1! Indigo en Anila, twee woorden voor hetzelfde begrip Hoofdstuk 2!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "1! Indigo en Anila, twee woorden voor hetzelfde begrip Hoofdstuk 2!"

Transcriptie

1 1 Indigo en Anila, twee woorden voor hetzelfde begrip Hoofdstuk 2 Het pigment indigo kwam, voór de uitvinding van synthetisch indigo vooral van de Indigofera tinctoria, een tropische plant en in Europa van de Isatia tinctoria (Wede). Omdat de naam van de Indigofera suggereert dat deze uit India komt en dat het woord An-Nila ook indigo betekent, ben ik op zoek gegaan naar de oorsprong van de plant en kwam in mijn zoektocht verrassende dingen tegen. Anil is een ander woord voor indigo, tegenwoordig het meest gebruikt door Spaans en Portugees sprekende bevolking. Maar het woord stamt, naar mijn mening uit Afrika. De huidige Arabisch sprekende bevolking gebruikt het woord An-nila voor de kleurstof en rivier. Dat en nog meer is te lezen in hoofdstuk 1. Elu De Lonchocarpus cyanescnes ook wel Yoruba indigo genoemd heeft een inheemse naam: ELU. Yoruba indigo werd/wordt gebruikt in West Afrika. De naam refereert aan de Yoruba stammen in verschillende West Afrikaanse staten als Nigeria, Benin en Togo. Deze plant voelt zich beter in vochtige omstandigheden dan de Indigofera variëteiten die het liever droog hebben. In hoofdstuk 1 ( ) heb ik het over de oude naam voor de Nijl: N-ALU, dat later gewoon ALU werd en evolueerde in het woord An-Nila voor rivier en Indigo. ELU en ALU lijken te sterk op elkaar op daar geen aandacht aan te schenken. Marijke Eken, proeflapje. Indigo en resist - pasta Voordat anila dé naam werd voor de kleurstof in het Midden Oosten en Afrika kan deze ook alu hebben geheten, zonder de N. Áls je ervan uit gaat dat taal ooit een geheel kan zijn geweest is het niet ondenkbaar dat elu en alu in verschillende streken gebruikt werd zonder tussenkomst van vreemden, ook al liggen de streken ver uit elkaar.

2 Handel in de oude wereld Het woord Anil kwam met de Moren mee naar het huidige Spanje en Portugal dat zij rond 700 na Chr. veroverden. Zij werden een paar eeuwen later successievelijk terug gedreven naar Noord Afrika. Rivaliteit tussen Italië en het Iberisch Schiereiland zorgde ervoor dat Italië, met de paus als belangrijkste religieuze leider, meer handel wilden drijven met het Midden Oosten waar veel van de indigo verhandeld werd. Kruistochten werden georganiseerd want oorlogen worden, naar mijn mening, meer ontketend om handelsgebieden te veroveren dan om religieuze overwegingen. Marco Polo werd iets later op pad gestuurd om de zijderoute te verkennen. Daarbij schijnt hij ook in India te zijn geweest. Hij kwam terug met verhalen en schandalen en zorgde voor een verdere opening van handel over land, met het verre Oosten. De Mongolen die in het huidige Iran, letterlijk en figuurlijk dwars lagen voor India, maakten het de Italianen moeilijk handel te drijven. Geen wonder dat ze een weg over zee zochten om dat Shangrila, dat verre oostelijke Utopia, India, te veroveren. Dus voer Christopher Columbus naar India om dit te ontdekken en ontdekte het huidige Amerika. Dat betekende o.a. handel. Marijke Eken, detail indigo geverfde blouse met resist-pasta Waarom voer Columbus niet langs de West Afrikaanse kust naar beneden? Want...Vasco da Gama bereikte een aantal jaar eerder dan Columbus Amerika ontdekte, via Kaap de Goede Hoop en Mombasa (Kenia), India en verder gelegen gebieden. India was natuurlijk al lang ontdekt door Indiërs zelf. Net zoals Afrika door Afrikanen en Amerika door de Indianen ontdekt is. Maar het gaat hier om het ontdekken en uitbuiten van nieuwe (handels)gebieden.

3 VOC Met de komst van de VOC (Verenigde Oost Indische Compagnie) veranderde er steeds meer op de Aziatische landkaart. De Hollanders werden steenrijk van de handel en bezetting van de Indonesische eilanden. Later volgden de Britten, bezetten India en werden al snel wereldleiders op de textielmarkt. Het huidige India heette toen British India. British om aan te geven dat het hele gebied aan de Britten toebehoorden en ter onderscheiding van Indo-n-asia dat de Nederlanders bezet hielden. Ondertussen had de westelijke wereld allerlei termen en woorden vanuit het Latijn en/of Sanskriet gedetermineerd en vastgelegd. Ook de woorden India, Indigofera tinctoria en Indigo (zie hoofdstuk 1), Wetenschappelijke etymologie van het woord India Het Etymologisch woordenboek zegt het volgende over Indigo: Indigo gaat, via een niet helemaal duidelijke ontleningslijn, terug op Latijn indicum, ontleend aan Grieks indikón, beide met dezelfde betekenis de kleur(stof) indigo, letterlijk het Indische, zelfstandig gebruik van het bn. bij de riviernaam Indós Indus, zie indiaan. Uit Latijn indicum (via *indium) ook bijv. Oudfrans inde en vandaar Middelengels ynde [1296; BDE]. Indigokuip, Marijke Eken Indicum (L) en Indikón (G) betekent letterlijk het Indische. Maar daarmee is dit woord etymologisch niet diep genoeg verklaard. Men zegt hier en daar dat deze twee woorden afstammen van de naam van de rivier: de Indus of Shindi en dat is de verklaring voor de

4 naam van de Hindi, Indi, en India. In het Farsi,(modern Iraans), waar de Hindustanen o.a. oorspronkelijk vandaan komen heet de Indus: Naḥar al-s-ind. (Nahar is een oud Semitisch woord voor rivier.) Letterlijk: Rivier de Sindi. Maar wat betekent Sindi of Hindi, of Indi en tenslotte India? Utopia Wat tegenwoordig weinigen nog weten is dat in het oude Griekenland en het oude Rome, het achterland van het oude Egypte bekend stond als INDIA Vandaar dat o.a. Vergilius en Tacitus dit in geschreven werken benoemen en zij roemen dit Afrikaanse INDIA als: een land van melk en honing, van overdaad en luxe. Hoe verder de tijd voortschreed, hoe meer men vergat dat dit Oost Afrikaanse INDIA, in Ethiopië (Utopia) lag; zo lang geleden dat zelfs Pliny dit niet meer wist. Moderne, intuïtieve etymologie Waarom werd o.a. het huidige Ethiopië (Utopia) en toenmalige Zuidelijke Egypte, door de Grieken en anderen India genoemd? Ik ben me ervan bewust dat dit niet gemakkelijk uit te leggen is, maar het is zo interessant dat ik het probeer. Ik speel graag met woorden, heb een diepe interesse in talen en haar oorsprong. Het spelen ermee geeft een extra dimensie aan die intuïtie. Ik laat een voorbeeld zien van het woord India: In-Dia Belangrijk is te weten dat in die oertijden men in, met en om de goden leefde. Alles, ook het dagelijkse leven, draaide om religie. Het woord In-dia bestaat uit twee lettergrepen. De i en a in het woord Dia zijn vervangen door u, e, a en/of o : 1. Deo, God in Latijn (Theo) 2. Duo, tweetal, dubbel (Nederlands) 3. Dio, Spaans woord voor God, ook Dios. 4. Theós, God in Grieks 5. Thió, twee in Grieks 6. Dia, projectieplaatje, bepaalde bloedgroep Uit het korte woord Dia zijn, in eerste instantie, twee betekenissen geëvolueerd. God en Twee. Indicum (L), en Indikón(G) voor het Indische is letterlijk: t goddelijke en/of tweegoddelijke. Het woordje IN vraagt een nadere uitleg. In het oude Egypte werd het bijwoordje NA gebruikt om de belangrijkheid van iets uit te drukken maar vooral de dubbele goddelijkheid De twee- eenheid (vrouwelijk en mannelijk) van de God (zie hoofdstuk 1). In het Arabisch is dit veranderd in AN en later naar het Latijnse IN. IN-DEO en IN-THIÓ (IN-DIA) zouden dan in Latijn en Grieks twee-goden kunnen betekenen. Toen het christendom en daarmee het monotheïsme opkwam kon men slechts één woord voor God hebben dus, DEO of THIÓ. INDIA betekent dan letter- lijk: TweeGoden of Tweein-een-God. Bovendien had het oude Egypte en alle andere Afrikaanse staten een meer goden stelsel en kan INDIA ook MeerGoden betekenen. Het Hindoeïsme, ook een meergoden religie, was en is nog steeds de belangrijkste religie in het huidige India.

5 Indigo geverfde open katoen, Marijke Eken Religie, handel en indigo In het hele gebied rond de Middellandse Zee heette indigo in de middeleeuwen anil. Ook in het Italië van toen. Toen allerlei vormen van protestantisme in Noord Europa uitbreidden, maar vooral toen de Britten en de Hollanders de handel stevig in handen kregen, is het woord anil waarschijnlijk langzaam vervangen door indigo. De strijd om dit kostbare pigment moet ongelooflijk fel, gevaarlijk en geheimzinnig zijn geweest. Terug naar Afrika? Afrika is helemaal uit het beeld verdwenen en niets lijkt meer te herinneren aan Afrika dan de naam India, zo geroemd door geleerde Romeinen en Grieken. Maar misschien is Afrika ooit de basis geweest van zowel de plant als het pigment, en niet het huidige India. Afrika, ooit bezet en uitgebuit door Europa heeft al helemaal de strijd verloren. De toenmalige Europeanen hechten grote waarde aan geschreven documenten, vooral om te kunnen bewijzen dat iets waar is maar de uitdrukking liegen alsof het gedrukt staat is ook niet voor niets ontstaan Afrika had slechts een orale geschiedenis en een hiëroglyfen-systeem uit het oude Egypte. Wordt vervolgd... Deel 3: meer over intuïtieve etymologie van Indigo. Marijke Eken 2013, Bronnen in Alfabetische volgorde: Agro Forestry Tree Database, internet Berthold Laufer, Sino-Iranica, Chinese Contributions to the History of Civilization in Ancient Iran, (Jstor internet Platform) Balfour-Paul Jenny, Indigo Egyptian mummies to Blue Jeans Bulletin of Miscellaneous Information (Royal Gardens, Kew) Vol. 1888, No. 15 (1888), pp (Jstor, internet platform) Crawfurd, J. History and Migration of Plants 1869, (Jstor, internet platform) DeCoster, M Groot scheldwoordenboek ( n Digo)

6 Garcia Michel, natural Dye Workshops I Garcia Michel, natural Dye workshop II Holland J.H.Bulletin of Miscellaneous Information (Royal Gardens, Kew) Vol. 1910, No. 8 (1910), pp (Jstor, internet platform) Massey Gerald, Book of the Beginnings Part I, 1881(?) heruitgave Kessinger Massey Gerald, Book of the Beginnings Part II, 1881 heruitgave Kessinger Natural Dyes of Oaxaca (internet) Philllipa, M. Etymologisch Woordenboek Yoruba indigo. (Lonchocarpus cyanescens, Benth.) Bulletin of Miscellaneous Information (Royal Gardens, Kew) Vol. 1888, No. 23 (1888), pp

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten

Nadere informatie

De klassieke tijdlijn

De klassieke tijdlijn De klassieke tijdlijn In de lessen geschiedenis heb je waarschijnlijk al gehoord over de tijdlijnen, of de historische periodes en waarschijnlijk ook over exacte datums zoals 476. In dit documentje kom

Nadere informatie

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus 138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5)

Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5) Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5) Samenvatting door een scholier 1178 woorden 19 november 2017 5,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis Samenvatting H1 Het Spaanse wereldrijk

Nadere informatie

DE KALKOEN Een verzameling van historische feiten en opmerkelijke wetenswaardigheden over kalkoenen

DE KALKOEN Een verzameling van historische feiten en opmerkelijke wetenswaardigheden over kalkoenen DE KALKOEN Een verzameling van historische feiten en opmerkelijke wetenswaardigheden over kalkoenen Tekst en afbeeldingen: Theo Philipsen DEEL 2 Rechts: Voorpagina van een Oostenrijks tijdschrift Columbus

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.2 Het moderne imperialisme

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.2 Het moderne imperialisme Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen? Kenmerkende aspect: De moderne vorm van imperialisme die verband hield met

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Kleuren Inleiding Hallo allemaal. Ik hou mijn spreekbeurt over kleuren omdat ik het een leuk en interessant onderwerp vind en ook omdat kinderen er niet zo snel op komen denk ik. Ik heb mijn spreekbeurt

Nadere informatie

Latijn: iets voor jou?

Latijn: iets voor jou? : n j i t a L r o o v s iet jou? De Romeinen en wij Waar komen onze letters vandaan? Hoe komen we aan de namen van de maanden? De antwoorden op vele van deze vragen vind je vaak in het verleden bij de

Nadere informatie

5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders.

5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart 2013 5,1 27 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Paragraaf 1 De Romeinen trekken zich terug. 1. Welke

Nadere informatie

Toetsvragen Geschiedenis - Toelating Pabo. Tijdvak 5 Toetsvragen

Toetsvragen Geschiedenis - Toelating Pabo. Tijdvak 5 Toetsvragen Tijdvak 5 Toetsvragen 1 Rond 1500 konden Europese schepen steeds langere zeereizen maken dankzij het gebruik van nieuwe navigatiemiddelen. Welke nieuwe navigatiemiddelen werden gebruikt, en waarvoor? A

Nadere informatie

NEDERLAND IN VOLLE BLOEI

NEDERLAND IN VOLLE BLOEI THIS IS HOLLAND IN DE KLAS / LES 2 - WERKBLAD 1 Naam: Groep: NEDERLAND IN VOLLE BLOEI (1600 TOT 1800) VAN BEDREIGEND NAAR VRUCHTBAAR LAND Bekijk de video Van bedreigend naar vruchtbaar land. 1 A. Je hebt

Nadere informatie

Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost-Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen?

Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost-Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen? Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost-Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen? Kenmerkende aspect: De moderne vorm van imperialisme die verband hield met

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info De Chinese Muur 1. Voorwoord. 2. Wat is de Chinese Muur? 3. Waar ligt de Chinese Muur? 4. Waarom bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 5. Hoe bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 6. Hoe lang en hoe groot

Nadere informatie

De kruistochten. God wil het! Steden en Staten

De kruistochten. God wil het! Steden en Staten prehistorie 42 oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Steden en Staten De kruistochten In de woonkamer van familie Vos hangt een klok met Romeinse cijfers. Jos en Mirthe willen graag

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp

Nadere informatie

Latijn en Grieks in de 21ste eeuw

Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Kiezen voor Latijn en/of Grieks? Als leerling in het laatste jaar van de basisschool sta jij voor een belangrijke keuze. Welke studierichting moet je gaan volgen in het

Nadere informatie

8*. Na de dood van Karel de Grote werd de eerste grondslag gelegd voor Grenzen in Europa. Leg uit.

8*. Na de dood van Karel de Grote werd de eerste grondslag gelegd voor Grenzen in Europa. Leg uit. Gebruik bron 1 en 2 In 1897 werd in de venen bij Yde het lijk van een ongeveer zestienjarig meisje gevonden. Deze vondst gaf aanleiding tot twee voorlopige conclusies over de leefwijze van het volk waartoe

Nadere informatie

Ontdekkingen en uitvindingen

Ontdekkingen en uitvindingen prehistorie 68 oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Steden en Staten Ontdekkingen en uitvindingen Vandaag zijn Jos en Mirthe in de Buitenhaven in Kampen. Mirthe, krijgen we zeebenen

Nadere informatie

Even herhalen. democratie. militaire dril. slimme list. Gwijde van Dampierre. Leliaerts Guldensporenslag

Even herhalen. democratie. militaire dril. slimme list. Gwijde van Dampierre. Leliaerts Guldensporenslag Even herhalen Prehistorie Oudheid De ontdekking van het vuur bood enkele voordelen. Zo konden de eerste mensen roosteren, hadden ze en en bood het hun ook vlees warmte licht bescherming Athene stond bekend

Nadere informatie

Naam: Vakantie. Vraag 1. Ben je weleens op vakantie geweest? Waarheen? Werkblad vakantie - Aardrijkskunde groep 5 - Niveau blauw.

Naam: Vakantie. Vraag 1. Ben je weleens op vakantie geweest? Waarheen? Werkblad vakantie - Aardrijkskunde groep 5 - Niveau blauw. Naam: Vakantie _ Een groot aantal Nederlanders gaat ieder jaar één keer op vakantie. Vaak gaat de reis naar het buitenland, bijvoorbeeld naar Duitsland, Frankrijk, Spanje, of nog verder. Maar Nederlanders

Nadere informatie

De renaissance!! Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis.!

De renaissance!! Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis.! De renaissance Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis. Deze term betekent letterlijk de wedergeboorte, en is een kunststroming uit

Nadere informatie

HONDERD JAAR GELEDEN. Nieuws uit de krant van 10 tot 15 maart 1913

HONDERD JAAR GELEDEN. Nieuws uit de krant van 10 tot 15 maart 1913 HONDERD JAAR GELEDEN aflevering 12 Nieuws uit de krant van 10 tot 15 maart 1913 Een vast onderwerp waaraan in de kranten aandacht werd besteed, was de oorlog op de Balkan. Turkije was er bij betrokken

Nadere informatie

QUIZ. geschiedenis hoofdstuk 1

QUIZ. geschiedenis hoofdstuk 1 QUIZ vraag 1: Over welke eeuw gaat dit hoofdstuk? A. De 20 ste eeuw B. De 14 de eeuw C. De 16 de eeuw D. De 18 de eeuw vraag 2: Hoe wordt deze tijd ook wel genoemd? A. Tijd van de Azteken en de Maya s.

Nadere informatie

Antwoordkernen zijn vrijwel nooit volledige zinnen. Antwoordkernen geven alleen aan, wat er beslist in het antwoord moet staan.

Antwoordkernen zijn vrijwel nooit volledige zinnen. Antwoordkernen geven alleen aan, wat er beslist in het antwoord moet staan. Antwoordkernen Instap en Ontdekkingsreizen Eureka 2M volledig herziene 5 e druk, 2015-2016 Antwoordkernen zijn vrijwel nooit volledige zinnen. Antwoordkernen geven alleen aan, wat er beslist in het antwoord

Nadere informatie

Geschiedenis en Techniek Groep 7

Geschiedenis en Techniek Groep 7 Geschiedenis en Techniek Groep 7 Water verplaatsen Grieken en Romeinen Groep 7 Handleiding voor de leerkracht Deze handleiding en de opdrachten zijn bedoeld als aanvulling op de geschiedenislessen over

Nadere informatie

Het veranderende wereldbeeld

Het veranderende wereldbeeld Pas in de 20 ste eeuw zijn onderzoekers erin geslaagd de hele wereld nauwkeurig in kaart te brengen. Vroeger was er altijd een deel van de wereld dat de mensen helemaal niet of niet goed kenden. In deze

Nadere informatie

Breien in de late middeleeuwen Een stukje geschiedenis over een geliefd tijdverdrijf

Breien in de late middeleeuwen Een stukje geschiedenis over een geliefd tijdverdrijf Breien in de late middeleeuwen Een stukje geschiedenis over een geliefd tijdverdrijf Madonna met breiwerk, 1400-1410. Geschilderd door Bertram von Minden (1340-1414), detail uit het Buxtehude Altaar Onderzoek

Nadere informatie

Tijd van monniken en ridders Vroege Middeleeuwen. Tijd van jagers en boeren Prehistorie. - 3000 v C 500-1000

Tijd van monniken en ridders Vroege Middeleeuwen. Tijd van jagers en boeren Prehistorie. - 3000 v C 500-1000 jagers en boeren Prehistorie - 3000 v C monniken en ridders Vroege Middeleeuwen 500-1000 Grieken en Romeinen Oudheid -3000 v C - 500 n C steden en staten - Hoge en Late Middeleeuwen 1000 1500 ontdekkers

Nadere informatie

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 1 Toetsvragen

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 1 Toetsvragen Tijdvak 1 Toetsvragen 1 De meeste kennis over de periode waarin de eerste mensen leefden, komt van archeologen. Wat houdt het werk van archeologen in? A Zij bestuderen de verschillende theorieën over de

Nadere informatie

Het Jezusgebed. de woestijnvaders en het Jezusgebed

Het Jezusgebed. de woestijnvaders en het Jezusgebed Het Jezusgebed de woestijnvaders en het Jezusgebed deel 3... door abba Yvan De vader of de abba is een vergeestelijkt iemand die de ziel van de mens kent door zijn eigen ervaring. Hij hoeft niet noodzakelijk

Nadere informatie

- Waarom contacten met de Arabische wereld belangrijk waren voor nieuwe kennis (6.1.2)

- Waarom contacten met de Arabische wereld belangrijk waren voor nieuwe kennis (6.1.2) Samenvatting door M. 1312 woorden 8 oktober 2012 5,5 14 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen 6.1 De renaissance in Italie Lakense stoffen = kostbare wollen stoffen. Renaissance = periode van

Nadere informatie

Egypte. Neem je ouders mee naar... Egypte. Caïro Mummies Kameel. Oases De Nijl. Woestijn Sfinx. Een reisgids voor kinderen?!

Egypte. Neem je ouders mee naar... Egypte. Caïro Mummies Kameel. Oases De Nijl. Woestijn Sfinx. Een reisgids voor kinderen?! Piramides Woestijn Sfinx Farao Oases De Nijl Caïro Mummies Kameel Neem je ouders mee naar... Egypte Een reisgids voor kinderen?! Ben jij een echte avonturier? Zou je meer willen weten over Egypte? Dat

Nadere informatie

Hoofdstuk 1: prehistorische volkeren

Hoofdstuk 1: prehistorische volkeren Hoofdstuk 1: prehistorische volkeren Prehistorische volken in de twintigste eeuw De Yanomami-indianen leven in het Amazone gebied. Rond de rivier de Amazone in Brazilië (Zuid- Amerika) ligt een gigantisch

Nadere informatie

Spreekbeurt over typen:

Spreekbeurt over typen: Spreekbeurt over typen: Introductie: Hallo, mijn spreekbeurt gaat over typen. Op school leren we lezen en schrijven, maar de meeste teksten worden getypt. Ik ga hier iets meer over vertellen, want ik heb

Nadere informatie

Ontdek de Wereld. Hoofdstuk 1C7

Ontdek de Wereld. Hoofdstuk 1C7 Ontdek de Wereld Hoofdstuk 1C7 Cursus 7.1 Wij en de wereld Wat leer je deze cursus? Wat internationale handel inhoudt Hoe de evenaar de aardbol verdeelt Wat en welke kaartprojecties er zijn Internationale-

Nadere informatie

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Willibrord Willibrord werd geboren als zoon van pas bekeerde ouders en werd als zevenjarige jongen door zijn vader Wilgis toevertrouwd aan het klooster van Ripon nabij

Nadere informatie

Werkstuk gemaakt door Naomi Buur!

Werkstuk gemaakt door Naomi Buur! Werkstuk gemaakt door Naomi Buur! Hoofdstuk 1: Voorwoord blz. 1 Hoofdstuk 2: Geschiedenis blz. 2 Hoofdstuk 3: Het vervolg van de Spelen blz. 3 Hoofdstuk 4: De moderne Spelen blz. 4 Hoofdstuk 5: Olympische

Nadere informatie

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade Chris Oxlade Chris Oxlade Anita Ganeri Anita Ganeri Boeken in deze serie e-book: 978-94-6175-825-5 gebonden versie: 978-90-5566-931-8 e-book: 978-94-6175-822-4 gebonden versie: 978-94-6175-285-7 e-book:

Nadere informatie

HOE CULTUREEL IS JOUW BOVENBOUW?

HOE CULTUREEL IS JOUW BOVENBOUW? Open Dag: Cultuur in de bovenbouw Ssgn quiz Cultuur in de Bovenbouw Quiz: HOE CULTUREEL IS JOUW BOVENBOUW? Welke uitspraak is van William Shakespeare? A To be or not to be B To be is to do C Do be do be

Nadere informatie

Karel de Grote en het feodale stelsel. Rilana Kuiters. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Karel de Grote en het feodale stelsel. Rilana Kuiters. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur Rilana Kuiters Laatst gewijzigd 09 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/73905 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

Inleiding geschiedenis Griekenland

Inleiding geschiedenis Griekenland Europa rond de Middellandse Zee rond 500 v. Chr. Sint-Janslyceum s-hertogenbosch, Theo Manders Inleiding geschiedenis Griekenland Rond 2000 v. Chr. Stedelijke centra: Op Kreta, Minoische cultuur Op Griekse

Nadere informatie

Inleiding geschiedenis Griekenland

Inleiding geschiedenis Griekenland Europa rond de Middellandse Zee rond 500 v. Chr. Sint-Janslyceum s-hertogenbosch, Theo Manders Inleiding geschiedenis Griekenland Rond 2000 v. Chr. Stedelijke centra: Op Kreta, Minoische cultuur Op Griekse

Nadere informatie

Zwart Afrika. Oorspronkelijke bevolking: donkere huidskleur

Zwart Afrika. Oorspronkelijke bevolking: donkere huidskleur Zwart Afrika Wereldzone: ZWART-AFRIKA Vegetatie Zwart-Afrika Oorspronkelijke bevolking: donkere huidskleur Klimatogram Antalaha, Madagaskar Klimatogram Limpopo, Zuid-Afrika Zwart-Afrika (het gedeelte van

Nadere informatie

PVA AFSTUDEERPROJECT BRITTA ZIMMERMAN 2015

PVA AFSTUDEERPROJECT BRITTA ZIMMERMAN 2015 PVA AFSTUDEERPROJECT BRITTA ZIMMERMAN 2015 H1 AANLEIDING WAT IS MIJN IDENTITEIT? Geboren uit een combinatie van een Indonesische vader en een Nederlandse moeder, ben ik al sinds kleins af aan bezig geweest

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 1839 woorden 11 oktober 2011 6,9 13 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1 Nieuwe Tijd = tijd van ±1500 tot ±1800

Nadere informatie

Wat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden

Wat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden Wat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden Soorten vragen, vraagwoorden, signaal- en sleutelwoorden Schema 1 Soorten vragen Open vraag

Nadere informatie

Genisis. Sekhem Iset. Egyptisch spiegelritueel

Genisis. Sekhem Iset. Egyptisch spiegelritueel Egyptisch spiegelritueel Sekhem Iset 2015 Genisis.: Isian Witchcraft. Dit ritueel beschrijft hoe iemand op het magische pad een beschermingsamulet kan maken gebaseerd op een oud gebruik. - http://www.genisis.nl]

Nadere informatie

PERIODESCHRIFT AARDRIJKSKUNDE EUROPA EN DE WERELD

PERIODESCHRIFT AARDRIJKSKUNDE EUROPA EN DE WERELD PERIODESCHRIFT AARDRIJKSKUNDE EUROPA EN DE WERELD HET KLIMAAT Het klimaat is, zo luidt de officiële definitie, het gemiddelde weer over een periode van 30 jaar. Dat wil zeggen dat het klimaat in een bepaald

Nadere informatie

En nu jij! : leer de argumenten zelf

En nu jij! : leer de argumenten zelf En nu jij! : leer de argumenten zelf [لونلدية - dutch [nederlands - revisie: Yassien Abo Abdillah bron: www.svalfurqan.nl 2014-1435 ب«الا ن أنت علم احلجج بنفسك الل اهلونلدية «مراجعة: ياس أبو عبد االله

Nadere informatie

Mercator en de ontdekkingsreizen

Mercator en de ontdekkingsreizen Mercator en de ontdekkingsreizen V.U. ANNEMIE CHARLIER, GROTE MARKT 1, 9100 SINT-NIKLAAS Stedelijke Musea Sint-Niklaas 1 Beste leerling! Hopelijk vonden jullie het bezoek aan het Mercatormuseum een boeiende

Nadere informatie

Vandaag is rood. Pinksteren 2014. Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen

Vandaag is rood. Pinksteren 2014. Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen Vandaag is rood. Pinksteren 2014 Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen Dat mooie rood was ooit voor mij Een kleur van passie

Nadere informatie

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken?

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken? Carpe Diem! Afgelopen december vertrokken vijf Nederlandse dames naar het prachtige Zuid-Afrika om hier mee te werken aan een summerschool in een township in Hermanus. Dit is een project van People4Change,

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door A. 2003 woorden 24 oktober 2010 6,3 182 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Samenvatting geschiedenis H.1 1 Over de nieuwe

Nadere informatie

Voorwoord. Rome en de Romeinen

Voorwoord. Rome en de Romeinen Voorwoord Rome en de Romeinen Dit verhaal speelt in Rome, ongeveer 2000 jaar geleden. Rome was toen een rijke stad, met prachtige gebouwen. Zoals paleizen voor de keizers, voor de Senaat en voor de grote

Nadere informatie

Boeiend Blauw. Wede in het veld

Boeiend Blauw. Wede in het veld 1 Boeiend Blauw De natuur geeft veel kleurstoffen af om kleding en andere textiele voorwerpen te verven. Ongelooflijk veel schakeringen groen, geel, bruin, grijs, paarsachtig, oranjeachtig, van donker

Nadere informatie

Paragraaf 4: De Germaanse cultuur - TL 1

Paragraaf 4: De Germaanse cultuur - TL 1 Auteur Floris Sieffers Laatst gewijzigd 28 October 2015 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/65939 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten?

Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten? Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten? Rond 1080 bedreigen de minder tolerante Seldjoeken Constantinopel. Het werd voor christelijke pelgrims steeds moeilijker

Nadere informatie

Romeinen. Romeinen. Germanen

Romeinen. Romeinen. Germanen Romeinen Romeinen Grieken en Romeinen lijken op elkaar qua levensstijl. Het Romeinse rijk is ontstaan in Rome (753 v. Chr.). De Romeinen kwamen 50 v. Chr. naar Nederland. De Romeinen hebben het Latijns

Nadere informatie

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden

Nadere informatie

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Bron: http://ninabrackman.blogspot.nl/p/de-alchemist-paulo-coelho.html Dit is een deel van een blog over De Alchemist van Paulo Coelho door Nina Brackman.

Nadere informatie

Naam: De Romeinen. Vraag 1. De Romeinen hebben veel gebouwd. Noem vijf verschillende toepassingen. pagina 1 van 6

Naam: De Romeinen. Vraag 1. De Romeinen hebben veel gebouwd. Noem vijf verschillende toepassingen. pagina 1 van 6 Naam: De Romeinen De Romeinse bouwkunst. De Romeinen behoren tot de beste bouwers uit de geschiedenis. Ze bouwden tempels, riolen, waterleidingen, wegen, kanalen, huizen, aquaducten, havens, bruggen en

Nadere informatie

Mijn werkstuk gaat over MEXICO

Mijn werkstuk gaat over MEXICO Mijn werkstuk gaat over MEXICO blz 1 Luca Dhanis groep 7 LBB de meerpaal INHOUDSOPGAVE Titel pagina blz 1 Inhoudsopgave blz 2 Inleiding blz 3 Welk land blz 4 Geschiedenis blz 5 Bevolking blz 6 Cultuur

Nadere informatie

Evolutie, wat is dat nu feitelijk?!

Evolutie, wat is dat nu feitelijk?! Evolutie, wat is dat nu feitelijk?! Heb je je wel eens afgevraagd waarom er zo veel verschillende soorten vlinders, vogels of vissen zijn? Waarom is er niet gewoon één soort van die dieren? Er is toch

Nadere informatie

Geschiedenis hoofdstuk 3

Geschiedenis hoofdstuk 3 Geschiedenis hoofdstuk 3 Romeinse rijk 500 v Christus 500 na Christus Rome de eeuwige stad : deze stad bestaat al eeuwenlang. De tijdlijn Het Romeinse rijk begint 500v Chr. En eindigt 500 na Christus.

Nadere informatie

Vraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2

Vraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2 Bladzijde negen, Bladzijde tien, Krijg ik het wel ooit te zien? Ander hoofdstuk, Nieuw begin.. Maar niets, Weer dicht, Het heeft geen zin. Dan probeer ik achterin dat dikke boek. Dat ik daar niet vaker

Nadere informatie

Gods verbondsbeloften aan Abraham deel 1

Gods verbondsbeloften aan Abraham deel 1 Gods verbondsbeloften aan Abraham deel 1 Het beginpunt Om het allemaal wat begrijpelijker te maken wat de Bijbel zegt en wat het bedoeld met wat het zegt beginnen we met Gods beloften aan Abram (later

Nadere informatie

De lange geschiedenis van de mensheid op deze aarde is nog lang niet ontrafeld door de gevestigde wetenschap.

De lange geschiedenis van de mensheid op deze aarde is nog lang niet ontrafeld door de gevestigde wetenschap. De lange geschiedenis van de mensheid op deze aarde is nog lang niet ontrafeld door de gevestigde wetenschap. Nog steeds zijn er raadsels waarvoor men simpelweg geen of nauwelijks een verklaring heeft.

Nadere informatie

Collectievormingsprofiel (CVP) Geschiedenis

Collectievormingsprofiel (CVP) Geschiedenis Collectievormingsprofiel (CVP) Geschiedenis Actuele relatie met O&O De geschiedenis collectie is vooral bedoeld ter ondersteuning van onderzoek en onderwijs in het Instituut voor Geschiedenis. Het Instituut

Nadere informatie

inhoud 1. Slavernij 2. Slavernij in de oudheid 3. Europa in de middeleeuwen 4. Afrikaanse slavenhandel 5. Nederland en slavernij

inhoud 1. Slavernij 2. Slavernij in de oudheid 3. Europa in de middeleeuwen 4. Afrikaanse slavenhandel 5. Nederland en slavernij Slavernij inhoud. Slavernij 3 2. Slavernij in de oudheid 4 3. Europa in de middeleeuwen 7 4. Afrikaanse slavenhandel 8 5. Nederland en slavernij 6. Moderne slavernij 3 7. Filmpjes 5 Pluskaarten 6 Bronnen

Nadere informatie

Hoe kwam Colombia aan zijn naam? Wat is de officiële taal in Colombia?

Hoe kwam Colombia aan zijn naam? Wat is de officiële taal in Colombia? Hoe kwam Colombia aan zijn naam? a. er zijn veel kolommen (rotszuilen) in het land. b. het is de naam die de oorspronkelijke inwoners gaven. c. de naam verwijst naar ontdekkingsreiziger Christoffel Columbus

Nadere informatie

Dagboek Sebastiaan Matte

Dagboek Sebastiaan Matte Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen

Nadere informatie

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade Chris Oxlade Chris Oxlade Anita Ganeri Anita Ganeri Boeken in deze serie e-book: 978-94-6175-825-5 gebonden versie: 978-90-5566-931-8 e-book: 978-94-6175-822-4 gebonden versie: 978-94-6175-285-7 e-book:

Nadere informatie

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 3 Toetsvragen

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 3 Toetsvragen Tijdvak 3 Toetsvragen 1 Op veel afbeeldingen wordt de Romeinse keizer Constantijn als een heilige afgebeeld met een stralenkrans om zijn hoofd. Welke reden was er om Constantijn als christelijke heilige

Nadere informatie

Examenopgaven VMBO-KB 2003

Examenopgaven VMBO-KB 2003 Examenopgaven VMBO-KB 2003 tijdvak 1 woensdag 21 mei 09.00-11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VBO-MAVO-C Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6: Imperialisme

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6: Imperialisme Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6: Imperialisme Samenvatting door J. 1043 woorden 22 april 2015 6,7 34 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 1 Europa verovert de wereld 1815 : leiders van de

Nadere informatie

zondag 13 maart 2016 in het Kruispunt

zondag 13 maart 2016 in het Kruispunt zondag 13 maart 2016 in het Kruispunt lezing oude testament (lector) Jesaja 58, 1-10 lied Liedboek 537, 1. 2. Zo spreekt de Heer die ons... lezing nieuwe testament (lector) Lukas 20, 9-19 lied Liedboek

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

Opdracht 1 en 2. Voorbeeld: Deze toets is dat wel moeilijk; maar het toen is erg belangrijk dat je laat hondje zien wat je kunt.

Opdracht 1 en 2. Voorbeeld: Deze toets is dat wel moeilijk; maar het toen is erg belangrijk dat je laat hondje zien wat je kunt. leestoets Opdracht 1 en 2 In de volgende teksten staan heel wat woorden te veel. Dat komt doordat er iets fout is gelopen bij het printen van de teksten: er zat een virus op de computer en daardoor zijn

Nadere informatie

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt?

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? Beste kinderen, Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? In mijn vrije tijd ben ik natuurgids. Met mijn verrekijker en vergrootglas trek ik naar allerlei plekjes om de natuur

Nadere informatie

8. Afasie [1/2] Bedenk tenminste drie verschillende problemen die je met taal zou kunnen hebben (drie soorten afasie).

8. Afasie [1/2] Bedenk tenminste drie verschillende problemen die je met taal zou kunnen hebben (drie soorten afasie). 8. Afasie [1/] 1 Afasie De term afasie wordt gebruikt om problemen met taal te beschrijven die het gevolg zijn van een hersenbeschadiging. Meestal is de oorzaak van afasie een beroerte. Het woord afasie

Nadere informatie

Bevolkingsgroepen DOE KAART 1. Naam van het project. Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep.

Bevolkingsgroepen DOE KAART 1. Naam van het project. Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep. DOE KAART 1 Bevolkingsgroepen Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep. Zoek 6 verschillende bevolkingsgroepen op. Kies 1 bevolkingsgroep uit waar je meer over wilt

Nadere informatie

Leydse Weelde. Carolus Clusius - A

Leydse Weelde. Carolus Clusius - A Leydse Weelde Carolus Clusius - A Welkom in Museum Boerhaave. Je gaat de tentoonstelling Leydse Weelde Groene ontdekkingen in de Gouden Eeuw bekijken. Met groene ontdekkingen worden natuurlijk planten

Nadere informatie

Help, ik moet een werkstuk maken!

Help, ik moet een werkstuk maken! Help, ik moet een werkstuk maken! Je gaat de komende tijd bezig met het maken van een werkstuk. Maar hoe zit een werkstuk nou eigenlijk in elkaar? Hoe moet je beginnen? En hoe kies je nou een onderwerp?

Nadere informatie

Indelen 1. Voor in het schrift komen de aantekeningen te staan en ook de uitwerkingen 2. Achterin het schrift komen de opdrachten te staan

Indelen 1. Voor in het schrift komen de aantekeningen te staan en ook de uitwerkingen 2. Achterin het schrift komen de opdrachten te staan De ontdekkingsreizen Antwoordkernen bij Eureka 2 mavo-de herziene druk, Amersfoort 2009-2010 Antwoordkernen zijn vrijwel nooit volledige zinnen. Antwoordkernen geven alleen aan, wat er beslist in het antwoord

Nadere informatie

5. De overheidsbril - Hoe is kinderarbeid in Nederland afgeschaft en wanneer wat waren de maatregelen van onze overheid?

5. De overheidsbril - Hoe is kinderarbeid in Nederland afgeschaft en wanneer wat waren de maatregelen van onze overheid? Boekverslag door S. 1702 woorden 8 maart 2004 6.3 168 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1: Inhoud. 2. inleiding. 3. normen en waarden bril -waar komt kinderarbeid voor en in welke soort ervan. 4. De

Nadere informatie

Mercator en de ontdekkingsreizen

Mercator en de ontdekkingsreizen Mercator en de ontdekkingsreizen V.U. ANNEMIE CHARLIER, GROTE MARKT 1, 9100 SINT-NIKLAAS Stedelijke Musea Sint-Niklaas Beste leerling! Hopelijk vonden jullie het bezoek aan het Mercatormuseum een boeiende

Nadere informatie

Leydse Weelde. Marie de Brimeu - B

Leydse Weelde. Marie de Brimeu - B Leydse Weelde Marie de Brimeu - B Welkom in Museum Boerhaave. Je gaat de tentoonstelling Leydse Weelde Groene ontdekkingen in de Gouden Eeuw bekijken. Met groene ontdekkingen worden natuurlijk planten

Nadere informatie

Een verplichte vraag die over het onderwerp moet worden beantwoord is: welke invloed heeft dit (gehad) op het landschap?

Een verplichte vraag die over het onderwerp moet worden beantwoord is: welke invloed heeft dit (gehad) op het landschap? Kerkebuurt 156 1647 MD Berkhout - 0229-551357 - info@geertholle.nl - www.geertholle.nl STAP 1: het kiezen van een onderwerp Voor je een werkstuk maakt moet je natuurlijk een onderwerp kiezen. Het beste

Nadere informatie

Toespraak van Anouchka van Miltenburg, Voorzitter van de Tweede Kamer, bij de bijeenkomst van de Stichting Herdenking 15 augustus 1945, op 14 augustus 2015 in de Tweede Kamer We dachten dat we na de capitulatie

Nadere informatie

Gemeente in Christus,

Gemeente in Christus, meditatie voor 3 mei 2015 thema geloof EN wetenschap Gemeente in Christus, Misschien heb je wel eens gehoord van de film The Matrix, of misschien heb je m zelfs wel eens gezien. De film gaat over een kleine

Nadere informatie

Op reis door het rijk der Letteren en der Godgeleerdheid

Op reis door het rijk der Letteren en der Godgeleerdheid History Christiane Simone Stadie Op reis door het rijk der Letteren en der Godgeleerdheid Herinneringen van mijne academiereis in 1843 (Abraham Des Amorie van der Hoeven Jr.) Seminar paper Christiane

Nadere informatie

Ik ben de Klomp. Europees landbouwbeleid groep 5-6. De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent.

Ik ben de Klomp. Europees landbouwbeleid groep 5-6. De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent. De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent Zo! Goedemorgen of goedemiddag, wat is t? Ik moet zo de koeien weer melken, dus... Excuus, dat ik wat stink. Ik heb het zo

Nadere informatie

Europese expansie hv123

Europese expansie hv123 banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 16 augustus 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/61298 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs

Nadere informatie

Nigeria L U U K & T H I J S

Nigeria L U U K & T H I J S I N D I T N U M M E R : Klimaat Ligging Nigeria L U U K & T H I J S Hoogteverschillen Vegetatie Klimaat Ligging Geografische gebeurtenissen Welke dieren? Hallo allemaal, Wij zijn Luuk Coeraadts en Thijs

Nadere informatie

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd 53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn

Nadere informatie

Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn

Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn Filips II In 1566, meer dan vierhonderd jaar geleden, zijn veel mensen boos. Er is onrust in de Nederlanden. Er zijn spanningen over het geloof, veel mensen

Nadere informatie

Geschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie

Geschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie Geschiedenis van Suriname 1667-1683: Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie 581-1795: De Republiek In de 17e en 18e eeuw spraken we nog niet van één Nederland maar, van de Republiek der

Nadere informatie

Argentinië. Inleiding. Geografie

Argentinië. Inleiding. Geografie Argentinië Inleiding Argentinië is vooral bekend om de Tango, dat is een wereldberoemde dans, op speciale muziek. En natuurlijk is Argentinië óók bekend om Máxima. De tango is in de 19e eeuw ontstaan in

Nadere informatie

SCHRIJVEN. Instructiekaart voor de leerling nr. 5. A-vragen. Korte vragen die beginnen met Wie...? Wat...? Waar...? Wanneer...? Hoeveel...?

SCHRIJVEN. Instructiekaart voor de leerling nr. 5. A-vragen. Korte vragen die beginnen met Wie...? Wat...? Waar...? Wanneer...? Hoeveel...? Instructiekaart voor de leerling nr. 5 A-vragen Formulering van de vraag Formulering van het antwoord Korte vragen die beginnen met Wie...? Wat...? Waar...? Wanneer...? Hoeveel...? Antwoord met één volledige

Nadere informatie