Ambulante geriatrische revalidatieaidatie
|
|
- Mathijs Thys
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Home no. 1 Feb Revalidatie chronische aandoeningen Eerdere edities Verenso.nl Ambulante geriatrische revalidatieaidatie Bij ziekte van Parkinson A.J. de Groot, Vivium Naarderheem, Naarden, EMGO+, afdeling Huisartsgeneeskunde en Ouderengeneeskunde, VUmc Amsterdam I. de Vries-Lim, Hogeschool Utrecht A.M.A. Trumpi, Vivium Naarderheem, Naarden C.M.P.M. Hertogh, EMGO+, afdeling Huisartsgeneeskunde en Ouderengeneeskunde, VUmc Amsterdam J.C. van der Wouden, EMGO+, afdeling Huisartsgeneeskunde en Ouderengeneeskunde, VUmc Amsterdam a.degroot@vivium.nl Inleiding De ziekte van Parkinson (MP) is een invaliderende neurodegeneratieve aandoening. 1 De prevalentie is leeftijd gerelateerd en ligt op 2 promille bij mannen en 1,5 promille bij vrouwen boven de 60 jaar. Verwacht wordt dat het aantal patiënten de komende decennia met ruim 80% toeneemt, van in 2010 tot in Behalve de motorische symptomen zoals bewegingsarmoede, stijfheid, tremoren en verstoorde houdingsreflexen, treedt in het beloop van de ziekte een scala van andere klachten op zoals pijn, slaapstoornissen, slikstoornissen, ondervoeding, obstipatie, plasklachten, vermoeidheid, agitatie, depressie en dementie. De respons op de medicamenteuze behandeling met dopamine (agonisten) wordt wisselvallig in de latere fase van de aandoening. Er ontstaat wearing off en peak-dose overbeweeglijkheid. Verpleegkundige en geriatrische expertise en een geïntegreerde medische en
2 paramedische benadering zijn dan belangrijk om de patiënt en de familie optimaal te begeleiden. 1,3 De multidisciplinaire richtlijn Ziekte van Parkinson adviseert bij dreigende of manifeste complexe problematiek op het gebied van algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL), huishouden of sociale participatie een revalidatie-arts of specialist ouderengeneeskunde in te schakelen en om een multidisciplinaire paramedische behandeling te starten. 4 Het Short Stay Parkinson Programma Groningen heeft laten zien dat bij parkinsonpatiënten met cognitieve en/of neuropsychiatrische problemen klinische revalidatie effectief is in het uitstellen van verpleeghuisopname. 5 Onderzoek naar de effectiviteit van multidisciplinaire ambulante behandeling bij MP is nog schaars 6 Johnston en Chu vonden in hun review slechts vier studies over poliklinische behandeling, waarvan één randomized controlled trial (RCT). 3 Hun conclusie is dat er geen gedegen bewijs is dat multidisciplinaire programma s effectief zijn; na zes maanden wordt ten opzichte van de startsituatie echter wel een trendmatige verbetering gezien van het lopen. Toch wordt multidisciplinaire behandeling algemeen gezien als state of the art. 6 In Nederland werd de effectiviteit van een multidisciplinaire ambulante behandeling in 2013 door Van der Marck et al onderzocht in een RCT. 7 Op de primaire uitkomstmaten ADL en ziektegerelateerde kwaliteit van leven werd geen significant verschil gevonden tussen interventiegroep en controlegroep. Daarom blijft de vraag 'In welke vorm levert een ambulante multidisciplinaire benadering bij de ziekte van Parkinson gezondheidswinst op?' nog onbeantwoord. Somatische dagbehandelingen van verpleeghuizen bieden in het algemeen aan oudere patiënten langdurig laag intensieve multidisciplinaire behandeling en begeleiding. Het doel daarvan is het zelfstandig wonen te ondersteunen door functiebehoud te stimuleren, functieverlies zoveel mogelijk tegen te gaan en de mantelzorgerbelasting te verminderen. Op basis van diverse studies veronderstellen wij echter dat oudere parkinsonpatiënten in een complexe fase van hun ziekte meer baat hebben bij kortdurende intensieve multidisciplinaire revalidatie gericht op verbetering van de kwaliteit van leven, waarbij functionele verbetering wordt bereikt door strategietraining op maat en een systeemgerichte werkwijze wordt aangehouden. 8,9 De tijdens dagbehandeling laagdrempelige aanwezigheid van een multidisciplinair team inclusief
3 ouderengeneeskundige en verpleegkundige expertise biedt de mogelijkheid om de ervaren beperkingen daadwerkelijk integraal en interdisciplinair aan te pakken. Tijdens een behandeldag kan het functioneren bovendien op verschillende momenten van de dag geobserveerd worden. Op de dagbehandeling van revalidatieverpleeghuis Vivium Naarderheem wordt sinds 2009 met een kort (achtweeks) en intensief Parkinson-behandelprogramma gewerkt, gebaseerd op de methode van de geriatrische revalidatie en inhoudelijk onderbouwd met de multidisciplinaire richtlijnen voor de ziekte van Parkinson. Om de doelgroep, de plaats in de zorgketen en de effectiviteit van deze multidisciplinaire behandeling te verhelderen werden gegevens van deelnemende patiënten bijgehouden. In dit artikel worden de kenmerken van de deelnemers en de behandeleffecten op functionele mobiliteit en communicatie beschreven. In de beschouwing wordt dieper ingegaan op zorginhoudelijke aspecten van Parkinsonrevalidatie binnen een ouderengeneeskundige setting. Methode Inclusie Via de neurologen, Parkinsonverpleegkundigen en eerstelijns Parkinsontherapeuten werden patiënten uit het Gooi doorverwezen voor het Parkinson-behandelprogramma. Ook door zelfverwijzing en via de Parkinsonvereniging meldden patiënten zich. Inclusiecriteria voor de studie waren: gediagnosticeerd zijn met ziekte van Parkinson of parkinsonisme en daardoor op meerdere domeinen van het dagelijks leven beperkingen ondervinden, die dermate ernstig zijn dat behandeling door meerdere paramedische disciplines geïndiceerd is. Het enige uitsluitingscriterium was matige of ernstige dementie, tevoren gediagnosticeerd. Een leeftijdsgrens werd niet gehanteerd. Bij het Centrum indicatiestelling zorg (CIZ) werd een indicatie voor somatische dagactiviteit ouderen ( Behandeling Groep ) voor acht weken aangevraagd. Aan alle patiënten die het behandelprogramma doorliepen en aan hun mantelzorger, werd door middel van een informed consent procedure gevraagd of hun gegevens opgenomen mochten worden in het onderzoek. De studie werd ter beoordeling voorgelegd aan de METC van het VUmc Amsterdam en werd niet WMO-plichtig bevonden.
4 Interventie Vóór deelname werden door de deelnemers en hun mantelzorger de ervaren problemen geïnventariseerd met behulp van een zelfinvullijst met items op de domeinen persoonlijke verzorging, bewegen, communicatie, geheugen en dagbesteding. 10 Aan de hand van deze lijst werd in de eerste behandelweek door de arts met de deelnemer een voorlopig multidisciplinair behandelplan met prioritering van de doelen besproken. Iedere discipline voerde een beroepsspecifiek deel van de anamnese uit en noteerde de verkregen informatie op een anamnese-verzamelformulier. De ergotherapeut nam een Canadian Occupational Performance Measure (COPM) af bij revalidant en mantelzorger. 11 Gedurende de eerste vier weken werd twee keer per week een behandeldag of dagdeel gepland met fysiotherapie, ergotherapie en logopedie. De verpleegkundige onderhield contact met de mantelzorger, regelde zorgkundige aspecten, beantwoordde praktische vragen en coördineerde de behandelingen. Een huisbezoek vond in de eerste weken plaats door ergo- en fysiotherapeut gezamenlijk. Een consult diëtiste werd in de eerste helft van de behandelperiode gepland. De psycholoog of maatschappelijk werkende werd afhankelijk van de problematiek in consult gevraagd. Alle behandelingen werden gegeven conform de richtlijnen van de betreffende disciplines. Alle behandelaars waren ParkinsonNet gecertificeerd met uitzondering van de psycholoog. De specialist ouderengeneeskunde was tevens kaderarts geriatrische revalidatie. Na vier weken vond een familiegesprek plaats waarin het behandelplan werd geëvalueerd en zo nodig aangevuld. Een paramedische behandeling werd tussentijds afgesloten wanneer er geen behandeldoelen meer waren. Het behandelprogramma werd vervolgens nog vier weken voortgezet op twee dagen of dagdelen per week en afgesloten met een adviesgesprek, waarin de periode na ontslag werd doorgesproken. De deelnemer kreeg geïndividualiseerde thuisoefeningen en adviezen voor veilig handelen mee op papier. De verwijzer en de huisarts werden geïnformeerd middels een ontslagbrief. Contact leggen met activiteitencentra of andere welzijnsorganisaties werd gefaciliteerd. Verwijzing naar de Patient Educatie Programma Parkinson (PEPP) cursus vond desgewenst plaats. 12 Dataverzameling
5 In de eerste week van deelname werden metingen op het gebied van mobiliteit (10 Meter Looptest (10MWT)), Timed get Up and Go (TGUG), Posture and Gait score (PG), functional reach (FR) en spreekluidheid (Therapy Outcome Measures (TOM)) afgenomen door de behandelend fysiotherapeut en logopedist. 13,14 Deze metingen werden aan het eind van het programma op een zelfde tijdstip herhaald, waarmee vertekening van de resultaten door on/off zoveel mogelijk werd voorkomen. De arts nam aan het begin van het programma de Unified Parkinson Disease Rating Scale (UPDRS, symptoomlast) en de Mini Mental State Examination (MMSE, cognitie) af. Het ziektestadium (Hoehn en Yahr) werd vastgesteld. Achtergrondgegevens over diagnose, comorbiditeit en de mantelzorgersituatie werden verzameld in het elektronisch cliëntdossier. De deelnemer vulde bij de start van het behandelprogramma diverse vragenlijsten in: de Parkinson s Disease Quality of Life Questionnaire ( PDQ-39, ziektegerelateerde kwaliteit van leven), de Geriatric Depression Scale (GDS 15, stemmingsklachten) en de Multidimensionele Vermoeidheids Index (MVI-20, vermoeidheid). De Falls Efficacy Scale (FES, valangst) werd vanaf 2012 alleen nog op indicatie afgenomen. 13 De mantelzorger werd gevraagd de Caregiver Strain Index (CSI, mantelzorgerbelasting) in te vullen. In 2010 en 2011 werden deelnemers en mantelzorgers door middel van een enquête bevraagd op tevredenheid over de geleverde zorg en behandeling.
6 Analyse Voor de beschrijvende statistiek werd gebruik gemaakt van SPSS 20 for Windows. Financiering Het behandelprogramma werd gefinancierd op basis van somatische dagbehandeling AWBZ dagactiviteit ouderen met de indicatie Behandeling Groep. Er werd geen aanvullende subsidie voor de studie verkregen. Uitkomsten Deelnemers Van september 2010 tot februari 2014 werden alle deelnemers aan het behandelprogramma geïncludeerd in de studie. Van de 46 patiënten, die in die periode behandeld werden, volgden 43 het gehele programma van acht weken. Eén deelnemer werd geëxcludeerd vanwege gevorderde dementie, één deelnemer werd in het ziekenhuis opgenomen en één deelnemer staakte de deelname vanwege de confrontatie met andere patiënten. Alle overige patiënten stemden in met deelname aan de studie. Patiëntkenmerken In tabel 1 worden de kenmerken van de deelnemers weergegeven. Zij waren in meerderheid van het mannelijk geslacht, de gemiddelde leeftijd was 75 jaar en een kwart was alleenwonend. In 74% was de diagnose idiopathische ziekte van Parkinson. De
7 leeftijd bij diagnosestelling was gemiddeld 70 jaar en varieerde van 47 tot 90 jaar. Gemiddeld werd vijf jaar na de diagnose deelgenomen aan het behandelprogramma. In tabel 2 worden ziektegevolgen weergegeven. Hoehn en Yahr stadium 2,5 (36%) of 3 (45%) werd het vaakst gevonden. De deelnemers hadden nul tot acht neven diagnosen. Op de zelfinvullijst van Parkinsonrelateerde klachten en symptomen (39 items) werd gemiddeld 19 keer ja ingevuld. De ziektegerelateerde kwaliteit van leven (PDQ, 0-100) is gemiddeld 35. Een lagere PDQ score wijst op een beter ervaren gezondheidstoestand. De gemiddelde uitkomst van de vermoeidheidscore (MVI, 1-100) is 68. Een hogere MVI score betekent meer vermoeidheid. De GDS werd door 42% van de deelnemers ingevuld. Het gemiddelde van de GDS-15 is zeven; een score van zes of meer duidt op een mogelijke depressie. De gemiddelde CSI-score (mantelzorgerbelasting, geen afkappunt) ligt op vijf. De CSI score werd bij 60% van de deelnemers ingevuld. Functionele mobiliteit en communicatie
8 In tabel 3 en 4 worden de uitkomsten weergegeven die werden gevonden op de domeinen mobiliteit en communicatie. De gemiddelde uitkomst van de Timed Get Up en Go verbeterde significant, evenals de Functional Reachtest. De loopsnelheid en staplengte vertoonden een trend tot verandering. De luidheid van woorden, zinnen en tekstfragmenten en het verstaan van gesproken woorden verbeterden significant gedurende de behandeling.
9 Bespreking Indicatie Deelnemers aan het behandelprogramma waren tussen 60 en 91 jaar en ondervonden veel verschillende ernstige klachten en beperkingen in hun dagelijks leven ten gevolge van ziekte van Parkinson of parkinsonisme. Er was een grote spreiding in ziektelast (UPDRS, klachtenlijst). Alle deelnemers hadden een behandelindicatie voor fysiotherapie en ergotherapie. Bij een meerderheid van de patiënten was ook logopedie behandeling geïndiceerd. Parkinsonrevalidatie op een somatische dagbehandeling lijkt geschikt voor oudere patiënten, met comorbiditeit, in H&Y stadium twee of hoger, wanneer ten gevolge van de ziekte op meerdere domeinen van het dagelijks leven beperkingen ervaren worden en tenminste een combinatie van behandeling door fysiotherapie en ergotherapie geïndiceerd is. In eerdere stadia van de ziekte lijkt mono- of multidisciplinaire eerstelijnsbehandeling passend. 15,16 De functionele mobiliteit (TGUG) en het evenwicht (FR) verbeterden tijdens de behandeling, evenals de verstaanbaarheid op woordniveau en de luidheid van de spraak. Het effect van de ergotherapeutische behandeling is in deze studie niet gemeten. Psychosociale zorgbehoeften en mantelzorg De MMSE uitkomsten wijzen niet op ernstige cognitieve beperkingen bij de deelnemers. Deze cognitieve screeningstest is echter niet gevoelig voor Parkinson specifieke cognitieve veranderingen. 13 Vanaf 2012 werd de Allen Cognitive Level Assessment (ACLA) afgenomen door de ergotherapeut. Dit is een test die de handelingscognitie meet en aangeeft op welk cognitief niveau door de revalidant geleerd kan worden. Het behandelteam overweegt de SCOPA-COG, een Parkinson specifieke cognitieve test, op indicatie in het programma op te nemen. 17 Bij aanwijzingen voor depressie werd diagnostiek en behandeling daarvan in overweging gegeven. Individuele psychosociale ondersteuning van patiënt en mantelzorger door maatschappelijk werk kon op indicatie worden ingezet, bijvoorbeeld bij een hoge uitkomst van de CSI.
10 Evaluatie door patiënten en mantelzorgers Voor de deelnemers waren er drempels te overwinnen om deel te nemen aan het behandelprogramma. De vrees om met patiënten in een meer gevorderde fase van de ziekte geconfronteerd te worden, vormde zo n drempel. Het vervoer werd ook bezwaarlijk gevonden. Het is gebleken dat oplossingen voor deze bezwaren met maatwerk vaak gevonden konden worden. Informatie uit de behandelplanbespreking in week vier en acht over het behalen van de individuele behandeldoelen is niet systematisch bijgehouden. Regelmatig werd door de deelnemers en hun mantelzorgers het positieve effect van de behandelingen benoemd. In gesprekken met de casemanagers en bij de contactmiddagen gaven mantelzorgers en deelnemers ook aan zich herkend te voelen in hun problematiek, het gevoel te hebben ergens terecht te kunnen met hun vragen en te profiteren van de expertise die aanwezig was bij de behandelaren. Aanvankelijk werd een nazorgprogramma gemist. Men had het gevoel na de intensieve weken van behandelen en contacten in een gat te vallen. In de thuissituatie was er minder aanbod van geschikte welzijnsactiviteiten, beweegactiviteiten en sport. Door contacten met de gemeente, de buurtcentra en de Parkinsonvereniging zijn verschillende recreatieve mogelijkheden gevonden. Een aantal deelnemers werd na het behandelprogramma verwezen naar dagbesteding in een regionaal activiteitencentrum. Ambulante geriatrische revalidatie bij ziekte van Parkinson Dit behandelprogramma is ontwikkeld in het kader van de transitie van de klassieke somatische verpleeghuis dagbehandeling naar een ambulant (poliklinisch) behandelcentrum met modules voor diverse geriatrische diagnosegroepen (CVA, COPD, ziekte van Parkinson). Deze nieuwe functie sluit aan bij de expertise van een centrum voor geriatrische revalidatie. De doelgroep van het hier beschreven behandelprogramma is de thuiswonende parkinsonpatiënt met comorbiditeit die vanwege complexe ziektegevolgen baat heeft bij een revalidatiegerichte behandeling, inclusief medische supervisie.
11 Een kort, intensief behandelprogramma is haalbaar gebleken binnen de setting van een somatische dagbehandeling AWBZ. Het systematisch werken met een behandelprogramma vergt organisatorische aanpassingen in de werkwijze van behandelaren, arts en verpleegkundige. Het behandelprogramma werd jaarlijks bijgesteld op basis van de ervaringen van patiënten en behandelaars. Met het regionale Parkinsonnet, de neurologen en Parkinsonverpleegkundigen werd regelmatig de indicatiestelling en verwijzing besproken en er werden informatiemiddagen georganiseerd voor patiënten en hun familieleden. Dit proces heeft de integrale werkwijze van het behandelteam versterkt en de expertise op het gebied van ziekte van Parkinson vergroot. Vervolgonderzoek De hier beschreven studie kent een aantal onvolkomenheden die deels inherent zijn aan een pilot. Patiënten met ziekte van Parkinson namen deel, maar ook patiënten met parkinsonismen. De inclusie verliep aanvankelijk traag. Relevante data waren niet verzameld of verloren gegaan en het invullen van vragenlijsten was soms te belastend voor de deelnemers. Ook is er geen effectmeting gedaan na drie of zes maanden. Deze studie is slechts een begin. Het interpreteren van de betekenis van de gevonden uitkomsten op mobiliteit, evenwicht en verstaanbaarheid vergt nadere bestudering van de (paramedische) literatuur. De nu als gemiddelde van het totaal weergegeven uitkomsten van PDQ en MVI krijgen betekenis wanneer de scores op de subdomeinen van deze schalen worden bestudeerd. Nu de pilotfase van het behandelprogramma voorbij is, en de instroom op sterkte, zou een studie met een controlegroep en een langere follow-up opgezet kunnen worden, zoals Tan en Williams aanbevelen. Zij publiceerden in 2014 een review naar de effectiviteit van multidisciplinaire teaminterventies op kwaliteit van leven bij de ziekte van Parkinson en concluderen opnieuw dat het bewijs niet overtuigend is. 18 Ze wijzen op het belang van gestandaardiseerde uitkomstmaten, voldoende power en langduriger follow-up om de kracht van de interventie te toetsen.
12 De primaire uitkomstmaat zou dan op het gebied van kwaliteit van leven moeten liggen, waarbij patiënten en mantelzorgers aangeven wat voor hen belangrijke resultaten zijn. 19,20 Een dergelijke studie kan meer licht werpen op de effectiviteit van ambulante multidisciplinaire revalidatie voor de geriatrische patiënt met ziekte van Parkinson in de gecompliceerde fase van de ziekte. De auteurs bedanken het Parkinsonteam Naarderheem: Inge van den Akker (maatschappelijk werk), Tineke Beterams (coördinator), Merel van Elst (ergotherapeut), Carla Jens (verpleegkundige), Pauline Kramps (fysiotherapeut), Malou Overmeer (ergotherapeut), Gerda van de Put (verzorgende), Corné Schonus (fysiotherapeut) en Inge de Vries (diëtist) voor hun bijdrage aan deze studie. Literatuur 1. Lauretani F. Maggio M. Parkinson s disease in the elderly: an example of geriatric syndrome? Arch.Geront&Geriatr.54 (2012) Achterberg P. Hilderink H. Een gezonde toekomst? Ouderen in Geron 16 (2014), 3 (42-45). 3. Johnston M. Chu E. Does attendance at a multidisciplinary outpatient rehabilitation program for people with Parkinson s disease produce quantitative short term or long term improvements? A systematic review. Neurorehabilitation 26 (2010) Bloem BR. Laar T van. Keus SJH. Beer H de. Poot E. Buskens E. Aarden W. Munneke M. Multidisciplinaire richtlijn Ziekte van Parkinson. Alphen aan de Rijn, van Zuiden Steendam-Oldekamp E. Rutgers AWF et al. Kortdurende gespecialiseerde revalidatie van Parkinsonpatiënten stelt verpleeghuisopname uit. Ned. Tijdschr voor Geneeskd 2012:156 (44) Post B. Eijk M van der. Bloem BR. Multidisciplinary care for Parkinson s disease: not if, but how? Pract Neurol 20111, 11: Marck MA van der. Munneke M. Mulleners W. Hoogerwaard EM. Borm,GF. Overeem S. Bloem BR. Integrated multidisciplinary care in Parkinson s disease:a non-randomised, controlled trial (IMPACT) Lancet Neurol 2013; 12: Wade DT. Gage H. Owen C. Trend P. Grossmith C. Kaye J. Multidisciplinary rehabilitation for people with Parkinson s disease: a randomised controlled study. Journal of neurology, Neurosurgery and Psychiatry 74(2)
13 9. Trend P. Kaye J. Gage H. Owen C. Wade D. Short-term effectiveness of intensive multidisciplinary rehabilitationfor people with parkinson s disease and their carers. Clinical rehabilitation 16 (7) Wachtkamerlijst ParkinsonNet Gooi en omstreken. 11. Sturkenboom IHWM. Graff MJL.Efficacy of occupational therapy for patients with Parkinson s disease: a randomised controlled trial. The Lancet Neurology Vol 13, June A Campo LEI. Wekking EM. Spliethoff-Kamminga NGA. Stijnen T. Roos RAC. Treatment effect modifiers for the patient education programme for Parkinson s disease. Int J Clin Pract, January 2012, 66, 1, Wegen EEH van. Lim LIIK et al. Klinimetrie bij de ziekte van Parkinson. VUmc NPI ISBN Kalf H. Swart B de et al. Logopedie bij deziekte van Parkinson. Ricthtlijn Ned.ver.v Logopedie en Foniatrie. Den Haag Gage HI. Ting I. et al. A comparison of specialist rehabilitation and care assistant support with specialist rehabilitation alone and usual care for people with Parkinson s living in the community: study protocol for a randomised controlled trial King LA. Priest KC. Comorbidity and functional mobility in persons with PD. Archives of Physical Medical Rehabilitation 2014; 95: Isella V. Mapelli C. Diagnosis of possible Mild Cognitive Impairment in Parkinson s disease: Validity of the SCOPA-Cog. Parkinsonism and Related Disorders 19 (2013) Tan SB. Williams AF. Effectiveness of multidisciplinary interventions to improve the quality of life for people with Parkinson s disease: a systematic review. Int.J.Nur.Stu 51 (2014) Kwaliteitscriteria vanuit Patiëntenperspectief: de ziekte van Parkinson. NPCF januari Ying-Chun L. Yih-Ru W. The experiences of Taiwanese older individuals at different stages of Parkinson Disease. Journal of Neuroscience Nursing (JNN) vol 45 (6), December 2013.
Prognostische factoren bij de ziekte van Parkinson. Daan Velseboer Afdeling Neurologie AMC, 29 November 2013
Prognostische factoren bij de ziekte van Parkinson Daan Velseboer Afdeling Neurologie AMC, 29 November 2013 Nut van prognostische data De patiënt wil (vaak) weten: Hoe snel zullen mijn klachten toenemen?
Nadere informatieMarten Munneke UMC St Radboud/MijnZorgNet. Een bekende ziekte. Problemen. Nederland: > Patiënten!
Marten Munneke UMC St Radboud/MijnZorgNet Een bekende ziekte Nederland: > 70.000 Patiënten! 1 Progressief 1994 1998 2001 Motorische symptomen zijn topje van de ijsberg Parkinson Beven Traag en onhandig
Nadere informatieParkinsoncentrum Leeuwarden
Het Parkinsoncentrum Leeuwarden is een kennis- en behandelcentrum voor mensen met de ziekte van Parkinson. Deskundigheid, tijd, aandacht en een goede begeleiding voor de patiënt en zijn naasten staat hierbij
Nadere informatieDiagnose Parkinson, en dan? De brochure is bedoeld voor mensen waarbij de ziekte van Parkinson is vastgesteld.
Diagnose Parkinson, en dan? De brochure is bedoeld voor mensen waarbij de ziekte van Parkinson is vastgesteld. 1 2 Wat is Parkinson? De ziekte van Parkinson is een neurologische aandoening die ontstaat
Nadere informatieMultidisciplinaire Parkinsonrichtlijn vanuit revalidatieperspectief
Multidisciplinaire Parkinsonrichtlijn vanuit revalidatieperspectief Dr. M.C. Schönherr, revalidatiearts Centrum voor Revalidatie UMC Groningen Verenso 25-11-2011 Impact van Ziekte van Parkinson Ziekte
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.
Nadere informatieWanneer is ergotherapie bij Parkinson effectief?
Wanneer is ergotherapie bij Parkinson effectief? Ingrid Sturkenboom, ergotherapeut-onderzoeker Radboudumc, Nijmegen Begeleiding vanuit Radboudumc: Promotoren: Ria Nijhuis- van der Sanden, Bas Bloem Co-promotoren:
Nadere informatieZiekte van Parkinson en Parkinsonisme. Informatie en behandeling
Ziekte van Parkinson en Parkinsonisme Informatie en behandeling Ziekte van Parkinson en Parkinsonisme De ziekte van Parkinson is een chronische progressieve neurologische aandoening. Bij deze ziekte gaat
Nadere informatiePosition Paper #Not4Sissies
huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde Position Paper #Not4Sissies Lizette Wattel Coördinator UNO-VUmc Coördinator Onderzoekslijn Geriatrische Revalidatie Ewout Smit AIOTO Ouderengeneeskunde Programma
Nadere informatieGeen PARKINSON KETENZORG IN NOORD-NEDERLAND. Disclosures belangenverstrengeling. Topics. Wat is de ziekte van Parkinson?
PARKINSON KETENZORG IN NOORD-NEDERLAND Perspectief voor patient en behandelaar Disclosures belangenverstrengeling Geen Topics Wat is Parkinson Huidige situatie Stip aan de horizon Wat is er inmiddels gerealiseerd
Nadere informatieParkinsonzorg en behandeling in Groningen, Maartenshof
Parkinsonzorg en behandeling in Groningen, Maartenshof Verleden, heden en toekomst Annebaukje Berkhof-Huiser, specialist ouderengeneeskunde Wijnand Rutgers, neuroloog Verleden Dagbehandeling Maartenshof
Nadere informatieAngst voor vallen en verslikken bij patiënten met de ziekte van Huntington. Kristel Kalkers GZ-Psycholoog De Kloosterhoeve
Angst voor vallen en verslikken bij patiënten met de ziekte van Huntington Kristel Kalkers GZ-Psycholoog De Kloosterhoeve Dysfagie en angst voor verslikken bij patiënten met de ziekte van Huntington Dysfagie
Nadere informatieGeriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian
Geriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian Pruijsers-Lamers, Verpleegkundig Specialist Cardiologie
Nadere informatieGeriatrische revalidatie
Geriatrische revalidatie Gerrie van der Pas BrabantZorg Kaderarts geriatrische revalidatie Inhoud presentatie Opname in het verpleeghuis Definitie GRZ en geschiedenis DBC, zorgpaden en visie Brabantzorg
Nadere informatieBeleidsregels indicatiestelling AWBZ 2011. Bijlage 7. Behandeling
2011 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Doelstelling functie 4 2.1 Algemeen 4 2.2 Continue, systematische, langdurige en multidisciplinaire zorg (CSLM) 5 2.3 gericht op herstel en/of het aanleren van vaardigheden
Nadere informatieMAPPING STUDIE. Anne van den Brink. Specialist Ouderengeneeskunde, Junior Onderzoeker
MAPPING STUDIE Anne van den Brink Specialist Ouderengeneeskunde, Junior Onderzoeker UKON symposium 7 april 2016 A study on the characteristics, care needs and quality of life of patients with both Mental
Nadere informatieCONCERN. Inleiding: Inleiding: Doelstelling: Gevolgen van NPS: Een beloopstudie naar probleemgedrag bij mensen met dementie in de huisartspraktijk
CONCERN Een beloopstudie naar probleemgedrag bij mensen met dementie in de huisartspraktijk UKON symposium 15 april 2014 Petra Borsje Specialist ouderengeneeskunde Thebe Junior onderzoeker Radboudumc Nijmegen
Nadere informatieZiekte van Parkinson en Parkinsonisme
Ziekte van Parkinson en Parkinsonisme Locatie Arnhem - Doetinchem - Ede Ziekte van Parkinson en Parkinsonisme De ziekte van Parkinson en Parkinsonisme kunnen ingrijpende gevolgen hebben. Niet alleen voor
Nadere informatieFrouke Nijhuis Parkinsonnet Jaarcongres 30 11 2012. Gezamenlijke besluitvorming bij de ziekte van Parkinsonrview
Frouke Nijhuis Parkinsonnet Jaarcongres 30 11 2012 Gezamenlijke besluitvorming bij de ziekte van Parkinsonrview Preferentie gevoelige beslissingen ZvP Neuroloog Vervolg behandeling: Apomorfine DBS Duodopa
Nadere informatieGEBROKEN HEUP MET ELKAAR WERKEN AAN HERSTEL
GEBROKEN HEUP MET ELKAAR WERKEN AAN HERSTEL 288 Deze folder is een samenwerking van: Inleiding U bent via de Spoedeisende Hulp opgenomen in het Sint Franciscus Gasthuis met een gebroken heup. Waarschijnlijk
Nadere informatieHoe meet je kwaliteitsverbetering? En hoe kan je dat in je eigen regio doen?
Hoe meet je kwaliteitsverbetering? En hoe kan je dat in je eigen regio doen? VRAAGSTELLING: HOE KUNNEN WE FUNCTIEVERLIES TIJDENS & NA ACUTE ZIEKENHUISOPNAME VERMINDEREN? HOE MEET JE EFFECT? Complexe interventies
Nadere informatieBegeleiding van psychische klachten bij revalidatie. dr. Bianca Buijck Coördinator Rotterdam Stroke Service 17 maart 2015
Begeleiding van psychische klachten bij revalidatie dr. Bianca Buijck Coördinator Rotterdam Stroke Service 17 maart 2015 Even voorstellen Psychische klachten: neuropsychiatrische symptomen (NPS) De laatste
Nadere informatieFysiotherapie en Ergotherapie bij Parkinsonismen
Fysiotherapie en Ergotherapie bij Parkinsonismen Suzanne Ross Woerden, 4 oktober 2014 Agenda Even voorstellen Parkinson netwerk Wat is Fysiotherapie? Wat is Ergotherapie? Parkinsonismen Procedure en verzekering
Nadere informatieVan Revalidatie naar thuissituatie
Van Revalidatie naar thuissituatie De inzet van mantelzorgers en ambulante begeleiding bij complexe NAH Projekt van Centrum voor Revalidatie De Vogellanden, in samenwerking met Interakt Contour en Professionals
Nadere informatieParkinsonNet in cijfers. Trends in paramedische zorg tussen
in cijfers Trends in paramedische zorg tussen 2010-2017 Juli 2018 Mariëtta Eimers Bas Bloem Marten Munneke Mirte van Galen Rune Poortvliet Vektis Vektis in cijfers trends in paramedische zorg 2010-2017
Nadere informatiePieter s Behandel Praktijk
Fysiotherapie Ergotherapie Logopedie Diëtetiek Psychologie Pieter van Foreest Pieter s Behandel Praktijk Pieter s Behandel Praktijk Gespecialiseerde behandeling bij u in de buurt Pieter s Behandel Praktijk,
Nadere informatieSamenvatting in Nederlands
* Samenvatting in Nederlands Samenvatting in Nederlands Dit proefschrift is gebaseerd op gegevens verkregen uit het FuPro-CVA onderzoek (Functionele Prognose bij een cerebrovasculair accident (of beroerte)).
Nadere informatie> Zorgaanbod voor mensen met de ziekte van Parkinson. Kortdurend verblijf
> Zorgaanbod voor mensen met de ziekte van Parkinson Kortdurend verblijf Inleiding Deze folder geeft informatie over de mogelijkheid van kortdurend verblijf als onderdeel van het zorgaanbod van MeanderGroep
Nadere informatieWhy do we treat the elderly cancer patient and how do we assess him? Cindy Kenis, Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige, UZ Leuven
Why do we treat the elderly cancer patient and how do we assess him? Cindy Kenis, Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige, UZ Leuven 1. Introductie (1) 1. Introductie (2) Comprehensive Geriatric Assessment
Nadere informatie> Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling. voor mensen met de ziekte van Parkinson
> Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling voor mensen met de ziekte van Parkinson Inleiding Deze folder geeft informatie over het zorgaanbod van MeanderGroep voor cliënten met de ziekte van Parkinson. De
Nadere informatie> Zorgaanbod voor mensen met de ziekte van Parkinson. Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling
> Zorgaanbod voor mensen met de ziekte van Parkinson Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling 2 Inleiding Deze folder geeft informatie over het zorgaanbod van MeanderGroep
Nadere informatieAGED: Amsterdam Groningen Elderly Depression Study
AGED: Amsterdam Groningen Elderly Depression Study Angst en depressie bij verpleeghuisbewoners; prevalentie en risico indicatoren Lineke Jongenelis Martin Smalbrugge EMGO, onderzoeksprogramma common mental
Nadere informatieSamenstelling van de verschillende werkgroepen 11. 1 Inleiding 15
Inhoud Samenstelling van de verschillende werkgroepen 11 1 Inleiding 15 1.1 Aanleiding voor de richtlijn 15 1.2 Werkwijze 15 1.3 Patiëntenpopulatie 16 1.4 Doelgroep 16 2 De ziekte van Parkinson 17 2.1
Nadere informatieBeleidsregels indicatiestelling AWBZ 2010. Bijlage 7. Behandeling
2010 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Doelstelling functie 4 2.1 Algemeen 4 2.2 Aanvullende functionele diagnostiek 5 2.3 Kortdurende behandeling gericht op herstel en/of het aanleren van vaardigheden of
Nadere informatieChapter 11. Nederlandse samenvatting
Chapter 11 Nederlandse samenvatting Chapter 11 Reumatoïde artritis (RA) is een chronische aandoening die wordt gekenmerkt door ontstekingen van de gewrichten. Symptomen die optreden zijn onder andere pijn,
Nadere informatieFactsheet Indicatoren Dutch Parkinsons Insight Audit (DPIA) 2017
Factsheet en Dutch Parkinsons Insight Audit (DPIA) 2017 Registratie gestart: 2015 Inclusiecriteria Inclusie Alle patiënten met (een verdenking op) de ziekte van Parkinson (DBC 501) Exclusie Patiënten met
Nadere informatiePieters Behandel Praktijk
Fysiotherapie Ergotherapie Logopedie Diëtetiek Psychologie Specialist Ouderengeneeskunde Pieter van Foreest Pieters Behandel Praktijk Pieters Behandel Praktijk Gespecialiseerde behandeling bij u in de
Nadere informatieTijdige detectie van dementie - Interventies bij diagnose dementie. Sophie Vermeersch Klinisch neuropsycholoog (MsC)
Tijdige detectie van dementie - Interventies bij diagnose dementie Sophie Vermeersch Klinisch neuropsycholoog (MsC) overzicht Detectie van dementie - cognitieve screening in de eerste lijn - ADL evaluatie
Nadere informatieMonitoren in de thuissituatie na een heup fractuur, ervaringen met de SO-HIP studie
Monitoren in de thuissituatie na een heup fractuur, ervaringen met de SO-HIP studie Margriet Pol MSc Docent/onderzoeker Ergotherapie Hogeschool van Amsterdam Kenniscentrum ACHIEVE 1 TRENDS IN SENSOR TECHNOLOGIE
Nadere informatieDe ziekte van Parkinson Wat kan Amaris Theodotion u bieden?
De ziekte van Parkinson Wat kan Amaris Theodotion u bieden? Informatie voor cliënten, patiënten, familieleden en mantelzorgers WAT KAN DE PARKINSON PROJECTGROEP (PPG) VOOR U ALS PARKINSON-PATIËNTEN BETEKENEN?
Nadere informatiePsychofysiologische begeleiding zinvol bij SOLK. (Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijk Klachten)
Psychofysiologische begeleiding zinvol bij SOLK. (Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijk Klachten) Eveline Kempenaar Algemene Leden Vergadering VDV november 2012 In het nieuws! 1 Definitie SOLK Lichamelijke
Nadere informatieProeftuinen Naarderheem: Een mooi boeket
Proeftuinen Naarderheem: Een mooi boeket Nominatie KNMG Pluim 26 juni 2012 Aafke de Groot en Ellen Vreeburg specialisten ouderengeneeskunde Vivium Naarderheem Proeftuinen Naarderheem Geriatrische revalidatie
Nadere informatieKleine dingen; grote betekenis
Kleine dingen; grote betekenis Ingrid Sturkenboom, ergotherapeut-onderzoeker Radboudumc, Nijmegen OTiP Projectgroep Radboudumc: Ingrid Sturkenboom, Marten Munneke, Ria Nijhuis- van der Sanden, Maud Graff,
Nadere informatieVanuit huis verder revalideren in Naarderheem? Kies. foto 2. Kies. foto 1. Kies. foto 3. Polikliniek Vivium Naarderheem. Vivium helpt u verder
Polikliniek Vivium Naarderheem Kies foto 2 Kies foto 1 Kies foto 3 iek Poliklin Vanuit huis verder revalideren in Naarderheem? Vivium helpt u verder Welkom op de polikliniek Naarderheem U bent tijdelijk
Nadere informatiePatiënt en Netwerk ontketenen Innovatie
Patiënt en Netwerk ontketenen Innovatie Dr. Marten Munneke Afdeling Neurologie, Revalidatie en IQ Healthcare, UMC St Radboud MijnZorgNet Factsheet Parkinson Nederland: 50 duizend Patiënten Impact kwaliteit
Nadere informatiestatus meting in Ketenzorgproject COPD regio Dordrecht
http://www.torito.nl/agenda/http://www.torito.nl/agenda/health status meting in Ketenzorgproject COPD regio Dordrecht Artikel Caravisie / augustus N. de Graaf, verpleegkundig specialist longziekten; R.
Nadere informatieStap voor stap weer aan het werk
Stap voor stap weer aan het werk Re-integratie en diagnose van arbeidsbelastbaarheid Volwassenenrevalidatie Kinderrevalidatie Arbeidsrevalidatie Rijndam Rijndam is hét medisch geneeskundig revalidatiecentrum
Nadere informatieSamenvatting. Cliëntgerichte benadering in de ergotherapie
Cliëntgerichte benadering in de ergotherapie Het implementeren van een cliëntgerichte benadering in de gezondheidszorg heeft in toenemende mate de aandacht gekregen van patiënten, hulpverleners en beleidsmakers.
Nadere informatieOverdracht van zorg aan de CVA-client naar de thuissituatie
Overdracht van zorg aan de CVA-client naar de thuissituatie Richtlijnen/afspraken met betrekking overdracht van de coördinatie van zorg naar de thuissituatie. Protocol thuiszorg, 1 december 2004 Opgesteld
Nadere informatieMEDINELLO POLIKLINISCHE REVALIDATIE ZORG
MEDINELLO POLIKLINISCHE REVALIDATIE ZORG Medinello is een nieuw ZBC, een zelfstandig behandelcentrum, voor poliklinische revalidatie in Amersfoort. Een multidisciplinair team behandelt hier cliënten met
Nadere informatieCircuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter
Circuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter Drs. Lotte Wevers Dr. Ingrid van de Port Prof. Dr. Eline Lindeman Prof. Dr. Gert Kwakkel Kenniscentrum De Hoogstraat, Utrecht Overzicht
Nadere informatieHuisarts of hometrainer?
Huisarts of hometrainer? In het literatuuroverzicht werden zes studies opgenomen. Vier studies onderzochten het effect van training op ziekteverzuim, drie daarvan bestudeerden tevens de effecten op klachten
Nadere informatieCALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP
CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP WAAROM CALM? Ongeveer 25% van de oncologische patiënten in de palliatieve fase ontwikkelt een depressie of aanpassingsstoornis.
Nadere informatieOpbouw. Multidisciplinaire samenwerking NAH in de eerste lijn. Aanleiding. Geschiedenis. Visie: Missie: 18-6-2015
Opbouw Multidisciplinaire samenwerking NAH in de eerste lijn Jetty van Lieshout ergotherapie CPCRT Mariolein Boerrigter, ergotherapie CPCRT Aanleiding samenwerkingsverband Geschiedenis EENW Casuïstiek
Nadere informatieKlinimetrie Implementatie van een Klinimetrische-CoreSet binnen de werksetting
Klinimetrie Implementatie van een Klinimetrische-CoreSet binnen de werksetting Ruud Reijmers Fysiotherapeut Jeroen Bosch Ziekenhuis Disclosure belangen spreker (Potentiële) Belangenverstrengeling: Geen
Nadere informatie> Zorgaanbod voor mensen met de ziekte van Parkinson. ( Thuis)zorg D agbehandeling R evalidatie Kortdurend verblijf W onen
> Zorgaanbod voor mensen met de ziekte van Parkinson ( Thuis)zorg D agbehandeling R evalidatie Kortdurend verblijf W onen Inleiding Deze folder geeft informatie over het zorgaanbod van MeanderGroep voor
Nadere informatieMantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie. Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie.
Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen Radboud University Nijmegen Medical Centre: IQ healthcare Primary and Community Care Kalorama Foundation Oncologie
Nadere informatieScreening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg
Screening en behandeling van psychische problemen via internet Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Online screening Online behandeling - Effectiviteit
Nadere informatieThuis in Behandelen. Behandelcentrum. Vrijthof, Tiel.
Thuis in Behandelen Behandelcentrum Vrijthof, Tiel www.szr.nl/behandelcentrum THUIS IN BEHANDELEN Wanneer inschakelen U kunt het behandelteam inschakelen voor advies en behandeling bij ouderdomsklachten,
Nadere informatieNetwerkbijeenkomst 19 januari Revalidatie voor kwetsbare ouderen met cognitieve functieproblematiek
Netwerkbijeenkomst 19 januari 2017 Revalidatie voor kwetsbare ouderen met cognitieve functieproblematiek Voorwoord Guy Buck voorzitter, Raad van Bestuur De beste zorg voor uw patiënt. Snel geregeld en
Nadere informatie07#11#13& Marten Munneke. Parkinson& &
Marten Munneke Parkinson 1 Parkinson Complexeaandoening Beven Traagenonhandig Loopstoornissen ( freezing ) Vallen Depressie Slaapstoornissen Traag in denken Incontinentie Slikstoornissen Problemen met
Nadere informatieViaReva Revalidatiegeneeskunde
ViaReva Revalidatiegeneeskunde Greet Bikker Adviseur Arbeid Verwijzing arbeidsrevalidatie Consult adviseur arbeid Fysieke testen en training Verwijzing logopedist MELBA Verwijzing psycholoog Cognitie,
Nadere informatieWilt u meer weten? Voor algemene informatie en vragen kunt u contact opnemen met:
Wilt u meer weten? Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen, dan kunt uiteraard contact opnemen met een van onze medewerkers van het Informatiepunt Zorggroep Groningen. Zij helpen u graag verder.
Nadere informatieWorkshop TraZAG. Rene v.d.heuvel Verpleegkundig Specialist Ron Warnier Verpleegkundig Specialist Liesbeth Machielsen, casemanager
Workshop TraZAG Rene v.d.heuvel Verpleegkundig Specialist Ron Warnier Verpleegkundig Specialist Liesbeth Machielsen, casemanager Opbouw Screenen van ouderen Zorgplan/proces TraZAG instrument Opbouw TraZAG
Nadere informatieBesluitvorming bij ouderen met kanker
Besluitvorming bij ouderen met kanker Floor van Nuenen f.m.van.nuenen@umcg.nl Hanneke van der Wal- Huisman h.van.der.wal-huisman@umcg.nl 1 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38701 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Visschedijk, Johannes Hermanus Maria (Jan) Title: Fear of falling in older patients
Nadere informatieGeriatrisch assessment: altijd en bij iedereen?
Geriatrisch assessment: altijd en bij iedereen? Bianca Buurman, RN, PhD Afdeling ouderengeneeskunde AMC Amsterdam Levensverwachting en beperkingen in functioneren Van huidige generatie: 50 % nog in leven
Nadere informatieKwetsbaarheid bij ouderen: een uitdaging Risicofactoren, meetinstrumenten en samenhangende zorg
Kwetsbaarheid bij ouderen: een uitdaging Risicofactoren, meetinstrumenten en samenhangende zorg In vergrijzende samenlevingen is de zorg voor het toenemende aantal kwetsbare ouderen een grote uitdaging
Nadere informatieCVA Zorgketen regio Helmond. de Nazorg
CVA Zorgketen regio Helmond de Nazorg Versie: 5 juli 2010 Ellen van den Einde-Meijer Programmacoördinator CVA ketenzorg Quartz Werkgroep: Mevrouw M. van den Heuvel, verpleegkundig expert De Zorgboog Mevrouw
Nadere informatieFactsheet Indicatoren Dutch Parkinsons Insight Audit (DPIA) 2017
Factsheet en Dutch Parkinsons Insight Audit (DPIA) 2017 Registratie gestart: 2015 Datum Versie Mutatie Eigenaar 20-10-2017 2017.1 Vrijwillig/ verplicht toegevoegd DICA 20-11-2017 2017.2 Disclaimer indicator
Nadere informatieSaMenvatting (SUMMARy IN DUTCH)
Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting In hoofdstuk 1 wordt de algemene introductie van dit proefschrift beschreven. De nadruk in dit proefschrift lag op patiënten met hoofd-halskanker (HHK) en
Nadere informatieMultiple Sclerose (MS) Informatie en behandeling
Multiple Sclerose (MS) Informatie en behandeling Multiple Sclerose (MS) De aandoening Multiple Sclerose (MS) kan beperkingen met zich meebrengen in uw dagelijkse leven. In deze folder leest u wat het behandelprogramma
Nadere informatieCore sets Klinimetrie bij CVA
s Klinimetrie bij CVA Ziekenhuis Kliniek olikliniek Nazorg ziekenhuis fase - start klinische - uitkomstmaten na klinische klinische fase - start poliklinische - uitkomstmaten na poliklinische nazorg fase
Nadere informatieParamedische begeleiding bij de ziekte van Parkinson. Neurologie
Paramedische begeleiding bij de ziekte van Parkinson Neurologie Inleiding U bent in behandeling bij de neuroloog en de Parkinsonverpleegkundige in het ziekenhuis in verband met de ziekte van Parkinson.
Nadere informatieDisclosure belangen Dyllis van Dijk
Disclosure belangen Dyllis van Dijk (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding
Nadere informatie9/03/16. VAL-net: de ergotherapeut binnen transmurale samenwerking bij ouderen met verhoogd valrisico. Valnet-project. Initatiefnemers en partners
VAL-net: de ergotherapeut binnen transmurale samenwerking bij ouderen met verhoogd valrisico Julie Creyf & Evelyn Van Cleynenbreugel Valnet-project Initatiefnemers en partners Dept. Maatschappelijke Gezondheidszorg
Nadere informatieCognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial
Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari
Nadere informatieRevalidatie. Revalidatie & Herstel
Revalidatie Revalidatie & Herstel De afdeling Revalidatie in het BovenIJ ziekenhuis is een onderdeel van de afdeling Revalidatie en Herstel. Met deze folder willen wij u graag vertellen wat wij voor u
Nadere informatieGevolgen van vermoeidheid. Ergotherapie
Een kijk op de theorie en de praktijk Brussel, 29 mei ` Ergotherapie en vermoeidheid ` Interventies ` Energiemanagement Wat passen ouderen nu al toe? Effect energiemanagement? ` Besluit Leen Bouckaert
Nadere informatieWetenschappelijke onderbouwing PPEP-varianten
Wetenschappelijke onderbouwing PPEP-varianten PPEP4ALL Symposium 7 november 2013 Cornelie Andela, MSc. Psycholoog-promovenda, afdeling Endocrinologie Eerdere wetenschappelijke publicaties Introductie PPEP
Nadere informatieRevalidatie Centrum voor Senioren
Revalidatie Centrum voor Senioren Revalidatie Centrum voor Senioren Een mensenleven kan door een ongeluk of ziekte totaal veranderen. Dagelijkse bezigheden zijn dan opeens niet zo vanzelfsprekend. In het
Nadere informatieRelevante wet- en regelgeving 5. Algemeen 7. Indicatiecriteria 8. Behandelvormen 9. Omvang en geldigheidsduur van de indicatie 15.
Beleidsregels indicatiestelling voor de Tijdelijke subsidieregeling extramurale behandeling 2016 2 Beleidsregels indicatiestelling voor de Tijdelijke subsidieregeling extramurale behandeling 2016 Inhoudsopgave
Nadere informatieZorg & Revalidatie. Werken aan optimaal herstel
Werken aan optimaal herstel Over BeLife Wij geloven in de kracht van mensen. Je hoeft tenslotte niet ziek te zijn om beter te worden. BeLife biedt medisch-specialistische revalidatiezorg aan mensen die
Nadere informatieExpertiseteam ZINN Gezondheidszorg
Expertiseteam ZINN Gezondheidszorg Alle (para)medische zorg voor ouderen onder één dak Gezondheidszorg dé specialist voor ouderen Een expertiseteam van specialisten vormt samen ZINN Gezondheidszorg ZINN
Nadere informatieMeten is weten. ook. bij collum care
Meten is weten ook bij collum care Presentatie door Leny Blonk nurse practitioner orthopedie Alysis zorggroep 1 Meten een dagelijkse bezigheid Leveren van maatwerk 2 Meten een dagelijkse bezigheid Om ons
Nadere informatiekijk. Naar mogelijkheden. Informatie over: COPD
kijk. Informatie over: COPD Naar mogelijkheden. Uw leven zo goed mogelijk oppakken met COPD. Laurens helpt u daarbij. In deze folder leest u meer over ons aanbod. meer dan zorg COPD is een verzamelnaam
Nadere informatieMeetplan Geriatrische Revalidatie en het Multidisciplinaire overleg Presentatie UNC-ZH 1
Meetplan Geriatrische Revalidatie en het Multidisciplinaire overleg 06-02-2019 Presentatie UNC-ZH 1 Arno J. Doornebosch, MSc. Coordinator Geriatrische Revalidatie Universitair Netwerk voor de Care sector
Nadere informatievind. De mogelijkheden voor zorg en steun. Informatie over: Oncologische aandoeningen
vind. Informatie over: Oncologische aandoeningen De mogelijkheden voor zorg en steun. Door een oncologische aandoening kan een intensieve periode aanbreken. Laurens helpt u. In deze folder leest u meer
Nadere informatieParamedische begeleiding bij de ziekte van Parkinson. Neurologie
Paramedische begeleiding bij de ziekte van Parkinson Neurologie Inleiding U bent in behandeling bij de neuroloog en de Parkinsonverpleegkundige in het ziekenhuis in verband met de ziekte van Parkinson.
Nadere informatieMarlies Peters. Workshop Vermoeidheid
Marlies Peters Workshop Vermoeidheid De ene vermoeidheid is de andere niet Deze vermoeidheid is er plotseling, niet gerelateerd aan geleverde inspanning De vermoeidheid wordt als (zeer) extreem ervaren
Nadere informatieVisie op Geriatrische Revalidatie in Groot Amsterdam. Notitie gemaakt voor platform Sigra GRZ. Versie 1.5
Visie op Geriatrische Revalidatie in Groot Amsterdam Notitie gemaakt voor platform Sigra GRZ Versie 1.5 Deze notitie heeft tot doel de transmurale visie op revalidatie te omschrijven aan de hand waarvan
Nadere informatieNederlandse samenvatting
* Nederlandse samenvatting Samenvatting Dit proefschrift is gebaseerd op de FuPro-CVA studie (Prognose van functionele uitkomst op lange termijn bij patiënten met een cerebrovasculaire aandoening) die
Nadere informatie17-1-2013. De ontwikkeling van de ziektelastmeter Behandelalgoritme / computer programma Het onderzoek
Patiënt-empowerment; het individueel zorgplan en de ziektelastmeter bij COPD Onno van Schayck CAHAG 7e conferentie Utrecht, 24 januari 2013 Inhoud De ontwikkeling van de ziektelastmeter Behandelalgoritme
Nadere informatieKennis- en behandelcentrum
Kennis- en behandelcentrum Norschoten Klaverweide 1 3773 AW Barneveld T 0342-40 40 00 E info@norschoten.nl I www.norschoten.nl juni 2017 Algemeen De behandelaren van het kennis- en behandelcentrum behandelen
Nadere informatieZorgverband systeem. Overzicht
Zorgverband systeem In dit document wordt het Zorgverband systeem op functioneel niveau beschreven. Het beschrijft de mogelijkheden van het systeem; het is geen handleiding. Begrippen CIZ: Het CIZ (Centrum
Nadere informatieROM in de ouderenpsychiatrie
Improving Mental Health by Sharing Knowledge ROM in de ouderenpsychiatrie Marjolein Veerbeek Richard Oude Voshaar, Anne Margriet Pot Financier: Ministerie van VWS 2 Routine Outcome Monitoring Definitie
Nadere informatieDignis. De Kombuis. Dagbehandeling voor mensen met (beginnende) geheugenproblemen
Dignis De Kombuis Dagbehandeling voor mensen met (beginnende) geheugenproblemen Zo lang mogelijk thuis, in de eigen vertrouwde omgeving blijven wonen. Dat is de wens van veel mensen. Soms lukt dat niet
Nadere informatieSymposium SIG Dementie De nieuwe richtlijn Mild Cognitive Impairment
Symposium SIG Dementie De nieuwe richtlijn Mild Cognitive Impairment Jurgen Claassen Dineke Koek Geriatriedagen 09-02-2018 Behandeling en begeleiding Psychol beh Cogn revalidatie Leefstijladviezen Medicatie
Nadere informatieMultidisciplinaire Parkinson Screening
Multidisciplinaire Parkinson Screening Multidisciplinaire Parkinson Screening 1. Inleiding 3 2. Het Multidisciplinair Parkinson Team 3 3. Werkwijze 4 4. De Neuro Day Care 5 5. Het onderzoek 5 6. Tot slot
Nadere informatie