Visie Biltse Duinen Concept Chris Bakker, mede op basis van document Trudy Maas.

Transcriptie

1 Concept visie Biltse Duinen 1 Visie Biltse Duinen Concept Chris Bakker, mede op basis van document Trudy Maas.

2 Concept visie Biltse Duinen 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Aanleiding Landschappelijke kwaliteit Beleving Natuurwaarden Zonering Toekomstperspectief Biltse Duinen Duurzame openstelling Landschappelijke kwaliteit Versterken natuurkwaliteit Ecologische verbindingen Acties Aankopen Manege de Molshoop Corridors vrijspelen en veiligstellen... 8 EVZ Biltse Duinen Pleinesbos - Maartensdijkse bos (noordelijke richting)... 8 EVZ Biltse Duinen - Vliegbasis Terugdraaien afsluiting... 9 Bijlage 1. Ligging verbindingszones... 10

3 Concept visie Biltse Duinen 3 1. Aanleiding In 2006 heeft de verkoop van 20 hectare grond in de Biltse Duinen door Connexxion aan de makelaars Boon en Kroon veel stof doen opwaaien. De helft van de grond is direct doorverkocht aan twee particuliere eigenaren, die hun grond na aankoop aan de openbaarheid onttrokken. In reactie op de recente afsluiting van delen van de Biltse Duinen streven gemeente De Bilt, Provincie Utrecht en Het Utrechts Landschap naar een toekomstbeeld waarin openstelling, bescherming van landschappelijke kwaliteit en versterken natuurkwaliteit voorop staan. De overgebleven 10 hectare van Boon en Kroon zijn in het kader van de Samenwerkingsagenda gemeente De Bilt- Provincie Utrecht aangekocht door de Provincie en doorgeleverd aan Het Utrechts Landschap. Een tweede aankoop van grond is mogelijk gemaakt door Provincie Utrecht en een aanwonende. Tenslotte is recent het Okkersbos aangekocht. Alvorens eventuele afrondende aankopen in de Biltse Duinen (mede) te financieren bestaat bij Provincie Utrecht de behoefte om een visie op de Biltse Duinen te (laten) ontwikkelen. Het voorliggende document is een aanzet tot zo n visie, waaraan Provincie Utrecht, gemeente De Bilt, Het Utrechts Landschap een bijdrage leveren, onder coördinatie van programmabureau Heel de Heuvelrug.

4 Concept visie Biltse Duinen 4 2. Huidige situatie Biltse Duinen 2.1 Landschappelijke kwaliteit De Biltse Duinen bestaan uit een landschap van tot rust gekomen stuifduintjes en de afwisseling van bos, heide en stuifzand is van grote landschappelijke waarde. Het gebied De Biltse Duinen (ook daar waar bebouwing en andere functies zijn) wordt gekenmerkt door een sterk golvend terrein. Tussen de gebouwen, langs de golfbanen en tennisbanen staan grove dennen die duidelijk de aanwezigheid van de arm zandgronden verraden. Dezelfde grove dennen begrenzen ook het open zandgebied en domineren het beeld van het gehele gebied. Verspreid komen ook eikenspaartelgen voor tussen de naaldbomen, dit zijn de getuigen van een hakhoutcultuur, waarbij de zure eikenschors werd gebruikt voor de leerlooijerij en de takken als brandhout. Stukjes open zand herinneren aan een periode van overexploitatie, waarbij de begroeiing werd vervangen door grote oppervlakten stuivendzand. De open zandgebieden zijn populair bij recreanten, die nu door betreding voorkomen dat het laatste zand dichtgroeit. Door het gebied loopt een lanenstructuur. Het college van de gemeente De Bilt heeft de Biltse Duinen aangewezen als een landschapsmonument. 2.2 Beleving De Biltse duinen vormen een geliefd recreatief uitloopgebied voor de bewoners van de gemeente De Bilt. Het gebied wordt intensief gebruikt voor door wandelaars uit De Bilt, velen met hond. Ruiters lopen vanuit de manege De Molshoop over een ruiterroute tot op Beerschoten van Het Utrechts Landschap. Er is rond de manege een manier gevonden om ruiterroutes met andere vormen van recreatie samen te laten gaan. Door omwonenden wordt beleving van het gebied hoog gewaardeerd, getuige de felle reacties op de recente ontwikkelingen. De openstelling van het gebied is verslechterd: twee particuliere eigenaren hebben hun grond na aankoop aan de openbaarheid onttrokken. Ten zuiden van de Biltse duinen is ook golfbaan de Pan ontoegankelijk voor publiek, landgoed Noord-Houdringhe alleen voor pashouders. Camping Bospark en golfclub Biltse Duinen zijn ook alleen voor eigen gasten toegankelijk. 2.3 Natuurwaarden De natuurwaarden zijn heel behoorlijk: het bos is al redelijk oud, met hier en daar meer dan honderd jaar oude grove dennen en beuken. De afwisseling met heideveldjes en stuifzanden biedt goede kansen voor een rijke flora en fauna. De meest schuwe dieren van de heuvelrug (boommarter, vogels die op de grond broeden) kunnen hier niet permanent verblijven en jongen grootbrengen vanwege het intensieve recreatieve gebruik. Aangezien de Biltse Duinen een groene uitloper richting bebouwing is, vormt dit echter een prima plek om relatief intensieve beleving van de natuur een plaats te geven. Concentratie van activiteiten op deze plek draagt bij aan een goede zonering, die ook het handhaven van rust op andere plekken rechtvaardigt.

5 Concept visie Biltse Duinen 5 Het gebied is onderdeel van de Ecologische Hoofdstructuur. 2.4 Zonering Een goede recreatieve uitloop in de natuur dicht bij De Bilt en Bilthoven verhoogt de mogelijkheden om natuur te beleven. Toegankelijke natuur in de buurt is voor inwoners een belangrijk aspect van de kwaliteit van de woonomgeving. Natuur vlak bij huis heeft daarnaast positieve effecten op gezondheid (bewegen, tot rust komen). De Biltse Duinen vormen een uitloper van de Ecologische Hoofdstructuur. Het behoort daardoor tot de minder kwetsbare gebieden als het gaat om verstoring van natuur door recreatie.

6 Concept visie Biltse Duinen 6 3 Toekomstperspectief Biltse Duinen Bij de toekomst van De Biltse Duinen dienen drie doelen voorop te staan: 1. duurzame openstelling 2. bescherming landschappelijke kwaliteit 3. versterken natuurkwaliteit o In het gebied zelf o Ecologische verbindingen 3.1 Duurzame openstelling Het gebied is betiteld als bestaande natuur. Hier is de filosofie is dat het publiekrechtelijke kader en beheer door particuliere eigenaren voldoende bescherming zouden moeten bieden. Juist voor openstelling bleek dit rond de Biltse Duinen echter niet te voldoen. Aankoop van de resterende grond en doorlevering onder voorwaarde van permanente openstelling kan de openstelling veilig stellen. Voor de reeds afgesloten gebieden zou een gesprek met de nieuwe eigenaren aangegaan moeten worden, waar de afsluiting tegen het bestemmingsplan ingaat, is handhaving van de voorschriften uit het bestemmingsplan aan de orde. Hierbij is naast gemeente De Bilt ook gemeente Zeist in beeld. 3.2 Landschappelijke kwaliteit In het beheer bestaat een aantal mogelijkheden om de landschappelijke kwaliteit te verbeteren door: open ruimte te versterken karakeristieke bomen vrij te zetten oude lanenstructuren op te zoeken en in beeld te brengen. Manege de Molshoop is een gebouwencomplex dat een sterk risico op verrommeling in zich draagt. Nu al biedt de verzameling schuren, gebouwen en geparkeerde auto s en trailers een rommelige aanblik. 3.3 Versterken natuurkwaliteit In het beheer spelen de volgende aandachtspunten om de natuurkwaliteit te verbeteren Onderdrukken van Amerikaanse vogelkers is nodig om inheemse kruiden en struiken een kans te geven in dit bos Ontwikkeling van echte bosranden rond de paardenwei en de heideveldjes zou winst opleveren voor de talrijke planten en dieren van bosranden op de heuvelrug.

7 Concept visie Biltse Duinen 7 Extensiever beheer en verschraling van het grasland kan een bloemrijk, droog grasland opleveren, met veel margriet, grasklokjes en talrijke insecten. Een aantal van de oude grove dennen raakt in de verdrukking en moet vrijgezet worden om te overleven. Meer lichtinval op de bosbodem levert een rijkere struik-en kruidlaag op. Voor de doorgeleverde gronden in de Biltse Duinen zal Het Utrechts Landschap een beheerplan schrijven, in samenhang met de overige eigendommen rond Bosch- en Duin en Den Dolder, waarin deze punten concreet worden uitgewerkt. 3.4 Ecologische verbindingen De Biltse Duinen is onderdeel van het 500 hectare grote gebied van Beerschoten, Panbos/De Pan, Houdringhe en Noord-Houdringe. Via de Biltse Duinen lopen de enige twee verbindingen van dit complex met de rest van de Utrechtse Heuvelrug (EVZ nr. 18). Een verbinding naar de vliegbasis en een verbinding naar het Maartensdijkse en Ridderoordsche bos. Deze verbindingen staan genoemd in het streekplan van Provincie Utrecht, maar zijn nog niet geheel gerealiseerd.

8 Concept visie Biltse Duinen 8 5 Acties Op basis van bovenstaand toekomstperspectief kunnen de volgende acties geïdentificeerd worden. 5.1 Aankopen Om de Biltse Duinen als afgeronde eenheid te beschermen en beheren, inclucies doorgaande paden, zijn nog twee verwervingen aan de order Fortis Stichting Mens en zijn Natuur 5.2 Manege de Molshoop Gemeente De Bilt is voornemens geweest om de manege aan te kopen en te vervangen door enkele bouwkavels. Gegeven de recreatieve functie die bij de Biltse Duinen past is voortzetting van de manege ook een mogelijkheid. Hierbij kan de optie verkend worden om de manege van Stichting Reinaerde (Prinses Maxima manege bij Dennendal, Den Dolder) op termijn naar deze locatie te verplaatsen. Provincie Utrecht en Stichting Reinaerde zoeken een alternatieve locatie om deze manege te huisvesten, vanwege het opheffen van de locatie Dennendal in het kader van Hart van de Heuvelrug. Het zou dan gaan om een manege voor zowel mensen met verstandelijke handicap als mensen zonder handicap. 5.3 Corridors vrijspelen en veiligstellen EVZ Biltse Duinen Pleinesbos - Maartensdijkse bos (noordelijke richting) In deze EVZ is recent het Okkersbos aangekocht. In het Meerjarenporgramma Ontsnippering is prorail voornemens om een faunapassage voor klein wild onder het spoor te realiseren Het Utrechts Landschap verkent met gemeenten Zeist de mogelijkheid om het scoutinggebouw aan de Pleinselaan te amoveren en het bouwblok gedeeltelijk te verplaatsen. De passage van de Biltseweg/Taveernelaan en de Paltzerweg is afhankelijk van de natuurlijkheid van de aanwezige bostuinen. Een instrumentarium dat afspraken over deze kwaliteit duurzaam maakt is van belang om de EVZ te laten functioneren. EVZ Biltse Duinen - Vliegbasis Vliegbasis: bij het Ruimtelijk Plant Vliegbasis Soesterbegr is rekening gehouden met deze corridor. Numansbos: Vanaf de Vliegbasis gaat de corridor door het Numansbos, in beheer bij Het Utrechts Landschap Dolderseweg. Deze drukke provinciale weg is een grote barrière. Op termijn is hier een faunapassage gepland.

9 Concept visie Biltse Duinen 9 Direct ten westen van de Dolderseweg ligt een stuk particuliere natuur. Tussen deze natuur en de Doldserweg is recent een hoog, niet voor fauna passeerbaar hek opgericht. Dit hek zou moeten verdwijnen of worden aangepast om de EVZ te laten functioneren. Van oost naar west volgen verspreide natuurgebiedjes van Het Utrechts Landschap en bostuinen rond de Taveernelaan, Baarnseweg, Biltseweg. Toename van de bouwblokken en nieuwe hekken snijden de doorgankelijkheid van dit gebied langzamerhand af. Een gericht beleid hierop is nodig om de EVZ duurzaam te realiseren. Nabij de Molshoop sluit deze EVZ aan op 5.4 Terugdraaien afsluiting Overleg en eventuele handhaving van bestemmingsplan voorschriften om de openstelling van percelen van de nieuwe eigenaren in de Biltse Duinen te verbeteren.

10 Concept visie Biltse Duinen 10 Bijlage 1. Ligging verbindingszones

11 Concept visie Biltse Duinen 11