Vroeg begonnen is vroeg gewonnen
|
|
- Femke Jacobs
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Vroeg begonnen is vroeg gewonnen Gezonde levensstijl en preventie van overgewicht bij jonge kinderen Drs. Eveline Van Cauwenberghe, Vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen, Universiteit Gent Dr. Nadine De Ronne, Medische Beleidscel Kind&Gezin 1
2 Evolutie overgewicht/obesitas in België 2
3 Overgewicht/obesitas 53% 14% 33% obesity overweight no overweight Adults 5% 77% Children 18% obesity overweight no overweight Belgische Gezondheidsenquête
4 The Conventional Wisdom The fundamental cause of obesity and overweight is an energy imbalance between calories consumed and calories expended The World Health Organization 4
5 Vlaamse aanbevelingen voor evenwichtige voeding en beweging (2012) consensustekst Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Voeding Beweging Sedentair gedrag bij jonge kinderen 5
6 Kritische fasen Preconceptioneel Zwangerschap Zuigelingenperiode Eerste levensjaren -> invloed op glucose-intolerantie, T2diabetes, metabool syndroom, obesitas, hypertensie Reilly JJ et al. BMJ 2005;330:1357 6
7 Kritische fasen Vroeg begonnen is vroeg gewonnen Levensstijl bij jonge kinderen A Gezondheid bij jonge kinderen C B E Levensstijl bij volwassenen D Blair et al Gezondheid bij volwassenen 7
8 Preventieve interventies?? Genetische predispositie Etniciteit Geslacht Voeding Intra-uteriene groei Biologische/hormonale systemen Omgevingsfactoren Beïnvloedbaar <-> niet beïnvloedbaar 8
9 9
10 Groei op jonge leeftijd Prenataal: groeipatroon vd moeder Hoog geboortegewicht Te snelle inhaalgroei na geboorte Te snelle gewichtstoename eerste 2 jaren Vroege leeftijd van adiposity rebound Obesitas op kinderleeftijd => obesitas bij ouder kind, adolescent en volwassene 10
11 Voeding op jonge leeftijd (1/2) Inname calorieën adequate respons op honger en verzadiging eetgedrag gerelateerd aan hormonaal gereguleerd systeem >< hogere energie-inname Inname vetten geen vetbeperking, wel beperking verzadigde VZ verhouding LC-PUFA s (ω3/ω6) Inname eiwitten belang van lage eiwittoevoer eiwitconcentratie eerste levensjaar ~ BMI 2j (CHOP studie) eiwit via bijvoeding ~ overgewicht op 7j Inname koolhydraten beperking enkelvoudige suikers 11
12 Voeding op jonge leeftijd (2/2) Borstvoeding (Owen CG et al. Pediatrics 2005;115: ) lager eiwitgehalte groeicurve darmflora: invloed op inflammatoir proces op vraag voeden -> zelfregulatie smaakontwikkeling -> vlot aanvaarden gezonde bijvoeding Introductie bijvoeding geen verband tussen tijdstip van introductie en kans op overgewicht introductie vóór 4 mnd -> versnelde groei <24 mnd aanbevolen leeftijd voor introductie (4-)6 mnd 12
13 Omgevingsfactoren (1/2) Omgeving tijdens zwangerschap Voedingstoestand, diabetes, rookgedrag Regulatie honger en verzadiging Productie van adipocyten Socio-economische factoren Kennis en beschikbaarheid gezonde voeding Invloed op voedings- en eetgedrag Invloed op fysische activiteiten Minder vaak en minder lang borstvoeding Macronutriënten: verzadigde vetzuren, enkelvoudige suikers, eiwitten 13
14 Omgevingsfactoren (2/2) Overgewicht bij ouders Voeding-eetgebeuren keuzes en eetgewoonten omgeving controle op eetgedrag (± restrictief) routines in gezin Slaapgewoonten korte slaapduur ~ overgewicht Thuis - dagopvang - school 14
15 Onderzoek naar baby- en peutervoeding Ipsos april 2012: Health through food. Feeding habbits of babies and toddlers in Belgium 500 kinderen tussen 6 en 30 mnd Gedetailleerd dagboek over inname 4 dagen Bevraging naar kennis over voeding 15
16 Onderzoek naar baby- en peutervoeding Ipsos april 2012 Ouders zijn bezorgd, zeggen goed geïnformeerd te zijn 90% vraagt professioneel advies (K&G/ONE (63%), pediater (49%)) Meeste bezorgdheid en aandacht naar adviezen < 12 mnd Moeilijk om adviezen te vertalen (9 (12-24 mnd) 17% (24-36 mnd) ) Verband voeding op jonge leeftijd - lange termijn outcome niet gekend Te weinig groenten, fruit, vezels, vit D, ijzer Teveel calorieën, eiwitten, verzadigde vetten, suikers, zout, calcium 16
17 Onderzoek naar baby- en peutervoeding Ipsos april 2012 Belang van correct informeren over gezonde voeding Uniforme adviezen Hertalen naar de individuele situatie Aandacht voor invloed van voeding op lange termijn Peuter laten mee-eten met gezinspot??? 17
18 Lichaamsbeweging Lichaamsbeweging = elke lichamelijke beweging gegenereerd door de skeletspieren dat resulteert in het verbruik van energie (Caspersen et al. 1995) 0-5 jaar: = spelenderwijs bewegen Gekenmerkt door de motorische ontwikkelingsfasen 18
19 Lichaamsbeweging Motorische ontwikkelingsfases (Haywood and Getchell 2009) Zuigelingen (0-1 jaar): leren van de rudimentaire bewegingsvaardigheden: rollen/ grijpen en reiken/ duwen en trekken/ draaien en optillen van het hoofd/ zitten/ kruipen/ staan/ wandelen Peuters (1-3 jaar): ontwikkelen van bekwaamheid in de locomotorische vaardigheden (lopen, springen, huppelen). Ook manipulatieve (schoppen, vangen, gooien) en stabiliteitsvaardigheden (balanceren, klimmen) manifesteren zich tijdens deze periode 19
20 Sedentair gedrag Sedentair gedrag is niet gelijk aan een tekort aan lichaamsbeweging Sedentair gedrag = een unieke set van gedragingen die voornamelijk zitten of neerliggen inhouden en die weinig energieverbruik vergen (Owen et al. 2010) 20
21 Associaties met gezondheid Meer lichaamsbeweging (Timmons et al. 2012) > gezondere gewichtsstatus > betere motorische ontwikkeling > betere ontwikkeling van de spieren en botten > betere psychosociale ontwikkeling > betere cognitieve ontwikkeling 21
22 Associaties met gezondheid Minder sedentair gedrag (TV kijken) (Leblanc et al. 2012) > gezondere gewichtsstatus > betere cognitieve ontwikkeling > betere psychosociale ontwikkeling 22
23 Wat zijn de richtlijnen? Vlaanderen: (Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin 2012; consensustekst verkrijgbaar via LICHAAMSBEWEGING Zuigelingen (0-1 jaar): Moeten zo veel mogelijk gestimuleerd worden om te bewegen in een veilige omgeving en overeenkomstig hun fysieke mogelijkheden. Peuters (1-3 jaar): Moeten zoveel mogelijk gestimuleerd worden om fysiek actief te zijn, bij voorkeur meerdere uren per dag 23
24 Wat zijn de richtlijnen? SEDENTAIR GEDRAG Peuters en kleuters (1-6 jaar): Moeten langdurige periodes van sedentair gedrag beperken (slapen niet inbegrepen). Zuigelingen en peuters (0-2 jaar): Televisie of beeldscherm kijken wordt sterk afgeraden. 24
25 Hoeveel bewegen jonge kinderen? Weinig onderzoek bij kinderen <3 jaar Gubbels et al (directe observatie): Binnen: 59.4% sedentair; 35.1% lichte activiteit; 5.5% matig tot intense activiteit Buiten: 31.2% sedentair; 47.5% lichte activiteit; 21.3% matig tot intense activiteit Manios et al. 2006: 1.05 tot 1.51 uren/week licht tot intens actief (ouder-gerapporteerd) 25
26 Hoe sedentair zijn jonge kinderen? Salmon et al. (2011) Gemiddeld aantal min/dag TV kijken bij 0 tot 5 jarigen (ouder gerapporteerd) 26
27 Wie kan er iets doen? Ouders Organisaties waar kinderen van 0 tot 3 jaar komen: kinderdagverblijven, opvangouders, buurthuis, sportvereniging Opleidingsinstituten Gemeenten 27
28 Beweegtips Zuigelingen: Welke activiteiten? 0-6 maanden: reiken naar en grijpen van objecten, trekken en duwen van objecten, draaien van het hoofd, beweging van de armen en benen, rollen, en spelen terwijl het kind op de buik ligt 6-12 maanden: kruipen, optrekken, rechtstaan, wandelen 28
29 Beweegtips Stimulerende en veilige omgeving? Geef baby s beweegruimte: beperk het speelgoed in het park, laat je baby niet altijd in een park spelen Plaats objecten buiten het bereik van je baby Leg je baby niet op een gladde ondergrond Stimulerend en veilig speelgoed voor binnen en buiten: bewegend speelgoed, zachte objecten en ballen, bakjes, dozen, Moedig beweging en spel aan gedurende badtijd Beweeg samen 29
30 Beweegtips Peuters Welke activiteiten? Spelenderwijs lopen, springen, huppelen, balanceren, klimmen, klauteren, schoppen, vangen, gooien, rollen Ook gestructureerde activiteiten kunnen aan bod komen: watergewenning, turnen, dansen Actief transport: wandelen of fietsen naar de winkel, vriendjes, school Dagelijkse activiteiten zoals opruimen 30
31 Beweegtips Stimulerende en veilige omgeving Stimulerend en veilig speelgoed voor binnen en buiten: ballen, fietsjes, frisbees, Straf kinderen niet omdat ze actief zijn, gebruik het onthouden van activiteit niet als straf. Moedig aan en beloon! Laat kinderen zoveel mogelijk buiten spelen Laat kinderen niet enkel bewegen in de speelkamer Laat kinderen ontdekken, geef kinderen de vrijheid om hun eigen spel te creëren en te bedenken Voorzie tijd voor geplande en ongeplande activiteiten Beweeg samen, geef het goede voorbeeld 31
32 Schermtijd verminderen Als de TV onnodig aanligt, uitzetten Kinderen (> 2 jaar) naar één vast programma laten kijken, zet TV uit nadat het programma is afgelopen Maak afspraken omtrent schermtijd Geen TV s, computers, plaatsen in speelkamers, slaapkamers Geen schermtijd tijdens maaltijden 32
33 Schermtijd verminderen Rustige alternatieven voor schermtijd > naar muziek/verhaaltjes luisteren > lezen/kijken naar boeken > tekenen/kleuren > bouwen met blokken/lego > spelen klei/deeg > puzzelen 33
34 Zitten verminderen Neem regelmatig pauze gedurende lange auto trips Laat uw kind zelf wandelen, trappen tijdens korte trips Gebruik autostoeltjes, eetstoeltjes, wipstoeltjes enkel voor hun primaire doel en niet langer dan nodig 34
35 Zitten verminderen Beperk het gebruik van kinderwagens, stoeltjes, schommels, loophulpmiddelen om zuigelingen in vast te houden als ze wakker zijn -> beperkt hun bewegingsruimte Beperk het gebruik van kinderwagens bij kinderen die al zelf kunnen wandelen 35
36 Dank u voor de aandacht! nadine.de.ronne@kindengezin.be Eveline.VanCauwenberghe@UGent.be 36
Help!? mijn kind is obees Dr. Geert Van Moer
Help!? mijn kind is obees Dr. Geert Van Moer Overzicht presentatie 1. Enkele definities 2. Oorzaken obesitas op kinderleeftijd 3. Aanpak obesitas Pagina 2 Wanneer spreken we van overgewicht of obesitas
Nadere informatieEducative Program in schools : Kinderdiëtiste
Educative Program in schools : «Bon Appetit la Santé! Smakelijk en Gezond!» Isabelle Thiébaut Kinderdiëtiste Universitair Kinderziekenhuis Koningin Fabiola INHOUD 1. Voeding van het kind en zwaarlijvigheid
Nadere informatieSamenvatting. Opvoeding en thuis omgeving als aangrijpingspunten in de preventie van overgewicht bij kinderen: resultaten van de ChecKid studie
Opvoeding en thuis omgeving als aangrijpingspunten in de preventie van overgewicht bij kinderen: resultaten van de ChecKid studie Overgewicht is een snel groeiend wereldwijd probleem en is geassocieerd
Nadere informatiehier weetjes & tips voor ouders beweegt iets een gevarieerd bewegingsaanbod voor jonge kinderen
hier beweegt iets weetjes & tips voor ouders een gevarieerd bewegingsaanbod voor jonge kinderen Als je niet kan springen, landen, lopen, vangen, werpen kan je niet voetballen, tafeltennissen, zwemmen Wat
Nadere informatieOBESITAS BIJ KINDEREN. Myriam Van Winckel Kinderarts, UZ Gent Caroline Braet Dr. psychologie, UGent
OBESITAS BIJ KINDEREN Myriam Van Winckel Kinderarts, UZ Gent Caroline Braet Dr. psychologie, UGent Is hier iemand ziek? Obesitas = risicofactor ziekte Erkenning als ziekte van belang voor terugbetaling
Nadere informatieA. Inleiding B. Etiologie van obesitas C. Klinische verschijnselen bij obesitas D. Diagnostiek E. Therapie F. Preventie G. Take home messages
A. Inleiding B. Etiologie van obesitas C. Klinische verschijnselen bij obesitas D. Diagnostiek E. Therapie F. Preventie G. Take home messages Overgewicht en obesitas is wereldwijd een toenemend probleem
Nadere informatielyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid
Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid Verander je keuzes, verander je leven Deze presentatie heeft als doel om u betere beslissingen te laten nemen m.b.t. voeding om zo uw gezondheid te verbeteren. Belangrijke
Nadere informatieAanpak overgewicht en obesitas bij kinderen. Simone Velzeboer Themadagen 2012 Porto
Aanpak overgewicht en obesitas bij kinderen Simone Velzeboer Themadagen 2012 Porto Definitie overgewicht/obesitas kinderen BMI Body Mass Index = Quetelet Index = Gewicht (kg)/ Lengte² (m)
Nadere informatieDe gezondheidstoestand van de 0-4 jarigen
De gezondheidstoestand van de 0-4 jarigen Platform Gezonde Voeding 0-4 jarigen Koen Joosten Kinderarts-intensivist Erasmus MC-Sophia Kinderziekenhuis Rotterdam Groente-inname 25 jaar geleden Kom eet je
Nadere informatieCharter Gezonde Voeding 0-4 jaar
Charter Gezonde Voeding 0-4 jaar Inleiding Dit charter is opgesteld door de volgende leden: NVK TNO VNFKD Voedingscentrum RIVM MVO de ketenorganisatie voor oliën en vetten NZO GroentenFruit Huis NVD Universiteit
Nadere informatieErica Post Kinderarts St Antoniusziekenhuis Utrecht/ Nieuwegein
Erica Post Kinderarts St Antoniusziekenhuis Utrecht/ Nieuwegein Een goed begin.. De zuigelingenperiode is een zeer kritieke en kwetsbare levensfase wat betreft de voeding Een goed begin.. De "Hongerwinterbaby
Nadere informatiePreventie van type 2 diabetes bij volwassenen
Preventie van type 2 diabetes bij volwassenen Kernboodschappen Uitgave januari 2016 www.diabetes.be Diabetes mellitus Iemand met diabetes heeft een verhoogd bloedsuikergehalte omdat men niet voldoende
Nadere informatieSamenvatting Dankwoord About the author
Samenvatting Dankwoord About the author Samenvatting 177 Samenvatting Overgewicht en obesitas worden gedefinieerd op basis van de body mass index (BMI) (hoofdstuk 1). Deze index wordt berekend door het
Nadere informatieEen goed begin.. 12-11-2012. De zuigelingenperiode is een zeer kritieke en kwetsbare levensfase wat betreft de voeding
Erica Post Kinderarts St Antoniusziekenhuis Utrecht/ Nieuwegein Een goed begin.. De zuigelingenperiode is een zeer kritieke en kwetsbare levensfase wat betreft de voeding Een goed begin.. De "Hongerwinterbaby
Nadere informatieVoedselconsumptiepeiling : De consumptie van voedingsmiddelen
Presentatie VIVES, 26 oktober 2016 Voedselconsumptiepeiling 2014-2015: De consumptie van voedingsmiddelen en de inname van voedingsstoffen Karin De Ridder Coordinator Team Nutrition, Activities & Health
Nadere informatieoinleiding 1 c oovergewicht en ernstig overgewicht (obesitas) in Nederlandd
oinleiding 1 c Gewichtsstijging ontstaat wanneer de energie-inneming (via de voeding) hoger is dan het energieverbruik (door lichamelijke activiteit). De laatste decennia zijn er veranderingen opgetreden
Nadere informatieWelzijn: gezond genieten van het leven
1 Welzijnsevaluatie Relatie tussen voeding en gezondheid Bodyscan: is uw lichaam in balans? Voedingsanalyse Vrijblijvend advies hoe u uw voeding kunt optimaliseren 2 Welzijn: gezond genieten van het leven
Nadere informatieSmaakontwikkeling en groenteconsumptie bij baby s en peuters. Koen Joosten, Kinderarts-intensivist ErasmusMC-Sophia Kinderziekenhuis, Rotterdam
Smaakontwikkeling en groenteconsumptie bij baby s en peuters Koen Joosten, Kinderarts-intensivist ErasmusMC-Sophia Kinderziekenhuis, Rotterdam Agenda Lifestyle Groenteinname Smaakontwikkeling Sophia Kinderziekenhuis
Nadere informatieAgenda. Help, strijd aan tafel. Wanneer eetgedrag een probleem is. Wanneer eten geven een probleem is. Signalering.
Help, strijd aan tafel Agenda DOK h Esther Konijn, kinderdiëtist De Bloei Diëtistenpraktijk voor Jeugd en Gezin Ellen Blom, kinderdiëtist Voeding op Maat Kennismakingsrondje met verwachtingen Begrippen
Nadere informatieGezonde. voeding en. Eet gevarieerd en beweeg voluit!
Gezonde voeding en beweging Eet gevarieerd en beweeg voluit! Alles over gezonde voeding en beweging Voel jij je gezond in je hoofd? www.fitinjehoofd.be of www.noknok.be Fitte School www.fitteschool.be
Nadere informatieGezonde. voeding en. Eet gevarieerd en beweeg voluit!
Gezonde voeding en beweging Eet gevarieerd en beweeg voluit! Alles over gezonde voeding en beweging Voel jij je gezond in je hoofd? www.fitinjehoofd.be of www.noknok.be Fitte School www.fitteschool.be
Nadere informatieGezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet
Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Waarom eet je eigenlijk? Je krijgt er energie van! Energie heb je nodig alle processen in je lichaam b.v. voor lopen, computeren Maar ook
Nadere informatieSocial media? Graag! Gebruik #enerjoy Bioritme & voeding
Social media? Graag! Gebruik #enerjoy Bioritme & voeding Gezond eten op het werk info@ener-joy.nl www.ener-joy.nl 033-887 8840 1 Over Marjolein van Kleef Diëtist & organisatieadviseur bij Enerjoy Gezond
Nadere informatieHET GOEDE VOORBEELD GEVEN
HET GOEDE VOORBEELD GEVEN 11 adviezen voor een gezonde opvoeding Aan ouders van kinderen tussen de 4-12 jaar ter preventie van overgewicht en obesitas WAAROM Je kind leert door jou na te doen. Geef daarom
Nadere informatieCheckTeen 2011: Eet- en beweeggedrag van leerlingen in het voortgezet onderwijs in Zwolle
Onderzoekscentrum Preventie Overgewicht CheckTeen 2011: Eet- en beweeggedrag van leerlingen in het voortgezet onderwijs in ZWOLLE Een onderzoek naar het eet- en beweeggedrag van leerlingen van de 2 e klas
Nadere informatieVERKOOP VAN DRANK EN SNACKS OP SCHOOL. ADVIES
VERKOOP VAN DRANK EN SNACKS OP SCHOOL. ADVIES DE VOEDINGSWAARDE VAN DE DRANKJES EN SNACKS DIE IN DE MEESTE SECUNDAIRE SCHOLEN WORDEN VERKOCHT, ZIJN IN STRIJD MET DE AANBEVELINGEN VOOR EEN GEZOND EETPATROON.
Nadere informatieLEVEN MET EEN EXTRA RUGZAK
LEVEN MET EEN EXTRA RUGZAK Leven met een extra rugzak Hoe obesitas bij kinderen doeltreffend aanpakken Kim Van Hoorenbeeck An De Meyer Katrien Van Gompel Inhoud Voorwoord...11 Wist je dat...13 Hoofdstuk
Nadere informatieWat gaan we doen? Hoe komt leren tot stand?
Voeding en schoolprestatie: Hoofdzaak of kopzorg? Dr. Renate H.M. de Groot Welten Institute Research, Centre for Learning, Teaching and Technology, Open University of the Netherlands Wat gaan we doen?
Nadere informatieDe richtlijnen zijn bedoeld voor de ogenschijnlijk gezonde bevolking
Samenvatting De zogeheten Richtlijnen goede voeding zijn bedoeld om de overheid steun te bieden bij het ontwikkelen van een voedingsbeleid en bij het volgen van de effecten van dat beleid. Het advies vormt
Nadere informatieInformatie meetronde 5-7 jaar 14 januari 2014
GECKO Drenthe cohort Informatie meetronde 5-7 jaar 14 januari 2014 Team GECKO Drenthe (UMCG) - Dr. Eva Corpeleijn, projectleider senior epidemioloog leefstijl en obesitas - Leanne Küpers MSc, coördinator
Nadere informatieEr zijn verschillende meetmethodes waarmee u kunt vaststellen of u een gezond gewicht hebt:
Een gezond gewicht Een gezond gewicht Hebt u een gezond gewicht? Energiebalans Bewegen Hoe behoudt u een gezond gewicht? Tips voor het behouden van een gezond gewicht Tips voor het bereiken van een gezond
Nadere informatieEen voorstel voor de update van de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) Dr Claire Bernaards; Dr Vincent Hildebrandt
Een voorstel voor de update van de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) Dr Claire Bernaards; Dr Vincent Hildebrandt Aanleiding Huidige NNGB stamt uit 2000 (Kemper e.a. 2000) Internationaal zijn de beweegnormen
Nadere informatieGroeiwijzer. Smaakontwikkeling en eetgedrag EETEXPERT VZW
Groeiwijzer Smaakontwikkeling en eetgedrag EETEXPERT VZW Groeiwijzer Smaakontwikkeling en eetgedrag EETEXPERT VZW Met steun van het Agentschap Zorg en Gezondheid Auteurs Jeannin Rozemarijn & Vandeputte
Nadere informatieIntroductie. Introductie. Inleiding Methode Interventie Resultaten Conclusies. Preventie van overgewicht bij jonge kinderen.
Preventie van overgewicht bij jonge kinderen. Evaluatie en ontwikkeling van een interventie rond voeding en beweging binnen de kinderdagverblijven Drs. Valerie De Coen, Prof. Dr. Ilse De Bourdeaudhuij,
Nadere informatieLanger leven? LICHAAMSBEWEGING EN Meer bewegen. Marjolein Visser. ACA Congres 2012
ACA Congres 2012 LICHAAMSBEWEGING EN SUCCESVOL OUDER WORDEN Meer bewegen - Afdeling Gezondheidswetenschappen, Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen, Vrije Universiteit; - Afdeling Epidemiologie en
Nadere informatieINLEIDING (7 pp.) Katelijne Van Hoeck, VWVJ
INLEIDING (7 pp.) Katelijne Van Hoeck, VWVJ & BASISTEKST VAN SIGNAAL NAAR ZORG : EEN AANBEVELING VOOR DE DETECTIE VAN EET- EN GEWICHTSPROBLEMEN (19 pp.) VWVJ en vzw Eetexpert Schematisch traject van signaal
Nadere informatieVlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
JO VANDEURZEN Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin CONTEXT > Het doel Draagvlak en engagementen aftoetsen en stimuleren in ganse werkveld van relevante actoren Kennis van bewezen strategieën
Nadere informatieRichtlijn Voeding en eetgedrag (2013, aanpassing 2017)
Richtlijn Voeding en eetgedrag (2013, aanpassing 2017) Bijlage Factoren die een rol spelen bij de ontwikkeling van voedingspatronen en eetgedrag Biologische factoren: Erfelijke factoren Erfelijke factoren
Nadere informatieVoeding voor je kind na zes maanden:
Voeding voor je kind na zes maanden: Wat, Waarom en Hoe Gill Rapley, MSc Borstvoeding, waarom eigenlijk? Bescherming van baby s gezondheid Bescherming van moeders gezondheid Bevordert de band tussen moeder
Nadere informatieWorkshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht. Graag in samenwerking
Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht Graag in samenwerking Voor zowel kinderen als volwassenen zijn overgewicht en obesitas de belangrijkste risicofactoren voor de ontwikkeling van
Nadere informatieWat als ik gezonder van het leven wil genieten?
Wat als ik gezonder van het leven wil genieten? Over goede en minder goede eetgewoonten en waarom een consequente keuze voor de mediterrane voedingsstijl belangrijk is. De Deurwaerder Micheline / september
Nadere informatieDE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN.
GEZONDHEID INFOBLAD DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN. BRON: VIGeZ, 2011. De actieve voedingsdriehoek. De actieve voedingsdriehoek geeft je een idee
Nadere informatieRichtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017)
Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017) 2. Introductie slaapproblemen Deze introductie beschrijft de definitie van slaapproblemen en slaapstoornissen, de prevalentie en de gevolgen
Nadere informatieWAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition
HERBALIFE FITCHECK WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition % LICHAAMSVET Wie wil je worden? Waar ben je nu? % LICHAAMSVET Vrouw 20-39 Leeftijd 40-59 60-79 Man 20-39 Leeftijd 40-59 60-79 Te laag
Nadere informatieGezonde leefstijl, hoe pak je dit op?
Gezonde leefstijl, hoe pak je dit op? Jolande van Teeffelen, diëtist Van de mensen met OSAS heeft 90% overgewicht Vetafzetting door overgewicht kan obstructie van de luchtweg veroorzaken. Maar de apneu
Nadere informatieSamenvatting, conclusies en aanbevelingen
Samenvatting, conclusies en aanbevelingen In publiceerde de toenmalige oedingsraad de Nederlandse voedingsnormen. Deze waren hoofdzakelijk gericht op de preventie van deficiëntieverschijnselen. De laatste
Nadere informatieVoorkomen van een voorkeurshouding In deze folder worden adviezen bij de dagelijkse verzorging gegeven
Voorkomen van een voorkeurshouding In deze folder worden adviezen bij de dagelijkse verzorging gegeven In deze folder worden adviezen gegeven bij de dagelijkse verzorging om een voorkeurshouding en afplatting
Nadere informatieVoedingsrichtlijn Diabetes 2015
Voedingsrichtlijn Diabetes 2015 Esther Pekel diëtist Diabetescentrum 2015 1 Voedingsrichtlijn 2015 1e wetenschappelijke onderbouwde voedingsrichtlijn DM geschreven i.o.v. de NDF in 2006. 2e herziene richtlijn
Nadere informatieManifest Essentiële vetten voor kinderen
Manifest Essentiële vetten voor kinderen BF2532 Blue Band Manifest Brochure.indd 1 29-06-2010 11:16:39 Inhoudsopgave Artsen Jeugdgezondheidszorg Nederland... 4 Diëtisten Coöperatie Nederland en Nederlandse
Nadere informatieKinderen en een gezond gewicht
Kinderen en een gezond gewicht Een kind met een gezond gewicht beweegt makkelijker en ontwikkelt zich lichamelijk beter dan een kind met overgewicht. Bovendien betekent nú overgewicht hebben dat je kind
Nadere informatiePRAKTISCHE ELEMENTEN VOOR HET AANLEREN
PRAKTISCHE ELEMENTEN VOOR HET AANLEREN VAN EEN GEZOND EETGEDRAG BIJ KINDEREN DOCTOR M. L HOIR TNO, KWALITEIT VAN LEVEN, PREVENTIE EN ZORG, NEDERLAND monique.lhoir@tno.nl TNO Kwaliteit van Leven, PB 2215,
Nadere informatiePact Gezond Gewicht Amsterdam (AAGG) Praktijk: van Zorgstandaard naar Maatwerk
Pact Gezond Gewicht Amsterdam (AAGG) Praktijk: van Zorgstandaard naar Maatwerk PON- Zorgstandaard Bewegen Richtlijn Maatwerk-praktijk 26-08-2014 RGF Pact Gezond Gewicht 2 PON zorgstandaard (2010) Vraaggestuurde
Nadere informatiePatiënteninformatie locatie Blaricum. Diabetes mellitus bij kinderwens. Informatie over erfelijkheid en zwangerschap bij diabetes
Patiënteninformatie locatie Blaricum Diabetes mellitus bij kinderwens Informatie over erfelijkheid en zwangerschap bij diabetes Inhoudsopgave Bladzijde Welke soorten diabetes zijn er? 4 Is diabetes erfelijk?
Nadere informatieGezonder eten, meer bewegen: leuk voor jezelf en goed voor je hart
Gezonder eten, meer bewegen: leuk voor jezelf en goed voor je hart Ontdek hoe kleine veranderingen elke dag een verschil maken Nicolas Guggenbühl, diëtist-voedingsdeskundige, met de medewerking van prof.
Nadere informatieGezond eten in de nacht
Gezond eten in de nacht Marjolein van Kleef 28 oktober 2016 Over Marjolein van Kleef Voedingsdeskundige ploegendienst Organisatieadviseur Bedrijfsdiëtist Voorlichter Trainer Enerjoy Enerjoy motiveert medewerkers
Nadere informatieJong en gezond? Uitdagingen voor meer gezonde voeding en beweging bij kinderen in Vlaanderen
Jong en gezond? Uitdagingen voor meer gezonde voeding en beweging bij kinderen in Vlaanderen Prof. dr. Lea Maes Prof. dr. Ilse De Bourdeaudhuij Drs. Valerie De Coen Introductie Probleemstelling: Rapport
Nadere informatieZuid Afrika gaat dezelfde weg op als VS
Home (/plus) Correspondent 'Suiker' (http://www.standaard.be/plus/tag/suiker) INTERVIEW DAVID SANDERS PROFESSOR VOLKSGEZONDHEID IN ZUID AFRIKA Zuid Afrika gaat dezelfde weg op als VS 07 JULI 2015 loa Professor
Nadere informatieDagelijkse kost op peuterleeftijd: Kencijfers over voedingspatroon uit de JOnG!-studie
Dagelijkse kost op peuterleeftijd: Kencijfers over voedingspatroon uit de JOnG!-studie Karel Hoppenbrouwers Cécile Guérin Studiedag Kind & Gezin Brussel, 25 oktober 2012 INHOUD VAN DE PRESENTATIE Onderzoek
Nadere informatieGezond & veilig werken in de ploegendienst. - Kan dat wel?-
Gezond & veilig werken in de ploegendienst - Kan dat wel?- Over mij Marjolein van Kleef Voedingsdeskundige ploegendienst Organisatieadviseur Bedrijfsdiëtist Voorlichter Trainer Enerjoy Enerjoy motiveert
Nadere informatieAan tafel. Peuters, kleuters en lagere schoolkinderen
Aan tafel! Aan tafel Als ouder heb je een grote invloed op de eetgewoonten van je kind. Kinderen leren in de eerste plaats eten wat ze hun ouders zien eten en doen jouw eetgedrag na. En dat start al bij
Nadere informatieHet ABCD-team wenst iedereen alvast een fijne zomervakantie!
NIEUWSBRIEF Juni 2011 Het ABCD-team wenst iedereen alvast een fijne zomervakantie! Nieuwe vragenlijst Subsidie voor ABCD-studie toegekend Overgewicht vaak moeilijk te herkennen Cafeïne en gedragsproblemen
Nadere informatieVoorkom Zwangerschapsdiabetes
Voorkom Zwangerschapsdiabetes Steeds meer zwangere vrouwen krijgen zwangerschapsdiabetes (zwangerschapssuiker). Deze folder geeft informatie over gezond eten en bewegen tijdens zwangerschap. Wat is zwangerschapsdiabetes?
Nadere informatieSpeel met je kindje zijn voeten.
Speel met je kindje zijn voeten. Bewegen is kinderspel Ja, speel gerust met je kind zijn voeten, want bewegen is belangrijk. Denk bij bewegen niet onmiddellijk aan sporten. Rollen, springen, kruipen,
Nadere informatieKinderen en een gezond gewicht
Kinderen en een gezond gewicht Gezond eten en bewegen Met de tips in deze folder werk je aan een gezond gewicht voor je kind. Onze adviezen richten zich op gezond eten en drinken, de juiste (eet)opvoeding
Nadere informatieWat gaan we doen? Voeding en schoolprestatie: Stelling. Definities. Conclusie. Hoe komt leren tot stand?
Voeding en schoolprestatie: Hoofdzaak of kopzorg? Dr. Renate H.M. de Groot Wat gaan we doen? Definities" Hoe komt leren tot stand?" Wat gebeurt er met leren tijdens de adolescentie?" Rol van omgevingsfactoren:
Nadere informatieDagelijks ontbijten en elke dag groente en fruit eten zijn gedragingen die bijdragen aan een gezonde leefstijl.
De Vlieger 3 CHECKID ChecKid is een grootschalig leefstijlonderzoek onder basisschoolleerlingen in Zwolle. Het brengt (on)gezond gedrag, leefstijl en de leefomgeving van kinderen in Zwolle in kaart. ChecKid
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Achtergrond In 2016 werden in Nederland 169.136 kinderen geboren; hiervan werden 11.622 kinderen prematuur ofwel te vroeg geboren (na minder dan 37 weken zwangerschap) en 2.295 extreem prematuur (na minder
Nadere informatieAanbevolen Dagelijks Hoeveelheden (ADH) voor zwangeren
Pagina 1 / 5 Aanbevolen Dagelijks Hoeveelheden (ADH) voor zwangeren Energie Energie De basaal stofwisseling neemt tijdens de zwangerschap geleidelijk toe. Aan het eind van de zwangerschap is de basaal
Nadere informatie1. VIGeZ. Lang stilzitten: dé uitdaging van de 21 ste eeuw. dr. Femke De Meester Stafmedewerker Sedentair Gedrag 02 juni 2016
Lang stilzitten: dé uitdaging van de 21 ste eeuw dr. Femke De Meester Stafmedewerker Sedentair Gedrag 02 juni 2016 VIGeZ vzw, 2016 Infosessie studiedag: Minder zitten op kantoor 1 1. VIGeZ VIGeZ vzw, 2016
Nadere informatiePeuters en groente eten: Een moeilijke combinatie?
Peuters en groente eten: Een moeilijke combinatie? GroenteCongres 26 Maart 2015, Dr. Gerry Jager Disclosure belangen spreker Gerry Jager Geen (potentiële) belangenverstrengeling Wageningen Universiteit
Nadere informatieDieet-plan overgewicht
Dieet-plan overgewicht Inhoudsopgave Persoonlijke pagina Inleiding Oorzaken overgewicht Gevaren van overgewicht Wanneer te zwaar Belang voeding Voedingstips Voedingstabel Belang van lichaamsbeweging Bewegingstips
Nadere informatieLeefregels voor. Gezond blijven. KBO Bernadette Helmond. 23 april 2014
Leefregels voor Gezond blijven KBO Bernadette Helmond 23 april 2014 1 Senioren leven ongezonder dan 10 jaar geleden - Drinken meer - Roken (vrouwen) - Bewegen minder - Overgewicht - Eenzijdig eten 2 Leefregels
Nadere informatieBETER LEVEN VIA BETERE VOEDING OOK DE VOEDINGSINDUSTRIE KAN ZIJN STEENTJE BIJDRAGEN
BETER LEVEN VIA BETERE VOEDING OOK DE VOEDINGSINDUSTRIE KAN ZIJN STEENTJE BIJDRAGEN WIE IS FLANDERS FOOD? VZW 2005 Vlaamse voedingsbedrijven + Fevia Vlaanderen WAT IS ONZE MISSIE? Flanders FOOD ondersteunt
Nadere informatieSmaakontwikkeling de eerste 1000 dagen Onderzoek naar smaakontwikkeling en voedselvoorkeuren. Dr. Victoire de Wild
Smaakontwikkeling de eerste 1000 dagen Onderzoek naar smaakontwikkeling en voedselvoorkeuren Dr. Victoire de Wild Overzicht Ontwikkeling van voorkeuren; algemene principes Groente: een speciale groep Onderzoek
Nadere informatieZitten, een ongezonde duursport? Zutphen, 12 maart Erik de Winter, adjunct-directeur Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen
Zitten, een ongezonde duursport? Zutphen, 12 maart 2015 Erik de Winter, adjunct-directeur Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen Ontwikkeling van de mens Ontwikkeling van het werk Duurzame inzetbaarheid
Nadere informatieBewegen: de toekomst! Leuk, gezond en noodzakelijk.
Bewegen: de toekomst! Leuk, gezond en noodzakelijk. Inhoud 1. Baby s en peuters 2. Theorieën over motorische ontwikkeling 3. Kleuters 4. Aanleren van specifieke sporten 5. Schoolrijpheid ( overgang 3 de
Nadere informatiePedagogische werkwijze op de locatie (
Locatie: KDV Simcha opgemaakt d.d.: 23-01-2014 door: Monda Dorssers, coördinator Joods Integraal Kind Centrum Simcha Omvang van het kinderdagverblijf en de samenstelling van de groepen Er kunnen maximaal
Nadere informatieConsortium K.U. Leuven U. Gent V.U. Brussel. Gaston Beunen, K.U. Leuven Promotor - Coördinator
Consortium K.U. Leuven U. Gent V.U. Brussel Gaston Beunen, K.U. Leuven Promotor - Coördinator Overerving Fysieke activiteit vrije tijd werktijd andere o.a. huishoudelijk werk en tuinieren Gezondheidsgerelateerde
Nadere informatieSCOREN IN TURNEN. Introductie in GymKids en Gymmieturnen Door: Stephanie Hermans Opleidingsdocent ALO Amsterdam
SCOREN IN TURNEN Introductie in GymKids en Gymmieturnen Door: Stephanie Hermans Opleidingsdocent ALO Amsterdam 1 INHOUD PRESENTATIE Wie ben ik? Wie zijn jullie en wat zijn jullie verwachtingen? Introductie
Nadere informatieCalorieën? Mijn energie!
Nog meer Plezier & venwicht op Calorieën? Mijn energie! Nutrition square http//nutrition-square.foodinaction.com/nl Ik zorg voor evenwicht tussen de inname en het verbruik van energie, want dat is de sleutel
Nadere informatieResultaten vragenlijst leerlingen en meten & wegen Drie scholen, nulmeting (T0) voorjaar 2017
Resultaten vragenlijst leerlingen en meten & wegen Drie scholen, nulmeting () voorjaar 2017 Inleiding In mei 2016 is in Nieuw-Lekkerland het project 'Gezond Nieuw-Lekkerland' gestart: met subsidie van
Nadere informatieVoedingsbeleid Kinderdagverblijf Kiekeboe 2015
Ons voedingsbeleid Inleiding Gezond zijn en blijven begint onder andere met voeding. Gezond eten betekent: gevarieerd en niet te veel. Een gezond voedingspatroon is een voedingspatroon waarmee problemen
Nadere informatieEen gezonde start? Cohorte 0-jarigen. Cohorte 0-jarigen: Aspecten van de gezondheid en groei van een Vlaamse geboortecohorte
Cohorte 0-jarigen Een gezonde start? Aspecten van de gezondheid en groei van een Vlaamse geboortecohorte Cécile Guérin - Mathieu Roelants Prof. dr. Karel Hoppenbrouwers Studiedag SWVG Leuven, 2 december
Nadere informatieSedentair gedrag bij ouderen STA OP VOOR GEZONDHEID!
Sedentair gedrag bij ouderen STA OP VOOR GEZONDHEID! Zittende en liggende activiteiten als percentage van de totale dagelijkse sedentaire tijd THEATER-/ KERK-/ BIOSCOOP- BEZOEK 4,2% Wat is sedentair gedrag?
Nadere informatieKind en Voeding Effect op langere termijn
Kind en Voeding Effect op langere termijn Arend F Bos Kinderarts neonatoloog UMCG Food for Healthy Ageing, Groningen, June 2012 Opzet presentatie Het vakgebied Neonatologie Relatie voeding groei Hersengroei
Nadere informatie1 gram verteerbare koolhydraten levert 4 kcal (afkorting verteerbare koolhydraten =
Voedingsanalyse van 2 typische fastfoodmaaltijden : cijfers en feiten Doelstelling : Vanuit de voedingswaarde en met behulp van de cursus, de effecten van fastfood op de gezondheid kunnen afleiden. De
Nadere informatieDienstverlenende werkzaamheden Les 7
Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 voedingsadvies Julie hebben in les 1 al een voedingsdagboek moeten invullen en in les drie heb je als het goed is geleerd hoe de schijf van vijf werkt. Met deze kennis
Nadere informatie2/05/2018. De bewegingsdriehoek. Luc Lipkens. 26 april De bewegingsdriehoek
De bewegingsdriehoek Luc Lipkens 26 april 2018 1 De bewegingsdriehoek 1 Doel van de bewegingsdriehoek Δ Kompas dat iedereen wil bewust maken en motiveren om meer te bewegen en lang stilzitten te beperken.
Nadere informatieDe fundamenten van de actieve voedingsdriehoek
De fundamenten van de actieve voedingsdriehoek Loes Neven, VIGeZ Symposium Milk nutritious by nature 4 juni 2013 1 VIGeZ vzw, 2013 De fundamenten van de driehoek Er was eens 1967: Klavertje vier (Vlaams
Nadere informatiePedagogische werkwijze op de locatie
Locatie: KDV De Koppoter opgemaakt d.d.: 12 april 2015 door: Marijke Siffels Omvang van het kinderdagverblijf en de samenstelling van de groepen In principe is er ruimte om maximaal 70 kinderen per dag
Nadere informatieHoe word je 100? (en willen we dat eigenlijk wel?)
Hoe word je 100? (en willen we dat eigenlijk wel?) Gezond zijn levert dus niet alleen meer Als voorbeeld vergelijken we twee jaren op, vijftigjarigen zonder en met diabetes maar ook veel betere en vitalere
Nadere informatieGezondzwangerworden. be PASCALE MOKANGI, ILSE DELBAERE, HANS DE STEUR
Gezondzwangerworden. be PASCALE MOKANGI, ILSE DELBAERE, HANS DE STEUR Hoe word je gezond zwanger? De eerste 8 weken van de zwangerschap zijn cruciaal Alle organen vormen en ontwikkelen zich in deze periode
Nadere informatieDe rol van voeding bij darmkanker
De rol van voeding bij darmkanker Stefanie Mortier Oncologisch centrum 26 maart 2015 Inhoud 1. Oorzaken 2. Preventie 3. De nog niet behandelde patiënt 4. Radio- en chemotherapie 5. Chirurgie 6. Herstel,
Nadere informatieStichting wijkgezondheidscentra huizen. stageverslag. Diëtiste in beroep
Stichting wijkgezondheidscentra huizen stageverslag Diëtiste in beroep Maaike Oelen 11060360 VD 1F.2 4-6-2012 Inhoud Inleiding... 2 1. De meeloopdagen... 2 1.1 Donderdag 24 november;... 2 1.2 Vrijdag 25
Nadere informatieGezond ouder met een verstandelijke beperking: specialistische zorg voor hoog-risicogroepen
Gezond ouder met een verstandelijke beperking: specialistische zorg voor hoog-risicogroepen Prof Dr Heleen Evenhuis Geneeskunde voor verstandelijk gehandicapten Afd Huisartsgeneeskunde Erasmus MC Rotterdam
Nadere informatieHelp, mijn kind wil niet eten. Ik lust dit niet! Wat kan de JGZ jeugdverpleegkundige en/of opvoedadviseur?
Help, mijn kind wil niet eten. Ik lust dit niet! Wat kan de JGZ jeugdverpleegkundige en/of opvoedadviseur? Inhoud van de Workshop Doel Verdeling /Samenwerking JGZ jeugdverpleegkundige/opvoedadviseur Casus
Nadere informatieBorstvoeding. de beste start. Informatiebrochure patiënten
Borstvoeding de beste start Informatiebrochure patiënten 3 1. De beste start...4 2. Voordelen...4 2.1 Voor de baby...4 2.2 Voor de moeder...5 3. Samenstelling van borstvoeding...5 4. Starten met borstvoeding...6
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Metabole programmering en obesitas Obesitas (vetzucht) is wereldwijd een toenemend probleem. De etiologie is complex: genetische factoren, een calorierijke voeding in combinatie
Nadere informatieMindful Eten Cyclus. Héb ik eigenlijk wel honger?
Héb ik eigenlijk wel honger? De sociale en emotionele verbindingen met eten, voedsel en diëten zijn in de moderne maatschappij altijd en overal aanwezig. Bij sommige mensen is de relatie die ze hebben
Nadere informatieSchijnwerper op gezond eten en drinken voor jonge kinderen
Het FrieslandCampina Instituut biedt informatie en advies aan professionals over voeding, zuivel en gezondheid, gebaseerd op de laatste stand van de wetenschap. Deze informatie is uitsluitend bestemd voor
Nadere informatie