BEROEPSCOMPETENTIEPROFIEL FYSIOTHERAPEUT IN DE HART- EN VAATREVALIDATIE

Transcriptie

1 BEROEPSCOMPETENTIEPROFIEL FYSIOTHERAPEUT IN DE HART- EN VAATREVALIDATIE

2 1. ALGEMENE INFORMATIE Status Oktober 2006 definitief Onder regie van branchevereniging Ontwikkeld door Projectgroep NVFH 1. Projectleider Dhr. R. Coppoolse 2. Projectgroepleden vanuit NVFH: Mw. R. van Binsbergen Dhr. R. Bours Dhr. B. Smit 3. Stuurgroepleden: Dhr. H. Koers Dhr. S. van de Voort Mw. L. Timmermans Dank aan Mirjam Liebrand voor de uiteindelijke opmaak van het document. Brondocument(en) NVFH concept visiedocument (2003) NVFH Functieprofiel fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie (in ontwikkeling) KNGF Beroepsprofiel fysiotherapeut (2005) Dank aan NVFL en NVFK die toestemming gaven om delen uit hun BCP s te gebruiken. Legitimering Op format Op inhoud Refereer als: Door bestuursbesluit NVFH en een vertegenwoordiging vanuit de beroepspraktijk. Koers H., Binsbergen van R., Bours R., Smit B., Voort van de S., Timmermans L., Coppoolse R.(2006) Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in Hart- en Vaatrevalidatie NVFH NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 2

3 V O O R W O O R D Vanaf de begin jaren 70 is de fysieke training een vaststaand en belangrijk onderdeel van het hartrevalidatieprogramma. In de loop der jaren zijn de inzichten veranderd en zijn de doelstellingen bijgesteld, waardoor met de bewegingsprogramma s zowel het bewegen voor fitheid, als het bewegen voor gezondheid, kwaliteit van leven en secundaire preventie worden nagestreefd. Daarnaast hebben bewegingsprogramma s gunstige psychosociale effecten, zoals angstreductie, vermindering van depressie, verbetering van het welbevinden en sociale adaptatie. Het onderhouden van een actieve lichamelijke leefstijl volgens de Nederlandse Norm Gezond Bewegen bij mensen met harten vaatziekten laat een aanzienlijke vermindering zien van mortaliteit, morbiditeit, recidieven en ziekenhuisopnames. In het cardiovasculair risicomanagement zal het ontwikkelen van een lichamelijk actieve leefstijl een belangrijke pijler zijn. Voor de fysiotherapeut gespecialiseerd in de harten vaatziekten is er een belangrijke taak weggelegd in het kader van preventie. Daarnaast zal de harten vaatrevalidatie steeds specifieker en omvangrijker worden door de toenemende mogelijkheden van het medisch technisch handelen en de ouder wordende mens waarbij, door de differentiatie en het aanbieden van programma s op maat een verdere verbreding en verdieping van het vakgebied ontstaat. Kortom, het vakgebied is zeer dynamisch. Dit vraagt om professionals die de competenties hebben om optimale zorg te kunnen leveren, die een brug vormen naar de behandeling van de patiënt en andersom ook de ontwikkelingen vanuit het beroep kunnen vertalen naar de omgeving. In navolging van genoemde beroepsinhoudelijke ontwikkelingen en mede ingegeven door de mogelijkheden door de komst van de bachelor-master structuur in het onderwijs heeft het bestuur van de NVFH gekozen om het beroepscompetentieprofiel te schrijven op het niveau professional master. Dit sluit aan bij het beleid van het KNGF. Alhoewel de NVFH nog aan het begin staat van deze ontwikkeling heeft het bestuur ervoor gekozen mee te gaan in de impuls tot verdere professionalisering van ons vakgebied. Voor u ligt het beroepscompetentieprofiel van de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie. Ik beschouw het beroepscompetentieprofiel als een van de mijlpalen in de ontwikkelingen van ons beroep. Ik ben ervan overtuigd dat in goede NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 3

4 samenspraak met de leden en samenwerking met de wetenschap en andere disciplines we kunnen groeien naar dit gestelde niveau. Hessel Koers Voorzitter a.i. NVFH NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 4

5 I N H O U D S O P G A V E VOORWOORD...3 INHOUDSOPGAVE TYPERING FYSIOTHERAPIE BIJ HART- EN VAATREVALIDATIE FYSIOTHERAPIE FYSIOTHERAPIE BIJ HART- EN VAATZIEKTEN WETGEVING EN OVERHEIDSREGULERING PLAATS VAN DE PROFESSIONAL MASTER FYSIOTHERAPEUT IN HET ZORGNETWERK WERKOMGEVING ONTWIKKELINGEN IN DE FYSIOTHERAPIE BIJ HART- EN VAATZIEKTEN TYPERING PROFESSIONAL MASTER FYSIOTHERAPEUT IN DE HART- EN VAATREVALIDATIE WERKOMGEVING VAN DE FYSIOTHERAPEUT IN DE HART- EN VAATREVALIDATIE WERKZAAMHEDEN COMPLEXITEIT EN BEROEPSHOUDING OPLEIDING ROLLEN & BEROEPSCOMPETENTIES ROLLEN ROLLEN EN COMPETENTIES COMPETENTIEGEBIEDEN ROLLEN COMPETENTIEPROFIEL COMPETENTIEKAART...36 BIJLAGE 1 OVERZICHT BEROEPSINHOUDELIJKE VERENIGINGEN KNGF...61 BIJLAGE 2 DUBLIN DESCRIPTOREN...62 BIJLAGE 3 PREVENTIE...63 NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 5

6 INLEIDING In het beroep van fysiotherapeut zorgen kwaliteitsverbeteringen, wetenschappelijk onderzoek, vernieuwde wet- en regelgeving voor een hoge mate van dynamiek. Verschillende ontwikkelingen hebben geleid tot een aantal erkende beroepsinhoudelijke lidverenigingen in de fysiotherapie, waaronder de fysiotherapie bij harten vaatziekten. Ontwikkelingen die tot die erkenning hebben geleid zijn: een toename in aantal en diversiteit van behandelvragen; demografische verschuivingen; verder- en diepgaande belangstelling voor (nieuwe) deelgebieden binnen de fysiotherapie; deskundigheidsbevordering op die gebieden. De fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie draagt zorg voor preventie, advisering en behandeling van patiënten met harten vaatziekten in verschillende leeftijdscategorieën en met enkelvoudige, meervoudige of complexe gezondheidsproblematiek, eventueel met een atypische en onduidelijke presentatie. Hij 1 richt zich daarbij op het dagelijks functioneren van de patiënt in al zijn facetten en draagt bij aan het geheel van activiteiten dat nodig is om de onderliggende oorzaak van de ziekte gunstig te beïnvloeden en er bovendien voor te zorgen dat de patiënt in de best mogelijke fysieke, psychische en sociale conditie verkeert om de naar de voor hem normale plaats in de maatschappij terug te keren en te behouden. Dit beroepscompetentieprofiel beschrijft de competenties die de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie nodig heeft om taken uit te voeren en problemen op te lossen in zijn werksituatie. Dat vermogen bestaat uit een samenhangend geheel van kennis, inzicht, vaardigheden en attitude geplaatst in een bepaalde context. Die context, in dit geval het interveniëren bij een patiënt met een harten/of vaatziekte, vraagt van de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie specifieke competenties. Dit profiel richt zich uitsluitend op de onderscheidende competenties. De algemeen fysiotherapeutische competenties, waarover hij eveneens dient te beschikken, worden in dit profiel buiten beschouwing gelaten. Zij worden beschreven in het beroepscompetentieprofiel voor de algemeen fysiotherapeut. Het beroepscompetentieprofiel vormt samen met het visiedocument (2003) en het functieprofiel fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie (in ontwikkeling) één geheel. Deze documenten zijn ontwikkeld vanuit de beroepsvereniging: de Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie bij Hart- en Vaatziekten (NVFH). 1 Daar waar in dit document hij of hem staat, kunt u vanzelfsprekend ook zij of haar lezen. NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 6

7 In dit beroepscompetentieprofiel vindt u in hoofdstuk 1 eerst een typering van het werkveld van de fysiotherapie in de harten vaatrevalidatie. Daarna treft u in hoofdstuk 2 een typering van het beroep van fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie aan. In hoofdstuk 3 worden vervolgens de competenties van de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie beschreven. NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 7

8 1 T Y P E R I N G F Y S I O T H E R A P I E B I J H A R T - E N V A A T R E V A L I D A T I E In dit hoofdstuk vindt u een typering van het werkveld van de fysiotherapie bij harten vaatziekten, waarbij wordt ingegaan op de kenmerkende elementen van het werkveld. Deze worden geschetst in de volgende paragrafen: 1.1 Fysiotherapie; 1.2 Fysiotherapie bij harten vaatziekten; 1.3 Wetgeving en overheidsregulering; 1.4 Plaats van de professional master fysiotherapie in het zorgnetwerk; 1.5 Werkomgeving; 1.6 Ontwikkelingen in de fysiotherapie bij harten vaatziekten. 1.1 Fysiotherapie Organisatie De beroepsinhoudelijke verenigingen maken alle deel uit van het Koninklijk Nederlands Genootschap voor de Fysiotherapie (KNGF). Het Genootschap voor Fysiotherapie kent verschillende erkende beroepsinhoudelijke verenigingen. De Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie bij Hart- en vaatziekten (NVFH) is er één van. In het schema in bijlage 1 zijn deze beroepsinhoudelijke verenigingen weergegeven. Uitgangspunten Algemeen fysiotherapeuten kunnen zich specialiseren/bekwamen tot fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie door een nascholing te volgen. De uitgangspunten van de fysiotherapie blijven echter ook van toepassing op de fysiotherapie bij harten vaatziekten. Het KNGF ziet de fysiotherapeut als expert op het gebied van het dagelijks bewegen van de mens, in zijn sociale omgeving. De fysiotherapie kent een aantal uitgangspunten (KNGF, 1998): fysiotherapie richt zich op het bewegend functioneren van de mens; fysiotherapie onderscheidt stoornissen in functies, beperkingen in activiteiten en participatieproblemen; fysiotherapie stelt de belangen van de cliënt centraal. NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 8

9 Doelstellingen Fysiotherapie streeft er naar dat de cliënt door middel van bewegingsbeïnvloeding optimaal functioneert in zijn sociale omgeving. Daarmee richt de fysiotherapie zich niet alleen op de ziekte of aandoening zelf, maar ook op de daarmee gepaard gaande problemen in het dagelijks handelen. Dit leidt tot de volgende specifieke doelstellingen van fysiotherapie (KNGF, 1998): 1. Fysiotherapie creëert mogelijkheden tot het verbeteren en het in stand houden van het bewegend functioneren van het individu. 2. Fysiotherapie voorkomt hulpvragen, klachten en herhaling van klachten op het gebied van het bewegend functioneren. 3. Fysiotherapie heft klachten op (geclassificeerd als stoornissen in functies, beperkingen in activiteiten en participatieproblemen), vermindert deze, of helpt deze te compenseren. 4. Fysiotherapie biedt begeleiding en ondersteuning in het lijden van de cliënt. 5. Fysiotherapie beïnvloedt de attitude, het gedrag en de leefstijl van de cliënt, voor zover dit relevant is voor de hulpvraag of de klacht over het bewegend functioneren. 6. Fysiotherapie beïnvloedt de woon- en werkomstandigheden van de cliënt, voor zover dit relevant is voor de hulpvraag of de klacht over het bewegend functioneren. 1.2 Fysiotherapie bij harten vaatziekten Het doel van fysiotherapie bij harten vaatziekten staat in het functieprofiel Fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie (in ontwikkeling) als volgt omschreven: De fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie richt zich op het dagelijks functioneren van de patiënt en neemt deel aan het geheel van activiteiten die nodig zijn om de onderliggende oorzaak en gevolgen van de ziekte zo gunstig mogelijk te beïnvloeden en ervoor te zorgen dat de patiënt in de best mogelijke fysieke, psychische en sociale conditie verkeert als belangrijke voorwaarden voor de kwaliteit van leven en voor participatie in de samenleving. Binnen de fysiotherapie bij harten vaatrevalidatie is karakteristiek dat de doelstellingen minder gericht zijn op het beïnvloeden van stoornissen, maar meer op beperkingen en participatie in de samenleving. Een fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie is een fysiotherapeut met specifieke competenties op het terrein van harten vaatziekten in verschillende leeftijdscategorieën. In het onderzoek en de behandeling past de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie diverse diagnostische, preventieve en therapeutische verrichtingen toe. De keuze die hij maakt voor specifieke verrichtingen zijn gebaseerd op wetenschappelijke inzichten NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 9

10 (evidence based practice), ervaringskennis, en de in de fysiotherapie ontwikkelde richtlijnen. De fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie is met zijn specifieke competenties in staat de algemene fysiotherapeutische verrichtingen aan te passen aan de kwetsbare homeostase, het verminderde adaptatievermogen en eventuele co-morbiditeit van de doelgroep. De behandeling van de doelgroep kenmerkt zich veelal door een langdurig, systematisch en multidisciplinair karakter. De fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie maakt deel uit van het zorgnetwerk rondom de harten vaatpatiënt. De preventieve en therapeutische verrichtingen die binnen de fysiotherapie gebruikelijk zijn bij volwassenen, worden ook door de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie toegepast: begeleiden, adviseren en informeren sturen en oefenen fysische therapie in engere zin manuele verrichtingen voorzien in hulpmiddelen Een overzicht van competenties van de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie is opgenomen in hoofdstuk drie van dit beroepscompetentieprofiel. De doelgroep De doelgroep van de fysiotherapeut bestaat uit harten vaatpatiënten. Binnen deze doelgroep kan onderscheid gemaakt worden in een aantal subgroepen (diagnosegroepen): patiënten met coronaire hartziekten (Acuut Coronair Syndroom (ACS), Percutane Coronaire Interventie (PCI), Coronary Artery Bypass Grafting CABG) patiënten met hartfalen patiënten met een aangeboren hartafwijking patiënten na operatieve klepreconstructies patiënten met een device (pacemaker, ICD) patiënten na een harttransplantatie patiënten met (gecureerde) ritmestoornissen patiënten met aspecifieke thoracale pijnklachten (Richtlijn Hartrevalidatie 2004) patiënten met claudicatio intermittens NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 10

11 Zoals gezegd kan er deze diagnosegroepen sprake zijn van enkelvoudige, meervoudige of complexe gezondheidsproblematiek en gezondheidsproblemen met een atypische en vaak onduidelijke presentatie. Het functieprofiel van de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie omschrijft deze groep als volgt: patiënten die door hun harten/of vaatziekte uit balans dreigen te raken of zijn geraakt ten aanzien van hun fysieke, psychische en sociaalmaatschappelijke functioneren en/of niet op een functionele wijze omgaan met hun harten/of vaatziekte. Verder maken de sociale omgeving en eventueel andere professionele hulpverleners deel uit van de zorg rondom de patiënt. De sociale omgeving is een belangrijk facet, omdat de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie immers beoogt de participatie van de patiënt in de samenleving te behouden of te verbeteren. Opleiding en scholing Al jaren bestaat er post-hbo nascholing tot fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie. Nascholingsactiviteiten die door de NVFH erkend zijn: - beweegprogramma s voor mensen met chronische aandoeningen - fysiotherapie bij hartrevalidatie - fysiotherapie bij hartfalen - fysiotherapie bij claudicatio intermittens - vervolgmodule coronaire hartaandoeningen - hartfalen (voor eerste lijns fysiotherapie) Zowel de nascholing tot fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie als de scholingsactiviteiten moeten aansluiten bij het nieuwe functieprofiel. Met behulp van het beroepscompetentieprofiel kunnen de opleidingen hun curriculum richten op het aanleren van het geïntegreerd geheel van kennis, inzicht, vaardigheden en houding nodig voor het uitoefenen van de functie van fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie. Het is van belang voor de ontwikkeling van het vak dat alle fysiotherapeuten die de nascholing tot fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie hebben afgerond zich laten opnemen in het KNGF-Kwaliteitsregister algemeen fysiotherapeut (eventueel aantekeningenregister NVFH). Voor herregistratie moet worden voldaan aan de eisen van het KNGF. NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 11

12 1.3 Wetgeving en overheidsregulering Fysiotherapeuten, dus ook de fysiotherapeuten in de harten vaatrevalidatie, houden zich aan wettelijke kaders en beroepsethische regels zoals die zijn vastgelegd in vigerende wet- en regelgeving. Daarin liggen de rechten van de patiënt, waaronder zijn recht op zelfbeschikking, verankerd. De meest in het oog springende wet- en regelgeving bestaat uit: 1. Kaderwet: Wet Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg ( Wet BIG, in 1997 in werking getreden). De belangrijkste elementen hiervan zijn: vrijheid van keuze voor de patiënt; bescherming van de titel van fysiotherapeut; stellen van kwaliteitseisen aan de beroepsuitoefening. 2. Wet op de Geneeskundige Behandelings Overeenkomst (WGBO, 1995). Hierin zijn de rechten, plichten en omgangsvormen vastgelegd tussen de fysiotherapeut (in de harten vaatrevalidatie) en de patiënt. 1.4 Plaats van de professional master fysiotherapeut in het zorgnetwerk Het vakgebied fysiotherapie bij harten vaatziekten heeft samenhang met diverse andere disciplines. Multidisciplinaire behandeling is noodzakelijk binnen de harten vaatrevalidatie vanwege de fysieke, psychische en sociale gevolgen bij een hart- of vaatincident en de daaruit voortvloeiende diagnostiek en afstemming van het zorgproces. De fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie werkt afhankelijk van de onderliggende oorzaak samen met diverse beroepsgroepen zowel intramuraal als trans- en extramuraal. De patiënt staat hierbij centraal en is gebaat bij een goede samenwerking en afstemming van de zorg. De fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie overlegt regelmatig over het doel van de behandeling, de voortgang van de behandeling en de gegeven adviezen. In deze multidisciplinaire samenwerkingsverbanden worden de evaluatiemomenten gezamenlijk ingepland en besproken. Het verwachte tijdstip van het behalen van het einddoel van de behandeling wordt met de patiënt besproken. Hieronder volgt een overzicht van andere behandelaars, waarmee de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie samenwerkt: Intramuraal: cardiologen, geriaters, internisten, longartsen, radionucleair geneeskundigen, cardiologie verpleegkundigen, hartfalenverpleegkundigen, NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 12

13 medisch psychologen, psychiaters, maatschappelijk werkenden, diëtisten, ergotherapeuten, bewegingsagogen. Transmuraal:transferverpleegkundigen. Extramuraal:huisartsen, arbo-artsen, bedrijfsartsen,algemeen fysiotherapeuten, geriatrisch fysiotherapeuten, fysiotherapeuten met als aandachtsgebied harten vaten. 1.5 Werkomgeving De hartrevalidatie vindt intramuraal plaats in de daarvoor specifiek ingerichte afdelingen hartrevalidatie van ziekenhuizen en revalidatiecentra. Deze centra voldoen aan de eisen voor inrichting en veiligheid die geformuleerd zijn in de kwaliteitseisen hartrevalidatie vastgelegd in de richtlijnen hartrevalidatie van de NVVC en de NHS en de KNGF richtlijn Hartrevalidatie. De vaatrevalidatie vindt zowel intramuraal als extramuraal plaats in daarvoor geoutilleerde afdelingen fysiotherapie in ziekenhuizen en revalidatiecentra en 1 ste lijn fysiotherapiecentra. Naast de zorgen dienstverlening die de master fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie levert aan zijn patiënten is hij als professional master breder werkzaam in en vanuit zijn eigen organisatie en beroep. Binnen zijn organisatie is hij mede verantwoordelijk voor zorgvernieuwing in zijn beroepspraktijk en werkt hij op diverse manieren samen met zijn directe collega s. Het transmuraal en extramuraal werken zal mogelijk in de komende decennia toenemen, omdat harten vaatpatiënten door het verbeteren van het medisch technisch handelen steeds ouder worden en langer in de eigen woonomgeving willen blijven. De fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie moet doeltreffend, doelmatig en patiëntgericht op ontwikkelingen (veranderingen in vraag en aanbod en stelselwijzigingen) inspelen. Bij de patiënten met harten vaatziekten komen enkelvoudige, meervoudige en complexe problemen voor. De meervoudige en complexe problemen worden veelal veroorzaakt door multipathologie. De ernst van de problematiek zal in belangrijke mate de behandelduur bepalen. De fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie werkt altijd samen met meerdere disciplines. Die disciplines zullen per patiënt verschillen. De fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie kan met betrekking tot NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 13

14 de afstemming van de fysieke belasting en de belastbaarheid in relatie tot het dagelijks functioneren van de patiënt de rol van coördinator vervullen in de multidisciplinaire samenwerking. Naast het samenwerken met andere professionals, werkt de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie samen met personen rondom de patiënt. Naast de zorgen dienstverlening die de master fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie levert aan zijn patiënten is hij als professional master breder werkzaam in en vanuit zijn eigen organisatie en beroep. Binnen zijn organisatie is hij mede verantwoordelijk voor zorgvernieuwing in zijn beroepspraktijk en werkt hij op diverse manieren samen met zijn directe collega s. Binnen zijn beroep is hij betrokken bij beroepsinnovatie in het algemeen en stemt hij af met andere beroepsgenoten. Hij levert dan bijvoorbeeld een bijdrage aan congressen, workshops en intercollegiale overleggen of neemt hier aan deel. Tot slot houdt de master fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie zich als adviseur onder andere bezig met het coachen van beroepsgenoten en directe collega s binnen de eigen organisatie. 1.6 Ontwikkelingen in de fysiotherapie bij harten vaatziekten Maatschappelijke ontwikkelingen De leefwijze en verbeterde gezondheidszorg in Nederland leiden ertoe dat er steeds meer mensen oud worden en dat de gemiddelde leeftijd verder stijgt. Daarnaast is er een ontwikkeling dat harten vaatziekten steeds meer voorkomen op jongere leeftijd en in het bijzonder bij jonge vrouwen. De snelle interventies bij cardiale incidenten zorgt voor een betere prognose voor de toekomst. Dit betekent dat het aantal mensen dat een beroep doet op de gezondheidszorg zal stijgen en dientengevolge de vraag naar fysiotherapie bij harten vaatziekten de komende jaren alleen maar zal toenemen. Enerzijds zal het aanbod van patiënten voor harten vaatrevalidatie toenemen, anderzijds zal meer en meer aandacht nodig zijn voor preventie. In de modernisering van de zorg (ketenzorg) en preventie bij mensen met harten vaatproblematiek speelt vasculair risicomanagement een belangrijke rol. De fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie zal binnen het vasculair risicomanagement de rol van casemanager op zich nemen met betrekking tot belasting en belastbaarheid in relatie tot de medische diagnose, de bewegingsactiviteiten (vrije tijd activiteiten, recreatieve en competitieve NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 14

15 sportactiviteiten), arbeidshervatting (inschatten zwaarte van de werkzaamheden) en lichamelijk actieve leefstijl. Met name het juiste inschatten van de (fysieke en mentale) belasting en de belastbaarheid (medische diagnose, leeftijd, sekse, medicatie, psychische invloeden) spelen hierbij een cruciale rol. In de bewegingsprogramma s binnen de hartrevalidatie vindt een procesevaluatie plaats door de regelmatige terugkoppeling en heeft de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie een goed inzicht in het resultaat van het ingestelde behandelbeleid. Hij zal problemen tijdig signaleren, waardoor sneller en efficiënter bijgestuurd kan worden. Daarnaast zal binnen het vasculair risicomanagement naast leefstijlinterventie zoals stoppen met roken, beheersen van het lipidenprofiel, bestrijden van overgewicht, behandelen van hypertensie en diabetes, meer en meer aandacht gegeven worden aan gedragsverandering naar een meer lichamelijk actieve leefstijl met als uitgangspunt de Nederlandse Norm Gezond Bewegen. Dit proces dient in gang te worden gezet tijdens een intensieve revalidatieperiode (fase II) en geborgd worden in de fase III (postrevalidatiefase of onderhoudsfase). Hiervoor moeten voldoende mogelijkheden worden gecreëerd, waardoor de patiënt voldoende keuzemogelijkheden heeft om zijn lichamelijk actieve leefstijl te onderhouden. Beroepsontwikkeling in de harten vaatrevalidatie Door het toenemende aanbod van patiënten met harten vaatziekten, snelle interventies en kortere opnametijd neemt het aantal patiënten wat aangemeld wordt voor een harten vaatrevalidatieprogramma steeds meer toe. Dit betekent dat in de toekomst voor bepaalde categorieën harten vaatpatiënten begeleiding buiten de afdeling hartrevalidatie van ziekenhuizen en revalidatiecentra benodigd is. In een aantal gevallen zal rondom de patiënt, in de thuissituatie, een zorgnetwerk gecreëerd, in stand gehouden en zonodig aangepast moeten worden. Naast de toename van het aantal patiënten met harten vaatziekten zal ook het aantal patiënten toenemen met hartfalen. Door de medisch-technische ontwikkelingen zullen de behandeltechnieken steeds verfijnder worden en zal door revalidatieprogramma s de kwaliteit van leven geoptimaliseerd worden. Ook zal het aantal patiënten in specifieke categorieën toenemen door de technische ontwikkelingen zoals (biventriculaire) pacemakers, ICD, stamceltherapie, harttransplantaties. NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 15

16 Hiervoor zal er na een revalidatieprogramma een goed en deskundig netwerk opgebouwd moeten worden voor de fase III sport- en bewegingsactiviteiten om deze specifieke patiëntencategorieën te begeleiden en zal in de toekomst nog meer aandacht moeten worden geschonken aan preventieve programma s. In het zorgnetwerk rondom de harten vaatpatiënten speelt de fysiotherapeut een belangrijke rol. Zo heeft de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie de opdracht een vakmatige invulling te geven aan vraaggestuurde zorg. Binnen de fysiotherapie bij harten vaatziekten ontstaat de laatste jaren bij de behandeling van harten vaatpatiënten steeds meer aandacht voor een op maat gericht behandelprogramma, waarbinnen de persoonlijke wensen tot uiting komen en in hoeverre de doelstellingen gezien de mogelijkheden van de patiënt haalbaar zijn. De fysiotherapeutische interventies zijn vooral gericht op het behoud van het functioneren waarbij wordt ingespeeld op activiteiten en participatie en minder op het niveau van stoornissen. Een belangrijk aspect hierbij vormt het coachen van de patiënt naar optimaal functioneren binnen de context van het dagelijks bewegen. In toenemende mate is er aandacht voor preventie in onze maatschappij. Door te investeren in preventie 2 wordt het moment van interveniëren naar voren geschoven, om het risico op het ontstaan of verergeren van harten vaatziekten te voorkomen. Aangezien dit in principe voor alle leeftijdscategorieën op gaat vraagt dit om een grote diversiteit binnen preventieprogramma s voor harten vaatziekten. De fysiotherapie bij harten vaatziekten vergroot de mogelijkheid van een onderzoekslijn die zich specifiek richt op de doelgroep. Gezien de verwachte groei van de doelgroep en de diversiteit binnen de doelgroep is dit meer dan wenselijk. 2 Zie voor omschrijvingen van de verschillende vormen van preventie bijlage 3. NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 16

17 2 T Y P E R I N G P R O F E S S I O N A L M A S T E R F Y S I O T H E R A P E U T I N D E H A R T - E N V A A T R E V A L I D A T I E Het werk dat fysiotherapeuten in de harten vaatrevalidatie verrichten is divers. Toch is er een algemene typering te geven van het beroep van de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie. In dit hoofdstuk wordt eerst ingegaan op de werkomgeving van de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie. Vervolgens vindt u een beschrijving van de werkzaamheden, de complexiteit van deze werkzaamheden en de beroepshouding van de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie. 2.1 Werkomgeving van de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie Fysiotherapeuten in de harten vaatrevalidatie werken voornamelijk in de intramurale- en deels in de transmurale gezondheidszorg. De hartrevalidatie vindt intramuraal plaats in de daarvoor specifiek ingerichte afdelingen hartrevalidatie van ziekenhuizen en revalidatiecentra. Deze centra voldoen aan de eisen voor inrichting en veiligheid die geformuleerd zijn in de kwaliteitseisen hartrevalidatie vastgelegd in de richtlijnen hartrevalidatie van de NVVC en de NHS en de KNGF richtlijn Hartrevalidatie. De vaatrevalidatie vindt zowel intramuraal als extramuraal plaats in daarvoor geoutilleerde afdelingen fysiotherapie in ziekenhuizen en revalidatiecentra en 1 ste lijn fysiotherapiecentra. De grootste groep werkt op dit moment in ziekenhuizen en revalidatiecentra. Het transmuraal en extramuraal werken zal mogelijk in de komende decennia toenemen, omdat harten vaatpatiënten door het verbeteren van het medisch technisch handelen steeds ouder worden en langer in de eigen woonomgeving willen blijven. De fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie moet doeltreffend, doelmatig en patiëntgericht op ontwikkelingen (veranderingen in vraag en aanbod en stelselwijzigingen) inspelen. NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 17

18 2.2 Werkzaamheden De fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie verricht werkzaamheden 3 op het gebied van preventie en bewustwording, advisering, consultatie en behandeling. Preventie en bewustwording De preventie voor harten vaatziekten staat de laatste jaren steeds meer in de belangstelling. In elke leeftijdscategorie is het van belang om op de hoogte te zijn van de risico s die men loopt op harten vaatziekten bij een lichamelijk inactieve leefstijl. Daarnaast zijn roken, hypercholesterolemie, positieve familieanamnese voor harten vaatziekten, overgewicht en stress belangrijke risicofactoren. De fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie adviseert hierin. Met zijn specifieke deskundigheid is de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie in staat om de patiënt het belang van verandering van leefstijl met betrekking tot lichamelijke activiteit aan te tonen. Hij beschikt over de competenties om effectief invloed uit te oefenen op die determinanten van gedrag die bij patiënten met harten vaatziekten veranderbaar zijn. De fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie is in staat algemene preventieprogramma s te vertalen naar de specifieke wensen en behoeften van de doelgroep. Advisering en consultatie Bij advisering en consultatie hebben we te maken met verschillende doelgroepen. Enerzijds kan een patiënt met bepaalde klachten een advies vragen aan de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie, anderzijds kunnen collega-hulpverleners de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie consulteren. Te denken valt aan bijvoorbeeld cardiologen, huisartsen, ARBOartsen, bedrijfsartsen, collega fysiotherapeuten, verzorgenden zowel intra- als extramuraal, (wijk)verpleegkundigen. De fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie kan onder andere adviseren over: de diagnose, de prognose, de behandeling, de mogelijkheden bij ontslag, hervatting van werk, vrijetijdsactiviteiten en sport. Behandeling Bij de behandeling richt de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie zich onder andere op: - het optimaliseren van het inspanningsvermogen van de patiënt; - het leren kennen van de fysieke grenzen van de patiënt; - het leren omgaan met de fysieke beperkingen van de patiënt; 3 De uitgangspunten waarop de werkzaamheden van de fysiotherapeut zijn gebaseerd staan beschreven in het functieprofiel Fysiotherapeut in de (2003). NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 18

19 - het overwinnen van angst voor inspanning; - het ontwikkelen en onderhouden van een lichamelijk actieve leefstijl; - het optimaliseren van de kwaliteit van leven. De fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie koppelt de behandeling aan zingevingselementen en houdt rekening met de sociale rollen die zinvol zijn voor de patiënt. Om blijvend verantwoorde zorg te verlenen wordt van de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie doeltreffendheid, doelmatigheid en cliëntgerichte zorg verwacht. Communicatie, samenwerking en professionalisering zijn daarbij centrale thema s. Bij het verlenen van vraaggestuurde, integrale zorg werkt de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie methodisch, zoals de algemene fysiotherapeut. De inhoudelijke analyse relateert hij aan het specifieke kennisdomein van de fysiotherapie bij harten vaatziekten. 2.3 Complexiteit en beroepshouding De fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie baseert zijn handelen op wetenschappelijke inzichten, in de fysiotherapie ontwikkelde richtlijnen en ervaringskennis. Resultaten van wetenschappelijke onderzoeken en ontwikkelde richtlijnen zijn toegesneden op de specifieke doelgroep. De fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie is in staat de onderzoeksresultaten en richtlijnen te vertalen naar de specifieke wensen en behoeften van de harten vaatpatiënt en zijn handelen te verantwoorden. Hij werkt, met behoud van de eigen professionaliteit, naar de wensen van de patiënt en diens omgeving. De complexiteit wordt grotendeels bepaald door de volgende factoren die, al of niet gecombineerd, voorkomen: multipathologie, complexe aandoeningen, verouderingsprocessen, cognitieve stoornissen, atypische en onduidelijke presentatie. De veelheid aan problemen vraagt van de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie inzicht in het verloop van de problemen en de belangrijkste beïnvloedbare factoren. Tevens dient hij inzicht te hebben in de onderlinge samenhang van problemen. Op basis daarvan stelt hij de juiste prioriteiten in de behandeling. De fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie dient in staat te zijn in de hulpverlening samen te werken met professionals vanuit andere disciplines en vakgebieden. De wensen van de patiënt en zijn omgeving zijn voor de fysiotherapeut in de harten vaatrevalidatie leidend, hij werkt daarom ook altijd NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 19

20 nauw samen met de patiënt en diens omgeving. Hij houdt de ontwikkelingen in zijn vak(gebied) bij en past nieuwe kennis en inzichten toe in zijn werk. 2.4 Opleiding De fysiotherapeut bij harten vaatziekten is een gespecialiseerde fysiotherapeut, die door het volgen van een specifiek en geaccrediteerd onderwijsprogramma gericht op specifieke vaardigheden, kennis van pathologie en specifieke zorg rondom de patiënt met harten vaatziekten. Ten behoeve van het onderhouden van de vereiste beroepsvaardigheden en beroepshandelingen dienen de geregistreerde fysiotherapeuten bij harten vaatziekten te blijven voldoen aan de door de NVFH en KNGF vereiste opleidingseisen. Voor herregistratie moet worden voldaan aan de eisen van het Beleidsorgaan Centraal Kwaliteitsregister (BOCK) van het KNGF. Opleidingskolom fysiotherapie 4 Binnen de fysiotherapie is een opleidingskolom ontwikkeld waarin horizontaal twee niveaus te onderscheiden zijn, namelijk bachelor en master. Op het masterniveau is tevens een onderscheid in de professionele master en de wetenschappelijke master (zie figuur). Deze BAMA-structuur vormt een logisch samenhangende onderwijskolom, waarin de programma s inhoudelijk en onderwijskundig op elkaar afgestemd zijn. Daardoor zijn er doorstroommogelijkheden vanuit de bachelor naar masters bínnen het HBO (de professional Masters) en naar het WO (de Master of Science). 4 Coppoolse, van Meeteren en Wittink: De Utrechts opleidingskolom Fysiotherapie. Interne notitie HU, 2005 NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 20

21 Professional Master Master of Science Pre-master 2-4 jaar deeltijd Master Basisfysiotherapeut 4 jaar voltijd Bachelor Figuur 1: Opleidingskolom De opleidingskolom fysiotherapie (zie figuur) biedt een volledig en samenhangend stelsel van opleidingen. Basisfysiotherapeuten kunnen doorstromen in verschillende masteropleidingen. De Professional Master leidt op tot verdieping van kennis- en vaardighedentoepassing in de hoogcomplexe patiëntenzorg, en de Master of Science tot vaardigheden betreffende het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek en zodoende ontwikkelen van nieuwe inzichten voor de beroepsgroep. Masters zijn specialisten met drie generieke rollen: beroepsontwikkelaar, adviseur en professioneel leider, rollen die per taakgebied zorg, of onderzoek verschillend worden ingevuld. De Professional Masters richten zich op competenties voor een hoogwaardige en innovatieve praktijkuitvoering. De master of science richten zich op wetenschappelijke competenties voor de onderbouwing en innovatie van de zorgpraktijk. De rollen van de professional master fysiotherapeut worden toegelicht in hoofdstuk 3. Het is de bedoeling in de nabije toekomst ook een Professional Master opleiding te ontwikkelen voor de fysiotherapeut bij harten vaatziekten. NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 21

22 3 R O L L E N & B E R O E P S C O M P E T E N T I E S Een beroepscompetentie is het vermogen van een beroepsbeoefenaar om taken uit te voeren en problemen op te lossen in zijn werksituatie. Dit vermogen bestaat uit een samenhangend geheel van kennis, inzicht, vaardigheden en houding. In dit BCP staan de competenties voor een professional master fysiotherapie bij harten vaatziekten. De eindkwalificaties zijn geformuleerd in een competentieprofiel. De competenties uit het profiel zijn gebaseerd op de vier rollen van de fysiotherapeut bij harten vaatziekten: de specialist, de innovator, de adviseur en de professioneel leider. 3.1 Rollen De professional master is een specialist binnen de fysiotherapie bij harten vaatziekten, een specialist die zich bezig houdt met hoog complexe cliëntenzorg, zijn handelen kan onderbouwen met het best mogelijke evidence en tegelijkertijd in staat is deze expertise zo te delen en verspreiden onder directe collega s binnen de eigen organisatie en beroepsgenoten dat samenhangende, kwalitatief goede zorg en zo nodig vernieuwing van zorg gerealiseerd wordt. Het model dat wordt beschreven in dit BCP maakt de relatie tussen de verschillende rollen zichtbaar. Ze zijn wel te onderscheiden maar niet te scheiden. Ze overlappen elkaar deels. De rol van specialist vormt enerzijds de basis voor de overige rollen en wordt anderzijds gevoed door de overige rollen. In volgend schema is aangegeven op welk gebied van de beroepsuitoefening (zorgverlening, organisatie, beroep) de rol (vooral) betrekking heeft. NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 22

23 Zorg- en dienstverlening Werken met cliënten Rol: Specialist Diagnostiek & behandeling (in multiprofessionele context) Werken in en vanuit de organisatie Werken met directe collega s binnen de eigen organisatie Rol: Professioneel leider Zorgvernieuwing (monodisciplinair en/of multidisciplinair) Beroep Werken met beroepsgenoten Rol: Beroepsontwikkelaar Beroepsinnovatie Rol: Adviseur Coachen van beroepsgenoten Deskundigheidsbevordering van beroepsgenoten Consultatie door beroepsgenoten en andere professionals Figuur 2: samenhang beroepsuitoefening en rollen NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 23

24 3.2 Rollen en competenties Er is een sterke samenhang tussen de taakgebieden, rollen en competenties en de daarbij horende beheersingsindicatoren en contexten. Om in een typische beroepscontext goed te functioneren zet de fysiotherapeut bij harten vaatziekten zijn competenties in. De specificiteit moet tot uiting komen in de complexiteit van de context (de kenmerken van het gezondheidsvraagstuk en betrokken zorgdisciplines) en door een hogere kwalificatie van overige competenties gerelateerd aan het masterniveau. Om de samenhang tussen de verschillende rollen (en competenties) in kaart te brengen is er een model ontwikkeld dat deze interactie inzichtelijk maakt. Het model benadrukt het specialisme als uitgangspunt voor de verschillende rollen en laat overlappen zien tussen de rollen. Ook competenties zijn wel te onderscheiden, maar veelal niet te scheiden. In de toekomst zal het zo zijn dat iemand die afstudeert op het gebied van fysiotherapie bij harten vaatziekten, het master heeft bereikt. Aan de hand van de criteria die worden geformuleerd op het niveau van de beginnende fysiotherapeut bij harten vaatziekten kan worden gemeten of de fysiotherapeut het betreffende niveau beheerst en kan sturing worden gegeven aan de hiaten in de competenties. De rollen bevatten een cluster aan competenties die iemand beheerst om de beroepsrol te kunnen uitvoeren. De competenties binnen de rollen zijn wel te onderscheiden, maar vaak niet te scheiden evenals de indicatoren voor het beheersingsniveau. NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 24

25 3.3 Competentiegebieden Er zijn verschillende modellen ontworpen voor een ontwerp van een competentieprofiel. Competentieprofielen vanuit het Sports Physiotherapy for All project (SPA), landelijk competentieprofiel bachelor fysiotherapie 5, Kinderfysiotherapie en Manueeltherapie zijn met elkaar vergeleken. Verder is gebruik gemaakt van de input van de opleiding fysiotherapie bij hartrevalidatie eerste en tweede fase, zoals deze wordt aangeboden door het NPI. Onderhavig model is afgeleid van het model dat is ontwikkeld voor de Professional master opleidingen in Utrecht 6 en voor de Europese sportfysiotherapie. Het benadrukt de basis van de specialist in iedere andere professionele rol en het geeft de dynamiek weer tussen de verschillende rollen. BEROEPSROL Label Definiëring Beschrijving Criteria Dit Master s Level Fysiotherapie Competentie Model plaatst alle gebieden van functioneren tegen de achtergrond van de fysiotherapeut als specialist. De fysiotherapeut bij harten vaatziekten wordt hier gezien als iemand die verschillende rollen vervult. Binnen de rollen vindt overlap plaats. De rollen die worden onderscheiden zijn de rol van specialist, innovator, professioneel leider en adviseur. De rollen worden later uiteengezet. De overkoepelende rol van de fysiotherapeut bij harten vaatziekten als een specialist plaatst de patiënt in een centrum van het klinisch redeneren. De andere rollen demonstreren de uitbreiding van competenties van de fysiotherapeut naar leiderschap, adviseur en innovatie. De competenties zijn gekoppeld aan de rollen. 5 Landelijk competentieprofiel bachelor fysiotherapie. In: beroepsprofiel fysiotherapie. KNGF, Coppoolse, R., Van den Heuvel, C. (2004) Opleidingsprofiel Professional Masters Physiotherapie. Utrecht, Hogeschool van Utrecht. NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 25

26 3.4 Rollen De professional master is een specialist op een specifiek domein van fysiotherapeutische zorg namelijk dat van een patiënt met harten vaatziekten, een specialist die zich bezig houdt met hoog complexe patiëntenzorg, die zijn handelen kan onderbouwen met het best mogelijke evidence en tegelijkertijd in staat is deze expertise zo te delen en verspreiden onder collega s, beroepsgenoten en andere professionals zodat vernieuwing van zorg gerealiseerd wordt. Daarbij vervult de professional master de volgende rollen: Specialist (cliënt) Professioneel Leider (organisatie) Innovator (beroep) Adviseur (collega s en andere disciplines) Specialist De specialist zet zijn expertise in bij de diagnostiek en behandeling van hoog complexe patiëntenproblematiek. In de samenwerking met de patiënt en zijn omgeving geeft de fysiotherapeut zowel aandacht aan het behandelen van de hulpvraag als aan het begeleiden van de omgeving. De hulpverlening door de specialist is een gezamenlijke inspanning met de patiënt en de omgeving, die erin resulteert dat de patiënt de zorg ontvangt die tegemoet komt aan zijn behoeften en verwachtingen en die tevens voldoet aan professionele standaarden. De specialist weet de zoveel mogelijk evidence based specialistische kennis te vertalen naar de individuele patiënt. De essentie van de rol van specialist is het voorbereiden, analyseren, uitvoeren, evalueren en bijstellen van fysiotherapeutische interventies, evenals de terugkoppeling naar de verwijzer bij complexe zorg aan patiënten met harten vaatziekten. De specialist screent de cliënt in het kader van de directe toegankelijkheid, onderzoekt de patiënt, wanneer fysiotherapeutische behandeling geïndiceerd is en (be)handelt daarbij preventief, therapeutisch of palliatief. Er is geen onderscheid gemaakt in de competentiebeschrijving tussen therapeutisch en palliatief handelen. Er zijn wel enkele aanvullende criteria opgenomen in de competentiekaart die het palliatief handelen betreffen. Het onderscheid tussen de palliatieve behandeling en de therapeutische behandeling is dat de palliatieve behandeling als doel heeft de situatie van de patiënt te verzachten en de gewenste NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 26

27 kwaliteit van leven zo lang mogelijk te behouden, terwijl de therapeutische behandeling gericht is op verbetering (optimaliseren, normaliseren). 7 Bij complexere zorgvraagstukken, waarbij multiprofessionele zorg plaatsvindt, is afstemming en coördinatie met andere betrokken disciplines een onderdeel van de activiteiten van de fysiotherapeut bij harten vaatziekten. De specialist werkt tevens nauw samen met andere disciplines om preventie en voorlichting af te stemmen op de zorgvraag en onderhoudt hij ook contacten met belangengroeperingen en patiëntenverenigingen. 7 Het betreft hier primaire preventie. NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 27

28 3.4.2 Innovator De eigen specifieke deskundigheid is ook de basis voor de verdere beroepsontwikkeling. Samen met beroepsgenoten werkt de fysiotherapeut bij harten vaatziekten aan de ontwikkeling van het beroep, bijvoorbeeld door nieuwe inzichten en beproefde theorieën te vertalen naar methodieken of richtlijnen, door het opzetten van protocollen, het geven van presentaties en leiden van ontwikkelgroepen. De rol beroepsontwikkelaar is gericht op het onderbouwen, verbeteren en vernieuwen van de zorgverlening. Kennisontwikkeling vormt de basis voor innovatie op het gebied van interventies en methodiek (evidence based practice) uiteindelijk resulterend in een geactualiseerde professionele standaard voor dit specialistische domein van de fysiotherapie. De professional master is geen wetenschappelijk onderzoeker. De professional master houdt zich wel bezig met het vertalen van kennis (kennistransitie) naar de beroepspraktijk en in het bijzonder met het toepassen van kennis in de eigen werksetting. Kritisch reflecteren op de waarde van verschillende kennisbronnen, kritisch evalueren van de resultaten van wetenschappelijk onderzoek, beoordelen van de bruikbaarheid van deze resultaten voor de beroepspraktijk en vertalen van deze resultaten naar de beroepspraktijk vormen de basis voor de rol van de beroepsontwikkelaar. Nieuwe inzichten, wetgeving en ontwikkelingen in het beroep, de samenleving of de gezondheidszorg zijn meestal niet eenvoudig in te passen in de praktijk van alledag. Ze vragen om vertaling in standaarden, werkwijzen, protocollen, behandelmethoden etc, om ze toepasbaar te maken voor uitvoering. Daarop ligt het accent van de rol beroepsontwikkelaar. De invoering van een nieuwe behandelmethodiek, een protocol of richtlijn wordt door de beroepsontwikkelaar systematisch aangepakt. Het verwerven en behouden van een draagvlak onder beroepsgenoten en collega s uit andere betrokken disciplines maakt nadrukkelijk deel uit van een invoeringstraject. De professional master draagt daadwerkelijk bij aan beroepsinnovatie door zelf mee te werken aan de totstandkoming van richtlijnen, zitting te nemen in werkgroepen van beroepsverenigingen, deelname aan experimenten en projecten en door te publiceren over eigen ervaring (case report en vakpublicaties). NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 28

29 3.4.3 Professioneel leider De rol van manager, zoals beschreven in het competentieprofiel voor de bachelor fysiotherapeut, krijgt bij de professional master een sterk inhoudelijke inkleuring die zich beter laat omschrijven met professioneel leiderschap. Het gaat in deze rol niet zozeer om de algemene praktijkvoering, maar veel meer om het functioneren als innovatiemanager binnen de werksetting. Als expert in het leveren van onderbouwde complexe patiëntenzorg aan een bepaalde categorie patiënten ontwikkelt de fysiotherapeut bij harten vaatziekten een zekere autoriteit die de basis vormt voor de rol van professioneel leider. Innovatie van zorg maakt een belangrijk onderdeel uit van deze rol. Deze vernieuwingen zijn enerzijds gebaseerd op verkregen evidence en anderzijds toegesneden op de specifieke situatie waarin de fysiotherapeut werkzaam is. Naast het wetenschappelijk kunnen onderbouwen van interventies, vraagt dit in de eigen werksetting om competenties als innovatiemanagement. Vernieuwingsprocessen zijn meestal lastig, vragen om een goed inzicht in veranderingsprocessen en het kunnen verantwoorden van de eigen strategie, het kunnen adviseren van het management, projectmatig werken en het samenwerken met collega s. In zijn rol als specialist heeft de fysiotherapeut ook taken op het gebied van de kwaliteit van zorg en draagt bij aan zorginhoudelijk beleid binnen de organisatie. Hij signaleert ontwikkelingen, zoals nieuwe doelgroepen en specifieke problemen waar de afdeling of de organisatie mee geconfronteerd wordt. Hij geeft leiding aan multiprofessionele samenwerkings situaties. De professioneel leider brengt alle informatie in die bij kan dragen aan aanpassing van het zorgbeleid. NVFH Beroepscompetentieprofiel Fysiotherapeut in de Hart- en Vaatrevalidatie 29

Nog meer weergeven