EVIDENCE BASED MEDICINE: INSPIRATIEBRON VOOR KWALITEITSVOLLE ZORG. Nancy Steurs Etienne Vermeire

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "EVIDENCE BASED MEDICINE: INSPIRATIEBRON VOOR KWALITEITSVOLLE ZORG. Nancy Steurs Etienne Vermeire"

Transcriptie

1 EVIDENCE BASED MEDICINE: INSPIRATIEBRON VOOR KWALITEITSVOLLE ZORG Nancy Steurs Etienne Vermeire 12/4/2009

2 Stellingen als opwarmer 2

3 1. EBM wordt gestuurd door een objectivistisch mensbeeld. 3

4 2. EBM is kookboekgeneeskunde. 4

5 3. EBM is niet van toepassing in de psychosociale zorg. 5

6 4. EBM steunt enkel op RCT s. 6

7 5. EBM wordt vooral aangedreven door financieel-economische motieven. 7

8 Controverse? nieuw paradigma? nieuwe vorm van zorg? beiden? 12/4/2009 8

9 Inhoud 1. Wat is kwaliteitsvolle zorg? 2. Wat betekent dit concreet? Op individueel niveau (relatie hulpverlener- cliënt) Op organisatieniveau 3. Wat is EBM? Ontstaansgeschiedenis Definitie Basisprincipes 5 stappen van EBM Voorbeelden 4. Relatie tussen kwaliteitsvolle zorg en EBM: Hoe inspireert EBM tot kwaliteitsvolle zorg? Waar zitten bedreigingen en tegenstrijdigheden? 5. Hoe concreet aan de slag met EBM? Waar vinden we eenvoudig te bereiken bronnen? 9

10 EBM: inspiratiebron voor kwaliteitsvolle zorg Uitgangspunt = Elke hulpverlener, organisatie, gezondheidsinstantie streeft naar een kwaliteitsvolle zorg- en dienstverlening Vraag = Wat is kwaliteitsvolle zorg- en dienstverlening? Hoe weten we of onze zorg- en dienstverlening kwaliteitsvol zijn? 10

11 1. Wat is kwaliteitsvolle zorg? OKTOBER Vlaams Decreet betreffende de kwaliteit van de gezondheids- en welzijnsvoorzieningen: De verantwoorde zorg voldoet aan de vereisten van doeltreffendheid, (= effectiviteit) doelmatigheid, (= efficiëntie) continuïteit, maatschappelijke aanvaardbaarheid, gebruikersgerichtheid. Bij het verstrekken van die zorg zijn gewaarborgd: respect voor de menselijke waardigheid en diversiteit, de bejegening, de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en het zelfbeschikkingsrecht, de klachtenbemiddeling en -behandeling, de informatie aan en de inspraak van de gebruiker en iedere belanghebbende uit zijn leefomgeving. 11

12 1.2. Federale overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu: Kwaliteitsvolle zorg is patiëntgestuurd, effectief, efficiënt, tijdig, billijk, veilig. Bron: Institute of Medicine (USA) : 1999: To Err Is Human: Building a Safer Health System. Washington DC: National Academy Press. 2001: Crossing the Quality Chasm: A New Health System for the 21st Century. Washington DC: National Academy Press. 12

13 1.3. Wet patiëntenrechten (Wet , BS ) Recht op kwaliteitsvolle dienstverstrekking Recht op vrije keuze van beroepsbeoefenaar Recht op informatie over de gezondheidstoestand Recht op toestemming na informatie Recht aangaande patiëntendossier Recht op bescherming van persoonlijke levenssfeer Recht op klachtneerlegging bij bevoegde ombudsdienst 13

14 1.4. Verwachte veranderingen: Aanbodgestuurd Medisch-specialistisch Variabele kwaliteit Instellingsfocus Passieve patiënt Vraaggestuurd Multi-disciplinair team Protocol/ evidence-based Zorgpad/ Netwerkfocus Actieve patiënt Deze veranderingen moeten we begrijpen en managen Bron: Prof. Dr. W. Sermeus, CZV KULeuven 14

15 2. Wat betekent dit concreet? 2.1. Kwaliteitsvolle zorg op individueel niveau: cliënt hulpverlener: de therapeutische relatie Aantal kwaliteitscriteria spreekt voor zich: respect voor de menselijke waardigheid en diversiteit, respect voor bejegening, patiëntgerichtheid Onderzoek toont belang van therapeutische relatie voor positief behandelresultaat Onderzoeksbevindingen spreken over de goede en negatieve karakteristieken van therapeuten 15

16 Bij een aantal kwaliteitscriteria wordt het minder eenvoudig Effectiviteit van de zorg Veiligheid van de zorg vb: problematiek van metabool syndroom en psychofarmaca 16

17 2.2. Kwaliteitsvolle zorg op organisatieniveau Naast het vak goed uitoefenen en bijhouden is ook de context of het organisatorisch kader waarin de zorg wordt aangeboden van groot belang: We spreken hier van integrale kwaliteitszorg = de managementaanpak van een verzorgingsvoorziening die: toegespitst is op kwaliteit, gebaseerd is op deelname van alle medewerkers, streeft naar succes op lange termijn door het afstemmen van de zorg op de cliënt/patiënt én naar voordelen voor alle medewerkers van de voorziening en de samenleving.

18 2.2. Kwaliteitsvolle zorg op organisatieniveau Invulling van criteria tot verantwoorde zorg vertaalt zich naar 4 vragen: 1. Wat doen we en waarom? 2. Hoe doen we dit? ACT PLAN STUDY DO KWADRANT - PDSA LEREN - STUREN- VERBETEREN 3. Hoe goed doen we dit? Medewerkersmanagement Waardering door Medewerkers 4. Hoe sturen we bij (indien nodig)? Leiderschap Beleid en Strategie Proces - management Waardering door Klanten Eindresultaten Gebruik van model om ons hierbij te helpen: KWADRANT of EFQM Middelenmanagement Managementgebieden Waardering door de Maatschappij Resultaatgebieden 18

19 ACT STUDY PLAN DO Kwadrant PDSA: 4 vragen en organisatiegebieden LEREN - STUREN- VERBETEREN Medewerkersmanagement Waardering door Medewerkers Eindresultaten: Leiderschap Beleid en Strategie Proces - management Waardering door Klanten -Klinisch -Operationeel -Financieel Middelenmanagement Waardering door de Maatschappij Managementgebieden Resultaatgebieden 19

20 Vraag Is individuele hulpverlener hier klaar voor? 20

21 3. Wat is EBM? 3.1. Ontstaansgeschiedenis medische scholen: authority based evidence gebaseerd op ervaring in vitro-geneeskunde 1930: begin klinische studies 1960: RCT algemeen aanvaard 21

22 informatie-explosie (> biomedische tijdschriften) overzicht?, synthese? nieuw naast oud? 1990: systematische review 1992: Cochrane Collaboration 12/4/

23 Effectiveness and Efficiency (1972): effective health services affordable to the individual and society 12/4/

24 It is surely a great criticism of our profession that we have not organised a critical summary,, adapted periodically, of all relevant randomised controlled trials 12/4/

25 DAVID SACKETT (MCMASTER ONTARIO / OXFORD 2000) Vader van EBM 25

26 Concordantie van 3 elkaar versterkende stromingen: -EBM - kwaliteitsvolle zorg - begrensde gezondheidsbudgetten 12/4/

27 3.2. Definitie EBM DAVID SACKETT Evidence-based medicine is the integration of best research evidence with clinical expertise and patient values. David Sackett

28 3.3. Basisprincipes EBM Terminologie - evidence: bewijsmateriaal, aanwijzing, teken, spoor - research evidence: evidence bekomen door wetenschappelijk onderzoek - the best research evidence: meest geschikte onderzoeksdesign + validiteit + kritische beoordeling - evidence base: data -base van evidence 28

29 EBM = twee bewegingen 1. synthese 2. kritische beoordeling: - methodologische kwaliteit - absolute effectiviteit 12/4/

30 3.4. Vijf stappen van EBM 1. definieer het probleem 2. zoek de beste informatie 3. evalueer kritisch 4. pas toe in de juiste context 5. evalueer de resultaten 12/4/

31 Definieer het probleem Het klinische probleem vertalen in een beantwoordbare vraag. 12/4/

32 Wat is de beste behandeling van een depressie? 12/4/

33 P atient I ntervention C omparison O utcome 12/4/

34 Terug naar de vraag P: wie, waar, setting? I: type interventie? C: in vergelijking met? O: welke uitkomst beoog ik? 12/4/

35 Nieuwe vraag? jonge vrouw met eerste episode depressie SSRI TCA resultaat: - geen recidief - minder suïciderisico - 12/4/

36 Zoek de beste informatie = antwoord op de PICO! vb virtuele bib (CEBAM) 12/4/

37 37

38 Evalueer de kwaliteit 1. validiteit onderzoek 2. betekenis van resultaten 3. toepasbaarheid 12/4/

39 39

40 12/4/2009 Validiteit

41 Betekenis van resultaten effectschatting: absoluut of relatief? precisie (95% BI) klinische relevantie effectmodificatoren achtergrondrisico 12/4/

42 Absolute risicoreductie enige wat telt voor de patiënt relatief effect constant - absolute effect bepaald door risicoprofiel NNT NNH 12/4/

43 Statistische significantie versus Klinische relevantie Klin. relevant + + Statist. significant O O + +? O? + voordeel Drempelwaarde voor klinische relevantie 0 nadeel 12/4/

44 Effectmodificatoren ander effect in subgroepen dan totale groep effect van duur, dosis,... 12/4/

45 Achtergrondrisico Genetische achtergrond Co-morbiditeit Setting Geschiedenis van de persoon 12/4/

46 Toepasbaarheid generaliseerbaarheid (overdraagbaarheid) van de resultaten randvoorwaarden: kostprijs, opleiding neveneffecten 12/4/

47 Weegschaal NNT betekenis resultaten NNH belasting behandeling kostprijs praktijk follow-up 47

48 Bespreking van Geddes J, Carney SM, Davies C, et al. Relapse prevention with antidepressant drug treatment in depressive disorders: a systematic review. Lancet 2003;361: Klinische vraag Kan het voortzetten van een behandeling met antidepressiva het risico van herval reduceren? Besluit Minerva Uit deze systematische review blijkt dat patiënten met een risico van herval voor depressie baat kunnen hebben bij een langere toediening van antidepressiva,eventueel gedurende één jaar. Dit besluit kan echter niet worden geëxtrapoleerd naar de eerste lijn, omdat het in de studie vooral ging om patiënten uit de tweede lijn. 12/4/

49 Besluit Minerva De auteurs van deze studie komen tot het besluit dat sertraline voor majeure depressie bij kinderen en adolescenten een werkzaam, veilig en goed verdragen antidepressivum is. Uit de bespreking blijkt daarentegen dat de meerwaarde van sertraline klinisch niet relevant is en dat hierbij heel wat ongewenste effecten kunnen optreden: een verhoogd risico van zelfmoordgedachten is op dit ogenblik niet uit te sluiten. De power van de studie is te klein om voor kinderen en adolescenten afzonderlijke besluiten te trekken. Het gebruik bij kinderen en adolescenten van antidepressiva,ook van sertraline,wordt daarom best overgelaten aan een kinderpsychiater. 12/4/

50 50

51 Besluit werkt een interventie? werkt ze misschien? werkt ze mits? voor wie werkt ze? 12/4/

52 EBM is 4.1. EMB: inspiratiebron voor kwaliteitsvolle zorg hulpmiddel voor efficiënte en veilige zorg hulpmiddel voor antwoord op klinische vragen evaluatie-instrument voor behandeldoelen (doel bereikt?) overleginstrument met patiënt en zorgpartners tegengestelde van kookboekgeneeskunde hulpmiddel voor het omgaan met onzekerheid van hulpverlener 12/4/

53 EBM includeert Value Based Medicine door respect voor o.a. het perspectief van de patiënt doet appèl op verantwoordelijkheid doet deontologisch appèl biedt nieuwe kansen voor beleid 53

54 4.2. EMB: valkuilen en bedreigingen EBM vernauwen tot evidence uit RCT s EBM vernauwen tot kookboekgeneeskunde Onvoldoende onderzoek Onderzoek van slechte kwaliteit Hegemonie van de harde eindpunten Ontkennen van values, patiëntperspectief, expertise van behandelaar 12/4/

55 5. Concreet aan de slag: EBM bronnen

Evidence-Based Nursing. Bart Geurden, RN, MScN

Evidence-Based Nursing. Bart Geurden, RN, MScN Evidence-Based Nursing Bart Geurden, RN, MScN Trends in Verpleegkunde Jaren 1980: Systematisch werken Focus op proces Jaren 1990: Verpleegkundige diagnostiek Focus op taal Aandacht verschuift van proces

Nadere informatie

Richtlijnen wat zijn ze en worden ze ook toegepast?

Richtlijnen wat zijn ze en worden ze ook toegepast? Richtlijnen wat zijn ze en worden ze ook toegepast? Lentecongres - Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie Marleen Finoulst Arts-journalist Coördinator www.gezondheidenwetenschap Hoofdredacteur Knack-Bodytalk

Nadere informatie

Inhoudstafel Zin en onzin van evidence based werken? Wit-Gele Kruis van Vlaanderen. Irina Dumitrescu Sam Cordyn. 1. Evidence Based Practice

Inhoudstafel Zin en onzin van evidence based werken? Wit-Gele Kruis van Vlaanderen. Irina Dumitrescu Sam Cordyn. 1. Evidence Based Practice Zin en onzin van evidence based werken? Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Irina Dumitrescu Sam Cordyn Oostende, 24/03/2015 2/N Inhoudstafel 1. Evidence Based Practice 2. Evidence Based Nursing 3. Discussie

Nadere informatie

EVIDENCE-BASED ALLIED HEALTH CARE. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

EVIDENCE-BASED ALLIED HEALTH CARE. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp EVIDENCE-BASED ALLIED HEALTH CARE Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Nederlands Paramedisch Instituut UMC St Radboud Hogeschool van Arnhem en Nijmegen NVLF 1 ORIËNTATIE op LOGOPEDIE NVLF Visie 2000-2005 NVLF

Nadere informatie

Peer review EBM. Ontwikkeld door WVVK in opdracht van Pro-Q-Kine

Peer review EBM. Ontwikkeld door WVVK in opdracht van Pro-Q-Kine Peer review EBM Inleiding Doelstellingen? Attitude: bereid zijn om evidence based te handelen, om expertise te delen, om evidentie te bespreken Kennis: wat is EBM, wat is evidentie, wat is een richtlijn,

Nadere informatie

Decreet van 17 oktober 2003 (BS 10 november 2003) betreffende de kwaliteit van de gezondheids- en welzijnsvoorzieningen 1

Decreet van 17 oktober 2003 (BS 10 november 2003) betreffende de kwaliteit van de gezondheids- en welzijnsvoorzieningen 1 1 Decreet van 17 oktober 2003 (BS 10 november 2003) betreffende de kwaliteit van de gezondheids- en welzijnsvoorzieningen 1 Hoofdstuk 1. Algemene bepalingen Artikel 1. Dit decreet regelt een gemeenschapsaangelegenheid.

Nadere informatie

Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag?

Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag? Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag? Prof. dr. Rob A.B. Oostendorp Nederlands Paramedisch Instituut Amersfoort UMC St Radboud, Nijmegen Werkgroep Onderzoek Kwaliteit AANDACHTSPUNTEN doel conventionele

Nadere informatie

Decreet van 17 oktober 2003 betreffende de kwaliteit van de gezondheids- en welzijnsvoorzieningen

Decreet van 17 oktober 2003 betreffende de kwaliteit van de gezondheids- en welzijnsvoorzieningen Decreet van 17 oktober 2003 betreffende de kwaliteit van de gezondheids- en welzijnsvoorzieningen (B.S. 10.11.2003) HOOFDSTUK I. - Algemene bepalingen Artikel 1. Dit decreet regelt een gemeenschapsaangelegenheid.

Nadere informatie

Evidence Based Practice in de alledaagse praktijk. Definitie EBP 16-4-2015

Evidence Based Practice in de alledaagse praktijk. Definitie EBP 16-4-2015 Evidence Based Practice in de alledaagse praktijk Lies Braam, verpleegkundig specialist neurologie 26 maart 2015 V &VN neurocongres Definitie EBP Bij EBP gaat het om klinische beslissingen op basis van

Nadere informatie

HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE

HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Vrije Universiteit Brussel UMC St Radboud, Nijmegen NPi, Amersfoort 1 NVMT 4e LUSTRUM VAN HARTE PROFICIAT 2 WAAROM

Nadere informatie

Paradigma shift. Van persoonlijk naar populatie. Ann Van den Bruel Clinical Lecturer Department of Primary Care Health Sciences University of Oxford

Paradigma shift. Van persoonlijk naar populatie. Ann Van den Bruel Clinical Lecturer Department of Primary Care Health Sciences University of Oxford Paradigma shift Van persoonlijk naar populatie Ann Van den Bruel Clinical Lecturer Department of Primary Care Health Sciences University of Oxford Paradigma shift = Verandering in de basis assumpties 1900

Nadere informatie

Themamiddag ter gelegenheid van de instelling van het lectoraat van dr. Frits Oosterveld 21 maart 2002 Saxion Hogeschool Enschede

Themamiddag ter gelegenheid van de instelling van het lectoraat van dr. Frits Oosterveld 21 maart 2002 Saxion Hogeschool Enschede Themamiddag ter gelegenheid van de instelling van het lectoraat van dr. Frits Oosterveld 21 maart 2002 Saxion Hogeschool Enschede 20-3-2013 Lectoraat Frits Oosterveld 1 Frits, van harte proficiat! 20-3-2013

Nadere informatie

Een hoogwaardige GGz in de vaart der volkeren

Een hoogwaardige GGz in de vaart der volkeren Een hoogwaardige GGz in de vaart der volkeren Aart Schene Hoogleraar Psychiatrie Radboud umc, Nijmegen Artikelen Neurowetenschappen - 1973-2012 - 2010 2000 1990 Translational Research Basic Animal Research

Nadere informatie

Evidence based nursing: wat is dat?

Evidence based nursing: wat is dat? Evidence based nursing: wat is dat? Sandra Beurskens Lector kenniskring autonomie en participatie van mensen met een chronische ziekte Kenniskring autonomie en participatie EBN in de praktijk: veel vragen

Nadere informatie

Kan protocollair behandelen suïcide voorkomen?

Kan protocollair behandelen suïcide voorkomen? Inhoud Kan protocollair behandelen suïcide voorkomen? 1. Inleiding 2. Protocollen en richtlijnen 3. Bespreking en implicaties Kees van Heeringen Protocol versus richtlijn De vrijheid van handelen is bij

Nadere informatie

Evidence Based Practise versus Practice Based Evidence

Evidence Based Practise versus Practice Based Evidence Evidence Based Practise versus Practice Based Evidence Dr. John Verhoef (Lector) Lectoraat Eigen Regie Hogeschool Leiden, Cluster Zorg verhoef.j@hsleiden.nl Waar hebben we het over? Evidence Based Practice

Nadere informatie

Bij gebrek aan bewijs

Bij gebrek aan bewijs Bij gebrek aan bewijs kennis is macht! internet in de spreekkamer P.A. Flach Bedrijfsarts Arbo- en milieudienst RuG 09-10-2006 1 3 onderdelen 1. Wat is EBM 2. Zoeken in PubMed 3. Beoordelen van de resultaten

Nadere informatie

Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen

Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Amsterdam School of Health Professionals / HvA Amsterdam Kwaliteit en Proces Innovatie / AMC Amsterdam Goede zorg Effectief Doelmatig Veilig Tijdig Toegankelijk

Nadere informatie

- Geplaatst in VISUS EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE?

- Geplaatst in VISUS EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE? - Geplaatst in VISUS 4-2017 - EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE? Om de verschillen tussen de kennis uit het laatste wetenschappelijk bewijs en de klinische praktijk kleiner te maken is de afgelopen

Nadere informatie

Evidence Based Care coaching Ann Van den Bruel Academic Clinical Lecturer, University of Oxford

Evidence Based Care coaching Ann Van den Bruel Academic Clinical Lecturer, University of Oxford Evidence Based Care coaching Ann Van den Bruel Academic Clinical Lecturer, University of Oxford Evidence Based Medicine 1 Evidence Based Medicine Levels of Evidence for Eminence-based medicine Level I:

Nadere informatie

Zoeken naar evidence

Zoeken naar evidence Zoeken naar evidence Faridi van Etten-Jamaludin Clinical librarian Medische Bibliotheek AMC 2 december 2008 Evidence Based Practice? Bij EBP worden klinische beslissingen genomen op basis van het best

Nadere informatie

Rob Heerdink Universitair Hoofddocent Klinische Farmacoepidemiologie Universiteit Utrecht

Rob Heerdink Universitair Hoofddocent Klinische Farmacoepidemiologie Universiteit Utrecht Hoe vertaal ik resultaten uit de medische literatuur en richtlijnen naar de dagelijkse praktijk? Interpretatie van resultaten van geneesmiddelenonderzoek Rob Heerdink Universitair Hoofddocent Klinische

Nadere informatie

MODULE Evidence Based Midwifery

MODULE Evidence Based Midwifery VZW Vlaamse Organisatie van Vroedvrouwen vzw MODULE Evidence Based Midwifery Van Schoonbekestraat 143 Sint-Jacobsmarkt 84 2018 Antwerpen 2000 Antwerpen Programma Overzicht Dag 1: maandag 8 november 2010

Nadere informatie

Kritisch lezen Hoe lees ik een artikel?

Kritisch lezen Hoe lees ik een artikel? Kritisch lezen Hoe lees ik een artikel? Prof. Dr. Lieve Peremans 2/5/15 Herhaling titel van presentatie 1 Evalueer kritisch de kwaliteit Heb ik nu een goed artikel? 1.Soorten onderzoeksdesigns 2.Regels

Nadere informatie

EBM. Domein arts. Overwegingen bij domein arts

EBM. Domein arts. Overwegingen bij domein arts EBM Wetenschappelijke uitkomsten uit klinisch relevant prognostisch, diagnostisch en therapeutisch onderzoek. Kennis, ervaring, persoonlijke waarden en verwachtingen van de dokter zelf. De individuele

Nadere informatie

Studie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling

Studie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling Evidence tabel bij ADHD in kinderen en adolescenten (studies naar adolescenten met ADHD en ) Auteurs, Gray et al., 2011 Thurstone et al., 2010 Mate van bewijs A2 A2 Studie type Populatie Patiënten kenmerken

Nadere informatie

Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking?

Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking? Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking? Jeroen van Oostrum Hoofd Business Intelligence Center 24 november 2009 Stellingen Stelling 1: Patiëntuitkomstmaten, zoals heropnames, complicaties en patiënttevredenheid,

Nadere informatie

Systematische review als middel tot synthese van bestaande kennis

Systematische review als middel tot synthese van bestaande kennis Systematische review als middel tot synthese van bestaande kennis Trudy Bekkering, epidemioloog Cebam, 2018 1 Inhoud Achtergrond Wat is een systematische review? Hoe systematische reviews maken? Verschillende

Nadere informatie

Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen

Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Amsterdam School of Health Professionals / HvA Amsterdam Kwaliteit en Proces Innovatie / AMC Amsterdam Systematisch literatuur onderzoek RCT s worden gemaakt om

Nadere informatie

Beroepsprofiel FT, KNGF 2005 Competentieprofiel, SROF Wat doen we ermee? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

Beroepsprofiel FT, KNGF 2005 Competentieprofiel, SROF Wat doen we ermee? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Beroepsprofiel FT, KNGF 2005 Competentieprofiel, SROF 2005 Wat doen we ermee? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Beroepsprofiel FT 2005 Domein Fysiotherapie Waarom een beroepsprofiel? Een nieuw beroepsprofiel?

Nadere informatie

Value based healthcare door een quality improvement bril

Value based healthcare door een quality improvement bril Rotterdam, 7 december 2017 Value based healthcare door een quality improvement bril Ralph So, intensivist en medisch manager Kwaliteit, Veiligheid & Innovatie 16.35-17.00 uur Everybody in healthcare really

Nadere informatie

FORMULIER IV voor het beoordelen van een PATIËNT-CONTROLEONDERZOEK Versie oktober 2002, geldig t/m december 2005 Evidence-Based RichtlijnOntwikkeling Formulier IV: beoordeling patiënt-controleonderzoek

Nadere informatie

Evidence Based Practice

Evidence Based Practice Hoe lees je als verpleegkundige een artikel? Anne-Margreet van Dishoeck en Marjolein Snaterse Namens de Werkgroep Wetenschappelijk onderzoek; Mattie Lenzen Ingrid Schiks Henri van de Wetering Ellen van

Nadere informatie

Evidence Based Nursing

Evidence Based Nursing Evidence Based Nursing - filosofie - Bart Geurden, RN, MScN Van verpleegkundige Diagnostiek naar evidence-based handelen Medische Diagnostiek >1900 Multi- Disciplinaire Problemen 1980- Verpleegkundige

Nadere informatie

Universitair Medisch Centrum Groningen

Universitair Medisch Centrum Groningen Universitair Medisch Centrum Groningen Beter af met minder Reduction of Inappropriate psychotropic Drug use in nursing home residents with dementia Claudia Groot Kormelinck Prof.dr. Sytse Zuidema Probleemgedrag

Nadere informatie

FYSIOTHERAPIE, OP Z N KOP?

FYSIOTHERAPIE, OP Z N KOP? FYSIOTHERAPIE, OP Z N KOP? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Kwaliteitsavond RGF West Brabant 1 2 3 4 5 6 OPBOUW van de LEZING waarom ja tegen West-Brabant evidence based practice (EBP) ketenzorg: wat betekent

Nadere informatie

Wetenschappelijk Onderzoek Is Evidence Based Practice informatie beschikbaar voor iedereen? Jef Adriaenssens RN, MsN, PhD

Wetenschappelijk Onderzoek Is Evidence Based Practice informatie beschikbaar voor iedereen? Jef Adriaenssens RN, MsN, PhD Wetenschappelijk Onderzoek Is Evidence Based Practice informatie beschikbaar voor iedereen? Jef Adriaenssens RN, MsN, PhD Evidence Based Practice 2 "the integration of the best research evidence with clinical

Nadere informatie

MULTIDISCIPLINAIRE VISIE op DIAGNOSTIEK en BEHANDELING van het LUMBOSACRAAL RADICULAIR SYNDROOM

MULTIDISCIPLINAIRE VISIE op DIAGNOSTIEK en BEHANDELING van het LUMBOSACRAAL RADICULAIR SYNDROOM MULTIDISCIPLINAIRE VISIE op DIAGNOSTIEK en BEHANDELING van het LUMBOSACRAAL RADICULAIR SYNDROOM 1 HNP-onderzoek UMC St Radboud Evidence-based handelen bij postoperatief LRS: een uitdaging! Prof.dr. Rob

Nadere informatie

Evidence zoeken @ WWW

Evidence zoeken @ WWW Evidence zoeken @ WWW Dirk Ubbink Evidence Based Surgery 2011 Informatie Jaarlijks: >20.000 tijdschriften en boeken MEDLINE: >6.700 tijdschriften Jaarlijks 2 miljoen artikelen gepubliceerd 5500 publicaties

Nadere informatie

Thuiswerktoets Filosofie, Wetenschap en Ethiek Opdracht 1: DenkTank De betekenis van Evidence Based Practice voor de verpleegkunde

Thuiswerktoets Filosofie, Wetenschap en Ethiek Opdracht 1: DenkTank De betekenis van Evidence Based Practice voor de verpleegkunde Thuiswerktoets Filosofie, Wetenschap en Ethiek Opdracht 1: DenkTank De betekenis van Evidence Based Practice voor de verpleegkunde Universitair Medisch Centrum Utrecht Verplegingswetenschappen cursusjaar

Nadere informatie

VISIE & AANPAK KWALITEIT TE MONITOREN EN TE VERBETEREN

VISIE & AANPAK KWALITEIT TE MONITOREN EN TE VERBETEREN RESULTATEN VIP² GGZ VISIE & AANPAK KWALITEIT TE MONITOREN EN TE VERBETEREN 1. Het kwaliteitsbeleid van OPZ Geel streeft naar voordelen voor de gebruikers, de medewerkers, de organisatie en voor de samenleving

Nadere informatie

Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9. Samenvatting

Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9. Samenvatting Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9 Samenvatting 155 Chapter 9 Samenvatting SAMENVATTING Richtlijnen en protocollen worden ontwikkeld om de variatie van professioneel handelen te reduceren, om kwaliteit van

Nadere informatie

Masterchef revalidatie: Het belang van richtlijnen en protocollen?

Masterchef revalidatie: Het belang van richtlijnen en protocollen? Masterchef revalidatie: Het belang van richtlijnen en protocollen? Caroline van Heugten Sascha Rasquin NIP revalidatie Ik 19 denk april 2013 dus ik leer? UM Adelante Vragen vooraf: Wie gebruikt richtlijnen

Nadere informatie

Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een systematische review. Behorend bij: Evidence-based logopedie, hoofdstuk 2

Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een systematische review. Behorend bij: Evidence-based logopedie, hoofdstuk 2 Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een systematische review Behorend bij: Evidence-based logopedie, hoofdstuk 2 Toelichting bij de criteria voor het beoordelen van de kwaliteit van een

Nadere informatie

Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek

Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek Prof dr JJM van Delden Julius Centrum, UMC Utrecht j.j.m.vandelden@umcutrecht.nl Inleiding Medisch-wetenschappelijk

Nadere informatie

Ontwikkelen van een Cochrane Systematic Review over interventies

Ontwikkelen van een Cochrane Systematic Review over interventies Ontwikkelen van een Cochrane Systematic Review over interventies 22 en 23 Maart 2016 Bestemd voor personen die in het kader van de Cochrane Collaboration een systematische review over interventies gaan

Nadere informatie

Voorwoord 1 0. Inleiding 1 1

Voorwoord 1 0. Inleiding 1 1 Inhoud Voorwoord 1 0 Inleiding 1 1 1 Evidence-based diëtetiek: principes en werkwijze 1 3 Inleiding 1 3 1.1 Evidence-based diëtetiek 1 3 1.2 Het ontstaan van evidence-based handelen 1 5 1.3 Evidence-based

Nadere informatie

Literatuuronderzoek. Systematische Review Meta-Analyse. KEMTA Andrea Peeters

Literatuuronderzoek. Systematische Review Meta-Analyse. KEMTA Andrea Peeters Literatuuronderzoek Systematische Review Meta-Analyse KEMTA Andrea Peeters Waarom doen? Presentatie 1. Begrippen systematische review en meta-analyse 2. Hoe te werk gaan bij het opzetten van een review

Nadere informatie

Wat is een specifieke taalontwikkelingsstoornis? dr Ellen Gerrits, logopedist Congres TaalStaal 9 november 2012 Koninklijke Auris Groep

Wat is een specifieke taalontwikkelingsstoornis? dr Ellen Gerrits, logopedist Congres TaalStaal 9 november 2012 Koninklijke Auris Groep Wat is een specifieke taalontwikkelingsstoornis? dr, logopedist Congres 9 november 2012 Koninklijke Auris Groep Over welke kinderen praten we vandaag? Engels: Specific Language Impairment: Is SLI wel zo

Nadere informatie

Dirk Ubbink. Evidence Based Surgery Workshop 2010

Dirk Ubbink. Evidence Based Surgery Workshop 2010 Dirk Ubbink Evidence Based Surgery Workshop 2010 Jaarlijks: 20.000 tijdschriften 17.000 nieuwe boeken MEDLINE: >6.700 tijdschriften jaarlijks 2 miljoen artikelen gepubliceerd 5500 publicaties per dag!

Nadere informatie

VISIE VAN DE VLAAMSE OVERHEID OP KWALITEITSMETINGEN IN DE GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG

VISIE VAN DE VLAAMSE OVERHEID OP KWALITEITSMETINGEN IN DE GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG VISIE VAN DE VLAAMSE OVERHEID OP KWALITEITSMETINGEN IN DE GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG 8e Vlaams Geestelijke Gezondheidscongres 20 september 2016 Wilrijk - Antwerpen Dirk Dewolf Administrateur-generaal

Nadere informatie

Methodisch werken in een weerbarstige praktijk. Prof. dr. Koen Hermans

Methodisch werken in een weerbarstige praktijk. Prof. dr. Koen Hermans Methodisch werken in een weerbarstige praktijk Prof. dr. Koen Hermans Vertrekpunt: vraag Context : beleidsaandacht voor evidence-based practice JE: tweevoudige vraag IPT wetenschappelijk onderbouwen Effectiviteit

Nadere informatie

Handleiding Critically Appraised Topic (CAT) OLVG

Handleiding Critically Appraised Topic (CAT) OLVG Handleiding Critically Appraised Topic (CAT) OLVG Wat is een Critically Appraised Topic Een Critically Appraised Topic (CAT) is een korte systematische samenvatting en kritische beoordeling van de resultaten

Nadere informatie

Evidence Based Practice. Marije de Lange. MANP, MSc verpleegkundig specialist CTC - klinisch epidemioloog

Evidence Based Practice. Marije de Lange. MANP, MSc verpleegkundig specialist CTC - klinisch epidemioloog Evidence Based Practice Marije de Lange. MANP, MSc verpleegkundig specialist CTC - klinisch epidemioloog Inhoud presentatie - Inleiding - Ervaringen EBP - Herhaling theorie en de 5 EBP-stappen met praktijkvoorbeeld

Nadere informatie

evaluating the effectiveness of an e- learning based clinically integrated basic EBM course Sjors Coppus Ben Willem Mol

evaluating the effectiveness of an e- learning based clinically integrated basic EBM course Sjors Coppus Ben Willem Mol A cluster randomised controlled trial evaluating the effectiveness of an e- learning based clinically integrated basic EBM course Namens de EU-EBM EBM Unity Sjors Coppus Ben Willem Mol Vaardigheidstest

Nadere informatie

Helpt het hulpmiddel?

Helpt het hulpmiddel? Helpt het hulpmiddel? Het belang van meten Zuyd, Lectoraat Autonomie en Participatie Faculteit Gezondheidszorg Dr. Ruth Dalemans, Prof. Sandra Beurskens 08-10-13 Doelstellingen van deze presentatie Inzicht

Nadere informatie

WET OP DE RECHTEN VAN DE PATIENT

WET OP DE RECHTEN VAN DE PATIENT WET OP DE RECHTEN VAN DE PATIENT (22 augustus 2002, B.S. 26 september 2002) Bijgaande samenvatting verwoordt de beperkte folder uitgegeven door de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van

Nadere informatie

Van Richtlijn naar Individu. Wim Veling, UMCG

Van Richtlijn naar Individu. Wim Veling, UMCG Van Richtlijn naar Individu Wim Veling, UMCG Disclosure Potentiële belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven: Geen. Overig: voorzitter Werkgroep Zorgstandaard Psychose

Nadere informatie

VAN KLINISCHE ONZEKERHEID NAAR EEN ZOEKSTRATEGIE

VAN KLINISCHE ONZEKERHEID NAAR EEN ZOEKSTRATEGIE VAN KLINISCHE ONZEKERHEID NAAR EEN ZOEKSTRATEGIE Drs. Willemke Stilma Docent verpleegkunde HvA Mede met dank aan dr. Anne Eskes 1 INHOUD 5 stappen EBP Formuleren van een klinische vraagstelling PICO Zoekstrategie

Nadere informatie

De Juiste Zorg Op De Juiste Plek Wie kan daar nou tegen zijn?

De Juiste Zorg Op De Juiste Plek Wie kan daar nou tegen zijn? Prof. dr. Job Kievit lid JZOJP-Taskforce emeritus hoogleraar Kwaliteit van Zorg(/Medische Besliskunde), gepensioneerd chirurg, Leids Universitair Medisch Centrum, (eerder o.a. lid Gezondheidsraad, AdviesCommissie

Nadere informatie

Position Paper #Not4Sissies

Position Paper #Not4Sissies huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde Position Paper #Not4Sissies Lizette Wattel Coördinator UNO-VUmc Coördinator Onderzoekslijn Geriatrische Revalidatie Ewout Smit AIOTO Ouderengeneeskunde Programma

Nadere informatie

LUSTRUMPROGRAMMA OPLEIDING MONDZORGKUNDE UTRECHT:

LUSTRUMPROGRAMMA OPLEIDING MONDZORGKUNDE UTRECHT: Op weg naar een Kamer Mondzorg Josef Bruers LUSTRUMPROGRAMMA OPLEIDING MONDZORGKUNDE UTRECHT: Quality for the future 4 oktober 2013 Kamer Mondzorg Werktitel voor een initiatief om in Nederland te komen

Nadere informatie

Evidence Based (Implant) Dentistry Dr Marco S Cune, tandarts

Evidence Based (Implant) Dentistry Dr Marco S Cune, tandarts Evidence Based (Implant) Dentistry Dr Marco S Cune, tandarts 1. Inleiding Er schuilt gevaar in het niet-kritisch beschouwen van nieuwe technieken. Juist in de implantologie volgen nieuwe technieken en

Nadere informatie

Samenvatting Samenvatting

Samenvatting Samenvatting Samenvatting Samenvatting Binnen het domein van hart- en vaatziekten is een bypassoperatie de meest uitgevoerde chirurgische ingreep. Omdat bij een hartoperatie het borstbeen wordt doorgesneden en er meestal

Nadere informatie

Opioiden en medicinale cannabis voor chronische pijn: alle problemen opgelost?? Jan Van Zundert / Anesthesiologie-MPC ZOL

Opioiden en medicinale cannabis voor chronische pijn: alle problemen opgelost?? Jan Van Zundert / Anesthesiologie-MPC ZOL Opioiden en medicinale cannabis voor chronische pijn: alle problemen opgelost?? Jan Van Zundert / Anesthesiologie-MPC ZOL HET MULTIDISCIPLINAIR PIJNCENTRUM HET MULTIDISCIPLINAIR PIJNCENTRUM GLOBAL BURDEN

Nadere informatie

Over de lijnen heen. Daan Aeyels Departement maatschappelijke gezondheidszorg & eerstelijnszorg KU Leuven

Over de lijnen heen. Daan Aeyels Departement maatschappelijke gezondheidszorg & eerstelijnszorg KU Leuven Over de lijnen heen Daan Aeyels Departement maatschappelijke gezondheidszorg & eerstelijnszorg KU Leuven daan.aeyels@med.kuleuven.be @daanaeyels Romeo & Julia 1929: geboren 1943: oorlogswonde 1950: trouw

Nadere informatie

Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap

Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap hoop voor de toekomst! Em. Prof. Dr. Haije Wind, verzekeringsarts Amsterdam, 14 maart 2019 Amsterdam UMC locatie AMC, Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid,

Nadere informatie

Richtlijnen: Minimaal vereiste - of optimale zorg? Stollen of uitdagen

Richtlijnen: Minimaal vereiste - of optimale zorg? Stollen of uitdagen Richtlijnen: Minimaal vereiste - of optimale zorg? Stollen of uitdagen Teus van Barneveld Directeur, Kennisinstituut van Medisch Specialisten Regieraad: '51 ziekenhuizen is voldoende' Kwaliteitsinstituut

Nadere informatie

PLAATS VAN ANTIDEPRESSIVA IN DE AANPAK IN DE EERSTE LIJN VAN DEPRESSIE BIJ VOLWASSENEN

PLAATS VAN ANTIDEPRESSIVA IN DE AANPAK IN DE EERSTE LIJN VAN DEPRESSIE BIJ VOLWASSENEN PLAATS VAN ANTIDEPRESSIVA IN DE AANPAK IN DE EERSTE LIJN VAN DEPRESSIE BIJ VOLWASSENEN In dit artikel wordt de plaats van antidepressiva in de aanpak van depressie in de eerste lijn bij volwassenen besproken.

Nadere informatie

Voeding en gezondheid anno 2016

Voeding en gezondheid anno 2016 Voeding en gezondheid anno 2016 Anke van den Brand, stafmedewerker gezonde voeding, VIGeZ Diabetessymposium Gent, 14 november 2016 1 AANDACHT VOOR GEZONDE VOEDING EN GEZONDHEID NEEMT TOE 2 Aandacht voor

Nadere informatie

VAN DE ONTWIKKELING VAN KWALITEITSINDICATOREN TOT VERBETERING VAN ZORGKWALITEIT: EEN OVERZICHT

VAN DE ONTWIKKELING VAN KWALITEITSINDICATOREN TOT VERBETERING VAN ZORGKWALITEIT: EEN OVERZICHT VAN DE ONTWIKKELING VAN KWALITEITSINDICATOREN TOT VERBETERING VAN ZORGKWALITEIT: EEN OVERZICHT Ariane Ghekiere, PhD Ariane Ghekiere, PhD 19/09/2018 KWALITEITSINDICATOREN BINNEN VIP² GGZ 1 19/09/2018 2

Nadere informatie

Evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten. Ton Kuijpers, Epidemioloog

Evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten. Ton Kuijpers, Epidemioloog Evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten Ton Kuijpers, Epidemioloog Guru based medicine Inhoud Voorbeeld van een wetenschappelijk onderzoeksdesign (RCT) Mate van bewijs Conclusies

Nadere informatie

Depressie bij ouderen Herstel als voorwaarde voor rehabilitatie?

Depressie bij ouderen Herstel als voorwaarde voor rehabilitatie? Depressie bij ouderen Herstel als voorwaarde voor rehabilitatie? Rob Kok, psychiater, epidemioloog Parnassia Bavo Groep Den Haag Waarom rehabilitatie? Eerherstel van wie? Over welke ouderen hebben we het

Nadere informatie

Performant agressiebeleid

Performant agressiebeleid Performant agressiebeleid Aanpak van het OPZ Geel Mieke Mondelaers Peter Alderweireldt Wim Hermans Situering agressieproblematiek Hulpverleners worden in toenemende mate geconfronteerd met agressie Nood

Nadere informatie

Systematische reviews op het gebied van complementaire en alternatieve geneeskunde: belang, methoden en voorbeelden uit de acupunctuur

Systematische reviews op het gebied van complementaire en alternatieve geneeskunde: belang, methoden en voorbeelden uit de acupunctuur Samenvatting Systematische reviews op het gebied van complementaire en alternatieve geneeskunde: belang, methoden en voorbeelden uit de acupunctuur Dit proefschrift heeft ten doel bij te dragen aan het

Nadere informatie

Evidence Based Practice

Evidence Based Practice Evidence Based Practice V&VN VAR Netwerkdag 25 november 2016 'Leiderschap met lef' Dr. Getty Huisman de Waal, RN Basis voor alledaagse beslissingen Traditie Ervaring Intuïtie Anekdote Eén artikel Financieel

Nadere informatie

Effectiviteit van antidepressiva; implicaties van twee meta-analysen voor de klinische praktijk

Effectiviteit van antidepressiva; implicaties van twee meta-analysen voor de klinische praktijk k o r t e b i j d r a g e Effectiviteit van antidepressiva; implicaties van twee meta-analysen voor de klinische praktijk s. t h i o, a. j. l. m. v a n b a l k o m achtergrond Regelmatig ontstaat er in

Nadere informatie

Evidence-based Medicine (EBM) in de verzekeringsgeneeskunde

Evidence-based Medicine (EBM) in de verzekeringsgeneeskunde Evidence-based Medicine (EBM) in de verzekeringsgeneeskunde Muntendam symposium, 13-12-2010 Rob Kok, Jan Hoving, Jos Verbeek, Paul Smits, Frederieke Schaafsma, Sarah Ketelaar en Frank van Dijk Evidence

Nadere informatie

I Evidence based medicine was goed bedoeld. Multi Sensory Story Telling. Multi Sensory Story Telling. Passend bewijs.

I Evidence based medicine was goed bedoeld. Multi Sensory Story Telling. Multi Sensory Story Telling. Passend bewijs. Multi Sensory Story Telling Multi Sensory Story Telling Passend bewijs Passend bewijs Dick Willems d.l.willems@amc.nl Voorlezen aan mensen met diepe meervoudige beperkingen Gebruik van objecten die in

Nadere informatie

De beantwoordbare vraag (PICO)

De beantwoordbare vraag (PICO) 4. Interpretatie effect (relevantie) 5. Toepassen in de praktijk De beantwoordbare vraag (PICO) Welke patiënten? P Welke interventie? Welk alternatief (comparison)? Welke uitkomst (outcome)? I C O P I

Nadere informatie

Literatuuronderzoek. Hoe lang mag een waaknaald blijven zitten?

Literatuuronderzoek. Hoe lang mag een waaknaald blijven zitten? HOGESCHOOL VAN AMSTERDAM Literatuuronderzoek Hoe lang mag een waaknaald blijven zitten? Michelle Entius 500635128 LV13-3IKZ1 Stagebegeleiders: Anetha van Waveren Samantha Carrot Literatuuronderzoek Inhoudsopgave

Nadere informatie

Kwaliteitszorg met behulp van het INK-model.

Kwaliteitszorg met behulp van het INK-model. Kwaliteitszorg met behulp van het INK-model. 1. Wat is het INK-model? Het INK-model is afgeleid van de European Foundation for Quality Management (EFQM). Het EFQM stelt zich ten doel Europese bedrijven

Nadere informatie

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari

Nadere informatie

Paramedisch OnderzoekCentrum

Paramedisch OnderzoekCentrum Van bruine klapper tot Extremiteiten. Manuele therapie in enge en ruime zin Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Boekpresentatie 25 augustus 2006 Wat kunt u verwachten? Boekzwangerschap: van knop naar extremiteit

Nadere informatie

De 7 stappen van een CAT

De 7 stappen van een CAT De 7 stappen van een CAT Patiënt (praktijk) Vertaalslag (expert) Wetenschap (literatuur) 1 klinisch scenario trefwoorden 2 klinische vraag 3 literatuur search 4 kritisch beoordelen artikel 7 bottom line

Nadere informatie

Verbeteren van effectiviteit en efficiëntie van cognitieve gedragstherapie middels cliëntfeedback VGCt najaarsconferentie 2015

Verbeteren van effectiviteit en efficiëntie van cognitieve gedragstherapie middels cliëntfeedback VGCt najaarsconferentie 2015 Verbeteren van effectiviteit en efficiëntie van cognitieve gedragstherapie middels cliëntfeedback VGCt najaarsconferentie 2015 Prof. dr. Marc Verbraak, klinisch psycholoog / cognitief-gedragstherapeut

Nadere informatie

CVS en totale parenterale nutritie. EBM-werkgroep Els De Baerdemaeker

CVS en totale parenterale nutritie. EBM-werkgroep Els De Baerdemaeker CVS en totale parenterale nutritie EBM-werkgroep Els De Baerdemaeker Klinische vraag AG krijgt aanvraag voor TPN met als indicatie CVS AG wenst te weten of er wetenschappelijke evidentie is voor het gebruik

Nadere informatie

Implementatie van klinische richtlijnen

Implementatie van klinische richtlijnen Implementatie van klinische richtlijnen Leen Bouckaert en Leen De Coninck Inleiding Theoretisch kader Praktijkvoorbeeld Toepassing in de klinische praktijk Referenties Implementatie van klinische richtlijnen

Nadere informatie

SYSTEMATISCHE REVIEW VAN OBSERVATIONEEL ONDERZOEK

SYSTEMATISCHE REVIEW VAN OBSERVATIONEEL ONDERZOEK FORMULIER Vc voor het beoordelen van een SYSTEMATISCHE REVIEW VAN OBSERVATIONEEL ONDERZOEK Evidence-Based RichtlijnOntwikkeling Formulier Vc: beoordeling systematische review van observationeel onderzoek

Nadere informatie

Persoonsgerichte zorg in richtlijnen: contradictie of paradox? Trudy van der Weijden 16 juni 2017

Persoonsgerichte zorg in richtlijnen: contradictie of paradox? Trudy van der Weijden 16 juni 2017 Persoonsgerichte zorg in richtlijnen: contradictie of paradox? Trudy van der Weijden 16 juni 2017 Welkom Namens NHG en UM, CAPHRI, vakgroep HAG Speciaal welkom aan: - Familie en vrienden - Sprekers - Medewerkers

Nadere informatie

ICHOM en het belang voor de patiënt

ICHOM en het belang voor de patiënt DE PATIENT CENTRAAL Maarten de Wit Lent 12 oktober 2017 ICHOM en het belang voor de patiënt T2T Overarching principle B. The primary goal of treating patients with rheumatoid arthritis is to maximize long-term

Nadere informatie

Cocreatie in de opsporing. Dr. Albert Meijer Universiteit Utrecht

Cocreatie in de opsporing. Dr. Albert Meijer Universiteit Utrecht Cocreatie in de opsporing Dr. Albert Meijer Universiteit Utrecht Cocreatie in de opsporing: Perspectief van de wetenschap Albert Meijer Universiteit Utrecht Politieacademie 11 september 2012 Even voorstellen

Nadere informatie

Positieve Psychologie Interventies

Positieve Psychologie Interventies Positieve Psychologie Interventies PPI bij patiënten met bipolaire stoornis in de euthyme fase Melissa Chrispijn AIOS psychiatrie KenBiS Klinisch Wetenschappelijke Vergadering 16 december 2016 Inhoud Achtergrond

Nadere informatie

Paramedisch OnderzoekCentrum

Paramedisch OnderzoekCentrum IMPLEMENTATIE: welke weg? Prof.dr. Rob Oostendorp Dr. Michel Wensing Prof.dr. Richard Grol Implementatie Kenmerken implementatie (ZON, 1997; Gezondheidsraad, 2000). Procesmatige en planmatige invoering.

Nadere informatie

P4P indicatorenset Domein Patiëntenervaringen/ Patiëntgerichtheid Datum April 2018 Versie 5 Status Gevalideerd door de werkgroep P4Q.

P4P indicatorenset Domein Patiëntenervaringen/ Patiëntgerichtheid Datum April 2018 Versie 5 Status Gevalideerd door de werkgroep P4Q. INDICATORFICHE Patiëntenervaringen P4P indicatorenset 2018 Basisfiche Domein Patiëntenervaringen/ Patiëntgerichtheid Datum April 2018 Versie 5 Status Gevalideerd door de werkgroep P4Q Het meten van patiëntenervaringen

Nadere informatie

WELKOM! Definitie EBP. Belangrijke vraag bij EBP. 3 Perspectieven EBP Wat is nu Evidence-Based Practice?

WELKOM! Definitie EBP. Belangrijke vraag bij EBP. 3 Perspectieven EBP Wat is nu Evidence-Based Practice? WELKOM! Wat is nu Evidence-Based Practice? Cursus ICO-groep Goes 03 juni 2016 Definitie EBP Belangrijke vraag bij EBP Het nemen van een beslissing op basis van het beschikbare bewijs in combinatie met

Nadere informatie

Farmacotherapeutische behandelmogelijkheden bij alcoholafhankelijkheid. Dr. De Mulder Psychiater-PsychotherapeutePAAZ H.-Hartziekenhuis Lier

Farmacotherapeutische behandelmogelijkheden bij alcoholafhankelijkheid. Dr. De Mulder Psychiater-PsychotherapeutePAAZ H.-Hartziekenhuis Lier Farmacotherapeutische behandelmogelijkheden bij alcoholafhankelijkheid Dr. De Mulder Psychiater-PsychotherapeutePAAZ H.-Hartziekenhuis Lier Alcohol: Epidemiologische gegevens WHO: Europa, regio hoogste

Nadere informatie

Therapeutisch versus niet-therapeutisch onderzoek bij minderjarige en wilsonbekwame proefpersonen

Therapeutisch versus niet-therapeutisch onderzoek bij minderjarige en wilsonbekwame proefpersonen Therapeutisch versus niet-therapeutisch onderzoek bij minderjarige en wilsonbekwame proefpersonen In de Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen (WMO) staat: Het is verboden wetenschappelijk onderzoek

Nadere informatie