Pabo Breda. Bachelor opleiding Leraar Basisonderwijs Academisch jaar Opleidingswijzer Leraar Basisonderwijs Voltijd

Transcriptie

1 Pabo Breda Bachelor opleiding Leraar Basisonderwijs Academisch jaar Opleidingswijzer Leraar Basisonderwijs Voltijd

2 Avans Hogeschool PABO Breda Bacheloropleiding Leraar Basisonderwijs Academisch jaar Deze Opleidingswijzer geeft informatie over het opleidingsprogramma van de Pabo en is bedoeld voor voltijdstudenten en andere direct betrokkenen, zoals: docenten, coaches en mentoren uit de praktijk. 2 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

3 Inhoud 1 Welkomstwoord Wat kenmerkt de opleiding? Fase taakbekwaam: wat verwachten we van de student? Fase taakbekwaam: overzicht van het programma Fase taakbekwaam: de kernopgaven Fase taakbekwaam: de praktijk Fase taakbekwaam: de toetsing Competenties en indicatoren taakbekwaam Fase lio-bekwaam: wat verwachten we van de student? Fase lio-bekwaam: overzicht van het programma Fase lio-bekwaam: de kernopgaven Fase lio-bekwaam: de minoren Fase lio-bekwaam: de praktijk Fase lio-bekwaam: de toetsing Competenties en indicatoren lio-bekwaam Fase startbekwaam: wat verwachten we van de student? Fase startbekwaam: overzicht programma Fase startbekwaam: de kernopgaven Fase startbekwaam: de praktijk Fase startbekwaam: de toetsing Competenties en indicatoren startbekwaam Wie doet wat? Hoe werken we op de Pabo? Communicatie Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 3

4 Een bron van inspiratie Op weg naar meesterschap Praktijk is uitgangspunt Zelf keuzes maken 4 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

5 1 Welkomstwoord Dit is de digitale versie van de Opleidingswijzer Voltijd van het academisch jaar Hierin staat hoe wij op de Pabo Breda het onderwijs hebben vormgegeven. Naast feitelijke informatie, tref je onze visie op leren, opleiden en begeleiden aan. Bovendien lees je in deze Pabowijzer wat we van elkaar mogen verwachten en welk gedrag wij van jou als toekomstig leraar basisonderwijs willen zien. Op onze website en op onze digitale leeromgeving, Blackboard, vind je veel etra informatie. Ambitie van de Academie De Pabo Avans Hogeschool stelt zich als doel te komen tot maimale groei van alle betrokkenen bij de academie. Maimale groei van studenten, medewerkers, partners en in het bijzonder het kind. Het mooiste resultaat is uiteraard goed onderwijs voor àlle kinderen in een rijke leeromgeving, zodat kinderen de optimale kansen krijgen om het beste uit zichzelf te halen, opdat kinderen uitgroeien tot geëmancipeerde deelnemers aan deze complee en steeds veranderende maatschappij. Het doel is dat zij teamspelers worden: betrokken, ondernemend en nieuwsgierig. De kernopdracht van leraren in het basisonderwijs zien wij als het aanzetten tot positief leergedrag bij kinderen, hen vaardigheden en strategieën aan te leren en hen zo te stimuleren, dat zij een levenslange passie voor leren opdoen. Bij de Pabo Avans Hogeschool gaan we ervan uit dat de leraar daarom zowel pedagoog, onderzoeker als ontwerper moet zijn die bijdraagt aan vernieuwing van onderwijsactiviteiten. Het beroep vraagt om creatief denkende mensen met visie en een onderzoekende en ondernemende houding. Een leraar die voortdurend zoekt naar de meest passende en wenselijke situatie om de juiste leer- en ontwikkelingskansen voor kinderen te creëren. Een ware reflective practitioner. Om als Pabo een voortrekkersrol te vervullen in de ontwikkeling van het beroep van leraar basisonderwijs en ecellente leraren op te blijven leiden, is het van belang dat de Pabo zorgt voor een hechte Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 5

6 samenwerking tussen studenten, werkveld en medewerkers. Een duurzaam partnerschap, waarin gewerkt wordt aan de professionalisering van alle betrokkenen. De Pabo als herkend en erkend kennispartner van de basisscholen in de regio. De Pabo Breda stelt zich dan ook de volgende doelen: Medewerkers en studenten zijn vanuit hun maatschappelijke verantwoordelijkheid in hun gedrag zichtbaar ambassadeur van duurzame ontwikkeling van kennis, samenleving en mensen; Studenten worden persoonlijk gecoacht zodat ze zich geborgen en geïnspireerd voelen; studenten dagen wij inhoudelijk uit het beste uit zichzelf te halen en als beginnend beroepsbeoefenaar weloverwogen keuzes te maken op persoonlijk en professioneel vlak. Onze studenten zijn eerste keuze voor de vacatures in de regio; Een werkklimaat te creëren waarin medewerkers zich bewust zijn van hun kwaliteiten, hun talenten optimaal en aantoonbaar willen ontwikkelen en inzetten voor de student, de Pabo en Avans Hogeschool. Zij zijn door hun professionele houding ambassadeur van de Pabo en Avans Hogeschool; Een cultuur in de Pabo te vormen die inspirerend, mensgericht, resultaatgericht en betrokken is. Respect en zorg voor elkaar en elkaars opvattingen staan hoog genoteerd. Studenten en medewerkers zijn er trots op dat ze bij de Pabo Breda studeren en werken en ze voelen zich verbonden met de school, het beroep en elkaar. Wij zijn ervan overtuigd dat de hechte samenwerking tussen studenten, werkveld en medewerkers de beste garantie op succes is. Door onderwijs- en beroepsontwikkeling als een gezamenlijke verantwoordelijkheid te zien en te beleven, kunnen we de beroepsgroep de uitstraling en status geven die ze verdient. Daarin willen wij graag, samen met jou, investeren. Wij wensen iedereen, namens het Pabo-team, een inspirerend, uitdagend, succesvol studiejaar toe. Hanneke Ariëns Directeur 6 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

7 2 Wat kenmerkt de opleiding? Competenties, een definitie. Als je aan een hbo-opleiding gaat studeren, kun je niet om het begrip competentie heen. Vrijwel elke hbo-opleiding heeft het programma ingedeeld op basis van die competenties. Een definitie: Competenties is het vermogen om adequaat professioneel gedrag te vertonen in beroepssituaties. Het gedrag is gebaseerd op integratie van kennis, vaardigheden, motivatie en persoonskenmerken. Een competentie kan worden gemeten en getoetst aan aanvaarde normen en kan worden verbeterd via training en ontwikkeling. Het gaat dus om dat wat je moet kunnen als je straks een beroep gaat uitoefenen. Je wordt geacht beroepsproblemen adequaat te kunnen oplossen en daarvoor heb je gereedschap nodig. Leren van en voor de praktijk Vroeger kreeg een student in een hbo-opleiding losse vakken waarna hij voor elk vak apart tentamen deed. Zo kreeg de student in het derde jaar van de Pabo iets over handelingsplannen, leerde hij wat over onderwijskunde en rekenproblemen en dat moest dan een voldoende theoretische basis zijn om er in de praktijk mee aan de slag te kunnen. Daarmee werd de kloof tussen wat een student in de opleiding deed en wat er in de praktijk van hem verwacht werd, niet gedicht. Competentiegericht leren brengt de koppeling met die praktijk nadrukkelijker tot stand. Een competentie is meestal opgebouwd uit een aantal onderdelen die je tegelijk gebruikt als je aan het werk bent op hbo-niveau. Je oefent zo n competentie ook als een geheel tijdens de opleiding. Je krijgt vaak opdrachten waarbij je moet laten zien dat je die competentie ontwikkelt. Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 7

8 De Pabo werkt met competenties die afgeleid zijn van de sbl-competenties. Wel hebben we deze aangescherpt en aangepast aan de eisen van de regio West-Brabant en aangevuld met leerkrachtcompetenties op het gebied van duurzame ontwikkeling. Deze competenties zijn begin- en eindpunt. Tijdens de opleiding beoordeelt de opleiding of jij je voldoende ontwikkelt in de richting van het beroep van leraar basisonderwijs, waarbij je steeds meer ruimte krijgt voor een individuele invulling van die ontwikkeling. Een ontwikkeling die uiteindelijk moet leiden tot een startbekwame leraar. Je bent startbekwaam als je in een kenmerkende beroepssituaties adequaat kunt handelen. Voor de leraar basisonderwijs heeft de Pabo van Avans Hogeschool de volgende competenties vastgesteld: Figuur 1: Competenties 2. Pedagogisch competent 1. Interpersoonlijk competent 3. Vakinhoudelijk en Didactisch competent 4. Competent in organisatorisch handelen o m p e t e n t i e s C 5. Competent in het samenwerken met collega's 8. Competent in duurzaam handelen 7. Competent in reflectie en ontwikkeling 6. Competent in het samenwerken met de omgeving 8 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

9 Binnen het competentiegerichte onderwijs onderzoek je systematisch je eigen competentieontwikkeling: hoever je bent in je ontwikkeling tot startbekwame leraar basisonderwijs. Iedereen heeft, hoe bescheiden ook, al de beschikking over bepaalde competenties bij start van de opleiding. Voor elke student zal de grootte en de inkleuring van de bolletjes verschillend zijn. In het beroeps-en competentieprofiel van de Pabo Breda zijn alle competenties op het niveau van de startbekwame leraar basisonderwijs uitgewerkt. Competenties en indicatoren Voor alle fasen van de opleiding zijn de competenties vertaald naar indicatoren. In het overzicht per fase tref je alle indicatoren per competentie aan die voor die fase relevant zijn. In de kolommen achter de indicatoren zie je in welk studieonderdeel de indicatoren epliciet aan bod komen. Aan de hand van de indicatoren kun je meten hoever je bent met jouw ontwikkeling. Gedurende je gehele loopbaan hier op de Pabo zal je studieloopbaanbegeleider je daarbij helpen en ondersteunen. Criteria In de verschillende studieonderdelen willen we door middel van heel concreet gedrag zien of je de indicatoren ook hebt bereikt. Daarom hebben we de indicatoren in de studieonderdelen uitgewerkt in criteria. Op die criteria word je getoetst. In deze wijzer zijn daar voorbeelden van opgenomen. Een voorbeeld daarvan kun je lezen in een overzicht van de kernopgave: De competente student en Oriëntatie op het beroep van leraar basisonderwijs. De kennisbasis Landelijk is de minimale kennis waarover iedere aanstaande leraar basisonderwijs moet beschikken vastgesteld: de kennisbasis. Ook de Pabo van Avans Hogescholen voldoet daaraan. De kennisbasis is verwerkt in verschillende studieonderdelen, bijvoorbeeld voor Nederlandse taal en rekenen-wiskunde. Als je deze studieonderdelen met succes hebt afgerond kun je deelnemen aan de (verplichte) landelijke kennistoetsen voor deze vakken. Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 9

10 Tabel 1: Voorbeeld samenhang tussen competentie, indicatoren en criteria Competentie Pedagogisch competent Beschrijving van de beroepssituatie De leraar basisonderwijs moet de sociaal-emotionele en morele ontwikkeling van de kinderen bevorderen. Hij moet hen helpen een zelfstandig en verantwoordelijk persoon te worden. Om dit te realiseren moet de leraar pedagogisch competent zijn. Zo n leraar creëert een veilige leeromgeving in zijn groep en in zijn lessen. De leraar zorgt ervoor dat de kinderen: Weten dat ze erbij horen en welkom zijn; Weten dat ze gewaardeerd worden; Op een respectvolle manier met elkaar omgaan; Uitgedaagd worden om verantwoordelijkheid te nemen voor elkaar; Initiatieven kunnen nemen en zelfstandig kunnen werken; Beschrijving van het handen De leraar is in staat zich een goed beeld te vormen van het sociale klimaat in een groep, van het individuele welbevinden van de kinderen en van de vorderingen die zij maken op het gebied van zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. Hij ontwerpt op basis daarvan zelfstandig een plan van aanpak of een ontwikkelingsgerichte benadering om de kinderen te begeleiden naar een veilig en harmonisch leef- en werkklimaat om hun sociaal-emotionele en morele ontwikkeling te bevorderen. De leraar voert dat plan van probleemgerichte aanpak of die ontwikkelingsgerichte benadering uit. De leraar evalueert dat plan van aanpak of de ontwikkelingsgerichte benadering en stelt het zo nodig bij, voor de hele groep en ook voor individuele kinderen. De leraar signaleert problemen en belemmeringen in de sociaal-emotionele en morele ontwikkeling van leerlingen en stelt, eventueel samen met collega s, een passend plan van aanpak of adequate benadering op. Indicator Opleidings bekwaam Criteria Kernopgave competente student en oriëntatie Je bent bekend met het globale verloop van de sociaalemotionele en morele ontwikkeling van basisschoolkinderen en met de problemen die zich daarbij kunnen voordoen. Je beschrijft ontwikkelingskenmerken van kinderen in de leeftijd van nul tot veertien jaar binnen verschillende conteten zijnde: de school, de buurt en sport- en jeugdverenigingen; Je kent en illustreert met voorbeelden de mogelijke invloed van aanleg en omgeving op de ontwikkeling van het kind; Je noemt mogelijke oorzaken van belemmeringen of.. 10 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

11 Fasen van de opleiding In elke opleidingsfase ga je een stap verder. We onderscheiden vier opleidingsfasen, waarvan de laatste twee worden afgesloten met een assessment. Na de propedeuse ben je opleidingsbekwaam. Na het tweede jaar,als je alle onderdelen van het gemeenschappelijke programma met succes hebt afgerond, ben je taakbekwaam. Voordat je met de lio-stage (leraar in opleiding = een stage van ongeveer 5 maanden) begint, ben je liobekwaam en in het afsluitend assessment van de opleiding beoordelen we of je een startbekwame leraar basisonderwijs bent. Tabel 2: Fasen van de opleiding Fase in opleiding Propedeuse Tweede leerjaar Voor start van lio Einde opleiding Niveau van competenties Opleidingsbekwaam Taakbekwaam lio-bekwaam Startbekwaam Overgang en drempels Ons uitgangspunt is pas doorgaan als het voorgaande behaald is. Concreet betekent dit dat een voorgaande fase van de opleiding behaald moet zijn (kernopgave en assessment) voordat de student door kan gaan. We hebben hiertoe de volgende afspraken gemaakt voor 1 t/m 4 voltijd: Drempels in het curriculum: - deelname aan jaar 2 programma indien 52 ECTS + Cito taal/rekenen + stage hebt gehaald en een positief advies hebt gekregen; - deelname aan het jaar 4 programma indien je 180 studiepunten hebt behaald. Een intensief SLB traject (verplichtend karakter) in periode 3 van Pabo 1 en periode 4 voor Pabo 2 voor potentiële vertragers. Maimaal twee toetsmomenten per onderdeel per studiejaar (inclusief werkstukken, mondelingen, assessments). De entreetoets 'mens en wereld' moet binnen 2 jaar behaald zijn. Zie voor de volledige Onderwijs- en Eamenregeling de OER van Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 11

12 Samenhang in het programma Het is goed om te weten op welke manier de opleiding opgebouwd is en welke keuzes daarbij gemaakt zijn. De basis van ons programma is het Beroeps- en competentie-profiel van de Pabo. Dit kun je vinden op Blackboard, onze digitale leeromgeving. De kern van het beroep van leraar basisonderwijs is het op interactievewijze creëren van leer- en ontwikkelkansen voor kinderen, zodat zijn zich kunnen ontplooien tot geëmancipeerde deelnemers aan deze complee en steeds veranderende samenleving. Beroeps- en competentieprofiel Pabo 2008 Hiervan zijn het opleidingsprofiel en het curriculumontwerp afgeleid. Figuur 2: Curriculum ontwerp Beroeps- en competentie profiel Opleidingskader Curriculum ontwerp Eisen voor Bekwaamheid: - Kennisbasis - Kritisch denken - Creativiteit - Onderzoekend e houding - Duurzaamheid - ICT Beroepstaken: - Studieloopbaan begeleiding - Werkplek leren - Taal-en rekenlijn Toetsen: - Portfolio - Assessment (alleen voor pabo 3 en 4) 12 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

13 Als student krijg je uiteindelijk te maken met de onderwijseenheden. We onderscheiden hierbij: kernopgaven; stages; toetsen kennisbasis; minoren (in fase lio-bekwaam). De praktijk / partnerschap in opleiden Pabo Breda heeft het 'Opleiden in de school' structureel vormgegeven. Studenten uit de voltijd- en deeltijdopleiding lopen in leerteams stage op scholen die een door Pabo Breda opgeleide stagecoach hebben, ook wel opleidingsscholen genoemd. Belangrijk uitgangspunt hierbij is dat het opleiden en begeleiden van aanstaande leerkrachten een gezamenlijke verantwoordelijkheid is van opleidingsscholen én de Pabo. Leerteams Studenten leren van en met elkaar. Dit betekent dat jij in een leerteam stage loopt op een school. De stage-werkzaamheden die je tijdens de stage verricht, zijn of worden aangestuurd door de opleiding of door de stageplaats (basisschool). Vanuit de opleiding krijg je geen kant-en-klare opdrachten. Het is aan jou om de theorie uit de kernopgaven te koppelen aan de praktijk en daarbij de competenties en de indicatoren van de fase als leidraad te nemen. Op de stageschool bekijk je samen met de stagecoach op welke wijze je aan de criteria kunt voldoen. Studieloopbaanbegeleiding (SLB) Op de Pabo Breda richt de studieloopbaanbegeleiding zich op de student. De studieloopbaanbegeleider adviseert jou regelmatig en systematisch in je leer- en ontwikkelproces ten aanzien van competenties die voor de beroepspraktijk relevant zijn. Samen signaleren jullie tijdig studieproblemen zodat jij een adequate studievoortgang kunt realiseren en studieachterstand kunt voorkomen. Je neemt geleidelijk jouw ontwikkeling steeds meer ter hand en neemt, steeds meer verantwoordelijkheid voor je eigen leerproces; je ontwikkelt een reflectief vermogen, gekoppeld aan je beroepsindentiteit. Het accent van de begeleiding verschuift naarmate jij je in een andere fase van betrokkenheid bevindt. Je krijgt per studiejaar een studieloopbaanbegeleider toegewezen. Deze is voor jou het eerste aanspreekpunt. Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 13

14 In het eerste jaar van je studie krijg je twee verplichte studieadviezen: vóór 1 februari en vóór 1 september. Daarnaast krijg je aparte informatie die gekoppeld is aan een aantal onderdelen die horen bij de studieloopbaanbegeleiding. In de fasen opleidingsbekwaam en taakbekwaam krijg je bijvoorbeeld informatie over portfoliovorming, het maken van een Persoonlijk ActiviteitenPlan (PAP), het maken van een lesvoorbereiding m.b.v. een lesvoorbereidingsformulier en het schrijven van een Persoonlijk Ontwikkelings Plan (POP). In de fasen liobekwaam en startbekwaam zal o.a. aandacht worden besteed aan het omgaan met verschillen tussen leerlingen, de rol van de toekomstige leerkracht binnen een schoolteam en oudergesprekken. Binnen SLB is er sprake van individuele begeleiding, werk je in kleine of grotere groepen met de studieloopbaan- begeleider of kan er video-interactie training plaatsvinden. In de individuele gesprekken kunnen ook persoonlijke zaken en vragen aan de orde komen. Indien nodig kan de studieloopbaanbegeleider je verwijzen naar de decaan en/of de studie- adviseur. De studentendecaan is de onafhankelijke adviseur die verbonden is aan Avans Hogeschool. De studieadviseur begeleidt en adviseert de studenten binnen de opleiding (ná de SLB er). Deze voert gesprekken met studenten met studieachterstanden en/of persoonlijke problemen, stelt individuele leerroute- en verbetertrajecten op voor studenten en verzorgt trainingen studievaardigheden (zoals plannen en organiseren) voor eerstejaarsstudenten. Tevens kun je een beroep doen op peermentoren. Dit zijn derdejaars studenten die jou als eerstejaars student begeleiden. Blackboard en portfolio Blackboard is een digitale leeromgeving waar binnen Avans Hogeschool mee wordt gewerkt. In de eerste twee periodes leer je in deze omgeving te werken en vanaf de derde periode zul je de benodigde informatie vooral vinden op Blackboard. De digitale leeromgeving heeft als voordeel dat de informatie altijd up-to-date is en dat je met medestudenten en docenten op afstand en tijdonafhankelijk kunt communiceren. Ook is er een directe relatie tussen de studieonderdelen op Blackboard en je eigen portfolio. Gedurende je gehele opleiding werk je met een digitaal portfolio. Een portfolio is een map waarin je laat zien hoe je leerinhouden verwerkt en hoe je vordert met je competentieontwikkeling. Deze map maak je in de digitale leeromgeving Blackboard. We vragen je op elk gewenst moment de 14 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

15 materialen op te slaan en toegankelijk te maken voor medestudenten, docenten, coaches en mentoren van de basisschool. In je portfolio werk je met een Persoonlijk OntwikkelingsPlan (POP), en een Persoonlijk ActiviteitenPlan (PAP). Daarnaast neem je in het portfolio bewijzen op waaruit blijkt dat je bepaalde competenties verworven hebt. We vragen je ook je portfolio toegankelijk te maken voor eterne audits! Toetsorganisatie Om alle toetsen goed te laten verlopen hebben we een toetsorganisatie. Een overzicht van alle procedures en afspraken vind je op blackboard in de community Toetsing HBO kennisbank Scripties en onderzoeken worden geplaatst in de HBO-kennisbank. Je publiceert als het ware hiermee je onderzoek. Deze kennisbank biedt docenten en studenten de mogelijkheid om ook andere scripties en afstudeeronderzoeken te bestuderen van andere opleidingen (Pabo s). Leeromgeving Vanzelfsprekend hebben we als lerarenopleiding een moderne (digitale) leeromgeving, aangepast aan de eisen van deze tijd en aan de toekomst. Zo zijn er moderne lokalen, voorzien van zogenaamde. smartboards. Ook de college- zalen zijn van alle middelen voorzien. Voor individueel studeren of voor het werken in groepsverband is er Xplora. Xplora Xplora is de leer- en werkomgeving van Avans Hogeschool met moderne pc s, kwalitatieve voorzieningen en deskundige ondersteuning. Ook kun je er de Pabocollectie vinden in de vorm van methoden voor het basisonderwijs, spel- en leermaterialen, verdiepende literatuur en tijdschriften als JSW, Prais, Didaktief, etc. gericht op het werken in de praktijk. Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 15

16 TOPClass Pabo Breda biedt naast het normale programma een etra aanbod in de vorm TOPClasses: 1. Een TOPClass gedragsspecialist, bestemd voor ecellente studenten die zich willen specialiseren in kinderen met leer- en gedragsproblemen. Voor meer informatie zie www. topclassgedragsspecialist.nl 2. Een TOPClass specialist vernieuwend onderwijs, bestemd voor ecellente studenten die zich richten op onderzoek naar vernieuwende impulsen in het reguliere basisonderwijs. De TOPClass specialist vernieuwend onderwijs gaat in op het bedenken van creatieve en vernieuwende oplossingen voor een bepaald onderwijsknelpunt. Met name de studenten met onderzoeksbelangstelling komen hierbij aan hun trekken. Het is de bedoeling om vernieuwingsimpulsen uit te proberen en tevens met behulp van praktijkonderzoek na te gaan of deze vernieuwingen de bedoelde effecten hebben. Daarnaast maken de studenten kennis met vernieuwende onderwijsconcepten door schoolbezoeken en gastsprekers. Selectie vindt plaats op basis van een assessment waarbij elementen als creativiteit, out-of-the-bo-denken en onderzoeksbelangstelling centraal staan. 16 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

17 3 Fase taakbekwaam: wat verwachten we van de student? Je hebt je in de fase opleidingsbekwaam breed georiënteerd op het beroep van leraar basisonderwijs en de opleiding. In de fase taakbekwaam is het de bedoeling dat je de diepte in gaat. De kernopgaven worden compleer, je gaat steeds meer richting geven aan je eigen studie en we beoordelen in de assessments hoe competent je bent. Je bent aan het einde van de fase taakbekwaam dusdanig competent, dat je begrijpt om welke interacties het in het basisonderwijs gaat. Je kunt inschatten welke leer-en ontwikkelkansen kinderen hebben en hoe jij die kan versterken. Je begrijpt de verschillen tussen kinderen en je snapt hoe jij als toekomstige leerkracht kunt bijdragen aan het leren en dus aan de emancipatie van kinderen, zodat ze zich in onze samenleving maimaal kunnen ontplooien. Je wordt je steeds bewuster van deze belangrijke taak in de vorming van jonge mensen. Daarom zullen we je in deze fase in toenemende mate bevragen op je visie op kinderen en op leer- en ontwikkelingsprocessen, je bent in staat onderwijs te ontwerpen op basis van kennis t.a.v. vak- en vormingsgebieden. Je legt in de fase taakbekwaam van de Pabo een belangrijke basis voor je toekomstig meesterschap. Om dat alles onder de knie te krijgen, gebruik je tal van leerbronnen: de kernopgaven, je medestudenten, Xplora (het leercentrum), de stageplaats, de docenten van de Pabo, de begeleiders in de basisschool Het is aan jou om deze bronnen optimaal te benutten om steeds dichter bij je doel te komen. Ervaring en onderzoek wijzen uit dat hoe actiever je zelf bent, hoe meer je met anderen samenwerkt en hoe meer je het geleerde begrijpt en toepast in de contet van het beroep, hoe beter je jezelf Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 17

18 ontwikkelt en hoe meer plezier je in het leren krijgt. Aan de slag dus! De fase taakbekwaam is nog een gemeenschappelijk jaar waarin je een forse basiskennis verwerft. Alle studenten volgen min of meer hetzelfde programma. Vanaf de fase lio-bekwaam ga je je profileren. Je kiest dan voor een leeftijdsspecialisatie, namelijk voor het jonge (van 2 t/m 7 jaar) of het oudere kind (7 t/m 14 jaar) en voor een levensbeschouwelijke richting. Aan het einde van de fase taakbekwaam maak je die keuzes en daarom is het zinvol al in het begin van deze fase over je eigen ambities en de mogelijkheden op de Pabo na te denken. Ook ga je in de fase lio- bekwaam een minor volgen en we raden aan om ook daarover in de fase taakbekwaam al na te denken. Als je bijvoorbeeld besluit om in het buitenland stage te gaan lopen voor je minor, dan moet je vroeg met de voorbereiding beginnen. Tijdens de studieloopbaanbegeleiding zal hier uitgebreid op ingegaan worden. Beeldschets taakbekwaam De student is zich bewust van zijn rol als zich ontwikkelende student. Hij oriënteert zich vanuit zijn eigen ontwikkeling op de vak- en vormingsgebieden van het basisonderwijs. Hij heeft inzicht in de wijze waarop het leren van kinderen tot stand komt. Hij kan leerroutes ontwerpen voor een groep kinderen, zowel voor het jonge kind als voor het oudere kind, en weet dat te presenteren op basis van planmatig en reflectief handelen. Hij doet dit met een beschreven voorbereiding en met een geplande evaluatie. Hij kan naar aanleiding van door hem ontvangen feedback zijn planning bijstellen. Hij kan de voor de kinderen ontworpen leerroutes aanpassen op een wijze die voor een aantal kinderen effectief is; dit hoeft nog niet voor de hele groep. Hij heeft zicht op: kerndoelen en de grondslagen van de vak- en vormingsgebieden, kan de basisstructuren van vak- en vormingsgebieden formuleren en afhankelijk van de stagegroep, stel- en vuistregels formuleren voor alle vak- en vormingsgebieden en beheerst op praktisch niveau alle inhouden die behoren tot het basisschoolcurriculum. Hij weet daarbij doelen te formuleren en te realiseren. Hij kan vanuit een veilige en vertrouwde omgeving werken aan een optimale ontwikkeling voor ieder kind, rekening houdend met de eigenheid van ieder kind. Hij is initiatiefrijk in de samenwerking met anderen. Hij kan op basis van zijn praktijkervaring conclusies trekken en die in toenemende mate verbinden aan zijn vakdeskundigheid. 18 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

19 4 Fase taakbekwaam: overzicht van het programma Tabel 3: Overzicht programma fase taakbekwaam Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4 Proformance assessement Kernopgave ontwerpen Kernopgave van onderwijs in relatie 'ontwerpen van tot 'oriëntatie op jezelf onderwijs in relatie en de wereld en levens- tot kunstzinnige beschouwing oriëntatie deel 1' Kernopgave 'ontwerpen van onderwijs in relatie tot kunstzinnige oriëntatie deel 2' Kernopgave bewegen en gezondheid deel 1 Kernopgave 'kijken naar kinderen' Kernopgave bewegen en gezondheid deel 2 Kernopgave 'kijken naar kinderen' Kernopgave rekenenwiskunde en didactiek 2 Kernopgave taal 2 Kernopgave omgaan met verschillen Kernopgave rekenenwiskunde en didactiek 2 Kernopgave rekenenwiskunde en didactiek 2 Kernopgave taal 2 Kernopgave taal Praktijk 2 1 week Praktijk 2 1 week Praktijk 1 10 weken Studieloopbaanbegeleiding (SLB) Periode 1 Periode t/m t/m Periode 2 Periode t/m t/m Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 19

20 5 Fase taakbekwaam: de kernopgaven Kernopgave: Oriëntatie op jezelf en de wereld en levensbeschouwing In deze kernopgave leer je hoe je onderwijs kunt ontwerpen en uitvoeren dat aansluit op de kerndoelen van het domein Oriëntatie op jezelf en de wereld. Je leert hoe je vanuit de vakken geschiedenis, aardrijkskunde, biologie, natuur en techniek en levensbeschouwing vorm kunt geven aan een thema, waarbij de eigen invalshoek van elk van deze vakgebieden aandacht krijgt. Je maakt daarbij effectief gebruik van moderne media en andere activerende werkvormen. Het uitgangspunt is daarbij het natuurlijke leren van kinderen en je sluit aan bij hun leer- en leefomgeving. In de kernopgave is er aandacht voor bestaande methodes. Ook wordt een ecursie ingebouwd. In het beroepsproduct dat je maakt bij deze kernopgave laat je zien dat je aansluit bij de ontwikkeling van kinderen en dat je kunt verantwoorden welke vaardigheden je bij kinderen ontwikkelt. Je laat in de verantwoording van het beroepsproduct zien dat je beschikt over eigen kennis van elk van de vakgebieden, zoals het vakconcept, de specifieke basisvaardigheden en de didactiek van het betreffende vakgebied. Kernopgave: Bewegen en gezondheid In deze kernopgave ben je met drie onderwerpen bezig. Allereerst verzorg je lessen bewegingsonderwijs aan groep 1 en 2. De beginnende leraar kan door een eigen positieve bewegingsattitude het, vaak al aanwezige, enthousiasme van de kinderen voor bewegen stimuleren. 20 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

21 Hierbij speelt kennis en inzicht in een, voor het basisonderwijs, relevant spel- en bewegingsrepertoire op het terrein van gymnastiek, atletiek, spel en bewegen op muziek, een grote rol. Deze kennis en vaardigheden zet je in concrete onderwijsleersituaties in voor kinderen van groep 1 en 2. Het werken in meerdere groepen is hierbij het uitgangspunt. Dit wordt onder andere gerealiseerd door een didactisch practicum dat 1 of 2 leerteams verzorgen. Hierbij leer je dus bewegings- situaties voor groep 1-2 na en naast elkaar aan te bieden in de gymzaal of het speellokaal. Bewegen in andere conteten (biac) voor groep 1 t/m 8 is het tweede onderwerp waarmee je aan de slag gaat. Kinderen bewegen niet alleen in het speellokaal of de gymzaal, maar ook daarbuiten, bijvoorbeeld op een spelletjesmiddag of bij een sportdag. Hierbij speelt de leraar basisonderwijs natuurlijk ook een grote rol. Het derde onderwerp in deze kernopgave is gezondheid, gezond gedrag en gezonde levenswijze. Hier wordt een directe relatie gelegd met het vak bewegingsonderwijs en de rol van de school en van de groepsleerkracht hierin. Van jou wordt verwacht dat je onderzoek doet naar hetgeen de (semi)overheid doet op het gebied van bewegen en gezondheid en welke activiteiten de stageschool onderneemt op dit terrein. Mede op basis van deze bevindingen geef je jouw visie met betrekking tot de problematiek op het gebied van bewegen en gezondheid. Kernopgave: Omgaan met verschillen Ieder kind is uniek. De leraar moet weten wat het ene kind, vergeleken met het andere, uniek maakt. Ieder kind heeft een eigen karakter, belangstelling, leertempo, leerstijl, capaciteit en een eigen sociaal culturele leefwereld. Al deze verschillen hebben invloed op het schoolsucces van de kinderen. Deze kernopgave gaat over de prestatieverschillen binnen de groep op de basisschool en hoe je om kunt gaan met deze verschillen, gekoppeld aan de psychologische basisbehoeften (autonomie, relatie, competentie). In deze kernopgave is passend onderwijs leidend. Je werkt in dit kader aan het bestuderen van verschillen en aan het ontwerpen van adaptieve onderwijsarrangementen. Het organiseren en uitvoeren van 1-zorgroute staat centraal: Je moet eerst je huidige praktijk goed scannen en daarna een onderzoek doen naar de kinderen die op een bepaald vak- en vormingsgebied uitvallen. Interventies bedenken om deze kinderen beter te kunnen Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 21

22 helpen. Deze interventies uitvoeren en evalueren. De verslaglegging van deze cyclus vormt de toetsing. Kernopgave Kunst: Educatief ontwerpen in relatie tot kunstzinnige oriëntatie Je kunt je op honderd verschillende manieren uiten: met je stem, met je lijf, met je handen. Je kunt werken met decorstukken, met klei of met een instrument. Je kunt van kunst genieten, het kan je shockeren, het kan je ontspanning geven. Maar het gaat vooral om de communicatie met jezelf en anderen over hoe je de wereld ervaart. Ook kinderen verkennen tekenend, dansend en musicerend de wereld. Je kunt er niet van uitgaan dat zij alle epressievormen uit zichzelf ontdekken. Ieder kind heeft recht op ontmoetingen met kunstzinnige mensen, op activiteiten om te proeven van dit stukje van de wereld en op het ontdekken van zijn eigen talenten. Wil je kinderen op dit gebied inspireren, dan heb je als toekomstig leerkracht niet alleen inhoudelijke bagage nodig. Het vraagt van jou een open houding, het geraakt willen worden door (werk van) anderen. Daarnaast moet je zicht hebben op de ontwikkeling van kinderen, zodat je hen op de juiste momenten impulsen kunt geven. In deze kernopgave leer je hoe je als aspirant-leerkracht kinderen kunt helpen de wereld van de kunst een beetje beter te begrijpen. Door te werken met kunst van thuis en aan een eigen kunstportfolio word je langzaam maar zeker in dit domein ondergedompeld. De disciplines drama, beeldend, muziek, digitale media en cultureel erfgoed werken mee om er voor jou een succesvolle kernopgave van te maken. Kernopgave Rekenen: Rekenen-wiskunde en didactiek 2 Rekenen-wiskunde is een van de hoofdvakken op de basisschool. Het staat in elke klas gedurende ongeveer één uur op het rooster. Rekenen-wiskunde is voor kinderen van belang om te kunnen functioneren in de hedendaagse maatschappij. Om kinderen goed te leren rekenen, moet je heel wat in je mars hebben. Natuurlijk moet je zelf goed kunnen rekenen, maar dat is niet genoeg. Een vakbekwame leerkracht weet ook veel over hoe kinderen rekenen- wiskunde leren daarmee samenhangend, hoe je rekenen-wiskunde kunt onderwijzen. Een goede docent heeft gevoel voor leerprocessen, voor hoe hij zelf leert en hoe leerlingen leren. 22 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

23 Dat is erg moeilijk. Allereerst omdat we nog maar weinig zicht hebben op wat zich precies afspeelt in de hoofden van leerlingen. Daarnaast zijn mensen van nature geneigd te denken dat anderen leren zoals ze zelf leren. Ze denken dan te weten hoe anderen iets kunnen leren. Een goede leraar weet dat mensen op heel verschillende manieren leren. Hij stelt de leerprocessen van leerlingen centraal en vraagt zich af hoe hij die kan ondersteunen en verbeteren. Een goede docent laat zich niet leiden door de vraag hoe hij bepaalde leerstof in de hoofden van leerlingen kan krijgen, maar hoe hij het leren van leerlingen kan bevorderen met behulp van die leerstof. Hij is een lerende leraar. In de 'Kennisbasis rekenen-wiskunde voor de pabo' staat wat je als (aanstaand) leerkracht nodig hebt om goed rekenenwiskundeonderwijs te kunnen geven. Dat betreft vier vakspecifieke competenties voor rekenen- wiskunde. Allereerst moet de leerkracht zelf beschikken over een voldoende niveau van rekenvaardigheden en gecijferdheid. Ten tweede moet hij of zij rekenen-wiskunde betekenis kunnen geven. In de derde plaats gaat het om het realiseren van oplossingsprocessen en niveauverhoging bij kinderen. En ten vierde moet de leerkracht het wiskundig denken van kinderen kunnen bevorderen. Stond in het eerste jaar de oriëntatie op dit hoofdvak centraal, in het tweede jaar van de opleiding gaat het om het (leren) ontwerpen voorbereiden en realiseren van kwalitatief hoogwaardig rekenwiskundeonderwijs. Gedurende twee perioden ontwikkel je de genoemde vakspecifieke competenties verder, waarbij de domeinen meten & meetkunde en verhoudingen & procenten het voermiddel zijn. Kernopgave Taal In het eerste jaar heb je kennisgemaakt met het taalonderwijs op de basisschool en heb je lesactiviteiten ontworpen. Je hebt ontdekt dat taalonderwijs te verdelen is over meerdere domeinen. In deze beroepstaak ga jij je verder verdiepen in de didactische uitgangspunten van en de mogelijke knelpunten bij de didactiek van het vak taal in de domeinen stellen, taalbeschouwing, begrijpend lezen en luisteren en spreken. Naast je primaire taak, lesgeven en leerlingen begeleiden, moet je als leerkracht in staat zijn om je eigen praktijk met een analytische blik te bekijken. Je leert afstand te nemen van je praktijk en kritisch te kijken naar je eigen handelen. Je eigen praktijkproblemen vormen het uitgangspunt van het onderzoek waaraan theorie en praktijk in nauwe samenhang worden gekoppeld. Door middel van het ontwerpen, uitvoeren en evalueren van ontwerponderzoek volgens de Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 23

24 richtlijnen die horen bij de zeven kernactiviteiten van praktijkonderzoek, ga je het praktijkprobleem verminderen dan wel wegnemen. Op deze manier maak je je een onderzoekende houding eigen. Naast het vergroten van je didactische kennis en onderzoeksvaardigheden werk je in deze beroepstaak ook aan de ontwikkeling van je gevorderde geletterdheid door middel van het schrijven van de onderzoeksrapportage waarbij het accent ligt op het theoretisch kader. Kijken naar kinderen, deel 2 Vervolg van programma in jaar 1. In dit jaar ligt de nadruk op het verder volgen van het door jou gekozen kind. Je beschrijft de geobserveerde veranderingen en plaatst deze in de verschillenden ontwikkelingsdomeinen. In dit programma verder specifiek ingegaan op kijken naar het jonge kind. Duurzame ontwikkeling: In dit jaar staat participatie aan een maatschappelijke activiteit centraal. Het beroep leraar basisonderwijs kan niet zonder een visie op maatschappelijke ontwikkelingen en door deel te nemen aan een concrete activiteit wordt je uitgedaagd te onderzoeken waar jij in deze staat. Je kiest deze activiteit samen met je klasgenoten uit en gaat daadwerkelijk aan de slag. 24 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

25 6 Fase taakbekwaam: de praktijk In de fase taakbekwaam wordt de praktijkoriëntatie fors uitgebreid. Je ontwikkelt je competenties naar het niveau taakbekwaam en dat betekent dat je onder begeleiding leeractiviteiten ontwerpt, voorbereidt en uitvoert en dat je leert om adequaat met kinderen in groepen om te gaan. Ook ga je werkzaamheden verrichten op organisatorisch gebied en leer je om systematisch na te denken over je eigen handelen. Je gaat ervaringen opdoen in verschillende groepen van de basisschool voor de vakvormingsgebieden, zoals ze terug te vinden zijn in de kerndoelen. Doordat je in het tweede jaar een langere tijd aaneengesloten op een stageschool bent, krijg je oog voor doorgaande processen in een groep en voeling met het klassenmanagement. De stage wordt afgesloten met een performanceassessment waarin een deskundige assessor beoordeelt of je voldoende competent bent op taakbekwaam niveau. Je kunt tijdens de stage door feedback van medestudenten, stagecoaches en mentoren veel leren. Wees daar actief in en probeer dat zo goed mogelijk bij te houden in je portfolio, zodat je de stage kunt afsluiten met een samen- vattend verslag. De voorbereiding op de stage en de verwerking van stage- ervaringen door middel van reflecties vindt ook binnenschools plaats met de contactdocent. Dit programmaonderdeel wordt methodische praktijkbegeleiding genoemd. Het stageprogramma met al zijn ins en outs vind je in een course op Blackboard. Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 25

26 7 Fase taakbekwaam: de toetsing In de fase taakbekwaam word je getoetst op je voortgang ten aanzien van je competentieverwerving. De toetsing heeft een diagnostische en beoordelende functie. In de fase taakbekwaam worden een tweetal summatieve toetsen onderscheiden: 1) Kernopgavetoetsen Tijdens de kernopgave wordt een kernopgavetoets afgenomen. De inhoudsdeskundige docent beoordeelt (indien mogelijk) niet de studenten die hij binnen de kernopgave heeft begeleid maar de studenten van zijn collega. Indien je deze toets met succes aflegt, krijg je een gedeelte van de studiepunten van de kernopgave toegekend. (zie tabel 4). 2) Performance assessment Het performance assessment vindt plaats in de authentieke situatie van de praktijk. Je rondt daarmee gedeeltelijk je stage af. In dit performance assessment bereid je onderwijsactiviteiten voor en word je beoordeeld in een beroepssituatie. Daarin is minimaal een taal-of rekenactiviteit opgenomen en een vakvormingsgebied naar keuze. Alle informatie betreffende het performance assessment is te vinden in de course assessments. De student mag deelnemen aan het performance assessment indien hij een positief advies heeft van de contactdocent. Rollen Binnen het performance-assessment zijn er verschillende personen die al dan niet een specifieke rol vervullen. Hieronder worden de taken van deze actoren beschreven. 26 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

27 Mentor De mentor is tijdens het assessment in de klas aanwezig en kan, als de performance van de student daar aanleiding toe geeft, gevraagd en ongevraagd advies aan de assessoren geven. Met name in die gevallen waar de performance van de student tijdens het assessment sterk afwijkt van wat de student onder normale omstandigheden laat zien, wordt van de mentor gevraagd dit aan te geven. Stagecoach De stagecoach observeert een les- of spelactiviteit van de stagiaire en brengt op basis van het ingevulde adviesformulier een advies uit: student, gezien je performance adviseer ik je om wel of niet aan het assessment deel te nemen. Het advies wordt voorzien van een motivering. Bij een negatief advies heeft de stagecoach overleg met de contactdocent van de Pabo. Samen komen zij tot een definitief besluit naar de student. De stagecoach plant samen met de studenten de assessmentdag(en) in: op welke dag/dagdeel in de geplande periode kunnen de performanceassessments afgenomen worden. De stagecoach kán als co-assessor optreden. Assessor De assessor is een docent van de Pabo die in de periode voorafgaand aan het assessment een training heeft gevolgd in het afnemen van het performance- assessment. De groep assessoren tweede jaar van de Pabo heeft gezamenlijk de beoordelingsschaal aangescherpt en het beoordelingsmodel en het assessmentformulier ontwikkeld. Zij hebben geoefend in het waarnemen van gedrag en het waarderen van dit gedrag en hebben hun eigen beoordelingsfouten leren kennen. Zij zijn gecertificeerd in het voeren van het assessment- en feedbackgesprek. Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 27

28 Tabel 4: De relatie tussen verschillende programmaonderdelen van de fase taakbekwaam, de toetsvormen en de studiepunten Programmaonderdelen Studielast in uren Studiepunten Kernopgave Oriëntatie op jezelf en de wereld & levensbeschouwing (OJW&L) Maatschappelijke betrokkenheid + duurzame ontwikkeling Slb 28 1 Kernopgave Omgaan met verschillen (OMV) Kernopgave Bewegen en gezondheid (B&G) Kernopgave Kunstzinnige oriëntatie (KuO) Kernopgave Kijken naar naar kinderen Stage en Methodische Partijkbegeleiding Taal Rekenen wiskunde en didactiek Performance assessment Totaal Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

29 8 Competenties en indicatoren taakbekwaam Tabel 5: Competenties en indicatoren taakbekwaam 1. Interpersoonlijk competent 1.1 De student kan vanuit de visie op adaptief onderwijs een relatie leggen tussen zijn verwachtingen van de leerling en het schoolsucces. 1.2 Uit de houding en reactie van de student blijkt dat hij luistert naar kinderen en gericht is op kinderen (oogcontact, luisterende houding). 1.3 De student toont aan op de hoogte te zijn van communicatie- en omgangsvormen in de leefwereld van basisschoolkinderen en schept daardoor een veilig klimaat. 1.4 De student is vaardig in het communiceren met groepen, herkent en benoemt in zijn omgang met leerlingen de cultuurbepaalde communicatiecodes. 1.5 De student kan eigen verwachtingen afstemmen op die van het kind en de groep en stelt de beleving van het kind centraal. 1.6 De student observeert in meerdere groepssituaties en signaleert en analyseert voorkomende probleemsituaties en bespreekt mogelijke interventies met zijn begeleiders. OMV KuO BEW Rwd2 OJW&L Stage Taal IPP Org. MPB KnK Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 29

30 2. Pedagogisch competent 2.1 De student kent de leefwereld van basisschoolkinderen en hun basisbehoeften (autonomie, relatie en competentie) en hun verwachtingen en ontwikkelt zicht op de verschillen 2.2 tussen De student kinderen. stemt zijn handelen af op het leeren ontwikkelingsniveau van de groep. OMV KuO BEW Rwd2 OJW&L Stage Taal IPP Org. MPB KnK 2.3 De student kent het verloop van de sociaalemotionele en morele ontwikkeling van basisschoolkinderen bekeken vanuit verschillende theorieën en kan hier op inspelen. 2.4 De student draagt bij in de begeleiding van sociaalemotionele, levensbeschouwelijke en morele ontwikkeling van de kinderen op groepsen individueel niveau. 2.5 De student kent de betekenis van relevante ontwikkelings- en opvoedingstheorieën van het jonge en oudere kind. 2.6 De student heeft actuele kennis van processen van zingeving en waardenontwikkeling bij het jonge en oudere kind en stemt zijn activiteiten hierop af. 2.7 De student realiseert in een gestructureerde speel- of leersituatie een veilige leeromgeving. 3. Vakinhoudelijk en didactisch competent 3.1 De student heeft een reëel beeld van de mate waarin de kinderen in de groep de leerinhoud van de kerndoelen beheersen en van de manier waarop ze hun werk aanpakken. De student kent leerlijnen waarlangs het verloop van de cognitieve en motorische ontwikkeling van kinderen van 3 tot 12 jaar plaatsvindt en kent de culturele bepaaldheid van de ontwikkeling in de verschillende fasen. 30 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

31 3.2 De student ontwerpt vanuit alle vak- en vormingsgebieden speel- en leeractiviteiten die aansluiten bij het niveau van de kinderen en die hen aanzetten tot zelfwerkzaamheid en waarbij de kinderen leren samenwerken en voert deze adequaat met kinderen uit. 3.3 De student zet binnen en buitenschoolse leerbronnen in, waaronder ICT-middelen, en houdt hierbij rekening met de sociaal culturele contet van de kinderen. 3.4 De student evalueert de speel- en leeractiviteiten en de effecten ervan en stelt deze zo nodig bij voor de hele groep en voor het individuele kind. 3.5 De student beschikt over voldoende didactische inzichten m.b.t. alle vak- en vormingsgebieden en bezit de vaardigheid om van daaruit adaptieve speel- en leersituaties te ontwerpen. 3.6 De student ontwikkelt op basis van objectieve observaties een beeld van de leerlingen. Oriënteert zich op leerproblemen binnen taal en rekenen. Hij maakt kennis met een planmatige aanpak van leerproblemen en leerbelemmeringen. 3.7 De student verantwoordt zijn handelen vanuit: Criteria van algemene en leerlijnen, didactiek en vakdidactiek. Resultaten van wetenschappelijk onderzoek. Sociaal maatschappelijke overwegingen. Pedagogisch concepten. Levensvisie en ethische overwegingen. 3.8 De student beheerst de leerinhouden van alle vak- en vormingsgebieden. 3.9 De student ondersteunt kinderen in het mathematiseren van de werkelijkheid (gecijferdheid) en is zich bewust van het eigen taalgebruik en de invloed hiervan op kinderen (geletterdheid). OMV KuO BEW Rwd2 OJW&L Stage Taal IPP Org. MPB KnK Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 31

32 3.10 De student oriënteert zich op de opbouw van de leerinhouden van alle vak- en vormingsgebieden in leerlijnen en de samenhang daartussen De student kent de mogelijkheden van het digitale schoolbord en kan deze op een adequate wijze voor onderwijsdoeleinden inzetten De student gebruikt de resultaten van diverse onderzoeksbronnen voor het ontwerpen van nieuwe leerarrangementen De student kent de factoren die een krachtige leeromgeving ondersteunen en zet de juiste middelen in om dit te realiseren De student kent verschillende actuele leer- en onderwijstheorieën en onderwijsarrangementen voor het jonge en oudere kind. OMV KuO BEW Rwd2 OJW&L Stage Taal IPP Org. MPB KnK 3.15 De student heeft praktische en theoretische kennis van veel voorkomende leerstoornissen en onderwijsbelemmeringen en oriënteert zich op een planmatige aanpak van de begeleiding. 4. Competent in organisatorisch handelen 4.1 De student stemt de organisatie van activiteiten af op de ontwikkelingsbehoeften van kinderen. 4.2 De student gebruikt in de planning van de lessen kennis van belangrijke didactische componenten als werkvormen, groeperingsvormen, leer- en hulpmiddelen. 4.3 De student past verschillende werkvormen toe tijdens de lessen en verandert deze waar nodig. 4.4 De student daagt basisschoolleerlingen op een inspirerende en creatieve manier uit tot het leren ontdekken van de verschillende leerbronnen. 32 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

33 4.5 De student past vormen van differentiatie toe en oriënteert zich hierbij op de ondersteuning van ICTmogelijkheden. 4.6 De student oriënteert zich op de samenwerking met diverse actoren in de onderwijsorganisatie. 4.7 De student observeert en registreert op een overzichtelijke en inzichtelijke wijze de ontwikkeling van kinderen. 4.8 De student organiseert activiteiten die betekenisvol en integratief leren mogelijk maken. Hij maakt hierbij afspraken met de kinderen. De student maakt met de kinderen een planning en gaat hier fleibel mee om. OMV KuO BEW 5. Competent in het samenwerken met collega s 5.1 De student neemt enkele malen deel aan overleg op de basisschool. 5.2 De student heeft kennis van het schoolconcept van zijn stageschool en de vertaling daarvan naar inhoud en vormgeving van het onderwijs. Rwd2 OJW&L Stage Taal IPP Org. MPB KnK 5.3 De student handelt respectvol naar collega s en actoren betrokken bij de school. 5.4 De student werkt adequaat samen met medestudenten en betrokkenen binnen de basisschool. Vervult onder andere de rol van lerend ontwerper en adviseur. 5.5 De student pakt taken projectmatig aan. 6. Competent in het samenwerken met de omgeving 6.1 De student oriënteert zich op de wijze waarop de basisschool omgaat met ouders en verzorgers vanuit een brede maatschappelijke visie. En hij oriënteert zich op sociaal-culturele instellingen (waaronder de Brede School) in de omgeving van de basisschool. Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 33

34 6.2 De student oriënteert zich op eterne professionals die bij de onderwijszorg van de school betrokken zijn. 6.3 De student oriënteert zich op samenwerking met instanties buiten de school, zoals instanties voor kunsteducatie, sportverenigingen. 6.4 De student heeft in de omgang met ouders / verzorgers een goede balans tussen afstand en nabijheid. Hij gaat in deze omgang vertrouwelijk om met informatie over leerlingen en basisschool. 6.5 De student heeft in de omgang met ouders / verzorgers een goede balans tussen afstand en nabijheid. 7. Competent in reflectie en ontwikkeling 7.1 De student verantwoordt zijn keuzes voor zijn onderwijspraktijk tegenover zijn begeleiders en past de feedback die hij daarbij ontvangt toe in een volgende situatie. 7.2 De student verantwoordt zijn keuzes voor zijn onderwijspraktijk op basis van zijn visie: op het kind en op leer- en ontwikkelingsprocessen. 7.3 De student heeft een lerende houding en is in staat tot kritische zelfbeoordeling en zelfsturing om zijn handelen te verbeteren. 7.4 De student kan vragen en problemen die voortkomen uit de praktijk opsporen, formuleren en analyseren en handelingsalternatieven aangeven. 7.5 De student koppelt zijn praktijkervaringen aan relevante theorie en komt zodoende tot nieuwe leervragen. 7.6 De student kan een verbinding leggen tussen zijn mogelijkheden en zijn bekwaamheid, zijn overtuigingen en de motieven. 7.7 De student beschikt over de communicatieve vaardigheden om zijn gereflecteerde praktijkervaring in het eigen onderwijs in te brengen. 34 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs OMV KuO BEW Rwd2 OJW&L Stage Taal IPP Org. MPB KnK

35 7.8 De student betrekt in het bepalen van zijn standpunt pedagogische, morele en maatschappelijke overwegingen. 7.9 de student werkt methodisch aan de verbetering van het eigen leerproces en toont dit in uiteenlopende situaties aan De student is in staat om in niet-voorspelbare situaties te handelen De student oriënteert zich op zijn waardeoriëntaties die zijn handelen sturen en de tradities die daarin een rol spelen De student benoemt zijn rol van overdrager van het cultureel erfgoed. OMV KuO BEW Rwd2 OJW&L Stage Taal IPP Org. MPB KnK Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 35

36 9 Fase lio-bekwaam: wat verwachten we van de student? Na de algemene oriëntatie in de fase opleidingsbekwaam (propedeuse) en het verwerven van de taakbekwaam-kwalificaties krijg je in de fase lio-bekwaam de ruimte om te werken aan je persoonlijke profilering. In de fasen opleidingsbekwaam en taakbekwaam volgde je min of meer hetzelfde programma als je medestudenten. In de fase lio-bekwaam krijg je de mogelijkheid, binnen de gemaakte kaders, eigen keuzes te maken. Je kunt kiezen voor: Een leeftijdsspecialisatie. Een levensbeschouwelijke richting. Een minor. Je krijgt de ruimte om je te verdiepen op bepaalde gebieden van het beroep van leraar basisonderwijs. Daardoor bepaal je uiteindelijk deels zelf je persoonlijk afstudeerprofiel. We sluiten daarmee ook aan bij de wensen van basisscholen om geprofileerde leraren op te leiden. Ons uitgangspunt in de fase lio-bekwaam is niet meer alles bestuderen, overal een beetje van weten, waardoor oppervlakkigheid ontstaat, maar kiezen en de diepte zoeken rond bepaalde thema s. Misschien vraag je je af of je bepaalde vakken of onderdelen dan niet mist. Dat zou kunnen maar wij hebben er wel vertrouwen in dat als je de diepgang weet aan te brengen in je keuzes je dan ook over het vermogen beschikt om door levenslang te leren jouw werk als leraar basisonderwijs kwalitatief op niveau te houden. Professionals in de praktijk, mentoren en coaches op basisscholen geven daarin het voorbeeld. De opleiding Leraar Basisonderwijs is een belangrijke periode in je leven maar maakt tenslotte deel uit van een doorgaande ontwikkeling die levenslang duurt! Het is dus van belang om verantwoorde keuzes te maken. Houd daarbij de competenties in het vizier en werk toe naar het assessment. We verwachten van jou dat je serieus, toegewijd en actief studeert, om weer 36 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

37 een stapje dichter bij de kern van het beroep van leraar basisonderwijs te komen. In deze fase werk je toe naar lio-bekwaamheid. De fase lio-bekwaam loopt door tot en met periode 1 van het laatste jaar. Als je lio-bekwaam bent dan ben je dusdanig competent dat je de lio-stage kunt gaan lopen. De lio-stage is de laatste intensieve praktijkperiode van de Pabo. Hieronder lees je de beeldschets van een lio-bekwaam student: De student kan zijn leerdoel formuleren en leeractiviteiten plannen en uitvoeren. Hij evalueert op basis van ontvangen feedback het leerproces en stelt dit bij indien nodig. De student werkt hierbij vanuit overtuigingen die nauw aansluiten bij het beroepsprofiel van de leerkracht basisonderwijs en zijn kernkwaliteiten en persoonlijke missie. De student kan activiteiten uitvoeren, gedurende dagdelen en dagen, in een groep kinderen met een gemiddelde diversiteit. Hij kan meervoudige activiteiten ontwerpen en uitvoeren met de hele groep met daarbinnen subgroepjes en/of individuele kinderen. Hij stemt zijn gedrag af op de klassensituatie en weet daarin een goed werkklimaat te scheppen, waarin kinderen uitgedaagd worden samen te werken. Hij weet hoe en wanneer je groepsprocessen moet beïnvloeden en hij ontwikkelt hiertoe in toenemende mate een effectief handelingsrepertoire. Hij kan daarin adequate hulpmiddelen inzetten. Op basis van een groepsanalyse maakt hij een verantwoorde keuze voor activiteiten gebaseerd op de kerndoelen, de grondslagen van de vak- en vormingsgebieden. Hij past daarbij de basisstructuren van vak-en vormingsgebieden toe en hij kan dit met verschillende niveaus binnen één groep. De student hanteert een voor iedereen inzichtelijk en effectief klassenmanagement. Hij speelt een actieve en initiatiefrijke rol in de samenwerking met de mentor en andere collega s binnen de school. Hij ontwikkelt goede contacten met de ouders en verzorgers van de kinderen in zijn groep. Hij verantwoordt zijn handelen en kan dit bijstellen op basis van zijn reflectief vermogen. Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 37

38 Je hebt inmiddels verschillende keuzes gemaakt: Je hebt gekozen voor het jongere kind, groep 1 t/m 4 (van 2 t/m 7 jaar) of, Het oudere kind, groep 4 t/m 8 (vanaf 7 jaar t/m 14 jaar). Zoals je ziet zit er een overlap in. Omdat de ontwikkeling van kinderen niet gelijktijdig plaatsvindt, moet een leerkracht op de hoogte zijn van de kenmerken van ontwikkeling volgend op of voorafgaand aan een leeftijdsfase of een groep. Ook moet een leerkracht onderbouw op de hoogte zijn van Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE). Van een leerkracht in de bovenbouw wordt verwacht dat hij op de hoogte is van de eerste jaren van het voortgezet onderwijs. De verschillende leeftijdsgroepen hebben een eigen benadering nodig in de ontwikkeling van spelen en leren naar onderzoeken en leren. Je hebt gekozen voor het behalen van een diploma Katholiek Godsdienstonderwijs of het getuigschrift Algemeen Levens- beschouwelijke Vorming. In de fase lio-bekwaam krijg je ook vrije ruimte in de vorm van minoren. Een minor is een programma van 30 studiepunten. Het geeft je de kans om buiten de muren te kijken of om je nog meer te verdiepen in bepaalde beroepsspecifieke thema s. De profilering stelt je in staat om beter in te spelen op de verschillen tussen kinderen in je groep en de eerste stappen te zetten op het gebied van pedagogisch en didactisch onderzoek. Door leer- en gedragsproblemen, sociaal - emotionele ontwikkeling, leerlingenzorg voor het jongere of het oudere kind te bestuderen en te onderzoeken krijg je meer zicht op je pedagogisch en didactische taak als (aspirant) leerkracht. Om dit alles onder de knie te krijgen, gebruik je tal van leerbronnen zoals de kernopgaven, je medestudenten, Xplora (het leercentrum), de stageplaats, de docenten van de Pabo en de begeleiders in de basisschool. 38 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

39 Het is aan jou om deze bronnen optimaal te benutten om steeds dichter bij je doel te komen. Ervaring en onderzoek wijzen uit dat hoe actiever je zelf bent, hoe meer je met anderen samenwerkt en hoe meer je het geleerde begrijpt en toepast in de contet van het beroep, hoe beter je jezelf ontwikkelt en hoe meer plezier je in het leren krijgt. De fase lio-bekwaam kenmerkt zich doordat iedere student deels een eigen programma volgt. Je krijgt de kans om je te profileren, je te onderscheiden van de anderen. Dat vraagt zelfkennis, weten waar je mogelijkheden en kansen liggen, nog meer je eigen ontwikkeling ter hand te nemen. Hierdoor krijg je de kans en ben je in staat om in Pabo 4 te beginnen aan je laatste fase van de opleiding, de lio-stage om uiteindelijk startbekwaam te worden. Met jouw profilering ben je in staat om aan te sluiten bij de vraag uit de praktijk: geen leerkrachten die van alles een beetje kunnen, maar leerkrachten die van enkele gebieden van de hoed en de rand weten. Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 39

40 10 Fase lio-bekwaam: overzicht van het programma De postpropedeutische fase van de bacheloropleiding leraar basisonderwijs voor het vierjarig competentiegericht traject (voltijd, pabo 3) voor het studiejaar bestaat uit de volgende onderwijseenheden, Te zien op de volgende pagina: 40 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

41 Tabel 6: Overzicht programma fase lio-bekwaam Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4 Kernopgave Kernopgave Passend Onderwijs Passend Onderwijs In deze periode staat de gekozen minor centraal. In deze periode staat de gekozen minor centraal. Kernopgave Natuur &Techniek Kernopgave Godsdienst/ Levensbeschouwing Keuzes * : Minor bewegingsonderwijs Minor cultuureducatie Keuzes * : Minor bewegingsonderwijs Minor cultuureducatie Maatschappelijke Duurzame ontwikkeling Maatschappelijke Duurzame ontwikkeling Minor Buitenland Developing Skills For Teaching English Abroad Minor Buitenland Developing Skills For Teaching English Abroad Minor TOPClass gedragspecialist (alleen voor studenten die dit traject volgen) Minor TOPClass gedragspecialist (alleen voor studenten die dit traject volgen) Stage Intervisie Stage Intervisie LIO bekwaam assessment Kennisbasis rekenen / wiskunde Kennisbasislijn Nederlandse taal * Individuele profilering bestaat dit jaar uit keuze van één van de aangegeven minoren. Het minoraanbod is jaarlijks aan wijzigingen onderhevig. Periode 1 Periode t/m t/m Periode 2 Periode t/m t/m Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 41

42 Tabel 7: Overzicht van het programma fase lio-bekwaam (5 periodes) Studielast Onderwijseenheden in uren Verplicht: Studie punten Kernopgave Passend Onderwijs Kernopgave Natuur en Techniek 56 2 Kernopgave Godsdienst/levensbeschouwing 56 2 Intervisie 28 1 Stage Maatschappelijke Duurzame ontwikkeling 56 2 Kennisbasis rekenen / wiskunde 28 1 Kennisbasis Nederlandse Taal 28 1 Portfolio assessment Individuele profilering bestaat uit keuze van één van de volgende onderdelen: Minor Bewegingsonderwijs Minor Cultuureducatie Minor Buitenland Developing Skills For Teaching English Abroad Minor TOPClass gedragsspecialist (alleen voor studenten die dit traject volgen) Toelichting op het programma: Periode 1: In periode 1 zijn de volgende kernopgaven parallel georganiseerd: Kernopgave Passend Onderwijs Kernopgave Natuur &Techniek. Periode 2: In periode 2 zijn de volgende kernopgaven parallel georganiseerd: Kernopgave Passend Onderwijs Kernopgave Godsdienst/Levensbeschouwing Periode 3 en 4: In deze periode staat de gekozen minor centraal. In periode 1 en 2 loop je regulier stage. In periode 3 en 4 maakt praktijk voor 50% deel uit van je minorprogramma. 42 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

43 11 Fase lio-bekwaam: de kernopgaven De kernopgaven in de fase lio-bekwaam kennen allemaal de volgende gemeenschappelijke uitgangspunten: De competenties en indicatoren voor lio-bekwaam zijn een belangrijke leidraad. Tijdens het werken in kernopgaven is het belangrijk deze niet uit het oog te verliezen. Gebruik ze bij de keuzes die je maakt in je persoonlijke ontwikkelplan. De kernopgaven starten vanuit een gemeenschappelijk kader. Binnen elke kernopgave is voldoende ruimte en aandacht voor de gekozen leeftijdscategorie. Bovendien is hierdoor ook ruimte voor transfer naar de niet gekozen leeftijdsgroep. Binnen elke kernopgave is ruimte voor onderzoek. Onderzoek is een manier om de relatie tussen binnenschools programma en de praktijk te overbruggen. Binnen elke kernopgave is ruimte voor ontwerpvaardigheden. Met gebruikmaking van vakconcepten, basisstructuur van het vak en vakdidactische uitgangspunten ben je in staat om afhankelijk van de gekozen leeftijdsgroep authentieke leer- en spelactiviteiten te ontwerpen. Dit sluit aan bij onze visie dat je in staat moet zijn als leraar basisonderwijs om adaptief met methodes om te gaan en dat je los van methodes onderwijsactiviteiten moet kunnen ontwerpen. In de kernopgaves vindt een forse verdieping ten aanzien van kennis van de vakvormingsgebieden plaats. Je dient na het volgen van een kernopgave over een stevige kennisbasis te beschikken. De kerndoelen zijn verwerkt in de kernopgaven. Elke kernopgave wordt summatief en formatief getoetst. Je krijgt een cijfer beoordeling voor de kernopgave. Tijdens je portfolio assessment moet je competentiegroei laten zien. Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 43

44 Kernopgave Passend Onderwijs Lesgeven aan een basisschoolgroep vraagt steeds meer van de leerkracht. Van hem of haar wordt verwacht dat deze het maimale uit de leerlingen weet te halen en daarbij rekening houdt met hun specifieke onderwijsbehoeften, zowel op het gebied van gedrag als op het gebied van hun leerontwikkeling. In deze beroepstaak krijg je vanuit vijf verschillende invalshoeken informatie om opbrengstgericht te kunnen werken. De vijf vakken zijn: onderwijskunde/pedagogiek, Nederlandse taal, rekenen/wiskunde, schrijven en logopedie. Bij opbrengstgericht werken denken we o.a. aan het maken van trendanalyses en het inzetten van de juiste instructiemethodieken. Daarnaast bouwt deze beroepstaak voort op de kennis die je hebt opgedaan bij de beroepstaak OMV. Dat betekent dat je werkt volgens de 1- Zorgroute, d.w.z. handelingsgericht werken en het werken met groepsplannen. In relatie daarmee kun je differentiëren naar instructieonafhankelijke, instructie- gevoelige en instructie-afhankelijke groepen. Zoals je ziet, werk je dus vooral op groepsniveau. Deze beroepstaak vraagt erom dat je de kennis die je binnen de opleiding opdoet naar de praktijk van je stagegroep vertaalt. Dit betekent o.a. dat je van je stageklas een groepsanalyse maakt, onderwijs- en leerbehoeften in kaart brengt, leerlingen clustert op grond van die behoeften, een groepsplan schrijft en dit gedurende een periode uitvoert in je stageklas. Naast kennis over de 1-Zorgroute, moet je natuurlijk ook kennis hebben om leer- en gedragsproblemen te signaleren, te analyseren, te diagnosticeren en te remediëren. De vijf vakken zullen je daar ook de noodzakelijke informatie over geven. Ter afronding van deze beroepstaak heb je de 1-zorgroute uitgevoerd, een groepsplan gemaakt en je keuzes verantwoordt.. Tevens dien je een verantwoording te schrijven over je visie op leerlingenzorg, de 1-zorgroutecyclus en je eigen leeropbrengst van het uitvoeren van de 1-zorgroute in relatie tot je visie op leerlingenzorg.daarnaast wordt je kennis over de aangeboden inhouden d.m.v. een schriftelijke toets afgetoetst. Kernopgave Natuur en Techniek De aangeboden lessen en verwerkingsmogelijkheden voor jou binnen deze keuze kernopgave, zijn heel afwisselend. In deze kernopgave switch je van de theorie naar de direct toepasbare mogelijkheden op groepsniveau. De opzet van deze kernopgave wordt vooraf schematisch geplaatst in de Blackboard course. Binnen de kernopgave is er voor iedere student veel 44 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

45 ruimte voor de inzet van eigen ontwerp - en onderzoeksvaardigheden. De nadruk ligt op competentie 3: de vakinhoudelijk/vakdidactische competentie. Je gaat leeractiviteiten ontwerpen die gebaseerd zijn op recente vakdidactische, pedagogische uitgangspunten. Ook ga je je bekwamen in het doorzien van samenhangen van Natuur en Techniek met andere vakgebieden zoals: rekenen en taal en andere wereld oriënterende vakken. In deze kernopgave wordt aangesloten bij de recente ontwikkelingen rondom de kennisbasis. De doelen die de studenten nastreven binnen de keuze kernopgave zijn: a. De student kan de specifieke bijdrage van natuur en techniek aan de ontwikkeling van de betekenis ervan voor kinderen beschrijven aan de hand van de drie pijlers van het vakgebied. b. De student kan toelichten welke bijdrage natuur- en techniekonderwijs kan leveren aan de realisatie van de kerndoelen voor het primair onderwijs op groeps- en schoolniveau. Kernopgave: Godsdienst / levensbeschouwing Deze kernopgave is voor iedere student verplicht en wordt gepland in periode 2 van het 3e jaar. Er zijn twee varianten, waarbij je een keuze maakt voor één richting: Katholiek of algemeen levensbeschouwelijk: Katholiek: verdieping in de christelijke levensvisie als voorbereiding op de akte van bekwaamheid godsdienst/levensbeschouwing voor leraar katholiek primair onderwijs. In pabo 4 krijgt dit een vervolg in de kernopgave identiteit. Algemeen levensbeschouwelijk: verdieping in verschillende levensbeschouwelijke visies als voorbereiding op de akte van bekwaamheid Algemeen Levensbeschouwelijke Vorming (ALV), gericht op het werken in het Openbaar Onderwijs. In pabo 4 krijgt dit een vervolg in de kernopgave identiteit. Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 45

46 In beide kernopgaven gaat het om het verwerven van kennis over de christelijke en andere levensvisies en het ontwikkelen van vaardigheden om kinderen op levensbeschouwelijk gebied goed te kunnen begeleiden. Voor elke leraar is het belangrijk om te weten wat godsdienst in het leven van mensen kan betekenen. Een leraar met kennis in hoofd en hart over belangrijke levensbeschouwelijke thema s en verhalen/rituelen die deze thema s betekenis geven, kan zijn handelen verbinden met diepere waarden die de basis vormen van onze westerse samenleving. Kinderen kun je zo begeleiden in het leren ontdekken wat voor hen in hun leven waardevol is. Je gaat via opdrachten (leertaken) zelf op zoek naar wat voor jou inspirerend is en je verdiept je via literatuurstudie en ook door middel van andere bronnen in belangrijke levensbeschouwelijke thema s. Als je kiest voor het werken op een katholieke basisschool is een epliciete verdieping in de christelijke levensvisie een voorwaarde. Daarnaast ga je ook verkennen wat in een andere levensvisie te vinden is over het door jou gekozen thema. Als je kiest voor het werken op een openbare basisschool verdiep je je in verschillende levensbeschouwelijke en/of filosofische stromingen. In de bijeenkomsten wordt er op verschillende manieren gewerkt rond thema s en verhalen uit de christelijke en/of andere levensbeschouwelijke stromingen. Let op: Als je de akte van bekwaamheid voor de katholieke basisschool wilt halen moet je rekening houden met het volgende: deelname aan de kernopgave godsdienst/levensbeschouwing katholiek van het 3e jaar en een voldoende afronding daarvan is verplicht. een persoonlijke betrokkenheid waarin je laat zien dat je je laat inspireren door waarden van de christelijke levensvisie, is een voorwaarde. Studenten die voldoen aan de hier genoemde voorwaarden komen in aanmerking voor één van de volgende aktes: Akte van bekwaamheid godsdienst/levensbeschouwing voor leraar katholiek primair onderwijs, uitgegeven door Pabo Breda. Of 46 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

47 Akte van bekwaamheid godsdienst/levensbeschouwing voor leraar katholiek primair onderwijs, ondertekend door de bisschoppelijke gedelegeerde voor het katholieke onderwijs. (Zie voor de voorwaarden voor deze akte de richtlijnen in de brief van de Rooms Katholieke Bisschoppenconferentie, maart 2009). Beide diploma s worden als gelijkwaardig beschouwd en erkend door besturen in het katholiek primair onderwijs. De kennisbasis voor Nederlands De Kennisbasis Nederlandse taal omvat het begrippenkader dat aan de basis staat van de didactiek van het vak taal op de basisschool. In Pabo 1 en 2 zijn deze begrippen en hun toepassingen al aan de orde geweest. Aan het eind van pabo 2 worden ze getoetst door middel van een landelijk georganiseerde meting (de zogenaamde landelijke kennisbasistoets). Indien je de toets in pabo 2 niet met een voldoende resultaat afsluit, heb je daarna nog twee kansen per studiejaar om deze toets te halen. Er worden in Pabo 3 en 4 geen colleges over dit onderwerp aangeboden, voorbereiding op de toetsen gebeurt dus individueel en op eigen initiatief. Voor studiemateriaal verwijzen we naar de literatuurlijst. * Portaal ( door H. Paus e.a., uitg. Coutinho ) : verplicht * Basiskennis taalonderwijs ( door H. Huizenga en R. Robbe, uitg. Noordhoff ) : geadviseerd * website : geadviseerd * website: Kennisbasis rekenen-wiskunde Het verwerven van kennis uit de kennisbasis rekenen-wiskunde is geen doel op zich. Het gaat er om wat een startbekwame leerkracht kán met deze kennis, namelijk deze kennis inzetten bij het realiseren van rekenwiskundeonderwijs op de basisschool. Het geheel aan reken-wiskundige kennis, vaardigheden en inzichten van een (startbekwame) leerkracht wordt aangeduid met het begrip professionele gecijferdheid. Het gaat hierbij om: - Het zelf beschikken over voldoende rekenvaardigheid en gecijferdheid. - Rekenen-wiskunde betekenis kunnen geven voor kinderen. - Oplossingsprocessen en niveauverhoging bij kinderen kunnen realiseren. Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 47

48 - Wiskundig denken van kinderen kunnen bevorderen. Bij deze competentie gaat het om de samenhang tussen mathematiseren en didactiseren. De kennisbasis rekenen-wiskunde is te vinden op Maatschappelijke Duurzame ontwikkeling In het kader van Maatschappelijke Duurzame ontwikkeling zijn er in jaar 3 twee mogelijkheden. De studenten worden ingedeeld bij één van de twee programma s. A. Playing for Success. Binnen Playing for Success Breda werken kinderen en jongeren van 9 tot 23 jaar in het NACADEMY leercentrum van het Rat Verlegh Stadion aan hun leerprestaties en zelfvertrouwen. Doelstelling van Playing for Success is om leerprestaties te verbeteren met een naschools programma in een motiverende en uitdagende omgeving. Alle deelnemers hebben tien weken lang 2,5 uur per week onder intensieve begeleiding een naschools leer- en spelprogramma gevolgd. Playing for Success is echt leren met een wow-factor". B. De Uitdaging. Meedoen in de samenleving. Verschil maken in de wereld om je heen. Daar draait het allemaal om bij de uitdaging. Met De Uitdaging gaan kinderen van groep 7 of 8 hun eigen sociale dromen uitvoeren. Basisscholen in Breda en omstreken kunnen met steun van de Avans Hogeschool PABO starten met De Uitdaging. Als student verzorg je in koppels van twee, de kwalitatieve coaching van de kinderen bij De Uitdaging Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

49 12 Fase lio-bekwaam: de minoren Een minor is een samenhangend geheel van onderwijseenheden ('programma s') met een omvang van 30 studiepunten met een looptijd van 20 weken. Een minor kan betrekking hebben op verbreding of verdieping van competenties die in de hoofdfase aan de orde zijn of op geheel nieuwe competenties. Er bestaan verschillende soorten minoren: 1. Minoren die aangeboden worden vanuit je eigen major (dus alleen voor Pabo-studenten). 2. Minoren die buiten de eigen studie (major) worden aangeboden, dit kan zowel bij Avans Hogeschool (Avans brede minor) als bij een andere hogeschool. 3. Tevens kun je aanvragen om een half jaar naar een school of stage in het buitenland te gaan, in plaats van een minor. Studenten kunnen voor minoren ook in de avond worden ingedeeld. Wij bieden de volgende minoren aan: Minor Bewegingsonderwijs De Minor bewegingsonderwijs komt voort uit de bestaande Leergang vakbekwaamheid bewegingsonderwijs via Pabo (Opleiding tot vakleerkracht bewegingsonderwijs voor de basisschool). Deze leergang bestaat uit 3 blokken. In de minor gaan we deze 3 blokken aanbieden. Als je deze minor met een voldoende afsluit dan heb je recht op 3 deelcertificaten van de Opleiding tot vakleerkracht bewegingsonderwijs voor de basisschool. Deze minor wordt aangeboden in het derde leerjaar en omvat 20 weken. De Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 49

50 week bestaat uit 3 dagdelen les in de zaal, de rest van de week wordt ingevuld met stage, voorbereiding stagelessen, stageopdrachten en zelfstudie. Er wordt met twee of drie studenten stage gelopen op scholen welke door de Pabo geselecteerd zijn. De toetsing van de minor gebeurt door een theorietoets en een portfolio dat o.a. bestaat uit 60 lessen bewegingsonderwijs verspreid over gr 3-8. Wanneer je de drie blokken met een voldoende hebt afgesloten, volgt na de Pabo nog een assessment waarmee je het hele traject afsluit. Om deel te mogen nemen aan deze minor is het zeer belangrijk dat je een voldoende mate van eigen vaardigheid bezit en gemotiveerd bent om ná je afstuderen op de Pabo, op de basisschool meerdere lessen bewegingsonderwijs te verzorgen, dus óók aan andere groepen dan je eigen groep. Het niveau van eigen vaardigheid moet het niveau van groep 8+ zijn. Deze eigen vaardigheid wordt getest middels een intakebijeenkomst in de sportzaal. Informatie hierover wordt t.z.t. op BB bekend gemaakt. Omdat praktijk een groot gedeelte van deze minor omvat moet de stage van Pabo 2 met een voldoende zijn afgerond. Minor Cultuureducatie Mees is diep onder de indruk. Hij is stil. Voor het eerst sinds lange tijd ligt hij niet overhoop met andere kinderen. Hij zit naast de violist van het Brabants Orkest en heeft de belangrijke taak op het juiste moment zijn partituur om te slaan. Ze hebben een teken bedacht; als de violist knikt is Mees aan zet. Glunderend loopt Mees na de repetitie de zaal uit. Zijn vriend loopt naast hem. Mees is een ervaring rijker en drie centimeter gegroeid. Kinderen hebben 100 manieren om zich uit te drukken; met hun lichaamstaal, tekenend, zingend, toneelspelend, boetserend, musicerend. Zij kunnen worden geraakt en geïnspireerd door werk van kunstenaars. Zij staan open voor de wereld om hen heen. In deze minor leer je hoe je een cultureel klimaat kan scheppen. Basisscholen zijn steeds meer op zoek naar mensen die binnen hun team de taak van ICC-er kunnen oppakken; Interne Coördinator Cultuureducatie. Dat is iemand die een team kan inspireren en contacten kan leggen en onderhouden met culturele instellingen. 50 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

51 Daarom ga je in deze minor o.a. stagelopen binnen een culturele instelling en op een basisschool, ga je aan de slag met cultuur binnen de tien tijdvakken en bestudeer je artikelen. Je spaart Kunstbelevenissen en ontwikkelt en verwoordt je eigen visie op cultuureducatie (receptief, reflectief, productief en mediatief). Een minor die niet geschikt is voor verstokte cultuurbarbaren. Wel voor cultuur(over)dragers die op zoek zijn naar verbreding en verdieping en de rol van ICC-er wel zien zitten. Minor TOPCLass gedragspecialist Deze minor is alleen toegankelijk voor studenten die zijn geselecteerd voor dit on top programma. In nauwe samenwerking met scholen van de deelnemende besturen (Driespan, KPO Roosendaal en INOS) is een programma ontworpen waarbij de koppeling theorie / praktijk centraal staat. Maandag tot en met woensdag zijn stagedagen, donderdag les of training, vrijdag zelfstudie of ecursie. De aangeboden lesstof en trainingen worden steeds gevolgd door het opdoen van praktijkervaringen. Door hierop kritisch terug te kijken wordt het handelen weer verder geprofessionaliseerd. Nadere informatie is te vinden op de website en (voor de betreffende studenten) op de course. Developing Skills For Teaching English Abroad Sinds het schooljaar is de buitenlandstage vervangen door een Engelstalige minor, waarin naast een theoretisch-didactische voorbereiding van 6 weken een buitenlandstage van 12 weken wordt gelopen in een land naar eigen keuze. Elk jaar tekenen ook studenten uit andere landen in voor deze minor zij gaan hun 12 weken in Nederland stage lopen. Het hoofddoel van de minor is het onderwijzen van Engels aan buitenlandse basisschoolkinderen aan de hand van drama en muziek in een multiculturele setting. De koppeling theorie-praktijk is in de zes theorie-weken geregeld via wekelijkse stagemomenten op een vvto-school. Voor alle minoren geldt dat je je moet blijven trainen in het beheren van je klassenmanagement en dat je regelmatig voor de groep staat om je lesgevende taken te blijven oefenen. Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 51

52 13 Fase lio-bekwaam: de praktijk Vanaf het derde jaar ga je je profileren door keuzes te maken. Een van de keuzes betreft de leeftijdsspecialisatie: jongere of oudere kind. Voor de stage in blok 1 en 2 betekent dit nog dat je je breed oriënteert in de leeftijdsspecialisatie die je gekozen hebt. Op grond van de ontwikkelingsfasen die een kind doorloopt -niet alle kinderen ontwikkelen zich op dezelfde wijze- en de eis dat de leerkracht zicht heeft op de doorgaande ontwikkeling is vanuit leerpsychologische invalshoek gekozen voor onderstaande indeling, waarbij er sprake is van een overlap in groep 4 (7 jaar): Jongere kind : 2 t/m 7 jaar; Oudere kind : 7 t/m 14 jaar. Vertaald naar het organisatieprincipe van basisscholen betekent dit dat je afhankelijk van je keuze stage loopt in de volgende groepen: Jongere kind: groep 1 t/m 4; Oudere kind: groep 4 t/m 8. De brede oriëntatie houdt in dat je je niet beperkt tot het opdoen van ervaringen in één groep of één klas, maar dat je ook gericht bent op andere groepen die vallen binnen de gekozen leeftijdsgroep. Richtlijn hierbij is dat je 50% van de tijd stage loopt in een vaste groep, (de basisgroep) en vanuit daar uitstapjes maakt naar andere groepen die vallen binnen de gekozen leeftijdsgroep jongere of oudere kind. De reeds eerder opgedane stage-ervaringen van de student met een bepaalde groep zijn mede bepalend voor de keuze van de basisgroep. Stagecoach en contactdocent zullen dit bewaken. Naast de vier weken stage per blok, heb je ook wekelijks 1 dag verplicht stage die in het teken staat van de kernopgave Passend Onderwijs. Ook is er per week een stagedag ingepland voor activiteiten in de groep. 52 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs

53 De competenties en de indicatoren op lio-bekwaamniveau (zie tabel 8) zijn het handvat voor ontwikkeling van de student tijdens de stage uren. De beoordeling van de stage wordt als bewijs opgenomen in het portfolio. De minoren hebben een eigen beoordelingsformat. Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs 53

54 14 Fase lio-bekwaam: de toetsing In de fase lio-bekwaam word je getoetst op je voortgang ten aanzien van je competentieontwikkeling. De toetsing heeft een diagnostische functie en een beoordelende functie. Voor de diagnostische functie gebruiken we de term formatieve toets en voor de beoordelende functie gebruiken we de term summatieve toets. Aan de summatieve toetsen worden de studiepunten verbonden. In Pabo 3 wordt formatief en summatief getoetst. Toetsing van de kernopgaven De kernopgaven worden summatief getoetst. Dit wil zeggen, je krijgt een cijfer en op basis van een voldoende beoordeling. Het portfolioassessment Het lio-bekwaamportfolioassessment zal plaatsvinden in periode 3 en in periode 4 is de mogelijkheid het assessment te herkansen. Alle informatie over het assessment vind je in de handleiding LIO-bekwaam portfolioassessment. Voor de handleiding verwijzen we je naar de Blackboard course Assessments. Je schrijft je in voor het assessment via Osiris. Voor de studenten die in periode 3 en 4 in het buitenland stage lopen, vindt het assessment plaats in periode 4 met een herkansingsmogelijkheid in periode 5.Herkansing summatieve toetsen Voor elke kernopgave heb je een eerste en een tweede kans. Herkansing van (interne) minoren vindt plaats in de laatste week van augustus. Herkansing van de eterne minor wordt bepaald door de academie/instelling waar de student de minor volgt. Toelating tot het 4e jaar Een student wordt toegelaten tot het 4e jaar indien hij over 180 ects beschikt. 54 Opleidingswijzer voltijd Leraar Basisonderwijs