Treintrillingen. Arnold Koopman

Transcriptie

1 Treintrillingen Arnold Koopman

2 Inhoud Effecten van spoortrillingen Regelgeving Huidige aanpak bij projecten Ontwikkelingen

3 Effecten van spoortrillingen Hinder van voelbare trillingen Hinder van rattle Slaapverstoring door voelbare trillingen Verhoogd cortisol en hartritme Schade aan gebouwen Verstoring van apparatuur Hinder van door trillingen afgestraald geluid: bodemgeluid Interactie met luchtgeluid

4 Effecten van spoortrillingen

5 Effecten van spoortrillingen CargoVibes:

6 Effecten van spoortrillingen Interactie: Bij zelfde bron: Trillingen + luchtgeluid + bodemgeluid Trillingshinder soms gemaskeerd door geluid In principe verwerkt in bekende hinderrelaties, want praktijk gebaseerd Bij verschillende bronnen Cumulatie: geluidhinder en/of trillinghinder van verschillende bronnen Nog erg in onderzoek

7 Effecten van spoortrillingen Transitie versus Status Quo Transitie: plannen aangekondigd, of in uitvoering, of net klaar Hinderrelaties gelden voor status quo Bij transitie is meer hinder TNO onderzoek: % ernstige hinder van 7% naar 35%. NB: slechts 1 onderzoek, niet gepubliceerd dus geen peer-review

8 Regelgeving SBR richtlijnen Beleidsregel Trillinghinder Spoor (BTS) Methodiek van de Ruiter

9 Regelgeving SBR Richtlijnen Meet- en beoordelingsrichtlijnen Deel A: schade aan gebouwen Deel B: hinder voor personen in gebouwen Deel C: verstoring van apparatuur Nieuw: Vloertrillingen door lopen

10 Regelgeving SBR Richtlijnen Meet- en beoordelingsrichtlijnen Deel A: schade aan gebouwen Ter voorkoming van schade Toepassen door monitoren (meten en ingrijpen) Conservatieve grenswaarden Grootheden: Vtop en Fdom Houdt rekening met: Constructie van het gebouw Duur van de trilling Uitgebreidheid van de meting

11 Regelgeving SBR Richtlijnen Meet- en beoordelingsrichtlijnen Deel B: hinder voor personen in gebouwen Ter beoordeling van klachten Reëele streefwaarden Grootheden: Vmax en Vper Houdt rekening met: Functie van het gebouw (wonen, werken, etc.) Duur van de trilling Bestaande, gewijzigde of nieuwe situatie

12 Regelgeving Velocity Channel 1 mm/s :43:19 :20 :21

13 Regelgeving Vtop: hoogst gemeten trillingssnelheid Fdom: dominante frequentie Vmax: hoogst gemeten gefilterde trillingssnelheid filtering voor menselijke perceptie Vper: tijdgemiddelde gefilterde trillingssnelheid

14 Regelgeving

15 Regelgeving: BTS Scope: Tracébesluit-plichtige projecten betreffende landelijke spoorlijnen Trillingen al sinds jaar en dag onderdeel van TB s Bij gebrek aan wettelijk kader steeds gegrepen naar SBR richtlijnen SBR is daar echter nooit voor bedoeld geweest en onvoldoende geschikt voor In 2011 en 2012 sneuvelden 2 projecten bij RvS op trillingen

16 Regelgeving: BTS Vastleggen hoe het onderwerp trillingen in TB s moet worden behandeld. Een beleidsregel van de minister van I&M, dus alleen van toepassing op besluiten van deze minister. Andere overheden kunnen de BTS terzijde leggen. De BTS schept een kader en geeft daarin de SBR een plaats. De BTS regelt een aantal zaken die tot dan ongeregeld waren.

17 Regelgeving, BTS Legt vast: Grenswaarden en streefwaarden Omgaan met toenames (door projecten) Manier van meten van nulsituatie Wijze waarop met overschrijdingen moet worden omgegaan

18 Regelgeving: BTS Tracéwet Alg. wet bestuursrecht BTS 11 artikelen bijlage SBR B Toelichting Level memo LA a.M04

19 Regelgeving BTS, criteria A1: streefwaarde voor Vmax A2: grenswaarde voor Vmax A3: grenswaarde voor Vper Waarde van A1, A2 en A3 hangen af van: - Gebouwfunctie - Wonen, gezondheidszorg - Onderwijs, kantoor, bijeenkomst - Kritisch werkruimte - Nieuwe of bestaande situatie - Dag/avond of nacht 30%: grenswaarde voor toename Q 10%: grenswaarde voor betrouwbaarheid R 14%: grenswaarde voor betrouwbaarheid R Q

20 Regelgeving BTS, toetsingswaarden Vmax Nieuwe situatie: A1 A2 nacht A2 dag Wonen 0,1 0,2 0,4 Kantoor 0,15 0,6 Kritisch 0,1 Bestaande situatie: A1 A2 nacht A2 dag Wonen 0,2 0,4 0,8 Kantoor 0,3 1,2 Kritisch 0,1

21 Toetsingswaarden: Vper BTS, toetsingswaarden Vmax Nieuwe situatie: A3 nacht A3 dag Wonen - Kantoor - Bestaande situatie: A3 nacht A3 dag Wonen 0,1 Kantoor 0,15 Toename tot A3 mogelijk, daarboven stand still (0% toename)

22 Regelgeving BTS, in bestaande, te wijzigen situaties Meten Vmax en Vper bestaande situatie Bepalen R toetsingswaarde voor Vmax Prognose Vmax en Vper voor toekomstige situatie Bepalen toename Q voor Vmax Maatregelen overwegen indien één of meerdere van het volgende geldt: Vmax,toekomst > A1 én Q > 30% Vper,toekomst > A3 én Vper,toekomst > Vper,huidig Doel van maatregelen: Vmax,toekomst <= A2 én Q <= 30% Vper: 0% toename Maatregelen overwegen = Doelmatigheidsstudie in TB

23 Regelgeving BTS, 1 jaar na oplevering: Meten Vmax en Vper gewijzigde situatie Bepalen R toetsingswaarde voor Vmax Vergelijking met Vmax en Vper in oude situatie Bepalen toename Q voor Vmax Bepalen R Q van toename Q toetsingswaarde voor Q Maatregelen overwegen indien één of meerdere van het volgende geldt: Vmax,realisatie > A1 én Q > 30% Vper,realisatie > A3 én Vper,realisatie > Vper,oud Doel van maatregelen: Vmax <= A2 én Q <= 30% Vper: 0% toename

24 Regelgeving BTS, Maatregelen overwegen Artikelen 5, 6 en 7 (over toetsing): maatregelen opnemen in TB Artikel 8 (oplevertoets): aanvullende maatregelen treffen Artikel 9 (doelmatigheid): Treffen van maatregelen kan achterwege blijven indien niet doelmatig én Vmax <3,2 Geraamde kosten Geraamde opbrengsten: mate van reductie + aantal woningen Normbedrag Huidig normbedrag: 47 ke / woning

25 Regelgeving Methodiek van de Ruiter Bedoeld voor tunnels, dus voor bodemgeluid Uitbreiding scope: niet zichtbaar spoor Overkappingen Verdiepte ligging Hoge, ondoorzichtige en zeer effectieve geluidschermen? Eis aan geluidniveau tijdens passage, voor lage tonen: (octaaf)band woningen kantoren Hz 35 db(a) 40 db(a) 16 Hz 80 db 85 db 31,5 Hz 68 db 73 db 63 Hz 55 db 60 db 125 Hz 45 db 50 db

26 Huidige aanpak bij projecten Nota van uitgangspunten OTB/MER TB Uitvoering Oplevering

27 Huidige aanpak bij projecten Hinder van voelbare trillingen Slaapverstoring door voelbare trillingen Schade aan gebouwen Verstoring van apparatuur Rattle Door trillingen afgestraald geluid Interactie met luchtgeluid Ja: BTS Ja: impliciet Ja: SBR A Ja: maatwerk Ja: impliciet Soms: bij tunnels Nee

28 Huidige aanpak bij projecten Nota van uitgangspunten Van het ministerie van Infrastructuur en Milieu Wijst aan welke aspecten in MER en Tracébesluit worden meegenomen

29 Huidige aanpak bij projecten MER/OTB (1) Milieueffectrapportage (MER) Ontwerp Tracébesluit (OTB) MER is variantenstudie met effectbepaling aan de hand van (ruime) contourlijnen OTB is detailontwerp van 1 variant, met gedetailleerde effectbepaling Minister geeft opdracht aan ProRail om MER/OTB voor te bereiden ProRail besteedt dit uit aan de markt Een spoors ingenieursbureau (Arcadis, RH-DHV, Movares, W+B, etc.) voert opdracht uit

30 Huidige aanpak bij projecten MER/OTB (2) Vaststellen van beoordelingskader (nu: BTS) Vaststellen huidige blootstelling, d.m.v. metingen Vmax, Vper per groep woningen (gebouwtype, afstand tot spoor, plek langs spoor) Voorspellen toekomstige blootstelling, d.m.v. modellering en metingen Beoordelen toekomstige blootstelling Onderzoek naar maatregelen Doelmatigheidsafweging

31 Huidige aanpak bij projecten

32 June 04, 2013 Vibration measurements Arnhem

33 Huidige aanpak bij projecten MER/OTB (3) Onderzoek naar maatregelen Breed scala in ogenschouw Mate van trillingsreductie is altijd situatie-afhankelijk Onderzoek is niet gestandaardiseerd Diepte en breedte daardoor State of the Art Vaak met gedetailleerde modellen, en ervaringen uit buitenland Overige effecten (onderhoud, etc.) Kosten Onzekerheden Nu of straks

34 Huidige aanpak bij projecten Bouwkundige maatregelen (1) Spoor Stijver spoor Zettingsvrije plaat Ingegoten spoorstaafconstructie Laddertrack Afgeveerd spoor Rubber onder de dwarsliggers Rubber onder de ballast Floating slab track

35 Huidige aanpak bij projecten Bouwkundige maatregelen (2) Overdracht Sleuf / greppel Beklede diepwand Gebouw Verstijven van vloeren

36 Huidige aanpak bij projecten Overige maatregelen soms overwogen en zelfs onderzocht, maar nog nooit toegepast Reductie treinsnelheid Afkopen bewoners Treinsnelheid: staat op gespannen voet met doelstelling PHS Maar: geldt dat ook voor de hinderlijkste, nl. de nachtelijke goederen? Afkopen: Willingness to Accept vs. Willingness to Pay

37 Huidige aanpak bij projecten Tracébesluit (TB) OTB/MER ligt 6 weken ter inzage Zienswijzen worden verwerkt in nieuw document: TB Minister stelt TB vast en legt die ter inzage Zienswijzen / bezwaren behandeld door de Raad van State Besluit wordt onherroepelijk Besluit wordt vernietigd gerepareerd en opnieuw ter inzage, etc. Besluit wordt aangehouden gerepareerd en opnieuw aan RvS aangeboden

38 Huidige aanpak bij projecten Uitvoering Aannemercombinatie krijgt opdracht tot uitvoering Maatregelen worden door aannemer in detail uitgewerkt en gebouwd Bouwtrillingen worden civielrechtelijk voorkomen: aannemer is aansprakelijk voor schade aannemer draagt zorg voor monitoring ter voorkoming opdrachtgever regelt dit in contract en ziet hier op toe

39 Huidige aanpak bij projecten Oplevering Trillingsonderzoek naar nu gerealiseerde situatie, d.m.v. metingen Toetsing aan Beleidsregel Trillinghinder Spoor (BTS) Voornaamste criterium: is toename minder dan 30% gebleven? Eventueel alsnog maatregelen nemen Eventuele latere maatregelen zijn bij voorkeur al onderzocht en gekozen in OTB/MER fase Anders wordt nieuw onderzoek gestart

40 Ontwikkelingen Recente ontwikkelingen RIVM onderzoek Europese onderzoeksprojecten: CargoVibes en RIVAS BTS Komende ontwikkelingen Wet trillinghinder Herziening SBR A Doelmatigheid Maatregelcatalogus Nieuwe maatregelen

41 Ontwikkelingen Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) Tweede Kamer heeft minister gevraagd een Wet Trillingshinder voor te bereiden RIVM heeft daartoe onderzoek gedaan naar omvang van trillingshinder door spoorlijnen 5000 mensen die dicht bij spoor wonen geënqueteerd Met rekenmodel blootstelling berekend Conclusies 1,35 miljoen mensen (>=16 jaar) wonen binnen 300 meter van spoor 20% ondervindt ernstige hinder van spoortrillingen Irritatie Boosheid Onbehagen Slaapverstoring Voornamelijk: vanwege goederentreinen

42 Ontwikkelingen EU project CargoVibes, Geleid door TNO Focus op goederentreinen Onderzoek naar dosis-effect relaties voor hinder en slaapverstoring Onderzoek naar 3 nieuwe maatregelen, waaronder Laddertrack EU project RIVAS, Geleid door UIC en DB Onderzoek naar rekenmethodes en meetmethodes Onderzoek naar alle mogelijke maatregelen

43 Ontwikkelingen Beleidsregel Trillinghinder Spoor: BTS Eerste versie in 2013 in Staatscourant gepubliceerd Toepassing door RvS getorpedeerd Nieuwe bepaling Vmax niet onderbouwd Doelmatigheid niet ingevuld Herzien in 2014 Met nieuw protocol voor bepaling Vmax: Level memo. Bestendiging van SBR B en van Vmax, Vper onder druk. Belangrijke nieuwe begrippen: Doelmatigheid Merkbare toename (30%) Reproduceerbaarheid R

44 Ontwikkelingen Wet trillingshinder Status: in ontwikkeling maar uitkomst onzeker Indien, dan onderdeel van Omgevingswet 1 ste stap, onderzoek naar belang: uitgevoerd (RIVM) Verdere ontwikkelingsstappen: Scope: wat gaan we aanpakken, reguleren Methode: hoe gaan we reguleren, wie moet zich aan wat houden? Spoorbeheerders Spoorgebruikers Gebouweigenaren Beoordelingsgrootheden en criteria: Vmax, Vper, RMS, VDV, etc.? Instrumentarium: rekenmethodes, meetmethodes, maatregelen Aanpalende regelgeving: Bouwbesluit, etc. Impactstudie: hoeveel gaat de wet kosten?

45 Ontwikkelingen Herziening SBR A (schade) Onderscheid naar cosmetische schade en constructieve schade Kansen/risico s op schade (nu alleen: veilige grenswaarden) Rekening houden met bestaande schadegevoeligheid van een pand Commissie: veroorzakers (bouwers, ProRail, etc.) en onderzoekers Uitvoering: TNO, Deltares, Level, DPA-CH

46 Ontwikkelingen Doelmatigheid Afweging of maatregel doelmatig is. BTS dwingt dat af, maar regelt slechts de aandachtspunten, nl.: Kosten versus baten Onofficieel criterium: 47kE/woning Wijze nog in ontwikkeling: ALARA, best practise, etc. Aandachtspunt: Wat als met geen enkele maatregel doelmatig de grenswaarden worden gehaald? Niets doen of meest doelmatige doen? 20% en 1 ME vs 40% en 4 ME vs 80% en 9 ME

47 Ontwikkelingen Maatregelcatalogus Overzicht van bouwkundige maatregelen Ten behoeve van spoorprojecten Met kosten en effecten Opgesteld door Grondmij Wel klaar, nog niet verschenen

48 Ontwikkelingen Nieuwe maatregelen Gedifferentieerd rijden Maximum snelheid afhankelijk van Type trein Moment op de dag Gereguleerd baanonderhoud Maatregelen aan woningen Verstijven van vloer Inpakken van fundering Bestaande, maar in NL nog niet toegepaste maatregelen Floating slab track Laddertrack Europees uit te voeren, verre toekomst: maatregelen aan wielen en draaistellen van goederenwagons