiding en verdieping ICT gebruik in de lerarenopleiding ). Deze resultaten vormen de uitgangspunten voor deze nieuwe projectaanvraag. Eén van de hoofdresultaten die in het ICTO-project zijn ontwikkeld is een ICT-werkplan voor de lerarenopleiding (zie bijlagen van de boven genoemde eindrapportage). Dit werkplan vertaalt de deelresultaten/ de afgelopen jaar verworven inzichten naar concreet uitvoerbare doelen die de lerarenopleiding de komende 3 jaar nastreeft. Tevens zijn er in het ICTwerkplan de stappen uitgewerkt die gezet moeten worden om deze doelen te realiseren en geeft dit plan op deze manier duidelijke richtlijnen voor de uitvoering van dit implementatieproject, dat wij bij deze aanvragen. Het ICT-werkplan in onderverdeeld in drie delen: 1. Het eerste deel van dit plan gaat over de ICT competenties die startbekwame leraren dienen te beheersen. Het gaat hierbij om ICT toepassingen en digitale didactische vaardigheden die de (startende) docent dient te kunnen gebruiken in de klas/op school. Tevens bevat het werkplan een aantal suggesties en aanbevelingen voor de wijze waarop deze competenties verworven kunnen worden. 2. Het tweede deel van het werkplan gaat in op de mogelijkheden van ICT ter ondersteuning van het onderwijs binnen de lerarenopleiding. Op basis van de opgedane ervaringen is in dit deel van het ICT-werkplan aangegeven hoe ICT kan worden ingezet ter ondersteuning van het flexibele curriculum, en welke stappen nodig zijn om dit te realiseren. 3. Tot slot bevat dit werkplan een invoeringsplan waarin activiteiten voortvloeiend uit de eerste twee delen staan, dat wil zeggen activiteiten, die nodig geacht worden om de doelen te realiseren die in de voorgaande twee delen uitgewerkt zijn. Implementatie van het werkplan, zal plaats moeten vinden vanaf september Voor het verwerven van de in het werkplan beschreven ICT competenties voor startbekwame docenten moet er onder andere (digitaal) materiaal worden ontwikkeld en moeten ULO-opleiders adequaat worden geschoold (zie voor volledige uitwerking eindverslag ICTO-project 12-05). Voor deze implementatie achten we ondersteuning van ICT & O adviseurs noodzakelijk. 1.2 Doelstellingen Hier wordt aangegeven welk facultair belang gediend wordt met de projectresultaten en hoe dit past binnen de facultairs onderwijsvisie op de langere termijn of binnen de onderwijsvisie van de VU. Binnen dit project worden twee doelstellingen nagestreefd: 1. Optimalisering, verbreding en verdieping van didactisch ICT-gebruikt om het aanbieden van een flexibel curriculum (beter) te kunnen realiseren en om een voorbeeldfunctie m.b.t. didactisch ICT-gebruik naar studenten toe te kunnen vervullen (teach what you preach). M.i.v. februari 2006 is een vernieuwd curriculum ingevoerd. Kernpunt in het nieuwe curriculum is dat studenten meer keuzevrijheid krijgen bij het inrichten van hun opleiding. Studenten kunnen kiezen in welke volgorde ze aan verschillende competenties (rollen) willen werken. Tevens kiezen ze in welke onderwijsvorm ze zich deze competentie willen eigen maken (zelfstudietraject, opleiden in de school traject, groepsgewijs / face-to-face). 2. Toekomstige leraren moeten de ICT- competenties, die ze als startbekwame docenten dienen te bezitten, in hun opleiding aan de ULO bij verschillende curriculumonderdelen kunnen verwerven en indien gewenst zich verder in ICT toepassingen kunnen verdiepen. ICT krijgt een grotere rol in het voortgezet onderwijs (zie onderzoeksverslag naar ICT-competenties, bijlage bij eindrapportage ICTO-project 12-05). De toekomstige leraren zullen moeten functioneren in een onderwijsomgeving waarin ICT een grote rol zal spelen en waarin van een docent verwacht wordt dat deze ICTrijk onderwijs kan geven. Om studenten hierop voor te bereiden moet in de opleiding voldoende aandacht besteed worden aan het didactisch gebruik van ICT in de lespraktijk. Om dit te bewerkstelligen moeten de studenten aan de ULO zich bepaalde ICT competenties eigen maken. Deze competenties zijn in het werkplan beschreven en er zijn aanbevelingen gedaan voor het verwerven van ICT vaardigheden en onderdelen van het vernieuwd curriculum. Ontwikkeling en implementatie van deze curriculumonderdelen moeten vanaf september 2006 gaan plaatsvinden. Hiertoe moeten ook ULO opleiders worden geschoold. 1.3 Afbakening Afbakening waar het project zich op richt en waar het zich nadrukkelijk niet op richt (bijvoorbeeld dat het gaat om het selecteren van geschikte tools en niet om het ontwikkelen van nieuwe applicaties). 3

4 Primair is het project gericht op het uitvoeren van taken die voortvloeien uit het ICT-werkplan.Er zullen geen nieuwe applicaties ontwikkeld worden, wel zullen de softwarepakketten en Cd-roms die beschreven staan in het werkplan aangeschaft worden. 1.4 Resultaten Zie criteria: voldoende geoperationaliseerd, realistisch en haalbaar (SMART). Kennisdisseminatie ICT-werkplan in vorm van een studiedag. Het ICT-werkplan implementeren in het nieuwe curriculum. Gericht opleiden van opleiders in de technische en onderwijskundige vaardigheden zodat zij de ontwikkelde onderwijsvormen kunnen uit voeren. Volgend op de training zullen de betrokken opleiders middels communities worden ondersteund bij het inzetten van nieuwe onderwijsvormen (tijdens februari start 2007) 1.5 Facultair commitment Betrokkenheid van facultaire medewerkers en van de leiding van een faculteit is een cruciale succesfactor voor het welslagen van een project. Hier wordt aangegeven hoe het draagvlak is voor het project (De urgentie van het project, de vrijgemaakte uren van projectleider en andere projectmedewerkers en de communicatie naar andere betrokken facultaire medewerkers; inschatting van de implementatieactiviteiten van de projectresultaten, met bijzondere aandacht voor de nog te realiseren infrastructuur en scholing). De faculteit is verantwoordelijk voor de vakinhoudelijke inbreng in project In dit deel wordt vermeldt welke afspraken er zijn gemaakt met betrokken docenten en/of andere facultaire medewerkers en of de medewerkers hiervan al op de hoogte zijn gesteld. Tevens wordt hier beschreven hoe de faculteit de projectresultaten denkt te gaan implementeren in het onderwijs en hoe een adequate infrastructuur wordt gerealiseerd voor het gebruik van het projectresultaat. Het projectdoel is implementatie van ICT-werkplan dat dit jaar is ontwikkeld. De urgentie hiervoor is groot aangezien het nieuwe curriculum in februari 2006 gestart is en de behoefte aan professionalisering van lerarenopleiders en afstemming in het nieuwe curriculum duidelijk zichtbaar heeft gemaakt. Concreet heeft dit zich geuit in de geintensiveerde communicatie en betrokkenheid vanuit het afdelingshoofd en de Nieuwe Curriculum groep in de afgelopen maanden. 1.6 Onderwijskundig kader Hier wordt beschreven hoe het project aansluit bij het onderwijsconcept van faculteit en universiteit (Onderwijsvisie van de VU, 14 dec 2005) of hoe het project bijdraagt aan een betere kwaliteit van het onderwijs of de begeleiding van studenten. Dit project is gericht op het verbeteren van het onderwijs van de ULO. Met dit project zal verdere professionalisering plaatsvinden om dit leren te ondersteunen; 1. ICT-competenties voor studenten zullen definitief worden vastgelegd en verweven in het onderwijs, 2. het ICT-gebruik binnen de opleiding zal uitgebreid worden om de in de doelstellingen omschreven beoogde verbeteringen te realiseren. Dit project sluit goed aan bij de Onderwijsvisie van de VU. In het onderwijs van de ULO leren studenten veel van en met elkaar. Voor de met dit project nagestreefde doelen en de professionalisering van opleiders/ de opleiding wordt gebruik gemaakt van diverse ICT-toepassingen, waaronder DiViDU (feedback en peer review), digitaal portfolio (t.b.v. begeleiding), digitale samenwerkingstools en Blackboard als leeromgeving. 1.7 Kwaliteit Beschrijving t.a.v.: Een gebruikersevaluatie maakt onderdeel uit van het project. De resultaten hiervan worden teruggekoppeld naar de projectdoelstellingen, en maken deel uit van de eindrapportage. Kwaliteitsbewaking heeft in dit project het karakter van monitoring van de uitvoering van het ICT-werkplan. Aandachtspunten tijdens deze evaluatie zijn: - de inhoud van het werkplan zijn er, binnen of buiten de ULO, belangrijke ontwikkelingen die aanleiding geven tot inhoudelijke bijstelling van de doelstellingen? Geven de ervaringen tijdens de invoering aanleiding tot inhoudelijke bijstelling van de doelstellingen? - het proces worden de geplande activiteiten volgens schema ingevoerd? Zo nee, wat zijn de oorzaken daarvan en wat kan worden gedaan? - de organisatie - is er voldoende afstemming tussen de betrokkenen? Is voor alle opleiders duidelijk wat er binnen het project gebeurt en waarom? - de effecten - worden de beoogde effecten/doelen inderdaad bereikt met de uitgevoerde activiteiten? Zo nee, welke aanpassingen zijn nodig? Op twee tijdstippen tijdens het project zal de projectgroep evalueren. Er zal een tussentijds en aan het eind van het project een evaluatie plaatsvinden. Beide evaluaties zullen worden besproken in de begeleidingscommissie. 4

5 Bij de start van het project, zal de projectgroep zich ervan vergewissen dat de geformuleerde effecten/ doelen voldoende SMART zijn geformuleerd om ze zinvol te kunnen evalueren. 1.8 Disseminatie Geef aan hoe de resultaten van het project binnen de eigen faculteit bekend worden gemaakt en daarbuiten. De kennis die in het project wordt opgedaan, wordt beschikbaar gesteld aan anderen binnen de VU. Het Onderwijscentrum VU houdt de projectvoortgang bij die via een website te raadplegen is. Verder zorgt het Onderwijscentrum voor een gedegen documentatie van de ontwikkelde toepassingen en werkwijzen en onderwijsvormen. Aangezien dit een opleidingssbreed implementatieproject is, maakt disseminatie binnen de opleiding een integraal onderdeel uit van het project.faculteit gewaarborgd. Met betrekking tot disseminatie binnen het werkveld van lerarenopleidingen is de intentie om volgend Velon congres bijdragen met betrekking tot het Nieuwe Curriculum te leveren, waarbij er ook aandacht zal zijn voor de ICT componenten die verweven zijn met het Nieuwe Curriculum. 2. Gewenste ondersteuning Onderwijscentrum VU Bij alle EMP-projecten gaat het om een samenwerkingsproject tussen medewerkers van een faculteit en van het onderwijscentrum. Tijdens het project vervult ieder een rol om tot het gezamenlijke eindproduct te komen. M.a.w. het Onderwijscentrum voert het project niet uit in opdracht van een faculteit. Het gaat om een gezamenlijke inspanning, waarbij ieder de eigen expertise inbrengt. In dit deel wordt beschreven welke ondersteuning van het Onderwijscentrum wordt verwacht: bijvoorbeeld bij voorlichting over portfolio s, inhoudelijke en technische voorbereiding implementatie portfolio s, trainingen en workshops voor docenten en/of studenten m.b.t. begeleiden en beoordelen van portfolio(opdrachten), evaluatie). De gevraagde ondersteuning betreft aanvullende expertise bij het ontwikkelen van curricula of leerlijnen, didactische expertise zoals bijvoorbeeld bij het gebruik van streaming-video of bij academische vorming, technische expertise m.b.t ICT&O tools. De gevraagde ondersteuning betreft aanvullende expertise bij het implementeren van curriculum onderdelen, didactische expertise betreffende digitale didactiek, trainen van opleiders, onderwijskundige en technische expertise omtrent ICT&O tools en het trainen van opleiders in het effectief in het onderwijs inzetten van deze tools. De gevraagde technische expertise: - ondersteuning het ontwerpen van een etalage (website) voor Good Practices. - technische ondersteuning bij experimenten met portfolio s - weblogomgeving opzetten. Op opleidingsniveau of aansluiten bij instellingsbrede ontwikkelingen. 3. Projectstructuur (zie criteria projectstructuur) Wie is de officiële opdrachtgever van het project? Hans Zloch; hoofd lerarenopleiding. Hij maakt tevens deel uit van de Nieuwe Curriculum groep. 3.1 Projectleider en medewerkers Naam Functie Afdeling opleider van de ulo Els Scheringa Projectrol Uren p/w Telefoon Projectleider 4 e.scheringa@ond.vu.nl Lid nieuwe curriculum groep Opleiders ulo ICT&O adviseurs Technisch ICT&Oadviseur implementeren ICTwerkplan naar curriculum onderdelen Implementeren ICTwerkplan naar curriculum onderdelen, deelnemen aan training Gedurende gehele project ondersteuning in: kennisdisseminatie, meedenken over inbedding in curriculum, uitvoering trainingen, opzetten communities Opzetten etalage voor Good Practices sept-febr 4 febr-sept

6 Portfolio en weblog ondersteuning 3. 2 Begeleidingscommissie Namen, rol/verantwoordelijkheden/taken, titel, functie, afdeling - De begeleidingscommissie zal bestaan uit: - Hans Zloch (hoofd lerarenopleiding) - Sebastiaan Donszelmann (alfacluster) - Hans Goudsmit (gammacluster) - Corinne van Velzen (groep Nieuwe Curriculum, bètacluster) en twee studenten uit studiejaar Planning 4.1 Projectplanning Beoogde startdatum project: 1 september 2006 Beoogde einddatum project: 1 november Activiteitenplanning * Zie voor details het invoeringsplan uit het ICT-werkplan. Maand Hoofdactiviteit Omschrijving Medewerker(s) Rol medewerker(s) September 06- okt. 06 Sept.- jan. Studiedag ICT werkplan ULO breed Implementeren ICTcompetenties naar curriculumonderdelen. Sept- mei Verbreden van pilots. -trainen van opleiders - ontwikkelen van onderwijsmaterialen -communities van opleiders vormen. Maart 07 September 07- november 07 Bijdrage leveren aan Velon congres Vastleggen uitkomsten project, kennisdisseminatie** **Voor kennisdisseminatie in de vorm van een bijeenkomst is de periode mei-sept niet geschikt voor opleiders ivm piekbelasting en vakanties. Oktober is een geschikt moment. 5. Begroting Geef in een tabel volgens onderstaand schema aan welk deel van de kosten ten laste komt van de betrokken faculteit(en), voor welk deel een beroep wordt gedaan op personele ondersteuning door het Onderwijscentrum VU en wat de totale kosten zijn. Fac. In fte # mnd Fac. in K OND in fte # mnd PERSONEEL Projectleiding 0,1 14 onderwijskundige expertise 0, ,2 14 technische expertise 0,

7 vakinhoudelijke expertise 0,15 14 n.v.t. n.v.t. secretariële ondersteuning n.v.t. n.v.t. MATERIEEL hardware/ infrastructuur pm n.v.t. n.v.t. Software pm n.v.t. n.v.t. TOTAAL 6. Ondertekening en datum 7

8 2. ICT-werkplan juli 2006 Werkplan ICT in de ULO door Els Scheringa, Janneke van der Hulst, Petra Fischer, Gerrit Kuik en Evie Goossen, juli 2006 In dit werkplan gaan we in op twee aspecten van ICT gebruik in de lerarenopleiding. Beide aspecten zijn vaak in meer of mindere mate verweven, ze gelden soms voor alle opleidingstrajecten en zijn soms vakspecifiek. Het eerste deel van dit werkplan gaat over de ICT competenties die studenten dienen te beheersen. Het gaat hierbij om ICT toepassingen en digitale didactische vaardigheden die gebruikt worden in de klas/op school. Per competentie staat een beschrijving, een suggestie voor de plek waar studenten deze competentie kunnen verwerven en welke voorzieningen de ULO hiervoor nog moet treffen (naast de inbedding in vakdidactiek/rolonderwijs). Het tweede deel van het werkplan gaat in op de mogelijkheden van ICT ter ondersteuning van het onderwijs in de opleiding. Het betreft hier zowel organisatorische ondersteuning als onderwijsleerprocesondersteuning. Tot slot bevat dit werkplan een overzicht in de vorm van een invoeringsplan waarin activiteiten voortvloeiend uit de eerste twee delen staan. 8

9 Deel 1: ICT competenties van studenten Aan de basis van dit deel van het werkplan ligt een onderzoek naar ICT competenties van dio s ten grondslag. ICT gebruik in de klas en op school: wat moeten studenten kennen en kunnen? Er is een kloof tussen de mate waarin de mogelijkheden van ICT gebruikt worden in de onderwijspraktijk en het potentieel dat ICT-cooördinatoren en docenten toekennen aan ICT. De ICT-coördinatoren kennen een belangrijke rol toe aan ICT bij het realiseren van verschillende onderwijsdoelstellingen, zoals: - bijdragen aan adaptief onderwijs/ onderwijs op maat en aan het flexibiliseren van het leerproces, - creëren van een rijke leeromgeving, aan het bevorderen van zelfstandig leren en aan een aantrekkelijker onderwijs voor de leerlingen. Er is vooral behoefte aan scholing op het gebied van didactische ICT-vaardigheden, zoals het gebruik van een ELO of van digitale toetsprogramma s (ITS/IVA, 2005). Het gaat hierbij niet om knoppenkennis, maar om vragen zoals: - hoe kan ik de visie van mijn school op ICT vertalen naar mijn dagelijkse onderwijspraktijk. - welke meewaarde hebben de verschillende ICT-toepassingen voor mijn vak? - hoe kan ICT de onderwijsvernieuwingen op mijn school faciliteren en ondersteunen? Om dit te bewerkstelligen moeten de studenten aan de ULO zich de volgende competenties eigen maken (NB. basisvaardigheden zoals tekstverwerken, , webbrowser gebruiken worden bij instroom al bekend verondersteld): Algemene (didactische) kennis en vaardigheden Startbekwame docenten kunnen: Digitale toetsen maken en analyseren - digitale toetsvragen formuleren (m.b.v. verschillende vraagtypes) - vragen verrijken met multimediaal materiaal (beeld, geluid, video, internetbronnen) - bij diagnostische toetsen feedback formuleren bij goede en foute antwoorden - toetsen beschikbaar stellen via het web (bijvoorbeeld schoolwebsite of ELO) - werken met itembank - toetsresultaten analyseren hoe geef je terugkoppeling aan leerlingen, hoe speel je in op problemen van leerlingen, evt. psychometrische gegevens (betrouwbaarheid analyseren) Leerlingen begeleiden bij het leren zoeken, selecteren en beoordelen van internetbronnen Hiervoor kunnen studenten de leerlingen ondersteunen en begeleiden bij: - doelgericht leren zoeken naar informatie op internet - leren selecteren van geschikte bronnen - leren beoordelen van informatiebronnen op betrouwbaarheid - leren verwerken van gevonden materiaal in een product (werkstuk, presentatie etc.) Digitaal lesmateriaal maken en bestaand materiaal inzetten - bijvoorbeeld webquests ontwerpen (die de leerlingen bijvoorbeeld uitnodigen om vaardigheden als informatie zoeken of samenwerken te verwerven) - leerlingen begeleiden bij het uitvoeren van digitale opdrachten - ICT opdrachten aangeboden vanuit lesmethoden of community gebruiken in de les Digitale communicatie en samenwerking (vak)didactisch zinvol vormgeven en inzetten in de les - ontwikkelingen volgen mbt digitale communicatie en samenwerking (bijv. mail, discussiefora, chat en wiki) - zich inleven in de leefwereld van leerlingen en kunnen inschatten welke tools zij kunnen inzetten in hun onderwijs - digitale communicatie en samenwerkingstool zinvol inzetten in hun onderwijs. ELO s als rijke leeromgeving inrichten en inzetten in hun lessen - communicatie en samenwerking inzetten(forum, chat, wiki) - digitaal lesmateriaal maken en gebruiken (digitale toetsen, webquest, lessen) - verschillende leerroutes voor leerlingen van verschillend niveau uitzetten 9

10 Cijferadministratie en een leerlingvolgsysteem gebruiken en kennen de rol binnen de begeleidingsstructuur -kennis maken met het leerlingvolgsysteem op school (zoals programma Magister/LerarenAgenda en School + Web) en zijn zich bewust van de rol die dit systeem in de communicatie en begeleiding speelt. Vakspecifieke kennis en vaardigheden Startbekwame docenten kunnen: Vakspecifieke ICT die op de markt beschikbaar vinden en inzetten. - zich eenbeeld vormen van beschikbare ICT elementen (software, multimediaal lesmateriaal, (interactieve) websites, etc.) die aan methoden verbonden zijn. - ervaring opdoen met vakspecifieke software pakketten (bij binasvakken vooruitlopend op de herzieningen in 2010) en methode sites. zijn op de hoogte van de ICT behoeften die voortkomen uit de invoering van Compex examens - vwo: wiskunde A1 en A1,2 (Excel), biologie 1,2 (Powersim en video), natuurkunde 1,2 (Coach 5 modelleren, Systematic) - havo: aardrijkskunde (Bosatlas extra CD-rom), economie 1 (Excel, IExplorer, video), biologie (Powersim, Flylab, video), natuurkunde 1,2 (Coach 5 videometen, Systematic) - vmbo gt: nask 1 (Coach junior videometen, applets), economie (Excel, belastingdiskette), biologie (video, flash, IExplorer). Waar en hoe te verwerven De vorm waarin de competenties aangeleerd en bewezen dienen te worden, en de plaats in het curriculum zijn open gelaten, de Nieuwe Curriculum Groep heeft beter zicht op het geheel. Deze Nieuwe Curriculum Groep bepaald of de competenties bij vakdidactiek of algemene didactiek worden ondergebracht. Samen met leden van de ICT groep zullen de betreffende opleiders werken aan het uitwerken van de betreffende competentie naar een opdracht of eindtaak. De beoordeling is afhankelijk van de keuzes die gemaakt worden; komen er opdrachten voor vakdidactiek, of bij de eindtaken van de rollen. Digitale toetsen maken en analyseren Aanbeveling: aanschaf van een toetsprogramma om dit onderdeel vanuit de ULO bij vakdidactiek invulling te kunnen geven (voorkeur gaat uit naar Wintoets omdat dit het meest gebruikte programma is en daar een landelijke itembank voor beschikbaar is. Daarnaast is al expertise voor dit pakket aanwezig binnen de ULO). Leerlingen begeleiden bij het leren zoeken, selecteren en beoordelen van internetbronnen NB. Met name de begeleiderrol van docenten in de klas verdient aandacht. Digitaal lesmateriaal maken en bestaand materiaal inzetten Aanbeveling: Good practices laten zien door opleiders en ontsluiten voor studenten en alumni ( etalage ) en ontwerp opdracht voor studenten, bijv WebQuest. Digitale communicatie en samenwerking (vak)didactisch zinvol vormgeven en inzetten in de les Aanbeveling: Als er geen ELO op school beschikbaar is kunnen studentengebruik maken van een open source tool voor samenwerking. Bijzonder aan te bevelen is Whatskeburt ELO s als rijke leeromgeving inrichten en inzetten in hun lessen Onderzoeken of op school gebruikt gemaakt wordt van een ELO. Zo ja, studenten daarvoor een aantal gerichte opdrachten voor geven om met leerlingen vanuit de ELO een stuk onderwijs invulling te geven. Good practices tonen (via goede scholen bijvoorbeeld het ECL (It s Learning) vanuit contacten die bestaan met de ULO). Daarnaast: Practice what you preach: in de opleiding BB meer als leeromgeving inzetten. Cijferadministratie en een leerlingvolgsysteem gebruiken en de rol binnen de begeleidingsstructuur kennen Vakspecifieke ICT die op de markt beschikbaar is, vinden en inzetten. Aanbeveling: integreren bij vakdidactiek 10

11 Zijn op de hoogte van de ICT behoeften die voortkomen uit de invoering van Compex examens Bij vakdidactiek verwerven. I.V.m Compex examens In curriculum van sept 2006 invoeren in vakdidactiek natuurkunde. examens in vakdidactiek biologie per sept Welke voorziening (technisch, organisatorisch en scholing) zijn nodig per ICT competentie? Per ICT competentie zal er tijd nodig zijn om een opdracht of eindtaak te herschrijven of opnieuw te formuleren, tevens communicatie en training van opleiders. Verder is er per ICT competenties aangegeven of er specifieke eisen zijn mbt aanschaf materialen of extra taken. Digitale toetsen maken en analyseren Aanschaf: Trainers en ontwerpers scholingsmateriaal: Inrichten (Win-)toets op server: Wintoets (kosten: e jaar, daarna 599 per jaar). Wat we ook kunnen doen is in overleg met een netwerkschool (bijvoorbeeld ECL, HVC en Kaj Munk College die allemaal onder het bestuur van Iris licenties afgesloten hebben voor de inzet van Wintoets gebruik maken van hun software). ICT&O trainer en Gerrit Kuik (16 uur pp) systeembeheerder + Gerrit Kuik (8 uur pp) Leerlingen begeleiden bij het leren zoeken, selecteren en beoordelen van internetbronnen Verzamelen good practices ICT&O + ULO medewerkers (16 uur p.p.) Kunnen digitaal lesmateriaal maken en bestaand materiaal inzetten Verzamelen good practices: ICT&O + ULO medewerkers uur (16 p.p.) Maken etalage (strippenkaart inzetten??) Digitale communicatie en samenwerking (vak)didactisch zinvol vormgeven en inzetten in de les Tools voor samenwerking (forum/chat/weblog/wiki) inrichten: ICT&O + ULO medewerker (16 uur p.p.) ELO s als rijke leeromgeving inrichten en inzetten in hun lessen Verzamelen good practices: ICT&O + ULO medewerkers (16 uur p.p.) Gebruik VO ELOs: Bijv. gastaccounts bij VO scholen regelen Cijferadministratie en een leerlingvolgsysteem gebruiken Vakspecifieke ICT die op de markt beschikbaar is Verzamelen van methodegebonden software en digitale materialen en formuleren opdracht/taak: Aanschaf: alle opleiders (8 uur p.p.) nieuwe versies methodes en bijbehorende cd-roms Specifiek voor bèta cluster: ervaring op doen met voor de binasvakken beschikbare pakketten Verzamelen software: Via onderzoekslab FEW/FALW (bekostigd vanuit WO Sprint) Gerrit Kuik Uitvoering door: Vakdidactici β-cluster In onderzoekslab FEW/FALW als onderdeel van de vakdidactiek ( 12 uur p.p.) Op de hoogte zijn van de ICT behoeften die voortkomen uit de invoering van Compex examens Verzamelen van Compex examens en software: Gerrit Kuik Kosten: Vakdidactici waarvoor Compex examens bestaan (8 uur p.p.) Deel 2: Hoe kan ICT het onderwijs en leerproces van studenten ondersteunen? 11

12 In het studiejaar zijn een aantal pilots uitgevoerd met applicaties die ingezet zijn in het onderwijs van de ULO. Een deel van deze pilots zijn uitgevoerd binnen het oude curriculum en een deel binnen het nieuwe curriculum. De ervaringen opgedaan in deze pilots vormen zijn input voor dit deel van het werkplan. De volledige evaluaties van de pilots zijn op Blackboard beschikbaar (zie bijlagen bij eindverslag ICT&O project uitbreiding ICT in ULO). Blackboard voor organisatorische informatievoorziening voor studenten Er is een aparte Blackboardsite gemaakt voor algemene en organisatorische informatie over de opleiding en downloaden van invulformulieren. Verantwoordelijkheid voor bijhouden van de site ligt bij het secretariaat. Auke coördineert. Alle opleiders en alle studenten moeten toegang hebben tot de site. Verbeterpunten: - status opgenomen documenten moet helder zijn voor studenten. Bij documenten in BB is een korte begeleidende zin nodig waarin beschreven wordt voor wie en welk doel het document is. - een duidelijke beschrijving van curriculumonderdelen toevoegen naast het jaarrooster - jaaroverzicht toevoegen van het programma en aangeven wie waarvoor het aanspreekpunt is. Actie door: Auke uit te voeren of te delegeren. Advies aan Nieuwe Curriculumgroep (NCG) ism Auke: nagaan of deze informatiestromen via Blackboard moet blijven lopen, wellicht kan dit beter via apart deel op de website. Optimaliseren van de inzet van Blackboard binnen de ULO-site (huidige BB-site: Onderwijs ULO ) Blackboard meer gebruiken als leeromgeving Blackboard wordt nu door opleiders vooral gebruikt om informatie van de opleider aan studenten te geven. Blackboard wordt nog nauwelijks gebruikt als leeromgeving. Er worden nog weinig werkvormen gebruikt binnen Blackboard, zoals: digitaal toetsje, online discussieopdrachten, samenwerkend leren, webquest / opdrachten met weblinks, peer feedback, etc. Omdat de voorbeeldfunctie van lesuitvoering via een ELO van belang is, moeten over drie jaar zowel binnen de diverse rollen als bij vakdidactiek goede voorbeelden aanwezig zijn van didactisch ELO-gebruik. Doelstelling hierbij: - In eerste jaar binnen elke rol wordt minstens één opdracht / leeractiviteit via Blackboard uitgevoerd. Uitwerken: voor twee rollen voor de februaristart 2007, voor de overige rollen voor september (evt. ondersteunen via strippenkaart of studieochtend). - Deze voorbeelden worden vanaf sept als good practice opleidingsbreed met de opleiders gedeeld om als voorbeeld te dienen voor nadere uitwerking (bijv. via vakdidactiek). - Elke student die instroomt vanaf januari 2009 zal zowel via de rollen als in de vakdidactiek aan den lijve ervaren hoe een ELO ingezet kan worden in de onderwijsuitvoering. Studie-informatie in Blackboard beter ordenen Voor de rollen wordt nu veel college en achtergrondinformatie aan studenten aangeboden via Blackboard. Hier kan versie beheer en ordening verbeterd worden, hoe houd je het overzichtelijk? Gezien het flexibele curriculum (twee cohorten per jaar, meerdere keren een rol aanbieden per semester) is het extra van belang de informatie goed te ordenen en helder te zijn over wat voor welke groep bedoeld is. Ook duidelijke presentatie zodat de informatie meer intuïtief te vinden is. Aanbeveling - sjabloon ontwikkelen voor standaard indeling (voor naamgeving en structuur) - iemand aanstellen die dit monitort en opleiders aanspreekt deze persoon moet goed overzicht hebben over mogelijkheden en onmogelijkheden van Blackboard (relatie met didactiek, intuïtief overzichtelijke indeling) - kortdurende scholing voor opleiders over handigheden in Blackboard; evt. maken quick reference card DiViDU DiViDU-reflectie Uitkomsten uit de pilot: 12

13 DiViDU-reflectie heeft zich bewezen bij vakdidactiek, aandacht behoeft nog wel de verdere uitwerking van de verdieping van de reflectie, het geven van online feedback en van de organisatie van de peergroepen. Doelstelling: 1) komend jaar invoeren en verbeteren DiViDU-reflectie in de rol van pedagoog. 2) binnen twee jaar gebruik van DiViDU-reflectie verbreden naar alle vakdidactiek. Benodigheden: - Inplannen en uitvoering van instructie videobewerking en DiViDU voor alle studenten die de rol van pedagoog gaan uitvoeren. - Studiejaar gebruik DiViDU-reflectie in vakdidactiek biologie, engels, natuur-scheikunde en minimaal één gammavak, waarbij eerder genoemde punten extra aandacht verdienen. De leerervaringen worden aan het eind van het jaar geïnventariseerd en het jaar erop in de volgende uitbreiding geïmplementeerd. - In minimaal een van de genoemde vakdidactiek worden de SPD s betrokken bij het geven van feedback via DiViDU. - Opleiders moeten minimaal zelf in staat zijn elementaire videobewerking uit te voeren (zodat zij weten wat ze van hun studenten vragen). - Er moeten minimaal 2 docenten per cluster in staat zijn om studenten instructie videobewerking te geven. Voorzieningen: - Meer camera s en computers voor videobewerking beschikbaar. - Licentie op DiViDU voortzetten. DiViDU-analyse module DiViDU-analyse wordt momenteel nog niet gebruikt. Gezien de ervaringen bij andere lerarenopleidingen zou het opleveren van een videocase en opdracht bij één van de rollen gewenst zijn. Aanbeveling: Nagaan of bestaand videomateriaal gedigitaliseerd kan of nieuwe opnames maken. Inzet elders ontwikkeld materiaal (ontsluiten, aansluiten bij landelijke ontwikkelen) Coach jezelf Is al opgenomen als bron bij o.a. de rolbeschrijving van professional. Uit de ervaringen is gebleken dat het beter is om Coach jezelf gezamenlijk uit te testen (bijv. in peergroeps). Blijft dat niet alle studenten zelfstandig hun weg erin kunnen vinden. De CD blijft aan alle studenten verstrekt worden, er wordt expliciet naar verwezen als te gebruiken bron. Voor degenen die dat wensen willen we ondersteuning als keuze aanbieden, bijvoorbeeld in de vorm van een verdiepingsmodule. Aanbeveling: ontwikkelen verdiepingsmodule Coach jezelf op basis van de pilot sept Voorzieningen: De CD blijft aan alle studenten verstrekt worden. Aanbeveling: kan mogelijk interessant zijn voor traject opleiden in de school, dit nader bekijken door coördinator opleiding in de school. Weblog Uit de pilot van afgelopen jaar is gebleken dat zowel studenten als opleider enthousiast waren. Positieve aspecten waren dat studenten gevraagd en ongevraagd advies kregen, dat ze elkaar beter konden volgen en bij het bespreken al informatie over elkaars situatie hadden. De weblogfragmenten zijn goed te gebruiken in het digitaal portfolio middels links. In de pilot is gebruik gemaakt van een open weblog omgeving voor een logboek. Dit bleek te onveilig. Er zal dus met een afgeschermd logboek gewerkt moeten worden. Studenten vinden de reacties van andere studenten en de opleider stimulerend. Het is dan ook aan te bevelen om met een groep die ook contacttijd met elkaar heeft (peergroep of vakdidactiek) gezamenlijk weblogs bij te houden. Gezien de geringe ervaring zowel wat betreft techniek als bij de opleiders lijkt het voor september niet te realiseren om alle studenten via een weblog een logboek te laten bijhouden. 1 Voor het studiejaar Er wordt momenteel (juni 2006) gewerkt aan het opzetten van een weblogserver voor de hele VU. Streven is om deze 1 augustus gereed te hebben, eind juni moet bekend zijn of dit gaat lukken. 13

14 stellen we een keuze voor studenten tussen logboek en weblog voor. Binnen een peergroep zullen studenten dan via een weblog of logboek werken. Dit kan voor de begeleider verwarrend zijn, en studenten die via een weblog werken krijgen mogelijk geen reacties van niet bloggende studenten. Een tweede optie in peergroepen voor te stellen om als groep te gaan bloggen of niet. Zodat we een reële ervaring kunnen opdoen met bloggen binnen een groep. Actiepunten: - Introductiebijeenkomst voor studenten. Het prettigst is om studenten direct in een computerzaal te laten oefenen. Maar een presentatie met beamer + een beknopte handleiding kan ook. De techniek van weblogs is zeer eenvoudig. - Training peergroepbegeleiders/vakdidactici (2 uur) - Trainer: ICT&O medewerker/iris Pauw? (4 uur) Voorzieningen: - Op de VU zal een weblogserver opgezet moeten worden of ingekocht die tenminste twee jaar blijft draaien i.v.m. deeltijd studenten. - Ruimtes voor introductie bijeenkomst reserveren. Portfolio Afgelopen jaar is dit onderdeel niet aanbod gekomen. Aanbeveling: Aankomend jaar een wensen- en eisenlijst opstellen mbt portfolio op basis van het nieuwe curriculum. Het huidige portfolio naast deze lijst leggen en onderzoeken in hoeverre dat voldoet of dat gezocht moet worden naar een ander portfoliosysteem. Evt ervaring opdoen in kleine groep met ander portfoliosysteem.(willem Hoekstra) 14

15 3. Leden ULO-werkgroep ICT Project medewerkers Els Scheringa (projectleider) ULO-opleider bètacluster Willem Hoekstra ULO-opleider bètacluster Gerrit Kuik ULO-opleider bètacluster Petra Fischer ICT en O Sytse Boschma ICT en O ULO werkgroep leden Hans Goudsmit ULO-opleider gamma cluster Hans van Megen ULO-opleider alfa cluster Onderwijssecretariaat Auke Dijkstra 15

16 4. Notulen Opleidingscommissie ULO 6 november 2006 Uit de notulen punt 4 van de vergadering: 4 ICT Inleiding van Els tav de voorliggende projectrapportage Uitbreiding en verdieping ICT gebruik in de lerarenopleiding. Een aantal ICT-projecten/ pilots uitgevoerd. Uitkomsten hebben aanleiding gegeven voor een werkplan ICT in de ULO. Nu is de vraag aan studenten om voorstellen te doen waar ICT in/ aan het programma kan worden toegevoegd. Koert: belang noopt in ieder geval tot opname in het curriculum. Algemene consensus over het gedeeltelijk invoegen in het verplichte programma (bijv. digitale toetsen ontwikkelen bij vakdidactiek) en gedeeltelijk aanbieden van ICT verdieping (ofwel in vrije band ofwel in de vorm van een volwaardige verdiepingsmodule ). Over de vraag hoe studenten hierbij betrokken gaan worden en over de praktische uitwerking (wat moet wenselijkerwijs waar worden toegevoegd), moet worden doorgepraat. Er is wel overeenstemming om zo min mogelijk bovenop het al volle curriculum te programmeren. Voorstel Emmy: keuze bieden voor ICT-opdracht binnen de rollen (bijv. webquest ontwerpen bij rol ontwerper). Jolet: moet basis (bijv. vakspecifieke software kunnen begeleiden) worden gelegd tijdens opleiding Hans G.:eventueel inhaalprogramma aanbieden voor studenten die de basis missen; discussie mogelijk over wat die basis zou moeten zijn. Remko: m.i. ook essentiële competentie voor studenten om ll. kritisch te leren omgaan met internetbronnen. Els: zou bijv. ook ICTverdieping kunnen worden aangeboden rond het thema Wat is er op de markt/ wat kan ik er mee. Petra Fischer: we hebben op basis van stand van zaken-onderzoek ICT-competenties die verwacht kunnen worden van studenten vastgesteld (zie onder rapportage Bijlage 4 Algemene kennis en vaardigheden). Er moet worden teruggekomen op een prioritering in de aldus vastgestelde punten. Remko: wat nadere uitleg bij gebruikte begrippen aldaar gewenst. Hans G.: dan ook aangeven tot wat voor niveau de genoemde competenties beheerst zouden moeten worden. Els: Volgende keer op terugkomen. Hans G. vat punten samen in 4 situaties mbt de ICT-competenties van studenten: Vooraf: beginsituatie peilen ter vaststelling programma/ niveau Basis: Er moet sprake zijn van een bepaalde basis. Specialisatie: daarnaast ook verdieping (bijv. webquest maken), die niet voor extra studiebelasting moet zorgen. Integratie in zoveel mogelijk opdrachten. -schets van tevoren wat er mogelijk is. -let hierbij op didactiek van ICT. Achteraf: In hoeverre kunnen gericht (vervolg-)cursussen/ nascholing op dit gebied voor docenten en alumni worden aangeboden? 16

17 5. Enquête om ervaringen van dio s te inventariseren + antwoorden Evaluatie Blackboard Portfolio Number of Attempts: 10 Question 1 Multiple Answer Hieronder staat een lijst met handelingen die in het portfolio-archief verricht kunnen worden. Zet een vinkje bij de handelingen die je voor je gevoel probleemloos kunt uitvoeren. Answers Percent Answered Een nieuwe map maken in het portfolio-archief 90% De naam van een map veranderen 80% Een map verplaatsen 50% Een map verwijderen uit het portfolio-archief 70% Een bestand uploaden naar het portfolio-archief 80% Een bestand verplaatsen 60% Een bestand verwijderen 60% Leesrechten instellen voor mappen in het portfolio-archief 60% Question 2 Short Answer Wat bevalt je goed bij het werken in het portfolio-archief? Unanswered Responses 0 Given Answers je hebt overzichtelijk al je werk bij elkaar. niets Dat je een stuk archief hebt om op terug te kunnen vallen. Eenvoudig en goed te structureren. Het feit dat de gegevens veilig bewaard worden op een externe server. Mocht mijn computer chrashen (wat hopelijk nooit zal gebeuren) dan blijven mijn files bewaard. Om eerlijk te zijn kan ik dat nog niet beantwoorden. d\de inzichtelijke structuur. Bestanden kunnen makkelijk worden ge-upload, vanaf alle locaties. De structuur van het archief is duidelijk zichtbaar. Het is overzichtelijk, lijkt in het gebruik veel op word, gemakkelijk te linken naar het uiteindelijke portfolio. Dat het nagenoeg hetzelfde werkt als Windows Verkenner. Dat ik er bestanden in kan verzamelen en later kan beslissen of ik deze bestanden ook in het echte portfolio zet. Question 3 Short Answer Wat valt tegen bij het werken in het portfolio-archief? Unanswered Responses 0 Given Answers Omslachtig. Wat ik wel lastig vind in het gebruik is dat ik mijn eigen documenten niet zomaar in blackboard kan openen omdat mijn virusscanner dat niet toestaat. Dus heb ik alle bestanden ook nog eens gewoon op mijn computer staan als ik snel inzage wil hebben, maar als ik veranderingen aanbreng moet ik nu dus goed in de gaten houden dat ik dat in beide bestanden doe, of dat ik in portfolio contents de originele file vervang door de gewijzigde. (Op zich ligt dit natuurlijk aan mijn internetinstellingen, en niet aan het portfolio, maar het bemoeilijkt wel het gebruik.) Hoe goed het werkt op een Mac. het uploaden van bestanden kost veel tijd, je moet veel handelingen verrichten voordat alles staat waar het moet staan. (vaak op oke klikken) De vorm van het archief is lastig te veranderen, als je er al een tijd mee aan de slag bent. nvt Ik begrijp het nut er niet helemaal van. Ik heb zelf toch een soort 'archief' op mijn computer? Op deze manier verlies ik het overzicht, omdat ik overal allerlei bestanden en versies heb staan. Ook begrijp ik niet precies wie en waarom ik iemand leesrechten in mijn archief zou geven (zoals bij vraag 1 als een optie wordt gegeven). De zin van het portfolio archief is mijn niet helemaal duidelijk. Ook vind ik het lastig dat de bestanden niet meer verplaatst kunnen worden, omdat ze dan vanuit het portfolio niet meer bereikbaar zijn als er een 'link' was. Aan het begin van de opleiding had ik weinig inzicht in wat het meest handig was wb. indeling. Het heeft me nu al een paar keer veel tijd gekost om alles te verplaatsen. 17

18 De veelheid van stappen die je moet uitvoeren voor één handeling - vergelijk het met het invullen van deze enquête: eerst vraag invullen, dan op 'Save' klikken, waarna je een pop-up krijgt die weer weggeklikt moet worden wil je doorgaan met de volgende vraag. Omslachtig. gedoe, veel te veel stappen voor elke handeling, gedonder om er thuis in te komen, teveel werk in verhouding tot resultaat, geen meerwaarde boven analoog portfolio Het is een ingewikkeld systeem en het spreekt absoluut niet voor zich. Het kost uren om een beetje wegwijs te worden in dit systeem. Dat is jammer en soms frusterend, maar ik ben ervan overtuigd dat het vanzelf makkelijker wordt. Question 4 Multiple Answer Hieronder staat een lijst met handelingen die in het digitaal portfolio verricht kunnen worden. Zet een vinkje bij de handelingen die je voor je gevoel probleemloos kunt uitvoeren. Answers Percent Answered Tekst toevoegen/wijzigen op een pagina in het portfolio 70% Een plaatje toevoegen aan een pagina 60% Een link maken naar een bestand uit het portfolio-archief 60% Iemand anders toegang geven tot je portfolio 60% Question 5 Short Answer Wat valt mee bij het werken aan het digitaal portfolio? Unanswered Responses 0 Given Answers Het werken aan het digitaal portfolio krijg je redelijk snel onder de knie. Het is niet moeilijk. niets Eigenlijk alles wel, m.u.v. het delen en teogang geven aan anderen Het meelezen met anderen Als je eenmaal een beetje weet wat je moet doen, kan je het erg mooi maken. Een link maken naar een bestand uit het archief gaat erg makkelijk. Het resultaat is direct te bekijken. de uitleg in de handleiding is duidelijk, als ik het rustig doorlees en uitvoer, dan klopt het en gebeurt er wat er staat. De eerste opzet is met de wizard kinderlijk eenvoudig. In de eerste instantie had ik al wel veel in mijn contents deel staan en daar bepaalde mensen voor gemachtigd -- ik dacht eigenlijk dat ze zo al bij mijn bestanden konden kijken. Twee weken geleden kreeg ik een uitnodiging van een medestudent om in haar portfolio te kijken, en toen had ik dus pas goed in de gaten hoe ik hier tekst en links kon toevoegen. Ik ben toen meteen aan de slag gegaan en moet zeggen dat ik het eigenlijk heel erg leuk vind om te zien groeien! Vooral in de rol waar ik op dit moment de colleges van volg heb ik al vrij veel geschreven en veel verwijzingen opgenomen. Uiteraard moet daar op den duur wel geschrapt gaan worden maar ik vind het een prettig idee dat ik er altijd bij kan, en het verslag eigenlijk steeds up to date kan houden! Het is even een drempel over en gaan experiementeren, daarna blijkt het helemaal niet zo moeilijk te zijn. Dat het er overzichtelijk en geordend uit ziet. Dat het tijdelijk is, je kunt makkelijk tekst verwijderen en weer wat nieuws neerzetten. Leuk dat het op deze manier actueel blijft en oude opdrachten weer weg kunnen worden gehaald. Het scheelt enorm veel papierwerk! Question 6 Short Answer Wat valt tegen bij het werken aan het digitaal portfolio? Unanswered Responses 0 Given Answers Zie vraag 3. De omslachtigheid van het toevoegen van bestanden. (liever niet uit het archief, maar gewoon van mijn computer) De onduidelijkheid bijd eopzet van het portfolio, het duurde een poos voor ik inzag hoe het precies werkte en wat er nu juist zo handig aan was. Achteraf zou ik nu (vanauit de ervaring) het portfolio anders in hebben gedeeld (wb. mapjes). Na de eerste opzet vind ik het maken van wijzigingen lastig. Plaatjes uploaden is mij nog niet gelukt, laat staan tabellen en grafieken. Ook een Mac-probleem? Als standaard browser gebruik ik Safari. Er gaat vrij veel tijd in zitten. Misschien omdat ik net ben begonnen met opzetten en dat ik vrij veel dingen uitprobeer om te zien wat ik het mooiste vind, maar ik wil wel leesbare kleuren tekst gebruiken en de links in een afwijkende kleur zodat duidelijk is dat je die kunt aanklikken. Ik hoop dat zodra ik tevreden ben over de gekozen kleuren, links etc het hierna sneller za gaan. ik kan geen filmpjes toevoegen, het is me volkomen onduidelijk hoe dit moet. Ook zou ik meer werk van de lay-out willen maken, maar ik weet ook niet goed hoe dit moet. Het klaarzetten van het portefolio was erg tijdrovend. 18

19 Iemand anders toegang geven. Ik heb het wel geprobeerd en bij de ene lukt het wel en bij de andere niet. Niet alleen ik, maar meerdere mensen uit mijn peergroup lopen tegen dit probleem aan. alles, teveel gedoe HTML is niet altijd even makkelijk. Soms staat de lettergrootte op een andere stand dan ik wil. Of het lettertype is niet wat ik wil. Of ik schrijf dikgedrukt terwijl ik het niet in de gaten heb. Zoals ik al heb gezegd; Het is een ingewikkeld systeem en het spreekt absoluut niet voor zich. Het kost uren om een beetje wegwijs te worden in dit systeem. Dat is jammer en soms frusterend, maar ik ben ervan overtuigd dat het vanzelf makkelijker wordt. Question 7 Opinion Scale/Likert Het werken aan mijn portfolio kost veel tijd. Answers Percent Answered Zeer mee oneens 0% Meen oneens 20% Mee eens 60% Zeer mee eens 20% Unanswered 0% Question 8 Opinion Scale/Likert Het werken aan mijn portfolio levert mij voldoende op Answers Percent Answered Zeer mee oneens 10% Mee oneens 40% Mee eens 40% Zeer mee eens 10% Unanswered 0% Question 9 Multiple Choice Hoe vaak heb je in het portfolio-archief van iemand anders gekeken? Answers Percent Answered 0 keer 70% 1 tot 5 keer 30% Meer dan 5 keer 0% Unanswered 0% Question 10 Short Answer Met welk doel heb je gekeken en wat leverde het op? Unanswered Responses 1 Given Answers absoluut nog geen tijd voor gehad. hoe het moet. mondeling advies gaat sneller.. wist niet dat dit kan. Eigenlijk alleen om te kijken hoe het werkte met de links vanuit het digitaal portfolio. Ik heb wel de logboek verslagen gelezen van mijn medestudent, om tijdens de week te lezen hoe het haar vergaat. De startopdrachten even vluchtig doorgekeken. Wat levert het op: inspiratie, informatie, en ook welzelfbevestiging. Ik kan niet in andermans portfolio en dat vind ik erg jammer! Ik vind het prettig om eens te kijken hoe iemand anders het aanpakt. Wie weet doe ik leuke suggesties op of bedenk ik me juist hoe ik het zelf niet zal gaan doen. nvt N.v.t. Volgens mij heb ik geen toegang tot portfolio archieven van anderen. dat was toch ook niet de bedoeling? Ik heb alleen digitale portfolio's bekeken. Gekeken hoeveel opdrachten mijn medestudenten al in hun archief hadden. Question 11 Multiple Choice Hoe vaak heb je in het digitaal portfolio van iemand anders gelezen? Answers Percent Answered 0 keer 30% 19

20 1-5 keer 30% Meer dan 5 keer 40% Unanswered 0% Question 12 Short Answer Met welk doel heb je gelezen en wat leverde het op? Unanswered Responses 1 Given Answers Ik werd uitgenodigd door een medestudent uit mijn peergroup -- leuk om te kijken, zeer inspirerend, en ook leuk om te kunnen reageren en complimenteren via de comments! Gekeken of de links werkten etc. Haar uitnodiging spoorde mij aan om zelf ook te beginnen en ook wel om het bij te houden. Ondertussen nog een uinodiging gekregen van een andere medestudent, maar die heeft er eigenlijk nog helemaal niets in staan. Als leerervaring en inspiratie. Bij een peer meegekeken in logboek. Het leverde de verrassing op dat haar portfolio al veel uitgebreider was van opzet en structuur. Maar mijn eigen portfolio naar een hoger plan tillen is me sindsdien nog niet gelukt. Ik heb meer gekeken uit nieuwsgierigheid. Wat dit heeft opgeleverd, is dat ik zeer tevreden ben over hoe overzichtelijk ik mijn portfolio heb ingedeeld. Nogmaals, ik kan niet in portfolio van mede studenten! jammer! nvt Tweeledig doel: Uiterlijk: hoe ziet de andere portfolio eruit en wat kan ik met die kennis voor mijn eigen portfolio. Inhoudelijk: hoe heeft mijn medestudent een bepaalde portfolio-opdracht uitgevoerd en doe ik het ook zo, of pak ik het anders aan. Voorbereiding op de peergroup bijeenkomsten door logboeken te lezen. Inspiratie opdoen voor opzet van portfolio. Inspriratie opdoen voor opdrachten voor vakdidactiek. Ideeën opdoen voor mijn eigen opdrachten. Zo heb ik met een idee van Wesly gewetenloos plagiaat gepleegd. Question 13 Short Answer Heb je gemerkt (bijv. via feedback) dat je mentor, SPD of medestudenten in je portfolio-archief hebben gekeken of je digitaal portfolio hebben gelezen? Zo ja, heb je daar wat aan gehad? Unanswered Responses 1 Given Answers Ja, mijn mentor bekeek mijn portfolio en plaatste een reactie voor het eerste gesprek. niet gemerkt, dus ook niets aan gehad Ja, een medestudent heeft gekeken en die gaf mondeling een compliment. Ik had zelf mijn spd uitgenodigd, en die stuurde mij een met de mededeling dat hij het er goed uit vond zien; ook mijn peergroup begeleider heeft bij mij gekeken, en die reageerde via de comments. Deze laatste had ook een tip om mijn pop punten wat overzichtelijker te omschrijven, daar ga ik bij het opstellen van mijn tweede pop zeker op letten. Ja, dat heb ik gemerkt. Mijn SPD leest mijn logboek en geeft aan de hand daarvan feedback. Dit werkt voor mij uitstekend. Ja, de lay-out werd gecomplimenteerd. Ook vond ik het leuk te horen dat iemand anders iets aan mijn logboek heeft gehad. Ik heb het gemerkt aan de 'comments' in mijn portfolio. Ik vond het erg leuk om enthousiaste reacties te krijgen. Het stimuleerde mij om er nog meer gegevens op te zetten en het netjes bij te houden. Ja, al staat de feedback niet daar waar hij gegeven is. peergroupleider en peers becommentarieren verschillende onderdelen, maar dat belandt op één plaats. ja, nuttige opmerking, moet hem nog steeds verwerken. Ja, de mentor heeft feedback geleverd. Bemoedigend. Question 14 Short Answer Heb je je mentor, SPD of medestudenten expliciet gevraagd om feedback op documenten uit je portfolio-archief of op je digitaal portfolio? Zo ja, wat heeft dit opgeleverd? Unanswered Responses 2 Given Answers Nee. 20

Werkplan ICT in de ULO

Werkplan ICT in de ULO Werkplan ICT in de ULO Els Scheringa, Janneke van der Hulst, Petra Fischer, Gerrit Kuik en Evie Goossen. juli 2006 Bijlage 4 In dit werkplan gaan we in op twee aspecten van ICT gebruik in de lerarenopleiding.

Nadere informatie

Onderwijscentrum VU, Universitaire Lerarenopleiding (ULO) Verbreding en verdieping van de implementatie van digitale didactiek in de ULO het vervolg

Onderwijscentrum VU, Universitaire Lerarenopleiding (ULO) Verbreding en verdieping van de implementatie van digitale didactiek in de ULO het vervolg Onderwijscentrum VU, Universitaire Lerarenopleiding (ULO) Verbreding en verdieping van de implementatie van digitale didactiek in de ULO het vervolg Petra Fischer, Els Scheringa, Willem Hoekstra en Gerrit

Nadere informatie

Projecten Educatieve Middelen Pool

Projecten Educatieve Middelen Pool Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Implementatie van compententiegericht onderwijs: training, monitoring en evaluatie. J.B. Buning, F. Ariese

Nadere informatie

Verbreding en Verdieping van de implementatie van digitale didactiek in de ULO Eindrapportage EMP project ULO 2007-2008

Verbreding en Verdieping van de implementatie van digitale didactiek in de ULO Eindrapportage EMP project ULO 2007-2008 Verbreding en Verdieping van de implementatie van digitale didactiek in de ULO Eindrapportage EMP project ULO 2007-2008 Projecttitel: Verbreding en Verdieping van de implementatie van digitale didactiek

Nadere informatie

Vragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden

Vragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden Verslag Studenten Evaluatie Videoproject Door Tonny Mulder, a.b.mulder@uva.nl, 26 sept 213 De studenten van de opleidingen Biologie, Biomedische Wetenschappen en Psychobiologie krijgen in het 1 ste jaar

Nadere informatie

Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU

Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Aanvraag Samenwerkend leren op afstand II Mathilde Molendijk FALW IVM / IVA Opdrachtgever: prof. dr. H.J.

Nadere informatie

Digitale casuïstiek kindertandheelkunde

Digitale casuïstiek kindertandheelkunde Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Digitale casuïstiek kindertandheelkunde Dr. René Gruythuysen; Drs. Pepijn Koopman, Drs. Jaap Buis en Ir.

Nadere informatie

Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU

Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Professionalisering van docenten in het kader van de onderwijsvisie Drs. V.A.M.J. Bremers Faculteit der

Nadere informatie

Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU

Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Titel: Kwaliteitszorg Studieadvisering aan de Vrije Universiteit Auteurs: Jan van Gastel en Hanneke Hovenkamp

Nadere informatie

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Biologie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Biologie - 2010-2011

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Biologie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Biologie - 2010-2011 Leraar voorbereidend hoger onderwijs Biologie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Biologie - 2010-2011 Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Biologie

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Projecten Educatieve Middelen Pool Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU

Projecten Educatieve Middelen Pool Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Het inzetten van Blackboard en QMP voor afname van digitale tentamens binnen FALW Karin van der Wilt Faculteit

Nadere informatie

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Management en Organisatie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Management en

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Management en Organisatie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Management en Leraar voorbereidend hoger onderwijs Management en Organisatie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Management en Organisatie - 2010-2011 Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum

Nadere informatie

Samenhang door intervisie

Samenhang door intervisie Samenhang door intervisie A.W. Musschenga, P.J.Reinders, M.F.Willemsen Faculteit der Wijsbegeerte 1 juni 2007 Onderwijscentrum VU De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam www.onderwijscentrum.vu.nl Contactpersonen:

Nadere informatie

Dennis Boot. ondersteund door Web 2.0. Samenwerken en begeleiden

Dennis Boot. ondersteund door Web 2.0. Samenwerken en begeleiden Samenwerken en begeleiden ondersteund door Web 2.0 Dennis Boot Evaluatie van Google Sites en Google Apps tijdens stages en projecten in het onderwijs. Inhoud Inleiding... 1 Google Sites i.c.m. Google Apps

Nadere informatie

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Engels Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Engels - 2010-2011

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Engels Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Engels - 2010-2011 Leraar voorbereidend hoger onderwijs Engels Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Engels - 2010-2011 Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Engels

Nadere informatie

Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU. Peer review en Academische Vaardigheden

Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU. Peer review en Academische Vaardigheden Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Peer review en Academische Vaardigheden auteurs: Rob van Leeuwen en Janneke van Eijk; FPP, Onderwijsbureau

Nadere informatie

Onderwijs met ict - studenten lerarenopleiding Bijlage: Tabellen

Onderwijs met ict - studenten lerarenopleiding Bijlage: Tabellen Onderwijs met ict - studenten lerarenopleiding Bijlage: Tabellen 1 Repons en achtergrondkenmerken van studenten 2 2 Gebruik van ict door studenten 4 3 Competentie op ict-gebied 5 4 Opvattingen over leerlingen

Nadere informatie

Projecten Educatieve Middelen Pool Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU. Colleges in beeld

Projecten Educatieve Middelen Pool Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU. Colleges in beeld Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Colleges in beeld Efficiënt uitzenden en opnemen op video van colleges Drs. Jaap Buis, Drs. Pepijn Koopman

Nadere informatie

Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek

Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Zwaantina van der Veen / Dymphna Meijneken / Marieke Boekenoogen Stad met een hart Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding 3 Hoofdstuk 2

Nadere informatie

7.1.3 Jaarplan schooljaar 2014-2015:

7.1.3 Jaarplan schooljaar 2014-2015: 7.1.3 Jaarplan 2014-2015: Beleidsvoornemens Domein 1: Kwaliteitszorg Resultaat (Wanneer zijn we tevreden?) Stappen/ Acties Borging (vindplaats & systeem van bewaken en behouden) Wie is verantwoordelijk

Nadere informatie

Dossier opdracht 12. Vakproject 2: Vakdidactiek

Dossier opdracht 12. Vakproject 2: Vakdidactiek Dossier opdracht 12 Vakproject 2: Vakdidactiek Naam: Thomas Sluyter Nummer: 1018808 Jaar / Klas: 1e jaar Docent Wiskunde, deeltijd Datum: 12 november, 2007 Samenvatting Dit document is onderdeel van mijn

Nadere informatie

Achtergrond:uitgangspunt 11/20/2012. ENW-project Professionaliseringspakket voor ELO s in het secundair onderwijs

Achtergrond:uitgangspunt 11/20/2012. ENW-project Professionaliseringspakket voor ELO s in het secundair onderwijs 1 ENW-project Professionaliseringspakket voor ELO s in het secundair onderwijs Prof. dr. T. Schellens Leen Casier Veerle Lagaert Prof. dr. B. De Wever Prof. dr. M. Valcke 2 ENW-project Professionaliseringspakket

Nadere informatie

Van ontwerp naar praktijk in de Virtuele Prekliniek

Van ontwerp naar praktijk in de Virtuele Prekliniek Van ontwerp naar praktijk in de Virtuele Prekliniek ACTA Projectvoorstel vrije Universiteit amsterdam 2009 Vrije Universiteit, Amsterdam Projectvoorstel Van ontwerp naar praktijk in de Virtuele Prekliniek,

Nadere informatie

Evaluatie weblectures bij FLOT. aanleiding

Evaluatie weblectures bij FLOT. aanleiding Evaluatie weblectures bij FLOT aanleiding In september 2013 is bij de lerarenopleiding wiskunde van FLOT gestart met het project weblectures. Het plan was om deze in te zetten bij de cursussen calculus

Nadere informatie

Video-instructie portfolio in het VUmc-compas Faculteit Geneeskunde (VUmc) Projectvoorstel Educatieve Middelen Pool

Video-instructie portfolio in het VUmc-compas Faculteit Geneeskunde (VUmc) Projectvoorstel Educatieve Middelen Pool Video-instructie portfolio in het VUmc-compas Faculteit Geneeskunde (VUmc) Projectvoorstel Educatieve Middelen Pool 2009-2010 vrije Universiteit amsterdam 2009 Vrije Universiteit, Amsterdam Projectvoorstel

Nadere informatie

Spinnenweb t.b.v. evaluatie stand van zaken implementatie Zo.Leer.Ik! concept

Spinnenweb t.b.v. evaluatie stand van zaken implementatie Zo.Leer.Ik! concept Spinnenweb t.b.v. evaluatie stand van zaken implementatie Zo.Leer.Ik! concept Dit document beschrijft het model dat binnen het netwerk ontwikkeld wordt om: Aan de ene kant te dienen als een leidraad om

Nadere informatie

master leraar voortgezet onderwijs

master leraar voortgezet onderwijs DEEL JE KENNIS! master leraar voortgezet onderwijs JOUW PROGRAMMA IN EEN NOTENDOP De master Leraar voortgezet onderwijs van de VU is een eenjarige master (voltijd*) waarin je een eerstegraads onderwijsbevoegdheid

Nadere informatie

Individueel verslag Timo de Reus klas 4A

Individueel verslag Timo de Reus klas 4A Individueel verslag de Reus klas 4A Overzicht en tijdsbesteding van taken en activiteiten 3.2 Wanneer Planning: hoe zorg je ervoor dat het project binnen de beschikbare tijd wordt afgerond? Wat Wie Van

Nadere informatie

Naam: Draaiboek decentrale implementatie PAUW en Tridion

Naam: Draaiboek decentrale implementatie PAUW en Tridion Programma Aanpak Universitaire Website (PAUW) Draaiboek decentrale implementatie PAUW en Tridion Inleiding In het kader van het Programma Aanpak Universitaire Website (PAUW) is afgesproken dat alle decentrale

Nadere informatie

Elektronische leeromgeving en didactiek. Wilfred Rubens http://www.slideshare.net/wrubens

Elektronische leeromgeving en didactiek. Wilfred Rubens http://www.slideshare.net/wrubens Elektronische leeromgeving en didactiek Wilfred Rubens http://www.slideshare.net/wrubens Programma Wat is een ELO? Voorbeelden Didactiek en ELO Voorbeelden leeractiviteiten in een ELO Functionaliteiten

Nadere informatie

Reflectieverslag mondeling presenteren

Reflectieverslag mondeling presenteren Reflectieverslag mondeling presenteren Naam: Registratienummer: 900723514080 Opleiding: BBN Groepsdocente: Marjan Wink Periode: 2 Jaar: 2008 Inleiding In dit reflectieverslag zal ik evalueren wat ik tijdens

Nadere informatie

Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht

Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Universiteit Leiden Afdeling ICT&O, Cleveringa Instituut,

Nadere informatie

Tabel Competenties docentopleiders/-trainers

Tabel Competenties docentopleiders/-trainers Tabel Competenties docentopleiders/-trainers In deze tabel zijn de competenties van de docentopleider/trainer (1) opgenomen. Deze zijn verder geconcretiseerd in bekwaamheidseisen of indicatoren en uitgewerkt

Nadere informatie

Sectorwerkstuk 2010-2011

Sectorwerkstuk 2010-2011 Sectorwerkstuk 2010-2011 Namen: ---------------------------------------------------------------------------------------- Klas: -------------------- Sector: --------------------------------------------

Nadere informatie

Afbeelding: TriamFloat Effectmetingsmodel

Afbeelding: TriamFloat Effectmetingsmodel Het meten van het effect van leren en ontwikkelen is een belangrijk thema bij onze klanten. Organisaties willen de toegevoegde waarde van leren weten en verwachten een professionele aanpak van de afdeling

Nadere informatie

Feedback conceptvisie BEWEGEN & SPORT

Feedback conceptvisie BEWEGEN & SPORT Feedback conceptvisie BEWEGEN & SPORT Reactieformulier Curriculum.nu visie Negen ontwikkelteams, leraren en schoolleiders werken aan de actualisatie van het curriculum voor alle leerlingen in het primair

Nadere informatie

AANVRAAGFORMULIER ONDERSTEUNING ONDERWIJSCENTRUM VU 2004

AANVRAAGFORMULIER ONDERSTEUNING ONDERWIJSCENTRUM VU 2004 Bijlage 4 AANVRAAGFORMULIER ONDERSTEUNING ONDERWIJSCENTRUM VU 2004 I ALGEMENE GEGEVENS 1. Administratieve gegevens Faculteit: Letteren Afdeling: Bureau Informatisering Contactpersoon bij de faculteit:

Nadere informatie

Voorlichting 4-HAVO. Profielwerkstuk. 7 april 2016

Voorlichting 4-HAVO. Profielwerkstuk. 7 april 2016 Voorlichting 4-HAVO Profielwerkstuk 7 april 2016 Onderwerpen voorlichtingsbijeenkomst Wat is een profielwerkstuk (pws)? Het belang van het pws Alleen of samen? Onderwerpen van het pws Welke vorm heeft

Nadere informatie

1. Een ELO of dagplan gebruiken om de planning met de leerlingen te delen. 2. Een ELO, e-mail of chat gebruiken om met de leerlingen te communiceren.

1. Een ELO of dagplan gebruiken om de planning met de leerlingen te delen. 2. Een ELO, e-mail of chat gebruiken om met de leerlingen te communiceren. Stellingen doelen 1. Een ELO of dagplan gebruiken om de planning met de leerlingen te delen. 2. Een ELO, e-mail of chat gebruiken om met de leerlingen te communiceren. 3. Instructielessen maken voor het

Nadere informatie

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Engels Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Engels - 2011-2012

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Engels Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Engels - 2011-2012 Leraar voorbereidend hoger onderwijs Engels Vrije Universiteit Amsterdam - - M Leraar VHO Engels - 2011-2012 Vrije Universiteit Amsterdam - - M Leraar VHO Engels - 2011-2012 I Opbouw opleiding De opleiding

Nadere informatie

Reflectie Verslag. 25 januari. Game Developement Informatica Hogeschool v. Amsterdam

Reflectie Verslag. 25 januari. Game Developement Informatica Hogeschool v. Amsterdam Reflectie Verslag 25 januari 2013 Het reflectie verslag met nabeschouwing en beoordelingen over de stage van Simon Karman bij het bedrijf Sticky Studios. Game Developement Informatica Hogeschool v. Amsterdam

Nadere informatie

Zorg dat je een onderwerp kiest, waarvan je echt meer wilt weten. Dat is interessanter, leuker en makkelijker om mee bezig te zijn.

Zorg dat je een onderwerp kiest, waarvan je echt meer wilt weten. Dat is interessanter, leuker en makkelijker om mee bezig te zijn. Werkstukwijzer Deze werkstukwijzer helpt je om een werkstuk in elkaar te zetten. Je vult eerst een formulier in. Op dit formulier komt te staan waar je werkstuk over gaat en hoe je het aanpakt. Met behulp

Nadere informatie

Leerwerktaak Digibordgebruik en softwarepakket in wiskundelessen

Leerwerktaak Digibordgebruik en softwarepakket in wiskundelessen Leerwerktaak Digibordgebruik en softwarepakket in wiskundelessen Titel Onderwijstype Niveau Competenties(s) Beroepstaak Geschikt voor de volgende vakken Aansluitend bij de volgende onderwijseenheid Digibordgebruik

Nadere informatie

Specialist Digitale Didactiek 2016-2017 ACADEMIE PEDAGOGIEK EN ONDERWIJS. saxion.nl/apo

Specialist Digitale Didactiek 2016-2017 ACADEMIE PEDAGOGIEK EN ONDERWIJS. saxion.nl/apo Specialist Digitale Didactiek 2016-2017 ACADEMIE PEDAGOGIEK EN ONDERWIJS saxion.nl/apo If we teach today s students as we taught yesterday we rob them of tomorrow Specialist Digitale Didactiek Leiding

Nadere informatie

Beschrijving Basiskwalificatie onderwijs

Beschrijving Basiskwalificatie onderwijs universitair onderwijscentrum groningen hoger onderwijs Beschrijving Basiskwalificatie onderwijs 2008-2009 september 2008 Basiskwalificatie onderwijs 2 Wat is de basiskwalificatie onderwijs (BKO)? De basiskwalificatie

Nadere informatie

VU Breed Ondernemerschapsonderwijs. Ingrid Wakkee! *

VU Breed Ondernemerschapsonderwijs. Ingrid Wakkee! * Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU VU Breed Ondernemerschapsonderwijs Ingrid Wakkee! *! Centrum voor Innovatief Maatschappelijk Ondernemen

Nadere informatie

Wageningen University (WUR) Korte beschrijving van instelling: Aantal Pilots: 3 Contact persoon: Joke Marinissen

Wageningen University (WUR) Korte beschrijving van instelling: Aantal Pilots: 3 Contact persoon: Joke Marinissen Wageningen University (WUR) Korte beschrijving van instelling: Aantal Pilots: 3 Contact persoon: Joke Marinissen Pilot 1: Tagging Pilot Naam Instelling Vak naam Studenten Aantal ronde 1: 83, ronde 2: 50

Nadere informatie

Eindrapportage Interactieve Leerlijnen. www.dnsleerroutes.net. Auteur(s) : Annemarieke Schepers Versienummer : januari 2010. Kennisnet.

Eindrapportage Interactieve Leerlijnen. www.dnsleerroutes.net. Auteur(s) : Annemarieke Schepers Versienummer : januari 2010. Kennisnet. Eindrapportage Interactieve Leerlijnen versie datum 1 / 7 Eindrapportage Interactieve Leerlijnen www.dnsleerroutes.net Auteur(s) : Annemarieke Schepers Versienummer : januari 2010 Kennisnet.nl www.dnsleerroutes.net

Nadere informatie

Innovaties in e-learning. Jos Herkelman

Innovaties in e-learning. Jos Herkelman Innovaties in e-learning What s new? Jos Herkelman Wat is er al bereikt? N@Tschool! v11 Overzicht ; eenvoud ; open ; sneller werken Betere informatievoorziening i i i rondom inloggen Portaalfunctionaliteit:

Nadere informatie

Individueel opleidingsplan (IOP) M.S. (Marieke) van Schelven

Individueel opleidingsplan (IOP) M.S. (Marieke) van Schelven Individueel opleidingsplan (IOP) M.S. (Marieke) van Schelven Opzet workshop Theorie individueel opleidingsplan Werken met het individueel opleidingsplan Aan de slag! Terugkoppeling en afronding 15 december

Nadere informatie

Regeling ontwikkelen en gebruiken van streaming media in het MBO projectplan Drenthe College 5 maart 2007

Regeling ontwikkelen en gebruiken van streaming media in het MBO projectplan Drenthe College 5 maart 2007 1 / 5 Regeling ontwikkelen en gebruiken van streaming media in het MBO Projectplan Auteur(s) Versienummer Datum Hilbert van der Duim Margriet Dunning en Jan Bos Willem Karssenberg 1.0 5 maart 2007 2 /

Nadere informatie

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Uit: Besluit van 16 maart 2017 tot wijziging van het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel en het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel BES in verband

Nadere informatie

Evaluatie Jaarplan 2011-2012 Doel (specifiek formuleren)

Evaluatie Jaarplan 2011-2012 Doel (specifiek formuleren) toelichting SMART: Evaluatie Jaarplan 2011-2012 Doel (specifiek formuleren) SPECIFIEK Activiteiten (concreet formuleren) en tijdsplanning SPECIFIEK / TIJD Wie (wie voert uit, wie organiseert en wie controleert)

Nadere informatie

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Maatschappijleer Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Maatschappijleer en Mij.

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Maatschappijleer Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Maatschappijleer en Mij. Leraar voorbereidend hoger onderwijs Maatschappijleer Vrije Universiteit Amsterdam - - M Leraar VHO Maatschappijleer en Mij.wet - 2011-2012 Vrije Universiteit Amsterdam - - M Leraar VHO Maatschappijleer

Nadere informatie

JAARVERSLAG ICLON OPLEIDINGSCOMMISSIE. JAARVERSLAG ACADEMISCH JAAR van de OPLEIDINGSCOMMISSIE van de opleiding(en):

JAARVERSLAG ICLON OPLEIDINGSCOMMISSIE. JAARVERSLAG ACADEMISCH JAAR van de OPLEIDINGSCOMMISSIE van de opleiding(en): JAARVERSLAG ICLON OPLEIDINGSCOMMISSIE JAARVERSLAG ACADEMISCH JAAR 2017-2018 van de OPLEIDINGSCOMMISSIE van de opleiding(en): Educatieve master Geesteswetenschappen CROHO 68529 Leraar VHO in Engels Leraar

Nadere informatie

Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU

Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Project: Digitalisering onderwijsevaluaties Bachelor VUmc-compas Mw. drs. D.C. Bloemkolk, Kwaliteitszorgmedewerker

Nadere informatie

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Algemene economie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Algemene Economie -

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Algemene economie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Algemene Economie - Leraar voorbereidend hoger onderwijs Algemene economie Vrije Universiteit Amsterdam - - M Leraar VHO Algemene Economie - 2011-2012 Vrije Universiteit Amsterdam - - M Leraar VHO Algemene Economie - 2011-2012

Nadere informatie

Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning

Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning Helder &Wijzer Mijn opdrachten In een kort, blended programma In het kort Voor wie docenten/trainers die blended opdrachten willen leren ontwerpen en ontwikkelen

Nadere informatie

Minimumstandaard ICT, ten aanzien van. - voorzieningen binnen de school. - de medewerkers

Minimumstandaard ICT, ten aanzien van. - voorzieningen binnen de school. - de medewerkers Minimumstandaard ICT, ten aanzien van - voorzieningen binnen de school - de medewerkers DDS, januari 2011 Inleiding In dit document wordt de minimum standaard voor ICT beschreven. Alle DDS scholen streven

Nadere informatie

In kaart brengen van leerlijnen en aanbrengen van toetsingskaders

In kaart brengen van leerlijnen en aanbrengen van toetsingskaders In kaart brengen van leerlijnen en aanbrengen van toetsingskaders FEWEB EMP Projectvoorstel vrije Universiteit amsterdam 2008 Vrije Universiteit, Amsterdam Projectvoorstel leerlijnen en toetsing FEWEB,

Nadere informatie

Routekaart Didactische ICT-vaardigheden

Routekaart Didactische ICT-vaardigheden Routekaart Didactische ICT-vaardigheden Uit PvA: - Aansluiten noodzakelijke hardware als scherm en muis - Tekstverwerken - Mail gebruiken - Absentie en cijfers invoeren in Som - Efficiënt zoeken met Google

Nadere informatie

Werkgroep portfolio & coaching. portfolio handleiding

Werkgroep portfolio & coaching. portfolio handleiding portfolio handleiding Werkgroep portfolio & coaching 1 De plaats van portfolio in het leren op het VMBO. In enkele notities en werkdocumenten is het kader voor het nieuwe onderwijs geschetst. Dit komt

Nadere informatie

Het Grote Interactiespel voor Kinderdagverblijven

Het Grote Interactiespel voor Kinderdagverblijven Het Grote Interactiespel voor Kinderdagverblijven Ben je een betrokken leidinggevende, docent, trainer of coach die (aankomend) pedagogisch medewerkers wil stimuleren om de belangrijkste pedagogische vaardigheden

Nadere informatie

Overzicht curriculum VU

Overzicht curriculum VU Overzicht curriculum VU Opbouw van de opleiding Ter realisatie van de gedefinieerde eindkwalificaties biedt de VU een daarbij passend samenhangend onderwijsprogramma aan. Het onderwijsprogramma bestaat

Nadere informatie

Profiel Product Verantwoording. LOB (Loopbaan oriëntatie en begeleiding) Leraren Opleiding. Management & Organisatie

Profiel Product Verantwoording. LOB (Loopbaan oriëntatie en begeleiding) Leraren Opleiding. Management & Organisatie Opdracht: Profiel Product Verantwoording LOB (Loopbaan oriëntatie en begeleiding) Leraren Opleiding Management & Organisatie Naam auteur(s) Vakgebied Bart Deelen M&O Student nr 10761799 Titel Onderwerp

Nadere informatie

Methodologie en Biostatistiek voor premaster online Faculteit der Aard- en levenswetenschappen

Methodologie en Biostatistiek voor premaster online Faculteit der Aard- en levenswetenschappen Methodologie en Biostatistiek voor premaster online Faculteit der Aard- en levenswetenschappen Projectvoorstel vrije Universiteit amsterdam 2008 Vrije Universiteit, Amsterdam Projectvoorstel FALW

Nadere informatie

Ad van Hest. Titel project Leerarrangementen samenstellen met Wimba Create

Ad van Hest. Titel project Leerarrangementen samenstellen met Wimba Create 1 1. GEGEVENS AANVRAGER Onderwijsinstelling Naam Postadres Postbus 61 Bezoekadres Sterrenlaan Postcode/plaats Website schoolorganisatie Postbankrekeningnummer Bankrekeningnummer BRIN-nummer Volledige naam

Nadere informatie

Voorbereiding assessment

Voorbereiding assessment Voorbereiding assessment 1. Zelfportret gemaakt door malou... 1 2. Samenvatting... 3 3. Zelfportret door een docent... 5 4. Zelfportret door Slc er... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5. Aanvullende

Nadere informatie

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Management en Organisatie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Management en

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Management en Organisatie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Management en Leraar voorbereidend hoger onderwijs Management en Organisatie Vrije Universiteit Amsterdam - - M Leraar VHO Management en Organisatie - 2011-2012 Vrije Universiteit Amsterdam - - M Leraar VHO Management

Nadere informatie

User Centered Design. Ontwerpbeslissingen

User Centered Design. Ontwerpbeslissingen User Centered Design Ontwerpbeslissingen Ontwerpbeslissingen: Wat wij willen doen voor jou is Met betrekking tot lessen voorbereiden: Overzichten, schema s en lesplannen moeten ook door leerlingen begrepen

Nadere informatie

Individueel procesverslag

Individueel procesverslag Individueel procesverslag Een weergave van mijn werkzaamheden binnen het G-Blok. Afdeling : Academie voor ICT & Media, Informatica Schooljaar : 2009 Blok : G Datum : 30 10-2009 Plaats : Honselersdijk Naam:

Nadere informatie

N@Tschool! Gebruikersdag 2007

N@Tschool! Gebruikersdag 2007 N@Tschool! Gebruikersdag 2007 Portfolio in de Praktijk Ervaringen met het digitaal portfolio binnen diverse opleidingen André Hoogmoed a.j.hoogmoed@hro.nl @gmail.com Agenda Reflectie Wat is de afgelopen

Nadere informatie

Projectdefinitie. Plan van aanpak

Projectdefinitie. Plan van aanpak Projectplan DOT2 Projectdefinitie ICT is niet meer weg te denken uit ons onderwijs (Hasselt, 2014). Als (toekomstige) leerkracht is het belangrijk dat je daar op inspeelt en kennis hebt van de laatste

Nadere informatie

Didactische meerwaarde van de ELO in het Primair Onderwijs

Didactische meerwaarde van de ELO in het Primair Onderwijs Didactische meerwaarde van de ELO in het Primair Onderwijs Verkenning rondom mogelijkheden, meerwaarde en aandachtspunten 27 januari 2011 NOT Academie Presentatie: Arnout Vree a.vree@avetica.nl www.avetica.nl

Nadere informatie

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG STUDENTEN DOEN UITSPRAKEN OVER DE ACADEMISCHE WERELD, HET VAKGEBIED EN HET BEROEPENVELD.. onderzoek niet zo saai als ik dacht werken in

Nadere informatie

Inhoud. Subject: Taak 1.2.16 Wat is een portfolio? Paul van der Linden MT1a Periode 2 School Docoments, user 9994 Year 2007-2008

Inhoud. Subject: Taak 1.2.16 Wat is een portfolio? Paul van der Linden MT1a Periode 2 School Docoments, user 9994 Year 2007-2008 Inhoud Taak 1.2.16 Inhoud... 1 Voorwoord... 2... 3 Wat is de inhoud van een portfolio?... 3 Persoonlijk CV... 3 Persoonlijke Competenties... 4 Dossier... 4 Persoonlijk Ontwikkelingsplan... 4 Hoe kan ik

Nadere informatie

Jaarplan OBS Het Spectrum. Jaarplan OBS Het Spectrum

Jaarplan OBS Het Spectrum. Jaarplan OBS Het Spectrum Jaarplan 2018-2019 OBS Het Spectrum 1 Inleiding In dit jaarplan staan de voorgenomen acties en de te bereiken doelen voor het schooljaar 2018-2019. Per onderdeel staan de doelen, de resultaatindicatoren

Nadere informatie

Schoolverbeterplan

Schoolverbeterplan Schoolverbeterplan 2018-2019 uit het schoolplan 2015 2019 en na evaluatie sop 2017-2018 Uitwerking van de ontwikkeldoelen per. Bij onderwerpen die in de WMK worden behandeld dienen de kernkwaliteiten,

Nadere informatie

Project Interactieve multimedia

Project Interactieve multimedia Project Interactieve multimedia Jerney van Schagen Inleiding: Het eerste idee van het project bij mij was dat het een vrij breed project zou worden, maar in een van de eerste colleges kwam ik er al gauw

Nadere informatie

Enquête stichting Parentes Zoetermeer

Enquête stichting Parentes Zoetermeer Enquête stichting Parentes Zoetermeer In de afgelopen weken hebt u de mogelijkheid gehad om d.m.v. onze enquête uw stem te laten horen over diverse punten die spelen binnen onze stichting Parentes. In

Nadere informatie

ICT-VAARDIGHEDEN DOCENTEN HO

ICT-VAARDIGHEDEN DOCENTEN HO ICT-VAARDIGHEDEN DOCENTEN HO Masterclass ICT-docentprofessionalisering 12 september 2011 Anna Tomson, Erwin Faasse, Peter J. Dekker 1 OPZET 1. Startpunt: HvA-beleid vanaf 2007 Peter 2. Inhoud: Voorbeeld

Nadere informatie

Eindevaluatie implementatie KinderROND

Eindevaluatie implementatie KinderROND Eindevaluatie implementatie KinderROND Juli 2009 Gert Dedel, projectleider KinderROND Inhoudsopgave. Inleiding 3 1. Aanleiding 4 2. Doelstellingen implementatie 5 3. Enquête medewerkers 6 4. Conclusies

Nadere informatie

Werkdocument Montessori voor een nieuwe tijd

Werkdocument Montessori voor een nieuwe tijd Werkdocument Montessori voor een nieuwe tijd 1 oktober 2013 (revisie) Versie 2.3 1e Amstelveense Montessorischool Michelina Hoogeveen, Irene Simonis, Frank Versloot Inhoudsopgave Inleiding, doelen en uitgangspunten

Nadere informatie

Deze vragenlijst bestaat uit zes onderdelen, A t/m F.

Deze vragenlijst bestaat uit zes onderdelen, A t/m F. Page of 0 Enquête beroepsonderwijs Deze vragenlijst bestaat uit zes onderdelen, A t/m F. Er zijn in totaal vragen. A. Over jou Je wordt vriendelijk verzocht informatie over jezelf te geven door onderstaande

Nadere informatie

Het weblog als instrument voor reflectie op leren en handelen: Een verkennende studie binnen de eerste- en tweedegraads lerarenopleiding 1

Het weblog als instrument voor reflectie op leren en handelen: Een verkennende studie binnen de eerste- en tweedegraads lerarenopleiding 1 Weblogs 1 Het weblog als instrument voor reflectie op leren en handelen: Een verkennende studie binnen de eerste- en tweedegraads lerarenopleiding 1 Iwan Wopereis Open Universiteit Nederland Peter Sloep

Nadere informatie

Gebruik Web 2.0 eerstejaars studenten UU

Gebruik Web 2.0 eerstejaars studenten UU Gebruik Web 2.0 eerstejaars studenten UU Elly Langewis, december 2010 Inleiding In het kader van een SURF-project worden een aantal modules ontwikkeld voor docenten, onder andere over het gebruik van web

Nadere informatie

Profielwerkstukplus HAVO

Profielwerkstukplus HAVO Profielwerkstukplus HAVO Inleiding Aan het eind van je schoolloopbaan laat je zien dat je klaar bent voor je vervolgopleiding. Het profielwerkstukplus (PWS+) is daar één van de middelen voor. Je maakt,

Nadere informatie

Introduceren thema Broeikaseffect. Startopdracht. gekeken. http://bit.ly/1vqs19u. Thema: Broeikaseffect. laten stoppen? centraal:

Introduceren thema Broeikaseffect. Startopdracht. gekeken. http://bit.ly/1vqs19u. Thema: Broeikaseffect. laten stoppen? centraal: Natuur & Techniek het broeikaseffect Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Broeikaseffect In deze les staan de volgende hogere- orde denkvragen centraal: 1. Hoe zou je het broeikaseffect kunnen

Nadere informatie

AANBOD BLACKBOARD VOOR

AANBOD BLACKBOARD VOOR AANBOD BLACKBOARD VOOR VO UNIVERSITAIR ONDERWIJSCENTRUM GRONINGEN Rijksuniversiteit Groningen Brainbox voor voortgezet onderwijs, aanbod 2005-2007, pagina 1 Brainbox Sinds de zomer 2002 verzorgt de Rijksuniversiteit

Nadere informatie

Onderwijs met ict Tabellen leraren

Onderwijs met ict Tabellen leraren Onderwijs met ict 2007 Tabellen leraren 1 Achtergrondkenmerken van leraren 1 2 Gebruik van ict door leraren 3 3 Competentie op ict-gebied 4 4 Opvattingen over leerlingen en leren 5 5 Didactisch handelen

Nadere informatie

Nieuwsbrief leerlijnen

Nieuwsbrief leerlijnen Nieuwsbrief leerlijnen Beste gebruiker van de module leerlijnen, In deze nieuwsbrief vindt u informatie die voor u als gebruiker van de module leerlijnen in ParnasSys interessant is. Zo vindt u bijvoorbeeld

Nadere informatie

Verantwoording van de te bezoeken les

Verantwoording van de te bezoeken les Verantwoording van de te bezoeken les Toelichting m.b.t. constructeur leeromgeving: Zie het losse lesvoorbereidingsformulier. Toelichting m.b.t. de rol van vakinhoudelijk begeleider: Waar in de les motiveert

Nadere informatie

Growth & Reflection. Opleverdatum: 18 juni 2014

Growth & Reflection. Opleverdatum: 18 juni 2014 Growth & Reflection Growth & Reflection Opleverdatum: 18 juni 2014 Multimediaal Reclamebureau 2013/2014 Inleiding Er zit alweer een half jaar bij MMR op en ik heb weer veel nieuwe dingen geleerd en nieuwe

Nadere informatie

Inleiding Sociale Wetenschappen. Studenten Aantal 953 Respondenten 54, 40 Ronde 1, 2. Datum uitvoering September 2010 Januari 2011 Collegeweblecture

Inleiding Sociale Wetenschappen. Studenten Aantal 953 Respondenten 54, 40 Ronde 1, 2. Datum uitvoering September 2010 Januari 2011 Collegeweblecture Pilot Naam Instelling Vak naam Studenten Aantal 953 Respondenten 54, 40 Ronde 1, 2 Verrijke weblectures VU Inleiding Sociale Wetenschappen Datum uitvoering September 2010 Januari 2011 Variant Collegeweblecture

Nadere informatie

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die

Nadere informatie

Helicon Opleidingen Mbo Nijmegen. M.H. Lemstra

Helicon Opleidingen Mbo Nijmegen. M.H. Lemstra 1 1. GEGEVENS AANVRAGER Onderwijsinstelling Naam Postadres Bezoekadres Energieweg 19 Postcode/plaats Website schoolorganisatie Postbankrekeningnummer Helicon Opleidingen Mbo Nijmegen 6541 CW Nijmegen www.helicon.nl

Nadere informatie

Wiskunde en informatica: innovatie en consolidatie Over vragen in het wiskunde- en informaticaonderwijs

Wiskunde en informatica: innovatie en consolidatie Over vragen in het wiskunde- en informaticaonderwijs Tijdschrift voor Didactiek der β-wetenschappen 22 (2005) nr. 1 & 2 53 Oratie, uitgesproken op 11 maart 2005, bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar Professionalisering in het bijzonder in het onderwijs

Nadere informatie