Week 6 Hoorcollege - Beslag- en Executierecht blz. 2 Werkgroep - Beslag- en Executierecht blz. 5

Transcriptie

1 AthenaSummary Universiteit van Amsterdam FdR Bachelorjaar 2 Nationaal en Internationaal Burgerlijk Procesrecht Hoorcolleges en Werkgroepen Inhoudsopgave Week 6 Hoorcollege - Beslag- en Executierecht blz. 2 Werkgroep - Beslag- en Executierecht blz. 5 Week 7 Hoorcollege - Alternatieve geschilbeslechting blz. 6 Werkgroep - Erkenning en tenuitvoerlegging buitenlandse vonnissen en aktes blz. 12 In ons streven naar perfectie zetten wij alles op alles om een volledige samenvattingen beschikbaar te stellen. Mochten wij onverhoopt toch punten over het hoofd hebben gezien of verkeerd hebben genoteerd, schroom dan niet om dat terstond te melden. Dit geldt voor alle op- en aanmerkingen. Onze klachtenlijn is te vinden op Dit is een product van AthenaSummary. JFAS is hier op geen enkele wijze aansprakelijk voor.

2 Week 6 - Beslag- en Executierecht Week 6: Hoorcollege - Beslag- en Executierecht Hoorcollege 6 Nationaal en Internationaal Burgerlijk Procesrecht Van enorm groot praktisch belang is een executoriale titel. Als je je recht hebt gekregen bij de rechter, dan wil je dat recht ook gaan halen met eventueel gebruik maken van machtsmiddelen. Daarvoor dient de executoriale titel. Dezelfde woorden ander gezag: Eiser heeft recht op schadevergoeding. Wat is het verschil bij de plaatsing van zo'n uitspraak in een dagvaarding of in een rechterlijke uitspraak? Als het in de dagvaarding staat, is het maar de opvatting van één partij. Maar zodra het in het vonnis staat, is het een rechterlijke uitspraak en zullen de partijen hieraan gevolg moeten geven. Als je dit niet vrijwillig doet, komt de deurwaarder. Waartoe kun je worden veroordeeld? Dit staat in art. 3:296 BW: Tot een geven: van geld. van een ander goed. Tot een doen: verrichten van een feitelijke handeling. verrichten van een rechtshandeling. Niet doen (nalaten). Dit zijn condemnatore uitspraken, dus vatbaar voor tenuitvoerlegging. De andere vormen van uitspraken zijn dat niet. De advocaten moet eerst proberen om het geschil in de minne op te lossen. Dus voordat je naar de rechter stapt. Maar ook als je eenmaal naar de rechter bent geweest, moet je de partij hier gelegenheid geven om eerst vrijwillig te voldoen aan de uitspraak. De partijen moeten hier vrijwillig aan kunnen voldoen. De deurwaarder is monopolist op het leggen van beslagen, het effectueren van vonnissen en rechterlijke uitspraken. Dit kan ook met de sterke arm van de politie. Dit is de tweede taak van de deurwaarder, naast het betekenen van dagvaardingen. Executie: is de tenuitvoerlegging van een veroordelend vonnis of een andere titel waarin een verplichting van de debiteur is vastgelegd. Altijd voor ogen houden waar het nu om gaat: geld innen of andersoortige prestatie. Het doel van executie is datgene realiseren waar het je om te doen is, de reële executie. Indirecte executie: dwangsom (rechterlijke boete), art. 611a Rv en lijfsdwang (gevangenisstraf), art. 585 Rv. Bewerkstelligen niet dat je de prestatie binnenkrijgt waarvoor het je te doen is, maar kan een goede prikkel zijn om toch na te komen. Staat los van de verplichting waartoe je bent veroordeeld. Directe executie van een geldelijke prestatie: 3:276 BW, de schuldenaar staat voor zijn schuld in met zijn gehele vermogen beslag op goederen = liquidatie, verkopen in het openbaar. Directe executie niet geldelijke prestatie: zaken laten afgeven 491 en 555 Rv. 2

3 zelf de feitelijke handeling verrichten. de rechtshandeling (laten) verrichten. Conservatoir en executoriaal beslag Conservatoir beslag: verlof vragen 700 e.v. Rv. Dan heeft de rechter nog geen recht gesproken over je geschil. Hiermee legt de deurwaarder alvast beslag op het goed waar je wat mee wilt. Dit doe je om te bewerkstelligen dat het goed niet verdwijnt. Als je dan gelijk krijgt in de procedure, kom je niet met lege handen te staan. Kan zowel voor geldvorderingen, op bankrekening of op het gekochte huis bijvoorbeeld. Hiervoor moet je toestemming vragen aan de rechter, via een verzoekschrift, art. 700 Rv e.v.. Deze artikelen geven ook een eigen regeling van de relatieve competentie. De eisen voor de inhoud van het verzoekschrift zijn soms andere eisen,vanwege verschillende goederen. Executoriale titel en beslag: 430 e.v. Rv. Als je al een executoriale titel hebt, hoef je geen verlof te vragen. Als de rechter een uitspraak heeft gedaan, moet dat gelijk worden nageleefd. Wat is een executoriale titel? Vonnissen en beschikkingen van de Nederlandse rechter, alsmede andere door de wet aangewezen executoriale stukken, bijvoorbeeld art. 87 Rv. Artikel 87 lid 3 Rv: Indien een schikking tot stand komt (de partijen eindigen het geschil met een vaststellingsovereenkomst, art. 7:900 BW), wordt, ( ) een proces-verbaal opgemaakt. ( ). De uitgifte van dit proces-verbaal geschiedt in executoriale vorm. In het buitenland gewezen vonnissen kunnen hier niet ten uitvoer worden gelegd. Een belangrijke uitzondering is voor de rechters van het Europese Unie, dit via Brussel I. De Belastingdienst mag zichzelf een eigen executoriale titel verschaffen. Bij het beantwoorden van een casus: Ten eerste kijken of het om een geldelijke prestatie of een niet geldelijke prestatie gaat. Dan kijken, heeft hij al een executoriale titel ja/nee. Als je al een titel hebt, ga je executoriale beslagen leggen. Zo niet, dan conservatore beslagen. Bewijsbeslag op geschriften en bescheiden, art. 843a Rv. Beslagobjecten zijn goederen (3:1 BW). Welke goederen wel en welke niet? Beslag kan op: vorderingen, kan ook op vorderingen op een ander, een derdenbeslag; op onroerende zaken; inboedel; handelsvoorwerpen; intellectuele eigendomsrechen; vliegtuigen; boten; aandelen; planten. Wat mag je niet in beslag nemen: art. 436 Rv en 703 Rv, goederen bestemd voor de openbare dienst; kleding; bedden; voedsel; studieboeken (art. 448 Rv); smartengeld en dan weigert de deurwaarder dienst. Gevolgen van het beslag- en executierecht Geen verschil conservatoor beslag of executoriaal beslag. Geen verschil verhaalsbeslagen, beslag van een geldvordering, of beslag in natura, andersoortige prestatie (730 Rv). Het beslag blokkeert de beschikkingsmacht over het goed. Gevolg is niet: een sterker recht krijgen dan het recht dat je aan het materiële recht kan ontlenen. Er kunnen meerdere beslagen rusten op één goed, een cumulatief beslag. Beslag schept geen voorrang. Een eerder gevestigd beslag gaat voor een later gevestigd zekerheidsrecht. Bij een vonnis, gelijk tenuitvoerlegging. Als de tegenpartij een gewoon rechtsmiddel instelt, schorst de tenuitvoerlegging. Tenzij de uitspraak uitvoerbaar bij voorraad is verklaard. Ten onrechte beslag gelegd? Dan heb je een onrechtmatige daad gepleegd. Zelfs als je een titel hebt. Dit doe je geheel op eigen risico, een risicoaansprakelijkheid. HR 3

4 Kranenburg/Kranenburg. Strafrecht: art. 198 Sr. Strafbaarstelling onttrekken goed aan beslag. De blokkerende werking van het beslag: Jan heeft beslag gelegd op een goed van Piet. Na het beslag vervreemdt of bezwaart Piet het goed aan Klaas. De vraag is of je door een beslag vermijden dat het goed zich in het vermogen van Klaas belandt. Het beslag wat Jan legt ten laste van Piet leidt niet tot beschikkingsonbevoegdheid van Piet. Een beslag belet niet dat het goed overgaat van het vermogen van Piet naar Klaas. MAAR als dit na het beslag gebeurd, kan de beslaglegger zijn recht effectueren tegenover de derde. Dus Jan kan naar Klaas gaan en zijn goed innen. Let wel op art. 453a Rv, derdebescherming. Forward/Huber arrest: Een beslag ( ) leidt niet tot beschikkingsonbevoegdheid van degene ten laste van wie het beslag is gelegd, en staat dus ook niet in de weg aan overdracht van het beslagen goed aan een derde, maar brengt wél mee dat een vervreemding of bezwaring, tot stand gekomen na het beslag, (ingevolge art. 505 lid 2 Rv.) niet tegen de beslaglegger kan worden ingeroepen. Art. 453a Rv: Roerende zaak Een vervreemding, bezwaring, onderbewindstelling of verhuring van de zaak, tot stand gekomen nadat deze in beslag genomen is, kan niet tegen de beslaglegger worden ingeroepen. Rechten door een derde anders dan om niet verkregen, worden geëerbiedigd, mits de zaak in zijn handen is gekomen en hij toen te goeder trouw was. Onroerende zaak: 505 lid 2 en vordering 475h lid 1. Conservatoor beslag erop, art. 700 Rv, deze beslaglegging gaat via een verzoekschrift. Inhoud van het verzoekschrift: a. Artt. 700 en 261 e.v. Rv b. Beslagsyllabus, een rechtersregeling waarbij rechters onderling afspraken hebben gemaakt hoe om te gaan met een beslag, zodat overal in Nederland beslagen op dezelfde manier worden behandeld. De beslissing van de rechter is een beschikking. In de praktijk: eerst beslag leggen en dan overbetekening, de wederpartij informeren. De goederen kunnen ook uit de feitelijke macht van de beslagene worden gehaald. Bij executoriaal mag dit altijd, maar bij conservatoor beslag moet je eerst verlof vragen. Na het beslag moet er binnen een bepaalde termijn een eis in de hoofdzaak aanhangig worden gemaakt, zie art. 700 Rv. Een procedure starten ter verkrijging van een voor uitvoerlegging vatbare titel. Een eis in reconventie kan ook een eis in hoofdzaak zijn. Het gaat er wel om dat de eis wordt ingesteld ter uitvoerlegging van een executoriale titel. Als je niet tijdig deze eis in hoofdzaak instelt, vervallen alle conservatore beslagen. Wens wetgever: spoedige toetsing ten gronde van de pretentie. Wat is eis in de hoofdzaak: Een procedure waarin een voor tenuitvoerlegging vatbare titel kan worden verkregen tot voldoening van de vordering waarvoor conservatoir beslag is gelegd. Vervangende zekerheid moet je accepteren, art. 705 Rv. Dus als een ander goed wordt aangeboden voor het beslag dat dezelfde waarde heeft, dan moet de beslaglegger dit accepteren. Niet horen, de rechter neemt aan wat je zegt. Beslag wordt dus gelegd zonder dat de wederpartij wordt gehoord. Als er eenmaal conservatoor beslag gelegd, kun je er in kort geding ook snel van af. Dus snel erop en snel eraf. Beslag eraf, art. 438 lid 2, executoriale beslagen, en art. 705 lid 1 Rv 4

5 Tot het verkrijgen van een voorziening bij voorraad kan het geschil ook worden gebracht in kort geding voor de voorzieningenrechter ( ). Onverminderd zijn overige bevoegdheden kan de voorzieningenrechter desgevorderd ( ) beslagen, al of niet tegen zekerheidstelling, opheffen. ( ) De voorzieningenrechter die verlof tot het beslag heeft gegeven kan, rechtdoende in kort geding, het beslag op vordering van elke belanghebbende opheffen, onverminderd de bevoegdheid van de gewone rechter. Bij executoriale beslagen is deze eis veel strenger, omdat dit een rechterlijke uitspraak is. Dan moet je aantonen dat er bijvoorbeeld het vonnis is gestaafd op verkeerde juridische gronden. Opheffingsgronden voor beslag: 1. verzuim van op straffe van nietigheid voorgeschreven vormen 2. indien summierlijk van de ondeugdelijkheid van het door de beslaglegger ingeroepen recht of van het onnodige van het beslag blijkt, of, 3. zo het beslag is gelegd voor een geldvordering, indien voor deze vordering voldoende zekerheid wordt gesteld. 4. Ook door belangenafweging (Parl. Geschiedenis) Arrest Bijl/Van Baalen Beslag door Van Baalen ten laste van Bijl. Van Baalen verliest in eerste aanleg. Opheffen van zijn conservatoir beslag? Art. 704 lid 2 Rv, het beslag gaat er niet automatisch af, maar pas als het vonnis in kracht van gewijsde is gegaan. De rechter mag toch besluiten om het beslag erop te laten liggen in kort geding. Dit mag op grond van belangenafweging. Aansprakelijkheid beslaglegger. HR Kranenburg/Kranenburg Bij gehele afwijzing van de vordering kan de beslaglegger voor de schade worden aangesproken. Voor gedeeltelijke afwijzing moet er sprake zijn van misbruik van recht. Week 6: Werkgroep - Beslag- en Executierecht Voorzieningenrechter: in staat om snel beslissingen te nemen, o.a. kortgeding. Kantonrechter: doet kleinere zaken, kan ook kortgeding doen (grondslag 254 lid 5). Vonnis is 30 jaar geldig: dus als iemand eerst geen geld heeft, kan hij later wel geld verdienen en alsnog schadevergoeding betalen. Iemand behoudt 90 procent van bijstandsloon als er beslag wordt gelegd (art. 475). Conservatoor beslag 700 e.v. Belangrijke categorie: verhaalsbeslagen op vorderingen. Executoriale titel door vonnis (430)? Nee conservatoor beslag. Geld of andere dingen te vorderen? Geld: verhaalsbeslagen. Andere beslagen: beslag in natura. Ja executoriaal beslag Ontruiming: ontruimingstitel nodig in kort geding. Artikel 475: een derdenbeslag raakt de vordering van de bank aan de persoon, het betreft huidige en toekomstige vorderingen op grond van de reeds bestaande rechtsverhouding (vb. rentebijschrijvingen). Een bijschrijving op de rekening die na het beslag wordt gedaan valt niet onder het beslag. Artikel 476: SNS bank moet verklaring afleggen waarin staat of er een rechtsverhouding is, of er een vordering is etc. Er hoeft geen rekening gehouden te worden met beslagvrije voet (alleen bij loon). Artikel 477a: als de verklaring niet klopt, kan je procedure starten (de bank kan aansprakelijk worden als ware hij Kees zelf). 5

6 Artikel 475i: binnen acht dagen informeren aan Kees. (720 verwijst naar 475i). Met een conservatoor beslag kan je nog niks, behalve bewaren. Wanneer je beslag legt is niet belangrijk. Bij de verdeling van de posities staan alle beslagleggers op dezelfde rang. Alleen de fiscus heeft een voorrangspositie. Op welke voorwerpen mag beslag gelegd worden? Beslag wordt meestal gelegd op vorderingen. Geen beslag op bepaalde goederen: bed, beddengoed, eten, kleding, gereedschappen voor werk. Kijk hiervoor in de artt. 436, 447, 448 en 703. HR Bijl/Van Baalen: RO 3.6 belangrijkst. Er wordt in dit arrest benadrukt dat het bij kort geding altijd gaat om een belangenafweging. Zelfs als er in een bodemprocedure is bepaald dat een vordering afgewezen is, kan het zo zijn dat een beslag om die vordering alsnog te innen door de rechter in kort geding wordt goedgekeurd. Het vonnis van de bodemrechter is slechts een van de belangen die meeweegt in de belangenafweging. Belangrijk om te benoemen was nog wel dat Van Baalen in casu in hoger beroep was gegaan tegen het vonnis van de rechtbank. Week 7 - Alternatieve geschilbeslechting / Erkenning en tenuitvoerlegging buitenlandse vonnissen en aktes Hoorcollege - Alternatieve geschilbeslechting We nemen wat afstand van het procesrecht in de engere zin. We gaan naar twee onderwerpen kijken: alternatieven voor de rechtspraak en erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse vonnissen. Appropriate Dispute Resolution (ADR), de beste methode om dit specifieke geschil op te lossen zoeken: De reactiemogelijkheden van bijvoorbeeld een boze patiënt zijn: Overleg met arts al dan niet ondersteund door neutrale derde. Kan officieel, dat heet dan mediation. Klachtencommissie ziekenhuizen aanspreken. Consumentengeschillencommissie. Deze commissie gaat over kosten en schade. Dit orgaan kan een bindende beslissing nemen en je schadevergoeding toekennen. Zit wel een maximum op de hoogte van de schadevergoeding. Dus vooral bij kleine schadevergoedingen kan dit effectief zijn. Medisch tuchtcollege, klacht over het medisch aspect en je wilt in feite dat tegen de arts maatregelen worden genomen. Burgerlijk rechter, vooral voor hoge schadevergoedingen. Strafrechter/OM, aangifte van mishandeling. Hangt vooral af van het doel dat je hebt en dan kies je waar je naar toe gaat. De oude visie was een geschilbeslechting volgens de piramide: met onderlinge oplossing op de onderste laag en de rechter op de hoogste verdieping. De huidige visie, er ontstaat een DELTA: er zijn meerdere manieren ( takken ) waarop men naar de zee kan gaan. Er is hier geen hiërarchie meer. Vooral ook omdat de rechtspraak duur is. Het systeem moet gericht zijn op efficiëntie van gerechtelijke procedures en het wegnemen van belemmeringen voor het gebruik van vormen van geschilbeslechting en geschiloplossing buiten de rechter om. Iedereen moet in de juiste tak terecht komen op weg naar de juiste oplossing van het geschil. 6

7 Hoofdvormen geschillenbeslechting, juridisch gezien het belangrijkste onderscheid. Verschillen tussen hulp aan partijen zodat ze er zelf uit kunnen komen of leg je ze iets op: Tussen partijen: (Her)onderhandelen over onderdelen van contracten. Mediation, een derde inschakelen om te helpen tot het komen tot overeenstemming. Boven partijen, een derde beslist: Bindend Advies, vraag je de derde te beslissen en dit neer te leggen in een contract. Arbitrage, vraag je een derde te beslissen en dat neer te leggen in een arbitraal vonnis. Rechtspraak, de rechter beslist en legt dit neer in een vonnis. Mediation: Een gestructureerde procedure, ongeacht de benaming, waarin twee of meer partijen bij een geschil zelf pogen om op vrijwillige basis met de hulp van een mediator hun geschil te schikken. Dit is één van de hoofdvormen en populair in Nederland. Vooral bij echtscheidingen. Bij een normale procedure worden er geen problemen opgelost. De mensen moeten er zelf uitkomen en de kans op naleving is dan veel groter. Mediation is proberen om op gestructureerde manier de partijen in gesprek te brengen met de bedoeling om overeenstemming te bereiken. Mediation leidt alleen tot een oplossing als men eruit is gekomen. Lukt dat niet, dan ligt het geschil alsnog open en ga je naar de rechter. Arbitrage art e.v. Rv. Is een private vorm van geschilbeslechting door een neutrale derde of derden die zijn bevoegdheid niet aan de wet ontleent maar aan de opdracht door partijen. De procedure heeft een quasigerechtelijk verloop en leidt tot een bindende beslissing die na verkregen rechterlijk verlof als een vonnis ten uitvoer kan worden gelegd. Soort pseudo-rechtspraak, een soort verkapt proces met procesregels. Eindigt in een beslissing die eindigt in een arbtiraal vonnis, zelfs soms met hoger beroep. Ga je arbitrage in, dan komt er iets uit, dus wezenlijk anders dan mediation. Er kan zelfs verstek verleend worden. Spreek je arbitrage af en is deze geldig, dan kun je niet meer naar de rechter. Dan is het juist de bedoeling dat de arbiter de beslissing neemt en niet de rechter. Dan kun je misschien alleen nog aan de rechter vragen of de beslissing juist was. Het vervangt de rechtspraak. ADR en rechter, een ander onderscheid: Voorkoming van rechtspraak (Her)onderhandelen en mediation, en als dat niet lukt dan kun je alsnog naar de rechter Vervanging van rechtspraak, veel meer effect op de toegang tot de rechter Bindend advies en arbitrage Voorbereiding op rechtspraak, de mengvormen Geschilbeslechting tegen conflictoplossing Rechtspraak: Het geschil gaat over juridische posities en claims Beslissing nemen op grond van de eis: toewijzen/afwijzen daarvan Geen bemiddelend vonnis mogelijk, je mag als rechter geen andere mogelijkheid opperen. 7

8 Mediation: Zowel posities als achterliggende belangen, je probeert het achterliggende conflict op te lossen en dus het hele probleem. Oplossing zoeken voor hele conflict Geen binding aan specifieke uitkomsten. In feite kan alles voorgesteld worden wat recht doet aan de belangen van de partijen. Mediation: juridische basis We hebben geen alomvattende regeling voor mediation in de wet. In Nederland is het duidelijk geïntegreerd in ons rechtsmodel. De basis voor mediation procedure is een overeenkomst. Het resultaat succesvolle mediation procedure is ook een overeenkomst. Wettelijke regeling wordt afgeleid uit de vaststellingsovereenkomst van art. 7: 900 BW. Hier was zowel de mediation als het Bindend Advies op steunt. Vaststellen wat in de toekomst als rechtens tussen de partijen zal gelden. Alleen bindende uitkomst als beide partijen instemmen met het resultaat. Geen executoriale titel, zo nodig nakoming van de overeenkomst vorderen. Je vordert dan wat je hebt afgesproken in je vaststellingsovereenkomst en niet naar aanleiding van je geschil. Het geldt ook als de inhoud van de overeenkomst niet waar is en je bent daar dus aan gebonden. Vaststellingsovereenkomst: art. 7: 900 BW: Bij een vaststellingsovereenkomst binden partijen, ter beëindiging of ter voorkoming van onzekerheid of geschil omtrent hetgeen tussen hen rechtens geldt, zich jegens elkaar aan een vaststelling daarvan, bestemd om ook te gelden voor zover zij van de tevoren bestaande rechtstoestand mocht afwijken Bewijsovereenkomsten vallen ook onder deze regeling. Toetsing 1 : Art. 7: 902 BW: Een vaststelling ter beëindiging van onzekerheid of geschil op vermogensrechtelijk gebied is ook geldig als zij in strijd mocht blijken met dwingend recht, tenzij zij tevens naar inhoud of strekking in strijd is met de goede zeden of de openbare orde. Europese consumentenbescherming: afwijken dwingend recht NIET langer toegestaan!! Kan dus nog wel bij een arbeidsovereenkomst. Dit wordt ook gebruikt bij Sharia rechtspraak. Juist als je probeert een onzekerheid op te heffen, kun je later niet zeggen dat je niet wist dat het anders zat. Dat was juist de essentie van de afspraak. Toetsing 2 Dwaling: Een beroep op dwaling kan wel gerechtvaardigd zijn als het gaat om aangelegenheden die partijen als zeker en onbetwist aan de vaststellingsovereenkomst ten grondslag hebben gelegd. Art. 7: 900 lid 2 vaststellingsovereenkomst De vaststelling kan tot stand komen krachtens een beslissing van partijen gezamenlijk of krachtens een aan één van hen of aan een derde opgedragen beslissing Een mediator helpt tot de beslissing te komen of vragen of iemand het geschil voor je wilt beslissen, het bindend advies. Een bindende partij beslissing is één van de partijen die beslist. Binden Advies: De basis is een overeenkomst. Overeenkomst is nodig om derde bevoegd te maken om die beslissing te nemen. Resultaat is ook in de vorm van een overeenkomst. Als je dus wilt dat die wordt 8

9 nagekomen, moet je nakoming vorderen van de overeenkomst. De regeling is een vaststellingsovereenkomst, art. 7: 900 BW. Zuiver bindend advies: aanvulling van de overeenkomst, bijvoorbeeld prijsvaststelling door deskundige. Onzuiver bindend advies: geschilbeslechting door derde. Razend populair, omdat we een heel uitgebreid systeem hebben. Bindend advies procedures: Geschillencommissies consumentenzaken De Rijdende Rechter, beslist op basis van de juridisch formule van het bindend advies en is dus op de TV geen rechter. Toetsing: art. 7: 904 BW Indien gebondenheid aan een beslissing van een partij of van een derde in verband met de inhoud en/of wijze van totstandkoming daarvan in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn, is die beslissing vernietigbaar. Omdat je instemt met de procedure ben je gebonden aan de beslissing. Hierdoor moet men beschermd worden. De rechter kan dus op verzoek de inhoud als de wijze van totstandkoming toetsen. Rechtbank Amsterdam Rijdende Rechter In het onderhavige geval zal vernietiging van de beslissing pas aan de orde kunnen zijn, indien vaststaat dat het bindend advies ernstig gebrekkig is gemotiveerd en/of bij de totstandkoming van het bindend advies fundamentele beginselen van een behoorlijk procesrecht zijn geschonden. De rechtbank heeft bij de toetsing van het bindend advies niet de rol van appelinstantie. Zij beoordeelt slechts of de rijdende rechter in redelijkheid tot de door hem gegeven beslissing heeft kunnen komen. Het bindend advies mag en zal daarom slechts marginaal worden getoetst. Je vertrouwt het toe aan een derde die je zelf het uitgekozen en die je machtigt, anders ben je sowieso niet gebonden. Dit is dus op basis van vrijwilligheid. Dus hoewel art. 6 EVRM niet van toepassing is, worden de eisen toch wel gebruikt. Hoe verhoudt zich het Bindend Advies of Arbitrage zich tot de toegang tot de rechter: Art. 17 Grw : niemand kan tegen zijn wil worden afgehouden van de rechter die de wet hem toekent. Tenzij je een bindend advies of een arbitraal vonnis hebt. Maar dit, Bindend Advies en Arbitrage, is toegestaan, omdat het gebaseerd is op de vrijwilligheid van partijen. Noodzakelijk voor boven partij ADR vormen. Als dit niet zo is, dan moet de staat de partij daarbij helpen. Art. 6: 236 sub BW (zwarte lijst) : beding dat (zonder bedenktermijn) voorziet in beslechting door een ander dan de door de wet aangewezen rechter hetzij een of meer arbiters. Zo'n beding is dus niet geldig voor bindend advies. Een arbitraal beding komt ook op de zwarte lijst te staan vanaf 1 januari. OND-MED-BA-ARB-RSPR: de verschillende vormen van alternatieve geschilbeslechting. Verschil tussen rechtspraak en de andere: de rechterlijke macht. Verschil onderhandelen en mediation: het betrekken van een derde. 9

10 Verschil mediation en bindend advies: gebondenheid aan uitkomst. Verschil bindend advies en arbitrage: bij bindend advies krijg je een overeenkomst en bij arbitrage krijg je een vonnis. Arbitrage Art e.v. Rv Arbitrage procedures en instituten, particuliere vorm van rechtspraak: Snel, goedkoop, deskundig, vertrouwelijk? Voordelen van arbitrage? Vertrouwelijk is het zeker, want geen eis van openbaarheid. Snel en goedkoop is maar de vraag, want de staat betaalt de rechter en partijen betalen de arbiter. Internationale arbitrage: forum bias en executie in buitenland (Verdrag van New York 1958). Zeer makkelijk om ten uitvoer te leggen in het buitenland, vanwege dit verdrag. Terwijl met een rechterlijk vonnis je alleen in je eigen land terecht kunt en bij landen met wie je een executieverdrag hebt. De overeenkomst tot arbitrage Compromis art Rv, gebaseerd op vrijwilligheid. Compromisoor beding/arbitraal beding art Rv De overeenkomst houdt in dat: Geschil niet voorleggen aan de rechter Meewerken aan arbitrage met name ook aan het oprichten van een tribunaal Verplichting van nakomen van arbitraal vonnis Als er arbitrage wordt voorgelegd aan de rechter die geldig is, moet je als tegenpartij je beroepen op dit arbitrale overeenkomst en de rechter moet zich dan onbevoegd verklaren. Als men niet nakomt, dan vraag je geen nakoming, maar executie. De arbitrage-overeenkomst en de bevoegdheid van de rechter art Rv Voor alle weren moet dit verweer gevoerd worden Tenzij ongeldig Vatbaarheid: ter vrije bepaling van partijen Consumenten en algemene voorwaarden Schriftelijke vastlegging van arbitrage als bewijsvoorschrift Gevolg: onbevoegdheid van de rechter Wel voorlopige maatregelen mogelijk Medewerking van de wederpartij aan de arbitrage Benoeming arbiters: art Rv bij wijze als overeengekomen of voorzieningenrechter (NB let op de wrakingsregeling). Verstek verlening indien een partij niet op komt dagen: art Rv. De uitkomst van de arbitrale procedure art e.v. Rv Basis is een overeenkomst ; Resultaat is een vonnis Exequatur / verlof van rechter: art.1062 Rv. Je kunt niet zomaar gaan executeren. De rechter verleend verlof. Toetsing: vonnis of tsk kennelijk in strijd met openbare orde of goede zeden plus nieuwe wet, summierlijk controle op vernietigingsgronden. 10

11 Vernietiging: artikel 1065 Rv, kan alleen op de volgende specifieke gronden: Vrijwilligheid; geldige overeenkomst, samenstelling scheidsgerecht, opdracht, arbiters moeten zich aan hun opdracht hebben gehouden. Motivering en ondertekening van arbiters Strijd met openbare orde of goede zeden, altijd nog een voorbehoud. Is dus een beperkte toets. Geen toets op fouten van arbiters. Daarom wel streng op regels van de goede procesorde, zoals hoor en wederhoor. Herroeping: art Rv bedrog, valse stukken, achtergehouden stukken Vonnis houdende vergelijk tussen partijen: art Rv Hoeft geen motivering te bevatten van waarom partijen een vonnis wilden. Wordt mede ondertekend door partijen Tenuitvoerlegging als arbitraal vonnis, kan worden gevraagd Vernietiging slechts als het in strijd met de openbare orde of de goede zeden Erkenning en tenuitvoerlegging buitenlandse arbitrale vonnissen mogelijk tenzij, art Rv Exequatur nodig zie art. 985 Rv of verdrag Vrijwilligheid: geldige overeenkomst, samenstelling gerecht, opdracht Hoger beroep nog open Vonnis vernietigd in land van herkomst Strijd met openbare orde: waaronder vatbaarheid Buitenlandse rechterlijke vonnissen Het bovenstaande lijkt heel erg op de buitenlandse vonnissen. Brussel I her: automatische erkenning en tenuitvoerlegging zonder exequatur Overige verdragen: tenuitvoerlegging na exequatur verlening ex art. 985 Rv of verdrag zelf Buiten verdrag: geen executie mogelijk art. 431 Rv. Oplossing: verkapte exequatur erkenning en omzetting in Nederlands vonnis. Weigeringsgronden bij erkenning en tenuitvoerlegging buitenlandse rechterlijke vonnissen Bevoegdheid Betekening Openbare orde Onverenigbaarheid Openbare orde Context afhankelijke begrip Openbare orde in het procesrecht Openbare orde als een weigeringsgrond/vernietigingsgrond Nederlandse arbitrale vonnissen Buitenlandse arbitrale vonnissen Buitenlandse rechterlijke vonnissen. Let goed op de verschillen tussen deze begrippen!!! 11

12 Openbare orde bij erkenning en tenuitvoerlegging: Contextafhankelijk Materieelrechtelijke openbare orde inhoud Punitive damages; smeergeldbetalingen Europees mededingingsrecht: vergelijk Renault/Maxicar met Benetton. Als er in strijd is gehandeld met het Europees mededingingsrecht, moet de Europese rechter de openbare orde bewaken. Als rechters het Europees recht fout uitleggen, dan is dat geen kwestie van openbare orde. Europees consumentenrecht Procedurele openbare orde wijze van totstandkoming / eerlijk proces Werkgroep - Erkenning en tenuitvoerlegging buitenlandse vonnissen en aktes De hoofdregel van de tenuitvoerlegging van buitenlandse vonnissen is te vinden in art. 431 Rv: buitenlandse vonnissen kunnen niet ten uitvoer worden gelegd. In ditzelfde artikel wordt verwezen naar de artikelen Rv. In deze artikelen zijn de uitzonderingen op de hoofdregel opgenomen. Art. 985: - door een verdrag of een wet is het mogelijk om buitenlandse vonnissen uit het buitenland in Nederland ten uitvoer te leggen. - daartoe dient verlof te worden verleend door de rechter. Dit wordt ook wel exequator genoemd. Dit verlof wordt gevraagd middels een verzoekschrift (art. 986). Als er dus géén verdrag of wet is, is tenuitvoerlegging van buitenlandse vonnissen niet mogelijk. De regelingen die zijn getroffen in zijn van aanvullend recht (art. 992) Dit houdt in dat deze pas van toepassing zijn wanneer er in een eventueel verdrag regelgeving omtrent deze onderwerpen ontbreekt. Waar kijkt de rechter naar bij het verlenen van het verlof? - is er strijd met de openbare orde? - is er behoorlijke rechtspleging geweest? Denk aan: is de gedaagde behoorlijk opgeroepen? - is datgene dat is opgelegd iets dat is toegestaan binnen het nationale rechtssysteem? Nu verdragen een belangrijke rol spelen bij de tenuitvoerlegging van buitenlandse vonnissen, is de EEX herschikking relevant. Het is altijd zaak na te lopen of Brussel I in aanmerking komt; kijk daarbij naar het materiële, formele en temporele toepassingsgebied. Wat betreft de tenuitvoerlegging komen daar vonnissen in aanmerking die voldoen aan het materiële toepassingsgebied dat is neergelegd in art. 1 van EEX herschikking. Het formele toepassingsgebied is neergelegd in art. 36 (over de automatische erkenning). Het temporele toepassingsgebied blijkt uit art. 66. Uit art. 39 blijkt dat vonnissen uit lidstaten in andere lidstaten uitvoerbaar zijn. Hiertoe dient geen verlof te worden gegeven. De hoofdregel uit Brussel I luidt dus: op grond van automatische erkenning zijn vonnissen van lidstaten uitvoerbaar in andere lidstaten, zonder exequator. Hoe kun je dan executeren? - art. 42 EEX herschikking: de beslissing dient te worden verstrekt aan de voor de tenuitvoerlegging bevoegde instantie (in Nederland is dat de deurwaarder), waarbij men een afschrift en een certificaat verleend. 12

13 - Het certificaat dient te worden betekend aan de persoon (art. 43). Kan de tenuitvoerlegging worden geweigerd? De weigering van de tenuitvoerlegging staat neergelegd in art. 44 EEX herschikking. De gronden staan in art. 45. Het kan gaan om strijd met de openbare orde, een onzorgvuldig of niet tijdig inleidend stuk in geval van verstek, onverenigbaarheid van beslissingen in eigen land of in andere lidstaat of om de niet gebruikte exclusieve voorrang. Zie de specificaties van deze gronden in de opsomming van art