Gemeenschappelijke Raadszitting van woensdag 9 juli

Transcriptie

1 NATIONALE ARBEIDSRAAD CENTRALE RAAD VOOR HET BEDRIJFSLEVEN ADVIES Nr CRB Gemeenschappelijke Raadszitting van woensdag 9 juli ADVIES BETREFFENDE DE EVALUATIE VAN DE FEDERALE DIAGNOSTIEK OVER HET WOON-WERKVERKEER Blijde Inkomstlaan, Brussel, Av. de la Joyeuse Entrée, Bruxelles Tel: Fax CRB/CCE: Fax NAR/CNT:

2 2 CRB DEF ADVIES BETREFFENDE DE EVALUATIE VAN DE FEDERALE DIAGNOSTIEK OVER HET WOON-WERKVERKEER INBEHANDELINGNEMING 1. Overeenkomstig artikel 168 van de programmawet van 8 april 2003 heeft de heer DAMAR, voorzitter van het directiecomité van de fod Mobiliteit en Vervoer, bij brief van 1 juni 2007 het advies van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) en de Nationale Arbeidsraad (NAR) ingewonnen omtrent de evaluatie van de diagnostiek over de verplaatsingen van de werknemers tussen hun woon- en werkplaats. 2. In deze evaluatienota staan twee vragen centraal : primo, in welke mate werden de doelstellingen die vooropstonden bij het tot stand brengen van deze wetgeving gerealiseerd?; secundo, voldoet het instrumentarium dat werd ontwikkeld om de gegevens over de woon-werkverplaatsingen te verzamelen? 3. De gemengde subcommissie Treinkaarten, die met het dossier werd belast, heeft ter zake een aantal hoorzittingen met deskundigen belegd om stof te leveren en duidelijkheid te verschaffen ten behoeve van het debat onder de sociale gesprekspartners : - Op 10 september 2007 heeft de heer ROMAN, algemeen adviseur bij de fod Mobiliteit en Vervoer, de bovengenoemde evaluatienota voorgesteld en gewezen op de verschillen tussen het voorlopige en het definitieve verslag betreffende de Diagnostiek woon-werkverkeer op 30 juni Op 23 oktober 2007 hebben de dames LEONARD (Institut des Sciences du Travail IST -van de UCL) en OP DEN KAMP (Hoger Instituut Voor Arbeid HIVA - van de KUL) en de heren WER- NERUS (IST) en VAN GYES (HIVA) de studie voorgesteld die op verzoek van de fod Mobiliteit en Vervoer werd uitgevoerd over de verplichte consultatie van de ondernemingsraden en andere overlegorganen in het kader van de diagnostiek woon-werkverkeer. 4. Op basis van deze hoorzittingen heeft de gemengde subcommissie Treinkaarten het onderstaande ontwerpadvies opgesteld, dat op 9 juli 2008 door de plenaire vergadering van de raden werd goedgekeurd.

3 3 CRB DEF ADVIES Inleiding 5. Zoals ze al in hun vroegere adviezen over mobiliteit 1 hebben laten weten, dringen de raden er eerst en vooral op aan dat zo spoedig mogelijk een duurzaam mobiliteitsbeleid wordt uitgetekend dat de bestrijding van de verkeerscongestie overstijgt en m.n. rekening houdt met de sociale, de economische en de milieudimensie, meer bepaald wat de reductie van de uitstoot van broeikasgassen betreft. 6. In deze context wijzen de raden erop dat het woon-werkverkeer 20% van de totale verplaatsingen uitmaakt en 70% tijdens de piekuren. Aangezien de mobiliteitsproblematiek dus veel ruimer is dan het woon-werkverkeer, onderstrepen de raden dat de problemen en oplossingen die in de genoemde diagnostiek worden vermeld slechts betrekking hebben op een deel van het mobiliteitsvraagstuk en dat de aanbevelingen die ze in dit advies formuleren bijgevolg de bestaande mobiliteitsproblemen maar gedeeltelijk kunnen helpen oplossen. 7. Vermits het woon-werkverkeer evenwel een belangrijk onderdeel van de totale verplaatsingen vormt, is het volgens de raden een cruciale vector van een duurzaam mobiliteitsbeleid. In dit opzicht beschouwen ze de diagnostiek als een goede vertrekbasis om oplossingen voor mobiliteitsproblemen uit te werken en als een bevoorrecht instrument voor het opzetten en uitvoeren van een duurzaam mobiliteitsbeleid. De gegevens uit de diagnostiek zijn volgens hen bijzonder nuttig om zich een idee te vormen van de manier waarop het woon-werkverkeer in België verloopt en om het gebrek aan alternatieven voor de wagen te schetsen. 8. In dit verband merken de raden wel op dat de diagnostiek woon-werkverkeer op zich geen bedrijfsvervoerplan is en dat ze zelf geen oplossing(en) aanreikt voor dit probleem. De raden zijn zich ervan bewust dat het hier gaat om een eerste bevraging met een aantal kinderziekten, maar zijn wel van oordeel dat de diagnostiek kan dienen als instrument om de sociale dialoog rond de mobiliteitsproblematiek te bevorderen. 1 Bijvoorbeeld: de gemeenschappelijke adviezen CRB-NAR van 21 september 2000 over het mobiliteitsbeleid (CRB 2000/593, advies nr. 1322) en van 23 april 2004 over het voorontwerp van Federaal Plan inzake Duurzame Ontwikkeling (mobiliteit armoede vergrijzing) (CRB , advies nr. 1461)

4 4 CRB DEF Algemene aanbevelingen 9. De raden nemen er in dit verband notitie van dat uit de analyse van het HIVA (Hoger Instituut voor Arbeid van de KUL) en het IST (Institut des Sciences du Travail van de UCL) blijkt dat op het vlak van het overleg over de federale diagnostiek en over de woon-werkmobiliteit in het algemeen nog heel wat verbeteringen mogelijk zijn en dit zowel op het niveau van het overlegproces als op het stuk van de impact van het overleg op de maatregelen die een bedrijf ter bevordering van de mobiliteit treft. 10. Gelet op deze vaststellingen herinneren de raden eraan dat de federale enquête over de woonwerkverplaatsingen m.n. tot doel heeft, enerzijds, een bewustwording omtrent de problematiek te stimuleren en het debat terzake binnen de ondernemingen en de betrokken instellingen op gang te brengen en, anderzijds, een verandering van houding aan te moedigen, opdat er via het overleg tussen de werkgever en de werknemers een stap wordt gezet in de richting van de vrijwillige opstelling van een bedrijfsvervoerplan. De raden dringen er dan ook op aan dat de federale overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer bij het ter beschikking stellen van de vragenlijst aan de ondernemingen voor de tweede federale enquête woon-werkverplaatsingen tegelijk ook een boodschap bezorgt waarin de klemtoon wordt gelegd op de navolgende punten: - dat het verloop van de bovengenoemde enquête een uitgelezen moment is om binnen de ondernemingen een debat tussen sociale gesprekspartners te organiseren over de mobiliteitsproblemen die ze eventueel ondervinden en over de oplossingen die moeten worden toegepast op deze te verhelpen; - dat het nuttig is aan te geven of de diagnostiek 2005 in de onderneming al dan niet werd gevolgd door een dialoog over de mobiliteit, eventueel de redenen aan te geven waarom een dergelijke dialoog in voorkomend geval niet heeft plaatsgevonden en de moeilijkheden te vermelden die zich bij die gelegenheid hebben voorgedaan en aan te geven of die dialoog al dan niet heeft geleid tot de goedkeuring van concrete mobiliteitsmaatregelen; - dat het belangrijk is hoe dan ook de maatregelen mee te delen die daadwerkelijk al werden genomen om in het veld de mobiliteit van de werknemers in het kader van hun woonwerkverplaatsingen te verbeteren, de context te vermelden waarin deze maatregelen werden genomen en aan te geven welke maatregelen, gelet op het succes ervan, kunnen worden beschouwd als goede praktijken die als inspiratiebron kunnen dienen voor identieke of gelijkaardige oplossingen in andere ondernemingen; - dat het, ten slotte, belangrijk is te antwoorden op de facultatieve vragen.

5 5 CRB DEF 11. Opdat de diagnostiek daadwerkelijk een wijziging van het mobiliteitsgedrag kan teweegbrengen die meer is afgestemd op de beginselen van duurzame ontwikkeling, zijn de raden in ieder geval van oordeel dat de bevoegde autoriteiten ook de ondernemingen via een vlotte en efficiënte communicatie moeten sensibiliseren. Ze moeten hun m.n. laten weten dat ze verplicht zijn de vragenlijst van de fod Mobiliteit en Vervoer in te vullen en er duidelijk op wijzen dat het invullen van de diagnostiek geen pure administratieve verplichting is, maar vooral een uitnodiging om na te denken en een dialoog aan te gaan over (duurzaam) mobiliteitsmanagement. In dit verband moeten de informatie- en bewustmakingscampagnes de nadruk leggen op de kwaliteit en de kwantiteit van de oorspronkelijke gegevens, die hun dankzij de diagnostiek ter beschikking zullen worden gesteld. Deze precisering moet het mogelijk maken dat de ondernemingen het volle belang van de diagnostiek inzien, o.m. omdat de gegevens die ze verzamelen hun de mogelijkheid bieden in hun eigen voordeel oplossingen te vinden voor de toegankelijkheid van hun onderneming en voor de mobiliteit van hun werknemers. Ook goedepraktijkvoorbeelden uit de publieke sector kunnen hier, volgens de raden, het nut van de diagnostiek aantonen. 12. Bovendien zijn de raden van oordeel dat een specifieke bewustmakings- en voorlichtingscampagne moet worden opgezet ten aanzien van de overheid en de zowel federale als gewestelijke en subregionale instanties van sociaal overleg die bevoegd zijn voor de vaststelling van het mobiliteitsbeleid, met als doel de federale databank en meer bepaald de inhoud en de mogelijkheden ervan en de concrete manier om deze informatie te verkrijgen, meer bekendheid te geven. 13. Daarnaast zijn de raden vragende partij om voor bepaalde sectoren analysen te vragen op basis van de gegevens die werden verstrekt in het kader van de eerste diagnostiek woon-werkverkeer. 14. Ten slotte pleiten de raden ervoor om de opgevraagde gegevens in het kader van de federale diagnostiek woon-werkverkeer zo veel mogelijk af te stemmen op de gegevens die worden gevraagd in het kader van de vragenlijst voor ondernemingen met meer dan 200 werknemers in het Brussels hoofdstedelijk gewest (nota , zie bijlage) teneinde o.m. de administratieve verplichtingen van de ondernemingen te verlichten.

6 6 CRB DEF Bijzondere aanbevelingen 15. De raden drukken de wens uit dat in art. 162, 2. 2 van de programmawet van 8 april 2003 het woord ook wordt geschrapt om de dubbelzinnigheid weg te nemen i.v.m. de verplichting of niet om twee keer een diagnostiek op te stellen : voor elk filiaal van een onderneming en voor de onderneming in haar geheel. 16. Vervolgens achten ze het wenselijk dat in art. 162, 2 van de genoemde wet de methode voor het berekenen van het aantal werknemers wordt gepreciseerd en dat wordt vermeld dat de referentieperiode voor deze berekening overeenkomt met de vier kwartalen vόόr 30 juni van het jaar waarin de diagnostiek wordt opgemaakt. 17. Bovendien vragen de raden dat in art. 165 van de programmawet van 8 april 2003 een 2 wordt ingevoegd waarin uitdrukkelijk wordt vermeld dat, bij ontstentenis van een ondernemingsraad, het advies van de vakbondsafvaardiging wordt ingewonnen en dat, als er noch een ondernemingsraad, noch een vakbondsdelegatie is, de werknemers rechtstreeks van het verslag op de hoogte worden gebracht. 18. Voorts achten de raden het aangewezen om bij de volgende enquête (die begin juli 2008 moet starten) ook te vragen het paritair comité in te vullen waar het bedrijf van afhankelijk is omdat ze vinden dat een debat ter zake op sectorieel niveau zou moeten kunnen plaatsvinden. Juist omdat ze voorstander zijn van een dergelijk debat, hebben ze hierboven aangekondigd dat ze voor bepaalde sectoren analysen zullen vragen op basis van de gegevens die werden verstrekt in het kader van de eerste diagnostiek woon-werkverkeer. 19. Teneinde bij te dragen tot het ontstaan van een beleid van duurzame mobiliteit vinden de raden het, in navolging van de federale overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer, belangrijk dat een verband wordt gelegd tussen het door de werknemer gebruikte vervoermiddel en het afgelegde traject. Ze onderstrepen dat deze informatie immers van fundamenteel belang is om de bruikbaarheid van de verzamelde informatie voor de openbaarvervoermaatschappijen te vergroten en de uitstippeling van trein-, bus-, tram- en metrotrajecten in functie van het woon-werkverkeer voor hen te vergemakkelijken. De raden zijn zich evenwel bewust van het probleem dat dergelijke informatie kan doen rijzen op het vlak van de privacy, indien ze tot een te hoge graad van nauwkeurigheid wordt doorgedreven. Ze herinneren eraan dat de Commissie voor de Privacy in haar advies nr. 02/2002 heeft gesteld dat zich geen probleem voordoet indien het samenvoegen van de verzamelde gegevens zo gebeurt dat heridentificatie van personen uitgesloten is. De raden bevelen dan ook aan dat de precisiegraad terzake in overleg met de genoemde Commissie voor de Privacy wordt vastgesteld.

7 7 CRB DEF 20. Voorts wijzen de raden erop dat het belangrijk zou zijn zich ook een beeld te vormen van de woonwerkverplaatsingen van uitzendkrachten, enerzijds en van werknemers die werken op tijdelijke bouwterreinen buiten de vestigingsplaats van de onderneming die hen tewerkstelt, bv. de arbeiders van de bouwsector die tijdelijk geconcentreerd zijn op de bouwsite van een gebouw en voor wie hun respectieve werkgevers soms particulier vervoer organiseren, anderzijds. Hiertoe verbinden de raden zich ertoe, in overleg met de betrokken sectoren, een bijzonder onderzoek te wijden aan deze twee bovenvermelde specifieke situaties en aan de geschiktheid van het gecreëerde instrument voor de informatieverzameling. 21. Ten slotte geven de raden hun voornemen te kennen om in een nabije toekomst een dialoog te starten over een aantal aspecten van het mobiliteitsbeleid in zijn geheel. In deze context zouden punten die rechtstreeks verband houden met de diagnostiek kunnen worden besproken, met name de punten waarvoor de raden hierboven voorstellen ze in een begeleidende boodschap bij de federale vragenlijst 2008 op te nemen